ฟื้นกิจกรรมทางกายในประเทศไทยหลังวิกฤตโควิด-19

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 49 กจิ กรรมทางกาย ยุคหลงั การแพร่ระบาด ของเชอ้ื ไวรัสโควดิ -19

50 ชีวิตวิถใี หมข่ องประชากร ในมติ ิของกจิ กรรมทางกาย ความเป็นไปของสงั คมไทยในยคุ หลงั สิน้ สดุ การ ด้วยเหตนุ ี ้เนอื ้ หาในสว่ นนจี ้ งึ ตงั้ ใจทจี่ ะสะท้อนภาพ แพร่ระบาดของโรคโควิด-19 หรือเมื่อค้นพบวัคซีน กลมุ่ คนในสงั คมไทยภายใต้ชีวิตวิถีใหม่ใน 6 รูปแบบ ป้องกัน จะเป็นอย่างไรเป็นเร่ืองท่ีสุดจะคาดเดา ท่ีเป็นข้อค้นพบจากข้อมลู การส�ำรวจพฤติกรรมด้าน กล่มุ นกั วิชาการแต่ละสาขาต่างวิเคราะห์ถึงแนวโน้ม กิจกรรมทางกายและพฤติกรรมทางสุขภาพในช่วง ท่ีจะเป็นไปพร้ อมแสดงทรรศนะไว้อย่างน่าติดตาม การแพร่ระบาดของโรคโควดิ -19 ทท่ี างศนู ย์พฒั นาองค์ ทัง้ ในแง่เศรษฐกิจที่มีความเป็ นไปได้ ว่าจะเข้ าสู่ ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย ได้ท�ำการ สถานกาณ์ฝืดเคอื งยากลำ� บากกวา่ ทเ่ี ป็นอยใู่ นปัจจบุ นั ส�ำรวจข้อมูลผ่านทางระบบออนไลน์ ระหว่างเดือน การได้รับผลกระทบท่ีจะเกิดจากการกีดกนั ทางการค้า มีนาคม ถึงมิถนุ ายน พ.ศ. 2563 โดยมีกล่มุ ตวั อย่าง และการสง่ ออกสินค้า ปัญหาการตกงานของแรงงาน ณ สัปดาห์ที่ 1 ในเดือนมิถุนายน จากทุกจังหวัด ลกู จ้าง อนั อาจเป็นต้นเหตขุ องปัญหาเร่ืองปากท้อง ทว่ั ประเทศ จำ� นวนทงั้ สนิ ้ 6,828 ราย ทงั้ นกี ้ ลมุ่ ตวั อยา่ ง เศรษฐกิจระดับครัวเรือน จนบานปลายกลายเป็น ดงั กลา่ วได้มาจากการสมุ่ ตวั อยา่ งแบบทราบความนา่ ปัญหาทางสงั คมในหลากหลายประเดน็ จะเป็น (Probability Random Sampling) โดยการ ในมิติของกิจกรรมทางกายก็เช่นเดียวกัน พิจารณาคุณลักษณะที่ส�ำคัญของประชากรได้ แก่ เมื่อการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิตทัง้ ในเร่ืองการท�ำงาน เพศ อายุ ภมู ิภาค เขตที่อยอู่ าศยั และจงั หวดั การเรียนในสถานศึกษา การพบปะกันของผู้คน เม่ือบ้านกลายมาเป็นฐานสำ� หรับการด�ำเนินชีวิต การออกไปทำ� กจิ กรรมและใช้ชวี ติ ในสถานทสี่ าธารณะ มากกว่าที่เคยเป็นมาในอดีต บ้านในวนั นีไ้ ม่ได้เป็น รวมถึงการออกก�ำลังกาย ก็ย่อมมีผลต่อการ เพียงสถานที่ส�ำหรับการอย่อู าศยั และพกั ผ่อนเท่านนั้ เปล่ียนแปลงไปในรูปแบบของการเคล่ือนไหวร่างกาย แต่ถูกใช้เพ่ือการท�ำงาน การเรียนหนงั สือ รวมถึงใช้ ในชีวิตประจ�ำวนั ด้วย เป็นสถานท่ีส�ำหรับออกก�ำลงั กายมากย่ิงขึน้ ในวนั ที่ สงั คมมีการเปลย่ี นแปลงไป ภายใต้เงื่อนไขและบริบท ปรากฏการณ์ที่จะน�ำเสนอตอ่ ไปนี ้เป็นเพียงจดุ เริ่มต้น ของชีวิตวิถีใหม่ในมิติทางสขุ ภาพทงั้ ในเชิงบวกและ เชิงลบที่เกิดขึน้ และแสดงออกมาในช่วงการแพร่ ระบาดของไวรัสโควิด-19 อันอาจมีผลต่อเนื่อง จนกลายเป็นวถิ ีในอนาคตของคนไทย

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 51

52

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 53 วถิ ที ี่ 1: “มนุษย์เฉ่อื ย” อาจด้วยเพราะไมส่ ามารถปรับตวั กบั รูปแบบวถิ ีชีวติ ในช่วงเก็บตวั อย่บู ้าน หยดุ เชือ้ เพื่อชาติ ได้อย่างลงตวั ประกอบกับความเครียด ความกังวล ความเบื่อหน่าย หรือแม้กระทง่ั การต้องปรับเปล่ียนสถานที่ท�ำงานจาก สำ� นกั งานมาเป็นทบ่ี ้าน ทำ� ให้ในชว่ งระหวา่ งสถานการณ์ การแพร่ระบาดของเชอื ้ ไวรัสโควดิ -19 นี ้ผ้คู นสว่ นใหญ่จงึ มีวิถีชีวิตแบบเนือยน่ิงในระดบั สงู กวา่ ปกติคอ่ นข้างมาก ทัง้ นีจ้ ากผลการส�ำรวจพบว่า ในช่วงเวลาดังกล่าวนี ้ คนไทยมีระยะเวลาของพฤติกรรมเนือยนิ่งเฉล่ียสูงถึง 14 ชั่วโมง 32 นาทีต่อวัน19 หรือกล่าวง่าย ๆ คือ เราใช้เวลามากกวา่ คร่ึงหนงึ่ ของวนั หมดไปกบั พฤตกิ รรม การเคลื่อนไหวร่างกายน้อย นั่งน่ิงอยู่กับที่เป็นเวลา นาน ๆ หรือการน่ังนอนเอนกาย เช่น การนั่งท�ำงาน นั่งประชุมออนไลน์ การน่ังเรียนทางไกล/ออนไลน์ การดโู ทรทศั น์ ดหู นงั ดลู ะครซีรีย์ รวมถึงการเล่นมือถือ เป็นต้น ซ่ึงสถานการณ์ดงั กล่าวนีห้ ากเปรียบเทียบกับ เม่ือปีที่ผ่านมาพบว่า มีระยะเวลาเฉลี่ยเพ่ิมสูงขึน้ ราว 45 นาที19 ซึ่งนับเป็นการเพ่ิมขึน้ ท่ีสูงที่สุดในรอบ 9 ปี ท่ีผา่ นมา

54 ปี 2562 โดยกลมุ่ คนทม่ี รี ะยะเวลาของพฤติกรรม เนือยน่งิ เฉลี่ยสูง 3 อนั ดับแรก ได้แก่ 13.47 ชั่วโมง อนั ดับท่ี 1 กลุ่มผ้หู ญิง ปี 2563 14 ชั่วโมง 44 นาที 14.32 ชัว่ โมง อนั ดับที่ 2 กลมุ่ พนกั งานออฟฟศิ 14 ช่ัวโมง 42 นาที อันดับที่ 3 กล่มุ วยั ผใู้ หญ่ 14 ช่ัวโมง 40 นาที และไม่ว่าจะโดยรู้ตัวหรือไม่ก็ตาม ขณะที่เราน่ังหรือเอนกายอยู่บนโซฟา เตียงนอน หรือเก้าอีท้ �ำงาน อย่างต่อเน่ืองเป็นเวลานาน ๆ นอกจากผลเสียทางสุขภาพท่ีจะเกิดขึน้ แล้ว สิ่งท่ีมักจะตามมาเป็นของแถม คือ ความรู้สึกเนือย ไม่กระฉับกระเฉง ขาดความกระตือรืนล้น ก็อาจเรือ้ รังกระท่ังกลายเป็น ชีวิตวิถีใหม่ ในบคุ ลกิ ภาพแบบ “มนุษย์เฉ่ือย” 22 ผลเสียทางสขุ ภาพของพฤตกิ รรมเนอื ยนิง่ 23, 24 การมีพฤติกรรมเนือยนิ่งระหว่างวันท่ีมากเกินไป ทงั้ ที่เป็นการนงั่ และนอนเล่นติดต่อกนั เป็นระยะเวลานาน ๆ รวมไปถึงระยะเวลาสะสมของพฤติกรรมเหล่านีใ้ นช่วง วันท่ีมากขึน้ จะท�ำให้ กระบวนการเมตาบอลิกท�ำงาน มีประสิทธิภาพลดลง มีผลโดยตรงต่อระดบั น�ำ้ ตาลในเลือด ความดันโลหิต และการเผาผลาญของไขมันในร่างกาย มีผลเสียโดยตรงต่อสุขภาพหลายประการ และเป็นสาเหตุ ของการเกิดโรคต่าง ๆ เช่น การน�ำไปส่ภู าวะน�ำ้ หนกั ตวั เกิน โรคเบาหวาน มะเร็งบางชนิด รวมถึงปัญหาทางสขุ ภาพจิต และภาวะซึมเศร้ า กระท่ังการเสียชีวิตก่อนวัยอันควรจาก กลมุ่ โรค NCDs31, 32

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 55 7.5 สถิตทิ ่นี ่าตกใจ! การน่ัง มีผลเสียมากกว่าทีค่ ดิ hour/day hour/day หากมีสะสมมากกวา่ 10 ช่ัวโมงต่อวัน หากมีสะสมมากกว่า 7 ชั่วโมงต่อ วันข้นึ ไป จะเพิ่มความเส่ยี งตอ่ การ จะเพิ่มความเส่ียงในการเปน็ โรคหัวใจ มภี าวะซึมเศรา้ 47%26 และหลอดเลือด 147%25 หากมตี ิดตอ่ กนั เกินกว่า 2 ชวั่ โมง หากมตี ดิ ต่อกนั นานกวา่ 90 นาที เป็นประจำ� จะเพิ่มความเส่ยี งต่อการ จะเพิ่มโอกาสเส่ยี งของการเกดิ เสียชีวติ ถึง 2 เทา่ ตวั 27 โรคมะเร็งเยื่อบุมดลูก 10% มะเรง็ ลำ� ไส้ 8% และมะเรง็ ปอด 6%28 7.5 เพิ่มโอกาส ท่จี ะน�ำไปสูก่ ารเปน็ ข่าวดีกค็ ือ โรคเบาหวาน 112% การลกุ ขน้ึ ขยับร่างกายเดนิ ไปมา ในกลุ่มผู้ท่มี พี ฤติกรรม เนอื ยนิง่ สงู เป็นวิถ2ี 5 เพียง 2 นาที ทกุ ๆ ช่วั โมง จะช่วยลดความเส่ียงในการเสยี ชวี ติ กอ่ นวยั อนั ควรไดม้ ากถึง 33%29

56 วิถที ี่ 2: “นอ้ งใหมส่ ายสุขภาพ” การปรับเปล่ียนวิถีในการด�ำเนินชีวิตที่ใช้บ้าน หลาย ๆ คนสามารถปรบั ตวั และเลอื กแนวทางการใช้ชวี ติ เป็นฐาน มิได้ส่งผลเสียเสมอไป ทัง้ นีใ้ นช่วงเดือน ในบ้านให้เกดิ ประโยชนต์ อ่ สขุ ภาพของตนได้อยา่ งเหมาะสม มีนาคม-พฤษภาคม พ.ศ. 2563 ที่ผ่านมา พบว่า ท่ีน่าสนใจคือ ในช่วงระหว่างการแพร่ระบาดของ ประชาชนอย่างน้ อยร้ อยละ 62.6 ระบุว่า มีการ เชือ้ ไวรัสโควดิ -19 นี ้ผลจากการสำ� รวจพบวา่ มีคนไทย ออกก�ำลังกายจากที่บ้าน (Fit from Home) หรือ ถึงร้ อยละ 13 ท่ีไม่เคยออกก�ำลงั กายมาก่อนหน้านี ้ บริเวณรอบ ๆ บ้าน19 พนื ้ ที่ของบ้านบางมมุ ที่ไมค่ อ่ ยได้ หันมาออกก� ำลังกายในช่วงระหว่างที่ ต้ องเก็ บตัว ใช้ ประโยชน์ถูกแบ่งหรือปรับให้ กลายเป็ นพืน้ ท่ี อยู่ที่บ้ าน โดยเหตุผลหลักท่ีคนกลุ่มนีเ้ ลือกท่ีจะ ส�ำหรับออกก�ำลังกายขนาดย่อมพร้ อมกับอุปกรณ์ ออกก�ำลงั กายในช่วงนีก้ ็เพ่ือสร้างภมู ิค้มุ กนั โรคเพื่อให้ ที่จ�ำเป็น เชน่ ลวู่ ิ่งไฟฟา้ เส่ือโยคะ ดมั เบล ฯลฯ บ้างก็ ปลอดภยั จากโรค19 จงึ อาจกลา่ วได้วา่ “ทา่ มกลางวกิ ฤติ ปรับประยกุ ต์ใช้อปุ กรณ์ที่มีอยใู่ นบ้าน เช่น เตียงนอน ยังมีโอกาส” เพราะด้วยภายใต้สถานการณ์ความ โซฟา โต๊ะ ขวดน�ำ้ เป็นต้น ให้กลายเป็นอปุ กรณ์สำ� หรับ ไม่ปกติจากการแพร่ระบาดของโรค เม่ือต้องเก็บตวั การออกก�ำลงั กายเพอ่ื สขุ ภาพเฉพาะกจิ หรือแม้กระทง่ั อย่บู ้าน ท�ำให้กล่มุ คนเหล่านีม้ ีเวลามากย่ิงขึน้ ในการ การออกก�ำลงั กายด้วยการท�ำตามคลปิ ออนไลน์ หรือ ท�ำกิจกรรมที่เกิดประโยชน์ตอ่ สขุ ภาพ แอพพลิเคชนั่ ตา่ ง ๆ ซง่ึ จากสถานการณ์นีจ้ ะเหน็ ได้วา่ 3 เหตผุ ลหลกั ท่หี นั มาออกก�ำลังกายในช่วงโควดิ -19 (เฉพาะคนทไี่ มเ่ คยออกกำ� ลังกายมาก่อน) 69% 60% 38% สร้างภมู ิค้มุ กนั โรค สะดวกท่จี ะปฏิบัติ ตอ้ งการผ่อนคลาย เพราะอย่ทู ่บี า้ น ความเครียดจาก สถานการณ์ ที่มา: โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ติดตามพฤตกิ รรมด้านกิจกรรมทางกายของประชากรไทยปี 2563 ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวิทยาลยั มหิดล

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 57

58 ด้ วยวิถีชีวิตแบบใหม่ที่เกิดขึน้ กับคนกลุ่มนี ้ ในอนาคตอันใกล้ เมื่อสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชือ้ ไวรัสโควิด-19 เป็นไปในทิศทาง ท่ีดีขึน้ ภาพของกล่มุ คนทงั้ ที่เป็นขาประจ�ำและกล่มุ น้องใหม่สายสขุ ภาพ จะออกมาเดิน มาว่ิง หรือมาออกก�ำลงั กายในสถานท่ีต่าง ๆ ทงั้ ในชมุ ชน พืน้ ท่ีออกก�ำลงั กาย และสวนสาธารณะ จนเกิดเป็นหนึ่งในชีวิตวิถีใหม่ ที่ชว่ ยสง่ เสริมสขุ ภาพให้กบั ประชาชนคนไทยได้อยา่ งถ้วนหน้า Fit From Home เรอ่ื งง่าย ๆ เพ่ือช่วยใหก้ ารออกกำ� ลังกายเกิดประโยชนส์ ูงสุด ควรปฏิบัตติ ามหลกั งา่ ย ๆ ดงั น3้ี 5 - 17 ปี วัยเดก็ และวยั รุน่ กจิ กรรมทางกาย กจิ กรรมทางกาย พัฒนาความแขง็ แรงของกลา้ มเนอ้ื ระดบั ปานกลาง - หนกั อยา่ งนอ้ ย อยา่ งนอ้ ย 6O และ 3 นาที / วนั วนั / สปั ดาห์ ขอ้ แนะนำ� ควรท�ำกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางถงึ ระดบั หนกั สะสมให้ได้อยา่ งน้อย 60 นาทีทกุ วนั

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 59 18 - 59 ปี วัยผูใ้ หญ่ กจิ กรรมทางกาย กจิ กรรมทางกาย พัฒนาความแขง็ แรงของกลา้ มเนอื้ ระดบั ปานกลาง อยา่ งนอ้ ย อยา่ งนอ้ ย 15O และ 2 นาที / สปั ดาห์ วนั / สปั ดาห์ ขอ้ แนะนำ� ควรท�ำกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางอย่างน้อย 150 นาทีต่อสปั ดาห์ หรือกิจกรรมทางกาย ระดบั หนกั อยา่ งน้อย 75 นาทีตอ่ สปั ดาห์ เพื่อสุขภาพท่ดี ยี ่ิงขน้ึ - เพื่ อประโยชน์ ต่อสุขภาพควรมี กิจกรรมทางกายระดับปานกลาง อยา่ งน้อย 300 นาที ต่อสปั ดาห์ หรือ ระดบั หนกั 150 นาที ตอ่ สปั ดาห์ - ควรมีกิจกรรมท่ีช่วยพัฒนาความ แข็งแรงของกล้ ามเนื อ้ มัดใหญ่ อยา่ งน้อย 2 วนั ตอ่ สปั ดาห์

60 6O ปขี น้ึ ไป วัยสูงอายุ กจิ กรรมทางกาย กจิ กรรมทางกาย พัฒนาความแขง็ แรงของกลา้ มเนอ้ื ระดบั ปานกลาง อยา่ งนอ้ ย และ อยา่ งนอ้ ย 15O 2 นาที / สปั ดาห์ วนั / สปั ดาห์ ขอ้ แนะนำ� ควรท�ำกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางอย่างน้อย 150 นาทีต่อสปั ดาห์ หรือกิจกรรมทางกาย ระดบั หนกั อยา่ งน้อย 75 นาทีตอ่ สปั ดาห์ ทงั้ นี ้ให้พจิ ารณาระดบั ความหนกั ของกิจกรรมตามความเหมาะสมกบั สขุ ภาพร่างกาย หากไมเ่ คยทำ� มาก่อนควรเร่ิมจากกิจกรรมที่ไมห่ นกั มากไปหาหนกั และจากช้าไปเร็ว เพ่ือสขุ ภาพทด่ี ยี งิ่ ขน้ึ - เพื่อประโยชน์ต่อสขุ ภาพควรมีกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางอย่างน้อย 300 นาทีต่อสปั ดาห์ หรือระดบั หนกั 150 นาทีตอ่ สปั ดาห์ - ควรมีกิจกรรมท่ีชว่ ยพฒั นาความแขง็ แรงของกล้ามเนือ้ มดั ใหญ่อยา่ งน้อย 2 วนั ตอ่ สปั ดาห์ - ควรมีกิจกรรมทางกายที่ช่วยเพิ่มความสมดลุ ของร่างกายและป้องกนั การหกล้มอย่างน้อย 3 วนั ตอ่ สปั ดาห์

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 61 “เมื่อเราอยู่ที่บ้าน เราสามารถออกก�ำลังกายได้ทุกเวลาไม่ว่าจะเป็น ชว่ งเชา้ หลงั จากตนื่ นอน ชว่ งเยน็ กอ่ นรบั ประทานอาหาร ชว่ งหวั คำ่� หรือแม้กระท่ังก่อนนอน เพียงแค่หยิบถุงเท้า รองเท้ามาใส่เดิน/ ว่ิงรอบบ้านสักประมาณ 30-50 นาที เรียกเหงื่อเบาๆ หรือจะ เปน็ การใชน้ ำ�้ หนกั ตวั เราเองเปน็ แรงตา้ น (Body weight exercise) เพื่อเพ่ิมความแขง็ แรงใหก้ บั กลา้ มเนือ้ เท่านีก้ เ็ พียงพอส�ำหรับการ มีภูมิคุ้มกันโรคที่ดี ที่ส�ำคัญคือ การออกก�ำลังกายจากที่บ้านเป็น กิจกรรมที่ช่วยกระชับความสัมพันธ์อันดีต่อกันระหว่างสมาชิกใน ครอบครวั ทกุ ชว่ งวยั ใหไ้ ดม้ กี ารใชเ้ วลารว่ มกนั ในการออกกำ� ลงั กาย”

62

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 63 วิถที ี่ 3: “หนา้ กากนกั ว่งิ ” ถ้าเป็นช่วงก่อนหน้านี ้ ก่อนจะออกไปออกก�ำลงั กายหรือเล่นกีฬา ท่ีสวนสาธารณะ สนามกีฬา หรือสถานที่ออกก�ำลังกายแต่ละครัง้ สงิ่ ท่ีจะลืมคว้าติดตวั ไปไมไ่ ด้ก็คงเป็นอปุ กรณ์กีฬาคใู่ จตามแตล่ ะประเภท ของกิจกรรม เร่ิมตงั้ แต่ไม้แร็กเก็ตของอปุ กรณ์ประเภทคอร์ท ลกู ฟตุ บอล บาสเก็ตบอล เปตอง ตระกร้อ วอลเลย์บอล ที่ต้องพกติดเพื่อไปร่วมเลน่ กับเพ่ือน ๆ ไปจนถึงอุปกรณ์ประดับตกแต่งส่วนตัว เช่น รองเท้ากีฬา กระเป๋ าคาดเอว หมวกกนั แดด ถงุ มือ นาฬิกาข้อมือ หรืออปุ กรณ์ส�ำหรับ ฟังเพลง เป็นต้น ส่ิงเหล่านีเ้ ป็นไอเท็มท่ีแทบจะขาดไปไม่ได้ในการไป ออกก�ำลงั กายข้างนอกบ้าน ทว่าหลงั จากท่ีสวนสาธารณะและสถานที่ออกก�ำลงั กายได้รับการ ผ่อนปรนให้กลับมาเปิดให้ใช้บริการได้อีกครัง้ หลังจากสถานการณ์ การแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 มีแนวโน้มที่ดีขนึ ้ ประชาชนอย่างน้อย ร้ อยละ 16.8 ตัดสินใจออกไปใช้บริการสวนสาธารณะและสถานท่ี ออกกำ� ลงั กายอกี ครงั้ 19 โดยพบวา่ อปุ กรณ์พนื ้ ฐานทจ่ี ำ� เป็นต้องเตรียมตดิ ตวั เพม่ิ เตมิ ส�ำหรับการไปออกก�ำลงั กายนอกบ้านของคนกลมุ่ นี ้จะมีเพิ่มขนึ ้ อย่างน้อย ๆ 2 รายการ คือ 1) หน้ากากอนามยั และ 2) เจลแอลกอฮอล์ ล้างมือ และเม่ือไปถึงยังสถานที่ออกก�ำลังกายก็จะต้องปฏิบัติตาม มาตรการรักษาความปลอดภยั ด้านการปอ้ งกนั การตดิ เชอื ้ ของสถานทน่ี นั้ ๆ อย่างเคร่งครัด ไม่วา่ จะเป็น การเว้นระยะห่างระหวา่ งบคุ คล การลดการ รวมกลมุ่ และสนทนา การลดการสมั ผสั อุปกรณ์และส่ิงของ การล้างมือ อยา่ งเป็นประจ�ำ เป็นต้น ทัง้ นีพ้ บข้อมูลที่น่าสนใจว่า นอกเหนือจากหน้ากากอนามัย และ เจลแอลกอฮอล์ล้างมือแล้ว กล่มุ ผ้อู อกก�ำลงั กายยงั มีการเตรียมตวั และ อุปกรณ์อ่ืน ๆ อีกบางรายการที่แสดงให้เห็นถึงการเตรียมพร้อมในการ ปอ้ งกนั ตนเองให้พ้นภยั จากไวรัสโควิด-19 เชน่ ขวดน�ำ้ ดื่มสว่ นตวั แก้วน�ำ้ ดมื่ ผ้าเชด็ หน้า หรือทชิ ชแู่ อลกอฮอล์ เป็นต้น ทงั้ นพี ้ บวา่ มเี พยี งร้อยละ 3.6 เทา่ นนั้ ที่ตอบวา่ ไมม่ ีการเตรียมอปุ กรณ์ปอ้ งกนั ใด ๆ เลย19

64 หน้ากากอนามัย/หน้ากากผ้า ผ้าเชด็ หนา้ 88.8% 21.7% แอลกอฮอล์เจล/สเปรย ์ ทิชชู่แอลกอฮอล ์ 63.1% 18.0% ขวดใส่นำ้� แก้วนำ้� 37.4% 13.3% ที่มา: โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ติดตามพฤตกิ รรมด้านกิจกรรมทางกายของประชากรไทยปี 2563 ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวิทยาลยั มหิดล ขณะเดียวกนั ก็ยงั มีข้อเสนอแนะจากผ้ไู ปใช้บริการให้ทางสวนสาธารณะและสถานท่ีออกก�ำลงั กายได้มีการ จดั เตรียมตา่ ง ๆ ซง่ึ ในสว่ นนกี ้ เ็ ป็นประเดน็ สำ� คญั ทท่ี างภาครัฐต้องดำ� เนนิ การให้เหมาะสมตอ่ ไป แตอ่ ยา่ งไรกต็ าม การท่ีผ้อู อกก�ำลงั กายมีการเตรียมพร้ อมในการป้องกันตนเองในเบือ้ งต้นน่าจะเป็นส่ิงที่ส�ำคญั ท่ีสดุ ในขณะนี ้ โดยเฉพาะในอนาคตหากไมไ่ ด้มีการบงั คบั มาตรการความปลอดภยั เหลา่ นีแ้ ล้ว การมีจุดบรกิ าร แอลกอฮอลเ์ จล/สเปรย์ การกาํ หนด 43.5% ระยะหา่ ง การมจี ุดล้างมือ การทําความสะอาด ระหวา่ งบุคคล และสบู่ พ้ืนท่ีโดยรอบ รวมถงึ ห้องนาํ้ 56.8% 53.0% 53.2% 40.3% การลดการสนทนา และการรวมกล่มุ ที่มา: โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ติดตามพฤตกิ รรมด้านกิจกรรมทางกายของประชากรไทยปี 2563 ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) สถาบนั วิจยั ประชากรและสงั คม มหาวิทยาลยั มหิดล

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 65 จากสถานการณ์ข้างต้น อาจสรุปและ “วันนี้ไปวง่ิ ออกกำ� ลงั กายกันไหม” สะท้อนให้เหน็ ถงึ ชวี ติ วถิ ีใหมข่ องผ้รู ักการออก ก�ำลงั กายในสวนหรือสถานที่ออกก�ำลงั กาย “ได้เลย...เดย๋ี วขอไปหยบิ หนา้ กาก สาธารณะได้คร่าว ๆ วา่ หากต้องการปอ้ งกนั อนามัยกบั เจลลา้ งมอื กอ่ นนะ” ให้ตนเองปลอดภยั จากการแพร่ระบาดของ เชือ้ โรค ฝ่นุ ละออง และมลพษิ ตา่ ง ๆ อปุ กรณ์ การออกก�ำลงั กายค่ใู จที่ต้องเตรียมเพิ่มเติม ให้พร้อมอยทู่ กุ ครงั้ กค็ อื หน้ากากอนามยั และ เจลแอลกอฮอล์ล้างมือ เพื่อให้มั่นใจได้ว่า การไปออกก�ำลงั กายเพื่อสขุ ภาพในแตล่ ะวนั จะไม่กลบั กลายเป็นการท�ำร้ายสขุ ภาพของ ตนและครอบครัวในภายหลงั หากไปสมั ผสั และรับเชือ้ มา 4 แนวทางการปฏิบัติตน 10 เมตร เมอ่ื ไปออกกำ� ลงั กายท่สี วนสาธารณะ30 1) ปฏิบัติตามกฎระเบียบของสถานที่ว่ิงอย่างเคร่งครัด เช่น การไม่รวมหรือจบั กลมุ่ เพื่อสนทนาเป็นกลมุ่ ใหญ่ การลดการ สมั ผสั พืน้ ผิวหรืออปุ กรณ์สว่ นรวม 2) สวมใสห่ น้ากากตามข้อกำ� หนดของสถานที่ หากออกกำ� ลงั กาย ในระดบั เบาถึงปานกลางท่ีไม่เหน่ือยมากนัก เช่น การเดิน หรือการวิ่งช้า ๆ ควรสวมใสห่ น้ากากตลอดเวลา 3) ในกรณที เี่ ป็นการออกกำ� ลงั กายหรือเลน่ กฬี าทม่ี คี วามเหนอื่ ยสงู หรือวง่ิ เร็ว หรือเลน่ กฬี า ควรรกั ษาระยะหา่ งจากนกั วงิ่ คนข้างหน้า อยา่ งน้อย 10 เมตร 4) ล้างมือบ่อย ๆ โดยเฉพาะอย่างย่ิงเมื่อสมั ผสั หรือใช้อปุ กรณ์ สว่ นรวม ห้องน�ำ้ และงดการสมั ผสั ใบหน้า ดวงตา และจมกู

66 วถิ ที ่ี 4: “มนษุ ย์เวอรช์ วล/ออนไลน”์ เมื่อการเก็บตวั อยบู่ ้าน ชว่ ยชาตปิ อ้ งกนั การแพร่ระบาดของโรคโควดิ -19 มอิ าจ หยดุ ยงั้ ธรรมชาติของมนษุ ย์ท่ีว่ากนั ว่า “มนุษย์เป็ นสัตว์สังคม ชอบท่ีจะอาศัย และรวมตวั ทำ� กจิ กรรมกนั เป็ นกล่มุ ” ในวนั ทสี่ ถานการณ์บงั คบั ให้ผ้คู นไมส่ ามารถ ออกไปทำ� กจิ กรรมได้ตามปกติ แตค่ วามต้องการในการพบปะพดู คยุ และทำ� กจิ กรรม ร่วมกนั ยงั มีอยู่ การคดิ ค้นและพฒั นาวธิ ีการ เครื่องมือ ตลอดจนเทคโนโลยีที่ชว่ ยให้ ผู้คนได้มารวมกล่มุ กันท�ำกิจกรรมได้จึงเกิดขึน้ และได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี ไลเ่ รียงตงั้ แต่ การประชมุ หรือการพบปะสงั สรรคอ์ อนไลน์ผา่ นทางแอพพลเิ คชนั่ ตา่ ง ๆ การรวมกลมุ่ กนั เพอื่ เลน่ ดนตรีออนไลน์ในกลมุ่ นกั ดนตรี รวมไปถงึ การออกกำ� ลงั กาย ร่วมกนั ของกลมุ่ คนรักสขุ ภาพที่ได้น�ำวิธีการที่เรียกวา่ เวอร์ชวล (Virtual) มาใช้เพอื่ ตอบสนองความต้องการในการออกกำ� ลงั กายร่วมกนั กบั เพอื่ นคนอนื่ ๆ บนโลกออนไลน์ ท่ีมีใจรักสขุ ภาพเชน่ เดียวกนั ในกล่มุ ของผ้รู ักการออกก�ำลงั กาย ระบบเวอร์ชวลได้ถกู น�ำมาใช้ในลกั ษณะ ผสมผสานก่อนหน้านีอ้ ยบู่ ้างแล้วเชน่ กนั ไมว่ า่ จะเป็นการออกก�ำลงั กายผา่ นเครื่อง เลน่ เกมกีฬาประเภทเวอร์ชวล เชน่ เทนนิส เทเบิลเทนนิส แบดมินตนั เป็นต้น หรือ ระบบเวอร์ชวลรันe (Virtual Run) ที่ถกู น�ำเข้ามาในชว่ งกอ่ นหน้านีท้ ี่คนไทยให้ความ สนใจกบั กจิ กรรมการวง่ิ เพอ่ื สขุ ภาพ ทวา่ กจิ กรรมประเภทดงั กลา่ วกย็ งั ไมไ่ ด้รับความ สนใจมากนกั เม่ือเปรียบเทียบกบั การออกไปร่วมกิจกรรมจริง ๆ แตเ่ มื่อสถานการณ์ บงั คบั วถิ ีการใช้ชีวติ ระบบเวอร์ชวลจงึ ได้รับความสนใจและน�ำมาใช้เพื่อตอบสนอง ความต้องการในการพบปะกนั ของผ้อู อกก�ำลงั กายมากย่ิงขึน้ ทงั้ นีพ้ บว่า ในช่วง สถานการณ์โควดิ -19 นี ้คนไทยประมาณร้อยละ 7 19 หรือคดิ เป็นจ�ำนวนประมาณ กวา่ 4 ล้านคนท่ีมีการออกก�ำลงั กายแบบเวอร์ชวล และออกก�ำลงั กายออนไลน์ e เวอร์ชวลรัน (Virtual Run) หมายถึง การนดั หมายวนั เวลา หรือช่วงเวลาร่วมกันเพื่อท�ำกิจกรรมการว่ิง ตามสถานท่ีต่าง ๆ โดยไม่จ�ำเป็นต้องมารวมตวั กนั แต่มกั จะมีการก�ำหนดเป้าหมายร่วมกนั ท่ีแน่ชดั เช่น ระยะทางสะสมของบคุ คล ระยะทางสะสมของผ้เู ข้าร่วมกิจกรรมทงั้ หมด ในประเทศไทยระบบเวอร์ชวลรัน ท่ีถกู น�ำมาใช้จะมีการมอบของที่ระลกึ เชน่ เสอื ้ ว่ิง เหรียญท่ีระลกึ รวมถงึ การใช้รายได้ที่ได้รับจากการสมคั ร เพ่ือบริจาคให้กบั กลมุ่ หรือองค์กรการกศุ ลตา่ ง ๆ

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 67 เวอรช์ วล (Virtual) คอื อะไร โดยทวั่ ไป “เวอร์ชวล” หรือ “เวอร์ชวล ไลเซช่ัน” เป็ นเทคโนโลยีส�ำหรับการ จ�ำลองสภาพแวดล้อมต่างๆ ให้มีความ เ ส มื อ น ต า ม ส ถ า น ก า ร ณ์ ห รื อ เ ง่ื อ น ไ ข ท่ี ก�ำหนด ตวั อยา่ งทพ่ี บเหน็ อยา่ งแพร่หลาย เช่น การเล่นเกมแบบเวอร์ชวลท่ีเพียง สวมใส่อุปกรณ์เวอร์ชวล ผู้เล่นก็จะรู้สึก เสมือนกบั ได้ไปอยใู่ นสภาพแวดล้อมของ เกมนัน้ ๆ เองแบบสมจริง หรือการ เที่ยวชมพิพิธภณั ฑ์แบบเวอร์ชวล ที่ผู้ชมไม่จ�ำเป็ นต้ องไปยัง สถานที่จริง แต่สามารถชม ผ่านทางระบบเวอร์ ชวลที่ ถูกออกแบบไว้ ก็จะได้รับ ประสบการณ์ทม่ี คี วามเสมอื น กบั ได้ไปเยี่ยมชมด้วยตนเอง

68 5 กลุ่มผู้ช่ืนชอบออกกำ� ลังกายแบบเวอรช์ วล/ออนไลน์ อาศัย นกั เรยี น/ คนในเมอื ง เดก็ และเยาวชน ผูห้ ญิง อยู่คนเดยี ว นกั ศึกษา 6.6% 6.5% 6.1% 8.1% 6.6% ท�ำไมตอ้ งเวอร์ชวล ทำ� ไมต้องออนไลน์ ความพิเศษของกิจกรรมการออกก�ำลงั กายแบบเวอร์ชวลนีค้ ือ ผ้รู ่วมกิจกรรมจะ สามารถมองเหน็ และพดู คยุ กบั เพอ่ื นร่วมกจิ กรรมคนอน่ื ๆ ได้ ขณะเดยี วกนั กย็ งั สามารถ ออกก�ำลงั กายตามชนิดที่ตนสนใจไปได้ด้วย โดยเทคโนโลยีของระบบดงั กล่าวก็จะมี ตงั้ แตแ่ บบพนื ้ ฐานเบอื ้ งต้น ทเี่ ป็นการร่วมออกก�ำลงั กายร่วมกนั บนระบบออนไลน์ทมี่ กี าร ชกั ชวนให้ผ้รู ่วมกจิ กรรมทกุ คนเข้าร่วมทำ� กจิ กรรมร่วมกนั ไปพร้อม ๆ กนั สามารถมองเหน็ และมีปฏิสัมพันธ์ร่วมกันได้ ไปจนถึงแบบขัน้ สูงที่มีการจ�ำลองตัวผู้ออกก�ำลังกาย ให้ไปอย่ใู นสถานท่ีจริงและมีการจ�ำลองบรรยากาศ ส่ิงแวดล้อม และวิเคราะห์ข้อมลู การออกก�ำลงั กายออกมาเป็นค่าสถิติแบบทนั ที ขณะเดียวกนั ก็สามารถเลือกดแู ละ พดู คยุ กบั ผ้เู ข้าร่วมกิจกรรมคนอื่น ๆ ไปพร้อม ๆ กนั ได้ แต่ที่ส�ำคญั ที่สดุ ก็คงจะเป็นเพราะ การออกก�ำลงั กายประเภทนี ้ ช่วยคืนวิถีชีวิต แบบเดมิ ๆ ท่ีผ้รู ักการออกก�ำลงั กายหลงใหล ภายใต้ชีวิตวิถีใหมใ่ นบ้าน นน่ั คือ การได้ มีปฏิสมั พนั ธ์ระหว่างบคุ คลทงั้ ท่ีเป็นการได้พบปะ หรือพดู คยุ ลองนึกถึงเวลาท่ีเราไป ออกก�ำลงั กายในสถานทตี่ า่ ง ๆ การได้พบปะผ้อู นื่ ได้มองเหน็ ถงึ วถิ ีชวี ติ ของคนแตล่ ะคน แม้จะไม่ได้พูดคุย ก็ช่วยให้การออกก�ำลังกายมีชีวิตชีวาย่ิงขึน้ ได้ จนถึงตอนนี ้ เราไม่อาจคาดเดาได้ว่าสถานการณ์โควิด-19 จะจบสิน้ เมื่อใด แต่ที่แน่นอนคือ ในวนั นีว้ ิถีการออกก�ำลงั กายแบบเวอร์ชวล/ออนไลน์ได้กลายมาเป็นอีกหนง่ึ ทางเลือก ของชีวิตวถิ ีใหมส่ ำ� หรับผ้ทู ี่หลงรักการออกก�ำลงั กายไปเป็นที่เรียบร้อยแล้ว

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 69 กจิ กรรมการออกกำ� ลังกายเวอรช์ วล/ออนไลน์ ทน่ี ่าสนใจ กิจกรรม: ก้าวท้าใจ season 2 ผจู้ ัด: กระทรวงสาธารณสขุ ลักษณะกิจกรรม: กิจกรรมแบบเวอร์ชวล และสะสมคะแนน ผา่ นระบบออนไลน์ เป้าหมาย: หลงั จากประสบผลสำ� เร็จใน season 1 ใน season ท่ี 2 นี ้จงึ ได้ขยายเปา้ หมายในการสะสมเวลาเพื่อพิชิตเปา้ หมาย ด้วยการท�ำกิจกรรมทางกายประเภทตา่ ง ๆ เชน่ การวง่ิ การเดนิ หรือการการท�ำงานอาชีพ งานบ้าน เป็นต้น โดยในวนั เปิดตวั กิจกรรมโครงการจะมีการถ่ายทอดสด และร่วมกนั วงิ่ ออกก�ำลงั กายร่วมกนั ทวั่ ประเทศ กิจกรรม: ปั่นในบ้าน ต้านโควดิ ผูจ้ ัด: สมาคมกีฬาจกั รยานแหง่ ประเทศไทย ลกั ษณะกจิ กรรม: กิจกรรมแบบเวอร์ชวลออนไลน์ เป้าหมาย: ป่ันจกั รยานร่วมกันผ่านทางการถ่ายทอดสด แบบเวอร์ชวล กิจกรรม: ปิดเทอมนี ้มี Six Pack ออนไลน์ ผู้จดั : สมาคมกีฬาเพาะกายและฟิ ตเนสแหง่ ประเทศไทย ลกั ษณะกจิ กรรม: กิจกรรมการออกก�ำลงั กายแบบออนไลน์ เป้าหมาย: ร่วมออกก�ำลงั และบริหารร่างกาย และกล้ามเนือ้ เฉพาะส่วนอย่างถูกต้อง โดยมีสื่อการสอนและผู้ฝึกสอน ที่มีมาตรฐาน กิจกรรม: ว่งิ สมาธิ Virtual Run ผจู้ ดั : สมาพนั ธ์ชมรมเดนิ วงิ่ เพื่อสขุ ภาพไทย ลักษณะกิจกรรม: กิจกรรมการวง่ิ แบบ Virtual Run เปา้ หมาย: ร่วมทำ� สถติ จิ ำ� นวนผ้รู ่วมกจิ กรรมการวงิ่ เพอื่ สขุ ภาพ แบบเวอร์ชวลทว่ั ประเทศในวนั วสิ าขบชู า วนั สำ� คญั ทางศาสนา

70

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 71 วถิ ที ่ี 5: “เดก็ ติดจอ” เกริ่นหวั วา่ “เดก็ ตดิ จอ” เพยี งเทา่ นคี ้ าดวา่ พอ่ แมผ่ ้ปู กครองสว่ นใหญค่ งคาดเดาเนอื ้ หา ที่เหลือของชีวิตวิถีใหม่แบบท่ี 5 นีไ้ ด้ทงั้ หมด เนื่องจากตงั้ แตช่ ่วงก่อนที่จะมีสถานการณ์ การแพร่ระบาดของเชอื ้ ไวรัสโควดิ -19 กม็ หี ลกั ฐานทช่ี ชี ้ ดั เกี่ยวกบั ปัญหาการใช้หน้าจอของ เดก็ และเยาวชนไทย ทงั้ ทเ่ี ป็นข้อมลู เชงิ สถติ ติ วั เลข และผลกระทบทเ่ี กดิ ขนึ ้ อยา่ งแพร่หลาย ทวา่ ในชว่ งสถานการณ์การแพร่ระบาดของเชอื ้ ไวรัสโควดิ -19 นี ้สถานการณ์ดงั กลา่ ว กลบั ยำ่� แยแ่ ละทวคี วามรุนแรงกวา่ ทเี่ ป็นมาในอดตี โดยพบวา่ เดก็ และเยาวชนไทยทม่ี อี ายุ ระหวา่ ง 5-17 ปี มรี ะยะเวลาการใช้หน้าจออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ ไมว่ า่ จะเป็นโทรศพั ท์สมาร์ทโฟน แท็บเลต็ คอมพิวเตอร์ หรือโทรทศั น์ เฉล่ียสงู ถึง 4 ชวั่ โมง 11 นาทีตอ่ วนั ซงึ่ เพิ่มขนึ ้ จาก ช่วงเวลาเดียวกนั ของปีที่ผ่านมาราว 1 ชวั่ โมง ยิ่งไปกว่านนั้ ยงั พบว่า มีเด็กและเยาวชน ที่มีพฤติกรรมการใช้หน้าจอสงู สดุ ถึง 19 ชว่ั โมง 50 นาทีตอ่ วนั ขณะเดียวกนั กลมุ่ วยั รุ่น นักศึกษาที่มีอายุ 18-24 ปี ถือเป็นกลุ่มท่ีมีระยะเวลาเฉลี่ยการใช้หน้าจอสูงท่ีสุด เมื่อเปรียบเทียบกับประชากรกลุ่มอื่น ๆ19 ซ่ึงสถานการณ์ดังกล่าวบ่งชีถ้ ึงอันตราย ทางสขุ ภาพท่ีจะเกิดขนึ ้ กบั เดก็ และเยาวชนไทยท่ีจะเกิดขนึ ้ ในอนาคต พฤตกิ รรมการใชห้ นา้ จอเพื่อความบนั เทิงของคนไทยยุคโควิด-19 กลุ่มอายุ ปี 62 (กอ่ น COVID-19) ชว่ งระหว่าง COVID-19 (เม.ย.-พ.ค.) เดก็ (5-17 ปี) ระยะเวลาการใชห้ นา้ จอ (ท้งั วัน) ระยะเวลาการใชห้ นา้ จอ (ท้งั วัน) เฉลี่ย สูงสุด เฉล่ยี สูงสุด (ชม./วนั ) (ชม./วนั ) (ชม./วัน) (ชม./วนั ) 3.14 9.00 4.11 19.50 วยั รุ่น (18-24 ปี) 4.17 17.00 4.45 19.00 วัยทํางาน (25-59 ปี) 3.25 13.00 4.02 18.50 วยั สงู อายุ (60 ปีขึน้ ไป) 3.02 11.00 3.08 16.25 เฉลีย่ รวม 3.18 17.00 4.10 19.50 หมายเหต:ุ ข้อมลู ในปี 2563 เป็นข้อมลู จากการส�ำรวจในชว่ งสถานการณ์การแพร่ระบาดของของไวรัสโควดิ -19 ระหวา่ งเดือนมีนาคม – พฤษภาคม พ.ศ. 2563 ที่มา: โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ติดตามพฤตกิ รรมด้านกิจกรรมทางกายของประชากรไทยปี 2562-2563 ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) สถาบนั วิจยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหิดล

72 แม้อปุ กรณ์อิเล็กทรอนิกส์เหล่านี ้ จะสามารถช่วยสร้างการเรียนรู้ให้กบั เด็กและเยาวชนได้ แต่หากใช้เกิน ความพอดี เกินความจ�ำเป็น และในกิจกรรมท่ีไม่เกิดประโยชน์ ก็จะน�ำมาซง่ึ ผลเสียอย่างมหนั ต์ในหลายด้าน ทงั้ นี ้ ต้นตอของสถานการณ์ปัญหาเร่ืองพฤติกรรมติดจอ สามารถพิจารณาได้จากตวั เลขสถิติการใช้หน้าจอ ของประชากรวยั ท�ำงานที่เป็นพ่อแม่ผ้ปู กครองที่เป็นไปในทิศทางเดียวกนั และหากสถานการณ์ที่เป็นอย่ยู งั คง ไม่ได้รับการปรับเปล่ียนไปในทางที่เหมาะสม สิ่งท่ีพบในวันนีจ้ ะถูกปรับกลืนจนกลายเป็นชีวิตวิถีใหม่ ของคนไทยอย่างหลีกเล่ียงไม่ได้ และเมื่อถึงเวลานนั้ เราอาจต้องปรับช่ือของวิถีชีวิตแบบนี ้ จาก “เด็กติดจอ” เป็น “ครอบครัวจ้องจอ” ในที่สดุ อยู่หนา้ จอมากเกินไป เกดิ อะไรกับเดก็ บ้าง31 1. ภาวะโรคอ้วน การใช้หน้าจอมากเกินไปเพ่ิมความเสี่ยง ของภาวะโรคอ้วน 2. ปัญหาการนอนหลับ การใช้ส่ืออาจรบกวนการนอนหลบั ของเดก็ และวยั รุ่น 3. โรคติดอินเทอร์เน็ต (Problematic internet use) เกิดภาวะซมึ เศร้า 4. ส่งผลเสียต่อประสิทธิภาพในการเรยี น เดก็ ๆ มกั ใช้ส่อื บนั เทิงในเวลาเดียวกนั กบั ที่ท�ำสง่ิ อื่น ๆ เชน่ การบ้าน อาจสง่ ผลเสยี ตอ่ การเรียนได้ 5. พฤติกรรมเสี่ยง การแสดงออกของเด็ก ๆ ในสื่อสงั คมออนไลน์อาจแสดงพฤติกรรมเสี่ยงต่าง ๆ เชน่ การใช้สารเสพตดิ พฤตกิ รรมทางเพศ หรือพฤตกิ รรมเก่ียวกบั ความรุนแรง 6. การกล่ันแกล้งผ่านโลกออนไลน์ (Cyberbullying) เด็กและวยั รุ่นออนไลน์อาจตกเป็น เหย่ือของการกลนั่ แกล้งผ่านโลกออนไลน์ ซง่ึ สามารถน�ำไปสปู่ ัญหาทางสงั คม การเรียน และสขุ ภาพ ทงั้ ในระยะสนั้ และระยะยาว

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 73 อยหู่ นา้ จอเทา่ ไหรจ่ งึ เหมาะสมกบั เดก็ 31, 32 ผู้ปกครองเป็นปัจจยั หลกั ในการควบคมุ การใช้หน้าจอ ของเดก็ และจ�ำเป็นจะต้องจดั การเวลาในการเรียนรู้ผา่ นหน้า จอของเดก็ อยา่ งเหมาะสมตามชว่ งวยั โดยองคก์ ารอนามยั โลก (WHO) และสมาคมกุมารแพทย์แห่งสหรัฐอเมริกา (AAP) ได้ให้ค�ำแนะน�ำไว้ดงั นี ้ ไม่เกิน ไม่เกิน ไม่เกิน 1 ชว่ั โมงต่อวัน 1-1.30 ช่ัวโมง 2 ช่วั โมง ตอ่ วัน ตอ่ วนั เด็กอายุ 3-5 ปี แนะน�ำให้ใช้ เด็กอายุ 6-10 ปี แนะน�ำ เดก็ อายุ 11-13 ปี แนะนำ� ให้ หน้าจอได้ ไม่เกิน 1 ช่ัวโมงต่อวัน ให้ใช้หน้าจอได้ ไม่เกนิ 1-1.30 ใช้หน้าจอได้ ไม่เกนิ 2 ช่ัวโมง เนื่องจากส่ือบนหน้าจอนัน้ มีหลาย ช่ัวโมงต่อวัน อาจฝึกให้เด็ก ต่อวนั โดยพอ่ แมห่ รือผ้ปู กครอง ประเภท พ่อแม่หรือผู้ปกครองอาจ วัย นี ้ค ว บ คุ ม แ ล ะ จั ด ก า ร ควรอธิบายให้เด็กวยั ดงั กล่าว หยิบส่ือประเภทหนงั สือหรือการเลน่ กับเวลาการเล่นของตนเอง ได้ เข้ าใจหากอยู่กับหน้ าจอ ที่เด็กชอบให้เด็กวยั นีไ้ ด้เกิดการร่วม ทีละน้ อยภายใต้ การดูแลของ นานเกิ นไปจะเกิ ดผลเสีย เลน่ อยา่ งสร้างสรรค์ พอ่ แมผ่ ้ปู กครอง ตอ่ ตวั เองอยา่ งไร สำ� หรบั ทุกคนในครอบครวั • เสริมทางเลือกของการใช้ หน้ าจอในเชิงบวกด้ วย วิธีอ่ืน ๆ เพ่ือป้องกันไม่ให้เด็กไปใช้หน้าจอตามล�ำพงั อาทิ การดภู าพยนตร์ร่วมกนั • มีกิจกรรมทางกายร่วมกนั เป็นประจ�ำ อาทิ เดนิ ปั่นจกั รยาน การไปสวนสาธารณะ และอื่น ๆ • ออกแบบแนวทางการปฏิบตั ทิ ่ีต้องการให้เกิดขนึ ้ อาทิ จ�ำกดั เวลาตวั เองให้ใช้หน้าจอไมเ่ กิน 2 ชวั่ โมงตอ่ วนั • ใช้ค�ำพดู เสริมแรง โดยการพดู คยุ อยา่ งหนกั แนน่ ถงึ ความเหมาะสมของระยะเวลาการใช้หน้าจอ • ร่วมก�ำหนดชว่ งเวลาท่ีไมใ่ ช้หน้าจอด้วยกนั เพื่อให้เกิดความสมดลุ อาทิ เวลากินข้าว ในรถ และอ่ืน ๆ

74 วิถที ่ี 6: “เดก็ สายเพลย”์ เดก็ กบั การเลน่ (Play) เป็นของคกู่ นั ทวา่ รูปแบบการเลน่ ของเดก็ ในปัจจุบันได้เปล่ียนแปลงไปค่อนข้างมาก จากเดิมท่ีเคยเล่นใน รูปแบบท่ีมีการเคลื่อนไหวร่างกาย เช่น ว่ิงเล่น ไล่จบั หรือแปะแข็ง เปลี่ยนมาเป็นการเล่นเกมบนโทรศัพท์มือถือ หรือแท็บเล็ตแทน อย่างไรก็ดีในช่วงท่ีไวรัสโควิด-19 มีการแพร่ ระบาด พบว่า ผ้ปู กครองส่วนหน่ึงได้มเี วลาในการร่วมเล่นและทำ� กจิ กรรมกบั บุตรหลานมากย่งิ ขนึ้ ผลจากการส�ำรวจการมีกิจกรรมทางกายของเด็กและเยาวชน ที่มีอายุระหว่าง 5-17 ปี ในระหว่างเดือนมีนาคม-พฤษภาคม พ.ศ. 2563 พบว่า มีเด็กและเยาวชนถึงร้อยละ 11.619 ที่มีกิจกรรม ทางกายเพม่ิ มากขนึ ้ เมอื่ เปรียบเทยี บกบั ปีทผี่ า่ นมา ทงั้ นเี ้มอ่ื วเิ คราะห์ ในรายละเอียดพบวา่ สว่ นใหญ่เป็นการเลน่ และการออกก�ำลงั กาย จากที่บ้าน การออกก�ำลงั กายออนไลน์ แต่ที่น่าสนใจคือ มีเด็กและ เยาวชนร้ อยละ 12.6 19 ท่ีระบุว่า ได้มีการท�ำกิจกรรมการเล่น เ พื่ อ ส่ง เ ส ริ ม ก า ร เ รี ย น ร้ ู ต า ม ค ลิ ป ท่ี มี ก า ร เ ผ ย แ พ ร่ ผ่ า น ช่ อ ง ท า ง ออนไลน์ ซึ่งสาเหตุส่วนหน่ึงท่ีท�ำให้พฤติกรรมของเด็กกลุ่มนี ้ มีกิจกรรมทางกายท่ีแตกต่างจากเด็กท่ัวไป เน่ืองจากการมีส่ือ ที่ส่งเสริ มกิจกรรมทางกายที่บ้ านหลากหลาย โดยเฉพาะ ส่ือที่ด�ำเนินการโดย สสส. และหน่วยงานภาคี ท�ำให้วิถีการเล่น แบบเดิมกลบั มาเป็นวิถีชีวิตการเลน่ ใหม่อีกครัง้ ภาพการว่ิงไล่จับ การออกก�ำลังกาย ว่ิงเล่ นอยู่โดยรอบบริเวณบ้าน หรือ การออกกำ� ลังกายออนไลน์อยู่กับหน้าจอ ทำ� ให้เดก็ ๆ กลุ่มนี้ ได้มีโอกาสเล่น หรือมีกิจกรรมทางกายเพ่ิมขึน้ จากท่ีบ้าน โดยไม่ต้องไปพ่งึ สนามเดก็ เล่นหรือลานออกกำ� ลงั กายของชมุ ชน

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 75

76 59.3 การรบั รขู้ ้อมูลจากสือ่ สสส. และหนว่ ยงานภาคี ของเด็กและเยาวชนไทย ในชว่ งการแพร่ระบาดของเชอ้ื ไวรัสโควดิ -19 19.2 12.6 วิธกี าร การออกกำ� ลงั กายออนไลน์ คลิปกิจกรรมการเลน่ ออกก�ำลงั กายท่ีบา้ น ถา่ ยทอดออนไลน์ เพ่ือส่งเสรมิ การเรียนรู้ ท่ีมา: โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ตดิ ตามพฤตกิ รรมด้านกิจกรรมทางกายของประชากรไทยปี 2563 ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) สถาบนั วิจยั ประชากรและสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหิดล จากสถานการณ์ดังกล่าวนับเป็นเร่ืองน่ายินดี อย่างยิ่งท่ี ภายใต้วิกฤตในครัง้ นีไ้ ด้สร้ างและคืน โอกาสในการเล่นท่ีช่วยกระตุ้นสมองและส่งเสริม พฒั นาการอย่างเหมาะสมตามช่วงวยั ทงั้ ในมิติของ ร่างกาย อารมณ์ สงั คม และสตปิ ัญญา ให้กบั เดก็ และ เยาวชนไทย แม้จะเป็นสดั สว่ นเพยี งประมาณ 1 ใน 10 ของเด็กและเยาวชนทัง้ หมด ทว่าน่ีคือ ชีวิตวิถีใหม่ ที่พงึ ประสงค์ส�ำหรับเด็กและเยาวชนไทยท่ีครอบครัว ตลอดจนหน่วยงานที่เก่ียวข้ องควรให้ ความส�ำคัญ ในการรณรงค์ให้มีการปฏิบตั เิ พิ่มมากขนึ ้

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 77 ประเภทของการเลน่ สำ� หรับเด็กและเยาวชน การเปิดโอกาสให้เด็กได้เรียนรู้ด้วยการลงมือปฏิบัติจริงผ่าน กจิ กรรมทางกาย กิจกรรมการเลน่ ตา่ ง ๆ อยา่ งสร้างสรรค์ โดยผ้ปู กครองสามารถสง่ เสริม เพ่ือเสริมสร้าง การเล่นเพื่อกระต้นุ พฒั นาการและทกั ษะการเคล่ือนไหวผ่านตวั อย่าง ความแขง็ แรง กจิ กรรมงา่ ย ๆ ทสี่ ามารถทำ� ได้ทบี่ ้าน ตามสดั สว่ นทเ่ี หมาะสมบนพนื ้ ฐาน การเลน่ 3 ประเภท ดงั นี ้ การเลน่ เพ่ือเสรมิ 1. การเล่นเพื่ อความสนุกสนาน/ นอ้ ย stMPrhuaeysnnscgdiltcAehae-elrnoAibncitgcivities สรา้ งทักษะ ปานกลาง การเล่นเพ่ือ ผ่อนคลาย (Active Play for SAkcEiAtlmilcvsetoDPitevlviaeoeylnPfoaoplrmlaeyBneftonrefitsควาผมอ่ สนนคุกลสานยาน/ มากทสี่ ุด Emotional Benefits) เป็นการเลน่ ที่ ควรมีสดั สว่ นท่ีมากท่ีสดุ เน่ืองจากมีความ ภาพพีระมิดสดั สว่ นการสง่ เสริมกิจกรรมทางกายท่ีเหมาะสมส�ำหรับเดก็ สอดคล้ องตามธรรมชาติของช่วงวัยเด็ก ท่ีชื่นชอบการเล่นแบบสนุกสนานตาม ท่ีมา: โครงการโรงเรียนฉลาดเลน่ ความชอบหรือความสนใจ ทงั้ นีจ้ ะช่วยให้ ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) เด็กได้มีจินตนาการ ความคิดสร้ างสรรค์ ต ล อ ด จ น ส ภ า พ อ า ร ม ณ์ ร่ า เ ริ ง แ จ่ ม ใ ส สถาบนั วิจยั ประชากรและสงั คม มหาวิทยาลยั มหิดล ตวั อย่างเช่น การเดินเล่น ข่ีจกั รยาน ร้อง- เต้น-เล่นดนตรี การท�ำสวน รดน�ำ้ ต้นไม้ ท�ำอาหาร ชว่ ยงานบ้าน เป็นต้น 2. การเลน่ เพ่ือเสรมิ สรา้ งทกั ษะ (Active Play 3. กจิ กรรมทางกายเพื่อเสรมิ สรา้ งความ for Skills Development) เป็นการเลน่ ที่อาจจะ แข็งแรง (Muscle-strengthening มีกติกา โจทย์ ความรู้ หรือทักษะแฝงกับการเล่น การเล่นประเภทนี ้ นอกเหนือจากจะช่วยพฒั นาทกั ษะ and Aerobic Physical Activities) ด้านการเคลอื่ นไหวอยา่ งมีประสทิ ธิภาพตามชว่ งวยั แล้ว ยงั สามารถชว่ ยพฒั นาและสง่ เสริมวฒุ ภิ าวะทางปัญญา การเล่นในประเภทนีจ้ ะเป็นการท�ำกิจกรรมท่ีมี (IQ : Intelligence Quotient) วุฒิภาวะทางอารมณ์ แบบแผนและโครงสร้ างที่ชัดเจนผ่านกิจกรรม (EQ : Emotional Quotient) และวฒุ ิภาวะทางสงั คม การออกก�ำลงั กายหรือการเล่นกีฬา เพื่อสร้ าง (SQ : Social Quotient) ตวั อย่างเช่น เกมทายปัญหา เสริมความแข็งแรงของสมรรถภาพร่างกายให้ ใบ้ค�ำ วงิ่ หาค�ำตอบ สำ� รวจสง่ิ แวดล้อมรอบตวั /รอบบ้าน กบั เด็กอย่างเหมาะสม เช่น การว่ิงเล่น จ๊อกกิง้ ท�ำทา่ ทางเลยี นแบบทา่ ทางของสตั ว์ เป็นต้น กระโดดเชือก กระโดดตบ วิดพืน้ ตารางเก้าชอ่ ง ยืดเหยียดกล้ามเนือ้ สควอช เป็นต้น

78 ชวี ติ วถิ ใี หม่ (New Normal) ทงั ้ 6 รูปแบบทค่ี ้นพบนี เ้ ป็นสง่ิ ทส่ี ะท้อน ให้เห็นเร่ืองราววิถีชีวิตแบบใหม่ของผู้คนในสังคมไทยที่ปรากฎอยู่ขณะนี ้ ส่วนในอนาคตจะเป็นเช่นไร เป็นเรื่องที่เราทุกคนล้วนมีส่วนส�ำคัญในการ ก�ำหนดความเป็นไป... อาจเป็นไปในมติ ทิ ส่ี ง่ ผลเสยี ตอ่ สขุ ภาพ หากเรายอมหรือปลอ่ ยให้พฤตกิ รรม เนือยน่ิงกลายมาเป็นวิถีชีวิต ในทางกลบั กันถ้าเรามองเห็นถึงโอกาสหรือ ความเป็นไปได้ทเี่ ราจะกลบั มาใสใ่ จสขุ ภาพด้วยการมกี จิ กรรมทางกายทเี่ พยี งพอ ชีวติ วิถีใหมข่ องประชาชนคนไทยทกุ ชว่ งวยั ก็จะเป็นไปอยา่ งมีสขุ ภาวะ “ฉากตอ่ ไปของสงั คมไทย คณุ คอื ผกู้ ำ� หนด ชวี ติ ด.ี ..เรม่ิ ทเ่ี รา”

คลังผลผลิตทางวชิ าการ และองค์ความร้เู พ่ือการเปลี่ยนแปลง ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) สถาบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวิทยาลยั มหิดล ร่วมกบั สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสริมสขุ ภาพ (สสส.)

80 โมเดล 1.1 ตน้ แบบ แบบส�ำรวจ/ 1.2 แบบสอบถาม โปรแกรม 1.3 ส�ำเรจ็ รูป Tool Publication เคร่ืองมือการวจิ ัย ผลการวจิ ยั ท่เี ผยแพร่ 2.1 บทความวิจยั / วชิ าการ รายงาน 2.2 การวิจยั บทความ นำ� เสนอใน การประชุม วชิ าการ 2.3

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 81 คมู่ ือ/ ชุดความรู้ คำ� แนะนำ� 4.1 4.2 4.3 กรอบการ วิเคราะห์/ ประเมินผล Analysis Knowledge ชุดข้อมูลเพ่ือการวิเคราะห์ ความรู้สูก่ ารปฏบิ ัติ 3.1 กจิ กรรม ทางกาย 3.5 พฤติกรรม สุขภาพ 3.4 พ้ืนที่ พฤติกรรม โรงเรียน เนือยนง่ิ ส่งเสรมิ สุขภาวะ กจิ กรรม 3.3 ทางกาย 3.2 ดรู ายละเอยี ดตามหมวดในหน้าถัดไป >>

82 1 เครอื่ งมอื สำ� หรบั การวจิ ยั (Tool) 1.1. โมเดลตน้ แบบ 1.1.1. ตน้ แบบนวตั กรรมเชงิ กระบวนการเพอ่ื ลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ “เดก็ ไทย ไมเ่ ฉอ่ื ย” 1.1.2. ตน้ แบบนวตั กรรมเชงิ กระบวนการโรงเรยี นฉลาดเลน่ “4PC” 1.1.3. ตน้ แบบการสง่ สรมิ การเลน่ เพอ่ื สรา้ งทกั ษะในบรบิ ทไทยตามแนวคดิ THAI-ACP 1.2. แบบสำ� รวจ/แบบสอบถาม 1.2.1. แบบวดั ระดบั กจิ กรรมทางกายสากล GPAQ v.2 (ภาษาไทย) 1.2.2. แบบวดั ระดบั กจิ กรรมทางกายฉบบั ประเมนิ ผลโครงการสง่ เสรมิ สขุ ภาพ 1.2.3. แบบประเมนิ กจิ กรรมทางกายดว้ ยตนเอง 1.2.4. แบบประเมนิ องคป์ ระกอบพนื้ ทส่ี ขุ ภาวะ 1.2.5. แบบประเมนิ ผลโครงการพฒั นาพนื้ ทส่ี ขุ ภาวะ 1.3. โปรแกรมสำ� เรจ็ รูป 1.3.1. โปรแกรมวเิ คราะหพ์ ฒั นาการ 5 มติ ิ สำ� หรบั เดก็ และเยาวชนไทย 1.3.2. การด์ พลงั ชวี ติ : เครอ่ื งมอื ตดิ ตามพฤตกิ รรมและการเปลย่ี นแปลงสขุ ภาพรายบคุ คล 1.3.3. โปรแกรมวเิ คราะหพ์ ฤตกิ รรมการใชห้ นา้ จออเิ ลก็ ทรอนกิ สส์ ำ� หรบั เดก็ และเยาวชน 2 ผลการวจิ ยั ทเี่ ผยแพร่ (Publication) 2.1. บทความวจิ ยั /บทความวชิ าการ 2.1.1. Global Matrix 3.0 Physical Activity Report Card Grades for Children and Youth: Results and Analysis From 49 Countries. 2.1.2. ReportCardGradesonthePhysicalActivityofChildrenandYouthFrom10CountrieswithHighHumanDevelopmentIndex:GlobalMatrix3.0. 2.1.3. Results from Thailand’s 2018 Report Card on Physical Activity for Children and Youth. 2.1.4. Does the community use the built environment?’ Assessing the utilization of healthy space model in bridging physical activity inequali- ties for the Thai population. 2.1.5. ประสทิ ธผิ ลของตน้ แบบการลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ และพฤตกิ รรมหนา้ จอในวยั รุน่ 2.1.6. การพฒั นานวตั กรรมเชงิ กระบวนการเพอ่ื ลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ ในวยั รุน่ 2.2. บทความนำ� เสนอในการประชมุ วชิ าการ 2.2.1. “4PC”: An Integrated model to promote Active School in Thailand. 2.2.2. School-based model for reducing sedentary behavior among adolescents in Thailand. 2.2.3. Implementing Active School model to increase physical activity of school children in Thailand. 2.2.4. We Active an Innovation in Process of the Sedentary Behavior Reduction in School Children. 2.2.5. Effects of Parental environments on screen-time behavior among Thais children. 2.2.6. Differences in family structure and physical activity of Thai children and youth. 2.2.7. Development of Policy options to reduce sedentary lifestyle of working-age population. 2.2.8. Physical Activity Promotion and Built Environment in Thailand. 2.2.9. How does Thailand build healthy community for Low to Middle incomes household? 2.2.10. Enabling healthy public space to promote physical activity in Thailand. 2.2.11. Do Age and Sex matter in MVPA pattern among Thai Population? 2.2.12. Association between Age-Sex and Physical Activity Pattern among Thai population. 2.2.13. Inequality in Socio-Economic Status and the differences in Physical Activity pattern. 2.2.14. Impact of Physical Activity Promotion on Thai’s Physical Activity: Evaluating health promotion policy implemented by Thai Health Promotion Foundation, Thailand. 2.2.15. การพฒั นาทางเลอื กเชงิ นโยบายเพอ่ื ลดวถิ เี นอื ยนง่ิ ของประชากรวยั ทำ� งาน 2.3. รายงานการวจิ ยั 2.3.1. โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ตดิ ตามพฤตกิ รรมดา้ นกจิ กรรมทางกายของประชาชนไทย ปี 2555-2562 2.3.2. โครงการสำ� รวจการมกี จิ กรรมทางกายของเดก็ และเยาวชนไทย ปี 2561 2.3.3. ชดุ โครงการวจิ ยั เพอ่ื สรา้ งสรรคต์ น้ แบบการลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ ในเดก็ และวยั รุน่ ไทย (เดก็ ไทย..ไมเ่ ฉอ่ื ย: We Active) 2.3.4. โครงการวจิ ยั เพอ่ื พฒั นารูปแบบการสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกายในโรงเรยี น: โรงเรยี นฉลาดเลน่ (Active School) ปี 2559-2562 2.3.5. โครงการพฒั นาตน้ แบบสง่ เสรมิ การเลน่ ในบรบิ ทไทยเพอ่ื สรา้ งทกั ษะสำ� หรบั เดก็ และเยาวชน (THAI-ACP) 2.3.6. โครงการประเมนิ ผลการจดั กรฑี าผสู้ งู อายแุ หง่ ชาติ ปี 2562 2.3.7. โครงการสำ� รวจพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ ในกลมุ่ ประชากรวยั แรงงาน 2.3.8. โครงการพฒั นาตวั ชวี้ ดั การตดิ ตามและประเมนิ ผลการสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกายของแผนสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกาย สสส. 2.3.9. โครงการประเมนิ ผลโครงการพฒั นาพนื้ ทต่ี น้ แบบการสรา้ งเสรมิ วถิ ชี วี ติ สขุ ภาวะของชมุ ชนการเคหะแหง่ ชาติ ปี 2562 2.3.10. โครงการประเมนิ ผลโครงการพฒั นาเครอื ขา่ ยพนื้ ทส่ี ขุ ภาวะของชมุ ชนการเคหะแหง่ ชาติ ปี 2560

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 83 2.3.11. โครงการศกึ ษาพฤตกิ รรมสขุ ภาพและแนวทางการประเมนิ ผลโครงการการสรา้ งกระบวนการมสี ว่ นรว่ มเพอ่ื พฒั นาลานกฬี าพฒั นาพนื้ ทส่ี ขุ ภาวะในชมุ ชนเมอื ง 2.3.12. โครงการวเิ คราะหต์ น้ ทนุ ประสทิ ธผิ ลของนโยบายสง่ เสรมิ สขุ ภาพดว้ ยโปรแกรม OneHealth Tool 2.3.13. โครงการวเิ คราะหผ์ ลสะทอ้ นเชงิ พฤตกิ รรมจากปัจจยั ระดบั บคุ คลครวั เรอื นกบั บรบิ ทแวดลอ้ มเพอ่ื สนบั สนนุ การจดั ทำ� นโยบายสง่ เสรมิ กจิ กรรมทาง กายของประชากรไทย 3 ชดุ ขอ้ มลู เพื่อการวเิ คราะห์ (Analysis) 3.1 กจิ กรรมทางกาย 3.1.1 ชดุ ขอ้ มลู การเฝา้ ระวงั ตดิ ตามพฤตกิ รรมดา้ นกจิ กรรมทางกายของประชาชนไทย ปี 2555-2562 3.1.2 ชดุ ขอ้ มลู การพฒั นาพนื้ ทต่ี น้ แบบการสรา้ งเสรมิ วถิ ชี วี ติ สขุ ภาวะของชมุ ชนการเคหะแหง่ ชาติ ปี 2562 3.1.3 ชดุ ขอ้ มลู การลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ ในเดก็ และวยั รุน่ ไทย 3.1.4 ชดุ ขอ้ มลู โรงเรยี นสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกาย: โรงเรยี นฉลาดเลน่ ปี 2559-2562 3.2 โรงเรยี นสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกาย 3.2.1 ชดุ ขอ้ มลู โรงเรยี นสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกาย: โรงเรยี นฉลาดเลน่ ปี 2559-2562 3.2.2 ชดุ ขอ้ มลู โรงเรยี นตน้ แบบการสง่ สรมิ การเลน่ เพอ่ื สรา้ งทกั ษะในบรบิ ทไทยตามแนวคดิ THAI-ACP 3.2.3 ชดุ ขอ้ มลู การลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ ในเดก็ และวยั รุน่ ไทย 3.3 พฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ /พฤตกิ รรมหนา้ จอ 3.3.1 ชดุ ขอ้ มลู การเฝา้ ระวงั ตดิ ตามพฤตกิ รรมดา้ นกจิ กรรมทางกายของประชาชนไทย ปี 2555-2562 3.3.2 ชดุ ขอ้ มลู การลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ ในเดก็ และวยั รุน่ ไทย 3.3.3 ชดุ ขอ้ มลู โรงเรยี นสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกาย: โรงเรยี นฉลาดเลน่ ปี 2559-2562 3.3.4 ชดุ ขอ้ มลู การพฒั นาทางเลอื กเชงิ นโยบายเพอ่ื ลดวถิ เี นอื ยนง่ิ ของประชากรวยั ทำ� งาน 3.4 พนื้ ทส่ี ขุ ภาวะ 3.4.1 ชดุ ขอ้ มลู การมสี ว่ นรว่ มเพอ่ื พฒั นาลานกฬี าพฒั น์ 3.4.2 ชดุ ขอ้ มลู การพฒั นาพนื้ ทต่ี น้ แบบการสรา้ งเสรมิ วถิ ชี วี ติ สขุ ภาวะของชมุ ชนการเคหะแหง่ ชาติ ปี 2562 3.4.3 ชดุ ขอ้ มลู การประเมนิ ผลโครงการพฒั นาพนื้ ทส่ี ขุ ภาวะเพอ่ื ผสู้ งู อายุ 3.5 พฤตกิ รรมสขุ ภาพ 3.5.1 ชดุ ขอ้ มลู การเฝา้ ระวงั ตดิ ตามพฤตกิ รรมดา้ นกจิ กรรมทางกายของประชาชนไทย ปี 2555-2562 3.5.2 ชดุ ขอ้ มลู โรงเรยี นสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกาย: โรงเรยี นฉลาดเลน่ ปี 2559-2562 3.5.3 ชดุ ขอ้ มลู การลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ ในเดก็ และวยั รุน่ ไทย 3.5.4 ชดุ ขอ้ มลู การพฒั นาพนื้ ทต่ี น้ แบบการสรา้ งเสรมิ วถิ ชี วี ติ สขุ ภาวะของชมุ ชนการเคหะแหง่ ชาติ ปี 2562 3.5.5 ชดุ ขอ้ มลู โครงการประเมนิ ผลการจดั กรฑี าผสู้ งู อายแุ หง่ ชาติ ปี 2562 4 ความรสู้ กู่ ารปฏบิ ตั ิ (Knowledge) 4.1 คมู่ อื /คำ� แนะนำ� สนใจรายละเอยี ดหรือใชป้ ระโยชนจ์ าก 4.1.1 แนวทางการดำ� เนนิ งานโรงเรยี นสง่ เสรมิ กจิ กรรม ทางกายในประเทศไทย ผลผลิตใด สามารถติดต่อขอข้อมลู ไดท้ ่ี 4.1.2 คมู่ อื สารตงั้ ตน้ “สนามฉลาดเลน่ ” 4.1.3 คมู่ อื สารตงั้ ตน้ “หอ้ งเรยี นฉลาดรู”้ 4.1.4 การสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกายสำ� หรบั เดก็ และเยาวชนโดยใชแ้ นวคดิ ACP ศนู ยพ์ ฒั นาองคค์ วามรูด้ า้ นกจิ กรรมทางกาย 4.1.5 คมู่ อื กจิ กรรมทางกายทางกายประจำ� บา้ น 4.1.6 คมู่ อื สง่ เสรมิ การเรยี นรู้3 มติ ิ “เลน่ เรยี น รู”้ ประเทศไทย (TPAK) สถาบนั วจิ ยั ประชากร 4.1.7 คมู่ อื การใชโ้ ปรแกรม OneHealth Tool ระดบั พนื้ ฐาน (ฉบบั ภาษาไทย) และสงั คม มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล 4.2 ชดุ ความรู้ เลขท่ี 999 ถนนพทุ ธมณฑลสาย 4 ตำ� บลศาลายา 4.2.1 ชดุ ความรูก้ ระบวนการลดพฤตกิ รรมเนอื ยนง่ิ ในเดก็ และวยั รุน่ ไทย 4.2.2 ชดุ ความรูค้ วามสำ� คญั ของการเลน่ กบั เดก็ และเยาวชนไทย อำ� เภอพทุ ธมณฑล จงั หวดั นครปฐม 73170 4.2.3 ชดุ วดี โี อคลปิ ออนไลน์ “สารตงั้ ตน้ โรงเรยี นฉลาดเลน่ ” โทรศพั ท์ 4-0201-2441-0 ตอ่ 525 ,524 ,317 ,307 4.2.4 ชดุ วดี โี อคลปิ ออนไลน์ “เลน่ เรยี น รู้Learning from home” โทรสาร 9333-2441-0 4.2.5 ชดุ ความรูอ้ อนไลน์ “ชวี ติ วถิ ใี หม”่ 4.2.6 ชดุ ความรูแ้ นวทางการพฒั นาพนื้ ทส่ี ขุ ภาวะชมุ ชนตน้ แบบการเคหะแหง่ ชาติ ปี 2561 เวบ็ ไซต์ www.tpak.or.th 4.2.7 ชดุ ความรูแ้ นวทางการพฒั นาพนื้ ทส่ี ขุ ภาวะชมุ ชนตน้ แบบการเคหะแหง่ ชาติ ปี 2562 4.3 กรอบการวเิ คราะห/์ประเมนิ ผล 4.3.1 กรอบการตดิ ตามและประเมนิ ผลการสง่ เสรมิ กจิ กรรมทางกาย 4.3.2 กรอบการประเมนิ ผลโครงการพฒั นาพนื้ ทต่ี น้ แบบการสรา้ งเสรมิ วถิ ชี วี ติ สขุ ภาวะ (RE-AIM) 4.3.3 กรอบการวเิ คราะหค์ วามพงึ พอใจตอ่ คณุ ภาพการจดั กจิ กรรมและบรกิ ารทางสขุ ภาพ (ACSI Model) 4.3.4 กรอบการวเิ คราะหต์ น้ ทนุ ประสทิ ธผิ ลของนโยบายสง่ เสรมิ สขุ ภาพดว้ ยโปรแกรม OneHealth Tool

84 Activethai.org เว็บไซต์ Activethai.org จดั ท�ำขึน้ เพื่อเป็นฐานข้อมลู ออนไลน์และพืน้ ที่จดั การความรู้ เป็นส่วนหนึ่งของ การเผยแพร่ผลการศึกษาวิจัยของเครือข่ายนักวิจัยด้านการส่งเสริมกิจกรรมทางกาย ผ่านความร่วมมือของ ส�ำนกั สง่ เสริมวถิ ีชีวิตสขุ ภาวะ สำ� นกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสริมสขุ ภาพ (สสส.) ทมี่ าของโครงการ ประเทศไทยได้รับการยอมรับว่าเป็นผู้น�ำระดับโลกและระดับภูมิภาคในการส่งเสริมกิจกรรมทางกาย เป็นประเทศผ้นู �ำร่วมกบั ประเทศสมาชิกองค์การอนามยั โลกทวั่ โลกในการรับรองมติแผนปฏิบตั ิการระดบั โลก เพื่อส่งเสริมกิจกรรมทางกาย (Global Action Plan on Physical Activity: GAPPA) ในที่ประชุมสมัชชา อนามยั โลกสมยั ท่ี 71 เดือนพฤษภาคม พ.ศ.2561 อย่างไรก็ตาม สถานการณ์การสง่ เสริมกิจกรรมทางกายของประเทศไทยยงั ไม่สะท้อนความเป็นผ้นู �ำในเวที โลกอย่างแท้จริง ข้อมลู ล่าสดุ จากสถานการณ์กิจกรรมทางกาย (WHO-SEARO, 2018)f แสดงข้อมลู ว่า 15% ของเดก็ เป็นโรคอ้วนและวยั รุ่น 84.4% มีระดบั กิจกรรมทางกายไมเ่ พียงพอ รายงานสถานการณ์กิจกรรมทางกาย ระดบั ภมู ิภาคเผยแพร่โดยองค์การอนามยั โลก ภมู ิภาคเอเชียตะวนั ออกเฉียงใต้ สรุปด้วยวา่ ยงั มีชอ่ งวา่ งด้านการ จดั การความรู้ โดยเฉพาะข้อมลู ด้านพืน้ ที่สาธารณะ ถึงแม้ว่าหลกั ฐานเชิงวิชาการและการศกึ ษาวิจยั ท่ีเก่ียวข้องกบั กิจกรรมทางกายจะมีเพิ่มขนึ ้ ในประเทศไทย แต่ส่วนใหญ่ยงั ไม่อย่ใู นรูปแบบที่เปิดกว้างเพ่ือสาธารณะ หรือยงั เป็นภาษาท่ีเข้าใจยาก ดงั นนั้ จึงจ�ำเป็นต้องมี ระบบการจดั การความรู้เพื่อรวบรวมข้อมลู มาน�ำเสนอแก่ผ้กู �ำหนดนโยบายที่จะสามารถประเมินสถานการณ์ ของประเทศและพืน้ ที่ ตอ่ การก�ำหนดนโยบายสง่ เสริมกิจกรรมทางกาย เชน่ การสร้างหรือปรับปรุงพืน้ ที่สาธารณะ การเสริมความปลอดภยั เพ่ือการเดนิ และปั่นจกั รยาน กิจกรรมออกก�ำลงั ในพืน้ ที่ เป็นต้น f Status report on ‘physical activity and health in the South-East Asia Region’: July 2018. New Delhi: World Health Organization, Regional Office for South-East Asia; 2018. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 85 เนือ้ หาของเว็บไซต์รายงานรวบรวมมาจากข้อมลู สามารถสืบค้นได้จากแหล่งฐานข้อมลู ตารางด้านล่าง สรุปเนือ้ หาจากเวบ็ ไซต์ ชดุ ขอ้ มลู คำ� อธบิ ายขอ้ มูล ข้อมูลท่นี ำ� เสนอ 1. ข้อมลู สวน จ�ำนวน พืน้ ท่ี รวบรวมจากฐานข้อมลู สวนสาธารณะกรมอนามยั และกรุงเทพมหานคร จากนนั้ สาธารณะและ จ�ำนวนผ้ใู ช้ และ ใช้การลงพืน้ ที่สำ� รวจ พืน้ ที่สขุ ภาวะ กิจกรรมในสวน 1. รายจงั หวดั ฐานข้อมลู สวนสาธารณะ (จ�ำนวนสวน ขนาดพืน้ ท่ี) สาธารณะ 2. รายสวนสาธารณะ (แผนทท่ี ีต่ งั้ จำ� นวนผ้ใู ช้สวนตอ่ วนั ประเภทกิจกรรมทางกาย กลมุ่ อายุ สง่ิ อ�ำนวยความสะดวก) 2. ข้อมลู ข้อมลู ระดบั ระดบั กิจกรรมทางกาย สถานการณ์ กิจกรรมทางกาย ใช้ฐานข้อมลู จากการส�ำรวจกิจกรรมทางกายของส�ำนักงานสถิติแห่งชาติ กิจกรรมทางกาย และอตั ราการ ตายจากการขาด ในปี พ.ศ.2558 กิจกรรมทางกาย อตั ราการตายจากการขาดกิจกรรมทางกาย สรุปจากฐานข้อมลู ภาระโรครายจงั หวดั นิยามอตั ราการตายจากการขาด กิจกรรมทางกายตามข้อแนะน�ำระดบั โลก ซง่ึ ระบไุ ว้วา่ กิจกรรมทางกายเป็นสาเหตุ ของ 4 โรคหลกั ได้แก่ โรคเบาหวาน โรคหวั ใจและหลอดเลอื ด โรคมะเร็งเต้านม และ โรคมะเร็งล�ำไส้ 3. ข้อมลู ด้าน นโยบายด้าน วิเคราะห์ข้อมลู จากฐานข้อมลู 2 แหลง่ ได้แก่ นโยบายและ กิจกรรมทางกาย 1. กองทุนสุขภาพต�ำบล สนับสนุนโดยส�ำนักงานหลักประกันสังคม เนื่องจาก การลงทนุ ท่ี และงบประมาณ เกี่ยวข้องกบั ในแตล่ ะจงั หวดั เป็นแหลง่ งบประมาณที่สนบั สนนุ โครงการสง่ เสริมสขุ ภาพระดบั พืน้ ที่ คณะวิจยั กิจกรรมทางกาย ตามรายโครงการ คดั เลือกข้อมลู โครงการรายปีทงั้ หมดท่ีเก่ียวข้องด้านกิจกรรมทางกาย เช่น กีฬา ที่เกี่ยวข้อง การออกก�ำลงั กาย เป็นต้น หลงั จากนัน้ แบ่งกล่มุ ตามประเภทโครงการ ได้แก่ ออกก�ำลงั กายพืน้ บ้าน ออกก�ำลงั กายทวั่ ไป กีฬา และแอโรบคิ 2. แผนยทุ ธศาสตร์องค์การบริหารสว่ นจงั หวดั เสะท้อนถงึ ความส�ำคญั เชิงนโยบาย แก่การสนับสนุนด้านกิจกรรมทางกาย คณะวิจัยวิเคราะห์จากข้อมูลแผนฯ ฉบบั ลา่ สดุ ทสี่ ามารถเข้าถงึ ได้ทางออนไลน์ เพอื่ สรุปข้อมลู โดยแบง่ เป็น 2 นโยบาย ได้แก่ นโยบายด้านโครงการพืน้ ฐาน และพฒั นาคณุ ภาพชีวติ 3. จ�ำนวนงานวิ่งต่อปี น�ำเสนอข้อมูลงานวิ่งท่ีจัดต่อเน่ืองมากกว่า 3 ปีต่อเน่ือง ในรายจงั หวดั หมายเหต:ุ เนือ้ หาที่น�ำเสนออาจยงั ไมส่ มบรู ณ์ และจะมีการเปลยี่ นแปลงโดยขนึ ้ อยกู่ บั ฐานข้อมลู ใหม่ ๆ ท่ีสมบรู ณ์และสะท้อนแกส่ ถานการณ์มากขนึ ้ หวงั เป็นอยา่ งยง่ิ ทจี่ ะเป็นฐานข้อมลู เพอื่ ผ้กู ำ� หนดนโยบาย นกั วชิ าการ และผ้สู นใจขบั เคลอ่ื นงานด้านกจิ กรรมทางกายสสู่ ขุ ภาพทด่ี ขี องประชากร หากมีข้อสอบถาม หรือต้องการข้อมลู เพิ่มเติม กรุณาติดตอ่ ไดท้ ี่ อ.ดร.สกิ ิต อริฟวิโดโด คณุ อรณา จนั ทรศริ ิ Center for Active Landscape (CAL) International Health Policy Program ภาควชิ าภมู ิสถาปัตยกรรม (IHPP) คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ กระทรวงสาธารณสขุ มหาวิทยาลยั เกษตรศาสตร์ [email protected] [email protected]

ภาคผนวก

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 87 กิจกรรมทางกายคืออะไร องค์การอนามัยโลก (World Health Organization: WHO)3 ได้ให้ค�ำนิยามเก่ียวกับ กิจกรรมทางกาย (Physical Activity) วา่ หมายถงึ การเคลอื่ นไหวร่างกายในอริ ิยาบถตา่ ง ๆ ทใ่ี ช้กล้ามเนอื ้ โครงร่าง (Skeletal Muscle) อนั ก่อให้เกิดการใช้และเผาผลาญพลงั งานของร่างกาย ทงั้ นีโ้ ดยทวั่ ไปเม่ือกล่าวถึงค�ำว่า “กิจกรรมทางกาย” อาจมีความเข้าใจที่สบั สนกบั ค�ำว่า “ออกก�ำลงั กาย” อย่บู ้าง แต่อนั ที่จริงแล้ว การออกก�ำลงั กายถือเป็นหนึ่งหมวดกิจกรรมย่อยของกิจกรรมทางกายทงั้ หมดเท่านนั้ โดยนอกเหนอื จากการออกกำ� ลงั กายแล้ว กจิ กรรมทป่ี ฏบิ ตั ใิ นชว่ งเวลาวา่ ง การเลน่ การเดนิ ทางไปยงั อกี ทหี่ นงึ่ ด้วยเท้า หรือกจิ กรรมทเี่ ป็นสว่ นหนงึ่ ของการทำ� งานทงั้ ทเ่ี ป็นงานบ้าน หรืองานอาชพี หากปฏบิ ตั ทิ ค่ี วามหนกั ระดบั ปานกลาง ถงึ ระดบั หนกั ก็มีสว่ นชว่ ยท�ำให้สขุ ภาพแข็งแรงได้เชน่ กนั 33 3 หมวดกจิ กรรมทางกาย (Mode of Physical Activity) ประกอบดว้ ย 1. กจิ กรรมทางกายในการทำ� งาน (Work-related Activity) ท่ีครอบคลมุ ถงึ การทำ� งานตา่ ง ๆ ทงั้ ทไี่ ด้รับหรือไมไ่ ด้รับคา่ จ้าง การศกึ ษา/ฝึกอบรม งานบ้าน/ กิจกรรมในครัวเรือน การทำ� งานเกษตรกรรม การเพาะปลกู และเกบ็ เกี่ยว หรือ การประมง เป็นต้น 2. กจิ กรรมทางกายในการเดนิ ทางจากท่หี น่งึ ไปยงั อกี ท่หี น่งึ (Transportation, or Travel from Place to Place) ด้วยการเดนิ หรือปั่นจกั รยานเพอ่ื การสญั จร เชน่ การเดนิ ทางไปทำ� งาน การเดนิ ทางเพอ่ื ไปจบั จา่ ยใช้สอย/ซอื ้ เคร่ืองใช้ตา่ ง ๆ ไปตลาด ไปท�ำบญุ หรือไปศาสนสถาน เป็นต้น 3. กิจกรรมทางกายเพ่ือนันทนาการ (Leisure time, or Recreational Activity) เชน่ การออกก�ำลงั กายและเลน่ กีฬาประเภทตา่ ง ๆ การเลน่ ฟิตเนส การเต้นร�ำ และกิจกรรมนนั ทนาการ/กิจกรรมยามว่างเพ่ือความผ่อนคลาย ท่ีปฏิบตั ใิ นเวลาวา่ งจากการท�ำงาน

88 ประเภทของกิจกรรมทางกาย (Type of Physical Activity) นอกเหนือจากการพจิ ารณาตามหมวดของกิจกรรมแล้ว กิจกรรมทางกายยงั สามารถ จ�ำแนกประเภทตามประโยชน์ท่ีได้จากการปฏิบตั เิ ป็น 4 ประเภท (Type)34 ดงั นี ้ 1. กิจกรรมแอโรบิก (Aerobic activity) เป็นกิจกรรมท่ีเคล่ือนไหวร่างกาย อย่างต่อเน่ืองตัง้ แต่ 10 นาทีขึน้ ไป เพ่ือเสริมสร้ างความแข็งแรงของระบบ ทางเดินหายใจ เน้นการใช้กล้ามเนือ้ มัดใหญ่ในการท�ำกิจกรรม ส่วนใหญ่ จะเป็นกิจกรรมการเคล่ือนไหวพืน้ ฐานหรือกิจกรรมที่ท�ำในชีวิตประจ�ำวัน เชน่ การเดนิ เร็ว การว่งิ การกระโดด การปั่นจกั รยาน หรือการวา่ ยน�ำ้ เป็นต้น 2. กจิ กรรมสร้างความแขง็ แรงของกล้ามเนอื้ กระดกู และข้อต่อ (Strength activity) เป็นกิจกรรมทกี่ ล้ามเนือ้ ต้องออกแรงต้านทานกบั นำ� ้ หนกั ของร่างกาย เชน่ สควอท ลกุ นงั่ หรือแพลงค์ เป็นต้น หากท�ำเป็นประจ�ำและตอ่ เน่ือง กล้ามเนือ้ จะมกี ารปรับ ตวั ทงั้ ขนาดและความแขง็ แรง และเพม่ิ ความแขง็ แรงของกระดกู และเอน็ ยดึ ข้อตอ่ 3. กิจกรรมสร้างความอ่อนตัวของกล้ามเนือ้ (Flexibility activity) ด้วยการ ยืดกล้ามเนือ้ ส่วนข้อต่อส่วนต่าง ๆ ของร่างกายอย่างช้า ๆ และหยุดค้างไว้ เมื่อรู้สึกตึงประมาณ 15 วินาที ไม่กลัน้ หายใจ แล้วค่อย ๆ ผ่อนแรงออก และท�ำซ�ำ้ ในท่าเดิม เช่น การยืดแขน ขา คอ ล�ำตัว หรือสะโพก เป็นต้น หากท�ำอย่างต่อเน่ืองจะช่วยพัฒนาความอ่อนตัวและเพิ่มมุมการเคล่ือนไหว ของข้อตอ่ ซง่ึ ชว่ ยปอ้ งกนั ปัญหาข้อตอ่ ตดิ ขดั ได้ 4. กิจกรรมการทรงตัวหรือการสร้างสมดุลของร่างกาย (Balance activity) เป็นกิจกรรมการประสานงานระหวา่ งระบบประสาทกบั กล้ามเนือ้ ที่ท�ำให้ร่างกาย สามารถทรงตวั อยใู่ นต�ำแหนง่ ตา่ ง ๆ ได้อยา่ งสมดลุ เชน่ การเดนิ ตามเส้นตรงด้วย ปลายเท้า การยืนขาเดียว การเดนิ ตอ่ ส้นเท้าบนแผน่ ไม้ เป็นต้น

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 89 ระดับความหนกั ของกิจกรรมทางกาย (Intensity of Physical Activity)3, 34 ความหนกั ของการมกี จิ กรรมทางกาย พจิ ารณาจากระดบั ความเข้มข้น หรือความ มากน้อยของความพยายามทใ่ี ช้ในการทำ� กจิ กรรม โดยทวั่ ไปสามารถพจิ ารณาได้จาก อตั ราการเต้นของหวั ใจ หรือความเหนื่อยทเี่ กิดขนึ ้ จากการทำ� กิจกรรม โดยแบง่ ออกได้ เป็น 3 ระดบั ดงั ตอ่ ไปนี ้ กิจกรรทางกายระดับเบา (Light-Intensity Physical Activity) เป็นกิจกรรม ที่ร่างกายเคลื่อนไหวออกแรงน้อย และใช้พลังงานของร่างกายในระดับท่ีต่�ำ ส่วนใหญ่เป็นกิจกรรมการเคล่ือนไหวที่เกิดขึน้ ในชีวิตประจ�ำวัน เช่น การยืน หรือการเดนิ อยา่ งช้า ๆ ในระยะทางสนั้ ๆ เป็นต้น กิจกรรมทางกายระดับปานกลาง (Moderate-Intensity Physical Activity) เป็นกจิ กรรมทต่ี ้องเคลอ่ื นไหวออกแรง และใช้พละกำ� ลงั ของร่างกายในระดบั ปานกลาง ส่งผลให้การหายใจเร็วขึน้ พอสมควร และอตั ราการเต้นของหวั ใจเพ่ิมขึน้ จากปกติ เลก็ น้อย (120 – 150 ครัง้ ตอ่ นาที) แตไ่ มถ่ งึ กบั มีอาการหอบ มีเหงื่อซมึ แตย่ งั สามารถ พดู เป็นประโยคสนั้ ๆ ได้ กิจกรรมทางกายระดับหนัก (Vigorous-Intensity Physical Activity) เป็นกิจกรรมที่มีการเคล่ือนไหวออกแรง และใช้พละก�ำลงั ของร่างกายอย่างหนัก สง่ ผลให้มีการหายใจแรง และอตั ราการเต้นของหวั ใจเต้นเร็วขนึ ้ อยา่ งมาก (มากกวา่ 150 ครัง้ ตอ่ นาที) ท�ำให้รู้สกึ เหน่ือยหอบ หรือไมส่ ามารถพดู เป็นประโยคได้ในระหวา่ ง ที่ท�ำกิจกรรม

90 สรุปขอ้ แนะนำ� การมีกิจกรรมทางกายแต่ละช่วงวยั องคก์ ารอนามยั โลกได้เผยแพร่เอกสาร Global Recommendations on Physical Activity for Health ปี 2010 โดยระบรุ ายละเอยี ดเกี่ยวกบั ข้อแนะนำ� การมกี จิ กรรมทางกายเพอ่ื สขุ ภาพ เพอ่ื ให้กลมุ่ เปา้ หมายหลกั คอื ผ้กู ำ� หนด นโยบายในแต่ละประเทศมีแนวทางมาตรฐานในการส่งเสริมกิจกรรมทางกายเพ่ือป้องกันโรคในกล่มุ Non- Communicable Diseases: NCDs ส�ำหรับประชากรในแตล่ ะชว่ งวยั ซง่ึ สามารถสรุปประเดน็ หลกั ได้ดงั ตอ่ ไปนี ้ วัยเด็กและวัยรนุ่ (อายุ 5 – 17 ป)ี การมีกิจกรรมทางกาย ท่ีเพียงพอ ไม่จ�ำเป็นต้อง - ควรมีกิจกรรมทางกายระดับปานกลางถึงระดับหนักสะสมให้ได้ อยา่ งน้อยวนั ละ 60 นาทีทกุ วนั ท�ำต่อเน่ืองให้ครบตาม เวลาในคร้ังเดียว - การมีกิจกรรมทางกายสะสมมากกว่า 60 นาทีต่อวนั จะช่วยเพิ่มพนู ประโยชน์ทางสขุ ภาพมากย่ิงขนึ ้ แต่สามารถแบ่งเวลา ท�ำคร้ังละอย่างน้อย - ในการมีกิจกรรมทางกายในแต่ละวนั ควรเน้นไปท่ีกิจกรรมประเภท 10 นาทีขึ้นไป แล้วสะสม แอโรบกิ เป็นหลกั โดยให้มกี จิ กรรมทางกายระดบั หนกั ร่วมด้วย นอกจากนี ้ เวลารวมให้ครบต่อสัปดาห์ ควรมีกิจกรรมที่ช่วยพัฒนาความแข็งแรงของกล้ามเนือ้ และกระดูก ก็ได้ประโยชน์ต่อสุขภาพ อยา่ งน้อย 3 ครัง้ ตอ่ สปั ดาห์ เช่นเดียวกัน วัยผูใ้ หญ่ (อายุ 18 – 59 ป)ี - ควรมีกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางอยา่ งน้อย 150 นาทีตอ่ สปั ดาห์ หรือกิจกรรมทางกายระดบั หนกั อยา่ งน้อย 75 นาทตี อ่ สปั ดาห์ โดยสามารถมกี จิ กรรมทางกายระดบั ปานกลางและระดบั หนกั ผสมผสานกนั ได้ - เพื่อประโยชน์ตอ่ สขุ ภาพท่ีดียิ่งขนึ ้ ควรมีกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางอยา่ งน้อย 300 นาทีตอ่ สปั ดาห์ หรือระดบั หนกั 150 นาทีตอ่ สปั ดาห์ หรือผสมผสานทงั้ ระดบั ปานกลางและระดบั หนกั - ควรมีกิจกรรมท่ีชว่ ยพฒั นาความแข็งแรงของกล้ามเนือ้ มดั ใหญ่อยา่ งน้อย 2 วนั ตอ่ สปั ดาห์ วัยสูงอายุ (อายุ 60 ปขี ้ึนไป) - ควรมีกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางอย่างน้อย 150 นาทีต่อสปั ดาห์ หรือกิจกรรมทางกายระดบั หนกั อยา่ งน้อย 75 นาทตี อ่ สปั ดาห์ โดยสามารถมกี จิ กรรมทางกายระดบั ปานกลางและระดบั หนกั ผสมผสานกนั ได้ - เพื่อประโยชน์ต่อสุขภาพควรมีกิจกรรมทางกายระดับปานกลางอย่างน้อย 300 นาทีต่อสัปดาห์ หรือระหนกั 150 นาทีตอ่ สปั ดาห์ หรือผสมผสานทงั้ ระดบั ปานกลางและระดบั หนกั - ควรมีกิจกรรมท่ีชว่ ยพฒั นาความแขง็ แรงของกล้ามเนือ้ มดั ใหญ่อยา่ งน้อย 2 วนั ตอ่ สปั ดาห์ - ควรมกี จิ กรรมทางกายทชี่ ว่ ยเพมิ่ ความสมดลุ ของร่างกายและปอ้ งกนั การหกล้มอยา่ งน้อย 3 วนั ตอ่ สปั ดาห์ - และสำ� หรับผ้ทู ี่ไมเ่ คยท�ำกิจกรรมทางกายระดบั ปานกลางถงึ ระดบั หนกั อยา่ งตอ่ เนื่องมาก่อน ควรเร่ิมต้น ทำ� กจิ กรรมทางกายในระดบั เบาไประดบั หนกั จากช้าไปเร็ว โดยอาจจะเร่ิมต้นจากกจิ กรรมในกจิ วตั รประจ�ำวนั

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 91 ประโยชน์ของกจิ กรรมทางกายต่อสุขภาพ ในภาพรวมการมีกิจกรรมทางกายอยา่ งเพียงพอและสม�่ำเสมอ สขุ ภาพร่างกายของทา่ นก็จะแขง็ แรง รูปร่าง สมสว่ น กระชบั มีสมรรถภาพทางกายที่ดี กล้ามเนือ้ และกระดกู แขง็ แรง ข้อตอ่ สว่ นตา่ ง ๆ ทำ� งานได้ดี รวมถงึ ลด ความเส่ียงในการเกิดโรคภยั ไข้เจ็บ ควบคมุ ระดบั น�ำ้ ตาลในเลือด ความดนั โลหิต ลดไขมนั และไตรกลีเซอไรด์ ในหลอดเลือด ป้องกันภาวะน�ำ้ หนักตวั เกินมาตรฐาน33 ซ่ึงเป็นที่มาของโรคในกล่มุ NCDs ซึ่งเป็นกล่มุ โรค ท่ีพบจ�ำนวนผ้ปู ่ วยมากขนึ ้ อยา่ งตอ่ เน่ืองในประเทศไทย เช่น โรคเบาหวาน โรคหวั ใจและหลอดเลือด โรคมะเร็ง บางชนิด อาทิ มะเร็งลำ� ไส้ และมะเร็งปากมดลกู นอกจากประโยชน์ทางตรงด้านสขุ ภาพแล้ว กิจกรรมทางกายยงั มีประโยชน์ทางอ้อมควบคอู่ กี หลายประการ เช่น ในกลมุ่ เดก็ ๆ กิจกรรมทางกายจะช่วยกระต้นุ กระบวนการเรียนรู้8 และพฒั นาการให้เหมาะสมตามช่วงวยั สร้างเสริมพฒั นาการทางอารมณ์และสงั คม ในกลมุ่ วยั รุ่น ก็จะทำ� ให้รูปร่างดี สมสว่ น กล้ามเนือ้ สวยงาม สขุ ภาพ จิตดีไมซ่ มึ เศร้า ขณะที่กลมุ่ ผ้ใู หญ่วยั ท�ำงาน ก็จะได้รับประโยชน์ในเรื่องของการเพิ่มประสทิ ธิภาพในการท�ำงาน และผ่อนคลายความเครียดจากการท�ำงาน ส�ำหรับกล่มุ ผ้สู งู อายุ การปฏิบตั ิกิจกรรมทางกายอย่างสม่�ำเสมอ จะชว่ ยให้มคี ณุ ภาพชีวติ ทด่ี ี การเคลอื่ นไหวร่างกายและการท�ำกิจวตั รประจ�ำวนั มคี วามคลอ่ งแคลว่ ทส่ี ำ� คญั ทส่ี ดุ คือ ชว่ ยลดความเสย่ี ง ปอ้ งกนั การหกล้มอาจน�ำไปสกู่ ารบาดเจ็บที่รุนแรง หรือภาวะอมั พฤกษ์อมั พาต เป็นต้น ประโยชนภ์ าพรวมของกิจกรรมทางกาย33, 35 สร้างภูมคิ มุ้ กนั โรคและการเจบ็ ปว่ ย เสรมิ การท�ำงานของระบบหวั ใจและหลอดเลือดใหม้ ีประสิทธิภาพ ลดความเสี่ยงจาก กลา้ มเนอื้ กระดูก โรคในกลมุ่ NCDs และข้อตอ่ ตลอดจน ความดันโลหติ สูง, โรคหลอดเลอื ดหวั ใจ ระบบการท�ำงาน โรคหลอดเลือดสมอง ของรา่ งกาย โรคเบาหวาน สมรรถภาพทด่ี ี โรคมะเรง็ ประเภทตา่ งๆ ควบคุมน้�ำหนกั ช่วยปอ้ งกัน และลดความเสี่ยง และบรรเทาอาการ ของการเกิดโรคอ้วน ซมึ เศร้า

92 พฤติกรรมเนือยนงิ่ คอื อะไร คำ� วา่ “พฤตกิ รรมเนือยน่ิง” อาจเป็นคำ� ทแ่ี ปลกใหมแ่ ละไมค่ ้นุ ชนิ เทา่ ใดนกั ในสงั คมไทย แตใ่ นความเป็นจริง แล้วค�ำดงั กล่าวนีไ้ ด้ถกู บญั ญัติขึน้ มาครัง้ แรกในปี 2553 หลงั จากท่ีส�ำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสร้างเสริม สขุ ภาพได้ร่วมลงนามในกฎบตั รโตรอนโต ท่ีมีเป้าหมายเชิงพนั ธกิจในการสนบั สนนุ การมีสขุ ภาวะดีด้วยการ ส่งเสริมกิจกรรมทางกายส�ำหรับทุกคน และสร้ างเสริมสขุ ภาวะที่ดีอย่างยงั่ ยืนในสงั คมไทย ซึ่งเร่ืองของการ ลดพฤตกิ รรมเนือยนิ่งก็เป็นหนง่ึ เปา้ หมายที่ส�ำคญั ในกฎบตั รดงั กลา่ ว กระทงั่ ปัจจบุ นั คำ� วา่ “พฤตกิ รรมเนือยนิ่ง” ได้ถกู ใช้อยา่ งเป็นทางการในแผนการสง่ เสริมกิจกรรมทางกาย พ.ศ.2561-2573 ของประเทศไทย ความหมายของพฤติกรรมเนอื ยน่งิ “พฤตกิ รรมเนอื ยนงิ่ ” (Sedentary behavior) หมายถงึ พฤตกิ รรมตา่ ง ๆ ทบี่ คุ คลปฏบิ ตั ใิ นระหวา่ งชว่ งเวลาตน่ื ของช่วงวนั ซึ่งเป็นพฤติกรรมท่ีมีการเคล่ือนไหวไปมาของร่างกายน้อย มีการใช้พลงั งานของร่างกายน้อยกว่า หรือเทา่ กบั 1.5 METsg ทงั้ นีไ้ มร่ วมการนอนหลบั 36 สว่ นใหญ่พฤติกรรมเนือยน่ิงที่วา่ นี ้จะเป็นพฤติกรรมในกลมุ่ ของการนงั่ และนอนเล่นในกิจกรรมต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นนงั่ เรียนนง่ั ท�ำงาน นง่ั ใช้คอมพิวเตอร์ นง่ั อ่านหนงั สือ นงั่ ประชมุ นงั่ เลน่ เกม นงั่ เลน่ นง่ั คยุ นอนดโู ทรทศั น์ นง่ั ในรถโดยสารหรือเดินทาง รวมไปถงึ ที่พบมากในปัจจบุ นั คือ กลมุ่ พฤตกิ รรมการใช้หน้าจอเพื่อวตั ถปุ ระสงค์ตา่ ง ๆ ทงั้ เพ่ือการท�ำงาน เพ่ือการเรียนรู้ หรือเพ่ือความบนั เทิง 1) พฤติกรรมเนือยน่ิงท่ีเก่ียวกับหน้าจอ (Screen Time) หมายถงึ พฤตกิ รรมเนือยนงิ่ ทเี่ กิดจากการใช้หน้าจอ เชน่ การดู โทรทศั น์ การเลน่ มือถือ การท�ำงานบนคอมพิวเตอร์ เป็นต้น 2) พฤติกรรมเนือยน่ิงท่ีไม่เก่ียวกับหน้าจอ (Non-Screen- Based Sedentary Time) หมายถึงพฤติกรรมเนือยนิ่ง ท่ีไม่ได้เกิดจากการใช้หน้าจอ เช่น การอ่านหนงั สือ กิจกรรม นนั ทนาการท่ีไมม่ ีการเคล่อื นไหวร่างกาย 3) พฤติกรรมเนือยน่ิงท่ีเป็ นการน่ัง การเอนหลัง การนอน (Sitting, Reclining, Lying) หมายถึงการนงั่ การเอนหลงั การนอนพกั ที่ไมร่ วมการนอนหลบั 36 g การใช้พลงั งานของร่างกาย (Metabolic Equivalent of Task : MET) น้อยกว่าหรือเท่ากับ 1.5 METs เมื่อเทียบเท่ากับค่าการใช้พลงั งาน ของร่างกายขณะพกั 36

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 93 ผลกระทบของพฤตกิ รรมเนือยนิ่งตอ่ สุขภาพ จากสภาพการณ์ในปัจจบุ นั นวตั กรรมและเทคโนโลยีต่าง ๆ ถกู น�ำมาปรับใช้และมีบทบาทมากขึน้ ต่อการ ดำ� เนินชีวติ ประจ�ำวนั ทงั้ ในแงก่ ารเพมิ่ ความสะดวกสบาย สร้างความบนั เทงิ และผอ่ นคลาย ชว่ ยทนุ่ แรงในการท�ำ กิจกรรมการท�ำงานตา่ ง ๆ รวมไปถงึ การเพมิ่ ศกั ยภาพและผลผลติ จากการท�ำงาน สง่ ผลให้การออกแรงเคลอื่ นไหว ร่างกายในวิถีชีวิตตงั้ แต่ท่ีบ้านไปจนถึงที่ท�ำงานหรือสถานท่ีต่าง ๆ ลดน้อยลงไปอย่างมาก ในทางตรงกนั ข้าม พฤตกิ รรมเนือยน่ิงและพฤติกรรมหน้าจอกลบั เพิ่มสงู ขนึ ้ อยา่ งนา่ กงั วลใจ การมีพฤติกรรมเนือยน่ิงระหว่างวนั ท่ีมากเกินไปจะส่งผลเสียโดยตรงต่อสขุ ภาพในหลายมิติ ทงั้ นีผ้ ลจาก วิจัยทางการแพทย์และสุขภาพในต่างประเทศจ�ำนวนหลายชิน้ ท่ีรายงานว่า การน่ังและนอนเล่นติดต่อกัน เป็นระยะเวลานาน ๆ รวมไปถงึ ระยะเวลาสะสมของพฤติกรรมเหลา่ นีใ้ นช่วงวนั ที่มากขนึ ้ จะมีผลตอ่ การน�ำไปสู่ ภาวะน�ำ้ หนกั ตวั เกิน โรคในกลมุ่ เมตาบอลิก โรคเบาหวาน มะเร็งบางชนิด กระทงั่ การตายก่อนวยั อนั ควร ทงั้ นี ้ เนื่องจากการนงั่ หรือนอนเอกเขนก (ไมร่ วมการนอนหลบั ) ตดิ ตอ่ กนั เป็นระยะเวลานาน ๆ จะไปท�ำให้กระบวนการ เมตาบอลิกท�ำงานช้าลง ซงึ่ มีผลโดยตรงต่อระดบั น�ำ้ ตาลในเลือด ความดนั โลหิต และการเผาผลาญของไขมนั ของร่างกาย จนน�ำไปสสู่ าเหตขุ องการเกิดโรคตา่ งๆ ในที่สดุ ซงึ่ ปัจจบุ นั พบว่า อตั ราอบุ ตั ิการณ์ของการเกิดโรค ไมไ่ ด้จ�ำเพาะอยใู่ นชว่ งวยั ผ้ใู หญ่หรือสงู อายเุ ทา่ นนั้ หากแตย่ งั ได้คกุ คามกลมุ่ ประชากรวยั เดก็ และวยั รุ่นด้วย23, 24

94 บรรณานกุ รม 1. ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK). โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ติดตามพฤติกรรมด้าน กิจกรรมทางกายของประชากรไทย พ.ศ. 2555-2563. 2555. 2. ชมรมจกั รยานเพื่อสขุ ภาพแห่งประเทศไทย. มาช่วยกนั ขยายผล “ป่ันเพ่ือพ่อ-ปั่นเพื่อแม่” [Available from: http://www. thaicyclingclub.org/บทความ/2015/12/23/7034/. 3. World Health Organization. Global recommendations on physical activity for health: World Health Organization; 2010. 4. Fransen J, Pion J, Vandendriessche J, Vandorpe B, Vaeyens R, Lenoir M, et al. Differences in physical fitness and gross motor coordination in boys aged 6–12 years specializing in one versus sampling more than one sport. 2012;30(4):379-86. 5. Pitukcheewanont P, Punyasavatsut N, Feuille MJPerP. Physical activity and bone health in children and adolescents. 2010;7(3):275-82. 6. Gao Z, Wang RJJos, science h. Children’s motor skill competence, physical activity, fitness, andhealthpromotion. 2019;8(2):95. 7. Trudeau F, Shephard RJJIJoBN, Activity P. Physical education, school physical activity, school sports and academic performance. 2008;5(1):10. 8. Piercy KL, Troiano RPJCCQ, Outcomes. Physical activity guidelines for Americans from the US department of health and human services: Cardiovascular benefits and recommendations. 2018;11(11):e005263. 9. Pronk NP, Bender EG, Katz ASJAsH, Journal F. The 2018 Physical Activity Guidelines for Americans: Addressing Signal Events at the Workplace to Prevent Disease. 2019;23(3):38-41. 10. Pescatello LS, Riebe D, Thompson PD. ACSM’s guidelines for exercise testing and prescription: Lippincott Williams & Wilkins; 2014. 11. Taylor DJPmj. Physical activity is medicine for older adults. 2014;90(1059):26-32. 12. Santos DA, Silva AM, Baptista F, Santos R, Vale S, Mota J, et al. Sedentary behavior and physical activity are independently related to functional fitness in older adults. 2012;47(12):908-12. 13. Chodzko-Zajko WJ, Proctor DN, Singh MAF, Minson CT, Nigg CR, Salem GJ, et al. Exercise and physical activity for older adults. 2009;41(7):1510-30. 14. Kadariya S, Gautam R, Aro ARJBRI. Physical Activity, Mental Health, and Wellbeing among Older Adults in South and Southeast Asia: A Scoping Review. 2019;2019. 15. ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK). โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ติดตามพฤติกรรมด้าน กิจกรรมทางกายของประชากรไทย พ.ศ. 2563. 2563. 16. กองออกก�ำลงั กายเพอื่ สขุ ภาพ. ยทุ ธศาสตร์โลกด้านอาหาร กจิ กรรมทางกายและสขุ ภาพ. นนทบรุ ี: โรงพมิ พ์องค์การสงเคราะห์ ทหารผา่ นศกึ ; 2550. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/43035/9244592223_tha.pdf. 17. Kim TR, Ross JA, Smith DP. KOREA: Trends in Four National KAP Surveys, 1964-67. Studies in Family Planning. 1969;1(43):6-11. 18. Prochaska JO, Velicer WF. The transtheoretical model of health behavior change. American journal of health promotion. 1997;12(1):38-48. 19. ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK) สถาบนั วิจยั ประชากรและสงั คม มหาวิทยาลยั มหิดล. โครงการพฒั นาระบบเฝา้ ระวงั ตดิ ตามพฤตกิ รรมด้านกิจกรรมทางกายของประชากรไทย พ.ศ. 2563. 2563.

Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: 95 20. World Health Organization. Global action plan on physical activity 2018–2030: more active people for a healthier world 2018. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/272722/9789241514187-eng. pdf?ua=1. 21. ศนู ย์พฒั นาองค์ความรู้ด้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย (TPAK). รายงานผลการสำ� รวจการมีกิจกรรมทางกายของเดก็ และ เยาวชนไทย พ.ศ. 2561. นครปฐม: สถานบนั วจิ ยั ประชากรและสงั คม มหาวิทยาลยั มหิดล; 2561. 22. กิดานลั กงั แฮ. “เนือยน่ิง”พฤตกิ รรมสโลว์เสีย่ งโรค 2559 [Available from: https://www.thaihealth.or.th. 23. Owen N, Healy GN, Matthews CE, Dunstan DWJE, reviews ss. Too much sitting: the population-health science of sedentary behavior. 2010;38(3):105. 24. Tremblay MS, Colley RC, Saunders TJ, Healy GN, Owen N. Physiological and health implications of a sedentary lifestyle. Applied physiology, nutrition, and metabolism. 2010;35(6):725-40. 25. Wilmot EG, Edwardson CL, Achana FA, Davies MJ, Gorely T, Gray LJ, et al. Sedentary time in adults and the association with diabetes, cardiovascular disease and death: systematic review and meta-analysis. Springer; 2012. 26. van Uffelen JG, van Gellecum YR, Burton NW, Peeters G, Heesch KC, Brown WJ. Sitting-time, physical activity, and depressive symptoms in mid-aged women. American journal of preventive medicine. 2013;45(3):276-81. 27. Diaz KM, Howard VJ, Hutto B, Colabianchi N, Vena JE, Safford MM, et al. Patterns of sedentary behavior and mortality in US middle-aged and older adults: a national cohort study. Annals of internal medicine. 2017;167(7):465-75. 28. Schmid D, Colditz G. Sedentary behavior increases the risk of certain cancers. Journal of the National Cancer Institute. 2014;106(7). 29. National Public Radio. Walking 2 Minutes An Hour Boosts Health, But It’s No Panacea 2015 [Available from: https://www.npr.org/sections/health-shots/2015/05/01/403523463/two-minutes-of-walking-an-hour-boosts-health- but-its-no-panacea. 30. สมาพนั ธ์ชมรมเดนิ วง่ิ เพื่อสขุ ภาพไทย. วง่ิ อยา่ งไรชว่ งคลาย Lock Down. 2020. 31. American Academy of Pediatrics. Announces New Recommendations for Childrens Media Use 2020 [Available from: https://www.aap.org/en-us/about-the-aap/aap-press-room/Pages/American-Academy-of-Pediatrics- Announces-New-Recommendations-for-Childrens-Media-Use.aspx. 32. World Health Organization. To grow up healthy, children need to sit less and play more. 2019. 33. World Health Organisation. Physical activity 2018 [Available from: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/ detail/physical-activity. 34. กองออกก�ำลงั กายเพื่อสขุ ภาพ กรมอนามยั กระทรวงสาธารณสขุ . ข้อแนะน�ำการออกก�ำลงั กาย การลดพฤติกรรมเนือยนิ่ง และการอนอนหลบั สำ� หรับวยั เรียนและวยั รุ่น (6-17ปี). กรุงเทพมหานคร: บริษัท เอน็ ซี คอนเซป็ ต์ จ�ำกดั ; 2560. 35. Poitras VJ, Gray CE, Borghese MM, Carson V, Chaput J-P, Janssen I, et al. Systematic review of the relationships between objectively measured physical activity and health indicators in school-aged children and youth. Applied Physiology, Nutrition, and Metabolism. 2016;41(6):S197-S239. 36. Tremblay MS, Aubert S, Barnes JD, Saunders TJ, Carson V, Latimer-Cheung AE, et al. Sedentary behavior research network (SBRN)–terminology consensus project process and outcome. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity. 2017;14(1):75.

คณะผู้จัดท�ำหนงั สอื REGENERATING Physical Activity in Thailand after COVID-19 Pandemic: ฟ้ นื กิจกรรมทางกายในประเทศไทยหลังวิกฤตโควดิ -19 ศูนย์พัฒนาองค์ความรดู้ ้านกิจกรรมทางกายประเทศไทย สถาบนั วิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลยั มหดิ ล รว่ มกับ ส�ำนกั งานกองทุนสนับสนนุ การสร้างเสริมสุขภาพ ทป่ี รึกษา กจิ กรรมทางกายยคุ หลงั การแพรร่ ะบาดของเชื้อไวรสั โควิด-19 ดร. นายแพทย์ ไพโรจน์ เสานว่ ม ชีวติ วถิ ใี หม่ของประชากรในมิตทิ างสุขภาพ รองศาสตราจารย์ ดร. ยศชนนั ท์ วงศ์สวสั ดิ์ นิรมล ราศรี ณรากร วงษ์สงิ ห์ วภิ าดา เอ่ียมแย้ม ปัญญา ชเู ลศิ อรณา จนั ทรศริ ิ นนั ทวนั ปอ้ มคา่ ย วณิสรา เจริญรมย์ บรรณาธิการ อบั ดลุ อนุ่ อ�ำไพ ณฐั พร นิลวตั ถา ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร. ปิยวฒั น์ เกตวุ งศา ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร. ปิยวฒั น์ เกตวุ งศา กรกนก พงษ์ประดษิ ฐ์ คลงั ผลผลิตทางวิชาการ กิจกรรมทางกายยุคก่อน และองคค์ วามร้เู พื่อการเปลี่ยนแปลง การแพร่ระบาดของเชือ้ ไวรสั โควิด-19 สถานการณก์ ิจกรรมทางกายและพฤติกรรม ดนสุ รน์ โพธารินทร์ เนือยนงิ่ ของประชากรไทย รุ่งรัตน์ พละไกร ชตุ มิ า อยสู่ มบรู ณ์ ปัญญา ชเู ลศิ ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร. ปิยวฒั น์ เกตวุ งศา รุ่งรัตน์ พละไกร ดนสุ รน์ โพธารินทร์ พิสูจน์อกั ษรและตรวจสอบความถูกตอ้ ง อบั ดลุ อนุ่ อ�ำไพ ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร. ปิยวฒั น์ เกตวุ งศา อภิชาติ แสงสวา่ ง ณฐั กร ดอนแก้วภู่ ฟ้ นื กจิ กรรมทางกายในประเทศไทยหลัง วสิ ตุ า มน่ั สงิ ห์ วกิ ฤตโควดิ -19 Dr. Dyah Anantalia Widyastari 5 ปมเชอื ก ท่ฉี ุดรั้งการสง่ เสริม กจิ กรรมทางกายในคนไทย Activethai.org กรกนก พงษ์ประดษิ ฐ์ อาจารย์ ดร. สกิ ิต อริฟวิโดโด ณฐั กร ดอนแก้วภู่ อรณา จนั ทรศริ ิ ณฐั พร นิลวตั ถา ผ้ชู ว่ ยศาสตราจารย์ ดร. ปิยวฒั น์ เกตวุ งศา ออกแบบปกและรปู เล่ม สรุ ศกั ด์ิ เพญ็ ใหม่ นฤมล เหมะธลุ นิ