Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore การสร้างการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

การสร้างการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

Published by ห้องสมุดประชาชน, 2020-06-11 01:32:51

Description: การสร้างการเรียนรู้ในศตวรรษที่ 21

Search

Read the Text Version

“ครูไมใชผรู ู แตต องเปนผูเรยี น และเรยี นรพู รอ มกบั เพ่อื นครู ครูตองสรา งความรขู ึน้ มาใชเ อง ”เพอ่ื การทําหนาท่ี “คณุ อํานวย” 50 การสรางการเรยี นรสู ูศตวรรษที่ ๒๑

“ครฝู ก” บทบาทใหมของครู 51 บทที่ ๖ “ครูฝก” บทบาทใหมของครู ส รปุ วา การเรยี นในศตวรรษที่ ๒๑ นกั เรยี นเรยี นจาก การลงมือปฏิบัติ เชนเดียวกับครู ครูก็ตองเรียน จริงๆ ครูคือนักเรียนรูจากการลงมือปฏิบัติเหมือนกัน ครูทําหนาที่เปนครูฝก Facilitator หรือ “คุณอํานวย” ของการเรียนรูของเด็ก โดยท่ีครูก็ตองทํางานเปนทีม เหมอื นกนั การทาํ งานและเรยี นรกู นั เปน ทมี ของครู เรยี กวา ProfessionalLearningCommunity(PLC)นคี่ อื หลกั วา ชวี ติ ครสู มยั ใหมต อ งทาํ งานเปน ทมี และเรยี นรเู ปน ทมี และ ในกระบวนการจดั การเรียนรู ครเู ปน “คุณอํานวย” หรอื Facilitator หรอื Coach ของการเรยี นรูข องเดก็ น้ัน ตอ ง ปรกึ ษาหารอื กันตัง้ แตเ ร่มิ ตนวางแผน

การศกึ ษาในศตวรรษท่ี ๒๑ • นักเรียนเรยี นจากการลงมือปฏบิ ตั ิ - PBL (Project-Based Learning) เรียนรูทักษะแหงศตวรรษที่ ๒๑ • คร/ู อาจารย เรยี นจากการลงมอื ปฏิบตั ิ - PLC (Professional Learning Community) เรยี นรทู ักษะในการเปนครูฝก ทง้ั นักเรียน & ครู เรยี นรจู ากการปฏบิ ตั ิ สรปุ วาบทบาทครูในศตวรรษท่ี ๒๑ ครูจะไมต ั้งตนเปนผรู ู ไมใช Content Expert ท่ีจรงิ กต็ อ งมีพอสมควร แตตองไมตง้ั ตนเปน expert เพราะตอ งรเู ลยวา อยา งไรเรากร็ หู มดไมไ ด และทสี่ าํ คญั คอื ไมค วรพยายาม จะสอนสาระหรือ content ใหเด็ก ควรท่จี ะใหเด็กคนเอง เพอื่ เขาจะได เรียนรวู ิธคี น รวู ธิ ีเลือกเพ่ือเอามาปรบั ใช ครไู มใ ชเ ปน ผรู แู ตต อ งเปน ผเู รยี น และกเ็ รยี นรพู รอ มกบั เพอ่ื นครู ครตู อ งเลกิ เปน ศลิ ปน เดย่ี วในโลกสมยั ใหม เพราะถาใครยังยืนหยัดเปนศิลปนเดี่ยวจะเดือดรอนมาก ลําบากมาก ไมมีวัน “รองเพลง” ไดเพราะ ไมมีทางเปนครูที่ดีได เพราะตองการ ความคิดเห็นที่แตกตาง และครูตองสรางความรูขึ้นใชเอง เพื่อการ ทาํ หนาท่ี “คุณอาํ นวย” การเรยี นรูของนกั เรยี น 52 การสรา งการเรยี นรสู ศู ตวรรษท่ี ๒๑

“ครฝู ก” บทบาทใหมของครู 53 บทบาทครูในศตวรรษที่ ๒๑ • ไมต งั้ ตนเปน “ผรู ”ู แตเ ปน “ผูเรียนรู” เรียนพรอ มกับศิษย กลา สารภาพวา ไมร ู เพอ่ื ยุใหศษิ ยคน • เรยี นรพู รอ มกบั เพอื่ นคร.ู ..PLC เรียนรูจากการปฏิบัติ การทาํ หนาที่ “ครูฝก” การออกแบบการเรยี นรู ฯลฯ • สรางความรขู ้นึ ใชเ อง เพ่ือทําหนาที่ “คณุ อํานวย” และ แลกเปลย่ี นเรียนรูกับเพอื่ นครู และเผยแพรเ ปนผลงานวชิ าการ • เรยี นรู แลกเปลี่ยนเรยี นรูก บั โลก เรื่องการเรยี นรู ในศตวรรษที่ ๒๑ • เปนนกั รกุ ออกไปใชท รัพยากรการเรียนรใู นชุมชน ในสถานประกอบการ ฯลฯ และในโลก • จัดใหศ ษิ ยเรียนรูจ ากชีวติ จริง... PBL เรยี นรูจากการปฏิบัติ เรยี นรจู ากความซบั ซอ นและไมชัดเจน • สง เสริมใหศษิ ยสรางความรูขน้ึ ใชเ อง • สง เสริมใหศ ิษยเ รยี นรู แลกเปลีย่ นเรยี นรูก ับโลก • เปน ตัวอยา งและเสวนากับศิษยเร่ืองความดี คณุ ธรรม จริยธรรม เชือ่ มโยงกับเหตกุ ารณจ รงิ ชวี ิตจริง

ท่ีผมพูดมานี้ ไมเห็นของจริงเลย เราพูดกันแตทฤษฎี ทาน ตอ งไปสรา งความรจู ากการปฏบิ ตั เิ อง และทส่ี าํ คญั อยา งยง่ิ กค็ อื วา ตอ ง แลกเปลี่ยนเรยี นรู กบั เพอ่ื นครทู อ่ี ยหู า งไกลหรอื กบั โลก วา การทาํ หนา ท่ี ครใู นศตวรรษท่ี ๒๑ น้นั ทา นมปี ระสบการณอ ยางไร ขอ สรปุ และทฤษฎี บางอยางในประสบการณตรงของทาน ทานตีความวาอยางไร ทานอาจ บอกวา จากการตีความประสบการณตรงของทาน ทฤษฎีบางอยางผิด อยางนอยก็ผิดในบริบทของทาน ชีวิตครูจะเปนชีวิตที่สนุกสนานและ เกิดปญญา ครตู อ งเปน นกั รกุ ออกไปใชท รพั ยากรการเรยี นรทู หี่ ลากหลาย คอื รกุ ออกไปนอกโรงเรียน ไปใชอะไรอกี หลากหลาย ท่ีเมอื่ กีเ้ ราพดู ถึงมีการ ใชชุมชน มีการใชผูปกครอง ใชโรงเรียน วัด พระ ทั้งหลาย เพ่ือใหเกิด การเรียนรูจริงๆ เพราะเด็กตองออกไปเรียนขางนอกดวย เรียนในชีวิต จริง ปญหาของการเรียนรูในปจจุบันท่ีสําคัญย่ิงคือมันขาดตอนกับชีวิต จริง มันกลายเปนเรียนวิชา เพราะฉะน้ัน การเรียนรูสมัยใหมตองเอา วชิ าไปประยกุ ตใ ชใ นชวี ติ จรงิ เดก็ ตอ งมโี อกาสเชน นน้ั เพราะชวี ติ จรงิ คอื ทรัพยากรการเรียนรูอยางหน่ึง และยังตองใชทรัพยากรการเรียนรูอยาง อน่ื เชน internet ปญ หาในพนื้ ที่ ปญ หาสง่ิ แวดลอ ม ผมพดู ไปแลว วา ตอ ง จดั ใหศ ษิ ยไ ดเ รยี นรจู ากชวี ติ จรงิ โดยสง เสรมิ ใหศ ษิ ยส รา งความรขู นึ้ ใช เอง การเรยี นรทู แ่ี ทจ รงิ คอื การสรา งความรู สง เสรมิ ใหศ ษิ ยไ ดเ รยี นรแู ละ ไดแลกเปลี่ยนเรียนรูกบั โลก 54 การสรา งการเรยี นรูสูศตวรรษที่ ๒๑

“ครฝู ก ” บทบาทใหมข องครู 55 เด็กเรยี นรแู ลว เขาเขยี นความเลาเรอ่ื งทีเ่ ขาเรียนรอู อกไป เดีย๋ วจะ มีคนมาแสดงความคิดเห็น มาตั้งคําถาม ก็จะเกิดการเรียนรูที่จะยิ่งเกิด ปญ ญาเชอ่ื มโยงมากขนึ้ และทส่ี าํ คญั การคยุ กนั เรยี กวา มาทาํ Reflection หรอื AAR (After Action Review) กนั อยา ลมื ถามเดก็ ตง้ั คาํ ถามวา เธอไป เรยี นรกู บั คนอน่ื เธอเออ้ื เฟอ เผอื่ แผค นอนื่ เธอไดป ระโยชนอ ะไร การทเี่ ธอ ใหคนอน่ื การที่เธอฟงคนอน่ื ฟงเพือ่ น ทาํ งานกับเพอ่ื นและเธอฟงเพอ่ื น ทง้ั ๆ ทเ่ี พอ่ื นพดู บางครง้ั เธอกไ็ มเ หน็ ดว ย แตก ารทเี่ ธอมนี าํ้ ใจทจ่ี ะฟง เธอได อะไร นค่ี อื การเรยี นคณุ ธรรมจรยิ ธรรมจากการปฏบิ ตั ใิ นชวี ติ จรงิ กจิ กรรม อกี หลายๆ อยา ง ใหท ํา AAR โยงเขาสเู รอ่ื งของคณุ ธรรมจรยิ ธรรม เขา จะไดเรียนรูส่ิงเหลานี้ในชีวิตจริงโดยไมรูตัว เขาจะเช่ือในคุณงามความดี ความเอ้ือเฟอเผ่ือแผตอเพ่ือนมนุษย ความซื่อสัตย เร่ืองความดีงาม ผม เช่ือวาไมใชการเรียนโดยการสอน แตเรียนโดยการท่ีเราใหเขาสัมผัสจาก การทาํ งานจรงิ แลว เราตงั้ คาํ ถามใหเ ขาไดฉ กุ คดิ ไดไ ตรต รอง แลว สงิ่ นนั้ จะเขา ไปอยูในเนอื้ ในตวั ไมใ ชแคพ ูดออกมาดวยปากเทานัน้ การเรียนโดยการลงมือทํา มีตัวอยางเด็ก ม.๕ โรงเรียนรุงอรุณ อยทู ่ีบางมด กรุงเทพฯ ทําเร่ือง Health Impact Assessment (HIA) รักษนํ้า การเรียนหรือการทํางานสมัยใหมศตวรรษที่ ๒๑ น่ีเด็ก ม.๕ รับงานของ สช. (สํานักงานคณะกรรมการสุขภาพแหงชาติ) ท่ีใหทุนครู โรงเรยี นรงุ อรณุ ไปทาํ Health Impact Assessment ประเมนิ ผลกระทบ

นกั เรยี น ม.๕ โรงเรยี นรงุ อรณุ ทาํ HIA และรายงานตอ สาธารณะ 56 การสรา งการเรยี นรูสศู ตวรรษท่ี ๒๑

“ครฝู ก” บทบาทใหมของครู 57 ตอสุขภาพที่แมนํ้าบางปะกง วา “โรงงานท้ังหลายมันเกิดผลกระทบ ตอสภาพแวดลอมของแมน้ําบางปะกง ตนนํ้า กลางน้ํา ปลายนํ้า เปน อยางไร” เขยี นเปนรายงานออกมา และไปนาํ เสนอในที่ประชมุ ทม่ี ผี ูใหญ มากมาย ผมเคยไปฟงเขา ผมก็ถามคน “ไอหนุมที่มานําเสนอเปนใคร” เขาบอก “เดก็ ม.๕ อาจารย” ผมบอก “จรงิ เหรอ” เขาบอก “นไี่ ง อาจารย ฟงดูสิ เด็ก ม.๕” คือมันแยกไมออกวาเด็กหรืออาจารยพูด เด็กเรียนรู จากการทํางานจริง เที่ยวถามชาวบาน คนหาศึกษา และที่สําคัญคือ เวลาเราถามเขาตอบได เพราะอะไร เพราะเขาไปพบกบั ของจรงิ เขาตอบ ในเชงิ ทฤษฎไี ดอ ยา งไมน า เชอ่ื เดก็ ม.๕ นน่ั เรยี นจากของจรงิ ทาํ โครงงาน แบบทํางานจริง ทํารายงานออกมาเปนเลมอยางสวยงามเลมใหญ ใคร อยากไดไปขอดทู ่โี รงเรียนรุงอรณุ

“ครยู คุ ใหมไ มเนนสอน ”แตเนนจดั การเรยี นรู 58 การสรางการเรยี นรสู ูศตวรรษที่ ๒๑

เปลี่ยนวธิ ีคิด...ปรบั วิธีสอน 59 บทที่ ๗ เปล่ียนวธิ ีคดิ ... ปรบั วิธีสอน ค รยู คุ ใหมก ต็ อ งมี Mindset หรอื วธิ คี ดิ หรอื กระบวนทศั น ทถี่ กู ตอ ง คอื ไมเ นน สอนแตเ นน จดั การเรยี นรทู กั ษะและ ความรทู จี่ าํ เปน และนกั เรยี นตอ งเรยี นแบบใหร จู รงิ (Mastery Learning) และเนน ลงมอื ปฏบิ ัติ (Action Learning) และ ตองเลยจากเรียนเพ่ือสอบไปสูเรียนเพื่อการคนหาศักยภาพ ของผูเ รยี น เพราะฉะน้ันตองเรียนใหไดก ารพฒั นา ๕ - ๗ ดาน เปนเรียนรูบูรณาการไมใชแคเรียนรูวิชา ส่ิงที่อันตรายย่ิงของ ระบบการศึกษาท่ัวโลกคือ teach to test คือสอนเพ่ือไป สอบใหได และเอาผลการสอบเปนสรณะ อันน้ีคือตัวอันตราย ทําลายเดก็ ทส่ี ดุ อกี อนั หน่งึ ก็คือทานทเี่ ปน ครูทั้งหลายตอ งเปน นักประเมินแบบ assessment เนนการประเมินเพ่ือพัฒนา (Formative Assessment) ประเทศเราตองพยายามทําให

มี Mindset ท่ถี ูกตอง ตามยุค • ไมเ นน สอนครอบคลุมตามหลักสูตร เนน จัดการเรียนรู ทกั ษะ & ความรทู ่จี ําเปน • นักเรยี นตอ งเรยี นใหร ูจ ริง (Mastery Learning) • เนนเรียนโดยลงมือปฏบิ ตั ิ (Action Learning) • เลยเรียนเพ่ือสอบ ตอ งเรยี นเพ่ือพฒั นาเต็มศกั ยภาพ • เนนประเมนิ เพือ่ พัฒนา (Formative Assessment) • ครตู อ งเรียนรูจากการทํางาน แลกเปลย่ี นเรยี นรู จากการปฏบิ ัติ 60 การสรางการเรยี นรูสูศ ตวรรษที่ ๒๑

เปลีย่ นวธิ ีคดิ ...ปรบั วธิ ีสอน 61 เปลย่ี นใจครู ส.ู .. • สอนนอ ย เรียนมาก ...เรียน/ฝกทักษะ • จากสอน สู ...ฝก /โคช ใน Active Learning • จากการสอนวิชา...สฝู กทักษะ พัฒนาครบดาน • เรียนทัง้ ดานนอกและดา นใน ...รูจกั ตวั เอง • การสอบ ...เนนประเมินเพือ่ พฒั นา ประเมินตนเอง • เอ้อื ใหศ ษิ ยสู ...Mastery Learning/ Transformative Learning • การทาํ งานและเรยี นรเู ปนทมี ...PLC

ชว ยใหศิษยพ ฒั นาเตม็ ศกั ยภาพ • Transformative Learning เรียนรแู บบพัฒนา จากภายในตน และมีมิตดิ า นการเปนผูนําการเปลี่ยนแปลง • เกดิ Holistic Development : Intellectual, Social, Emotional, Spiritual, Physical, Esthetic • พัฒนาทัง้ ดา นนอกและดานใน • 21st Century Skills 62 การสรางการเรยี นรูสูศ ตวรรษท่ี ๒๑

เปล่ียนวิธีคิด...ปรับวธิ ีสอน 63 ครูประเมินเด็กไดเกง ตองเกงดานการประเมินวาเด็กไดเรียนรูส่ิงท่ีเรา อยากจะใหเ ขารู หรอื ทเี่ ราตง้ั เปา ไว หรอื ไม แตท ผ่ี มพดู นกี่ ย็ งั ผดิ เพราะลกึ ยง่ิ กวาใหครเู กง ประเมนิ คือฝกใหเ ดก็ เกงประเมิน ใหต ัวคนเรยี นประเมิน ตัวเองเปน หนังสือฝรั่งมีบอกเยอะ ถาเด็กโตหนอยใหเขาประเมินตัวเอง ใหเ ขาฝก ใหคะแนนผลงานของตนเอง และของเพ่ือน ฝกอยางน้ไี มเทา ไร เด็กจะเรยี นหนังสอื เกง เพราะเขาประเมนิ เปน คนที่เปน Self - directed Learner ตอ งประเมนิ ตวั เองเปน น่คี ือหลักการทําหนา ทค่ี รยู ุคใหม ครูยุคใหมตองเปลี่ยนใจ ตองสอนใหนอย ใหลูกศิษยเรียนได เยอะๆ และชว ยดาํ เนนิ การใหศ ษิ ยไ ดฝ ก ทกั ษะ การฝก นเี้ ขาทาํ เอง ไมใ ช ครูทาํ ให แตเราชว ยแนะ ปรบั จากการสอนไปสู Active Learning และ ก็ครูทํางานและเรียนรูเปนทีมที่เรียกวา PLC และที่สําคัญก็คือวาตอง ชว ยใหศษิ ยพัฒนาเต็มศกั ยภาพ สภาพที่เปนในปจจุบันนี้เด็กยังพัฒนาไมเต็มศักยภาพ ผมมีความ เชือ่ วา ไดเ พยี ง ๑ ใน ๓ ของศักยภาพเทา นั้นตราบใดที่ยังไมไ ดเรยี นและ ลงมอื ทาํ มนั ตอ งใหไ ด Transformative Learning และกเ็ กดิ Holistic Development พัฒนาครบดานและพัฒนาท้ังดานนอกและดานใน ดานในคือดานจิตใจ รูผิดชอบดีชั่วและสุดทายก็เปน 21st Century Skills

“ครใู นศตวรรษที่ ๒๑ มีคุณคากวา ครูในศตวรรษท่ี ๒๐ ที่เปลีย่ นจากการสอนเปน Coach เปนผกู ํากบั การเรยี นรู เพ่อื ใหเ ดก็ ทเี่ รยี นรูอยา งผิวเผิน ”ไปสูการรจู รงิ ...ครูตอ งมที กั ษะ ๗ ดา น 64 การสรา งการเรียนรูส ูศตวรรษที่ ๒๑

ทกั ษะของครูในศตวรรษท่ี ๒๑ 65 บทที่ ๘ ทกั ษะของครูในศตวรรษที่ ๒๑ ทั กษะการเปนครูคืออะไรบาง ทักษะรูจักลูกศิษย ทํา ความเขาใจลูกศิษย รูวาลูกศิษยมีพ้ืนความรูตางกัน มากอยางไร คนไหนพื้นความรูนอย คนไหนพ้ืนความรูสูง คนไหนมีความรูผิดๆ อะไรมา ประเมินอยางไร ตองฝกนะ ทา นถามผมวา ทาํ อยา งไร ผมไมร ู เพราะผมไมไดท ํา ทักษะ การออกแบบการเรียนรู เปน Project Based Learning ทกั ษะการชวนลกู ศษิ ยค ยุ กนั เพอื่ ทาํ Reflection หรอื AAR เรอ่ื งน้สี าํ คญั มาก ถาทําไมเปน อาจเกิดผลราย อาจทาํ ใหเ ดก็ ที่ไมเกงยิ่งเกิดบาดแผล คิดวาตัวเองไมฉลาด เปนบาดแผล ทางใจของเดก็ ทกั ษะในการเรยี นรสู รา งความรใู หมจ ากการ ทําหนาที่ครู นี่คือหัวใจ และทักษะการแลกเปลี่ยนเรียนรู ใน PLC ทกั ษะนพี้ ดู งา ยแตท าํ จรงิ ๆ ผมคดิ วา ไมง า ย แตฝ ก ได

ทกั ษะการเปน ครู • ทักษะการวนิ ิจฉัยทําความรูจกั ทาํ ความเขาใจศษิ ย • ทักษะการออกแบบการเรียนรู ออกแบบ PBL • ทักษะการชวนศษิ ยท าํ reflection / AAR • ทักษะการเรยี นรู และสรา งความรูใหมจ ากการทําหนา ท่คี รู • ทักษะการแลกเปล่ยี นเรยี นรใู น PLC มีทกั ษะใหม • จดั “หองเรยี น” เปน “หอ งทาํ งาน” • Coaching ไมใช Teaching • Feedback ศษิ ย และเพื่อนครู • Formative Assessment ในทงั้ 5 Development Dimensions และตอ 21st Century Skills • 21st Century Skills • Team Learning Skills : PLC • Knowledge Sharing, Dialogue, Appreciative Inquiry... KM 66 การสรางการเรยี นรูสูศตวรรษที่ ๒๑

ทักษะของครใู นศตวรรษท่ี ๒๑ 67 ทกั ษะใหมท ค่ี รูตองฝก ไดแ ก การทาํ หอ งเรยี นใหเ ปนหองทาํ งาน เพราะการเรยี นคอื การทาํ งาน และครทู าํ หนา ท่ี coaching ไมใ ช teaching และครตู อ งมที กั ษะการให feedback ทง้ั ตอ นกั เรยี น และตอ เพอ่ื นครู ใหเ ปน FormativeAssessmentตวั ครเู องตอ งเรยี นรแู ละฝก 21stCentury Skills, Team Learning Skills และ Knowledge Sharing Skills เชน dialogue (สนุ ทรยี สนทนา) Appreciative Inquiry และเครอ่ื งมอื จดั การความรตู วั อน่ื ๆ จะชว ยใหค รมู ที กั ษะในการเรยี นรเู ปน ทมี ทเ่ี รยี กวา เรยี นรรู ว มกนั ผา นการปฏบิ ตั ิ สุดทาย ครใู นศตวรรษที่ ๒๑ มีคุณคามากกวาครูในศตวรรษท่ี ๒๐ โดยจะมีคุณคาไดก็ตองเปล่ียนจากสอนไปสูการเปน coach จาก ถายทอดความรูไ ปเปน ผอู ํานวยการสรางความรู เพราะเดก็ ทําเอง ให เด็กทาํ เอง และจากการทีเ่ ด็กเรยี นรแู บบผวิ เผนิ ไปสูร จู ริง เปล่ยี นจาก สอนวชิ าไปสพู ฒั นาครบดา น เปลยี่ นจากรวู ชิ าไปมที กั ษะ ครเู ปลย่ี นจาก การเปนผูรูเปนผเู รียนรู และเปลี่ยนจากครูผูรอบรวู ิชาเปนผูกํากบั การ เรยี นรูของศษิ ยเปน สงิ่ สําคัญที่สุด

สรุป ครูในศตวรรษที่ ๒๑ มีคุณคามากกวา ครูในศตวรรษท่ี ๒๐ ๒๐ ๒๑ • สอน สงั่ สอน • ฝก/ โคช/ อํานวย • ถายทอดความรู • อาํ นวยการสราง • รผู วิ เผิน • รจู ริง (mastery) • สอนวิชา • พฒั นาครบดา น • รูว ชิ า • มที กั ษะ • ผูร ู • ผูเรียนรู (PLC) • รอบรูว ชิ า • กํากบั การเรยี นรูของตน 68 การสรา งการเรยี นรสู ศู ตวรรษที่ ๒๑

ทกั ษะของครใู นศตวรรษที่ ๒๑ 69

การสรา งการเรียนรูส ูศ ตวรรษที่ ๒๑ เลขมาตรฐานสากล ๙๗๘-๖๑๖-๙๑๓๘๑-๔-๓ ผเู ขียน ศาสตราจารย นายแพทยว ิจารณ พานชิ ท่ีปรึกษา นางปย าภรณ มณั ฑะจติ ร บรรณาธิการ นางสาวศศนี ลม้ิ พงษ รปู เลม นางสาวสจุ นิ ดา งามวุฒิพร ภาพประกอบ นายสุชาติ มุกดามณี พิมพโ ดย นางสาวนนั ทวนั วาตะ มูลนิธิสยามกัมมาจล พิมพค รงั้ ท่ี ๑ ๑๙ ถนนรชั ดาภเิ ษก แขวงจตุจักร เขตจตุจกั ร กรงุ เทพฯ ๑๐๙๐๐ จาํ นวน โทรศัพท : ๐ ๒๙๓๗ ๙๙๐๑-๗ พมิ พท่ี โทรสาร : ๐ ๒๙๓๗ ๙๙๐๐ เวบ็ ไซต : www.scbfoundation.com ตุลาคม ๒๕๕๖ ๕,๐๐๐ เลม ส. เจรญิ การพิมพ

บนั ทกึ

บนั ทกึ


Like this book? You can publish your book online for free in a few minutes!
Create your own flipbook