ช่วยคนที่คุณรัก เลิกบุหรี่

ช่วยคนท่คี ุณรัก เลิกบุหร่ี

การเลกิ บหุ รี่ เปน็ เรอ่ื งทีต่ ้องใช้ความเพียร มงุ่ มน่ั อดทน ให้เวลา และความตง้ั ใจ เพียงความพยายามของผู้สบู บหุ รค่ี นเดยี ว อาจไม่เพียงพอ แรงหนุนจากคนรัก ครอบครวั และเพื่อนกเ็ ปน็ สิ่งสำคัญ ท่ีชว่ ยประคับประคองให้การเลิกบุหร่ีสำเรจ็ มาเรียนรู้ต้นสายปลายเหตุของการตดิ บุหรี่ และสิง่ ท่จี ะช่วยใหค้ นท่คี ุณรกั เลิกบุหรีส่ ำเรจ็





ชว่ ยคนที่คณุ รัก เลิกบหุ ร่ี เทคนคิ โนม้ นา้ วผทู้ ีย่ ัง ไมต่ อ้ งการเลกิ สูบบหุ รี่ สำหรับผูท่ียงั ไมค ดิ เลกิ สบู บหุ ร่ี อาจลองใชข น้ั ตอน “5 R’s” นีเ้ พือ่ เสริมสรา งแรงจงู ใจในการเลิกสูบบุหรี่ 1 Relevance หาความขอ้ งเกย่ี วกนั พยายามใหผสู ูบบุหรมี่ องเห็นเหตผุ ลทจ่ี ะเลกิ บหุ รี่ ซง่ึ เฉพาะเจาะจงกบั บริบทของผูสูบบหุ รอ่ี ยางชดั เจน โดยเฉพาะหากคนผนู ัน้ มีโรคภยั หรือ มีประสบการณการเจ็บปว ยท่ีสัมพันธก ับ การสบู บุหร่ี ก็ลองใชจุดนนั้ เปนจุดเรม่ิ ตน 2 Risks ซกั ถามความเส่ียง ลองพูดคุยถงึ ความเสี่ยงทเ่ี กิดจากการสบู บุหร่ี โดยพยายามใหแยกแยะผลเสียท่ีเกิดจากการสบู บหุ ร่ี ออกมาดว ยตวั เอง พรอ มทัง้ บอกกลา วใหรวู า การเลือกสูบบหุ รที่ ่มี ีนำ้ มนั ดินตำ่ นโิ คตินบางเบา หรอื สบู บุหร่รี สชาติตางๆ ไมไ ดชวยบรรเทาผลเสีย จากการสูบบหุ รี่ใหล ดนอยลงเลย

ตัวอยา งความเสีย่ งทคี่ นสบู บหุ รต่ี อ งเผชญิ • ความเสี่ยงในระยะเฉยี บพลนั อาทิ หายใจไมเ ต็มอม่ิ อาการหอบหดื กำเริบ เสอื่ มสมรรถภาพทางเพศกอนวยั อนั ควร เปนตน • ความเสย่ี งในระยะยาว ไดแ ก โรคหวั ใจ โรคหลอดเลอื ดสมอง โรคปอด โรคมะเรง็ ในอวยั วะเหลา น้ี เชน หลอดลม, กลอ งเสยี ง, ตบั ออน, กระเพาะปส สาวะและ ปากมดลกู โรคปอดอุดกน้ั เรอื้ รงั หรือถุงลมโปง พอง เปนตน • ความเสย่ี งตอ คนรอบตวั ทไ่ี ดร บั ควนั บหุ รม่ี อื สอง ไดแ ก การเพม่ิ ความเสย่ี งทจ่ี ะเกดิ โรคมะเรง็ ปอดและโรคหัวใจในคคู รอง ความเส่ียงท่ีลูกหรือเดก็ ๆ ในบาน จะสบู บุหรตี่ าม หรือความเสีย่ งที่จะคลอดทารกนำ้ หนกั ตวั นอยกวาปกตสิ ูงขน้ึ รวมถึงการเกิดโรคตางๆ ในเด็ก เชน โรคหอบหืด การตดิ เช้ือในทางเดนิ หายใจ เปน ตน 3 Rewards รางวัล รางวลั กค็ อื ประโยชนท จ่ี ะเกดิ ขน้ึ จากการเลกิ บหุ ร่ี เชน สง่ิ ทจ่ี ะไดเ ปน รางวลั กค็ อื สขุ ภาพดขี น้ึ การรบั รสและ กลน่ิ ทด่ี ขี น้ึ ประหยดั เงนิ คา ใชจ า ย บรรยากาศในบา น รถยนต ลมหายใจดีขนึ้ รวมถึงเปนแบบอยา งที่ดี สำหรับเดก็ ๆ ในบา น เปน ตน

ชว่ ยคนทคี่ ุณรกั เลิกบหุ ร่ี 4 Roadblocks อุปสรรคขดั ขวางการเลกิ บหุ ร่ี ควรพูดคุยซกั ถามผสู บู บหุ ร่ีวา สิง่ ใดทท่ี ำใหเ ลิกบหุ ร่ีไมไ ด ซึง่ อปุ สรรคทีพ่ บอาจเชน อาการถอนนโิ คติน กลวั ความ ลม เหลว น้ำหนกั ตัวขึ้น ขาดแรงสนบั สนุน ซมึ เศรา ติดใจความสขุ จากการสูบบหุ ร่ี เปนตน 5 Repetition หม่ันเสรมิ สร้างแรงจงู ใจซำ้ ๆ หม่ันใหกำลงั ใจและสรางแรงจงู ใจใหผูส บู บุหรี่เร่อื ยๆ เพราะมคี นเคยลม เหลวจากการเลกิ บหุ รี่มาแลว ท้ังนนั้ กวา จะเลกิ บหุ รไ่ี ดส ำเรจ็ และเมอ่ื คนผนู น้ั มคี วามตง้ั ใจที่ จะเลิกบหุ ร่ีแลว ก็มีปจจยั ทีต่ องคอยชวยระวงั และ ดแู ล เพ่ือใหก ารเลิกบหุ รีเ่ ปนผลสำเรจ็ ดังน้ี

ปจั จยั ท่ตี อ้ งคำนงึ ในผทู้ ่กี ำลังเลิกบุหร่ี ความจรงิ แลววิธกี ารเลกิ บหุ รี่นัน้ ไมมีสูตรตายตวั ขน้ึ อยูกบั ความต้ังใจของคนผูน้นั และสภาพแวดลอ ม แตการชว ยใหผูสูบบุหรีเ่ ลกิ บุหรีไ่ ดส ำเรจ็ นน้ั การฝก ทกั ษะ การแกไ ขปญ หามีความจำเปน อาทเิ ชน 1 ตอ งเลือกกำหนดวนั เลิกบหุ ร่ีใหแนชดั โดยใหผ ูสูบบุหรีต่ ้งั ใจกำหนดเอง แตไมควรเกนิ 2 สัปดาหห ลังจากไดพ ดู คยุ กนั แลววา จะเลิกบุหร่ี อกี ทง้ั การเลกิ บหุ รแ่ี บบหกั ดบิ เปน สง่ิ จำเปน ไมค วรสบู อกี แมแ ตเ พยี งนดิ เดยี ว หลงั จากถึงกำหนดวนั ที่ตกลงเลิกบหุ รีแ่ ลว 2 สำหรับผูทเี่ คยเลกิ สบู บหุ รี่มากอนแตไ มส ำเรจ็ ใหล องคิดทบทวนถงึ ประสบการณแ ลวนำมาใชใ นการเลกิ บหุ รค่ี รัง้ น้ีเพือ่ ใหประสบความสำเรจ็

ช่วยคนทค่ี ณุ รัก เลิกบหุ ร่ี 3 เตรยี มพรอ มรับอปุ สรรคท่ีอาจเกดิ ข้นึ ในระหวางการเลิกบหุ ร่ีคร้ังน้ี โดยเฉพาะใน 2-3 สปั ดาหแ รกๆ เพราะจะเปน ระยะทมี่ อี าการถอนนโิ คติน รนุ แรงมากทีส่ ุด ควรพูดคุยเตรียมการหาทางออกเพ่ือนำไปสูค วามสำเรจ็ ในการเลิกบุหร่ี 4 หลีกเลีย่ งสิง่ กระตนุ ใหอ ยากสูบบหุ ร่ี เชน งดหรอื จำกดั การด่ืมเครอ่ื งดม่ื แอลกอฮอลท ุกชนดิ เพราะจะทำใหมโี อกาสหวนกลบั ไปสบู บหุ ร่สี งู ข้ึน เปน ตน 5 จัดการกับสง่ิ แวดลอมท่ีเออื้ ตอการเลกิ บุหรี่ เพราะการเลิกบหุ ร่ีจะมีความ ยงุ ยากอยา งย่งิ เมอื่ ตอ งอยใู กลก ับคนทีย่ ังสูบบุหรอี่ ยู โดยเฉพาะทีบ่ านและ ท่ีทำงาน ทางที่ดีจึงควรชักชวนผูท อ่ี ยบู านเดียวกนั หรอื ทำงานทีเ่ ดียวกนั เลกิ บหุ ร่ีพรอมกัน หรืออยางนอยก็ไมส ูบบุหรีใ่ หผทู ่กี ำลังเลกิ บุหร่เี หน็ หรอื ไดก ลน่ิ รวมถงึ ควรกำจัดบุหร่แี ละอุปกรณก ารสูบบหุ รีอ่ อกไปใหพน สายตา กอ นการเรม่ิ ตนเลิกบุหรี่ และหลีกเลยี่ งการเขา ไปอยูในสถานทที่ ีเ่ คยสบู เปน ตน 6 ใหกำลังใจและการสนบั สนุนคนรกั ครอบครัว และเพอ่ื น ควรเปน กำลังใจ และคอยชืน่ ชมเมอื่ คนๆ นนั้ เลิกบุหรีไ่ ดตอ เนือ่ งหรอื ปฏเิ สธไมสูบบุหร่ี ในแตล ะคราวหรือแตละวนั ไดสำเรจ็

ลองใช้ตารางด้านลา่ งน้ี ประเมินผู้สูบบหุ รี่ใกลต้ ัววา่ มแี นวโน้มในการเลกิ บุหรี่ในระดบั ใด ระดับขน้ั ลักษณะของ แนวทาง ไมส นใจ ผสู้ บู บหุ ร่ี การช่วยเหลือ ไมคิดเลกิ สบู บุหรี่ รับฟง สะทอนความคดิ ในชว งเวลา 6 เดอื น และใหค นๆ นนั้ ทบทวนตนเอง เกีย่ วกับโทษของการสบู บุหร่ี ขา งหนา เลย และใหข อมูลความเช่อื ทถี่ กู ตอง เกย่ี วกบั บหุ รเ่ี พิม่ เติม ลงั เลใจ เร่มิ คิดทีจ่ ะเลิกสบู บหุ รี่ สรา งแรงจงู ใจ ในชวงเวลา ชวยแกไขอุปสรรค หรือความเชือ่ ตา งๆ 6 เดอื นขางหนา เนน ยาและขอ มูลที่เกีย่ วกบั แตยงั มคี วามลงั เล ประโยชนข องการเลกิ บหุ ร่ี หรืออปุ สรรคบางอยาง ผูสบู บุหรพี่ รอ มเลิก บอกวธิ ีเลิกบุหร่ีและวางแผน สูบบุหรภ่ี ายใน 1 เดอื นขา งหนา การเลกิ บุหรี่ เชน กำหนดวันเลิก เตรยี มตัว รวมถงึ เคยพยายามเลกิ ชีแ้ นะ การปรบั เปล่ยี นพฤติกรรม สูบบุหร่อี ยา งจริงจงั ในการเลิกบุหร่ี รวมถึง มาแลวอยา งนอย 1 ครั้ง การย้ำแรงจงู ใจ ภายใน 6 เดือนท่ผี า นมา

ชว่ ยคนท่คี ณุ รัก เลิกบหุ ร่ี ระดบั ขน้ั ลกั ษณะของ แนวทาง ผู้สบู บุหรี่ การชว่ ยเหลอื ลงมือปฏบิ ัติ ผสู ูบบหุ รีท่ ีส่ ามารถ เปนชวงตองประคับประคอง เลิกสบู บุหร่ีไดแลว และใหก ำลงั ใจ แสดงความ ภายในระยะเวลา 6 เดอื น ชื่นชมในความสำเรจ็ ที่ผานมา คงไวซ ึ่ง ผสู บู บหุ รี่ทส่ี ามารถ ควรกลาวชมเชย พฤติกรรมใหม เลกิ สบู บุหรไ่ี ดแ ลว แตก ็ไมค วรประมาท นานมากกวา 6 เดอื น เชน ลองสบู บุหรส่ี กั นิด เพราะคดิ วา เคยเลกิ ได จะทำใหการเลิกบหุ รี่ คร้งั ตอ ไปยากขึน้ ศนู ยบ รกิ ารเลกิ บหุ ร่ี Quitline 1600 ลองแนะนำใหผทู ตี่ ิดบุหรี่รบั คำปรกึ ษาจากผเู ช่ียวชาญดาน การเลกิ บุหรี่ เชน ศูนยบริการเลิกบุหร่ที างโทรศพั ทแหง ชาติ โทร. 1600 หรอื www.thailandquitline.or.th

ชว่ ยคนท่คี ุณรกั เลิกบหุ รี่ จดั พมิ พแ ละเผยแพรโ ดย SOOK PUBLISHING เรยี บเรยี งขอ มลู บางสว นจาก • หนงั สอื คมู อื การสอนการสรา งเสรมิ สขุ ภาพ ในหลกั สตู รพยาบาลศาสตรบณั ฑติ โดย รศ.ดร.ศริ พิ ร ขนั ภลขิ ติ และ ผศ.ดร.จฬุ าลกั ษณ บารมี บรรณาธกิ าร • เอกสารหลกั การสรา งแรงจงู ใจและใหค ำแนะนำ เพอ่ื เลกิ บหุ ร่ี โดย กรองจติ วาทสี าธกกจิ มลู นธิ ริ ณรงคเ พอ่ื การไมส บู บหุ ร่ี • บทความความรเู ขา ใจภาวะขาดนโิ คตนิ จาก เวบ็ ไซตศ นู ยบ รกิ ารเลกิ บหุ รท่ี างโทรศพั ทแ หง ชาติ http://www.thailandquitline.or.th สามารถสบื คน ขอ มลู และหนงั สอื เพม่ิ เตมิ ไดท ห่ี อ งสรา งปญ ญา ศนู ยเ รยี นรสู ขุ ภาวะ สำนกั งานกองทนุ สนบั สนนุ การสรา งเสรมิ สขุ ภาพ (สสส.) หรอื ดาวนโ หลดไดท แ่ี อปพลเิ คชนั SOOK Library และ resource.thaihealth.or.th โทร. 02-343-1500 กด 3