หน่วยที่ 1

รายงานทางการเงินและการวเิ คราะหง์ บการเงิน โดย ครูอนธุ ิดา ดาโรจน์ แผนกวิชาการบัญชี





1.1.1 ความหมายของรายงานทางการเงนิ รายงานทางการเงิน หมายถึง งบการเงินและขอ้ มลู เพ่ิมเติม ซ่งึ ขอ้ มลู เหล่านนั้ ไม่ไดร้ วมไว้ เป็นส่วนหน่ึงของงบการเงิน แต่ชว่ ยใหผ้ ใู้ ชง้ บการเงินสามารถแปลความหมายขอ้ มลู ตา่ ง ๆ ไดถ้ กู ตอ้ ง ย่ิงขึน้ เช่นรายงานของผูส้ อบบัญชีรบั อนุญาต คาอธิบายและวิเคราะหผ์ ลการดาเนินงานจากฝ่ าย จดั การ เป็นตน้ 1.1.2 ความหมายของงบการเงนิ งบการเงิน หมายถึง การนาเสนอฐานะการเงิน และผลการดาเนินงานทางการเงินของ กิจการอย่างมีแบบแผน เพ่ือใหข้ อ้ มลู เก่ียวกบั ฐานะทางการเงิน ผลการดาเนินงาน และกระแสเงินสด ของกิจการ งบการเงินเป็นส่วนหน่ึงของกระบวนการรายงานการเงินและเป็นแหล่งขอ้ มลู ทางการเงินท่ี สาคัญ ท่ีผู้ใช้งบการเงินภายนอกและภายในองคก์ รนามาใช้พิจารณาฐานะทางการเงิน ผลการ ดาเนินงานการเปล่ยี นแปลงฐานะทางการเงินของกิจการ และการตดั สินใจเชิงเศรษฐกิจ

1.1.3 วัตถุประสงคข์ องการรายงานทางการเงนิ เพอ่ื วัตถุประสงคท์ ่วั ไป สภาวิชาชีพบัญชีในพระบรมราชูปถัมภ์ได้จัดทากรอบแนวคิดสาหรบั การรายงานทาง การเงินโดยมีผลบงั คบั ใชแ้ ทนแม่บทการบญั ชี (ปรบั ปรุง 2552) กรอบแนวคิดสาหรบั การรายงานทาง การเงินกาหนดวตั ถปุ ระสงคข์ องการรายงานทางการเงินเพ่ือวตั ถปุ ระสงคท์ ่วั ไป คือ การให้ขอ้ มลู ทาง การเงินเก่ียวกบั กิจการท่ีนาเสนอรายงานท่ีมีประโยชนต์ อ่ ผลู้ งทนุ ผใู้ หก้ ยู้ ืม หรอื เจา้ หนีอ้ ่ืนทงั้ ในปัจจบุ นั และในอนาคตเพ่ือตดั สินใจเก่ียวกบั การใหท้ รพั ยากรแก่กิจการ การตดั สินใจเหล่านี้ ได้แก่ การซือ้ ขาย หรือถือตราสารทนุ และตราสารหนีแ้ ละการใหก้ ู้ หรอื ชาระเงินกแู้ ละสินเช่ือในรูปแบบอ่ืน ตวั อย่างเช่น การจ่ายเงินปันผลการจา่ ยคนื เงินตน้ และการจา่ ยดอกเบีย้ หรอื ราคาตลาดท่ีเพ่ิมขนึ้ ดงั นี้ ขอ้ มลู ทางการเงินท่ีเป็นประโยชน์ มีดงั ตอ่ ไปนี้ 1. ขอ้ มลู ท่ีเป็นประโยชนต์ ่อการตดั สินใจลงทนุ และการใหส้ ินเช่ือ รายงานทางการเงินใหข้ อ้ มูลท่ีช่วยใหผ้ ู้ลงทุน ผู้ท่ีสนใจจะลงทุน ตลอดจนเจา้ หนี้ สามารถตดั สินใจลงทนุ และพิจารณาสินเช่ืออย่างสมเหตสุ มผล 2. ขอ้ มลู ท่ีเป็นประโยชนใ์ นการคาดคะเนกระแสเงินสดในอนาคต รายงานทางการเงินควรใหข้ อ้ มลู ท่ีช่วยใหผ้ ใู้ ชง้ บการเงินประเมินความสามารถของ กิจการในการก่อใหเ้ กิดกระแสเงินสด รวมถึงจงั หวะเวลาและความไม่แน่นอนของการก่อใหเ้ กิดเงินสด รบั สทุ ธิท่ีเขา้ ส่กู ิจการในอนาคต เน่ืองจากจะเป็นส่ิงบ่งบอกความสามารถของกิจการในการจ่ายเงิน ใหแ้ ก่ลกู จา้ งและเจา้ หนี้ การจา่ ยดอกเบยี้ การจ่ายคนื เงินกู้ และการจ่ายเงินปันผล

3. ข้อมูลเก่ียวกับทรัพยากรทางธุรกิจ สิทธิเรียกรอ้ งท่ีมีอยู่เหนือทรัพยากร และการ เปล่ยี นแปลงทรพั ยากรและสิทธิเรยี กรอ้ งนนั้ รายงานทางการเงินจะใหข้ อ้ มลู เก่ียวกับฐานะการเงิน ผลการดาเนินงานทางการเงิน และ การเปล่ียนแปลงของฐานะการเงิน โดยในส่วนของผลการดาเนินงานนนั้ ไดแ้ ก่ ผลการดาเนินงานทาง การเงินท่ีถูกสะทอ้ นดว้ ยการบญั ชีตามเกณฑค์ งคา้ ง (งบกาไรขาดทุน) และผลการดาเนินงานทาง การเงินท่ีถกู สะทอ้ นดว้ ยกระแสเงินสดในอดตี (งบกระแสเงินสด) 1.1.4 ผู้มหี น้าทรี่ ับผดิ ชอบต่องบการเงนิ ผรู้ บั ผิดชอบต่อการจดั ทาและนาเสนองบการเงินใหเ้ ป็นไปตามมาตรฐานการรายงานทาง การเงินและมีประโยชนต์ อ่ ผใู้ ชต้ ามวตั ถปุ ระสงค์ ไดแ้ ก่ 1. ผู้บริหารของกิจการ มีหนา้ ท่ีรบั ผิดชอบในการกาหนดว่าขอ้ มูลใดควรแสดงในงบ การเงินจดั ทาและนาเสนอขอ้ มลู ในงบการเงิน ดว้ ยความถกู ตอ้ งและครบถว้ น 2. คณะกรรมการบริษัท มีหนา้ ท่ีรบั ผิดชอบในการอนมุ ตั ิงบการเงินท่ีจะนาเสนอต่อผถู้ ือ หนุ้ 3. คณะกรรมการตรวจสอบ มีหนา้ ท่ีประสานงานกบั ผสู้ อบบญั ชีและผบู้ รหิ ารของกิจการ เพ่ือสอบทานงบการเงินและรายงานตอ่ คณะกรรมการบรษิ ัท 4. ผู้สอบบัญชี รบั ผิดชอบในการแสดงความเห็นว่า งบการเงินไดจ้ ดั ทาขึน้ ถูกตอ้ งตามท่ี ควรในสาระสาคญั ของงบการเงนิ และปฏิบตั ติ ามมาตรฐานการรายงานทางการเงิน

1.1.5 ผู้ใช้งบการเงนิ กรอบแนวคิดสาหรบั การรายงานทางการเงิน กาหนดวัตถุประสงคข์ องการรายงานทาง การเงินเพ่ือวัตถุประสงคท์ ่วั ไป คือ การใหข้ อ้ มูลทางการเงิน เก่ียวกับกิจการท่ีนาเสนอรายงานท่ีมี ประโยชนต์ ่อผใู้ ชห้ ลกั ไดแ้ ก่ 1. ผู้ลงทุน หมายถึง ผเู้ ป็นเจา้ ของเงินทนุ รวมทงั้ ท่ีปรกึ ษาของผลู้ งทนุ ซ่ึงตอ้ งการทราบถึง ความเส่ียงและผลตอบแทนจากการลงทนุ ผลู้ งทนุ ตอ้ งการขอ้ มลู ท่ีจะชว่ ยในการพิจารณาตัดสินใจซือ้ และขาย หรอื ถือเงินลงทนุ นนั้ ตอ่ ไป 2. ผู้ให้กู้ยืม หมายถึง ผูซ้ ่ึงตอ้ งการขอ้ มูลท่ีจะช่วยในการพิจารณาว่าเงินให้กู้ยืมและ ดอกเบยี้ ท่ีเกิดขนึ้ จะไดร้ บั ชาระเม่ือครบกาหนด 3. เจ้าหนีอ้ ื่นทั้งในปัจจุบันและในอนาคต หมายถึง ผซู้ ่งึ ตอ้ งการขอ้ มูลท่ีจะชว่ ยในการ ตดั สินใจว่าหนีส้ ินจะไดร้ บั ชาระเม่ือครบกาหนด เจา้ หนีก้ ารคา้ อาจใหค้ วามสนใจข้อมลู ของกิจการใน ระยะเวลาท่ีสนั้ กวา่ ผใู้ หก้ ู้ สาหรบั ฝ่ายบรหิ ารของกิจการท่ีเสนอรายงานสนใจขอ้ มลู ทางการเงินเก่ียวกบั กิจการเช่นกนั แต่ฝ่ ายบริหารไม่จาเป็นต้องอาศัยรายงานทางการเงินเพ่ือวัตถุประสงคท์ ่ัวไปเพราะฝ่ ายบริหาร สามารถไดข้ อ้ มลู ทางการเงนิ ท่ีตอ้ งการจากภายในกิจการ

1.1.6 รายงานของผู้สอบบญั ชี งบการเงินตอ้ งไดร้ บั การการตรวจสอบโดยผสู้ อบบญั ชีรบั อนญุ าตและแสดงความเห็นไวใ้ น รายงานของผูส้ อบบญั ชี ซ่ึงผูท้ ่ีจะนาขอ้ มูลในงบการเงินไปใชใ้ นการวิเคราะหง์ บการเงิน จะตอ้ งให้ ความสาคญั กบั รายงานของผสู้ อบบญั ชี ประเภทของรายงานผสู้ อบบญั ชี มี 4 ประเภท ดงั นี้ 1. รายงานของผู้สอบบัญชี “แบบไม่มีเง่ือนไข” คือ งบการเงินแสดงถูกต้องตาม มาตรฐานการรายงานทางการเงิน และไม่มีเหตกุ ารณท์ ่ีทาใหเ้ กิดการแสดงความเห็นท่ีเปล่ียนแปลงไป 2. รายงานของผู้สอบบัญชี “แบบมีเงื่อนไข” คือ งบการเงินแสดงข้อมูลท่ีขัดต่อ ขอ้ เทจ็ จรงิ อนั เป็นสาระสาคญั แตผ่ ลกระทบไม่แผก่ ระจายไปยงั งบการเงิน 3. รายงานของผู้สอบบัญชี “แบบแสดงความเห็นว่างบการเงินไม่ถูกต้อง” คือ งบ การเงินแสดงขอ้ มลู ท่ีขดั ตอ่ ขอ้ เทจ็ จรงิ อนั เป็นสาระสาคญั และมีผลกระทบแผ่กระจายไปยงั งบการเงิน 4. รายงานของผู้สอบบัญชี “แบบไม่แสดงความเห็น” คือ ผสู้ อบบญั ชีไม่สามารถหา หลกั ฐานการตรวจสอบท่ีเหมาะสมไดอ้ ยา่ งเพียงพอและมีผลกระทบแผ่กระจายไปยงั งบการเงิน

1.1.7 ข้อมลู อน่ื ทรี่ ายงานต่อบคุ คลภายนอก ในขณะท่ีงบการเงินใหข้ ้อมูลทางการเงินท่ีสาคัญแก่ผูล้ งทุนและผู้ให้กู้นั้น กิจการท่ีเป็น บริษัทจดทะเบียนท่ีจดั ทารายงานทางการเงินยงั ตอ้ งจดั ทาบทวิเคราะหแ์ ละคาอธิบายของฝ่ายจดั การ ตามท่ีสานกั งานคณะกรรมการกากบั หลกั ทรพั ยแ์ ละตลาดหลกั ทรพั ยก์ าหนดไวใ้ นรายงานประจาปี เพ่ือ อธิบายความคิดเห็นของฝ่ ายบรหิ ารต่อเหตกุ ารณส์ าคญั แนวโนม้ และความไม่แน่นอนท่ีเก่ียวกบั การ ดาเนินงานและทรพั ยากรของกิจการ

การเขา้ ใจหลกั การของกรอบแนวคิดสาหรบั การรายงานทางการเงิน และมาตรฐานการรายงาน ทางการเงินถือเป็นความจาเป็นพืน้ ฐานของการวิเคราะหท์ างการเงิน ผบู้ รหิ ารของกิจการเป็นผจู้ ดั ทา งบการเงนิ และตอ้ งรบั ผิดชอบต่อความถกู ตอ้ งของงบการเงิน ตลอดจนเป็นผตู้ ดั สินใจเลือกวิธีการทาง บญั ชีรวบรวมขอ้ มลู ทางบญั ชีเขา้ ดว้ ยกนั และจดั ทางบการเงิน งบการเงินจะรบั รูเ้ หตุการณแ์ ละรายการ ท่ีกาหนดโดยมาตรฐานการบญั ชี นอกจากนีร้ ายงานทางการเงินยงั จดั ทาขนึ้ ภายใตข้ อ้ สมมติของการ ดาเนินงานอย่างตอ่ เน่ือง และบนั ทกึ บญั ชีภายใตเ้ กณฑค์ งคา้ ง ยกเวน้ แตข่ อ้ มลู กระแสเงนิ สด กรอบแนวคดิ สาหรับการรายงานทางการเงนิ

จากรูป แสดงให้เห็นว่ามาตรฐานการรายงานทางการเงินได้กาหนดรายการท่ีเป็น องคป์ ระกอบในงบการเงินซง่ึ อย่ภู ายใตก้ รอบแนวคดิ สาหรบั การรายงานทางการเงิน 1.2.1 กรอบแนวคิดสาหรับการรายงานทางการเงิน (Conceptual Framework for Financial Reporting) สภาวิชาชีพบัญชีในพระบรมราชูปถัมภไ์ ดจ้ ัดทากรอบแนวคิดสาหรบั การรายงานทาง การเงินซ่ึงเป็ นไปตามหลักการท่ีออกโดยคณะกรรมการมาตรฐานการบัญชีระหว่างประเทศ (International Accounting Standards Board (IASB)) มีวตั ถุประสงคค์ ือ ช่วยคณะกรรมการ มาตรฐานการบญั ชีพฒั นามาตรฐานการรายงานทางการเงิน ดว้ ยแนวคิดท่ีสอดคลอ้ งกนั และช่วยฝ่าย ตา่ ง ๆ ข้อสมมติ (Underlying Assumption) กรอบแนวคิดสาหรบั การรายงานทางการเงิน กาหนดขอ้ สมมติในการจดั ทางบการเงิน คือ การดาเนินงานตอ่ เน่ือง (Going Concern) งบการเงินจดั ทาขนึ้ ตามขอ้ สมมติวา่ กิจการจะดาเนินงาน อย่างตอ่ เน่ืองและดารงอยตู่ ่อไปในอนาคต โดยไมม่ ีเจตนาหรอื ความจาเป็นท่ีจะตอ้ งเลิกกิจการ

1.2.2 ลักษณะเชิงคุณภาพของข้อมูลทางการเงินท่ีมีประโยชน์ (Qualitative Characteristics of Useful Financial Information) ลกั ษณะเชิงคณุ ภาพของขอ้ มลู ทางการเงินท่ีมีประโยชน์ หมายถึง ลกั ษณะท่ีทาใหข้ อ้ มลู มี ประโยชนส์ งู สดุ ในการตดั สินใจเชิงเศรษฐกิจของผใู้ ชง้ บการเงิน ประกอบดว้ ย 1. ลักษณะเชิงคุณภาพพนื้ ฐาน ขอ้ มลู ทางการเงนิ มีประโยชนต์ อ่ ผใู้ ช้ ก็ต่อเม่ือขอ้ มลู นนั้ มี ความเก่ียวขอ้ งกบั การตดั สนิ ใจและความเป็นตวั แทนอนั เท่ียงธรรม โดยมีรายละเอียด ดงั นี้ (1) ความเก่ียวข้องกับการตัดสินใจ (Relevance) ข้อมูลทางการเงินท่ีมีความ เก่ียวขอ้ งกบั การตดั สินใจสามารถทาใหผ้ ใู้ ชต้ ดั สินใจแตกต่างกนั ไป ทงั้ นี้ ขอ้ มูลท่ีมีความเก่ียวขอ้ งกบั การตดั สินใจนนั้ ตอ้ งสามารถนามาใชใ้ นการพยากรณเ์ หตุการณใ์ นอนาคตเรียกกันว่า ขอ้ มูลนั้นมี คณุ คา่ ทางการพยากรณ์ (Predictive Value) (2) ความเป็นตวั แทนอนั เท่ียงธรรม (Faithful Representation) ขอ้ มลู ทางการเงินท่ี เป็นตวั แทนอนั เท่ียงธรรมนนั้ ตอ้ งแสดงเนือ้ หาและความเป็นจรงิ เชิงเศรษฐกิจ แทนท่ีจะเป็นรูปแบบทาง กฎหมายเพียงอยา่ งเดยี ว เน่ืองจากในบางกรณีขอ้ มลู ทางการเงินท่ีแสดงตามเนือ้ หาและความเป็นจรงิ เชิงเศรษฐกิจอาจแตกตา่ งไปจากขอ้ มลู ทางการเงินท่ีแสดงตามรูปแบบทางกฎหมาย

2. ลักษณะเชิงคุณภาพเสริม ขอ้ มลู ทางการเงินจะมีประโยชนม์ ากย่ิงขนึ้ ดว้ ยลกั ษณะเชิง คุณภาพเสริมประกอบดว้ ย 4 ประการ ไดแ้ ก่ ความเปรียบเทียบได้ ความสามารถพิสูจนย์ ืนยันได้ ความทนั เวลาและความสามารถเขา้ ใจได้ (1) ความสามารถเปรียบเทียบได้ (Comparability) ผูใ้ ช้สามารถใชป้ ระโยชนจ์ าก ขอ้ มลู ทางการเงนิ ไดม้ ากย่ิงขนึ้ (2) ความสามารถพิสจู นย์ ืนยนั ได้ (Verifiability) ไดข้ อ้ สรุปวา่ ขอ้ มลู นนั้ เป็นตวั แทนอนั เท่ียงธรรมของปรากฏการณเ์ ชิงเศรษฐกิจท่ีนาเสน (3) ความทนั เวลา (Timeliness) ประโยชนข์ องขอ้ มลู ทางการเงินจะมากขนึ้ เม่ือขอ้ มลู นนั้ รายงานอยา่ งทนั เวลา เน่ืองจากการมีขอ้ มลู ทางการเงนิ พรอ้ มใหผ้ ตู้ ดั สินใจเชิงเศรษฐกิจใชท้ นั เวลาท่ี ขอ้ มลู นนั้ เป็นประโยชนต์ ่อการตดั สินใจ (4) ความสามารถเข้าใจได้ (Understandability) ผู้ใช้ข้อมูลทางการเงินจะสามารถ เขา้ ใจขอ้ มลู ทางการเงินนนั้ เพ่ือประโยชนใ์ นการตดั สินใจเชิงเศรษฐกิจ ก็ต่อเม่ือขอ้ มูลนนั้ ถกู จดั ประเภท ถกู กาหนดลกั ษณะ และนาเสนออยา่ งชดั เจนและกระชบั

ลกั ษณะเชิงคณุ ภาพของขอ้ มลู ทางการเงนิ ท่ีมีประโยชนข์ า้ งตน้ สามารถสรุปดงั รูป ไดด้ งั นี้ ลักษณะเชิงคุณภาพของข้อมลู ทางการเงนิ ทมี่ ี ประโยชน์

1.2.3 การวัดมูลค่าขององคป์ ระกอบของงบการเงนิ การวดั มลู ค่าองคป์ ระกอบของงบการเงิน (Measurement) หมายถึง การกาหนดจานวนท่ี เป็นตวั เงินเพ่ือรบั รูอ้ งคป์ ระกอบของงบการเงินในงบแสดงฐานะการเงินและงบกาไรขาดทนุ และกาไร ขาดทนุ เบด็ เสรจ็ อ่ืน ทงั้ นี้ การกาหนดดงั กลา่ วตอ้ งเลอื กใชเ้ กณฑใ์ ดเกณฑห์ น่งึ ในการวดั มลู ค่า ซ่งึ กรอบ แนวคดิ สาหรบั การรายงานทางการเงิน ไดก้ าหนดเกณฑใ์ นการวดั มลู ค่าไว้ 4 เกณฑ์ ดงั ตอ่ ไปนี้ 1. ราคาทนุ เดมิ (Historical Cost) 2. ราคาทนุ ปัจจบุ นั (Current Cost) 3. มลู ค่าท่ีจะไดร้ บั (จา่ ย) (Realizable or Settlement Value) 4. มลู ค่าปัจจบุ นั (Present Value)

1.2.4 มาตรฐานการรายงานทางการเงนิ มาตรฐานการรายงานทางการเงินของไทยนั้นจัดทาขึน้ ตามเกณฑ์ท่ีกาหนดขึน้ โด ย มาตรฐานการรายงานทางการเงินระหว่างประเทศ ซ่ึงมาตรฐานการรายงานทางการเงินท่ีผถู้ ือปฏิบตั ิ จะตอ้ งนาไปใชส้ าหรบั การจดั ทารายงานทางการเงินในแต่ละรอบระยะเวลาบญั ชี ประกอบดว้ ย 3 ส่วน คอื 1. มาตรฐานการรายงานทางการเงิน เป็นมาตรฐานการรายงานทางการเงินท่ีเป็นไปตาม เกณฑก์ าหนดขนึ้ โดยมาตรฐานการรายงานทางการเงินระหวา่ งประเทศ (IFRS) 2. มาตรฐานการบญั ชีไทย เป็นมาตรฐานการบญั ชีท่ีใชเ้ ฉพาะในประเทศไทยเท่านนั้ โดย หลกั การของมาตรฐานนนั้ อา้ งอิงจากหลกั การบญั ชีท่ีรบั รองโดยท่วั ไปของประเทศอ่ืน 3. การตีความมาตรฐานการรายงานทางการเงินและการตีความมาตรฐานการบญั ชี

การนาเสนองบการเงินแบบใหม่ท่ีประกาศตามกรมพฒั นาธุรกิจการคา้ และตามมาตรฐานการ บญั ชีฉบบั ท่ี 1 ไดแ้ บง่ มาตรฐานการบญั ชีท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การนาเสนองบการเงิน ดงั นี้ 1. มาตรฐานการรายงานทางการเงินสาหรบั กิจการท่ีมีสว่ นไดเ้ สยี สาธารณะ 2. มาตรฐานการรายงานทางการเงินสาหรบั กิจการท่ีไมม่ ีสว่ นไดเ้ สยี สาธารณะ ซง่ึ รูปแบบของรายงานทางการเงินท่ีแตกต่างกนั ดงั นี้

กิจการท่ีใชม้ าตรฐานการรายงานทางการเงินสาหรบั กิจการท่ีไม่มีส่วนไดเ้ สียสาธารณะ ควร แสดงขอ้ ความวา่ บรษิ ัทจดั ทางบการเงินตามมาตรฐานการรายงานทางการเงินสาหรบั กิจการท่ีไม่มีสว่ น ไดเ้ สียสาธารณะ ในหมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน 1.3.1 องคป์ ระกอบของงบการเงนิ มาตรา 4 แห่งพระราชบญั ญัติการบญั ชี พ.ศ. 2543 ระบวุ า่ “งบการเงิน” หมายถึง รายงาน ผลการดาเนินงาน ฐานะทางการเงินหรอื การเปล่ยี นแปลงฐานะการเงินของกิจการ ไมว่ า่ จะรายงานโดย งบแสดงฐานะการเงิน งบกาไรขาดทนุ งบกาไรสะสม งบกระแสเงินสด งบแสดงการเปล่ียนแปลงส่วน ของผถู้ ือหนุ้ งบประกอบหรือหมายเหตปุ ระกอบงบการเงินหรือคาอธิบายอ่ืนท่ีระบไุ ว้ว่าเป็นส่วนหน่ึง ของงบการเงนิ นิยามของงบการเงินจึงมีความหมายกวา้ งขนึ้ กว่าเดิมงบการเงินท่ีสมบรู ณป์ ระกอบดว้ ย ต่อไปนี้ 1. งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั สนิ้ งวด 2. งบกาไรขาดทนุ และงบกาไรขาดทนุ เบด็ เสรจ็ อ่ืนสาหรบั งวด 3. งบแสดงการเปล่ยี นแปลงสว่ นของเจา้ ของสาหรบั งวด 4. งบกระแสเงินสดสาหรบั งวด 5. หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน ซง่ึ ประกอบดว้ ยสรุปนโยบายการบญั ชีท่ีสาคญั ข้อมลู ท่ีให้ คาอธิบายอ่ืน

6. งบแสดงฐานะการเงิน ณ วนั ตน้ งวดของงวดท่ีนามาเปรียบเทียบงวดแรกสดุ เม่ือกิจการ ไดน้ านโยบายบญั ชีใหมม่ าถือปฏิบตั ยิ อ้ นหลงั หรอื การปรบั งบการเงินยอ้ นหลงั หรอื เม่ือกิจการมีการจดั ประเภทรายการในงบการเงนิ ใหม่ อย่างไรก็ตาม กิจการท่ีไม่มีส่วนไดเ้ สียสาธารณะ อาจไม่นาเสนองบการเงินบางงบ เช่น งบกระแสเงินสด งบการเงนิ รวม หากงบการเงินนนั้ ไมเ่ ก่ียวขอ้ งกบั การตดั สนิ ใจของผใู้ ชง้ บการเงนิ 1.3.2 ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งงบการเงนิ งบการเงินทงั้ 4 งบ คอื งบกาไรขาดทนุ งบแสดงฐานะการเงิน งบแสดงการเปล่ียนแปลงใน สว่ นของเจา้ ของและงบกระแสเงินสด จะมีความสมั พนั ธก์ นั เน่ืองจากเหตกุ ารณท์ ่ีถกู รายงานในงบหน่งึ จะมีผลตอ่ จานวนเงินท่ีถกู รายงานในงบอ่ืน ๆ ดงั รูปท่ี

ความสัมพนั ธร์ ะหวา่ งงบการเงนิ

กรมพฒั นาธุรกิจการคา้ ไดอ้ อกประกาศกรมพฒั นาธรุ กิจการคา้ เรอ่ื ง กาหนดรายการย่อท่ีตอ้ งมี ในงบการเงิน (ฉบับท่ี 3) พ.ศ. 2562 เพ่ือปรบั ปรุงประกาศกรมพัฒนาธุรกิจการคา้ เร่ือง กาหนด รายการย่อท่ีตอ้ งมีในงบการเงิน พ.ศ. 2554 และประกาศกรมพัฒนาธุรกิจการคา้ เร่ือง กาหนด รายการย่อท่ีตอ้ งมีในงบการเงิน (ฉบบั ท่ี 2) พ.ศ. 2559 ใหเ้ หมาะสมและสอดคลอ้ งกบั มาตรฐานการ บญั ชีท่ีประกาศใชใ้ นปัจจบุ นั ประกาศนีใ้ หใ้ ชบ้ งั คบั สาหรบั การจดั ทางบการเงินซง่ึ มีรอบปีบญั ชีเรม่ิ ตน้ ในหรอื หลงั วนั ท่ี 1 มกราคม พ.ศ. 2563 เป็นตน้ ไป โดยกาหนดรูปแบบรายการย่อ 5 รูปแบบ ดงั นี้ 1. หา้ งหนุ้ สว่ นจดทะเบียน ตอ้ งมรี ายการยอ่ ตามแบบ 1 2. บรษิ ัทจากดั ตอ้ งมีรายการยอ่ ตามแบบ 2 3. บรษิ ัทมหาชนจากดั ตอ้ งมีรายการยอ่ ตามแบบ 3 4. นิติบคุ คลท่ีตงั้ ขนึ้ ตามกฎหมายตา่ งประเทศ ตอ้ งมีรายการยอ่ ตามแบบ 4 5. กิจการรว่ มคา้ ตามประมวลรษั ฎากร ตอ้ งมีรายการยอ่ ตามแบบ 5

ผมู้ ีหนา้ ท่ีจดั ทาบญั ชีแตล่ ะประเภทตอ้ งจดั ทางบการเงินดงั นี้ หา้ งหนุ้ สว่ นจดทะเบียน บรษิ ัทจากดั นิติบคุ คลท่ีตงั้ ขนึ้ ตามกฎหมายต่างประเทศ และกิจการรว่ ม คา้ ตามประมวลรษั ฎากร ท่ีจดั ทางบการเงินตามแบบ 1 แบบ 2 แบบ 4 และแบบ 5 ตามลาดบั ใหเ้ ลือก แสดงงบกาไรขาดทนุ แบบใดแบบหนง่ึ ดงั ตอ่ ไปนี้ 1. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามลกั ษณะของคา่ ใชจ้ า่ ย 2. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามหนา้ ท่ีของคา่ ใชจ้ ่าย–ขนั้ เดยี ว 3. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ า่ ยตามหนา้ ท่ีของคา่ ใชจ้ า่ ย–หลายขนั้

สาหรบั บรษิ ัทมหาชนจากดั ท่ีจดั ทางบการเงินตามแบบ 3 ใหเ้ ลือกแสดงงบกาไรขาดทุนเบ็ดเสรจ็ แบบใดแบบหน่งึ ดงั ตอ่ ไปนี้ 1. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามลกั ษณะของคา่ ใชจ้ า่ ย (แสดงแบบงบเดียว) 2. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ า่ ยตามลกั ษณะของคา่ ใชจ้ า่ ย (แสดงแบบสองงบ) 3. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ า่ ยตามหนา้ ท่ีของคา่ ใชจ้ ่าย–ขนั้ เดยี ว (แสดงแบบงบเดียว) 4. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามหนา้ ท่ีของคา่ ใชจ้ ่าย–ขนั้ เดียว (แสดงแบบสองงบ) 5. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามหนา้ ท่ีของคา่ ใชจ้ า่ ย–หลายขนั้ (แสดงแบบงบเดยี ว) 6. แบบจาแนกคา่ ใชจ้ ่ายตามหนา้ ท่ีของคา่ ใชจ้ ่าย–หลายขนั้ (แสดงแบบสองงบ)

1.5.1 ความหมายของการวิเคราะหง์ บการเงนิ การวิเคราะหง์ บการเงิน (Financial Statement Analysis) หมายถึง กระบวนการท่ีผู้ วิเคราะห์นามาใช้ค้นหาความเป็นจริงเก่ียวกับฐานะทางการเงิน ผลการดาเนินงาน และการ เปล่ียนแปลงฐานะการเงินของกิจการ เพ่ือใหเ้ ขา้ ใจความสมั พนั ธร์ ะหว่างรายการต่าง ๆ ในงบการเงิน ซง่ึ จะชว่ ยใหผ้ ใู้ ชง้ บการเงินสามารถประเมินการดาเนินงานของกิจการ ตลอดจนประเมินจุดเดน่ และจดุ ดอ้ ยของกิจการ 1.5.2 ความจาเป็ นในการวิเคราะหง์ บการเงนิ จากวัตถุประสงคข์ องงบการเงินประการหน่ึง คือ ช่วยให้ผู้ลงทุน ผู้ให้กู้ยื มและเจ้าหนี้ ตดั สินใจเชิงเศรษฐกิจไดถ้ ูกตอ้ ง แต่เน่ืองจากงบการเงินไดจ้ ัดทาขึน้ จากนโยบายการบัญชีท่ีกิจการ เลือกปฏิบตั ิ เพ่ือสะทอ้ นเหตกุ ารณท์ างบญั ชี งบการเงินจงึ เป็นเพียงการประมาณค่าของความเป็นจริง ทางเศรษฐกิจ เน่ืองจากงบการเงินไดถ้ กู จดั ทาโดยการเลือกรายงานเหตกุ ารณท์ างเศรษฐกิจ เพียงบาง รายการตามวธิ ีการทางบญั ชีท่ีมีทางเลือกในการปฏิบตั ไิ ดห้ ลายวธิ ี และงบการเงินยงั ประกอบดว้ ยการ ประมาณการเป็นสว่ นใหญ่

จากเหตุการณท์ างเศรษฐกิจรวมทงั้ การรบั รูร้ ายการทางบญั ชีมีความแตกต่างกนั ไปตาม จงั หวะเวลา การรบั รูร้ ายการ และการวดั มลู ค่า ซง่ึ ทาใหม้ ีผลกระทบตอ่ ขอ้ มลู ในงบการเงินนนั้ สามารถ อธิบายไดด้ งั นี้ 1. จังหวะเวลา กิจการอาจจะรบั รูร้ ายการของเหตุการณท์ างเศรษฐกิจท่ีเกิดขึน้ ในงวด บญั ชีท่ีแตกตา่ งกนั ตวั อย่างเช่น กิจการจะบนั ทึกการดอ้ ยค่าของสินทรพั ยไ์ ม่หมุนเวียนในระหวา่ งงวด บญั ชีท่ีฝ่ ายบริหารเห็นชอบ ซ่ึงในงวดบญั ชีนนั้ อาจมิใช่งวดบญั ชีท่ีสินทรพั ย์เกิดการดอ้ ยค่า หรือใน กรณีท่ีมลู ค่าเงินลงทนุ ในอสงั หาริมทรพั ยข์ องกิจการเพ่ิมขึน้ ติดต่อกนั เป็นเวลาหลายปี แต่กิจการจะ รบั รูก้ าไรขาดทนุ ของสินทรพั ยเ์ ม่ือมีการขายสนิ ทรพั ยอ์ อกไปเท่านนั้ 2. การรับรู้รายการ กิจการอาจจะไมไ่ ดร้ บั รูเ้ หตกุ ารณท์ างเศรษฐกิจหลายเหตกุ ารณใ์ นงบ การเงิน ตวั อย่างเช่น กิจการจะไม่รบั รูภ้ าระผกู พนั ทางการเงินท่ีเกิดจากสญั ญาท่ีไดท้ าไวบ้ างประเภท ในงบการเงนิ เพียงแตไ่ ดเ้ ปิดเผยขอ้ มลู เพ่ิมเติมในหมายเหตปุ ระกอบงบการเงินเท่านนั้ นักวิเคราะหจ์ งึ ตอ้ งศกึ ษาและแปลความหมายรวมทงั้ ปรบั ปรุงงบการเงิน 3. การวัดมูลค่า มาตรฐานการบญั ชีไดอ้ นญุ าตให้ ผจู้ ดั ทางบการเงินสามารถเลือกวธิ ีวดั มลู ค่าของรายการในงบการเงินไดห้ ลายวิธี เพ่ือสะทอ้ นมูลค่าทางเศรษฐกิจ เช่น การตีราคาสินคา้ คงเหลือดว้ ยวธิ ีเขา้ ก่อนออกก่อน หรอื วิธีถวั เฉล่ียถ่วงนา้ หนกั การคดิ คา่ เส่ือมราคาสินทรพั ยถ์ าวรดว้ ย วธิ ีตา่ ง ๆ

1.5.3 วัตถุประสงคก์ ารวิเคราะหง์ บการเงนิ การวิเคราะหง์ บการเงินมีวตั ถปุ ระสงคด์ งั นี้ 1. ใช้เป็นเคร่ืองมือในการกล่ันกรองกิจการเบือ้ งตน้ ก่อนท่ีการตัดสินใจร่วมลงทุน รวม กิจการหรอื พิจารณาใหส้ ินเช่ือ 2. เป็นเคร่ืองมือในการพยากรณผ์ ลการดาเนินงาน ฐานะการเงิน และการเปล่ียนแปลง ฐานะการเงินในอนาคตและผลกระทบต่าง ๆ ท่ีมีต่อกิจการ 3. ใชใ้ นการวินิจฉัยปัญหาทางดา้ นการบริหารงานของฝ่ ายบริหาร การดาเนินงาน และ ปัญหาอ่ืน ๆ 4. เป็นเคร่อื งมือในการประเมินการบริหารงานของฝ่ายบรหิ าร หรอื ความรบั ผิดชอบในการ บรหิ ารทรพั ยากรของกิจการ 1.5.4 ขอบเขตการวิเคราะหง์ บการเงนิ การวเิ คราะหง์ บการเงินมิไดจ้ ากดั ขอบเขตการวิเคราะหข์ อ้ มลู เฉพาะท่ีปรากฏในงบการเงิน เท่านนั้ แต่ยงั รวมถึงการวิเคราะหข์ อ้ มลู อ่ืน ๆ ท่ีไม่เป็นตวั เงิน ประกอบดว้ ย รายงานของผสู้ อบบญั ชีรบั อนุญาต หมายเหตปุ ระกอบงบการเงิน รวมทงั้ งบอ่ืน ๆ และคาอธิบายท่ีทาใหง้ บการเงินนั้นสมบูรณ์ ย่ิงขึน้ นอกจากนี้ การวิเคราะหง์ บการเงินยงั ครอบคลมุ ถึงการวเิ คราะหร์ ายละเอียดประกอบอ่ืน ๆ เช่น ขอ้ มลู ทางการเงินจาแนกตามสว่ นงาน เป็นตน้

1.5.5 ขั้นตอนการวเิ คราะหง์ บการเงนิ ขนั้ ตอนการวเิ คราะหง์ บการเงินโดยท่วั ไป ประกอบดว้ ย 1. การกาหนดวตั ถปุ ระสงคข์ องการวิเคราะหใ์ หช้ ดั เจน 2. การรวบรวมขอ้ มลู ทงั้ หมดท่ีตอ้ งใชใ้ นการวิเคราะหง์ บการเงิน เช่น งบการเงินและขอ้ มลู อ่ืน ๆ 3. การจดั ขอ้ มลู ใหเ้ ป็นรูปแบบเดียวกนั 4. เลอื กเครอ่ื งมอื ท่ีจะนามาใชใ้ นการวิเคราะหใ์ หเ้ หมาะสม 5. การแปลความหมายจากการวเิ คราะห์ 6. การจัดทารายงานสรุปผลการวิเคราะห์พรอ้ มทั้งข้อเสนอแนะท่ีเหมาะสมและเป็น ประโยชนต์ อ่ ผใู้ ชข้ อ้ มลู

ผใู้ ชง้ บการเงินสามารถเช่ือถือการวิเคราะหง์ บการเงิน เพ่ือดศู กั ยภาพของธุรกิจได้เพียงดา้ นหน่ึง เท่านนั้ และไม่ควรใหค้ วามสาคญั กับตวั เลขและแนวโนม้ เพียงดา้ นเดียว เน่ืองจากยงั มีปัจจยั อ่ืน ๆ ท่ี ตอ้ งพิจารณาควบคกู่ นั ไปก่อนท่ีจะตดั สินใจใด ๆ นอกจากนี้ วธิ ีการวิเคราะหต์ า่ ง ๆ 1.6.1 ความแตกต่างของอุตสาหกรรม กิจการท่ีดาเนินงานอยู่ในแต่ละอุตสาหกรรมอาจมี ความแตกต่างกันดา้ น นโยบายทางสงั คม วิธีการบญั ชีท่ีใชเ้ ฉพาะอตุ สาหกรรม และลกั ษณะเฉพาะ อ่ืน ๆ ของอตุ สาหกรรม การวิเคราะหง์ บการเงินดว้ ยวิธีต่าง ๆ จะตอ้ งนาลกั ษณะการดาเนินธรุ กิจ ของแต่ละอุตสาหกรรมมาพิจารณา ตัวอย่างเช่น การเปรียบเทียบอัตราส่วนของกิจการท่ีอยู่ใน อตุ สาหกรรมท่ีแตกต่าง 1.6.2 การเปล่ียนแปลงสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ ในการเปรียบเทียบงบการเงินของ กิจการต่างๆ นักวิเคราะหจ์ ะตอ้ งติดตามแนวโนม้ ภาวะเศรษฐกิจท่ัวไป เช่น ราคานา้ มัน และอตั รา ดอกเบีย้ ของปีปัจจบุ นั เน่ืองจากจะทาใหต้ อ้ งปรบั เปล่ียนวธิ ีการประเมินปัจจยั เหล่านี้ รวมถึงภาวะเงิน เฟ้อจะสง่ ผลกระทบตอ่ โอกาสของธรุ กิจดว้ ย

1.6.3 หลักการบัญชี การวิเคราะหง์ บการเงินจะเช่ือถือไดจ้ ากขอ้ มูลท่ีปรากฏในงบการเงิน แมว้ ่ากิจการส่วนใหญ่จะปฏิบัติตามมาตรฐานการบัญชี แต่มาตรฐานการบัญชีไดใ้ หท้ างเลือกให้ สามารถปฏิบตั ิไดห้ ลายวิธี แต่ละวิธีจะก่อใหเ้ กิดผลกระทบต่อกาไรขาดทุน และสินทรัพย์ หนีส้ ินจะ แสดงมลู ค่าในงบการเงินแตกตา่ งกนั การบนั ทึกบญั ชีตามเกณฑค์ งคา้ ง จะประกอบดว้ ยประมาณการจานวนมาก ไดแ้ ก่ ค่าใช้จ่าย เก่ียวกบั หนีส้ ญู ค่าใชจ้ ่ายเก่ียวกบั การรบั ประกนั สินคา้ การประมาณอายกุ ารใชง้ านของสินทรพั ยไ์ ม่ หมุนเวียนและราคาซาก ความน่าเช่ือถือของรายงานการเงินขึน้ อยู่กับความรูค้ วามชานา ญและ จริยธรรมของผูป้ ระมาณการนอกจากนีข้ อ้ มูลทางบญั ชีจะมีคุณภาพและมีประโยชนต์ ่อผู้ใชเ้ ม่ือได้ จดั ทาตามกรอบแนวคิดสาหรบั การรายงานทางการเงิน ตวั อย่างเช่น การวดั มลู ค่าดว้ ยราคาทนุ เดิม อาจเป็นสาเหตใุ หผ้ ลการวิเคราะหบ์ ิดเบือนได้ เน่ืองจากราคาทนุ เดิมของสินทรพั ยจ์ ะไม่เป็นตวั แทน มลู ค่าปัจจบุ นั ของสินทรพั ยน์ นั้

ในการวิเคราะหง์ บการเงนิ ผวู้ เิ คราะหต์ อ้ งมีความรูแ้ ละสามารถนาเทคนิคการวิเคราะหง์ บการเงิน มาใชซ้ ง่ึ ประกอบดว้ ย 1. วธิ ีย่อสว่ นตามแนวด่งิ (Common-Size Financial Statement Analysis) 2. การวิเคราะหแ์ นวโนม้ (Trend Analysis) 3. การวเิ คราะหอ์ ตั ราสว่ นทางการเงิน (Ratio Analysis) 4. งบกระแสเงินสด (Cash Flow Statement)