เด็กออทิสติก-คู่มือสำหรับครู

เด็กออทสิ ตกิ คูม ือสาํ หรบั ครู

ชือ่ หนงั สือ : เดก็ ออทสิ ติก คูมอื สําหรับครู จัดพิมพโดย : สถาบนั ราชานุกลู พิมพคร้ังท่ี 1 : สิงหาคม 2555 จาํ นวนพมิ พ : 1,000 เลม พมิ พที่ : บริษทั บยี อนด พบั ลิสชงิ่ จํากดั 2 เดก็ ออทสิ ตกิ คูม ือสาํ หรับครู

คํานาํ โรคออทิสติกเปนโรคท่ีเกิดจากความผิดปกติของสมองท่ีทําใหเกิด ความบกพรอ งทางพฒั นาการดา นสงั คมและดา นภาษา และเกดิ พฤตกิ รรมซ้ําๆ หรือความสนใจซํ้าจํากัดในเรื่องใดเร่ืองหน่ึงซ่ึงเปนลักษณะเฉพาะของ เด็กออทิสติก ในปจจุบันการชวยเหลือเด็กออทิสติกไดมีการพัฒนารุดหนาไป อยางมาก การดูแลชวยเหลือ ไดแก การดูแลจากทีมแพทย การฝกกระตุน พัฒนาการดา นท่บี กพรอง เชน การฝกพูด การฝกทกั ษะทางสงั คม การปรบั ลด พฤตกิ รรมทเ่ี ปน ปญ หา และการฟน ฟทู างการศกึ ษา ปญ หาในการดแู ลชว ยเหลอื เดก็ ออทสิ ตกิ สวนหนึง่ เกดิ จากการขาดความรคู วามเขา ใจเกย่ี วกบั โรคออทสิ ตกิ และการชว ยเหลอื ดแู ลท่ถี ูกตอง ดังนั้นคมู ือเลมน้ีจึงเปนการรวบรวมความรูทั้งจากตําราและจากขอมูล ทีไ่ ดจากการสัมมนาแลกเปล่ียนเรียนรูประสบการณร ะหวา งผปู กครอง ครูและ ครกู ารศกึ ษาพเิ ศษทม่ี ปี ระสบการณก บั เดก็ ออทสิ ตกิ โดยรวบรวมลกั ษณะอาการ และปญหาพฤติกรรมท่ีพบบอยในแตละวัยและวิธีการแกไขพฤติกรรม รวมถึง แนวทางการดแู ลชว ยเหลอื ทางการศกึ ษาและเทคนคิ การสอนเดก็ ออทสิ ตกิ ตา งๆ ทงี่ า ยตอ การทคี่ ณุ ครจู ะนาํ ไปปฏบิ ตั จิ รงิ คณะผจู ดั ทาํ หวงั วา คมู อื เลม นน้ี า จะเปน ตวั ชว ยทดี่ ีในการชว ยคุณครใู นการดแู ลเดก็ ออทิสตกิ ตอไป คณะผูจดั ทํา เดก็ ออทิสติก คูม ือสําหรับครู 3

สารบัญ รจู ักและเขาใจเด็กออทิสตกิ 7 พฤติกรรมนา สงสัยวาเดก็ อาจจะเปนโรคออทสิ ติก 8 11 โรคออทสิ ตกิ พบบอยแคไ หน 12 13 โรคออทสิ ตกิ เกดิ จากอะไร 17 18 โรคออทสิ ตกิ รกั ษาหายหรอื ไม 20 21 ใครสามารถชวยเหลอื เด็กออทิสตกิ ไดแ ละชว ยอยางไร 22 การชวยเหลือเด็กออทิสตกิ 22 ปญ หาการเรียนรูข องเด็กออทิสตกิ 24 26 ความพรอมหรอื ทกั ษะพนื้ ฐานทต่ี อ งเตรียมกอ นเขา เรียน 28 การจดั การศึกษาสําหรบั เด็กออทิสตกิ หลักสูตรสําหรับเดก็ ออทสิ ติก แนวทางการจดั การเรียนการสอนและ การปรบั หลกั สูตรสาํ หรบั เดก็ ออทสิ ติก การเรียนรวมของเดก็ ออทสิ ติก เทคนคิ การสอน 4 เด็กออทิสตกิ คูมอื สาํ หรับครู

สารบญั (ตอ ) การจัดการกับพฤตกิ รรมท่ีไมเหมาะสม 40 ผลสัมฤทธ์ทิ างการเรยี น 44 การมสี ว นรวมของผูปกครอง 44 เอกสารอา งอิง 45 ภาคผนวก 47 เด็กออทสิ ติก คูมือสาํ หรับครู 5

เด็กออทิสตกิ คูมือสําหรบั ครู 6 เด็กออทสิ ติก คมู ือสําหรับครู

เด็กออทิสตกิ รจู ักและเขา ใจเดก็ ออทิสตกิ โรคออทิสตกิ (Autistic Disorder) หรอื ออทิสซึม เปน ความผดิ ปกติ ของสมองแบบหนึ่งท่ีเกิดขึ้นในวัยเด็ก โดยจะแสดงอาการผิดปกติออกมา ใน 3 ดา นใหญๆ ไดแ ก 1. ความผิดปกติทางสังคมและปฏิสมั พันธกับผอู น่ื 2. ความผิดปกติทางภาษาและการสอื่ สาร 3. ความผิดปกติทางอารมณแ ละพฤติกรรม เด็กออทิสติก คูม ือสาํ หรบั ครู 7

พฤติกรรมนา สงสยั วาเดก็ ๆ อาจจะเปนโรคออทสิ ติก สามารถสงั เกตไดจากพฤตกิ รรมตอ ไปน้ี ในเดก็ เลก็ ความผดิ ปกติทางสงั คมและ ปฏิสัมพันธกับผอู น่ื • ไมต อบสนองตอผูอ ่นื เชน เรยี กช่ือแลวไมห นั ไมสนใจฟง เวลาพดู ดว ย • ไมมองหนาไมสบตา เวลาคนพดู ดว ย หรืออาจมองหนา สบตานอยมาก • ชอบเลน กับสิ่งของ สนใจส่งิ ของมากกวา คน • ไมเ ขามาหาเพ่อื ใหก อด ไมเ ขา มาคลกุ คลกี ับผใู หญ • ชอบเลน คนเดยี ว ไมท าํ อะไรรว มกบั คนอนื่ เชน เลน หรอื ฟง นทิ าน รว มกบั เด็กคนอื่น • ไมร ูจ กั หนาท่ขี องสงิ่ ของ เชน เอาของเลน มาดมแทนทีจ่ ะเลน เหมือนเดก็ ทวั่ ไป • ไมเลน สมมุติ เชน เลนขายของ เลนปอ นขา วตุกตา หรือทําทาทาง เลยี นแบบผใู หญ • ไมยมิ้ ให 8 เดก็ ออทิสติก คมู อื สาํ หรบั ครู

ความผิดปกติทางภาษาและการสือ่ สาร • ทาํ ตาลอยหรือมองอยา งไรจ ุดหมาย • พูดชาหรือไมพดู เลย • มภี าษาแปลก ๆ ทีค่ นอ่ืนฟงไมเ ขา ใจ • ชอบพูดทวนคาํ หรอื ประโยคท่คี ณุ ครูพดู ไป • ไมช ีน้ วิ้ บอกเวลาอยากไดอะไร แตจะรองไหห รอื ดึงมือผูใหญ ไปท่ีสง่ิ นนั้ ความผิดปกตทิ างอารมณและพฤติกรรม • เฉยเมย ไมค อ ยแสดงอารมณ • ไมร จู กั ปลอบ เชน ไมป ลอบเวลาผใู หญห รอื เดก็ คนอน่ื รอ งไหห รอื เจบ็ • ไมเ ขา มาขอความชว ยเหลือจากผูใ หญเ มอื่ มปี ญหาหรือไมม าให ผูใหญปลอบใจ • ปรับตวั ตอ สงิ่ ใหม ๆ ไดย าก เชน รอ งไหเ วลาเจอสถานการณหรือ บคุ คลท่ไี มคุนเคย • ชอบทาํ อะไรซ้าํ ๆ หากไป เปล่ียนแปลงสงิ่ ทีเ่ คาเคยทาํ เคาจะหงุดหงดิ อาละวาด เด็กออทสิ ติก คูมือสําหรับครู 9

ในเด็กโต • ความผดิ ปกตทิ างสงั คมและปฏสิ มั พนั ธก ับผูอืน่ • ไมค อ ยสบตาเวลาพดู คยุ ดว ย • ชอบเกบ็ ตัวหรืออยตู ามลาํ พัง • มักเลนคนเดียว • ไมค อยมีเพ่ือน • เขากับเพ่อื นไดย าก • ไมมเี พ่ือนสนิท ความผิดปกติทางภาษาและการสอ่ื สาร • สานตอบทสนทนาไมค อ ยได • ใชภ าษาพูดท่ีไมเ หมาะกับกาลเทศะ พดู แบบขวานผาซาก • ไมเ ขา ใจคําพดู ขาํ ขัน อปุ มาอปุ มยั ความผดิ ปกตทิ างอารมณแ ละพฤตกิ รรม • ไมค อยเขาใจความรูสกึ คนอืน่ • ชอบคดิ ซํา้ ซากหรอื ทําอะไรซ้าํ ๆ • ไมค อ ยรูจ กั กาลเทศะ ทาํ อะไร ท่ไี มเ หมาะสมกบั สถานการณ • ปรบั ตวั ยาก ขอ สงั เกต อาการทก่ี ลา วมาขา งตน นบ้ี างอยา งอาจพบได ในเด็กปกติ แตก จ็ ะเปน อยชู วั่ คราวเทา นน้ั สวนเด็กออทสิ ตกิ จะมี อาการหลายอยางพรอมกนั และเปนอยนู าน หากคุณครูสงสัยวาเด็กๆ ของเราเปนออทิสติกหรือไม ควรพาเด็กไปพบแพทยผูเช่ียวชาญ เพ่ือใหการวินิจฉัยที่ถูกตอง และสามารถหาทางชวยเหลอื ท่เี หมาะสมไดต้ังแตเ นนิ่ ๆ 10 เด็กออทสิ ติก คูม ือสาํ หรบั ครู

โรคออทสิ ตกิ พบบอยแคไ หน ทําไมดเู หมือนมีเด็กเปนออทสิ ติกมากกวาในอดีต ในอดีตโรคน้ีพบเพียง 4 - 6 คนตอประชากร 10000 คนเทานั้น แตก ารศกึ ษาวจิ ยั ในปจ จบุ นั พบวา อบุ ตั กิ ารณข องโรคสงู ขนึ้ กลมุ ทมี่ อี าการรนุ แรง พบในอัตรา 2 ตอประชากร 10000 คน แตกลุมทีม่ อี าการนอยพบ 1 - 2 คน ตอประชากร 1000 คน หรือมากกวานั้น การท่ีจํานวนเด็กกลุมออทิสติกที่ เพ่ิมข้ึนนี้ จึงเปนที่สงสัยวาเปนเพราะอะไร แตในขณะน้ียังหาขอสรุปไมได แตส ันนษิ ฐานวาเนอื่ งมาจาก - มกี ารเปลยี่ นแปลงเกณฑว นิ จิ ฉยั ทร่ี วมเอาผปู ว ยทม่ี อี าการไมร นุ แรง เพม่ิ เขาไวดวยกัน - พอแม บุคลากรทางการศึกษา บุคลากรทางการแพทย สังเกต อาการออทิสติกไดม ากข้ึนจากการตน่ื ตวั ในความรตู ามส่อื ตา งๆ - ทารกทค่ี ลอดกอ นกาํ หนดมโี อกาสรอดชวี ติ จากการแพทยท ที่ นั สมยั มากขน้ึ จงึ พบเดก็ ทม่ี อี าการผดิ ปกตไิ ดม ากขน้ึ เนอ่ื งจากโรคออทสิ ตกิ เปน โรคความผิดปกตทิ ีเ่ กดิ จากสมอง - โรคนี้มีอัตราสูงขึ้นจริง โดยอาจเกิดจากปจจัยทางสภาวะแวดลอม บางอยาง ทีก่ ารวจิ ัยยังสรุปไมได ท้ังหมดน้ีทําให โรคออทิสติกเปนหน่ึงในความผิดปกติทางพัฒนาการ ทพี่ บบอ ยที่สดุ ในปจ จุบัน เด็กออทิสตกิ คมู อื สาํ หรับครู 11

โรคออทสิ ติกเกิดจากอะไร โรคออทิสติกเปนความผิดปกติของสมองท่ีเปนมาต้ังแตกําเนิด นักวิทยาศาสตรไดพยายามทําการการศึกษาวิจัยมาเปนระยะเวลานาน แตย ังไมสามารถสรปุ สาเหตุท่ชี ดั เจนได อยางไรกต็ ามจากการวจิ ัยพบวาปจจยั เหลานีอ้ าจเปนสาเหตทุ ่ที าํ ใหส มองมปี ญ หา 1. การเจริญเติบโตของสมองผดิ ปกตขิ ณะอยูในครรภ 2. สารเคมีบางอยางในสมองอาจผดิ ปกติหรอื มรี ะดบั ไมสมดลุ 3. โรคทางกายทีม่ ผี ลตอ สมองเชนโรคลมชักบางชนดิ 4. พนั ธกุ รรม พบวาเปนสาเหตสุ าํ คัญของโรคออทสิ ติก พบวาพ่นี อ ง ของเด็กออทิติกจะมีโอกาสเปนออทิสติกสูงกวาคนธรรมดาท่ีไมมีพ่ีนองเปน ออทิสตกิ ถึง 50 เทา 12 เดก็ ออทิสตกิ คูม ือสําหรบั ครู

โรคออทิสติกรักษาหายหรือไม ในปจจุบันทางการแพทยยังไมมีวิธีใดท่ีจะรักษาโรคออทิสติก ใหหายขาดได ในปจจุบันจึงสรุปวาโรคออทิสติกนี้เปนความผิดปกติทางสมอง ท่ีไมสามารถรักษาใหหายขาดได อยางไรก็ตาม โรคน้ีสามารถดีข้ึนได ถาไดรับการชวยเหลือท่ีเหมาะสม เปาหมายของการรักษาอยูท่ีการกระตุน และฟนฟูพัฒนาการในดานตางๆ ใหดีขึ้นจนใกลเคียงกับเด็กปกติมากที่สุด และลดพฤตกิ รรมที่ไมเหมาะสม เดก็ ออทสิ ติก คมู ือสําหรบั ครู 13

คณุ หมอวนิ จิ ฉยั โรคน้อี ยา งไร เม่ือเด็กๆ มาพบคุณหมอ คุณหมอจะทําการซักประวัติจากคุณพอ คุณแม ตรวจรางกายและพัฒนาการของเด็ก และบางคร้ังอาจมีการสงตรวจ พเิ ศษ แตอ ยา งไรกต็ ามการวนิ จิ ฉยั โรคออทสิ ตกิ นม้ี อี ยวู ธิ เี ดยี ว คอื การซกั ประวตั ิ รว มกบั การสงั เกตพฤตกิ รรมของเดก็ โดยแพทยผ เู ชย่ี วชาญ โดยคณุ หมอจะตอ ง สังเกตพฤติกรรมของเด็กอยางละเอียดและดูวาเด็กมีอาการครบตามเกณฑ หรือไม การตรวจพิเศษอื่นๆ เปนเพียงการตรวจเพ่ิมเติมวามีความผิดปกติ อยางอ่นื รว มดวยหรือไมเทาน้นั การจะวินิจฉัยไดเร็วหรือชาจึงขึ้นอยูกับคุณพอคุณแมและคุณครู หากพบวา เดก็ ของเรามพี ฒั นาการทช่ี า เกนิ ไปหรอื ตา งไปจากเดก็ ทว่ั ไป กไ็ มค วร นิ่งนอนใจ ดังน้ันสิ่งสําคัญคือ คุณพอคุณแมและคุณครูควรทราบพัฒนาการ ปกตขิ องเดก็ ซง่ึ สามารถสรปุ ไดด งั ตารางตอ ไปน้ี (อมุ าพร ตรงั คสมบตั .ิ 2545: 39 - 40) 14 เด็กออทสิ ติก คูมอื สาํ หรับครู

อายุ ขัน้ ตอนพฒั นาการทสี่ าํ คัญ 4 – 6 สัปดาห 3 – 4 เดือน สิง่ ท่เี ดก็ ควรทาํ ได 5 เดอื น 6 – 7 เดอื น ยมิ้ ใหแ ม หันศรี ษะไปตามเสยี ง 9 – 10 เดอื น จบั หรือถือวัตถุที่วางใหในมือ ควาส่งิ ของท่เี ห็น 13 เดือน เปล่ยี นของจากมือหนงึ่ ไปอีกมือหน่งึ 15 เดือน เคย้ี วอาหารได 18 เดอื น นัง่ เอามอื ยันไวขางหนา 21 – 24 เดอื น เวลานอนควา่ํ จะยกศรี ษะขึน้ ไดเ อง 2 ป ถือขนมกินเอง 3 ป ชี้ดวยนวิ้ ช้ี คลาน เลนจะเอ บา ยบาย ใหค วามรว มมอื เวลาแตง ตวั เชน ชมู อื ขน้ึ เพอ่ื ใสเ สอ้ื ยื่นเทา ใหใ สร องเทา เดนิ ไดเ อง พดู คําเดยี่ ว ๆ ได 2 - 3 คาํ หยบิ ถว ยขน้ึ มาด่มื นํ้าเอง บอกเม่อื จะฉ่ี พดู เปน วลี (2 – 3 คําตดิ กัน) ไมป สสาวะราดตอนกลางวนั ไมป สสาวะราดตอนกลางคนื แตงตัวเอง ยนื ขาเดยี วได เดก็ ออทสิ ติก คมู อื สาํ หรบั ครู 15

อายุ พัฒนาการทางภาษา 2 – 6 เดือน สิง่ ทเี่ ด็กควรทาํ ได 8 – 10 เดอื น เลน เสียง และสงเสียงออ แอก ับตนเอง 1 – 1 ½ ป เลน เสยี งสงู ตํ่า 2 ป เลยี นเสียงพอ แมหรอื เสยี งทีค่ ุนเคย 3 ป ออกเสยี งพยญั ชนะ เชน ปา มา ได พดู คาํ เดย่ี วทีม่ ีความหมายอ่นื ๆ นอกจากปาปา มามา พดู คําเด่ียวประมาณ 20 – 50 คํา พูดวลีหรือประโยคสั้นๆ 2 – 3 คาํ พูดเปนประโยคยาวๆ ได เดก็ ออทสิ ตกิ สว นใหญจ ะมพี ฒั นาการดา นกลา มเนอ้ื และการเคลอ่ื นไหว เปน ปกติ พฒั นาการดา นทผี่ ดิ ปกติมักเปนพฒั นาการทางสงั คมและภาษา เชน ไมย้มิ ไมเลน จะเอหรือบายบาย ไมพูด ฯลฯ หากพัฒนาการชา ไปหมดทุกดา น เด็กมกั จะมภี าวะปญ ญาออนมากกวา จะเปน ออทสิ ติก 16 เดก็ ออทสิ ตกิ คมู ือสาํ หรับครู

ใครสามารถชว ยเหลือเดก็ ออทิสติกไดและชว ยอยา งไร • ครอบครัว มีบทบาทสําคัญที่สุดในการสงเสริมพัฒนา รวมถึง การปรับพฤติกรรม • บุคลากรทางการแพทย เชน จิตแพทยเดก็ และวยั รนุ กมุ ารแพทย นกั จติ วทิ ยา นักกิจกรรมบําบัด นกั แกไขการพูด เปน ตน เพอ่ื การ ชว ยเหลอื ในกรณที ต่ี อ งทาํ การรกั ษาดว ยยากระตนุ พฒั นาการดา นตา งๆ การฝกพูด รวมไปถึงการปรับพฤติกรรมท่ีไมพึงประสงคและการ ฝกทกั ษะทางสังคม • บุคลากรทางการศึกษา เชน ครูการศึกษาพิเศษ ครูที่โรงเรียน เปน ตน เพอื่ ชว ยเหลอื ในดา นการจดั การเรยี นการสอนทเ่ี หมาะสม การชว ยเหลอื เดก็ ทดี่ ที สี่ ดุ คอื การรว มมอื กนั ทง้ั ครอบครวั บคุ ลากร ทางการแพทย และบคุ ลากรทางการศึกษา เพ่ือทจี่ ะสามารถชว ยเหลือเด็ก ไดอ ยา งรอบดาน และเหมาะสมตามความตอ งการของเดก็ แตล ะคน ถา พบสง่ิ ผดิ ปกตเิ หลา นม้ี ากกวา 2 อยา ง ใหน กึ ถงึ โรคออทสิ ตกิ และควรใหก ารชว ยเหลอื อยา งเหมาะสมทนั ที พฤตกิ รรมทผ่ี ดิ ปกติ คอื • ไมสนใจสง่ิ แวดลอ มและบคุ คล เลนกบั เดก็ อน่ื ไมเปน • ไมส ามารถชน้ี ว้ิ บอกความตอ งการได • เลน สมมุมติไมเ ปน • ไมสามารถมีพฤตกิ รรมแสดงความสนใจ รวมกบั บคุ คลอืน่ ได เดก็ ออทิสตกิ คูมือสําหรับครู 17

การชวยเหลือเด็กออทสิ ตกิ โรคออทิสติกเปนโรคที่มีลักษณะแตกตางกันไดมาก อาการมี หลายอยางและความรุนแรงก็แตกตางกันไปต้ังแตนอยไปจนถึงข้ันรุนแรง เชน ตั้งแตพูดไมไดเลยไปจนถึงพูดมากไมหยุด หรือมีภาวะปญญาออน ชวยตัวเองไมไดไปจนถึงเรียนเกงจนสามารถจบปริญญาเอกได เราอาจแบง อาการของโรคไดเปน 3 ระดับ คอื รุนแรงนอย เด็กมักมีสติปญญาดี มีพัฒนาการทางภาษาท่ีดีพอใช สามารถเรียนรวมกบั เด็กปกตไิ ด บางรายเรยี นไดส งู ถงึ ปริญญาเอก รนุ แรงปานกลาง เดก็ กลมุ นม้ี พี ฒั นาการทางสงั คมและภาษาทจ่ี าํ กดั เรียนหนังสือไมไดสูงเทากลมุ แรก แตสามารถชวยตวั เองไดดพี อใช รุนแรงมาก เด็กกลุมนี้มีภาวะปญญาออนรวมดวย ภาษาและ สังคมพัฒนาไดนอยมาก ชวยเหลือตนเองไมไดและตองมีผูดูแลไปตลอดชีวิต แตนับวา โชคดีท่ีกลมุ น้ีพบไดไมมากเทา ไร คุณครูจะสอนเดก็ ออทิสติกอยา งไรน้ัน ข้นึ อยกู บั ความสามารถในการ ใชภาษาและระดบั เชาวนปญญา โดยสามารถแบงกลมุ ออทสิ ติกไดดังนี้ 18 เดก็ ออทิสติก คมู อื สาํ หรบั ครู

กลมุ ที่ 1 ระดบั เชาวนป ญ ญา (IQ) สงู กวา 60 และมคี วามคลอ งแคลว ในการใชภ าษาพดู กลมุ นมี้ กั มที กั ษะการมองดี มกี ารกระตนุ ตนเองนอ ย อาจมี ความบกพรอ งทางสงั คมหลายอยา งซง่ึ สามารถพฒั นาใหด ขี นึ้ ได แตย งั มปี ญ หา การเชื่อมโยงความรูไปใชกับบริบทอ่ืน กลุมนี้เปนออทิสติกท่ีมีศักยภาพสูง การจัดการศึกษาควรจัดใหเรียนในหองเรียนท่ัวไป โดยมีผูชวยครู มีการปรับ สภาพแวดลอ ม มกี ารใชเ ครอ่ื งชว ยตามความจาํ เปน และมกี ารสอนเปน กลมุ เลก็ เปนบางคร้งั กลุมท่ี 2 ระดับเชาวนปญญา (IQ) สูงกวา 60 และมีปญหาใน การสื่อสาร มีภาษาพูดแตนอยกวาวัย มักมีชองวางมากระหวางภาษาพูดกับ ความเขาใจภาษา มักไวตอ การรบั รเู สียง มกี ารกระตุน ตนเอง มีความสนใจสั้น ทกั ษะการมองดแี ละมกั แยกตวั การจดั การศกึ ษาควรจดั ใหเ รยี นในหอ งเรยี นทว่ั ไป โดยมผี ชู ว ยครู มกี ารปรบั สภาพแวดลอ ม มกี ารใชเ ครอ่ื งชว ยตามความตอ งการ และมีการสอนเปนกลุมเล็ก กลุมท่ี 3 ระดับเชาวนปญญา (IQ) ต่ํากวา 60 และมีการใช ภาษาพดู แตม กั มลี กั ษณะพดู ตามมกี ารกระตนุ ตนเองสมาธไิ มด ีมคี วามบกพรอ ง ปานกลาง การจัดการศึกษาควรจัดใหเรียนในหองพิเศษภายในโรงเรียนเรียน รว มและมกี ารสอนแบบหน่ึงตอ หนง่ึ ดวย กลุม ท่ี 4 ระดบั เชาวนปญ ญา (IQ) ตาํ่ กวา 60 และไมใ ชภาษาพดู ใชภาษานอยมาก สนใจสิ่งที่เคล่ือนไหว ไวตอการรับรูเสียง ไมสนใจผูคน มคี วามบกพรอ งรนุ แรง การจดั การศกึ ษาควรจดั การศกึ ษาพเิ ศษและสอนแบบ หน่งึ ตอหนึ่ง เดก็ ออทสิ ติก คมู อื สําหรบั ครู 19

ปญหาการเรียนรขู องเด็กออทสิ ตกิ 1. ปญหาระยะความสนใจส้ัน เด็กออทิสติกมักมีปญหาเร่ือง การคงความสนใจในเร่ืองใดเร่ืองหนึ่ง เปล่ียนความสนใจบอย ดึงความสนใจ ใหมาสนใจส่ิงที่ครูกําลังสอนไดยาก โดยเฉพาะเด็กออทิสติกที่มีอายุนอยกวา 5 ป พบวามีพฤติกรรมท่ีไมอยูนิ่ง มีการเคล่ือนไหวทุกสวนของรางกายมาก ผดิ ปกติ เปน การเคลอ่ื นไหวทป่ี ราศจากจดุ มงุ หมาย วอกแวกงา ยตอ สงิ่ แวดลอ ม รอบตัวเขา 2. ปญ หาในการสอ่ื ความหมายและภาษาของเดก็ ออทสิ ตกิ เดก็ ออทสิ ตกิ จะมีปญหาในการสื่อสาร ไมสามารถเขาใจ ความหมายของคําพูดหรือคําสั่ง ไดด เี ทา กบั เดก็ ปกตวิ ยั เดยี วกนั มกั ถามคาํ ถามทซี่ าํ้ ซาก และไมส นใจในคาํ ตอบ มภี าษาพดู ของตนเองที่คนทัว่ ไปไมเขาใจ 3. เด็กเรียนรูผานตัวหนังสือหรือการสอนบรรยายไดไมดี แตเด็ก จะจาํ ไดด เี มอ่ื เหน็ เปน ภาพ เดก็ สามารถจาํ บคุ คล ไดโดยการจดจําเก่ียวกับรายละเอียดตางๆ เพราะเด็กจะจาํ ส่งิ ตา งๆ เปนภาพ การใชภ าพ ท่ีเหมือนของจริงประกอบการสอน จะไดผล ดีกวาการสอนดวยคําพูดอยางเดียว เด็กจะ เรยี นรูไ ดดีจากรปู ธรรมมากกวา นามธรรม 4. เด็กจะขาดความสามารถในการ สรางจินตนาการ เด็กจะมีการเลนท่ีซ้ําๆ ติดตอกันอยูตลอดเวลา เด็กออทิสติกจะเลน สมมตไิ มเ ปน การเลน สมมตนิ น้ั เปน การพฒั นาการ ท่ีผสมผสานกันระหวางความนึกคิด และ การสื่อความหมาย ซึ่งจะแกไดยาก ท่ีเคย ใชไดผลดี คือ การวาดภาพเหมือนของจริง และการเชิดหุนในการเลานิทานจะชวยให เด็กออทสิ ติกเลนโดยการสมมติไดด ขี ้ึน 20 เด็กออทิสตกิ คมู ือสําหรับครู

5. เด็กมีปญหาในการแสดงออกดานอารมณ เด็กจะไมสามารถ แสดงสีหนาหรือทาทางใหเห็นชัดเจนวามีความสุขหรือมีอารมณเศราหรือ มีความกลัวหรืออารมณโกรธ เด็กจะย้ิมไมเปน บางคนรองไหโดยไมมี น้ําตา หรือแสดงอารมณไมสมเหตุสมผล ผูฝกสอนเด็กควรยิ้มใหเด็กบอยๆ แสดงสีหนาใหเด็กเห็นวาเรายินดี เม่ือเขากระทํากิจกรรมที่สอนได พรอมท้ัง กลา วชมหรือตบมอื ให ความพรอมหรือทกั ษะพื้นฐานท่ีตองเตรยี มกอ นเขาเรยี น ไดแก 1. ความพรอมดานสังคม เด็กออทิสติกมีปญหาในการสราง สัมพันธภาพตอผูอื่น และมีปญหาดานการส่ือสาร ส่ิงที่ตองฝกเพื่อเพิ่ม ความพรอมดานสังคมไดแก การสบตา การทักทาย (สวัสดี) รูจักการรอคอย การแบงปน รจู กั ชือ่ ตนเอง รจู ักคนในครอบครัว ทําตามกฎระเบยี บ มารยาท งา ยๆ 2. ความพรอมดานพฤติกรรม เชน ไมลุกออกจากท่ีน่ังบอย ใหความรว มมอื ทาํ กจิ กรรมรว มปฏิบัติงานจนสําเรจ็ 3. ความพรอมดานการส่ือความหมาย เชน รูจักส่ิงแวดลอม ชอื่ สงิ่ ตา งๆ การทาํ ตามคาํ สงั่ ได พดู โตต อบสนั้ ๆ กบั เพอ่ื นไดห รอื สามารถสอ่ื สาร โดยใชภาษาทา ทาง/รปู ภาพได 4. ความพรอมดานทักษะการชวยเหลือตนเอง เชน การเขาหองนํ้า การแตงกาย การรับประทานอาหาร เปนตน ทักษะการชวยเหลือตนเอง เปน ปจ จยั สาํ คญั ทที่ าํ ใหเ ดก็ สามารถพฒั นาทกั ษะอนื่ ๆ ควบคไู ปดว ยและทาํ ให เด็กเกิดความภูมใิ จในตนเอง อยูรว มในสังคมไดอ ยา งมคี วามสขุ 5. ความพรอมดานสติปญญาและวิชาการ เชน การรูจักสี จํานวน ขนาด การจดั หมวดหมู จาํ แนกประเภท การลากเสน ตรง ระบายสอี ยูในกรอบ เขา ใจภาษาโตตอบงา ยๆ เด็กออทิสติก คูมือสาํ หรับครู 21

การจัดการศึกษา สําหรบั เด็กออทสิ ตกิ เดก็ ออทิสตกิ ประมาณ 70% มีภาวะบกพรอ งทางสตปิ ญ ญารวมดว ย แตก จ็ ะมบี างสว นทม่ี คี วามสามารถพเิ ศษในบางดา น จะเหน็ ไดว า เดก็ ออทสิ ตกิ แตละคนมีอาการแตละดานมากนอยแตกตางกันไป ฉะนั้นการจัดการศึกษา สําหรับเด็กออทิสติกควรเปนแบบหลักสูตรเฉพาะบุคคล (Individualized Education Program,IEP) หลกั สูตรสาํ หรบั เด็กออทสิ ติก หลักสูตรสําหรับเด็กออทิสติกควรมุงขจัดความบกพรองของบุคคล ประเภทนี้และในขณะเดียวกันก็มุงใหเด็กมีโอกาสเรียนรวมกับเด็กปกติ ใหมากที่สุดเทาที่จะเปนไปได ดังนั้นหลักสูตรในระดับประถมศึกษา จึงเนน พัฒนาการเต็มท่ี สวนในระดับมัธยมศึกษาจะเนนความสามารถของเด็ก และ มุงใหเด็กแสวงหาความรูและพัฒนาทักษะตางๆ ของตนเองใหมากท่ีสุดเทาที่ จะมากได (ผดงุ อารยะวญิ ู. 2533 ใน ณชั พร นกสกุล. 2554: 42) 22 เด็กออทิสติก คูมือสําหรบั ครู

หลักการจัดหลกั สูตรสําหรบั เด็กออทิสตกิ 1. เปนการจัดประสบการณที่มุงใหเด็กออทิสติกสามารถดํารงชีวิต ประจําวันไดอ ยางมีความสุข 2. เปนการพัฒนาเด็กโดยองครวมทั้งดานรางกาย อารมณ จิตใจ สังคมและสติปญญา ผานกิจกรรมการเลนใหเหมาะสมกับวัย วุฒิภาวะและ ความแตกตางระหวา งบุคคล 3. เปนการจัดประสบการณท่ีมุงสงเสริมใหเด็กออทิสติกไดรับ การพัฒนาทักษะพื้นฐาน 4. ครอบครวั และชมุ ชนมสี วนรวมในการพัฒนาเดก็ ออทิสตกิ เนอ้ื หาของหลกั สตู ร เนอื้ หาแบง ออกเปน 9 ทกั ษะ และกจิ กรรมเสรมิ พิเศษ 1 กจิ กรรม ดังน้ี 1. ทักษะความต้ังใจ หมายถึง ความต้ังใจในการปฏิบัติกิจกรรม ในชวงเวลาใดเวลาหน่งึ 2. ทกั ษะการเลยี นแบบ หมายถงึ การกระทาํ ตามพฤตกิ รรมของผอู นื่ ต้ังแตพฤตกิ รรมงา ยๆ ไปจนถงึ พฤตกิ รรมทีซ่ ับซอ น 3. ทักษะการรับรู หมายถึง กระบวนการแปลความหมายและ การตอบสนองตอ ส่ิงเราทีม่ ากระทบประสาทสัมผสั ทง้ั 5 4. ทักษะการชว ยเหลือตนเอง หมายถงึ ความสามารถในการปฏบิ ตั ิ กิจวตั รประจําวนั ในดา นตา งๆ 5. ทักษะดานสังคม หมายถึง การมีปฏิสัมพันธทางสังคมกับบุคคล กลมุ รวม 6. ทกั ษะกลา มเนอ้ื มดั เลก็ หมายถงึ การทาํ งานของมอื การประสาน สัมพันธร ะหวางตากบั มือ เดก็ ออทสิ ตกิ คมู ือสาํ หรบั ครู 23

7. ทักษะกลามเน้ือมัดใหญ หมายถึง การใชกลามเนื้อสวนตางๆ ของรา งกายในการเคลือ่ นไหวอยา งมีสมดุล 8. ทักษะพื้นฐานทางวิชาการ หมายถึง ความสามารถในการสังเกต เปรียบเทียบ จําแนก ความเขาใจการคิดอยางมีเหตุผล ลีลามือ จํานวน สญั ลกั ษณ 9. ทักษะการสื่อสาร หมายถึง ทักษะการรับสงขอมูลโดยใชสีหนา ทาทาง คําพูด เพื่อสื่อความตองการของตนและรับรูความตองการของ บุคคลอน่ื 10. กิจกรรมเสริมพิเศษ หมายถึง กิจกรรมท่ีจัดขึ้นเพ่ือสงเสริม และพฒั นา ดานรา งกาย อารมณ สงั คม และสตปิ ญญา โดยจดั เปน กจิ กรรม บรู ณาการและ/หรอื กจิ กรรมเฉพาะตามศกั ยภาพของแตล ะบคุ คล เชน กจิ กรรม ศลิ ปะ กิจกรรมดนตรี พลศึกษา นนั ทนาการ ทศั นศึกษา เปนตน แนวทางการจัดการเรียนการสอนและการปรับหลักสูตรสําหรับ เดก็ ออทิสติก มีดังนี้ 1. หลักสูตรควรไดรับการปรับใหสอดคลองกับความตองการและ ความสามารถของเดก็ 2. หลักสูตรไมควรเนนเฉพาะวิชาการ ควรเนนทักษะท่ีชวยให เด็กสามารถดํารงตนในสังคมไดโดยไมจําเปนตองอาศัยความชวยเหลือจาก บุคคลอ่ืน กิจกรรมท้ังหลายที่คนปกติปฏิบัติในการดํารงชีวิตในสังคม ควรทํา การสอนเด็กออทิสตกิ ดวย เชน ทกั ษะในการข้นึ รถประจาํ ทาง การจายตลาด การไปรว มงานสงั สรรค ฯลฯ 24 เดก็ ออทิสติก คูมอื สําหรับครู

3. การตอบสนองความตอ งการของเดก็ ออทสิ ตกิ เนอ่ื งจากเดก็ ออทสิ ตกิ มีปญหาหลายดาน ทั้งดานการแพทย ดานสังคม ดานความคิด ความทรงจํา ดานการพูดและภาษา ดานการปรับตัว ดานพฤติกรรม การจัดการเรียน การสอนจงึ ควรประกอบดว ยบรกิ ารในหลายๆ ดา น จงึ ตอ งมกี ารวางแผนโดยอาศยั ความรว มมือจากบุคลากรหลายฝา ย การจัดบรกิ ารจงึ จะบรรลเุ ปาหมาย 4. การชวยเหลือเบ้ืองตนท่เี ด็กควรไดรบั คือ ความชวยเหลือในดา น การสอ่ื สารและการปรบั พฤตกิ รรม ซง่ึ สว นมากมงุ ขจดั ความกา วรา ว การปรบั ตวั ตลอดจนทกั ษะในการเขากับคนอนื่ ๆ ของเดก็ 5. การทํางานเปนทีม ครูการศึกษาพิเศษคนเดียวไมสามารถ ชว ยเหลอื เดก็ ไดเ ตม็ ทแ่ี ละเดก็ จาํ เปน ตอ งไดร บั บรกิ ารหลากหลาย จงึ ตอ งมที มี ซึ่งประกอบดวย ครูการศึกษาพิเศษท่ีสอนเด็กปกติ นักแกไขการพูด นักสังคมสงเคราะห นักจิตวิทยา จิตแพทย นักกายภาพบําบัด และบุคลากร ทางการแพทยท ี่จาํ เปน อืน่ ๆ เด็กออทสิ ตกิ คูมือสาํ หรับครู 25

การเรียนรวมของเดก็ ออทสิ ตกิ เดก็ ออทสิ ตกิ จะมคี วามแตกตา งเฉพาะบคุ คล การจดั การเรยี นการสอน จึงจําเปน ตอ งมคี วามยืดหยุนสูง ในการจดั การเรยี นการสอน ครูผูสอนจะตอง คาํ นงึ ถงึ วธิ กี ารเรยี นรขู องเดก็ เปน สาํ คญั การสอนใหเ ดก็ ออทสิ ตกิ เกดิ การเรยี นรู มพี ฤตกิ รรมทพ่ี งึ ประสงคแ ละพฒั นาเตม็ ศกั ยภาพไดน นั้ คณุ ครตู อ งมเี จตคตทิ ดี่ ี ทง้ั ตอ เดก็ และสรา งเจตคตทิ างบวกของเดก็ ตอ คณุ ครโู ดยใหค วามรกั ความอบอนุ ความเขาใจ การยอมรับนับถือ คลุกคลีกับเด็กและสรางสัมพันธภาพที่ดี ตอกันจนเปนท่ียอมรับของเด็ก จึงจะเอื้อใหเด็กยอมรับการเรียนรูตางๆ ตามจดุ มงุ หมายทก่ี าํ หนด และยดึ หลกั การสอน ดงั น้ี (Buffington, McClannahan and Poulson, 1998; Faherty, 2000; Larkey, 2005) 1) สอนเปนรายบุคคล และสอนตามระดบั ความสามารถ 2) สอนจากงายไปยาก หรอื สอนจากสิง่ ใกลต วั ไปหาไกลตวั 3) สอนโดยใชห ลัก 3 R’s คือ Repetition คอื สอนซ้ําไปซาํ้ มา และใชเวลาสอนมากกวา ปกติ Relaxation คอื สอนแบบไมต ึงเครยี ดนัก เชน เปลย่ี นกิจกรรม จากวิชาการเปนกิจกรรมนนั ทนาการสลบั ไปมา Routine คือ กําหนดกิจกรรมใหเปนกิจวัตรประจําวัน เหมือนๆ กนั ทกุ วัน เพอ่ื ไมใ หผูเรียนเกิดความสบั สน 4) สอนใหผเู รยี นไดฝ กปฏิบัติจรงิ 5) ใชเ วลาทาํ แตล ะกิจกรรมไมค วรเกิน 15-20 นาที 6) เทคนิคการสอนเชิงพฤติกรรมอยางเปนระบบ ซึ่งประกอบดวย การวิเคราะหงานกระตุนเตือน การตะลอมกลอมเกลา แรงจูงใจและ การใหรางวัล การเลียนแบบการลงโทษ เปนตน 26 เดก็ ออทิสตกิ คูม ือสําหรบั ครู

เดก็ ออทสิ ตกิ คมู อื สําหรับครู 27

เทคนิคการสอน เทคนคิ การสอนตาง ๆ ประกอบดวย 1. การวิเคราะหงาน เปนการจําแนกเนื้อหาท่ีจะสอนออกเปน ข้นั ตอนยอยๆ หลายข้นั ตอน และจัดเรียงลําดับจากงายไปหายาก พรอมท้งั กําหนดจุดประสงคเชิงพฤติกรรมของแตละขั้นตอนอยางครบถวน เชน การใชโทรศัพทประกอบดวยขั้นตอนตอไปน้ี คือ การหาหมายเลขโทรศัพท การจําหมายเลขโทรศัพทได การมองเห็นความเหมือนกันระหวางตัวเลข ในสมุดโทรศัพทและตัวเลขบนแปนหมุน การหมุนหมายเลขโทรศัพทและ การพดู คยุ โทรศพั ท เปน ตน ในการสอนครตู อ งสอนทกั ษะทลี ะอยา งตามลาํ ดบั ความยากงาย 2. การกระตุนใหเด็กทําตาม หมายถึงการกระตุนเด็กในขณะ ประกอบกจิ กรรมการเรียนเพอ่ื ใหเ ดก็ เรียนรไู ดด ขี ึ้น เมอื่ การเรยี นรเู กดิ ขน้ึ แลว ครูอาจลดการกระตุนลง เมือ่ พฤตกิ รรมการเรยี นรูของเด็กคงท่ีแลว ครจู ึงหยดุ กระตุนการกระตุนอาจทําไดหลายทาง เชน การกระตุนทางรางกาย วาจา การเนนและการเลยี นแบบ 2.1 การกระตุนทางกาย เปนการชวยเหลือในการเคลื่อนไหว เชน การเอื้อมมือ เมื่อเด็กหยิบของไมถึง ครูชวยอุมเด็กขึ้น จนเด็กหยิบของได เปนตน หรือการจับมือเด็กเขียนหนังสือ ในคร้ังแรกครูควรจับมือเด็กแลวลากเสนเปนตัวอักษร ครง้ั ตอ ๆ ไปครลู ดความชว ยเหลอื ลง ครอู าจเพยี งแตจ บั มอื เดก็ และลากเสน เอง เมอื่ เดก็ เขยี นไดด แี ลว ครใู หเ ดก็ เขยี นหนงั สอื โดยไมต อ งจบั 28 เด็กออทสิ ตกิ คูม อื สําหรบั ครู

2.2 การกระตุนทางวาจา คือการใชคําถาม โดยครูใชศัพทที่ส้ัน กระทัดรัด หรือการกระตนุ เดก็ โดยใชเ สียง เชน ในการเรยี น เรือ่ งสี ครสู อนไปแลว 3 สี คอื สีนํ้าเงิน แดง เหลอื ง แตเ ด็ก ตอบสีเหลืองไมได เมื่อครูถามวานี่สีอะไร แลวเด็กไมตอบ หรือตอบไมได ใหครูบอกวา สีเหลือง ดวยเสียงท่ีชัดเจน อยางชาๆ ครูจะถามเชนนี้ซ้ําหลายครั้งและชวยตอบซํ้า หลายครั้ง ในการตอบคร้ังตอๆ ไป ตอมาครูจะลดความดัง ของเสยี งลงทีละนอ ยจนไมมเี สียงเลย 2.3 การเนน เปนการเนนดวยเสียงหรือดวยเสนก็ได การเนน ดว ยเสียง ไดแ ก การเปลงเสยี งคาํ ตอบดังๆ เปนตน การเนน ดว ยเสน เชน ขดี เสน รอบสง่ิ ทเ่ี ปน อนั ตรายแลว อธบิ ายเดก็ ให เขาใจจนกระท่งั เด็กเขา ใจดแี ลว จึงลบเสน ออก เปนตน 2.4 การใชบตั รคําสัง่ หรือบัตรเตือนในการกระตนุ เตอื น ตดิ ตาม โตะหรอื ประตูหองเรยี น เด็กออทสิ ตกิ คมู อื สาํ หรบั ครู 29

3. การฝกใหทําตามคําส่ัง เด็กออทิสติกบางคนเรียนรูไดโดยการ ใชทักษะนี้ เชน การใชคําสั่ง “เริ่มทํางาน พรอมกับชี้มือไปท่ีงานท่ีตองการ ใหเดก็ ทํา หรือครใู ชคาํ ส่ัง “มองหนา คร”ู โดยชมี้ าที่ดวงตาของครู ในการสง่ั แตล ะคาํ สง่ั ครจู ะตอ งรอดพู ฤตกิ รรมความสนใจของเดก็ และ ควรใหส ่งิ เสริมแรงกบั เด็ก ตัวอยา ง - เมอื่ ครสู งั่ ใหม องตาแลว เดก็ พยายามเงยศรี ษะขนึ้ ครจู ะใหแ รงเสรมิ โดยการชวยจับคางของเด็กขึ้น เพื่อใหเ ดก็ สนใจมองตาครู - ในเด็กท่ีมีความสนใจเพิ่มขึ้นแลว การออกคําส่ังจะเปนการเพ่ิม ความสามารถของเด็ก เชน “หยิบสีแดงมาใหค ร”ู หรือ “หยบิ ของ ลงกลอง” - ถา เดก็ ตอบสนองตอ คาํ สง่ั ไมถ กู ตอ งครคู วรใหก ารกระตนุ เตอื น เชน จับมือทํา ใชค ําถาม ใหเ ด็กสามารถทาํ กิจกรรมจนเสรจ็ การใหส ง่ิ เสรมิ แรงเปน สว นประกอบหนง่ึ ของการฝก ใหท าํ ตาม เมอ่ื เดก็ มีการสรางพฤติกรรมท่ีเหมาะสมหรือมีความพยายามในการสรางรูปแบบ พฤติกรรมเปาหมาย ครูควรเสริมแรงทันที ในขั้นแรกส่ิงเสริมแรงที่เลือก ควรมลี กั ษณะเปน ของทร่ี บั ประทานไดห รอื สามารถสมั ผสั ได แลว จงึ เปน สง่ิ เสรมิ แรง ทางสงั คม เชน การชมเชย การลบู ศรี ษะ เปนตน 4. การเลยี นแบบ ในระยะแรกๆ เด็กจะเลียนแบบแม ตอ มาเด็กจะ เลยี นแบบเพอื่ นหรอื บคุ คลทต่ี นชอบ ซงึ่ ไดแ กค รู ดงั นน้ั ครจู งึ ตอ งทาํ แบบอยา ง ใหเด็กดู เพอื่ ใหเดก็ ทาํ ตามซํา้ ทีละข้นั ตอน และชว ยเหลอื เทาท่จี าํ เปน 5. การส่ังใหเด็กทําอะไร ควรเปนคําส่ังงายๆ ขอความส้ันๆ และ เปนคําส่ังเดียว คําพูดตองไมซับซอน บางคร้ังตองทําทาทางประกอบใหเด็ก ไดเห็น หรือทําเปนตัวอยางใหดู เด็กจึงจะทําตามได จนเด็กปฏิบัติตามได จงึ เพม่ิ คาํ สั่งใหยาวขึน้ 30 เด็กออทสิ ติก คูมอื สาํ หรบั ครู

6. เทคนิคเพื่อชวยลดปญหาระยะความสนใจส้ัน ครผู สู อนจะตอ งมคี วามเขา ใจพฤตกิ รรมของเดก็ ออทสิ ตกิ โดยดูจากการตอบสนอง เชน ครูใหเด็กรอยลูกปด จํานวน 5 ลูก เด็กทาํ ได 1 ลูก แลวทําทา จะลุกหนี ครู จะตองรีบชวยจับมือเด็กใหหยิบลูกหน่ึงรอยในเชือก ตอ ไป ถา เดก็ ยนิ ยอมใหจ บั มอื ทาํ จะตอ งชมเชยทกุ ครง้ั เปน การกระตุนใหเด็กทําเองในครั้งตอไป การจัดท่ีนั่งใหเด็กควรเปนที่ท่ีเด็ก ลุกลําบาก เชน ใหเด็กน่ังอยูในมุมจํากัด หรือโตะท่ีประกอบเปนคร่ึงวงกลม โดยใหเด็กนั่งตรงกลาง หองควรเงียบ ไมมีคนพลุกพลาน ซ่ึงจะทําให เด็กวอกแวกงาย ควรสอนใหเด็กทํากิจกรรมเฉพาะของแตละคนกอน เม่ือเรมิ่ ยินยอมทาํ ตามไดนานขน้ึ จึงจดั ใหทาํ กิจกรรมเปนกลมุ เด็กออทสิ ติก คมู ือสําหรบั ครู 31

7. การสอนภาษาแบบบูรณาการ เปน การพฒั นามาจากแนวความคดิ ทว่ี า เดก็ จะสนใจใชภ าษาในกจิ กรรม ตางๆ ซึ่งเปนการพัฒนาการเรียนรูทางภาษาและสงเสริมใหเกิดผลสัมฤทธ์ิ ดานการส่ือสารผานการนาํ ไปใช โดยเด็กจะเรียนรูทักษะภาษา ผา นการฝก ฝน และสถานการณตามสภาพจริงในสังคม เชน กิจกรรมสรางประสบการณ ทางภาษา กิจกรรมสรางประสบการณท างภาษา ประโยชน 1. เดก็ มีความเขาใจคาํ ศพั ท มกี ารใชป ระโยคอยางเหมาะสม 2. มีมโนมติเกี่ยวกับเรื่องราวตางๆ ซ่ึงประสบการณเหลาน้ี เปน พนื้ ฐานการสรางประสบการณทางภาษาในเดก็ ออทสิ ตกิ 32 เด็กออทิสติก คมู อื สําหรบั ครู

3. เปนการบูรณาการพัฒนาการทักษะการอานพรอมกับ การฟง การพดู การเขยี น จุดประสงค เปน การใหค วามสําคญั กบั ทกั ษะหลายดานรว มกนั คือ องคป ระกอบ ของภาษา พฤตกิ รรม การคดิ และควรเลอื กหว ขอ ทเ่ี ดก็ กาํ ลงั สนใจหรอื สง่ิ ทอี่ ยู ในกิจวตั รประจําวันของเด็ก เชน การทาํ งานของเครือ่ งยนต การรบั ประทาน อาหารในรานอาหาร ความรูสึกท่ีมีตอผิวสัมผัสตางๆ หรือกิจกรรมท่ีทํากลาง วนั และกลางคืน ลักษณะกจิ กรรม 1. ในเดก็ ทม่ี คี วามสามารถดา นการเขยี น เดก็ จะเขยี นตามประสบการณ มาสง ครไู ด เพอื่ พฒั นาการเรยี นการสอนอา น การสะกดคาํ พฒั นาการทางภาษา และกจิ กรรมพฒั นาการเขียน 2. ในเด็กที่มีความสามารถในคัดลอก ครูควรใหเด็กคัดลอกโดยใช ภาษาของตนเอง 3. ในเด็กท่ีมีความสามารถทางภาษาอยูในระดับตํ่าหรือยังไมมี ภาษาพูด ใชบัตรรูปภาพเรียงลําดับเปนเร่ืองราวตามลําดับกิจกรรมท่ีผานมา พรอมกับการสอนเกี่ยวกับลําดับ “กอน” “หลัง” การสอนโดยใชรูปภาพนั้น เปน การสรา งความเขา ใจภาษา ขณะทเี่ ดก็ ใชร ปู ภาพ ครจู ะออกเสยี งใหเ ดก็ ไดย นิ พรอ มกบั ยกรูปภาพน้นั ไวข างๆ รมิ ฝป าก เดก็ จะพยายามเลยี นเสยี งพรอมกับ มองรูปภาพไปดวย นอกจากน้ีกิจกรรมสรางประสบการณทางภาษายังมีประโยชนอีก หลายอยาง เชน ในเด็กที่เริ่มมีความพรอมในการอาน ครูควรใชสัญลักษณ หรอื รปู ภาพควบคกู บั คาํ ศพั ทก อ นเพอื่ สรา งความเขา ใจภาษา จากนน้ั จงึ พฒั นา เปน การพดู วลี พดู เปน ประโยค พดู เรอ่ื งความยาวหนง่ึ ยอ หนา และเลา เรอ่ื งสน้ั ๆ ได รูปแบบการสรางเร่ืองราวน้ันครูอาจใหโอกาสเด็กในการเลือกวาจะเลาเรื่อง ใหค รฟู งโดยตรง การอัดเทป หรือการอดั วดี ีโอเทป เดก็ ออทิสตกิ คูมอื สําหรับครู 33

8. การสอนตามโอกาส การสอนตามโอกาสหรือเหตุการณท่ีเกิดขึ้นเปนการสรางโอกาส ในการเรียนการสอนผานกิจกรรมระหวางวันของเด็ก เปนการสอนตามสภาพ แวดลอมท่ีเปนธรรมชาติ ผานส่ือการเรียนการสอน เด็กจะสามารถเช่ือมโยง สงิ่ ทเี่ รยี นไปสสู งั คมไดง า ย ในเดก็ ออทสิ ตกิ ทพี่ ฒั นาการภาษาลา ชา อยา งรนุ แรง ครตู อ งใหก าํ ลงั ใจและกระตนุ ใหน กั เรยี นทาํ ตามหรอื ใชร ปู ถา ยขนาดเทา ของจรงิ ขนาดใหญป ระกอบการสอน ขนั้ ตอนการสอนตามโอกาส แบง ได 3 ขน้ั ตอน คอื 1) สงั เกตวา เดก็ สนใจส่งิ ของหรือสอื่ การสอนใดเปน พิเศษ 2) เลือกวัตถุประสงคเพียงขอเดียว โดยพยายามเพิ่มความสนใจ สิ่งใดสิ่งหน่ึงของเด็กใหนานขึ้น พยายามรอการตอบสนองจากเด็กซ่ึง อาจจะเปนภาษาพูด การชําเลืองตามองในระยะเวลาอันสั้น การจองมอง เปน เวลานาน หรอื การแสดงในลกั ษณะอน่ื ๆ แตถ า เดก็ ไมส นใจ ครคู วรใชก ารสมั ผสั รวมดวย เชน การแตะแขน การจบั มือทํา 3) การเพ่ิมความสนใจ เและกระตุนใหเกิดการสนทนาสั้นๆ เชน ถานักเรียนถือรถของเลนสีน้ําเงิน ครูควรพูดแสดงความสนใจ “รถสีน้ําเงิน” หรือ “ยางรถสีน้ําเงิน” การกระตุนเตือนน้ันเริ่มจากการใชเสียงเพื่อใหเด็ก แสดงพฤตกิ รรมหรอื เปลง เสยี งออกมา การกระตนุ เตอื นขนั้ สงู คอื กระตนุ ใหเ ดก็ บอกความตองการ 34 เดก็ ออทสิ ติก คูม อื สําหรับครู

9. การสอนรวมกบั กิจกรรมทีท่ าํ เปน ประจํา การปฏิบัติรวมกับกิจกรรมท่ีทําเปนประจํา คือกิจกรรมประจํา ในสงั คมซง่ึ เปน สงิ่ ทเ่ี ดก็ คนุ เคยและเรยี นรไู ดด ี ซงึ่ จะมกี ารเตรยี มบทไวล ว งหนา ทงั้ บทพดู และการแสดงออก เปน การฝก ใหเ ดก็ ไดฝ ก ฝนทกั ษะทต่ี งั้ เปา หมายไว เชน กิจกรรมการเตรียมอาหาร การเดนิ ทางไปดหู นงั การรับประทานอาหาร ในรานอาหาร การซอ้ื ของในหางสรรพสินคา ไปจนถึงการเลน กีฬาเปน ทมี การสอนรวมกับกิจกรรมที่ทําเปนประจําน้ี ทําใหเด็กเรียนรูอยางมี ความหมายและจดจําผูท่ีมีสวนรวมในการทํากิจกรรมได เชน เด็กจะสามารถ จดจําเพ่ือนๆ และการสนทนาท่ีสนุกสนานได การจายเงินในรานขายของ เปนการสรางโอกาสใหเด็กเรียนรูชุมชนรวมกับบุคคลอื่นๆ ครูควรเริ่มให เด็กรับผิดชอบบทบาทงายๆ มีเปาหมายเฉพาะเจาะจง ตามระดับอายุและ ความสามารถในการมสี ว นรวมของนกั เรยี นแตล ะคน 10. การสอนเรื่องราวทางสังคม เร่อื งราวทางสังคมเปนการพัฒนาทักษะทางสังคมของเด็กออทิสติก คลายเปนหนังสือเลมเล็กท่ีอธิบายสถานการณสังคมและการตอบสนองท่ี เหมาะสม จัดทําขึ้นเพ่ือสอนพฤติกรรมเฉพาะบุคคล โดยมีโครงสรางของ เรอ่ื งราว ดงั นี้ 1) ประโยคอธบิ าย เปน ประโยคทใี่ หข อ มลู เกยี่ วกบั บคุ คล สงิ่ แวดลอ ม และการกระทํา เชน ครกู าํ ลังสอนหนงั สือ 2) ประโยคชี้ทาง โดยอธิบายพฤติกรรมตอบสนองที่เหมาะสม เชน นกั เรียนตงั้ ใจฟง 3) ประโยคมุมมอง เปนการบอกเอกลักษณ ความรสู กึ และปฏิกิริยา ยอ นกลบั ของบคุ คลอนื่ เชน นกั เรียนทกุ คนไดร บั รางวัล เดก็ ออทิสติก คูมือสําหรับครู 35

การสรางเรื่องราวทางสงั คม มขี น้ั ตอนการสรา งดงั น้ี 1) เลือกพฤติกรรมทางสังคมที่ตองการเพิ่มปฏิสัมพันธทางบวก หรอื การสรา งโอกาสการเรยี นรสู งั คมแกน กั เรยี น วเิ คราะหง านทเ่ี ปน พฤตกิ รรม โดยแบงข้นั ตอนออกเปนข้นั ตอนยอ ยๆ เพอื่ ใหประสบความสาํ เร็จไดง า ย 2) อธิบายความหมายพฤติกรรมท่ีเหมาะสมหรือสถานการณปญหา ใหชัดเจน 3) บนั ทึกความถข่ี องพฤตกิ รรมเปาหมายในชว ง 3 - 5 วนั กอ นใช การสรา งเรือ่ งราวทางสงั คม 4) เขียนเรื่องราวทางสังคมสนั้ ๆ โดยใชประโยคทั้งสามประเภท 5) นาํ เสนอเร่ืองราวทางสงั คม 6) ใชร ูปถา ย รปู วาดหรือรูปภาพ มาประกอบเรื่องราวทางสังคม 36 เดก็ ออทสิ ติก คมู ือสาํ หรบั ครู

ตัวอยางเร่อื งราวทางสงั คม ขอควรระวัง ในการใหนิยามพฤติกรรมเปาหมาย หรือเลือก สถานการณท่ีเปนปญหา ไมควรแคบเกินไปเพราะจะทําใหเด็กไมสามารถ เชอ่ื มโยงทกั ษะไปสูส ถานการณอ ่นื ๆ ได เด็กออทสิ ตกิ คมู ือสาํ หรบั ครู 37

7) อานเรือ่ งราวทางสังคมและพฤติกรรมทตี่ อ งการแกนักเรยี นและ นาํ มากาํ หนดไวใ นตารางกจิ กรรมของเดก็ ทกุ วนั สาํ หรบั นกั เรยี นทม่ี คี วามสามารถ ดานการอาน นักเรียนสามารถอานเร่ืองราวท่ีเปนพฤติกรรม เปาหมายได หลายๆ ครั้ง หลายๆ เวลา และสามารถรวมแลกเปล่ียนเรื่องราวทางสังคม ของตนเองกับเพื่อนๆ ได แตสําหรับนักเรียนท่ีมีขอจํากัดดานการอานแลว นักเรียนจะเปนผูฟงครูหรือผูท่ีเกี่ยวของอานใหฟง โดยครูหรือผูท่ีเก่ียวของ ควรอา นดว ยเสียงดังและชดั เจนพอทเ่ี ดก็ จะไดยินและเขา ใจ 8) การบนั ทกึ ขอ มลู หลงั ใชเ รอ่ื งราวทางสงั คม เปรยี บเทยี บขอ มลู กอ น และหลังใช 9) เมื่อเวลาผานไป 2 สัปดาห แลวพบวาการใชเร่ืองราวทางสังคม ทาํ ใหเ ดก็ มพี ฤตกิ รรมเปลี่ยนแปลงไปควรใชเ รอ่ื งราวใหห ลากหลายข้นึ 11. การใชเพอ่ื นเปน ส่อื กลาง การใชเพ่ือนเปนสื่อกลางนี้เหมือนกับการใชเพ่ือนสอนเพ่ือนหรือ ใหเพื่อนเปนครูซึ่งพิสูจนแลววามีประสิทธิภาพอยางมากในการสอนบุคคล ออทิสติกโดยเฉพาะทักษะการปฏิสัมพันธในสังคม ทักษะการใชชีวิตในชุมชน ความสามารถในการแยกแยะงาน และการเรียนรขู องทักษะทางภาษา 38 เดก็ ออทสิ ติก คูม อื สาํ หรบั ครู

รปู ยทุ ธศาสตรรปู แบบการใชเ พอื่ นเปนส่ือกลาง การแลกเปลยี่ น - ลกั ษณะทวั่ ไปของบุคคลออทสิ ตกิ ความคิดเห็นระหวา ง - สถานการณเ ฉพาะหนา อะไรบาง กลุมเพอื่ นท่ัวไป ท่ีตอ งเจอขณะเปนเพอ่ื นชวยสอนของ บคุ คลออทสิ ติก แนะนาํ กลุม เพอื่ น - ความแตกตางและความเหมือน ชวยสอนแกบคุ คล ระหวา งเพ่ือนท่ชี ว ยสอนกบั บุคคลออทสิ ติก ออทสิ ตกิ หมนุ เวยี นกลุมเพอ่ื น มกี ระบวนการพฒั นา ชวยสอนแกบคุ คล กลุม เพือ่ นชวยสอน ออทิสตกิ เตรียมแนวทาง - ใหแนวทางที่เหมาะสมอยางไร จดั การเรียนการสอนสําหรบั - วิธีการจัดการสง่ิ เสริมแรงควรเปน กลมุ เพ่ือนชว ยสอน อยา งไร - ควรใหขอ มูลยอนกลบั อยางไร รปู แบบของการเรียน - ควรตอบสนองพฤติกรรม การสอน ทไี่ มพึงประสงค เตรยี มการใหข อ มลู ยอนกลับ ตามเวลา 12. การจัดสภาพแวดลอ ม การจัดสภาพแวดลอมหมายรวมไปถึงการจัดโตะเรียน ที่ทําให ครูกับเด็กสื่อสารกันไดดี เชน จัดโตะเปนรูปวงกลม จัดช้ันเรียนใหมี ขนาดเล็ก จัดอุปกรณที่เอ้ืออํานวยตอการเรียนรู ตลอดจนการจัดตารางเวลา ในการเรียนการสอนท่จี ะเกิดประโยชนต อเดก็ มากทสี่ ุด เด็กออทิสตกิ คมู ือสําหรับครู 39

การจดั การกับพฤตกิ รรม ท่ีไมเ หมาะสม ในหองเรียน เด็กออทิสติกจะมีความสนใจในสิ่งใดสิ่งหน่ึงเปน ระยะเวลาสั้นๆ วอกแวกงายตอส่ิงแวดลอมรอบตัว มีพฤติกรรมท่ีไมอยูน่ิง เดินไปเดนิ มา บางคนสงเสียงรอ ง กรดี รอ ง ซึ่งสง ผลตอ บรรยากาศการเรียนรู ในช้ันเรียนรวมได ดังนั้นเพ่ือไมใหสงผลกระทบตอเพ่ือนรวมชั้นเรียนคนอื่นๆ ครผู สู อนควรจะตอ งรจู กั และเขา ใจในการควบคมุ ดแู ลเดก็ ออทสิ ตกิ เชน ในขณะท่ี ครสู อนหากเดก็ ออทสิ ตกิ คนหนง่ึ ไมพ รอ มทจ่ี ะเรยี นแลว ลกุ ขน้ึ เดนิ ไปมาครอู าจจะ มอบหมายงานท่ีเด็กชอบทํา เชน วาดรูปหรือบวกลบเลขใหทํา หรือน่ังสมาธิ หรอื พกั ผอ นหากเดก็ เกดิ ความเครยี ด เปน ตน กอ นอนื่ คณุ ครคู วรทราบวา อะไร ท่เี ปนสาเหตุใหเด็กเกดิ พฤตกิ รรมเหลาน้ี 40 เด็กออทสิ ตกิ คูมือสาํ หรับครู

สาเหตุทที่ ําใหเกิดพฤติกรรมทไ่ี มเหมาะสม ส่ิงแวดลอม เชน อุณหภูมิที่รอนหรือหนาวจนเกินไป ทําใหเด็ก สงเสียงงอแง เด็กบางคนพอเขาไปในหองเรียนท่ีมีอุณหภูมิท่ีตนไมเคยชินก็จะ อยูนงิ่ ไมไ ดเลย ในขณะท่ีหอ งเรยี นเกา สามารถอยูน ิง่ ได ความเจ็บปวย อาจเปนความเจ็บปวยทางการของเด็กหรือผลจาก การใชย า เชนเด็กท่ีตบหัวหรอื ทุบหตู วั เองบอยๆ นนั้ อาจเกิดจากเดก็ มีอาการ ปวดหวั หรอื หู หรอื บางทที เ่ี ดก็ หงดุ หงดิ งา ย อาจเปน เพราะเดก็ มอี าการปวดทอ ง การไดร บั ฝก มากเกนิ ไป ซง่ึ การฝก ใหเ ดก็ ทาํ กจิ กรรมตา งๆ ตอ งคาํ นงึ ถงึ ความสามารถของเด็ก รวมถึงสุขภาพจิตของเด็กดวยวา มีความอดทนและ ยืดหยุนไดแคไหน เด็กอาจมีพฤติกรรมตอตาน ขัดขืน โวยวาย อาละวาด หากใหกิจกรรท่ีไมเหมาะสมและนานจนเกนิ ไป การกระตุนตนเอง คือ ลักษณะอาการท่ีเด็กทําอะไรซ้ําๆ ซากๆ เปน เวลานาน เชน โยกตัว สะบดั มือ กล้งิ ของเลน ไปมา อาจเกิดกระบวนการ ทํางานของรางกายท่ีไมสัมพันธกัน ซึ่งตองใชวิธีการทางดานกิจกรรมบําบัด และการกระตนุ ประสาทสมั ผัสการรับรเู ขา ชว ย การเรยี กรองความสนใจ คอื เดก็ จะแสดงพฤติกรรมนน้ั ซ้ํา หากไดร บั การตอบสนองจากผอู น่ื เชน เดก็ ไมอ ยากทานขา วเอง จงึ กดั มอื ของตนเองแลว ครู เขา มาหา ม มากอด และปอ นขา วเดก็ เมอ่ื ถงึ เวลาทานขา วครงั้ ตอ ไป เดก็ กจ็ ะทาํ พฤตกิ รรมดังกลาว ความตองการหลกี หนี คือ เดก็ จะเลือกทําพฤติกรรมทไี่ มพงึ ประสงค เพือ่ หลีกเลี่ยงสถานการณท ีต่ นเองไมช อบ เชน เดก็ ทราบวา เมือ่ ทานขาวเสรจ็ เด็กจะตองเก็บจานและทําความสะอาดโตะ เด็กจะทําจานแตกเพ่ือหลีกเลี่ยง การทํางาน จึงตอ งฝกใหเ ด็กมคี วามรบั ผิดชอบตอการกระทําของตนเอง เด็กออทิสตกิ คมู อื สําหรบั ครู 41

เมอ่ื ทราบสาเหตแุ ลว ตอ ไปนเ้ี ปน เทคนคิ การแกไ ขพฤตกิ รรมทไ่ี มเ หมาะสม ทคี่ ุณครสู ามารถนาํ ไปใชไ ด การจบั ทาํ และจับใหห ยดุ เปนเทคนิคที่ใชในการสรางพฤติกรรมใหม หรือหยุดพฤติกรรม ทีไ่ มพ งึ ประสงค ใชวิธีการชวยเหลอื ใดๆ กไ็ ดท่ชี วยใหเด็กทาํ กิจกรรมไดงา ยขน้ึ เชน จับมอื ไมใ หร อื้ ของ จับมอื จับชอ นกนิ ขา ว แลวลดการชวยเหลอื ลงเร่ือยๆ จนเดก็ ทําไดด ว ยตนเอง การใหรางวลั เปน เทคนคิ ทใ่ี ชเ พอ่ื ใหเ ดก็ ทาํ พฤตกิ รรมทเ่ี ราตอ งการมากขน้ึ โดยการให ส่ิงของเด็กชอบหลังจากเด็กมีพฤติกรรมที่พึงประสงค หรือทํากิจกรรมท่ี มอบหมายใหเ สรจ็ อาจเปน ขนมของเลน คาํ ชมเชยการแสดงความรกั โดยการกอด หอมแกม ขน้ึ อยกู บั รางวลั ทเ่ี ดก็ ชอบ แตต อ งระวงั การตดิ เปน เงอ่ื นไข ตอ งปอ งกนั โดยคอยๆ ถอดถอนรางวลั และงดใหเมอ่ื พฤตกิ รรมท่พี ึงประสงคน น้ั คงที่ การเพมิ่ ส่ิงเรา เปนเทคนิคที่ใชเพ่ือเพ่ิมพฤติกรรมที่ตองการ โดยการเพิ่มสิ่งเรา ใหนาสนใจ ใชรูปแบบการกระตุนท่ีหลากหลาย เชน การเรียกช่ือเด็กอาจใช เสยี งดงั ใชเ สยี งเพลงประกอบ แตต อ งระวงั วา เดก็ อาจเคยชนิ กบั การตอบสนอง ตอเสยี งดัง ตองคอ ยๆ ลดเสยี งลงใหอ ยใู นระดับปกติ การไมส นใจ เปนเทคนิคท่ีใชเพ่ือลดพฤติกรรมท่ีไมเหมาะสม โดยการเพิกเฉย ตอพฤติกรรมที่ไมพึงประสงค เชนเด็กนอนดิ้นกับพ้ืนเม่ืออยากไดของเลน ที่ไมมีประโยชน ใหเดินหนีและมองความปลอดภัยใหเด็กอยูหางๆ อยาให เด็กรูตัว วิธีน้ีผูฝกปฏิบัติตองใจเย็น ใชความอดทนสูงและใชกับการเพิกเฉย ตอพฤติกรรมทเี่ ปนอันตรายไมได 42 เดก็ ออทิสติก คูมอื สาํ หรับครู

การเบย่ี งเบนความสนใจ เปนเทคนิคท่ีใชเพื่อลดพฤติกรรมท่ีไมพึงประสงค โดยการหาสิ่งที่ นาสนใจมากกวามาใหเด็กทํา และมีสิ่งเราท่ีหนาสนใจหลายๆ อยางใหเด็ก ไดเลอื ก ขอควรระวงั เพื่อใหเด็กสงบไมรบกวนเพ่ือนรวมชั้น ครูผูสอนและเพ่ือนๆ รวมชั้น จะตองไมแสดงใหเด็กออทสิ ตกิ รสู ึกวา ตวั เองแตกตาง ผดิ ปกติ หรอื เปน ปญหา ภาระคนอน่ื ๆ อีกทงั้ ไมควรหวั เราะหรอื ลอเลยี นทา ทางท่ีไมเ หมาะสมของเด็ก เด็กออทิสตกิ คูม ือสําหรบั ครู 43

ผลสัมฤทธท์ิ างการเรียน ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน ยังไมมีเกณฑตัดสินเฉพาะ ซึ่งในปจจุบัน การวดั ผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี นของเดก็ ออทสิ ตกิ ยงั คงใชห ลกั เกณฑเ ดยี วกนั กบั การวดั ผลสมั ฤทธท์ิ างการเรยี นของเดก็ ปกติ โดยวดั จากคะแนนตอบแบบทดสอบ ซง่ึ จะวดั ความสามารถทางการเรยี นในวชิ าตา งๆ ตามหลกั สตู รทใ่ี ชใ นเกณฑต ดั สนิ ของเด็กปกติ การมสี ว นรว มของผปู กครอง ในการใหก ารศกึ ษาแกเ ดก็ พอ แมเ ปน บคุ คลทสี่ าํ คญั อยา งยงิ่ ในการชว ย เตรียมความพรอมใหเด็ก เพ่ือใหเด็กพรอมท่ีจะเรียนเม่ืออายุถึงวัยเรียน พอ แมจ าํ เปน ตอ งมคี วามรคู วามเขา ใจถกู ตอ งเกย่ี วกบั วธิ กี ารเตรยี มความพรอ ม ในดานตาง ๆ เพ่ือใหความชวยเหลอื แกล กู ของตนใหมพี ฒั นาการเปนไปอยาง สอดคลอ งทัง้ ท่ีบานและทโี่ รงเรยี น 44 เด็กออทิสตกิ คมู อื สาํ หรับครู

เอกสารอา งองิ สมพร หวานเสร็จ และคณะ. (มปพ). ชุดฝกทักษะเตรียมความพรอมกอน การเรียน. ขอนแกน: หจก.โรงพิมพค ลังนานาวิทยา. (2552). สมพร หวานเสร็จ. (2552). การพัฒนาศักยภาพบุคคลออทิสติก โดยใชส่ือสนับสนุนการเรียนรูผานการมอง. ขอนแกน: โรงพิมพ คลงั นานาวิทยา. ณัชพร นกสกุล. (2554). การบริหารจัดการเรียนรวม โดยใชโครงสรางซีท สํานักงานคณะกรรมการศกึ ษาข้นั พ้ืนฐาน กรณีศกึ ษา: โรงเรียน วัดอุทัยธาราม สํานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษา กรุงเทพมหานคร. กรุงเทพ: กลุมงานการศึกษาพิเศษ สถาบัน ราชานุกูล. อมุ าพร ตรงั คสมบตั .ิ (2545). ชว ยลกู ออทสิ ตกิ คมู อื สาํ หรบั พอ แมผ ไู มย อมแพ. กรุงเทพฯ: บรษิ ทั ศนู ยวจิ ัยและพฒั นาครอบครัว จํากัด. เด็กออทิสตกิ คมู ือสําหรบั ครู 45

46 เดก็ ออทสิ ตกิ คูมอื สาํ หรบั ครู

ภาคผนวก เดก็ ออทสิ ติก คูมือสาํ หรบั ครู 47

แผนการจดั การศกึ ษาเฉพาะบคุ คล (Individualized Education Program: IEP) กอ นการศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน  ระดบั การศกึ ษาขน้ั พน้ื ฐาน ชอ่ื สถานศกึ ษา......................................................สงั กดั ................................................ เรม่ิ ใชแ ผนวนั ท่ี .................................................................สน้ิ สดุ แผนวนั ท่ี .................... ระดบั  อนบุ าลปท ่ี ............... ประถมศกึ ษาปท ่ี ............ 1. ขอ มลู ทว่ั ไป ชอ่ื – ชอ่ื สกลุ ................................................................................................................ เลขประจาํ ตวั ประชาชน ............................................................................................... การจดทะเบยี นคนพกิ าร  ไมจ ด ยงั ไมจ ด จดแลว ทะเบยี นเลขท่ี ................................................................................................................. วนั /เดอื น/ป เกดิ ...................... อายุ ..........ป .................... เดอื น ศาสนา .................... ประเภทความพกิ าร ........................................ลกั ษณะความพกิ าร .............................. ชอ่ื – สกลุ บดิ า ............................................................................................................... ชอ่ื – สกลุ มารดา ........................................................................................................... ชอ่ื – สกลุ ผปู กครอง ............................................................เกย่ี วขอ งเปน .................... ทอ่ี ยผู ปู กครองทต่ี ดิ ตอ ได บา นเลขท่ี .................................. ชอ่ื หมบู า น ....................... ถนน ..........................ตาํ บล/แขวง ...........................อาํ เภอ/เขต ................................. จงั หวดั ....................................................... รหสั ไปรษณยี  ............................................ โทรศพั ท ...............................มอื ถอื ...................................... โทรสาร ............................... e-mail address …………………………………………………………………………………………… 48 เดก็ ออทสิ ตกิ คูมือสาํ หรบั ครู

2. ขอ มลู ดา นการศกึ ษา ไมเ คยไดร บั การศกึ ษา/บรกิ ารทางการศกึ ษา  เคยไดร บั การศกึ ษา/บรกิ ารทางการศกึ ษา  ศนู ยก ารศกึ ษาพเิ ศษ สว นกลาง .........................ระดบั .......................... พ.ศ. .............  โรงเรยี นเฉพาะความพกิ าร ............................... ระดบั ........................ พ.ศ. ................ โรงเรยี นเรยี นรว ม ............................................... ระดบั ......................... พ.ศ. ................ การศกึ ษาดา นอาชพี ...........................................ระดบั ...................... พ.ศ. ................ การศกึ ษานอกระบบ ..........................................ระดบั ...................... พ.ศ. ................ การศกึ ษาตามอธั ยาศยั ...................................... ระดบั ....................... พ.ศ. ................ อน่ื ๆ ...................................................................ระดบั ...................... พ.ศ. ............... เดก็ ออทิสติก คูม ือสําหรบั ครู 49

50 เดก็ ออทสิ ตกิ คูมอื สาํ หรบั ครู 3. การวางแผนการศกึ ษา ระดบั ความสามารถใน เปา หมายระยะยาว 1 ป จดุ ประสงคเ ชงิ พฤตกิ รรม การประเมนิ ผลปจ จบุ นั ผรู บั ผดิ ชอบ ปจ จบุ นั (เปา หมายระยะสน้ั ) ดา นกลา มเนอ้ื การออกกําลังเพ่อื เสริมสราง เม่ือตองทํากิจกรรมท่ีตองใช สงั เกตจากการรว ม จดุ เดน พฒั นาการของกลา มเนอ้ื และ ความสามารถในการทาํ งานของ กจิ กรรมกลางแจง การใชง านของกลา มเนอ้ื การทรงตวั กลามเน้ือสวนตางๆ นักเรียน มัดใหญในการทํากิจกรรม สามารถทําไดตามวัตถุประสงค ตา งๆ สามารถทาํ ไดใ น ทกุ ครง้ั ระดบั หนง่ึ จดุ ดอ ย การฝกทักษะการใชงานของ เม่อื ฝกกิจกรรมประเภทลีลามือ สงั เกตจากการรว ม การใชง านของกลา มเนอ้ื กลา มเนอ้ื มดั เลก็ ในการ นักเรียนสามารถลากเสนตาม กจิ กรรมภายในชั้นเรียน มดั เลก็ ยงั ตอ งชว ยเหลอื เชน หยบิ จบั ขดี เขยี น และ แบบได ต้ังแตลักษณะเสนพ้ืน เรอ่ื งนา้ํ หนกั มอื ในการเขยี น การใชม อื กบั อปุ กรณง า ยๆ ฐานจนถึงแบบพยัญชนะงายๆ ทไ่ี มซ บั ซอ น