เขาพระวิหาร

จดั ทาโดย 1.นางสาว ปลายฟ้า มิ่งทะเล 002 2.นางสาว อมรา โพธส์ิ วัสด์ิ 004 3.นางสาว ธนญั ญา บญุ ธรรม 018 คณะครศุ าสตร์ สาขาสงั คมศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สวนสนุ นั ทา

สารบญั ความขดั แยง้ เขาพระวิหาร...........................2 ไทยแย้งการพจิ ารณาของศาลโลก ...............3 คาตัดสนิ ของศาลโลกมีปญั หา......................4 แนวความคิดทแี่ ตกตา่ ง ...............................7 คาตดั สนิ ศาลโลก........................................9 บทบาทของอาเซียน..................................11 การเมืองและความมนั่ คงอาเซยี น (APSC)....14 บรรณานุกรม 1|Page

ความขดั แยง้ เขาพระวหิ าร ก ร ณี พิ พ า ท ป ร า ส า ท เ ข า พ ร ะ วิ ห า ร ใ น อ ดี ต ระหว่างไทยกับกัมพูชา เพ่ือแสดงสิทธิอธิปไตยเหนือ ปราสาทพระวิหารนั้น ประเทศกัมพูชาได้ย่ืนเรื่องต่อศาล โลกที่กรุงเฮก ประเทศเนเธอร์แลนด์ ขอให้ศาลพิจารณา ตัดสินว่าปราสาทพระวิหารที่อยู่ก้ากึ่งเขตแดนไทยกับ กมั พูชา โดยยน่ื ฟอ้ งต่อศาลเมื่อวันท่ี 6 ตุลาคม พ.ศ. 2502 ในคาฟ้อง กัมพูชาได้ขอให้ศาลยุติธรรมระหว่างประเทศ ส่ังให้ประเทศไทยถอนกาลังออกจากปราสาทพระวิหาร และขอให้วินิจฉัยช้ีขาดว่าอานาจอธิปไตยเหนือปราสาท พระวิหารเปน็ ของกัมพูชา การนาคดีขึ้นสู่ศาลโลกครั้งน้ัน ท้ังกมั พูชาและไทยตา่ งกม็ ีการแตง่ ตัง้ คณะทางานในนส่วน ต่างๆ โดยเฟ้นหาตัวผู้ชานาญการสาขาต่างๆ ที่มีช่ือเสียง ระดับโลกเข้ามาสมทบกับเจ้าหน้าท่ีของประเทศท่ีเป็น คกู่ รณี (ทานอง ประชารกั ษ์. 2553 : 15) 2|Page

ไทยแยง้ การพจิ ารณาของศาลโลก ในเบื้องต้นคณะทางานฝ่ายไทยได้มีข้อสงสัยว่า ศาลจะมีอานาจพิจารณาคดีนี้หรือไม่ รัฐบาลไทยจึงขอให้ ศาลวินิจฉัยเบื้องต้นเก่ียวกับอานาจพิจารณาของศาลตาม รัฐธรรมนูญ และข้อบังคับข้อศาลเสียก่อน เมื่อศาลได้ พิจารณาเห็นว่ ามีอ านา จพิจ ารณ าแล้วจึงได้มีคาสั่ง พิจารณาขั้นเนื้อหาต่อไป ต่อมาคู่คดีได้ย่ืนคาคู่ความเป็น ลายลักษณ์อักษรและแถลงด้วยวาจาตลอดจนคาให้การ ของพยานและผู้เช่ียวชาญ ในท่ีสุดศาลยุติธรรมระหว่าง ประเทศไดต้ ดั สินชข้ี าดคดเี มอ่ื วนั ที่ 15 มิถุนายน 2505 น่ัน ก็คือ คดีประวัติศาสตร์เก่ียวกับปราสาทเขาพระวิหาร ที่ ต่อสู้กันมานานกว่า 3 ปี แล้วจบลงด้วยคาตัดสินของศาล โ ล ก ใ ห้ ป ร า ส า ท พ ร ะ วิ ห า ร ต ก เ ป็ น ข อ ง กั ม พู ช า (ทานอง ประชารกั ษ์. 2553 : 19) 3|Page

คาตดั สนิ ของศาลโลกมปี ญั หา ภายหลังท่ศี าลยุติธรรมระหว่างประเทศหรือ ศาลโลกได้มีมติพิพากษาตัดสินเม่ือปี 2505 ว่า \"ปราสาทพระวิหารตั้งอยู่ในอาณาเขตใต้อธิปไตย ของกมั พชู า\" และใหฝ้ ่ายไทยถอนกาลังทหารหรือ ตารวจที่ส่งเข้าไปประจาอยู่ที่ปราสาทพระวิหาร หรือในบริเวณใกล้เคียงบนอาณาเขตของกัมพูชา ปัญหาที่หลงเหลือไว้อันนามาสู่ข้อพิพาทต่อมา ก็ คือพื้นที่ทับซ้อนรอบด้านล่างปราสาทพระวิหาร 4.6 ตารางกิโลเมตร และพ้ืนที่ซับซ้อนทางทะเล ท่ี ทั้ ง ไ ท ย แ ล ะ กั ม พู ช า ต่ า ง อ้ า ง สิ ท ธิ อ ธิ ป ไ ต ย ห รื อ ดินแดนเหล่านั้นและมีการกระทบกระทั่งกันอยู่ ตลอดเวลาทางด้านชายแดน จึงได้มีการประชุม คณะกรรมาการ เขตแดนไทยกัมพูชาหรือเจบีซี สมยั วิสามญั ท่ีเมืองเสียมราฐเมือ่ ปีพ.ศ.2551 4|Page

ฝ่ายไทยและกัมพูชาเห็นตรงกันว่า จะใช้ เทคโนโลยดี าวเทียมสารวจและจดั ทาเปน็ ภาพถา่ ย แล้วนาไปอ้างอิงเพ่ือปักหลักเขตแดนแต่บันทึก ข้อตกลงก็ยังไม่บรรลุผลในทางปฏิบัติ ความ ขั ด แ ย้ ง ข อ ง ทั้ ง ส อ ง ป ร ะ เ ท ศ ก็ ยั ง มี ต่ อ เ นื่ อ ง เ มื่ อ มี ปัญหาคาราคาซงั พ้ื น ท่ี ทั บ ซ้ อ น ข้ า ง ป ร า ส า ท พ ร ะ วิ ห า ร จึ ง กลายเป็นจุดขัดแย้งเก่ียวกับอธิปไตยเหนือพ้ืนที่ และขยายกว้างออกไป เม่ือปราสาทพระวิหารได้ 5|Page

ขึ้นทะเบียนเป็นมรดกโลกในปี 2551 และเขมรได้ มีแผนจัดการบริหารพื้นที่ปราสาทเข้าด้วยกัน ซึ่ง ยั ง ไ ม่ ไ ด้ ด า เ นิ น ก า ร ปั ก ปั น เ ข ต แ ด น โ ด ย คณะกรรมการของสอง ประเทศ สมเด็จฮุนเซน น า ย ก รั ฐ ม น ต รี แ ล ะ รัฐบาลของกัมพูชา ก็ใช้ แผนรุกด้วยการจัดวาง กาลังทหารใกล้บริเวณ ปราสาทพระวิหารที่เป็นมรดกโลก ซึ่งฝ่ายไทย บันทึกเหตุการณ์ไว้ได้ เป็นการดาเนินการก่อนที่ จ ะ มี ป ร ะ ชุ ม ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ม ร ด ก โ ล ก ท่ี ป ร ะ เ ท ศ บราซลิ วันท่ี 25 กรกฎาคม - 3 สงิ หาคม 2553 6|Page

แนวความคดิ ทแ่ี ตกตา่ ง ภายหลังคณะกรรมการมรดกโลกเล่ือนการ พิจารณาออกไป 1 ปีเพื่อให้โอกาสประเทศคู่กรณี หาทางตกลงกัน เพื่อแก้ไขปัญหาอย่างสันติ ใน ประเทศไทยมีการเคล่ือนไหวของเครือข่ายพิทักษ์ สิทธิเสรีภาพของประชาชน ชุมนุมเรียกร้องให้ รั ฐ บ า ล ก ด ดั น ช า ว กั ม พู ช า ท่ี รุ ก ล้ า เ ข้ า ม า ป ลู ก บา้ นเรอื นในพนื้ ทีข่ องไทย และให้ยกเลิกข้อตกลง เอ็มโอยู ปี 2543 การเคลื่อนไหวของกองทัพ หลังจากมีการเลื่อนพิจารณาปราสาทพระวิหาร และโครงการพ้ืนท่ีออกไป 1 ปีที่อาจจะก่อให้เกิด ความตึงเครียดหรือปะทะกันทางด้านชายแดน สานักปฏิ บัติการเพ่ือความ ม่ันคงกร มกิจกา ร 7|Page

ชายแดนทหารเห็นว่าการเลื่อนพิจารณามรดก โลกออกไป เขมรคงจะมีปฏิกิริยาโต้ตอบอย่าง แน่นอ นเพ ราะ เขา คาด หวัง ไว้สู งกว่ ากา ร ประชุมที่บราซิลจะข้ึนทะเบียนปราสาทพระ วิหารเป็นมรดกโลกอย่างแน่นอน ทหารไทย พ ยา ยา ม พู ด คุ ยกั บ กั ม พู ช า เ พ ร า ะ มี จุ ด ยื น ต้ อ ง ก า ร ใ ห้ มี ก า ร ปั ก ปั น เ ข ต แ ด น ต่ อ ไ ป โ ด ย ระหว่างวันท่ี 14-16 กรกฎาคม 2553 ได้มีการ ประชุมเลขานุการคณะกรรมการร่วมมือรักษา ค ว า ม ส ง บ เ รี ย บ ร้ อ ย ต า ม แ น ว ช า ย แ ด น ไ ท ย กัมพูชา จากการเคลื่อนไหวเพื่อให้มีการ ประชุมดังกล่าวต่อมาปรากฏว่ากัมพูชาได้มี ก า ร ย ก เ ลิ ก เ ม่ื อ ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร ม ร ด ก โ ล ก ไ ด้ เล่ือนการพิจารณาข้ึนทะเบียนปราสาทพระ วิหารออกไป 1 ปีโดยมีเหตุผลว่าอยู่ระหว่าง บรรยากาศไม่คอ่ ยดี 8|Page

คาตดั สนิ ศาลโลก 11 พ.ย. 2556 ศาลยุติธรรมระหว่าง ประเทศ หรือศาลโลก ได้พิพากษาให้กัมพูชาเป็น ผู้มีอานาจอธิปไตยเหนือพ้ืนท่ีรอบๆ ตัวปราสาท พระวิหาร อันตั้งอยู่ตรงชายแดนติดต่อกับประเทศ ไทย ในคาตัดสินคร้ัง สาคัญ มุ่งหมาย ยุติข้ อ พิพาทอันยืดเยื้อหลาย สิ บ ปี ศ า ล สู ง สุ ด ข อ ง สหประชาชาติแห่งน้ี ยัง ไ ด้ ส่ั ง ใ ห้ รั ฐ บ า ล ไ ท ย ถอนกาลังรักษาความม่ันคงของตนออกมาจาก พ้ืนท่ีดังกล่าวอีกด้วย คาตัดสินคราวนี้ไม่ได้ระบุ 9|Page

อย่างชัดเจนเก่ียวกับเส้นพรมแดนของทั้งสอง ประเทศในบริเวณรอบๆ ปราสาทพระวหิ ารที่ได้รับ การข้นึ ทะเบียนเป็นมรดกโลกแล้วแหง่ น้ี ภายหลังคาพิพากษาของศาลยุติธรรม ระหว่างประเทศในคราวน้ี ปรากฏว่าโรงเรียนแห่ง ตา่ งๆ ของไทยท่ีถูกติดกบั ชายแดนกมั พชู าได้หยุด การเรียนการสอน โดยท่ีในกรุงเทพมหานครผู้ ชุ ม นุ ม เ ดิ น ข บ ว น ร า ย ห นึ่ ง ไ ด้ จุ ด ไ ฟ เ ผ า ธ ง ช า ติ กัมพูชาบนถนนสายหน่ึง มี คลื่ นใต้น้า พยา ย า มสร้ า ง สถานการณ์ หลังศาลโลก ตัดสินคดีปราสาทพระวิหาร คร้ังท่ีสอง จนนาไปสู่ความ ขดั แย้ง ควบคู่กับเกิดกระแสรักชาติอยา่ งบา้ คลง่ั 10 | P a g e

บทบาทของอาเซยี น ค ว า ม ขั ด แ ย้ ง ไ ด้ ลุ ก ล า ม บ า น ป ล า ย ไ ด้ เ กิ ด การปะทะกัน ซึ่งรุนแรงกว่าคร้ังแรก กัมพูชาจึงได้ มีหนังสือถึง UNSC และเม่ือวันที่ 14 กุมภาพันธ์ UNSC ได้ประชุมหารือในเร่ืองน้ี นับเป็นครั้งแรกใน ประวัติศาสตร์ ที่ปัญหา ไ ท ย -กั ม พู ช า ไ ด้ ถู ก ห ยิ บ ยกข้ึนหารือใน UNSC มติ ของ UNSC คือ ขอให้ท้ัง 2 ฝ่ า ย ห ยุ ด ยิ ง อ ย่ า ง ถ า ว ร แก้ปัญหาด้วยการเจรจา และสนับสนุนให้อาเซียนเข้ามามีบทบาทในการ แก้ปญั หาน้ี อา เซี ย นไ ด้ เข้ า ม า ยุ่ ง เ ก่ี ย ว กั บปั ญหา นี้ เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์ของ อ า เ ซี ย น ที่ อ ง ค์ ก ร ไ ด้ เ ข้ า ม า ยุ่ ง เ กี่ ย ว กั บ ค ว า ม ขั ด แ ย้ ง ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ส ม า ชิ ก อ ย่ า ง เ ป็ น ท า ง ก า ร โ ด ย รฐั มนตรตี า่ งประเทศอินโดนีเซีย คือ นาย Marty Natalegawa ในฐานะประธานอาเซียน 11 | P a g e

ได้เรียกประชุมรัฐมนตรีต่างประเทศอาเซียนสมัย พิ เ ศ ษ เ ป็ น ก า ร ด่ ว น ห ลั ง ก า ร ป ร ะ ชุ ม ไ ด้ มี แถลงการณ์ผลการประชุมจากประธานอาเซียน ร ะ บุว่ า ทั้ ง ไท ย แ ล ะ กั ม พูช า ยิ น ดี ท่ี จ ะ เชิ ญ ผู้ สังเกตการณ์จากอินโดนีเซีย ในฐานะประธาน อาเซียน เข้าไปในบริเวณพิพาทตามชายแดน ไทย-กัมพูชา เพ่ือทาหน้าที่สังเกตการณ์ ป้องกัน ไม่ให้เกิดการปะทะกันทางทหารอีก โดยจะมี อินโดนีเซีย ในฐานะประธานอาเซียน ให้ความ ชว่ ยเหลอื ทั้ง 2 ประเทศ ในการแกไ้ ขปญั หานี้ ในช่วงปลายเดือนเมษายน กัมพูชาได้ย่ืน เร่ืองต่อศาลโลก เพื่อให้ตีความคาตัดสิน กรณีเขา พระวิหารเม่ือปี 1962 โดยขอให้ศาลตีความคา ตัดสิน ท่ีบอกว่า เขาพระวิหารเป็นของกัมพูชาน้ัน จะรวมถึงเขตพื้นท่ีทับซ้อน 4.6 ตารางกิโลเมตร หรือไม่ นอกจากนนั้ กมั พูชายังขอใหศ้ าลโลกออก มาตรการคุ้มครองช่ัวคราว สั่งให้ไทยถอนทหาร ออกจากพื้นท่ีทับซ้อน เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม ศาล โลกไดม้ ีมตใิ ห้ทงั้ 2 ฝา่ ย ถอนทหารออกไปทั้งหมด จากพ้ืนท่ี ที่ศาลโลก และศาลโลกไดม้ ีมตใิ ห้ทง้ั 2 12 | P a g e

ฝ่าย ร่วมมือกันต่อไปภายใต้กรอบของอาเซียน โ ด ย อ นุ ญ า ต ใ ห้ ผู้ สั ง เ ก ต ก า ร ณ์ ภ า ย ใ ต้ อ า เ ซี ย น สามารถเข้าไปในพื้นท่ีเขตปลอดทหารได้ ซ่ึง คาส่ังของศาลโลกดังกล่าว เป็นการเปิดโอกาสให้ อาเซียนได้เข้ามามบี ทบาทมากขน้ึ ใ น ก า ร แ ก้ ปั ญ ห า น้ี เ ป้ า ห ม า ย ร ะ ย ะ ย า ว ของไทย คือ ต้องไม่ให้ความขัดแย้งกลับไปท่ี UNSC อีก ดังนั้น ไทยจึงต้องป้องกันไม่ให้ความ ขัดแย้งลุกลามบานปลาย และต้องทาให้การ ประชุมทวิภาคีและอาเซียนประสบความสาเร็จใน การแก้ปัญหานี้ เพราะหากอาเซียนล้มเหลว และ หากความขัดแย้งลุกลามข้ึนมาอีก ก็อาจนาไปสู่ การที่ UNSC จะเขา้ มาแทรกแซงเต็มตัว 13 | P a g e

ประชาคมการเมอื งและความมน่ั คง อาเซยี น (APSC) ในแผนงาน หรือ blueprint ของAPSC นั้น หัวใจสาคัญของ APSC คือ การจัดต้ังกลไกแก้ไข ความขัดแย้งท่ีมีประสิทธิภาพ คือ การแก้ไข ปัญหา ไทย-กัมพูชา โดยกลไกสาคัญในการ แก้ไขความขัดแย้งท่ีปรากฏอยู่ในแผนงานของ APSC ในแง่ของไทย คงจะต้องตั้งต้นแก้ไขปัญหา น้ีด้วยช่องทางทวิภาคีก่อน แต่หากการเจรจาทวิ ภาคีล้มเหลว ไทยก็คงจะต้องยืดหยุ่นและยอมให้ อาเซียนเข้ามามีบทบาทในการแก้ปัญหา โดยจะ พิจารณาจากวิธีการต่างๆ ควรจะเร่ิมด้วยวิธีการ ไหน 14 | P a g e

ป ร า ส า ท พ ร ะ วิ ห า ร มี คุ ณ ค่ า ท า ง ประวัติศาสตร์ เป็นสถานท่ีมีผู้มาจาริกแสดงบุญ และบูชาสิ่งศักดิ์สิทธ์ิ ที่ตนศรัทธาร่วมกัน เป็นคุณ ค่าท่ีมีความหมาย ปราสาทพระวิหารเป็นสมบัติ ร่วมกันระหว่างไทยกับกัมพูชา ในทางวัฒนธรรม ประวัติศาสตร์ เป็นการแสดงถึงมิตรภาพอันแน่น แฟน้ ทงั้ ฝา่ ยไทยและกัมพชู า ควรคดิ ว่าเรามาร่วม มือกัน ร่วมกันจรรโลงสมบัติของชาติอย่างไร ร่ ว ม กั น ศึ ก ษ า แ ล ะ พ ลิ ก ฟ้ื น จิ ต วิ ญ ญ า ณ ข อ ง ปราสาทพระวหิ าร 15 | P a g e

บรรณานกุ รม ดร.วชิ ิตวงศ์ ณ ปอ้ มเพชร.(2552).ปราสาทพระ วิหาร.ศูนย์หนังสือจุฬาลงกรณม์ หาวทิ ยาลยั ดวงธิดา ราเมศวร.์ (2537).ปราสาทพระวหิ ารความ ขัดแย้งตลอดกาลของสองประเทศ.กรุงเทพฯ.มายิก สานกั พมิ พ์ ทานอง ประชารกั ษ.์ (2553).หนามยอกอกไทย- กัมพชู า.กรงุ เทพฯ.สานักพิมพ์ ร.ศ.229 ศูนยอ์ าเซียนศกึ ษา มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร.์ (2554).บทบาทของอาเซียนในการแกป้ ญั หาไทย- กมั พชู า.(สืบคน้ เม่อื วนั ท่ี 20 เมษายน 2562).จาก http://www.castu.org/CAS-TU/index.php/th/publications- 2/castu-blog ศานติ ภกั ดีคา.(2554).ปราสาทพระวิหาร ของไทย หรอื ของใครกนั แน.่ กรงุ เทพฯ.อมรนิ ทร์ 16 | P a g e