บทละครพูดเห็นแก่ลูก

วรรณคดีและวรรณกรรม บทละครพูดเรื่อง เห็นแก่ลูก โดย พมิ นภิ า จนั ทเลศิ

วรรณคดีและวรรณกรรม บทละครพูดเร่ือง เห็นแก่ลูก

ควคามเปว็นมาา มเปน็ มา ละครพูดเรื่องเห็นแก่ลูก เป็นบทพระราชนิพนธ์ใน พระบามสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระองค์ทรงใช้ พระนามแฝงบทพระราชนพิ นธเ์ ร่อื งน้ีวา่ พระขรรคเ์ พชร โดยมีจุดประสงค์เพื่อใช้เป็นบทสำหรับแสดงละคร และใช้ สำหรับอ่านเพื่อเพลิดเพลิน นอกจากนี้ยังทรงใช้การ แสดงละครเป็นสื่อช่วยกล่อมเกลาอบรมจิตใจของ ประชาชน และมีพระราชประสงค์ เพื่อหาพระราชทรัพย์ สำหรบั สรา้ งสาธารณสมบตั ิของชาติ 1

ลักษณะคำประพนั ธ์ 1 แต่งแบบรอ้ ยแก้ว 2 บทละครพูดขนาดสน้ั 3 ความยาวเรือ่ งเรียกเปน็ องก์ 4 ตวั ละครมีการโตต้ อบกนั ตย : กแ็ ลว้ เจ้าคุณเม่ือไหร่จะกลับ : เห็นจะไม่ช้าแลว้ ครับ นายลำ้ : ถา้ ยังงั้นฉันคอยอย่ทู ี่นกี่ ไ็ ด้ อ้ายคำ นายล้ำ 2

เรอ่ื งยอ่ ของบทละคร บทละครพูดเรื่องเห็นแก่ลูกเป็นเรื่องของชาย 2 คน คือนายล้ำ (ทิพเดชะ) และพระยาภักดีนฤนาถ ทั้งสองคน เคยเป็นเพื่อนรักกันมาก่อน นายล้ำเคยรับราชการจนได้ ตำแหน่ง ทิพเดชะ ส่วนพระยาภักดีนฤนาถมีตำแหน่ง หลวงกำธร ทั้งสองคนหลงรักผู้หญิงคนเดยี วกันคอื แม่ นวล ซึ่งนายล้ำได้แต่งงานกับแม่นวลและมีบุตรสาวคน หนึ่งชื่อแม่ลออ แต่นายล้ำต้องโทษจำคุก 10 ปี ฐาน ประพฤติทุจริต ต่อมาแม่นวลเสียชีวิต ขณะนั้นแม่ลออ อายุได้เพียง 2 ปี พระยาภักดีนฤนาถจึงอุปการะแม่ลออ โดยบอกเธอวา่ บิดามารดาทีเ่ สียชวี ิตไปแลว้ น้ันเปน็ คนดี 3

เรือ่ งยอ่ ของบทละคร เมื่อนายล้ำออกจากคุก เขาหมดหนทางทำมาหากิน และได้ทราบว่าแม่ลออกำลังจะเข้าพิธีแต่งงานกับบุตร พระยารณชิตผู้ร่ำรวย จึงคิดจะมาพึ่งพา ส่วนพระยา ภักดีนฤนาถ แม้จะเป็นเพียงบิดาบุญธรรมแต่ก็รักแม่ ลออเหมือนลูกแท้ ๆ ของตนจงึ พยายามไม่ให้นายล้ำเข้า มายุ่งเกี่ยวกับแมล่ ออ เพราะเกรงว่าแม่ลออจะถูกคนใน สังคมรังเกียจ แต่เมื่อนายล้ำ ได้พูดคุยกับแม่ลออและ พบว่า เธอชื่นชมบิดาที่แท้จริงว่าเป็นบุรุษผู้แสนดี น่าเคารพเลื่อมใส ความรู้สึกจึงเปลี่ยนไปเขาไม่อาจลบ ภาพพ่อที่แสนดีในใจของแม่ลออลงได้ ความเห็นแก่ตัว ของนายล้ำจึงหมดไป และแปรเปลี่ยนเป็นความรู้สึกท่ี เห็นแก่ลูกอย่างจริงใจ นายล้ำไม่อาจแสดงตนว่าเป็นพ่อ ที่แท้จริงของแม่ลออได้ เพราะปรารถนาให้แม่ลออ มคี วามสุขกับอนาคตวันข้างหน้า 4

ตัวละคร นายล้ำ เปน็ คนทด่ี มื่ เหลา้ จดั แทจ้ รงิ เป็นพอ่ แท้ ๆ ของแม่ลออ แต่ เดมิ เคยรับราชการไดร้ บั ราชทินนามวา่ ทิพเดชะ แตก่ ต็ อ้ งเข้าคุก เข้าตางรางเพราะโกง พระยาภักดีนฤนาถ เป็นเพ่อื นกบั นายล้ำมาแต่กอ่ น และชอบผหู้ ญงิ คนเดียวกันนั่นคือ แม่นวล ก่อนแม่นวลจะสิ้นใจ นางก็ได้ฝากฝัง ลูกสาวไว้นั่น คือ แม่ลออไว้กับพระยาภักดี ซึ่งพระยาภักดีก็ได้ทำ หนา้ ทพ่ี ่อด้วยความเต็มใจ และรกั แม่ลออเหมือนลกู แท้ ๆ แม่ลออ เปน็ คนออ่ นโยน เรยี บรอ้ ย สภุ าพ และมีมารยาทงามสม เปน็ ตระกลู ผู้ดี อกี ทงั้ ยงั เปน็ คนทมี่ องโลกในแงด่ ี อ้ายคำ เป็นบ่าวของพระยาภกั ดี ซึง่ เป็นคนซ่อื สตั ย์ ทำตามหน้าที่ ทไ่ี ด้รบั มอบหมาย รักเจา้ นายมาก ฉลาดและดคู นออก 5

บทวิเคราะห์ คุณค่าด้านเนอ้ื หา เนื้อหาตอนนี้เป็นจุดคลี่คลายของเรื่อง ปมปัญหาและความ ขัดแย้งระหว่างพระยาภักดีนฤนาถกับนายล้ำ เมื่อนายล้ำได้รับรู้ว่า ตลอดระยะเวลาที่ผ่านมาพ่อที่แท้จริงในความทรงจำของแม่ลออ นนั้ เป็นคนดี โดยทีเ่ ธอเชอ่ื จากการฟงั คำบอกเลา่ ของพระยาภักดีนฤ นาถและจิตนาการจากรูปถ่ายในห้องของแม่ ความเห็นแก่ตนเอง ของนายล้ำจึงแปรเปลี่ยนเป็นความเห็นแก่ลูก แมล่ ออ ถ้ายังงน้ั ดิฉันก็ยงิ่ ดใี จมากขนึ้ ทไ่ี ดพ้ บคณุ กค็ ณุ พอ่ ของดิฉันท่ตี ายไป ล่ะคะ รู้จกั ไหม (นายลำ้ พยกั หน้า) ถา้ อย่างน้ันคุณก็ดกี ว่าดิฉัน ดิฉันไม่รู้จัก เลย เคยเห็นแต่ในรปู ที่ในหอ้ งคุณแม่ รูปร่างสูงๆ หน้าอกกวา้ ง ดิฉันชา่ ง ชอบหน้าเสียจริง ๆ หน้าตาเป็นคนซื่อ ใจคอกว้างขวาง ถ้าใครบอกดิฉัน ว่าเป็นคนไม่ดี ดิฉันไม่ยอมเช่ือเป็นอันขาดเชียว แต่ท่านก็เป็นคนดีจริง ๆ อย่างที่ดิฉันนึกเอาในใจ คุณพ่อนี่ก็ได้บอกดิฉันว่างั้น จริงไหมคะคุณพอ่ (พระยาภกั ดีพยักหน้า ) 6

บทวิเคราะห์ คุณคา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์ การใชบ้ ทสนทนาทีเ่ หมาะสมกับกบั สถานภาพของตวั ละคร นายล้ำ : ถา้ จะตอ้ งคอยอยเู่ พราะฉันละก็ ฉนั ขอบอกวา่ ไมจ่ ำเป็นแกจะไปก็ได้ อ้ายคำ : ครบั การใช้บทสนทนาที่สอดคล้องกับลักษณะนิสยั และอารมณ์ ความรูส้ ึกของตัวละคร นายล้ำ : ผมเห็นควรตวั ผมจะมารดน้ำดว้ ยนะครบั พระยาภกั ดี : นีแ่ กเอาอะไรมานกึ ! 7

บทวเิ ค5ราะห์ คณุ คา่ ดา้ นวรรณศิลป์ การใช้ถอ้ ยคำท่ีมีความหมายลึกซ้งึ พระยาภกั ดี : แกยังเข้าใจผดิ อยู่มาก การที่คนไดร้ บั พระราชอาญาคราวหนง่ึ แล้ว ไมใ่ ชว่ า่ ใคร ๆ เขาจะพากนั คอยตดั รอนไมใ่ หผ้ งกหวั ได้อกี การส่อื ความหมายโดยนยั นายล้ำ : ที่พษิ ณุโลกกพ็ อหาอะไรดม่ื ไดพ้ อใช้เทยี วครบั พระยาภักดี : ฉนั เชอ่ื เชอื่ ทีเดยี ว.... 8

บทวเิ คราะห์ คณุ ค่าดา้ นสงั คมและสะทอ้ นวถิ ีไทย สะท้อนให้เห็นถึงความหลากหลายทางวัฒนธรรมที่ได้มีการ นำมาประยุกต์ใช้ให้เข้ากับธรรมเนียมไทย นอกจากนี้ยังสะท้อนให้ เห็นสภาพชีวติ ความคดิ ความเช่อื ความรูใ้ นสังคม ณ ชว่ งเวลานั้น ธรรมเนยี มการตอ้ นรับแขก นายลำ้ : แหม! วันน้รี อ้ นจรงิ ทำใหร้ ะหายนำ้ พลิ ึก พระยาภักดี : (เรียก) อา้ ยคำ! ไปหาโซดามาถว้ ยเถอะ นายล้ำ : โซดาเปลา่ หรอื ครบั ? พระยาภกั ดี : จะเอาครมี โซดาก็ได้ หรอื น้ำแดง 9

บทวเิ คราะห์ คณุ คา่ ด้านสงั คมและสะทอ้ นวิถีไทย การกำหนดค่าและรปู แบบของเงนิ พระยาภักดี : ก็จะพดู กนั เสยี ตรงๆ เทา่ นนั้ ก็จะแล้วกัน เอาเถอะฉันให้ แกเดย๋ี วนก้ี ็ไดเ้ ท่าไหร่ถึงจะพอ เอาไปสบิ ชง่ั กอ่ นพอไหม นายล้ำ : ไมร่ ับประทาน คา่ นยิ มการนบั ถือบคุ คลทเ่ี พียบพร้อมท้งั รูปสมบัติและทรพั ย์สนิ นายล้ำ : ถา้ เขารักแมล่ ออจริงละก็ ถึงผมเปน็ คนเลวกว่าที่ผม เปน็ อยูน่ ่ี เขาคงไมร่ งั เกยี จ พระยาภักดี : ถงึ นายทองคำจะไมร่ ังเกยี จ คนอ่นื ๆ กค็ งรงั เกยี จใคร เขาจะมาคบคา้ สมาคมไดอ้ กี ไปข้างไหนเขากแ็ ลดซู ุบซิบกัน แกจะมาทำใหแ้ มล่ ออเปน็ หมาหวั เนา่ หรือ.. 10

บทวิเคราะห์ คุณค่าด้านสงั คมและสะทอ้ นวถิ ีไทย แสดงให้เหน็ ถึงสจั จะธรรมของมนษุ ย์ นายลำ้ : อยา่ ไดบ้ อกความจริงแกแ่ ม่ลออเลย ใหเ้ ขายังคงนับถือ รปู ผมอันเกา่ นน้ั วา่ เปน็ พอ่ เขา และให้การนับถอื ตัวผม เป็นเหมือนอา พระยาภกั ดี : เอาเถอะ, ฉนั จะทำตามแกประสงค์ นายล้ำ : ผมลาที พร่งุ น้เี ช้าผมจะกลบั พษิ ณุโลก 11

ข้อคิดท่สี ามารถนำไปใชใ้ นชีวติ ประจำวนั สถาบันครอบครัว พ่อแม่ควรอบรมสั่งสอนเลี้ยงดูลูก 1 อย่างดเี ป็นคนดี ให้ลูกเห็น เป็นแบบอยา่ งใหล้ กู เห็น ลูกจึงจะ ยดึ ถือและพฤติปฏิบตั ิตาม และให้ความเคารพและเชอื่ ฟัง คนดีย่อมมีผู้นับถือ ทำตนให้เป็นมีเกียรติ เชื่อถือได้ คือเป็น 2 คนประพฤติดี ซอื่ ตรง จรงิ ใจ ทัง้ ตอ่ หน้าและลับหลงั ให้สมที่ ผู้อื่นรักนับถือและชื่นชม หากทำตัวต่อหน้าอย่าง ลับหลัง อย่างกจ็ ะไม่มีใครใหก้ ารนับถอื อย่าทำตนให้ตกต่ำเพราะการกระทำของตนเอง บุคคลย่อม 3 ได้รับผลกระทำของตนเอง หากทำอะไรเราก็จะได้รับสิ่งนั้น ตอบแทนมาไม่ว่าเป็นกรรมดี หรือกรรมชั่ว เราทำดีก็จะดีรับ สิ่งดี ๆ เข้ามาในชีวิต แต่ถ้าคิดจะทำในสิ่งที่ไม่ดีก็จะทำให้ชีวิต ของเราล้มเหลว ไม่ว่าจะเป็นหน้าที่การงานครอบครัว หรือ ร่วมไปจนถงึ สงั คมไม่ใหค้ วามเคารพนบั ถอื 12

ผู้จัดทำ โดย นางสาวพิมนิภา จัทเลิศ รหัสนกั ศึกษา 6206510140 สาขาภาษาไทย คณะศึกษาศาสตร์และศลิ ปศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยหาดใหญ่ 13