การสร้างคำในภาษาไทย

การสร้ างคา ครูทชิ ากร สมร 1 โรงเรียนรัตนบุรี

วลี 2 คามูล คาประสม คาซ้อน คาซา้ คาพ้อง ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

• “คา” หน่วยที่เลก็ ท่ีสดุ ในภาษา ที่มคี วามหมายและใช้ตามลาพงั ได้ • เม่ือนาคาหลายคามาประกอบกนั เป็นหนว่ ยภาษาใหญ่ขนึ ้ เรียกว่า วลี • เมื่อนาวลีมาประกอบกนั จะเป็น ประโยค คา วลี ประโยค ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 3

วลี • อาจเป็นคาเดียว หรือหลายคาก็ได้ ท่ีสาคญั คาเดยี วหรือหลายคานนั้ จะต้องเป็นสว่ นหนง่ึ ของประโยค ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 4

คามลู • เป็นคาดงั้ เดมิ ท่ีมใี ช้ในภาษาไทย มีความหมายสมบรู ณ์ชดั เจน ในตวั เอง อาจเป็นคาไทยแท้หรือคายืมจากภาษาตา่ งประเทศกไ็ ด้ มี ๒ ชนิด ๑. คามลู พยางค์เดยี ว ๒. คามลู หลายพยางค์ ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 5

คามลู ๑. คามูลพยางค์เดียว ๒. คามูลหลายพยางค์ เ ป็ น ค า พ ย า ง ค์ เ ดี ย ว ที่ มี ค า ที่ มี ส อ ง พ ย า ง ค์ ขึ ้ น ไ ป ความหมาย มีความหมายในตวั ไม่สามารถแยก เชน่ กิน นอน ร้อน เย็น เกม พยางค์ในคาออกได้ เพราะจะทาให้ กรรม แชร์ เทป เกี๊ยว ก๋ง ไม่ได้ความหมาย โต๊ะ เมตร เช่น มะลิ โหระพา บะหมี่ นมสั การ เฉาก๊วย วิจารณ์ สติกเกอร์ ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 6

• ในภาษาไทยมกี ารสร้างคาใหมข่ นึ ้ ใช้ ๓ แบบ คอื – การซ้อนคา เรียก คาซ้อน – การซา้ คา เรียก คาซา้ – การประสมคา เรียก คาประสม ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 7

คาประสม • เป็นคาที่สร้างขนึ ้ ใหม่ โดยการนาคามลู ตงั้ แตส่ องคาขนึ ้ ไป มารวมกนั เกิดเป็นคาใหม่ ความหมายใหมข่ นึ ้ – คาไทย+คาไทย ได้ คาทีม่ ีความหมายใหม่ – คาไทย+ภาษาตา่ งประเทศ - มีเค้าความหมายเดมิ – คาตา่ งประเทศ+คาตา่ งประเทศ หรือ - ความหมาย เปลยี่ นแปลงไปจากเดิม ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 8

คาประสม การประสมคา คามลู คาประสม คาไทย+คาไทย หางเสอื คาไทย+ภาษาตา่ งประเทศ หาง เสือ ยกเมฆ คาตา่ งประเทศ+คาตา่ งประเทศ ยก เมฆ บตั รเชิญ (คาไทย) (คาบาลีสนั สกฤต) บตั ร เชญิ (คาบาลสี นั สกฤต) (คาเขมร) ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 9

ตัวอย่างคาประสม • กินเมือง ใจเสีย แม่ยาย น้าแข็งไส ขีดเสน้ ตาย • หนา้ อ่อน เบาใจ หวั สงู ตีนผี หมาวดั • ผา้ ขีร้ ิ้ว หกั ใจ เตาถ่าน ราดหนา้ ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 10

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 11

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 12

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 13

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 14

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 15

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 16

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 17

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 18

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 19

คาประสม ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 20

คาซ้อน ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 21

คาซ้อน • การซ้ อนคา เพื่อให้สื่อความหมายได้ชัดเจน บางครัง้ คาหนึ่ง ช่วยอธิบายความหมายของอีกคาหน่งึ ให้เข้าใจย่ิงขนึ ้ โดยเฉพาะเมื่อ ไทยยืมคาภาษาต่างประเทศหรือภาษาถิ่นมาใช้ ก็นาคาไทยมาใช้ เข้าคกู่ นั เพ่ือบอกความหมายของคาตา่ งประเทศนนั้ คาที่ซ้อนเพอื่ อธิบายความอาจอย่สู ว่ นหน้าหรือสว่ นหลงั คาซ้อนก็ได้ ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 22

คาซ้อน คาท่นี ามาซ้อนมีความหมายเหมอื นกนั ภู เขา การ งาน จติ ใจ ป่ า ดง ร่าง กาย ซ่อื ตรง ทอง คา น่ิง เฉย ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 23

คาซ้อน คาทีน่ ามาซ้อนมีความหมายคล้ายกัน แตก ร้าว แข้ง ขา ไข มัน บบี นวด ทบุ ตี หยดุ พกั เจบ็ แสบ ขว้าง ปา ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 24

คาซ้อน คาทีน่ ามาซ้อนมีความหมายทานองเดยี วกนั หรือ เป็ นประเภทเดยี วกัน กุ้งหอย ปูปลา ข้าวตอก ดอกไม้ ตรี ัน ฟันแทง เยบ็ ปัก ถกั ร้อย 25 ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร

คาซ้อน 26 คาท่ีนามาซ้อนมีความหมายตรงกนั ข้าม ใกล้ ไกล หน้า หลัง ผดิ ถูก สูงต่า ดาขาว ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

จงหาคาซอ้ นจากเพลงต่อไปน้ี ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 27

• เพราะอะไรเธอจงึ ทงิ ้ ฉนั ไป ฉนั ทาให้เธอผิดหวงั ฉนั กาลงั ขอร้องอ้อนวอนเธออย่าไป ฉนั ทาให้เธอเจ็บชา้ มากมายขนาดไหน ทงิ ้ ตวั ลงคกุ เข่ากอดขาเธอเอาไว้ ฉนั รักเธอ มากมายเทา่ ไร เธอเองก็รู้ใช้ไหม พนมสองมือขนึ ้ กราบกรานเธอโปรดอยา่ ไป วา่ เธอนะ่ มีความหมายกบั ฉนั ขนาดไหน มนั คงไมม่ ีประโยชน์ถ้าคนมนั หมดใจ มากเท่าไร ฉนั กาลงั ขอร้องอ้อนวอนเธออยา่ ไป แตถ่ ้าตวั เธอยงั รัก ยงั ห่วงใย ทงิ ้ ตวั ลงคกุ เข่ากอดขาเธอเอาไว้ และถ้าอดีตของเรายงั พอมีความหมาย พนมสองมือขนึ ้ กราบกรานเธอโปรดอยา่ ไป ได้โปรดอยา่ จากฉนั ไป มนั คงไมม่ ีประโยชน์ถ้าคนมนั หมดใจ ได้โปรดอย่าทาร้ายกนั เลย แต่ถ้าตวั เธอยงั รัก ยงั หว่ งใย หากว่าเธอยงั รัก ยงั ห่วงใย เพลง คุกเข่า Cocktail และถ้าอดีตของเรายงั พอมีความหมาย หากว่าเธอยงั มีนา้ ใจให้ฉนั หนอ่ ย ได้โปรดอย่าจากฉนั ไป อยา่ ปล่อยให้ฉนั ใจน้อยคอยเร่ือยไป ได้โปรดอยา่ ทาร้ายกนั เลย และหากวา่ ฉนั ยงั ดีไมพ่ อ กจ็ ะขอทาดีให้เธอได้เข้าใจ ฉนั ผิดไป แต่ไมไ่ ด้ตงั้ ใจ ได้โปรดอย่าทาร้ายกนั เลย ต้นเหตทุ ่ีฉนั ผดิ พลงั้ มนั จะไม่มีอีกครัง้ ให้เธอโปรดมน่ั ใจ ฉนั ขอได้ไหม ครูเตอื นใจ เออื้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 28

• เพราะอะไรเธอจงึ ทงิ ้ ฉนั ไป ฉนั ทาให้เธอผดิ หวงั ฉนั กาลงั ขอร้องอ้อนวอนเธออยา่ ไป ฉนั ทาให้เธอเจ็บชา้ มากมายขนาดไหน ทงิ ้ ตวั ลงคกุ เขา่ กอดขาเธอเอาไว้ ฉนั รักเธอ มากมายเทา่ ไร เธอเองกร็ ู้ใช้ไหม พนมสองมือขนึ ้ กราบกรานเธอโปรดอยา่ ไป วา่ เธอนะ่ มีความหมายกบั ฉนั ขนาดไหน มนั คงไม่มีประโยชน์ถ้าคนมนั หมดใจ มากเท่าไร ฉนั กาลงั ขอร้องอ้อนวอนเธออย่าไป แต่ถ้าตวั เธอยงั รัก ยงั หว่ งใย ทงิ ้ ตวั ลงคกุ เข่ากอดขาเธอเอาไว้ และถ้าอดีตของเรายงั พอมีความหมาย พนมสองมือขนึ ้ กราบกรานเธอโปรดอยา่ ไป ได้โปรดอย่าจากฉนั ไป มนั คงไมม่ ีประโยชน์ถ้าคนมนั หมดใจ ได้โปรดอย่าทาร้ายกนั เลย เพลง คุกเข่า Cocktail แต่ถ้าตวั เธอยงั รัก ยงั หว่ งใย หากวา่ เธอยงั รัก ยงั หว่ งใย และถ้าอดีตของเรายงั พอมีความหมาย หากวา่ เธอยงั มีนา้ ใจให้ฉนั หน่อย ได้โปรดอย่าจากฉนั ไป อย่าปล่อยให้ฉนั ใจน้อยคอยเรื่อยไป ได้โปรดอยา่ ทาร้ายกนั เลย และหากวา่ ฉนั ยงั ดีไมพ่ อ ก็จะขอทาดีให้เธอได้เข้าใจ ฉนั ผิดไป แต่ไมไ่ ด้ตงั้ ใจ ได้โปรดอยา่ ทาร้ายกนั เลย ต้นเหตทุ ่ีฉนั ผดิ พลงั้ มนั จะไม่มีอีกครัง้ ให้เธอโปรดมน่ั ใจ ฉนั ขอได้ไหม ครูเตือนใจ เออื้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 29

คาซา้ • เป็นการสร้างคาเพือ่ ให้เกิดความหมายใหมว่ ิธีหนงึ่ โดยการนาคาเดิมมากลา่ วซา้ มี ๒ วิธี ดงั นี ้ ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 30

คาซา้ ใช้ไม้ยมก (ๆ) กากบั เลน่ เสียงวรรณยกุ ต์ เดก็ ๆอยทู่ ไ่ี หน น้องสาวเธอซ้วยสวย ความรู้เขาแคง่ ๆู ปลาๆ กบั ข้าวแม่ อร้อยอร่อย 31 ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

คาพ้อง คาพ้องรูป • เขารีบนารถเข้าอเู่ นื่องจากเพลาหกั • เพลานีข้ ้าศกึ ได้มาประชดิ เราแล้ว คาพ้องเสยี ง • ขนึ ้ ๑๕ ค่า คอื วนั ท่ีพระจันทร์เตม็ ดวง • จันทน์กะพ้อคือต้นไม้ชนิดหน่งึ มดี อกสีขาว คาพ้องรูป-พ้องเสียง • บนเขามกี วางที่มเี ขาสวยงาม • เดก็ ชายท่ถี ือขันนา้ มาทาทา่ ทางนา่ ขัน คาพ้องความหมาย • นา้ เชน่ ชล นที วารี ธารา อาโป • ดวงจนั ทร์ เชน่ แข ศศิ แถง จนั ทรา ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 32

คาพ้อง 33 มาลี ผกา บปุ ผา ดอกไม้ ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร

คาพ้อง 34 กาสร กระบือ มหิงสา ควาย ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

คาพ้อง 35 กมุ ภณั ฑ์ รากษส รามสรู ยกั ษ์ ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

คาพ้อง 36 วจี ถ้อย พจนา คาพดู ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

คาพ้อง 37 ยพุ ิน กนั ยา อนงค์ ผู้หญงิ ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

คาพ้อง 38 กญุ ชร ไอยรา คช ช้าง ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

คาพ้อง 39 มสั ยา มีน มจั ฉา ปลา ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร

คาพ้อง 40 ไถง องั ศมุ าลี รวี พระอาทติ ย์ ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

คาพ้อง 41 อมั พร หาว ฑิฆมั พร ท้องฟ้ า ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร

คาพ้อง 42 พงพี ชฏั เถ่ือน ป่ า ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร

ครู : ใครมีคาถามบา้ งคะ ^^ นกั เรียน : … ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมติ ร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 43

อา้ งอิง • ฟองจนั ทร์ สขุ ยิ่งและคณะ. ภาษาไทย หลักภาษาและการใช้ภาษา ม.๑ กรุงเทพมหานคร: อักษรเจริญทัศน์. ศึกษาธิการ กระทรวง และครูภาษาไทยแหง่ ประเทศไทย, สมาคม. ๒๕๕๘. • หนังสอื อุเทศภาษาไทย หลักภาษาไทย : เรื่องที่ครูภาษาไทยต้องรู้. กรุงเทพมหานคร : สกสค. ลาดพร้าว. • เพลงคกุ เขา่ วง COCKTAIL คาร้อง/ทานอง ปัณฑพล ประสารราชกิจ, เรียบเรียงโดย คอ็ กเทล ครูเตอื นใจ เออื ้ อารีมิตร กล่มุ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสริ ิรัตนาธร 44

ขอบคุณค่ะ ครูเตือนใจ เออื ้ อารีมิตร กลมุ่ สาระการเรียนรู้ภาษาไทย โรงเรียนสิริรัตนาธร 45