หน่วยที่ 4 การคานวณยอดสนิ ทรพั ย์ หน้ีสิน สว่ นของเจา้ ของ และการจดั ทางบการเงิน ครผู สู้ อน : นางอนธุ ิดา ดาโรจน์ แผนกวิชาการบญั ชี
สาระการเรียนรู้ 1. การคานวณยอดสนิ ทรพั ย์ หน้ีสิน และ สว่ นของเจา้ ของ 2. การจดั ทางบการเงินตามระบบบญั ชีเดี่ยว 3. การจดั ทางบการเงินตามมาตรฐานการบญั ชี
การคานวณยอดสินทรพั ย์ หน้ีสนิ และสว่ นของเจา้ ของ กจิ การที่บนั ทึกบญั ชตี ามระบบบญั ชเี ดยี่ วจะบนั ทึกบญั ชเี กย่ี วกบั สินทรยั ยหนนสสี นิ และสว่ นของเจา้ ของห(ทนุ )หไมค่ รบถว้ นสมบรู ณหหในการรวบรวมเยอื่ จดั ทารายงาน ทางการเงนิ จึงไดม้ าจากการตรวจสอบนลกั ฐานหหและการสอบถามขอ้ มลู โดยมขี นสั ตอนดงั นีส 1.หรวบรวมสนิ ทรยั ยหนนสสี นิ และทนุ หณหวันตน้ งวดหหโดยเก็บยอดจากงบแสดงฐานะ การเงนิ ณหหวนั สิสนงวดบญั ชกี อ่ น 2.หรวบรวมรายการคา้ ที่เกิดขนึส ระนวา่ งงวดหหโดยรวบรวมนลกั ฐานจากสมดุ เงนิ สด ซึ่งเป็ นรายการที่มกี ารรบั และจา่ ยเงนิ หหเชน่ หหการขายสนิ คา้ เป็ นเงนิ สดหหการรบั ชาระนนดสี ว้ ย เงนิ สดหหการซืสอสินคา้ ดว้ ยเงนิ สดหหการจา่ ยชาระนนเสี ป็ นเงนิ สดหหการจา่ ยคา่ ใชจ้ า่ ย เป็ นตน้ ซึ่งจะนายอดที่รวบรวมไดจ้ ากนลกั ฐานและสมดุ เงนิ สดมายจิ ารณาสรปุ เป็ นยอดคงเนลอื ในวนั สิสนงวดบญั ชี
3.หรวบรวมสนิ ทรยั ยหนนสีส ิน และทนุ หณหวนั สนสิ งวดบญั ชหี หซ่ึงจะไดจ้ าก การตรวจสอบนลกั ฐานหหนรือจากการตรวจนบั และตรี าคาหหไดแ้ ก่ ก.หเงนิ สดคงเนลือในมอื นรือเงนิ สดปลายงวด ไดจ้ ากยอดคงเนลือหหห ในสมดุ เงนิ สดหหนรือจากการตรวจนบั เงนิ สดคงเนลอื ในมอื วา่ มยี อดคงเนลือ ตรงกนั นรือไม่ ข.หเงนิ ฝากธนาคารหไดจ้ ากการรวบรวมนลกั ฐานจากยอดเงนิ ฝากตาม ใบแจง้ ยอดของธนาคารห(Bank Statement) สาเนาใบนาฝากหและตน้ ขวสั เช็คหหหหหห แตถ่ า้ เป็ นการฝากเงนิ ประเภทเงนิ ฝากประจาหนรือเงนิ ฝากออมทรยั ยก็สามารถ ดไู ดจ้ ากสมดุ ค่ฝู ากหหโดยนายอดดงั กลา่ วเปรียบเทียบกบั สมดุ เงนิ สด ค.หตวั๋ เงนิ รบั ดจู ากตวั๋ เงนิ รบั ในมอื เปรียบเทียบกบั ทะเบียนตวั๋ เงนิ รบั นรือสอบถามจากเจา้ ของกิจการและกิจการเป็ นผมู้ สี ิทธิ์รบั เงนิ ตามตวั๋ เงนิ นนัส ง.หตวั๋ เงนิ จา่ ยดจู ากสาเนาตวั๋ ที่ยงั ไมค่ รบกานนดชาระหหสอบถามจาก เจา้ ของกจิ การเกยี่ วกบั ภาระผกู ยนั ที่กจิ การมตี อ่ บคุ คลภายนอก
จ.หลกู นนกสี ารคา้ หหทราบไดจ้ ากเอกสารเก่ยี วกบั การขายหใบกากบั สนิ คา้ ท่ีขาย คา้ งชาระเปรียบเทียบกบั ยอดคงเนลอื ในบญั ชลี กู นนกีส ารคา้ ที่ไดจ้ ดั ทาไวห้ หรวมถึงการ ขอคายืนยนั ยอดนนสสี นิ คา้ งชาระหถา้ กิจการคาดวา่ อาจจะมีนนสีส งสยั จะสญู หหกิจการก็ สามารถทาประมาณการนนสสี งสยั จะสญู เยือ่ แสดงเป็ นคา่ ใชจ้ า่ ยในการคานวณกาไร ขาดทนุ ฉ.หสินคา้ คงเนลอื หและวสั ดสุ านกั งานทราบไดจ้ ากการตรวจนบั ยอดคงเนลือ และนามาคานวณตน้ ทนุ หหณหหวนั สินส งวด ช.หรายไดค้ า้ งรบั หหตรวจสอบรายการรบั เงนิ รายไดใ้ นสมดุ เงนิ สดประกอบ กบั เอกสารสญั ญาวา่ มยี อดคงคา้ งเป็ นจานวนเงนิ เทา่ ใด ซ.หคา่ ใชจ้ า่ ยจา่ ยลว่ งนนา้ หหสอบถามจากเจา้ ของกิจการหนรือตรวจสอบ จากเอกสารนลกั ฐานที่เป็ นภาระผกู ยนั ท่ีทางกจิ การจะจา่ ยชาระดวู ่ามคี า่ ใชจ้ า่ ย สว่ นใดเป็ นการจา่ ยเงนิ ของงวดบญั ชตี อ่ ไป
ฌ.หหท่ีดนิ อาคารหหและอปุ กรณหหสอบถามจากเจา้ ของกจิ การหหนรือ ตรวจสอบจากเอกสารนลกั ฐานหหตรวจสอบจากทะเบียนคมุ สนิ ทรยั ยหหโดยหหหห เปรียบเทียบดจู ากเอกสารทที่มปี ระกอบกบั มกี ารรบั –จา่ ยเงนิ ในสมดุ เก่ยี วกบั ที่ดนิ หอาคารหหและอปุ กรณนรือไมห่ หนลงั จากนนัส ตอ้ งคานวณคา่ เสอ่ื มราคาของปี ทกุ รายการยกเวน้ ท่ีดนิ ที่ไมต่ อ้ งคิดคา่ เสอ่ื มราคา ญ.หเจา้ นนกสี ารคา้ ใชว้ ิธีการรวบรวมยอดจากใบกากบั สนิ คา้ หใบแจง้ นนสี โดยรวบรวมยอดบิลคา้ งชาระหหเปรียบเทียบกบั ยอดจากบญั ชเี จา้ นนกสี ารคา้ ราย ตวั คา้ งชาระหหนรือจากทะเบียนเจา้ นนกีส ารคา้ และตรวจดทู ่ีสมดุ เงนิ สดวา่ มกี าร จา่ ยเงนิ ระนวา่ งงวดนรือไม่
ฎ.หคา่ ใชจ้ า่ ยคา้ งจา่ ยหหสอบถามจากเจา้ ของกจิ การหหนรือตรวจสอบจากเอกสาร นลกั ฐานที่เป็ นภาระผกู ยนั ที่ทางกจิ การจะตอ้ งจา่ ยชาระ ฏ.หรายไดร้ บั ลว่ งนนา้ หหดจู ากนลกั ฐานวา่ มรี ายไดใ้ ดที่ไดร้ บั เงนิ แลว้ หแตย่ งั ไมไ่ ด้ ในบ้ ริการกบั ลกู คา้ หหนรือสงั เกตการรบั เงนิ สดวา่ มรี ายรบั สว่ นใดหหซึ่งเป็ นรายไดข้ องงวด บญั ชตี อ่ ไปหหนรืออาจไดร้ บั คาชแสี จงจากเจา้ ของกิจการ ฐ.หนนสีส ินอ่ืนๆหตรวจจากเอกสารนลกั ฐานทเ่ี ป็ นภาระผกู ยนั ทที่ างกจิ การ จะตอ้ งจา่ ยชาระ ฑ.หสว่ นของเจา้ ของห(ทนุ ) ไดแ้ กผ่ ลตา่ งระนวา่ งสนิ ทรยั ยและนนสสี นิ หณหวนั จดั ทางบแสดงฐานะการเงนิ นรือจากสมการบญั ชี
การจดั ทางบการเงินตามระบบบญั ชีเด่ียว การบนั ทึกบญั ชีของกิจการในลกั ษณะของการบนั ทึกไวใ้ นบญั ชีเดี่ยวหรอื การบนั ทึก ในลกั ษณะเตือนความจาซึ่งเรียกว่าระบบบัญชีเด่ียวนนั้ เกิดข้ึนจากการบนั ทึกบญั ชีของ บคุ คลที่ไม่มีความรทู้ างดา้ นบญั ชี โดยทวั่ ไปมกั เป็ นเจา้ ของกิจการเองซ่ึงพระราชบญั ญตั ิ การบญั ชี พ.ศ. 2543 มิไดม้ ีบทบญั ญตั ิในเร่ืองคณุ สมบตั ิของผทู้ าบญั ชีไวส้ าหรบั กิจการ เจา้ ของคนเดียว ยกเวน้ การทาธรุ กจิ บางประเภท เม่ือรวบรวมรายการทง้ั หมดท่ีผทู้ าบญั ชี ไดบ้ นั ทึกไวห้ รอื จดไว้ รวมทง้ั การสารวจการตรวจนบั การตีราคา หรือการคานวณตน้ ทนุ ทาใหค้ านวณหายอดของรายการบัญชีไดค้ รบทง้ั หา้ หมวด คือ สินทรพั ย์ หน้ีสิน ส่วน ของเจา้ ของ รายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ ่าย จากนน้ั จึงนายอดคงเหลือของบญั ชีทงั้ หา้ หมวดไปจดั ทา งบการเงินตามระบบบญั ชีเดี่ยวไดท้ นั ที งบการเงินตามระบบบญั ชีเด่ียวประกอบดว้ ย
1. งบกาไรขดทนุ (Profit and Loss Statement) เป็ นรายงานทางการเงนิ ที่ แสดงผลการดาเนนิ งานของกจิ การในรอบระยะเวลาบญั ชนี นงึ่ ๆ วา่ มผี ลการดาเนนิ งานเป็ น อยา่ งไร โดยเปรียบเทียบระนวา่ งรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ า่ ยห 2. งบแสดงฐานะการเงิน (Statement of Financial Position) เป็ นรายงาน ทางการเงนิ ที่แสดงถึงฐานะทางการเงนิ หณ วนั ใดวนั นนง่ึ ว่ากจิ การมฐี านะทางการเงนิ เป็ น อยา่ งไรมสี นิ ทรยั ยหหนนสีส นิ และสว่ นของเจา้ ของห(ทนุ ) เป็ นจานวนเงนิ เทา่ ใด
การจดั ทางบการเงินตามระบบบญั ชีเด่ียวสามารถใชร้ ปู แบบง่ายๆ ดงั น้ี
การจดั ทางบการเงินตามมาตรฐานการบญั ชี การบนั ทึกบญั ชใี นระบบบญั ชเี ดย่ี วนอกจากจะไมถ่ กู นลกั การบญั ชีแลว้ ยังก่อใน้เกิดความย่งุ ยากในการจัดทางบการเงินหหเยราะจะตอ้ งคานวณนายอด คงเนลือของบญั ชที กุ นมวดหหเยือ่ นามาจดั ทางบการเงนิ ห ดังนสันกิจการควรเปล่ียนวิธีการบันทึกบัญชีจากระบบบัญชีเด่ียวมาเป็ น ระบบบัญชีค่หู หซ่ึงเป็ นนลกั การบัญชีท่ีรับรองทวั่ ไปหหเม่ือบันทึกบัญชีตามระบบบญั ชีคู่ แลว้ ในวันสสินรอบระยะเวลาบัญชีหหกิจการสามารถจดั ทางบการเงนิ ไดท้ ันที โดยอาจ จัดทาโดยใชร้ ปู แบบง่ายๆหดังที่ไดก้ ล่าวมาแลว้ หหนรืออาจจะจัดทางบการเงินตาม มาตรฐานการบญั ชขี องสภาวิชาชียบญั ชใี นยระบรมราชปู ถมั ภ เยื่อในร้ ปู แบบของงบ การเงนิ เป็ นแบบมาตรฐาน
มาตรฐานการบญั ชที ี่นามาใชอ้ า้ งอิงในการจดั ทางบการเงนิ มนี ลายมาตรฐานห เชน่ หมาตรฐานการบญั ชฉี บบั ท่ีห1(ปรบั ปรงุ ห2561)หหเรื่องหการนาเสนองบการเงนิ มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สานรบั กจิ การที่ไมม่ สี ว่ นไดเ้ สยี สาธารณะและ มาตรฐานการบญั ชอี ื่นที่เก่ียวขอ้ งกบั การทางบการเงนิ หหนอกจากนยสี งั ตอ้ งสอดคลอ้ ง กบั ประกาศกรมยฒั นาธรุ กจิ การคา้ เรื่องหกานนดรายการยอ่ ที่ตอ้ งมใี นงบการเงนิ สานรบั กจิ การทีบ่ นั ทึกบญั ชใี นระบบบญั ชีเดย่ี วหหจะเป็ นกิจการเจา้ ของคนเดยี ว สว่ นในญ่จะเป็ นกจิ การขนาดเล็กหหและเป็ นกจิ การท่ีไมม่ สี ว่ นไดเ้ สยี สาธารณะ ดงั นนัส การจดั ทางบการเงนิ จะจดั ทาตามมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ สานรบั กจิ การที่ไมม่ สี ว่ นไดเ้ สียสาธารณะ
ความหมายของกิจการท่ีไม่มีสว่ นไดเ้ สียสาธารณะ กิจการท่ีไมม่ ีสว่ นไดเ้ สียสาธารณะ(Non-Publicly Accountable Entities) หมายถึง กิจการท่ไี มใ่ ชก่ ิจการดงั ตอ่ ไปนสี 1. กิจการที่มตี ราสารทนุ นรือตราสารนนขีส องกิจการซึ่งมีการซืสอขายต่อประชาชนไม่ว่าจะเป็ น ตลาดนลกั ทรยั ยในประเทศนรือตา่ งประเทศหนรือการซสือขายนอกตลาดนลกั ทรัยยห(Over the Counter) รวมทสังตลาดในท้องถิ่นและในภูมิภาคหหนรือกิจการท่ีนาส่งนรืออยู่ใน กระบวนการของการนาส่งงบการเงินของกิจการในแ้ ก่สานักงานคณะกรรมการกากับ นลักทรัยยและตลาดนลกั ทรัยยนรือนนว่ ยงานกากับดแู ลอื่นหหเยื่อวัตถปุ ระสงคในการออก ขายนลกั ทรยั ยใดๆหตอ่ ประชาชน 2. กจิ การทีด่ าเนนิ ธรุ กิจนลกั ในการดแู ลสินทรยั ยของกลมุ่ บคุ คลภายนอกในวงกวา้ งหเชน่ สถาบนั การเงนิ หบริษทั ประกนั ชีวิตหบริษทั วินาศภยั หบริษทั นลกั ทรยั ยหกองทนุ รวมหตลาดหห สินคา้ เกษตรลว่ งนนา้ แน่งประเทศไทยตามกฎนมายวา่ ดว้ ยการนนสั หเป็ นตน้ 3. บริษทั มนาชนตามกฎนมายว่าดว้ ยบริษทั มนาชน 4. กจิ การอื่นท่ีจะกานนดเยิ่มเตมิ ห
งบแสดงฐานะการเงิน ขอ้ มลู ท่ีเป็ นประโยชนตอ่ ผใู้ ชง้ บการเงนิ ในการประเมนิ ฐานะ การเงนิ ไดแ้ กห่ หขอ้ มลู เก่ยี วกบั สินทรยั ยหนนสสี ินหและสว่ นของเจา้ ของหหโดยแยกแสดงการจดั ประเภทสินทรยั ยและนนสีส ินในงบแสดงฐานะการเงนิ เป็ นรายการนมนุ เวียนและไมน่ มนุ เวียนหดงั นีส 1.หสนิ ทรยั ยตอ้ งจดั เป็ นสินทรยั ยนมนุ เวียนหหเมอ่ื เป็ นไปตามเงอื่ นไขขอ้ ใดขอ้ นนงึ่ ดงั ตอ่ ไปนสี 1.1หสินทรยั ยนนสั เป็ นเงนิ สดนรือรายการเทียบเทา่ เงนิ สดท่ีไมม่ ีขอ้ จากดั ในการใช้ 1.2หกิจการคาดว่าจะไดร้ บั ประโยชนจากสินทรยั ยนนสั หนรือตงสั ใจจะขายนรือใชภ้ ายในห รอบระยะเวลาการดาเนนิ งานตามปกตขิ องกิจการ 1.3หกจิ การมสี นิ ทรยั ยนนสั ไวโ้ ดยมวี ตั ถปุ ระสงคเบสืองตน้ หคือหมีไวเ้ ย่ือคา้ 1.4หกิจการคาดว่าจะไดร้ บั ประโยชนจากสินทรยั ยนนสั ภายในระยะเวลา 12หเดอื น นบั จากรอบระยะเวลารายงานหหสินทรยั ยที่ไมเ่ ป็ นไปตามเงอ่ื นไขขา้ งตน้ ถือเป็ น สินทรยั ยไมน่ มนุ เวียน
2. นนสสี นิ ตอ้ งจดั เป็ นนนสสี นิ นมนุ เวียน เมอ่ื เป็ นไปตามเงอ่ื นไขขอ้ ใดขอ้ นนง่ึ ตอ่ ไปนสี 2.1หกิจการคาดวา่ จะชาระคืนนนสีส ินภายในรอบระยะเวลาดาเนนิ งานปกติ 2.2หนนสีส ินนนสั ถึงกานนดชาระภายในห12หเดอื นหนบั จากรอบระยะเวลารายงาน 2.3หกิจการไมม่ สี ิทธิอนั ปราศจากเงอื่ นไขในการเล่ือนการชาระนนอีส อกไปอีกเป็ นเวลาห ไมน่ อ้ ยกวา่ ห12หเดอื นนบั จากรอบระยะเวลารายงานหหนนสีส นิ ท่ีไมเ่ ป็ นไปตาม เงอ่ื นไขขา้ งตน้ ในจ้ ดั เป็ นนนสสี นิ ไมน่ มนุ เวียน
งบกาไรขาดทนุ กิจการตอ้ งรบั รรู้ ายการรายไดแ้ ละค่าใชจ้ า่ ยทกุ รายการ สานรบั งวดในงบกาไรขาดทนุ หหเย่ือคานวณนาผลกาไร (ขาดทนุ )หหยกเวน้ รายการ กาไรนรือขาดทนุ ซึ่งมาตรฐานการรายงานทางการเงนิ หฉบบั นกีส านนดในก้ จิ การ ตอ้ งรบั รโู้ ดยตรงไปยงั สว่ นของเจา้ ของหหกจิ การตอ้ งแสดงรายการหดงั ตอ่ ไปนใสี นงบ กาไรขาดทนุ เป็ นอยา่ งนอ้ ย โดยแยกแสดงรายการแตล่ ะบรรทดั ยรอ้ มจานวนเงนิ 1.หรายได้ 2.หตน้ ทนุ ทางการเงนิ หหซ่ึงประกอบดว้ ยดอกเบสียจา่ ย และตน้ ทนุ ทางการเงนิ อ่ืนๆ 3.หภาษเี งนิ ได้ 4.หกาไรห(ขาดทนุ ) สทุ ธิ
ในการรายงานคา่ ใชจ้ า่ ยหหกิจการจะเลือกจดั ประเภทคา่ ใชจ้ า่ ยตามนนา้ ที่ นรือตามลกั ษณะขนสึ อยกู่ บั ดลุ ยยินจิ ของผบู้ รินารหหเยือ่ ในไ้ ดข้ อ้ มลู ที่เชอ่ื ถือไดแ้ ละ เกยี่ วขอ้ งกบั การตดั สินใจ 1.หการจาแนกคา่ ใชจ้ า่ ยตามลกั ษณะ 2.หการจาแนกคา่ ใชจ้ า่ ยตามนนา้ ที่ 2.1หกิจการตอ้ งรวบรวมและนาเสนอคา่ ใชจ้ า่ ยในงบกาไรขาดทนุ ตาม นนา้ ท่ี 2.2หตวั อยา่ งของค่าใชจ้ า่ ยท่ีจาแนกตามนนา้ ท่ีหไดแ้ ก่ ตน้ ทนุ ขาย คา่ ใชจ้ า่ ยในการขาย คา่ จดั สง่ สนิ คา้ หหและคา่ ใชจ้ า่ ยเยื่อการบรินาร เป็ นตน้
2.3หกิจการท่ีเลือกวิธีการจาแนกคา่ ใชจ้ า่ ยตามนนา้ ที่หอาจเลอื กห นาเสนองบกาไรขาดทนุ หแบบขนสั เดยี วนรือแบบนลายขนัส 2.3.1 งบกาไรขาดทนุ แบบขนสั เดยี วหหกิจการตอ้ งแสดงรายได้ ประเภทตา่ งหๆหและค่าใชจ้ า่ ยประเภทตา่ งๆ แยกออก จากกนั หหและแสดงผลตา่ งของรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ า่ ยเป็ น กาไร ดงั ตวั อยา่ งตอ่ ไปนสี
Search
