ทช11001เศรษฐกิจพอเพียง ประถม

หนังสือเรียนสาระทกั ษะการดาํ เนินชีวิต รายวชิ าเศรษฐกิจพอเพียง (ทช11001) ระดับประถมศกึ ษา (ฉบับปรับปรงุ 2554) หลกั สตู รการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้ันพน้ื ฐาน พทุ ธศักราช 2551 หามจาํ หนาย หนังสือเรยี นเลมนี้ จัดพมิ พด วยเงินงบประมาณแผน ดนิ เพอ่ื การศึกษาตลอดชวี ติ สาํ หรบั ประชาชน ลขิ สิทธิ์เปนของ สํานักงาน กศน. สํานกั งานปลัดกระทรวงศกึ ษาธิการ สํานกั งานสง เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั สาํ นักงานปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร กระทรวงศึกษาธิการ

หนงั สือเรยี นสาระทกั ษะการดําเนนิ ชีวิต รายวิชา เศรษฐกิจพอเพยี ง (ทช11001) ระดบั ประถมศกึ ษา ฉบับปรบั ปรุง 2554 ลิขสทิ ธิเ์ ปน ของ สํานกั งาน กศน. สาํ นกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธกิ าร เอกสารทางวชิ าการลาํ ดับท่ี 18/2555

คาํ นํา กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพ้ืนฐาน พทุ ธศกั ราช 2551 เมือ่ วันท่ี 18 กนั ยายน พ.ศ. 2551 แทนหลกั เกณฑและวธิ กี ารจัดการศกึ ษานอกโรงเรียน ตามหลักสูตรการศึกษาข้ันพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ซึ่งเปนหลักสูตรท่ีพัฒนาขึ้นตามหลักปรัชญาและ ความเชื่อพ้นื ฐานในการจัดการศกึ ษานอกโรงเรยี นทีม่ กี ลมุ เปา หมายเปน ผใู หญมีการเรยี นรแู ละส่งั สมความรู และประสบการณอยา งตอ เนอ่ื ง ในปง บประมาณ 2554 กระทรวงศึกษาธกิ ารไดกําหนดแผนยุทธศาสตรในการขับเคลื่อนนโยบาย ทางการศกึ ษาเพอ่ื เพ่มิ ศกั ยภาพและขดี ความสามารถในการแขงขันใหประชาชนไดมีอาชีพท่ีสามารถสราง รายไดท่ีมั่งค่ังและม่ันคง เปนบุคลากรที่มีวินัย เปยมไปดวยคุณธรรมและจริยธรรม และมีจิตสํานึก รับผิดชอบตอ ตนเองและผอู ื่น สํานักงาน กศน. จึงไดพ จิ ารณาทบทวนหลกั การ จุดหมาย มาตรฐาน ผลการ เรียนรูท่ีคาดหวัง และเน้ือหาสาระ ท้ัง 5 กลุมสาระการเรียนรู ของหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ การศึกษาขั้นพ้ืนฐาน พุทธศักราช 2551 ใหมีความสอดคลองตอบสนองนโยบายกระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งสงผลใหตองปรับปรุงหนังสือเรียน โดยการเพิ่มและสอดแทรกเนื้อหาสาระเกี่ยวกับอาชีพ คุณธรรม จริยธรรมและการเตรียมพรอมเพื่อเขาสูประชาคมอาเซียน ในรายวิชาท่ีมีความเกี่ยวของสัมพันธกัน แตยังคงหลักการและวิธีการเดิมในการพัฒนาหนังสือที่ใหผูเรียนศึกษาคนควาความรูดวยตนเอง ปฏิบัติ กจิ กรรม ทาํ แบบฝกหัด เพื่อทดสอบความรูความเขาใจ มีการอภิปรายแลกเปลยี่ นเรยี นรกู บั กลมุ หรือศกึ ษา เพม่ิ เติมจากภูมปิ ญญาทอ งถน่ิ แหลง การเรยี นรูและสื่ออ่นื การปรบั ปรงุ หนังสือเรียนในคร้งั น้ี ไดร บั ความรว มมอื อยางดีย่งิ จากผทู รงคณุ วุฒใิ นแตละสาขาวิชา และผเู กีย่ วขอ งในการจดั การเรยี นการสอนทีศ่ ึกษาคนควา รวบรวมขอ มูลองคความรูจากสื่อตาง ๆ มาเรียบ เรยี งเนื้อหาใหค รบถวนสอดคลอ งกบั มาตรฐาน ผลการเรยี นรูท ีค่ าดหวงั ตัวช้ีวดั และกรอบเนื้อหาสาระของ รายวชิ า สาํ นกั งาน กศน.ขอขอบคุณผูม ีสวนเกี่ยวของทุกทานไว ณ โอกาสนี้ และหวังวาหนังสือเรียนชุดน้ี จะเปนประโยชนแ กผ ูเรียน ครู ผูสอน และผเู กย่ี วของในทกุ ระดบั หากมขี อ เสนอแนะประการใด สํานักงาน กศน.ขอนอมรบั ดวยความขอบคุณยงิ่

สารบัญ หนา คาํ นํา 1 คาํ แนะนาํ ในการใชห นงั สือเรียน 8 โครงสรางรายวชิ าเศรษฐกิจพอเพียง 14 บทท่ี 1 เศรษฐกจิ พอเพียง รากฐานการดาํ เนินชวี ติ ของคนไทย 25 บทที่ 2 ปฏิบตั ติ นดี มคี วามพอเพียง 35 บทที่ 3 รใู ช รจู าย บทท่ี 4 ชีวติ สดใส พอใจเศรษฐกจิ พอเพียง บทที่ 5 การประกอบอาชพี ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เพ่ือใหเกดิ ความม่ันคง มัง่ ค่ังและยั่งยืน แบบทดสอบหลังเรียน บรรณานุกรม คณะผูจัดทํา

คําแนะนาํ ในการใชหนังสอื เรียน หนังสือเรียนสาระทักษะการดําเนินชีวิต รายวิชาเศรษฐกิจพอเพียง ระดับประถมศึกษา เปน หนังสอื เรยี นทจี่ ัดทําขนึ้ สาํ หรบั ผเู รียนทเ่ี ปนนกั ศกึ ษานอกระบบ ในการศกึ ษาหนังสอื เรียนสาระทักษะการดําเนินชีวิต รายวชิ าเศรษฐกจิ พอเพียง ผูเรียนควรปฏิบัติ ดังนี้ 1. ศกึ ษาโครงสรา งรายวิชาใหเ ขา ใจในหัวขอ สาระสําคัญ ผลการเรียนรูที่คาดหวังและขอบขา ย เน้อื หา 2. ศึกษารายละเอียดเน้ือหาของแตล ะบทอยา งละเอียดและทํากิจกรรมตามท่ีกําหนดแลว ตรวจสอบกบั แนวตอบกิจกรรมท่กี าํ หนด ถา ผูเรียนตอบผิดควรกลับไปศึกษาและทําความเขาใจในเน้ือหา น้ันใหมใหเ ขาใจกอ นที่จะศึกษาเรื่องตอไป 3. ปฏิบตั กิ ิจกรรมทายเร่อื งของแตละเรอื่ ง เพื่อเปน การสรปุ ความรู ความเขาใจของเนือ้ หาในเรื่อง นั้น ๆ อีกคร้งั และการปฏบิ ตั ิกิจกรรมของแตละเน้ือหาแตละเรอื่ ง ผเู รียนสามารถนําไปตรวจสอบกบั ครแู ละ เพือ่ น ๆ ทรี่ วมเรียนในรายวชิ าและระดบั เดียวกนั ได 4. หนงั สอื เรียนเลม นี้มี 4 บทคือ บทท่ี 1 เศรษฐกจิ พอเพยี ง รากฐานการดําเนินชีวติ ของคนไทย บทที่ 2 ปฏบิ ัตติ นดี มคี วามพอเพยี ง บทที่ 3 รูใช รูจาย บทที่ 4 ชวี ิตสดใส พอใจเศรษฐกิจพอเพียง บทที่ 5 การประกอบอาชีพตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง เพือ่ ใหเกดิ ความม่นั คง มัง่ ค่งั และยั่งยนื

โครงสรางรายวิชาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระดับประถมศึกษา (ทช11001) สาระสาํ คญั เศรษฐกจิ พอเพยี ง เปน ปรัชญาท่ีพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวทรงพระราชดํารัสช้ีแนะแนวทาง การดํารงอยูแ ละการปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับใหดําเนินชีวิตไปในทางสายกลาง โดยเฉพาะ การพัฒนาเศรษฐกจิ เพอ่ื ใหก าวทนั ตอโลกยุคโลกาภวิ ัตน ความพอเพยี ง หมายถึง ความพอประมาณ ความ มเี หตผุ ล รวมถงึ ความจาํ เปน ที่จะตอ งมรี ะบบภูมิคุมกนั ในตวั ทด่ี ีพอสมควรตอผลกระทบใด ๆ อันเกิดจาก การเปลี่ยนแปลงทัง้ ภายนอกและภายใน ท้งั นี้ จะตองอาศยั ความรอบรู ความรอบคอบและความระมดั ระวัง อยางย่ิงในการนําวิชาการตา ง ๆ มาใชในการวางแผนและดําเนินการทุกขั้นตอน และขณะเดียวกันจะตอ ง เสริมสรา งพื้นฐานจิตใจของคนในชาติใหม ีสํานึกในคุณธรรม ความซื่อสัตยสุจริตและใหมีความรอบรูที่ เหมาะสมดําเนินชีวติ ดวยความอดทน ความเพยี ร มีสติปญ ญาและความรอบคอบ เพื่อใหสมดุลและพรอ ม ตอการรองรับการเปลีย่ นแปลงอยางรวดเรว็ และกวางขวาง ทั้งดา นวัตถุ สังคม ส่ิงแวดลอมและวัฒนธรรม จากโลกภายนอกไดเ ปน อยา งดี ผลการเรยี นรทู คี่ าดหวัง 1. อธบิ ายแนวคดิ หลักการ ความหมาย ความสาํ คัญของปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งได 2. บอกแนวทางในการนําปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี งไปประยุกตใ ชใ นการดําเนินชวี ติ 3. เห็นคณุ คาและปฏิบตั ติ ามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกจิ พอเพียง 4. แนะนาํ สง เสรมิ ใหสมาชกิ ในครอบครวั เหน็ คุณคา และนําไปปฏิบตั ิในการดาํ เนนิ ชวี ิต 5. บอกแนวทางและสามารถเรม่ิ ตนประกอบอาชีพตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งได ขอบขายเน้อื หา บทท่ี 1 เศรษฐกิจพอเพียง รากฐานการดาํ เนนิ ชวี ิตของคนไทย บทท่ี 2 ปฏบิ ัตติ นดี มีความพอเพยี ง บทท่ี 3 รูใช รจู า ย บทที่ 4 ชวี ิตสดใส พอใจเศรษฐกิจพอเพียง บทที่ 5 การประกอบอาชีพตามหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เพ่อื ใหเ กดิ ความมน่ั คง มั่งค่ังและยั่งยืน

1 บทท่ี 1 เศรษฐกจิ พอเพยี งรากฐานการดําเนนิ ชีวติ ของคนไทย สาระสําคญั เศรษฐกิจพอเพียงเปน ปรัชญาที่พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหัว ทรงมีพระราชดํารัสช้ีแนะทาง การดําเนินชีวติ แกพสกนิกรชาวไทยมาโดยตลอดระยะเวลานานกวา 30 ป ตั้งแตก อนเกิดวิกฤตการณท าง เศรษฐกิจในป พ.ศ. 2540 ประเทศไทยประสบกับภาวะวิกฤติเศรษฐกิจนับวาเปนบทเรียนสําคัญท่ีทําให ประชาชนเขาใจถึงผลการพัฒนา ซ่งึ ใชเ ปน แนวทางการดําเนินชีวิตท่ีอยูบ นพื้นฐานของทางสายกลางและ ความไมป ระมาท คํานึงถึงความพอประมาณ การมีเหตุผล การสรางภูมิคุมกันที่ดีตอ ตนเองตลอดจนใช ความรูและคุณธรรมเปนพ้ืนฐานในการดํารงชีวิต ท่ีสําคัญจะตองมีสติปญ ญาและความขยันหมั่นเพียร ซง่ึ จะนาํ ไปสูความสขุ ในการดาํ เนินชวี ิตอยางแทจ ริง ผลการเรยี นรูท่ีคาดหวงั อธิบายแนวคดิ หลักการ ความหมาย ความสําคัญ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงได ขอบขายเนอ้ื หา เร่อื งที่ 1 ความเปน มา ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เร่อื งท่ี 2 ความหมาย ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง เรือ่ งที่ 3 หลักแนวคิดของเศรษฐกจิ พอเพียง เร่ืองท่ี 4 ความสาํ คัญของเศรษฐกจิ พอเพยี ง

2 เรอื่ งท่ี 1 ความเปนมาของเศรษฐกจิ พอเพียง ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง เปนแนวทางการดําเนนิ ชวี ติ และวิถีปฏิบตั ทิ ่ีพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู ัวทรงมพี ระราชดาํ รัสช้ีแนะแกพสกนิกรชาวไทยมานานกวา 30 ป ดังจะเห็นไดว า ปรากฏความหมาย เปน เชิงนัยเปน ครั้งแรกในพระบรมราโชวาทและพระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระเจา อยูห ัวในป พ.ศ. 2517 ท่ีพระองคไดทรงเนน ย้ําแนวทางการพัฒนาบนหลักแนวคิดที่พึ่งตนเอง เพ่ือใหเ กิดความพอมี พอกิน พอใชข องคนสวนใหญ โดยใชห ลกั ความพอประมาณ การคํานึงถึงการมีเหตุผล การสรา งภูมิคุมกัน ที่ดีในตวั เอง และทรงเตือนสติประชาชนคนไทยไมใ หป ระมาท ตระหนกั ถึงการพฒั นาอยา งเปนข้ันเปนตอน ทีถ่ ูกตองตามหลักวิชา และการมีคณุ ธรรมเปนกรอบในการปฏบิ ัตแิ ละการดาํ รงชีวติ ในชวงท่ีประเทศไทยประสบกับภาวะวกิ ฤตเิ ศรษฐกิจในป พ.ศ. 2540 นับเปน บทเรียนสําคัญที่ทํา ใหป ระชาชนเขาใจถึงผลจากการพัฒนาทไี่ มคาํ นึงถึงระดับความเหมาะสมกับศักยภาพของประเทศ พ่ึงพิง ความรู เงินลงทนุ จากภายนอกประเทศเปน หลัก โดยไมไ ดส รางความมน่ั คงและเขม แข็งหรอื สรางภูมิคมุ กัน ทด่ี ภี ายในประเทศ ใหสามารถพรอมรบั ความเส่ียงจากความผันผวนของปจจัยภายในและภายนอกจนเกิด วกิ ฤตการณท างเศรษฐกิจครง้ั ใหญส ง ผลกระทบอยา งรุนแรงตอสังคมไทย รัฐบาลตระหนักถึงความสําคญั ใน การแกไขปญหาดังกลา วใหเ กิดการพัฒนาที่ยั่งยืนในสังคมไทยอยางเปน ระบบดว ยการกําหนดนโยบาย ดานการศกึ ษา โดยนําปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเปน แนวทางในการพัฒนาคุณภาพและมาตรฐาน การศึกษาทกุ ระดบั ใชคุณธรรมเปน พืน้ ฐานของกระบวนการเรยี นรูทเ่ี ช่ือมโยงความรว มมือระหวา งสถาบัน การศึกษา สถาบันครอบครัว ชุมชน สถาบันศาสนา ใหมีสว นรว มในการจัดการศึกษาเพื่อใหผูเรียนเกิด ทักษะความรู ทักษะและเจตคติ สามารถนําไปประยุกตใ ชใ นชีวิตประจาํ วนั ไดอยางสมดุลและยง่ั ยนื เรอื่ งที่ 2 ความหมายของเศรษฐกิจพอเพยี ง เศรษฐกิจพอเพยี ง คอื อะไร เศรษฐกิจพอเพียง เปน ปรัชญาชถ้ี ึงแนวทางการดํารงอยูและปฏิบัติตนของประชาชนในทุกระดับ ต้ังแตครอบครวั ระดบั ชมุ ชนจนถึงระดับรัฐ ท้ังในการพัฒนาและการบริหารประเทศใหดําเนินไปในทาง สายกลาง โดยเฉพาะการพัฒนาเศรษฐกิจเพื่อใหกาวทันตอ ยุคโลกาภิวัตนความพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจําเปนท่ีตอ งมีระบบคุม กันในตัวท่ีดีพอสมควรตอ การมี ผลกระทบใด ๆ อันเกิดจากการเปลี่ยนแปลงท้ังภายนอกและภายใน ท้ังน้ี จะตองอาศัยความรอบรู ความรอบคอบ และความระมดั ระวังอยางยงิ่ ในการนําวชิ าการตาง ๆ มาใชใ นการวางแผน

3 และการดาํ เนินการทกุ ขน้ั ตอนและขณะเดียวกัน จะตอ งเสริมสรา งพ้นื ฐานจิตใจของคนในชาติ โดยเฉพาะ เจาหนา ที่ของรัฐ นักทฤษฎี และนักธุรกิจในทุกระดับใหมีสํานึกในคุณธรรม ความซ่ือสัตยสุจริตและ ใหม ีความรอบรูที่เหมาะสม ดําเนินชีวิตดว ยความอดทน มีความเพียรพยายาม มีสติปญญา และความ รอบคอบ เพื่อใหสมดุลและพรอมตอการรองรับความเปลี่ยนแปลงอยา งรวดเร็ว และกวา งขวาง ทงั้ ทางดา นวัตถุ สงั คม ส่งิ แวดลอ ม และวฒั นธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางดี ความพอเพียง หมายถึง ความพอประมาณ ความมีเหตุผล รวมถึงความจําเปนที่ตองมี ระบบภูมิคุม กันในตัวท่ีดีพอสมควรตอการมีผลกระทบใด ๆ อันเกิดจากการเปล่ียนแปลงทั้งภายนอก และภายใน ท้ังน้ีจะตอ งอาศัยความรอบรู ความรอบคอบและความระมัดระวังอยา งยิ่งในการนํา วิชาการตาง ๆ มาใชใ นการวางแผน และการดําเนินการทุกข้ันตอน และขณะเดียวกันจะตอ ง เสริมสรา งพ้ืนฐานจิตใจของคนในชาติ โดยเฉพาะเจาหนาที่ของรัฐ นักทฤษฎี และนักธุรกิจ ในทุกระดับ ใหม ีสาํ นึกในคณุ ธรรม ความซ่ือสัตยสุจริต และใหม ีความรอบรูที่เหมาะสม ดําเนินชีวิต ดว ยความอดทน ความเพียร มีสติปญ ญา และความรอบคอบ เพ่ือใหสมดุลและพรอ มตอ การรองรับการเปลี่ยนแปลงอยา งรวดเร็วและกวา งขวาง ทั้งทางดานวัตถุ สังคม สิ่งแวดลอ ม และ วัฒนธรรมจากโลกภายนอกไดเปนอยางดี เร่ืองท่ี 3 หลักแนวคดิ ของเศรษฐกจิ พอเพียง เปน ปรัชญาช้ีแนะแนวทางการดํารงอยูและปฏิบัติตนในทางท่ีควรจะเปน โดยมีพื้นฐานมาจาก วิถชี ีวิตดั้งเดมิ ของสังคมไทย สามารถนาํ มาประยกุ ตใ ชไ ดต ลอดเวลา และเปนการมองโลกเชิงในระบบที่มี การเปลี่ยนแปลงอยูต ลอดเวลา มุงเนนการรอดพน จากภัย และวิกฤติ เพื่อความม่ันคงและความยั่งยืน ของการพัฒนา

4 คุณลักษณะ เศรษฐกิจพอเพียงสามารถนํามาประยุกตใชก ับการปฏิบัติตนไดในทุกระดับ โดยเนน การปฏิบัติบนทางสายกลาง และการพัฒนาตนอยางเปนขน้ั ตอน แผนภาพแสดงแนวคิดเศรษฐกจิ พอเพียง ความพอเพยี งจะตอ งประกอบดว ย 3 หวง 2 เงื่อนไข ดงั นี้ ความพอประมาณ หมายถึง ความพอดที ี่ไมนอ ยเกินไปและไมมากเกินไปโดยไมเบียดเบยี นตนเอง และผอู ่ืน เชน การผลติ และการบริโภคทอ่ี ยใู นระดับพอประมาณ

5 ความมีเหตุผล หมายถึง การตดั สนิ ใจเก่ียวกบั ระดบั ของความพอเพียงน้ัน จะตอ งเปนไปอยา งมี เหตผุ ลโดยพจิ ารณาจากเหตุปจจยั ทเี่ กี่ยวของตลอดจนคํานงึ ถงึ ผลท่ีคาดวาจะเกิดข้ึนจากการกระทําน้ัน ๆ อยางรอบคอบ การมีภูมิคุม กันที่ดีในตัว หมายถึง การเตรียมตัวใหพรอมรับผลกระทบและการเปล่ียนแปลง ดานตา ง ๆ ที่จะเกิดข้ึนโดยคํานึงถึงความเปน ไปไดข องสถานการณตาง ๆ ท่ีคาดวาจะเกิดข้ึนในอนาคต ท้ังใกลแ ละไกล เงอื่ นไข การตัดสินใจและการดําเนินกิจกรรมตาง ๆ ใหอยูในระดับพอเพียงน้ัน ตอ งอาศัยท้ังความรู และ คุณธรรมเปนพ้ืนฐาน กลา วคอื  เง่อื นไขความรู ประกอบดวย ความรอบรูเก่ียวกับวิชาการตาง ๆ ท่ีเกี่ยวขอ งอยางรอบดา น ความรอบคอบที่จะนําความรูเ หลาน้ันมาพิจารณาใหเชื่องโยงกัน เพ่ือประกอบการวางแผน และ ความระมัดระวงั ในข้นั ปฏิบตั ิ  เง่ือนไขคุณธรรม ทจี่ ะตองเสรมิ สรา งประกอบดวย มีความตระหนกั ในคณุ ธรรม มคี วามซื่อสัตย สจุ ริตและมคี วามอดทน มีความเพยี ร ใชส ติปญญาในการดาํ เนินชีวติ เร่อื งท่ี 4 ความสําคญั ของเศรษฐกิจพอเพยี ง ความสําคญั ของเศรษฐกิจพอเพยี งท่ีสงผลตอประชาชน ดังนี้ 1. เกิดแนวคิดท่มี งุ เนนพึง่ พาตนเองเปนหลกั ทมี่ อี ยใู นตัวเอง เพ่อื นาํ มาพัฒนาคณุ ภาพชวี ิต ใหเ กิด ประโยชนส ูงสุดตอตนเอง ครอบครัว และชมุ ชน ซึ่งจะทาํ ใหสามารถดาํ รงชวี ิตอยไู ดอ ยางยั่งยืน 2. ทาํ ใหม ีความเขม แข็งในจติ ใจ โดยยึดหลกั การพ่งึ พาตนเองเปนหลัก เม่ือพึ่งตนเองไดแ ลว ทําให จติ ใจสงบเขม แข็ง ไมวิตกกังวล 3. เกิดความรว มมือ ความกระตือรอื รน ความสามคั คีในชุมชน และประเทศชาติ 4. เกดิ การมสี ว นรว ม คิดวเิ คราะห แกปญหารว มกนั 5. ทาํ ใหม คี วามเปนอยู พอมี พอกิน ลดปญหาความยากจน

6 “เมือ่ สังคมไทยเปนสงั คมเศรษฐกิจพอเพยี ง คนไทยดํารงชวี ติ บนทางสายกลาง มสี ามหวงสําคญั คลอ งใจในการดําเนนิ ชีวติ ไดแ ก ความพอประมาณ ความมเี หตุผล การมภี ูมคิ ุมกนั ในตัวที่ดี มีสองเงือ่ นไขกํากับชวี ติ อยา งเครง ครัด ไดแ ก เงื่อนไขความรูท ป่ี ระกอบดว ยรอบรู รอบคอบ ระมดั ระวัง เง่ือนไขคณุ ธรรม ซง่ึ มคี วามซอ่ื สัตยส จุ ริต อดทน เพียร มสี ติปญ ญา อยูใ นชีวิต ชีวิตมีแตค วามสุข เศรษฐกิจ สดใส สังคม อุนใจ สิ่งแวดลอม อดุ มสมบรู ณ วฒั นธรรม เขม แข็งยั่งยนื ”

7 กิจกรรมที่ 1 ตอบคําถามตอไปนี้ 1. จงอธิบายความหมายของ “เศรษฐกจิ พอเพียง” ทถี่ ูกตอ งท่ีสดุ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………... 2. หลกั แนวคดิ ของเศรษฐกจิ พอเพยี งเปนอยา งไร ? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3. เศรษฐกิจพอเพียงมีความสําคัญตอ การดําเนินชวี ติ ในปจจุบนั อยา งไร? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 4. ผูเรียนสามารถนําหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาปรับใชในเร่ืองอะไรบาง ใชวิธีการ อยางไร? ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

8 บทที่ 2 ปฏบิ ัติตนดี มีความพอเพียง สาระสําคญั การปฏิบัติตนตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ดังพระบาทสมเด็จพระเจา อยูห ัว ทรงมีพระราชดํารัสนํามาปฏิบัติตน คือ ยึดความประหยัด ประกอบอาชีพดวยความถูกตอ ง สุจริต เลิกแกงแยง ผลประโยชน และแขงขันกันในทางการคา ไมหยุดนิ่งท่ีจะหาทางใหช ีวิตหลุดพนจาก ความทกุ ขยากและปฏิบตั ติ นในแนวทางที่ดี ลด ละสิง่ ชัว่ ใหห มดสน้ิ ไป ผลการเรียนรูทค่ี าดหวงั 1. เหน็ คุณคาและปฏบิ ัตติ ามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง 2. บอกแนวทางในการนาํ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งไปประยกุ ตใชใ นการดําเนินชวี ิตได ขอบขา ยเน้อื หา เรือ่ งที่ 1 วิธีคิด วธิ ปี ฏิบตั ิ วธิ ใี หคุณคาตามแนวเศรษฐกจิ พอเพยี ง เรอ่ื งที่ 2 การปฏิบัติตนตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

9 เรอ่ื งท่ี 1 วิธีคดิ วธิ ปี ฏบิ ัติ วิธใี หค ณุ คา ตามแนวเศรษฐกจิ พอเพยี ง วิธคี ิด การจะนําปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงไปประยกุ ตใ ชใหไดผลดใี นการดาํ เนนิ ชวี ติ จําเปนจะ ตอง เริ่มตน จากการมีความรู ความเขาใจท่ีถูกตองวาเศรษฐกิจพอเพียงหมายถึงอะไร และมีหลักการ สําคัญอะไรบา งที่จะนําไปใชเ ปน แนวทางสูการปฏิบัติ ตลอดจนเห็นถึงประโยชนจากการท่ีจะนําไปใชใน ชีวติ ประจําวนั เพอื่ ใหรอดพน และสามารถดาํ รงอยูไ ดอยางม่ันคงและย่ังยนื วิธีปฏิบตั ิ หลงั จากที่ไดทําความเขา ใจอยา งถูกตอ งแลว ก็จําเปน จะตอ งทดลองนํามาประยุกตใช กบั ตนเอง ทง้ั ในชวี ิตประจําวนั และการดําเนินชีวิตสามารถอยรู ว มกับผูอ ่นื ไดอยา งมคี วามสุข โดยคํานึงถึง การพ่ึงพาตนเองเปน เบื้องตน การทําอะไรท่ีไมสุดโตงไปขางใดขา งหน่ึง การใชเ หตุผลเปนพ้ืนฐาน ในการตัดสินใจและการกระทําตาง ๆ ตลอดการสรา งภูมิคุมกันท่ีดี เพ่ือพรอ มรับตอการเปล่ียนแปลง จะไมทาํ อะไรท่เี ส่ยี งจนเกนิ ไปจนทําใหต นเองหรอื คนรอบขางเดือดรอ นในภายหลัง การใฝร ูอ ยางตอเน่ือง และใชค วามรูดว ยความรอบคอบและระมัดระวงั ความซื่อสัตย ความไมโลภ ความรูจ ักพอ ความขยันหมั่น เพียร การไมเบยี ดเบยี นกัน การรจู ักแบง ปน และชว ยเหลอื ซง่ึ กันและกัน อยางไรกต็ าม การทจี่ ะสรางภาวะความรูค วามเขา ใจทถี่ กู ตองอยางลึกซึ้งเกีย่ วกับเศรษฐกจิ พอเพยี ง เพ่อื ใหส ามารถนําไปประยกุ ตใ ชไดนั้น จําเปน ท่จี ะตอ งเรียนรูดว ยตนเองหรือรวมกับผอู ื่น วิธกี ารใหคณุ คา การเรยี นรจู ากการปฏบิ ัติ การแลกเปลี่ยนขอคิดเห็นและประสบการณระหวาง ผูท ี่มีความสนใจรว มกันจะทําใหส ามารถตระหนักถึงประโยชนและความสุขที่จะไดรับ จากการนําหลัก เศรษฐกิจพอเพียงไปใช แลว เกิดการปรับเปล่ียนความคิดเห็นและนอ มนําเอาเศรษฐกิจพอเพียงไปใชใ น การดําเนนิ ชีวติ ตอไป จิตสํานึกที่ตระหนักถึงความสุขท่ีเกิดจากความพอใจในการใชชีวิตอยา งพอดีและรูจักระดับ ความพอเพยี งจะนาํ ไปสูก ารประกอบสัมมาอาชพี หาเล้ียงตนเองอยางถูกตอ ง ไมใหอ ดอยากจนเบียดเบียน ตนเอง หรอื ไมเ กดิ ความโลภจนเบียดเบียนผูอืน่ แตม ีความพอเพียงที่จะคิดเผ่ือแผแบงปนไปยังคนอ่ืน ๆ ในชมุ ชนหรอื องคก รและสงั คมได อยางไรกต็ าม ระดบั ความพอเพียงของแตล ะคนจะไมเทากนั หรือความพอเพยี งของคนคนเดียวกัน แตต า งเวลาก็อาจเปล่ียนแปลงไปได แลว แตเ งื่อนไขภายในและภายนอก ตลอดจนสภาพแวดลอ มที่มี ผลตอความพอเพยี ง

10 เร่อื งที่ 2 การปฏิบตั ติ นตามแนวทางปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง ในฐานะท่เี ปนพสกนิกรชาวไทย จึงควรนอ มนําปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงท่ีพระบาทสมเด็จ พระเจาอยหู ัวภมู ิพลอดลุ ยเดช ทรงมพี ระราชดํารสั มาประพฤติปฏิบตั ติ น ดงั นี้ 1. ยึดความประหยัด ตัดทอนคา ใชจ ายในทุกดา น ลดละความฟุมเฟอ ยในการดํารงชีวิตอยาง จริงจงั ดังกระแสพระราชดํารัส ความวา “ ...ความเปน อยูทต่ี องไมฟ ุมเฟอย ตอ งประหยัดไปในทางทีถ่ กู ตอง...” 2. ยึดถือการประกอบอาชีพดวยความถูกตองสุจริต แมจ ะตกอยูใ นภาวะขาดแคลนใน การดาํ รงชวี ติ กต็ าม ดงั กระแสพระราชดํารัส ความวา “...ความเจริญของคนทั้งหลายยอมเกิดจากการประพฤติชอบและการหาเล้ียงชีพชอบเปน หลักสําคญั ...” 3. ละเลิกการแกง แยงผลประโยชนและแขง ขันกันในทางการคาขาย ประกอบอาชีพแบบตอสูก ัน อยางรุนแรงดงั อดตี ดังกระแสพระราชดาํ รัสในเรอ่ื งนี้ ความวา “...ความสุขความเจริญอันแทจริงน้ัน หมายถึงความสุขความเจริญท่ีบุคคลแสวงหาไดด วย ความเปนธรรม ทัง้ ในเจตนาและการกระทํา ไมใชไ ดม าดว ยความบังเอิญหรือดว ยการแกง แยง เบียดบังมา จากผอู ่นื ...” 4. ไมห ยุดนิง่ ทจ่ี ะหาทางใหชีวิตหลุดพน จากความทกุ ขยากครั้งน้ี โดยตองขวนขวายใฝหาความรใู ห เกิดมีรายไดเพ่ิมพูนขึ้นจนถึงขั้นพอเพียงเปนเปา หมายสําคัญ ดังกระแสพระราชดํารัสตอนหน่ึงที่ให ความหมายชัดเจนวา “...การทีต่ อ งการใหทุกคนพยายามท่ีจะหาความรู และสรา งตนเองใหม่ันคงนี้ เพ่ือตนเอง เพ่ือจะ ใหตนเองมีความเปน อยูทก่ี า วหนา ทมี่ คี วามสขุ พอมีพอกินเปนขั้นหนึ่ง และขั้นตอ ไปก็คือการมีเกียรติวา ยนื ไดดว ยตนเอง...” 5. ปฏิบัติตนในแนวทางที่ดี ลด ละ สิ่งชั่วใหหมดสิ้นไป ท้ังดวยสังคมไทยที่ลมสลายลงในครั้งนี้ เพราะยังมีบุคคลจํานวนมิใชนอ ยที่ดําเนินการโดยปราศจากความละอายตอแผน ดิน ดังกระแสพระราช ดาํ รสั ความวา “... พยายามไมกอ ความช่วั ใหเ ปน เคร่อื งทาํ ลายตัว ทาํ ลายผอู น่ื พยายามลด ละ ความชั่วที่ตัวเอง มอี ยู พยายามกอความดีใหแกตัวอยูเสมอ พยายามรักษาและเพิ่มพูนความดีที่มีอยูน ั้นใหงอกงามสมบูรณ ขนึ้ ...” ----------------------------------- * จากหนังสือเศรษฐกจิ พอเพยี ง สาํ นักงานคณะกรรมการพเิ ศษเพ่อื ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจาก พระราชดาํ ริ หนา 27 พิมพคร้ังที่ 3 กรกฎาคม 2548

11 หลักของความประมาณ (พอ ดี) 5 ประการ (จากขอ สรุปของสภาพฒั น) 1. พอดดี า นจิตใจ เขมแข็ง มจี ิตสํานึกที่ดี เออื้ อาทร ประนีประนอมนกึ ถึงประโยชนส วนรวม 2. พอดดี า นสงั คม ชว ยเหลือเกือ้ กูล รจู ักสามัคคี สรา งความเขม แขง็ ใหค รอบครวั และชมุ ชน 3. พอดีดา นทรัพยากรธรรมชาติและส่ิงแวดลอม รูจ ักใชแ ละจัดการอยา งฉลาด และรอบคอบ เกดิ ความย่งั ยนื สูงสุด 4. พอดดี านเทคโนโลยี รูจ กั ใชเ ทคโนโลยีที่เหมาะสมและสอดคลอ งตอ ความตอ งการเปน ประโยชน สภาพแวดลอ มและเกดิ ประโยชนต อสวนรวมและพฒั นาจากภูมิปญ ญาชาวบานกอ น 5. พอดีดา นเศรษฐกิจ เพิ่มรายได ลดรายจา ย ดํารงชีวิตอยา งพอควรพออยู พอกิน สมควรตาม อัตภาพและฐานะของตน หลกั ของความมเี หตุผล 1. ยดึ ความประหยัด ตัดทอนคา ใชจา ยในทกุ ดา น ลดความฟมุ เฟอ ยในการดาํ รงชีวติ 2. ยึดถือการประกอบอาชีพดว ยความถูกตองสุจริต แมจ ะตกอยูใ นภาวะขาดแคลน ในการดาํ รงชีวิต 3. ละเลิกการแกงแยง ผลประโยชน และแขงขันในทางการคาขายประกอบอาชีพ แบบตอ สูก ัน อยางรนุ แรง 4. ไมห ยุดนิ่งที่จะหาทางในชวี ติ ใหห ลดุ พน จากความทุกขย าก 5. ปฏบิ ัติตนในแนวทางทีด่ ี ลด เลิก ส่ิงย่ัวยุกเิ ลสใหหมดส้ินไป ไมกอความชวั่ ใหเปน เคร่ืองทําลาย ตัวเอง ทําลายผอู ่นื หลักของการมีภมู ิคมุ กนั 1. มคี วามรู รอบคอบ และระมัดระวงั 2. มีคณุ ธรรม ซอื่ สตั ยสุจริต ขยนั อดทนและแบง ปน การปฏิบัติตนตามแนวทางเศรษฐกจิ พอเพียง ปรัชญาเศรษฐกิจพอเพยี งเปน แบบอยา งและแนวทางใหบ คุ คล ครอบครัว ชุมชน นํามาประยุกต ใชในการดาํ รงชีวิต ดงั นี้ 1. ยึดหลกั ความประหยดั ไมใ ชจายฟมุ เฟอย ใชใ นสงิ่ ท่จี าํ เปน และรจู กั เก็บออมไวใ ชใ นอนาคต 2. ยึดหลักความซอื่ สัตยส จุ รติ ความถกู ตอ งในการประกอบอาชพี และการดาํ เนินชีวิตไมเ หน็ แกตวั 3. ยึดหลักความไมแกง แยงชิงดีกัน รูจ ักการพ่ึงพากัน ไมเ อารัดเอาเปรียบและแขงขัน โดยใชว ธิ รี ุนแรง

12 4. ยึดหลักการใฝรูใฝเรียน หมั่นศึกษาหาความรู ใชส ติปญญาในการดําเนินชีวิตการประกอบ อาชพี เพือ่ ใหม รี ายไดไ วใชจ า ย โดยยดึ ความพอเพยี งเปน หลัก 5. ยดึ หลกั การทําความดี ลด ละ ความช่ัวและสิ่งอบายมุขทั้งปวง เพื่อใหตนเอง ครอบครัว และ สงั คม อยูอยางเปน สุข กจิ กรรมท่ี 2 หลังจากผูเรยี นไดเ รียนรหู ลักการเศรษฐกจิ พอเพียงจนมีความรู ความเขาใจ ยอมรบั และตัดสินใจลงมือ ปฏิบัติ ประยุกตใชในการดําเนินชีวิต และประกอบอาชีพของตนเองน้ัน ผูเรียนมีแนวทางสามารถนํามา ปฏบิ ตั ิกบั ตวั เอง ครอบครวั อยางไร? เน้อื หา แนวทางปฏบิ ตั ิ 1.พอประมาณ ในการดาํ เนินชีวิต เชน (การช้ือสนิ คา การใชเงิน) .................................................................................................................................... 2.ความมเี หตุผล .................................................................................................................................... 3.มีภูมิคุม กนั ทีด่ ี ในการประกอบอาชพี เชน (การลงทุน การแปรรูป) .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ในการดําเนินชีวิต เชน (การตัดสนิ ใจช้ือสินคา การใชเงนิ ) .................................................................................................................................... .................................................................................................................................... ในการประกอบอาชพี เชน (การตัดสนิ ใจลงทุน) .................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ในการดําเนนิ ชวี ติ เชน (การสํารองของใช การปองกนั อบุ ตั ภิ ยั ) .................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ในการประกอบอาชพี เชน (การสาํ รองเงินลงทุน การสํารองสนิ คา) .................................................................................................................................... .....................................................................................................................................

13 เนอื้ หา แนวทางปฏิบัติ 4.เงอื่ นไขความรู รอบรู เชน (ความรูเรอ่ื งอาชพี นนั้ ๆ) ......................................................................................................................................... 5.เง่อื นไขคณุ ธรรม รอบคอบ เชน (รอบคอบในการใช).................................................................................. ........................................................................................................................................ ระมดั ระวงั เชน (การทาํ บัญช)ี ......................................................................................... ซ่ือสตั ย เชน (ใชวตั ถุดบิ ท่ไี มม ีสารพษิ ปนเปอ น) …………………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………….………………………… อดทน เชน (อดทนในการดาํ เนินการ)………………………………………..………………………….. แบง ปน เชน (มคี วามเอ้ือเฟอ เผอื่ แผ) ...............................................................................

14 บทที่ 3 รใู ช รูจาย สาระสําคัญ เมอื่ เราประกอบอาชพี มรี ายได การนําเงินไปใชจายส่ิงใดตอ งจดทุกอยา ง ทุกคร้ังท่ีจายออกไป การบันทึกรายรับ รายจา ยเปนหลักฐาน แสดงแหลงที่มาของรายได รายจา ยและเงินออม อีกท้ังเปน การเตอื นตนเองและครอบครวั วา ในแตละเดอื นมีคา ใชจ า ยอะไรบางที่ไมจ ําเปน รายการใดสามารถตัดท้ิง ไปไดในเดอื นตอไป ครอบครวั ควรเริม่ ตนจดรายรับ - รายจา ยจนเปน นสิ ยั ครอบครัวเราจะไดไ มยากจน ผลการเรยี นรูท ี่คาดหวัง 1. วางแผนการใชจ ายของตนเองและครอบครวั ได 2. วิเคราะหส ภาพรายรบั - รายจา ยของครอบครัวได 3. บันทกึ รายรับ - รายจา ยของตนเองและครอบครวั ได 4. อธบิ ายวธิ ีการลดรายจายและเพ่มิ รายได 5. อธิบายวธิ ีการออมเงินได ขอบขา ยเนอื้ หา เรื่องที่ 1 การวางแผนการใชจา ยของตนเองและครอบครัว เร่ืองท่ี 2 การบันทึกรายรบั - รายจายของตนเองและครอบครัว เรอ่ื งท่ี 3 การลดรายจา ยและเพิม่ รายไดในครัวเรอื น เรื่องที่ 4 การออม

15 เรื่องท่ี 1 การวางแผนการใชจาย กอนทจี่ ะใชจา ยเงิน เราควรจดั สรรเงนิ ทม่ี ีอยใู หต รงกับความตองการ โดยการวางแผนการใชจาย เงินไวกอ น การวางแผนการใชจา ยเงิน หมายถึง การที่บคุ คลจัดสรรรายรับ - รายจา ย ของตนเอง ซ่ึงมแี นวทาง ในการปฏิบัติ ดังนี้ 1. การหารายได ทกุ คนตองประกอบอาชีพ เพ่ือใหม รี ายไดประจาํ และหากมีเวลาวางควรหารายได เสรมิ เพอื่ จะไดม ีรายไดพ อกบั การใชจ ายในการดาํ รงชพี 2. การใชจ า ยใหพิจารณาใชจ า ยในส่ิงท่ีจําเปนจริง ๆ เชน ใชจา ยเปน คาอาหาร เครื่องนุง หม ท่ีอยูอาศัย ยารักษาโรค โดยคํานึงถึงคุณคา ของส่ิงที่ซื้อวามีคุณภาพและคุมคา เงิน ไมใชซ้ือเพราะ คําโฆษณาชวนเชื่อ การประหยัด ควรรูจักเก็บออมเงินไวใ ชจ ายเม่ือคราวจําเปน เชน เม่ือเจ็บปวย โดยวางแผนใหมี รายจา ยนอยกวารายไดมากท่ีสุดก็จะมีเงินเก็บ เคร่ืองใชที่ชํารุดเสียหาย ควรซอมแซมใหใชไ ดอยูเ สมอ ประหยดั พลงั งานและทะนถุ นอมเครอ่ื งใชใ หมีอายกุ ารใชง านไดน าน การเปน หน้ีโดยไมจ ําเปน เพราะยืมเงินมาใชจายสุรุยสุราย เชน การยืมเงินมาจัดงานเลี้ยง ในประเพณีตา ง ๆ จะทําใหช ีวิตมีความลําบาก สรางความเดือดรอนใหต นเองและครอบครัว แตถ าหาก เปน หน้ี เพราะนําเงนิ มาลงทุนในกจิ การทสี่ ามารถใหผ ลคุมคาก็อาจจะเปนหนไ้ี ด 3. การบันทึกรายรบั - รายจาย เปน วิธกี ารวางแผนทสี่ าํ คัญ การบันทึกรายรับ - รายจา ย ในชีวิต ประจําวัน เพ่ือใหทราบวาในวันหน่ึง สัปดาหห น่ึง เดือนหนึ่ง เรามีรายไดจ ากอะไร เทาไรและจายอะไร อยางไร ควรจะวางแนวทางในการใชจายอยางไรจึงจะพอและท่ีเหลือสะสมไวเ ปน ทุนหรือเก็บสะสมไว ใชจ า ยในยามจําเปน การบนั ทึกรายรบั - รายจาย จงึ เปน ขอ มลู หลกั ฐานแสดงใหเห็นแหลงท่ีมาของรายได และทีไ่ ปของรายจา ย ซงึ่ จะนาํ ไปสกู ารตง้ั เปาหมายลดรายจา ย การเพมิ่ รายได และการออมตอ ไป เร่ืองท่ี 2 การบนั ทึกรายรบั - รายจายของตนเองและครอบครวั เมอื่ เรามีรายไดแ ละนําเงนิ รายไดไ ปใชจายซือ้ ส่ิงท่จี าํ เปน สิ่งใดท่ีมีราคาสูงก็ไมจําเปนตอ งซื้อทันที แตใหตั้งเปาหมายไววาจะเก็บหอมรอมริบไวจ นมากพอแลว จึงซ้ือ ดังนั้นเราจึงควรวางแผนการใชจ ายไว ลว งหนา วา เราตองซอ้ื อะไร เทาไหร เมอ่ื ใด เราคงเคยไดยินขา วชาวนาขายที่นาไดเ งินเปน แสนเปนลา น แตเม่ือเวลาผานไปไมก ่ีป เขากลับ ไมเ หลือเงินเลย ตองไปเชาทีน่ าของคนอื่นทํากิน เรือ่ งดังกลาวเปน ตัวอยางของบคุ คลท่ีไมมกี ารวางแผน การใชเงิน ดังนน้ั กอ นทเี่ ราจะใชจา ยเงนิ เราควรจดั สรรเงนิ ท่มี ีอยู ใหตรงกับความตองการดวยการวางแผนไว

16 วิธกี ารวางแผนท่ีสาํ คญั วธิ ีการหนึง่ คอื การบนั ทกึ รายรบั - รายจา ย “หากอยากมีชวี ติ ท่ีมั่งค่งั สมบูรณ ตอ งลงมือบันทึกรายรบั - รายจา ยตงั้ แตบ ดั นี”้ ขอควรคาํ นงึ ในการใชจา ยเงินและจดบนั ทกึ รายรบั รายจาย 1. กําหนดความคาดหวงั และเปา หมายวา จดบันทึกเพื่ออะไร 2. วางแผนรับ - จา ยกอนใชเ งนิ 3. กอนซ้ือสิง่ ใดตองพจิ ารณาใหดกี อ นวาสง่ิ น้นั จําเปนหรือไม 4. จดบันทกึ ทกุ ครง้ั ทุกวัน ทุกบาท ทุกสตางคที่มีการรับและจา ยเงิน 5. หมัน่ ตรวจสอบบัญชีวามีรายการใดทีใ่ ชเงนิ ไมเหมาะสม หากมีตอ งแกไ ขทนั ที 6. เก็บใบเสร็จหรือหลกั ฐานการรับเงิน - จา ยเงนิ ไวเ พ่ือตรวจสอบกับบัญชที ีจ่ ด “การจดบนั ทกึ รายรบั - รายจา ย” หรือการจดบัญชี จะชวยใหเราทราบวาเรามีรายรับมากนอย แคไ หน เราสามารถลดคาใชจ ายรายการใดออกไปไดบา ง “การจดบัญชี” ทําใหเราสรางสมดุลระหวา ง รายไดและรายจา ยทเี่ หมาะสมแกฐ านะการเงินของเราไดเปนอยา งดี การจดบญั ชคี รวั เรอื น เปน การจดั ทาํ บัญชีรายรับ รายจายของครอบครัว เราสามารถจัดทําบัญชี แบบท่ีงาย ผูที่ไมเ คยมีความรูเร่ืองการบัญชีมากอ นก็ทําเองไดโ ดยการแยกรายการออกเปน รายรับและ รายจาย รายรับ ไดแ ก เงินเดือน คา จา ง ผลตอบแทนท่ีไดจากการทํางาน เงินท่ีไดจ ากการขาย ผลผลิต การเกษตร หรือทรัพยส ิน เปน ตน รายจายไดแ ก คา ใชจายเพ่ือซ้ือสินคาสําหรับในการอุปโภค บริโภค คา น้ําประปา คา ไฟฟา คาโทรศพั ท คาซอ มแซม คา อุปกรณเ ครื่องใช เครื่องไม เคร่ืองมือ คา รถ คา อาหาร คา เชา เปน ตน ตัวอยา ง รายรบั รายจาย ขายผลผลติ ทางการเกษตร 2,500 บาท จา ยเงินซื้อของใชใ นบาน 500 บาท 1 มี.ค. 52 จายเงนิ ซอื้ ขาวสาร 300 บาท 5 ม.ี ค. 52 จา ยคานาํ้ คาไฟ 250 บาท 7 ม.ค. 52 ขายผลผลิตทางการเกษตร 1,250 บาท 10 มี.ค. 52 จา ยคาซือ้ ปยุ 300 บาท 15 ม.ี ค. 52 จา ยคาอาหาร 200 บาท 20 มี.ค. 52 25 มี.ค. 52

17 ตวั อยา ง การจดบัญชีครัวเรอื น วัน เดอื น ป รายการ รายรับ รายจา ย คงเหลอื 1 ม.ค. 52 ขายผลผลติ 2,500 - 2,500 5 ม.ค. 52 ซ้ือของใช 500 - 2,000 7 ม.ค. 52 ซ้อื ขาวสาร 300 - 1,700 10 ม.ค. 52 จายคา นาํ้ คาไฟ 250 - 1,450 15 ม.ค. 52 ขายผลผลิตทางการเกษตร 1,200 - 2,650 20 ม.ค. 52 จา ยคา ซื้อปุย 300 - 2,350 25 ม.ค. 52 จายคาอาหาร 200 - 2,150 รวม 3,700 - 1,500 - 2,150 รายรับสงู กวา รายจาย 2,150 การบันทึกรายรับ - รายจา ย หรอื การจดบัญชีท้ังของตนเองและครอบครัว มีความสําคัญตอ ชีวิต ของคนไทยเปนอยา งยิ่ง ดังพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว พระราชทานแกค ณะ บุคคลตาง ๆ ที่เขา เฝา ถวายพระพรชัยมงคลเน่ืองในวโรกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา วันท่ี 4 ธันวาคม พ.ศ. 2540 ณ ศาลาดุสดิ าลยั พระราชวงั ดสุ ิต ความวา “...เมื่อ 40 กวา ป มผี ูห นง่ึ เปนขาราชการชั้นผูน อย มาขอเงิน ที่จริงไดเคยใหเงินเขาเล็ก ๆ นอ ย ๆ แตเ ขาบอกวา ไมพอเขาก็มาขอยืมเงิน ขอกูเงินก็บอก.. เอาให.. แตข อใหเ ขาทําบัญชีรายรับ - รายจา ย รายรับก็คือ เงินเดือนของเขาและรายรับที่อุดหนุนเขา สวนรายจา ยกเ็ ปนของทีใ่ ชใ นครอบครัว...ทีหลงั เขาทาํ ...ตอมา เขาทาํ บัญชมี าไมขาดทุน แลว เขาสามารถท่ี จะมีเงินพอใช เพราะวา บอกใหเ ขาทราบวามเี งินเดอื นเทา ไหรจะตอ งใชภ ายในเงนิ เดอื นของเขา...”

18 บคุ คลตัวอยา งการสรางชีวิตใหมอ ยางพอเพียงดวยบญั ชคี รวั เรอื น นายเจน ชูใจ ราษฎร หมู 4 ตาํ บลพนมทวน จงั หวัดกาญจนบรุ ี ผปู ระสบความสําเร็จจากการทํา บัญชีครัวเรือน กลาววา “จบเพียงประถมศึกษาปที่ 4 พอ แมยากจน มีอาชีพทํานาเปน หลัก ตอมาไดรับ มรดกเปน ท่ีนา 10 ไร จึงทาํ นาเรอ่ื ยมา แตก ็สามารถสงลูกเรียนสูง ๆ ได เน่ืองจากสรางวินัยในการใชจ าย เงินอยางมรี ะบบ มีพอ แมเปนแบบอยา งทดี่ ีในเรื่องความมรี ะเบยี บในการใชเ งินทองแตละบาทแตล ะสตางค โดยในสมัยพอ ใชถา นหุงขา ว เขียนคา ใชจ า ยในแตละวันท่ีขางฝาขา งบาน จึงจดจํามาปฏิบัติ เริ่มจาก จดบนั ทึกชัว่ โมงการทํางานวาภายใน 1 เดอื น มคี วามขยนั หรอื ขเ้ี กยี จมากนอยแคไหน ภายหลังมาทําบัญชี การใชจ ายในครวั เรอื นในชว งทาํ ไรน าสวนผสม เมอ่ื ป 2528” กวา 20 ป ที่ทําบัญชีครัวเรือนมาทําใหท ุกวันนี้มีชีวิตในครอบครัวอยูอยา งมีความสุข ปจจุบัน มีทีน่ ารวมกวา 50 ไร โดยการซ้ือสะสมมา มีเงินฝากธนาคาร โดยมีคติวา จากนํ้าที่ตักมาจนเต็มโอง เวลา น้ําพรองตองเติมใหเต็ม ถา ปลอยใหน ํา้ แหงขอด ชวี ิตกจ็ ะเหนอื่ ยจะทําใหช ีวิตบั้นปลายลาํ บาก” นายเจน กลา ว น่ันคือประโยชนที่เห็นไดชัดจากการทําบัญชีครัวเรือนที่ไมเพียงแตจ ะชว ยใหความเปนอยูข อง ครอบครวั ดีขึน้ เทาน้ัน แตย งั สรา งสังคมใหเปน ปก แผน สงผลไปถึงเศรษฐกิจอนั มน่ั คงของประเทศในอนาคต ขางหนา อกี ดวย (จตพุ ร สุขอินทร และ ปญ ญา มงั กโรทัย, 2552 : 30) เรอื่ งที่ 3 การลดรายจา ยและเพ่มิ รายไดในครัวเรือน การลดรายจายในครัวเรือน ปญหาเร่ืองหน้ีสินในครอบครัวหรือปญ หารายรับไมพอกับรายจาย เปนปญหาท่ีทําใหป ระชาชนหนักใจ การปองกันและแกไขปญ หาเรื่องหน้ีสิน มีหลักงาย ๆ วาตอ งลด รายจา ยและเพม่ิ รายไดใ หมากขนึ้ การลดรายจายสามารถทําไดโดยการสํารวจคาใชจา ยในเดือนท่ีผานมา แลวจดบนั ทกึ ดวู า ในครอบครัวมีการใชจายอะไรไปบางและรายการใดที่ไมจําเปน นาตัดออกไปได ก็ใหตัด ออกไปใหหมดในเดอื นถัดไปก็จะสามารถลดรายจา ยลงได แตท ุกคนในครอบครัวตอ งชวยกัน เพราะถา คน หนง่ึ ประหยัดแตอ ีกคนยังใชจ ายฟุมเฟอ ยเหมือนเดิมก็คงไมไ ดผ ล ตองช้ีแจงสมาชิกทุกคนในบา น เมื่อลด รายจายไดแลว ก็เอารายรบั ของท้งั บานมารวมกนั ดูวาจะพอกบั รายจา ยหรือไม ถาพอและยังเหลือ ก็คงตอง เอาไปทยอยใชหน้ีและเก็บออมไวเผื่อกรณีฉุกเฉิน เชน การเจ็บปวย อุบัติเหตุ เปน ตน แตถ ารายไดย ัง นอยกวารายจายก็ตอ งชวยกันคดิ วาจะไปหารายไดเพ่มิ มาจากไหนอกี โดยสรปุ การใชจา ยเงินมี 3 แบบ คือ 1. ใชตามใจชอบเปน การใชไ ปเรื่อย ๆ แลวแตว าตองการอะไรกซ็ ้อื เงินหมดก็หยุดซอื้ 2. ใชตามหมวดทแี่ บง ไว เชน - คา อาหารและคา เส้ือผา - คา รักษาพยาบาล

19 - คา ทาํ บุญกุศล - เกบ็ ออมไวใ ชใ นอนาคต ฉุกเฉิน - คาศกึ ษาเลา เรยี นของบตุ ร ฯลฯ 3. ใชต ามแผนการใชท กี่ าํ หนดไวล ว งหนา เปน การใชตามโครงการท่ีไดวางแผนไวล ว งหนาแลวน้ัน ซึ่งเปน วิธีการท่ีถูกตอง ซึ่งสามารถนําหลักการทางวิชาการมาใชใ นการปฏิบัติการวางแผนการใชจา ย ในครอบครัว ขอ ปฏบิ ตั ิของการใชจายภายในครอบครวั มสี ง่ิ ทพี่ งึ ปฏบิ ตั ิ 3 ประการคือ - การทาํ บญั ชีรายรับ - รายจาย - การประหยัด - การออมทรพั ย ครอบครัวตองมีการวางแผนจัดการรายรับ - รายจาย เพื่อใหม ีทรัพยส ินเพียงพอจะซ้ือหรือ จดั หาส่ิงท่ีครอบครัวตอ งการ เพ่อื ความสงบสุขและความเจริญของครอบครวั เร่อื งท่ี 4 การออม การออม คือ การสะสมเงินทีละเล็กทีละนอ ย เมื่อเวลาผานไปเงินก็จะเพ่ิมพูนข้ึน การออม สว นใหญจะอยูในรูปการฝากเงินกับธนาคาร จุดประสงคหลักของการออม เพ่ือใชจา ยในยามฉุกเฉิน ยามเราตกอยใู นสภาวะลาํ บาก การออมจงึ ถือวา เปน การลงทุนใหกบั ความมัน่ คงในอนาคตของชวี ิต หลักการออม ธนาคารออมสินไดใหแ นวคิดวา “ออม 1 สวนใช 3 สวน เน่ืองจากการออมมี ความสาํ คญั ตอ การดํารงชีวิต แมบางคนมรี ายไดไมม ากนัก คนเปน จํานวนมากออมเงินไมไ ด เพราะมีคาใช จา ยมาก ใชเ งนิ เกินตวั รายรบั มีไมพอกบั รายจา ย เม่ือเรามีรายไดเราจะตองบริหารจัดการเงินของตนเอง หากเราคิดวาเงินออมเปนรายจา ยอยางหน่ึงเชน เดียวกับรายจายอ่ืน ๆ เงินออมจะเปน รายการแรกท่ีตอ ง จา ยทุกเดือน โดยอาจกําหนดวาอยา งนอ ยตองจา ยเปน รอ ยละเทา ไรของรายไดและทําจนเปน นิสัย แลวคอ ยวางแผน เพอ่ื นาํ เงนิ สว นทเ่ี หลอื ไปเปน คาใชจ า ยตา ง ๆ เทานเ้ี รากม็ เี งนิ ออม การลดรายจา ย สามารถกระทาํ ไดดงั น้ี 1. ทําสวนครัวและเลี้ยงสัตวไวสําหรับบริโภค โดยใชพืชผักพื้นบานที่มีในทองถ่ิน ผักท่ีใชเปน ประจํา ผกั ทีป่ ลกู ไดง ายไมตองดูแลมากมาปลูกไวในครัวเรือน เชน ผักบุง ผักคะนา ผักขม ชะอม ฟกทอง แตงกวา มะเขือ ถ่ัวฝกยาว ขา ตะไคร ตนหอม กระเทียม ตําลึง และการเลี้ยงปลาดุก เลี้ยงกบ เล้ียงไก เปน ตน ซึ่งหากเราสามารถปลกู ผักสวนครวั เลย้ี งสัตวไวร ับประทานในครวั เรือนไดเอง โดยไมตองไปซื้อหา มาจากตลาด กจ็ ะทาํ ใหครัวเรือนสามารถลดรายจายได แตหากผลผลิตเหลือเฟอจากการบริโภคแลวเรา นาํ ไปขายกจ็ ะเปน การเพิ่มรายไดอกี ดว ย

20 ๒. การประหยัด การออมในครวั เรอื น โดยการรูจักใชท รพั ยสนิ เวลา ทรัพยากรตามความจําเปน ดวยความระมัดระวงั โดยใหเกดิ ประโยชนค มุ คามากที่สุด รจู กั ดํารงชีวิตใหเหมาะสมกับสภาพความเปนอยู สวนตัว รวมท้งั การอดออม ลดรายจา ยท่ีไมจําเปน ประหยัดพลังงาน รูจักการใชพลังงานจากแสงอาทิตย เปน ตน ๓. การลด ละ เลิก อบายมุข โดยการปรับเปล่ียนพฤติกรรมตนเอง จากการท่ีชอบไปงานสังคม ดื่มเหลา ฟง เพลง เตนรํา กลบั บานดึก กต็ องเลิกการกระทาํ ทีไ่ มจ าํ เปน และเปนผลเสียตอสุขภาพรางกาย สน้ิ เปลือง ๔. การจัดทาํ บญั ชีครวั เรอื น คอื การรจู กั จดทกุ ครั้งท่ีจา ย บรหิ ารการใชจายใหเหมาะสมกบั ตนเอง ส่งิ ใดทเี่ กินความจาํ เปนในชีวิตก็ตอ งไมใ ชจ า ย ๕. การใชพลงั งานอยา งประหยัด เชน การประหยดั น้ํา ประหยัดไฟ ใชเทาทจี่ าํ เปน เปน ตน การเพม่ิ รายได การเพิ่มรายไดน้นั มีหลากหลายวิธี นอกจากการประกอบอาชพี หลักแลว เรายงั สามารถเพมิ่ รายได ได ดงั น้ี 1. การปลูกผกั สวนครวั สําหรบั ไวรบั ประทานเองในครัวเรอื น และแบงปนใหเพ่ือนบานท่ีเหลือ จึงนําไปขาย ก็จะทําใหมีรายไดเพิ่มข้ึน เชน การปลูกพริก มะเขือ ชะพลู ตนหอม ผักชี ชะอม ตําลึง ผกั หวาน เปน ตน 2. การประกอบอาชีพเสริม โดยใชทรัพยากร วัตถุดิบที่มีอยูในครัวเรือน ในชุมชนมาใชใหเกิด ประโยชนสูงสุด และเปนการลดตนทุนการผลิตใหคุมคาและประหยัด เชน การถนอมอาหารแปรรูป งานหตั ถกรรมสิง่ ประดษิ ฐ การผลิตกลาไมด อกไมป ระดับ การเล้ียงไกพื้นเมือง การเพาะถั่วงอก การเพาะ เหด็ การทาํ ปุยชวี ภาพ การเล้ยี งปลาดุกในบอซเี มนต การทาํ เฟอรน ิเจอรจากไมไ ผ เปน ตน 3. การพัฒนาอาชีพเดิม เปนการพัฒนาอาชีพเดิมใหดีขึ้น โดยการหาความรูเพิ่มเติมจาก การเขารวมเวทีประชาคมในชุมชน การศึกษาดูงาน การเขารับการอบรม เพ่ือนําความรูมาพัฒนาอาชีพ ในการขยายพันธมุ ะนาวขาย กอ็ าจไปหาความรูเพมิ่ เติมเกย่ี วกับการขยายพนั ธุม ะนาวไมม ีเมลด็ มะนาวนา้ํ ดี ลูกดก ตนเล็กแตใหผลผลิตสูง และศึกษาเรื่องการขายพันธุมะนาวทางเว็บไซต เพื่อขยายการตลาด ใหสามารถขายผลผลิตไดม ากขึ้น เปนตน

21 กจิ กรรมที่ 4 1. ผูเรียนไดข อ คดิ อะไรบา งจากกรณตี วั อยาง “สรางชีวติ ใหมอ ยา งพอเพียงดวยบัญชคี รวั เรอื น” …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. .…………………………………………………………………………………………………………… 2. ผูเ รยี นไดจดั ทําบญั ชีครัวเรอื นหรือไม อยางไร …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… 3. ในชุมชนของผูเรียนมีใครจัดทําบัญชีครัวเรือน พรอมยกตัวอยาง 1 ครอบครัววาเขาจัดทํา อยา งไรและไดผลอยางไร …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………

22 กิจกรรมที่ 5 ใหผ เู รยี นตอบคําถามตอ ไปนี้ 1. การบันทกึ บัญชคี รวั เรอื น หมายถึง ผเู รียนและครอบครัวมกี ารวางแผนการใชจ ายอยา งไร ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………. 2. รายรับ หมายถงึ อะไร พรอ มยกตวั อยาง ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………. 3. รายจา ย หมายถึงอะไร พรอ มยกตวั อยาง ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………. 4. ผเู รียนมวี ธิ ลี ดรายจา ยและเพมิ่ รายไดอยางไร ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………. 5. ผเู รยี นมีวธิ กี ารออมเงินอยา งไร ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………………….

23 6. ใหผ เู รียนบันทกึ บญั ชคี รวั เรอื นตามรายการดังตอไปน้ี ลงในแบบบันทึกรายรบั – รายจา ย ของครอบครัวภายใน 1 เดอื น 1 ม.ี ค. 52 ขายผลไมไ ดเ งิน 1,900 บาท 3 มี.ค. 52 ขายผลไมไดเงิน 1,500 บาท 5 ม.ี ค. 52 จายคา ของใชใ นบาน 500 บาท 7 มี.ค. 52 จายคา นํา้ - คา ไฟ 400 บาท 10 มี.ค. 52 จา ยคาปยุ 600 บาท 15 มี.ค. 52 จา ยคา อาหาร 500 บาท 20 ม.ี ค. 52 ขายผลไม 1,800 บาท 25 มี.ค. 52 จายคา ซอ มรถ 300 บาท 27 มี.ค. 52 จา ยคาของใช 700 บาท แบบบนั ทึกรายรบั - รายจา ย วัน เดือน ป รายการ รายรับ รายจาย คงเหลอื (บาท) (บาท) (บาท) ยอดรวมรายรับ ยอดรวมรายจาย คงเหลือ

24 สรปุ ผลการบนั ทึกรายรบั - รายจายของครอบครวั 1. ครอบครัวของฉนั มรี ายรบั มากกวา นอ ยกวา รายจา ยอยู ..............บาท 2. ในระยะเวลา 1 เดือน ครอบครัวของฉันมีเงินออมจํานวน .................บาท ครอบครัวของฉันไมม เี งนิ ออม 3. รายจายท่คี วรปรับลด ได แก 1) ..................................จํานวนเงิน .......................บาท เพราะ .............................. 2) ..................................จํานวนเงนิ .......................บาท เพราะ .............................. 3) ..................................จํานวนเงิน .......................บาท เพราะ ............................. ฉนั สามารถลดรายจา ยไดท ั้งหมด ................................ บาท

25 บทที่ 4 ชวี ิตสดใส พอใจเศรษฐกจิ พอเพยี ง สาระสาํ คญั เศรษฐกิจพอเพียงกับทฤษฎีใหมเปนแนวทางปฏิบัติ เพื่อตอ งการใหค นสามารถพึ่งพาตนเองได อยา งเปน ข้นั ตอนโดยลดความเส่ยี งเก่ียวกบั ความผันแปรของธรรมชาติ โดยอาศัยความพอประมาณ ความมี เหตุมีผล การสรา งความรู ความขยันหม่ันเพียร การอดออม สติปญญา การชวยเหลือซ่ึงกันและกัน และความสามคั คี เมื่อเราศึกษาเรียนรูปรัญชาของเศรษฐกิจพอเพียงอยางถอ งแท และนําไปประยุกตใชในการ ดําเนินงานและการประกอบอาชีพจนเห็นผลจากการปฏิบัติแลว ควรจะสงเสริมใหสมาชิกในครอบครัว มองเหน็ คณุ คา และนําแนวทางไปสกู ารปฏิบัติ ในการดํารงชวี ติ บนพื้นฐานปรัชญาเศรษฐกจิ พอเพยี ง ผลการเรยี นรูทค่ี าดหวัง แนะนํา สงเสริมใหส มาชกิ ในครอบครัวเห็นคุณคา ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและนําแนวทาง ไปสูก ารปฏิบตั ิในการดําเนนิ ชีวิตอยางยงั่ ยืน ขอบขา ยเนือ้ หา เรื่องที่ 1 ทฤษฎีใหม เรื่องที่ 2 แผนชีวติ

26 เรอ่ื งท่ี 1 ทฤษฎีใหม เศรษฐกิจพอเพยี งกับทฤษฎีใหมเปน แนวทางปฏิบัติ เพ่ือตองการใหค นสามารถพึ่งพาตนเองได ในระดบั ตา ง ๆ อยา งเปน ข้ันตอน โดยลดความเส่ียงเกี่ยวกับความผันแปรของธรรมชาติ หรือการเปลี่ยน แปลงของปจจัยตาง ๆ โดยอาศัยความพอประมาณและความมีเหตุมีผล การสรา งความรู ความขยัน หมั่นเพยี ร ความอดทน สตปิ ญ ญา การชว ยเหลอื ซ่งึ กันและกัน และความสามคั คี 1. ความเปนมาของทฤษฎีใหม ตลอดระยะเวลาที่พระบาทสมเด็จพระเจา อยูหัวทรงครองราชยน ้ัน พระองคไดเสด็จพระราช ดําเนินแปรพระราชฐานไปประทับแรมยังภูมิภาคตา ง ๆ ทั่วประเทศ พระราชประสงคท ่ีแทจริงของ พระองคค ือ การเสด็จฯ ออก เพ่ือซักถามและรับฟงความทุกขยากในการดําเนินชีวิตของพสกนิกร ชาวไทย จึงมีพระราชดําริแนวคิดใหมในการบริการจัดการท่ีดินของเกษตรกรใหม ีสัดสว น ในการใช พ้ืนทด่ี นิ ใหเกดิ ประโยชนสูงสุด รปู แบบหนง่ึ คือ การเกษตรทฤษฎใี หม 2. หลักการและข้ันตอนของเกษตรทฤษฎีใหม แนวคิดใหมในการบริหารจัดการท่ีดินของเกษตรกรใหม ีสัดสวน ในการใชพ้ืนที่ดินใหเกิด ประโยชนสงู สุดตามแนวทางทฤษฎีใหม มีหลักการและขน้ั ตอนดงั น้ี 1. ทฤษฎีใหมข ้ันตน หลักการของทฤษฎใี หมขน้ั ตน ประกอบดว ย 1) มีที่ดิน สําหรับการจัดแบงแปลงท่ีดิน เพ่ือใหเกิดประโยชนสูงสุดน้ี พระบาทสมเด็จ พระเจาอยหู ัว ทรงคํานวณจากอัตราถือครองที่ดินถัวเฉลี่ยครัวเรือนละ 15 ไร อยางไรก็ตามหากเกษตรกร มีพ้นื ทถ่ี ือครองนอยกวาหรือมากกวาน้ี ก็สามารถใชอตั ราสว น 30 : 30 : 30 : 10 ดังน้ี พ้ืนทีส่ วนที่ 1 รอยละ 30 ใหขุดสระเก็บกกั นา้ํ เพือ่ ใชเ กบ็ กักนาํ้ ในฤดูฝนและใชเสริมการปลกู พืชในฤดูแลง ตลอดจนการเลย้ี งสัตวนาํ้ และพืชนาํ้ ตา งๆ พน้ื ทีส่ วนท่ี 2 รอยละ 30 ใหป ลูกขาวในฤดฝู น เพ่ือใชเปน อาหารประจําวันสําหรับครอบครัว ใหเพยี งพอตลอดป เพ่อื ตดั คา ใชจ ายและพ่งึ ตนเองได พื้นที่สวนท่ี 3 รอ ยละ 30 ใหป ลูกพชื ผัก พืชไร พืชสมุนไพร ไมผล ไมยืนตน ฯลฯ เพื่อใชเปน อาหารประจาํ วัน หากเหลอื บริโภคก็นาํ ไปจําหนา ย พ้ืนทส่ี ว นที่ 4 รอยละ 10 เปนท่ีอยูอ าศัย เล้ียงสตั ว และโรงเรือนอน่ื ๆ 2) มีความสามัคคี เนื่องจากการเกษตรทฤษฎีใหมข้ันตน เปน ระบบการผลิตแบบพอเพียง ที่เกษตรกรสามารถเลี้ยงตัวเองไดใ นระดับท่ีประหยัดกอ น ท้ังน้ีชุมชนตองมีความสามัคคีรว มมือรวมใจ ในการชวยเหลือซง่ึ กนั และกนั ทาํ นองเดียวกบั การลงแขกแบบดงั้ เดมิ เพ่ือลดคาใชจ าย 3) ผลผลติ เนอ่ื งจากขาวเปน ปจ จยั หลักท่ีทุกครัวเรือนจะตองบริโภค ดังนั้น จึงประมาณวา ครอบครัวหน่งึ ทํานา 5 ไร จะทําใหมีขาวพอกินตลอดป โดยไมต องซ้ือ เพือ่ ยึดหลกั พึง่ ตนเองได

27 4) มีนา้ํ เนอ่ื งจากการทําการเกษตรทฤษฎใี หมตองมนี ํา้ เพือ่ การเพาะปลกู สํารองไวใ ช ในฤดู แลง ดังนนั้ จงึ จําเปนตอ งกนั ท่ีดินสว นหนงึ่ ไวข ุดสระน้าํ โดยมหี ลักวา ตองมีนา้ํ เพียงพอทจ่ี ะทําการเพาะปลูก ไดต ลอดป 2. ทฤษฎใี หมข ั้นทสี่ อง หรอื เรยี กวา ทฤษฎใี หมข ั้นกาวหนา เปน ขั้นที่เกษตรกรจะพัฒนาตนเอง ไปสูข ั้นพออยูพ อกิน เพ่ือใหม ีผลสมบูรณย ิ่งข้ึน โดยใหเ กษตรกรรวมพลังกันในรูปกลุม หรือสหกรณ รวมแรงรวมใจกันดาํ เนินการในดานตาง ๆ ดงั น้ี 1) ดานการผลติ เกษตรกรจะตอ งรวมมอื ในการผลิตโดยเร่ิมตั้งแตขั้นเตรียมดิน การหาพันธุ พืช ปยุ การหาน้ํา และอ่ืน ๆ เพื่อการเพาะปลกู 2) ดานการตลาด เมื่อมีผลผลิตแลวจะตอ งเตรียมการตาง ๆ เพื่อการขายผลผลิตใหได ประโยชนส งู สดุ เชน การเตรยี มลานตากขาวรว มกนั การจัดหายงุ รวบรวมขาว เตรยี มเครือ่ งสีขา ว ตลอดจน การรวมกันขายผลผลิตใหไดร าคาดี และลดคาใชจา ยลงดว ย 3) ดานความเปนอยู เกษตรกรตองมีความเปนอยูท่ีดีพอสมควร โดยมีปจ จัยพ้ืนฐานในการ ดาํ รงชีวิต เชน อาหาร ทอี่ ยอู าศัย เคร่ืองนุง หม เปน ตน 4) ดานสวัสดิการ แตล ะชุมชนควรมีสวัสดิการและบริการที่จําเปน เชน สถานีอนามัย เมื่อยามเจ็บไขห รอื มีกองทุนไวก ูยืม เพอ่ื ประโยชนใ นกจิ กรรมตาง ๆ ของชมุ ชน 5) ดานการศึกษา ชมุ ชนควรมบี ทบาทในการสง เสริมการศกึ ษา เชน มีกองทุนเพื่อการศึกษา ใหแก เยาวชนในชมุ ชน 6) ดา นสังคมและศาสนา ชุมชนควรเปนที่รวมในการพัฒนาจิตใจและสังคม โดยมีศาสนา เปน ทยี่ ึดเหนย่ี ว 3. ทฤษฎีใหมข ้นั ทสี่ าม เปนข้ันพัฒนาเกษตรกรหรือกลุม เกษตรกรใหกาวหนาดว ย การติดตอ ประสานงาน เพื่อจัดหาทนุ หรือแหลง เงนิ เชน ธนาคาร หรือเอกชนมาชว ยในการลงทุนและพัฒนาคุณภาพ ชวี ิต ซ่งึ ทั้งสองฝา ยจะไดรับประโยชนร วมกนั ดังน้ี 1) เกษตรกรสามารถขายขา วไดในราคาสงู โดยไมถกู กดราคา 2) ธนาคารกับบริษัทสามารถซ้ือขา วบริโภคในราคาต่ํา เพราะซ้ือขา วเปลือกโดยตรงจาก เกษตรกรและนาํ มาสเี อง 3) เกษตรกรสามารถซ้ือเครอื่ งอุปโภคบริโภคไดใ นราคาตาํ่ เพราะรวมกนั ซอ้ื เปนจาํ นวนมาก เน่อื งจากเปนกลมุ สหกรณ สามารถซ้ือไดใ นราคาขายสง 4) ธนาคารกับบริษัทจะสามารถกระจายบุคคล เพ่ือไปดําเนินการในกิจกรรมตาง ๆ ใหเกิดผลดียง่ิ ข้นึ 3. ประโยชนของทฤษฎใี หม 1. การพึ่งตนเอง ทฤษฎีใหมย ดึ ถือหลกั การท่ีวา ตนเปน ที่พึ่งแหงตน โดยมงุ เนนการผลิตพชื ผลให เพียงพอกับความตองการบริโภคในครวั เรือนเปนอันดับแรก เมื่อเหลือพอจากการบริโภคแลว จึงคํานึงถึง การผลติ เพอ่ื การคาเปน อันดับรองลงมา ผลผลติ สว นเกินทอ่ี อกสูตลาดก็จะเปนกาํ ไรของเกษตรกร

28 2. ชุมชนเขม แข็ง ทฤษฎีใหมใหความสําคัญกับการรวมกลุม ของชาวบา น ท้ังนี้กลุมชาวบา น จะทําหนา ที่เปน ผูดําเนินกิจกรรมทางเศรษฐกิจตา ง ๆ ใหหลากหลายครอบคลุมท้ังการเกษตรแบบ ผสมผสาน หัตถกรรม การแปรรูปอาหาร การทําธุรกิจการคา ขาย การทอ งเที่ยวระดับชุมชน ฯลฯ เม่ือ องคก รชาวบา นเหลา น้ีไดรับการพัฒนาใหเ ขมแข็ง และมีเครือขา ยที่กวา งขวางมากข้ึนแลว เกษตรกรใน ชุมชนก็จะไดรับการดูแลใหมีรายไดเ พิ่มขึ้น รวมทั้งการไดรับการแกป ญ หาในทุกดา น เมื่อเปนเชน น้ี เศรษฐกจิ โดยรวม ของประเทศก็สามารถเติบโตไปไดอยา งมเี สถียรภาพ 3. ความสามคั คี ทฤษฎใี หมต้ังอยบู นพ้ืนฐานของการมีความเมตตา ความเอ้ืออาทร และความ สามคั คีของสมาชกิ ในชุมชน ในการรวมมอื รว มใจเพ่ือประกอบอาชีพตา ง ๆ ใหบรรลุผลสําเร็จประโยชนที่ เกิดขนึ้ จึงมิไดห มายถงึ รายไดแ ตเพยี งดานเดียว หากแตรวมถงึ ประโยชนในดา นอื่น ๆ ดว ย ไดแ ก การสรา ง ความมนั่ คงใหก ับสถาบันครอบครวั สงั คม ชุมชน และความสามารถในการอนุรกั ษท รัพยากรธรรมชาตแิ ละ ส่งิ แวดลอ ม ตัวอยางการนําหลักเศรษฐกิจพอเพียงมาใชเปนแนวทางปฏิบัติของเกษตรทฤษฎีใหม ซึ่งเปน แนวทางในการพฒั นาดานการเกษตรอยา งเปนขนั้ ตอนในพ้นื ท่ที ่ีเหมาะสม ซงึ่ แบง เปน 3 ขน้ั ดงั น้ี * กรณตี วั อยา ง ปลูกทกุ อยา งที่กิน กนิ ทกุ อยางท่ปี ลูก ชีวิตอยไู ดอ ยา งย่งั ยนื *

29 กรณีตวั อยา ง ปลูกทกุ อยางที่กิน กินทกุ อยางทีป่ ลกู ชวี ติ เปน สุขไดอ ยา งยง่ั ยนื นายบุญเปง จันตะ ภา เกษตรกรบา นหวยถางปูตาน ตําบลไมยา อําเภอพญาเม็งราย จังหวัด เชียงราย ดาํ เนินชวี ติ โดยยึดแนวทางเศรษฐกิจพอเพยี งจนเปน ท่ียอมรับโดยทวั่ ไป เดิมนายบุญเปง จันตะ ภา มีฐานะยากจน เคยออกไปขอทาน เพ่ือหาอาหารมาใสทอง หลังจาก ไปเรียนในวัดไดนําหลักคุณธรรมมาใชใ นชีวิตและการประกอบอาชีพ โดยยึดหลักอิทธิบาท 4 และ พรหมวิหาร 4 ในป 2529 ไปทาํ งานประเทศบรูไน หวังใหฐ านะครอบครวั ดขี นึ้ แตไ มสาํ เรจ็ จงึ เดินทางกลบั มาเกบ็ เงินไดเ พยี งสองพนั กวาบาท ตอมาไดป รับความคิดวา ถามีความขยันเหมือนทํางานท่ีประเทศบรูไน อยเู มืองไทยก็มีรายไดอ ยางพอเพียง ป 2542 รัฐบาลใหม ีการพักชําระหน้ี แตบุญเปง พักไมไ ด เน่ืองจาก มียอดหน้ีเปนแสน ไดนําเอารูปในหลวงมาต้ังสัจอธิษฐานวา ขา พเจาและครอบครัวจะขยันเพิ่มข้ึน ลด ละ เลกิ ในสิ่งทไ่ี มจําเปน กนิ ทกุ อยางที่ปลูก ปลกู ทุกอยา งทก่ี ิน และจะขอปลดหนภี้ ายใน 4 ป นายบุญเปง พึ่งพาตนเองดว ยการทําเกษตรทฤษฎีใหม ลงแรงทุกอยา งดวยตนเอง ใชภ ูมิปญญา ทอ งถ่ินประยุกตก บั ความรใู หม ๆ ท่ีไดไ ปศึกษาดูงานอีก การใชท รัพยากรอยา งรูค ุณคา ทําใหประหยัดเงิน ลงทุน เกิดรายไดจากการขายผลผลิตการเกษตรตลอดทั้งป รูจักอดออม ไมเปนหน้ีทําใหดําเนินชีวิตไม เดอื ดรอ น ไมเ บยี ดเบยี นตนเองและผอู ื่น พัฒนา ปรับปรงุ การประกอบอาชีพจนประสบความสําเร็จและยัง ถายทอดความรู ชวยเหลือสังคม บนพื้นที่ 10 ไร 1 งาน 35 ตารางวา มีการแบงสัดสว นตามหลักทฤษฎีใหมไดอยางลงตัว เปนนาขา ว 5 ไร ปลกู ขาวเหนยี วปละ 1 คร้ัง โดยปลูกสลับกับขา วโพด แตงโม แตงไทย อีก 5 ไร ปลูกผัก สมุนไพร ไมผล เชน ลาํ ไย มะมว ง กลว ย และสวนสุดทา ยเปน เรือนพักอาศัยพอเหมาะกับครอบครัว มีโรง เลยี้ งสตั ว กระบอื สุกร ไกพ นื้ เมืองและจ้งิ หรีด ความสําเร็จในชีวิตของนายบุญเปง นับเปน บทพิสูจนไดเ ปนอยางดีวา “เศรษฐกิจพอเพียง” สามารถนํามาปรับใช ใหเ กิดประโยชนสูงสุดตอ ครอบครัว ชุมชน หากรูจ ักคิด ใช กิน อยูอยา งพอเพียง ชีวติ กด็ าํ รงไดอ ยา งดยี ง่ิ ขึน้ และมนั่ คง * จากหนงั สอื พิมพเดลินิวส หนา 10 ฉบับวนั พฤหัสบดีท่ี 12 กุมภาพันธ พ.ศ. 2552 การแนะนําสง เสรมิ ใหส มาชกิ ในครอบครวั เห็นคุณคาและนําปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งไปประยกุ ตใช เมอื่ เราเรยี นรปู รัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งจนเกิดความเขาใจอยา งถองแทและนําสูก ารปฏิบัติ ในการดาํ เนินชีวิตและการประกอบอาชีพแลว เราจะเห็นประโยชนแ ละคุณคา ของปรัชญาของเศรษฐกิจ พอเพียง ซึ่งสมควรอยา งยง่ิ ทีเ่ ราจะตองแนะนาํ สง เสรมิ ใหสมาชกิ ในครอบครัวเหน็ คณุ คา และนาํ ปรชั ญาของ เศรษฐกจิ พอเพยี งไปประยุกตใ ชในการดาํ เนนิ ชวี ิตและการประกอบอาชีพดว ยเชน กัน หลักในการแนะนํา คอื การท่ีสมาชิกในครอบครัวใชช ีวิตบนพ้ืนฐานของการรูจักตนเอง สามารถพึ่งตนเองไดแ ละดําเนินชีวิต อยางพอกินพอใช โดยไมเบียดเบียนผอู ่ืน ทาํ ใหเ กิดความสขุ และความพอใจในการดาํ เนินชีวติ อยางพอเพียง

30 พยายามพัฒนาตนเองอยา งตอ เนื่อง เพ่ือใหส ามารถอยูอ ยางพอเพียงไดใ นทุกสถานการณ ทั้งนี้สมาชิก ในครอบครวั อาจจะรว มกันทําแผนชวี ิต เรื่องที่ 2 แผนชีวิต ในการดําเนนิ ชวี ิตทกุ คนตอ งการไปใหถ งึ เปาหมายดว ยกันทั้งสิ้น แตก ารที่จะไปถงึ เปา หมายไดจ ะ ตองมกี ารวางแผนชวี ติ ทดี่ ี มคี วามมุงม่ันในการท่ีจะกา วไปใหถงึ การวางแผนอยางนอยกท็ าํ ใหเรารวู าเราจะเดนิ ไปทิศทางไหน ยํ้าเตือนวา ตอ งทาํ อะไร ยงั ไมไดทํา อะไร แมแ ตแมบ า นจะทาํ อาหารในแตล ะม้ือยังตองวางแผน และเห็นอาหารจานนั้นอยูในจิตนาการเหลือ แตอ อกไปหาวตั ถุดิบและลงมอื ปรุงอาหารใหสาํ เรจ็ ซงึ่ แมบ า นก็ตอ งเขียนรายการวัตถุดบิ ทตี่ องซื้อ เปน การ วางแผนกอนปรุงอาหารซ่ึงจะไดไมม ีปญหาวากลับบา นแลว ลืมซ้ือ ซ่ึงเหตุการณนี้มักเกิดขึ้นบอ ย ๆ ชีวิต คนเรากเ็ ชนเดยี วกัน ตอ งคิดกอ นปรุงโดยตองรูว า จะปรุงใหเปนอะไร ซงึ่ เรียกวาแผนชีวิต แตสาํ หรับคนที่ ยังไมรกู ็ตองเขยี นวาตัวเองชอบอะไร หรือตองการอะไรจะดีกวา ดําเนนิ ชวี ิตโดยไรจุดหมาย แผนชีวิต คือ ส่งิ ทเ่ี ราฝนหรอื คาดหวังอยากจะใหเ กิดขน้ึ จรงิ ในอนาคตโดยเราจะตองวางแผน กําหนด ทิศทางหรือแนวทางในการดําเนนิ ชีวติ เพอ่ื ใหเราไปถงึ เปาหมาย ทําใหเราเกิดความพึงพอใจ และสขุ แผนชีวิต มีหลายดา น เชน แผนชีวิตดานอาชีพ แผนชีวิตดา นครอบครัว เปนตน แผนชีวิต แตล ะคนแตละครอบครัวจะแตกตางกนั ข้นึ อยูก ับวา ใครจะใหความสาํ คัญกบั แผนชีวติ ดา นใดมากกวา กนั แผนดานการพฒั นาอาชีพ ใหม องถึงศักยภาพที่มกี ารพัฒนาได ความถนัด ความสามารถของตน เอง มองถึงทุนที่มีในชมุ ชน เชน ทรัพยากร องคความรู ภูมิปญญา แหลงเงินทุน การตลาด ความตองการ ของคนในชุมชน โดยมีการจัดการความรูของตนเอง เพือ่ ใหเ กดิ ความรูใหม แผนชีวิตดานครัวเรือน ใหม องถึงหลักธรรมในการดํารงชีวิต การสรา งภูมิคุมกันใหก ับคนใน ครอบครัวทมี่ ีการเรียนรตู ลอดชวี ิต เพอื่ นาํ องคค วามรมู าสรางภูมิคมุ กันท่ดี ี นอกจากนีก้ ารนาํ บญั ชคี รวั เรือน มาวิเคราะหรายจายทีไ่ มจ าํ เปน มาจัดทาํ แผนการลดรายจาย เพิ่มรายได และตองมีการประเมินแผนทที่ าํ ดวยวาสาํ เรจ็ มากนอยเพยี งใด แผนชวี ติ ดานครัวเรอื น เชน (1)การจดั ทาํ บญั ชีรายรบั - รายจา ยในครัวเรอื น มีการวางแผนการใชจ า ย เชน จา ย 3 สว น ออม 1 สว น เพื่อใหเ กิดการมีระเบียบวินัยในการใชจา ย การลด ละ เลิกอบายมุข การศึกษาใหรูเทา ทัน กระแสบรโิ ภคนิยม การวางแผนควบคุมรายจา ยในครัวเรอื น

31 (2)การลดรายจา ยในครวั เรอื น เชน การปลกู ผักสวนครัว การผลิตปยุ ชีวภาพไวใชทดแทนปยุ เคมี การผลิตผลติ ภัณฑเครื่องใชภายในครวั เรอื น (3)การเพมิ่ รายไดในครัวเรอื น แปรรูปผลผลิต การทําเกษตรแบบผสมผสาน ปลูกพืชสมุนไพร ฯลฯ หรืออาจจะเร่มิ จาก การจดั ทาํ แผนชวี ิตครวั เรือน อาจจะดาํ เนินการ ดังนี้ 1. จดั ทาํ ขอ มูลของครวั เรือน 2. คน หาศักยภาพของตนเอง ทักษะในการประกอบอาชพี ทุน สถานการณในการประกอบอาชีพ 3. คน หาปญ หาของครวั เรือน 4. กําหนดเปา หมายของครัวเรือนเพ่ือใหหลดุ พน จากความยากจน 5. วางแผนการแกป ญ หาของครวั เรอื น 6. บันทกึ การปฏบิ ัติตามแผน 7. บนั ทกึ การประเมนิ ผล

32 กรณตี วั อยา ง สุรชยั มรกตวิจติ รการ เกษตรพอเพยี ง แหง บานปา ไผ * บานเกษตรกรพอเพียงตามแนวพระราชดําริของ สุรชัย มรกตวิจิตรการ ต้ังอยูท ่ีบานปา ไผ ต.แมโปง อ.ดอยสะเกด็ จ.เชียงใหม สุรชัย ไดเ ลาชีวิตของตนเองวา “ชีวิตคงไมมาถึงวันนี้หากไมม ีศรัทธา แรงกลา ตอ องคพ ระบาทสมเดจ็ พระเจาอยูหวั ผมเร่มิ ตน จากศนู ย เดิมผมคา ขายเส้ือผา สําเร็จรูป ป 2540 เจอวกิ ฤตเศรษฐกิจ มีหน้ีสินแปดแสนบาท คิดจะฆาตัวตาย แมใ หส ติวาทําไมไมส ู ทําใหผมคิดใหม ต้ังสติ แลวมุง หนา ไปท่ศี นู ยการศึกษาการพัฒนาหว ยฮองไคร อันเน่ืองมาจากพระราชดําริ ดวยใจท่ีมุงมั่นวามีกิน แนห ากเดินตามแนวทางของในหลวง ท่ีนี่เองไดเรียนรูแ ละทําความเขาใจคําวา “เศรษฐกิจพอเพียง” อยา งถอ งแท” เราเร่ิมตนจากการเลี้ยงสัตวตามความถนัดท้ัง ปลา ไก วัว กบ ตอ มาปลูกพืชผักสวนครัว โรงเพาะเหด็ กลายเปนไรน าสวนผสมทที่ าํ ทกุ อยางเชอ่ื มโยงกันอยา งเปน ระบบและมีประสิทธิภาพ เวลาผา นไปไมก่ีป สุรชัย กลายเปนผูเ ชี่ยวชาญ มีความรูใ นสิ่งท่ีตนเองลงมือทํา ไมว า จะเปน การทําปุย หมัก ปุยอินทรีย การเล้ียงหมูหลุม การเล้ียงไก วัว ปลา กบ การทํากาซชีวภาพจากมูลสัตว การนําของเหลวจากสตั วไ ปเล้ยี งพืช การนาํ ของเหลวจากพชื ไปใชกบั สัตว “ในหลวงสอนคนไทยมากวา 20 ป วา ใหเช่ือมธรรมชาติเขา ดว ยกัน คนไทยไมชอบคิด ไมช อบ วิเคราะห ไมล งมือทํา แตใชเงินนําหนา ตองแกด วย 5 ร คือ รวมพลัง รว มคิด รวมกันทํา รว มกันสรุป บทเรียน และรว มกันรับผล และยึดคําสอนที่วา ตองระเบิดจากขา งใน คือ เขาใจตัวเองกอ น สิ่งแรก คือ ตน ทุนต่ํา ทําบัญชีครัวเรือน ตัดส่ิงฟุม เฟอ ยออกจากชีวิต คิดอยางรอบคอบ ไมข ี้เกียจ สรา งภูมิคุมกัน ไมหลงกระแส ไมหลงวัตถุนิยม ที่สําคัญไมแขง กับคนรวย แตท ุกคนตอ งคิดตองฝนเองวา อะไร เหมาะท่สี ดุ จะสาํ เรจ็ หรือลม เหลวอยทู ี่คุณภาพคน ปจ จุบัน สุรชัย ยังเดินหนาตามแผนชีวิตของตนเอง เพ่ือหวังปลดหน้ีภายในไมเกิน 5 ป ดว ยการกเู งิน 2 ลา นบาท ซ้ือทดี่ นิ หลังบา นเพอื่ สรางฐานการผลิต ผมตองการพิสูจนว า คนจนหากมงุ ม่นั ทีจ่ ะสแู บบเขาใจศักยภาพตนเองรับรองอยไู ดอ ยางมศี กั ดศิ์ รี และเปนชีวติ ทยี่ ัง่ ยนื ปลอดภยั ” ------------------------------------ * จินตนา กจิ มี หนงั สอื พมิ พมติชน หนา 10 วนั เสารที่ 28 มีนาคม พ.ศ. 2552

33 กจิ กรรมที่ 7 ใหผเู รียนวางแผนชีวิตของตนเองดานอาชีพและดานชวี ิตครอบครวั โดยคํานึงถึงหลักปรัชญาของ เศรษฐกิจพอเพียง แผนชวี ิต รายละเอยี ดแผนชีวิต 1. ดานอาชพี 1. ตองการประกอบอาชพี …………………………………………………………….. ดา นครอบครัว 2. ปจจัยท่ีพจิ ารณาประกอบอาชีพนี้ .............................................................................. แผนชีวิต - เงินลงทนุ ....................บาท - มีความรูวชิ าชพี น้ี……………………………….…….……………………………. - ประสบการณท ่ีเก่ียวของกบั วิชาชีพ............................................................................ - ลูกคากลุมเปา หมาย ไดแก… ……………………………….……………………….. - สถานทป่ี ระกอบอาชีพ……………………………………………………………… - ความรู ความสามารถ................................................................................................... - เคร่ืองมือและอุปกรณ................................................................................................... - การประชาสัมพันธ /โฆษณา....................................................................................... - แรงงาน...................คน - วนั เวลา เปดบรกิ าร.................................................................................................. - สภาพ / สถานการณอาชพี น้ีในพน้ื ท่ปี ระกอบอาชีพ................................................... - คูแขงทางการคา…………………………………………………………………….. - กลยทุ ธการขาย……………………………………………………..……………… บา น / ท่อี ยอู าศยั - ปรับปรุง…………………….…………………………………..……………… - พัฒนา………………………………………………………..………………… สุขภาพ - ของตนเอง……………………………………………………..…….………… - สมาชกิ ในครอบครวั ……………………………………………….……..…… การปฏิบตั ิธรรม - ยึดหลักธรรม...............................ในการดาํ เนินชวี ติ - การรวมกิจกรรมท่ีวดั ……………………………………….……….……..…… - ปฏิบัตธิ รรมในครอบครัวโดย……………………………………………….…… เศรษฐกจิ

แผนชีวติ 34 รายละเอียดแผนชีวติ - ลดรายจายโดย............................................................................................... - เพิม่ รายไดโดย................................................................................................ (รายละเอียด/แนวทางปฏิบตั ิ) - ออม / ฝากเงินกบั ..................................................................... - ลงทุนโดย

35 บทท่ี 5 การประกอบอาชพี ตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจ พอเพียง เพ่ือการสรางรายได อยางมั่นคง มั่งคั่ง และยั่งยนื สาระสาํ คญั การประกอบอาชีพตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพื่อการสรา งรายได อยางมั่นคง ม่ังค่ัง และย่งั ยนื มงุ เนนใหผ เู รียนมกี ารพิจารณาอยา งรอบดา น มคี วามรอบคอบ และระมัดระวัง ในการวางแผน และการดําเนนิ งานทกุ ข้นั ตอน เพอ่ื มิใหเกิดความเสียหายตอ การพฒั นา เปนการประกอบอาชีพท่ีคํานึงถึง การมรี ากฐานทม่ี ่นั คงแขง็ แรง ใหเจริญเตบิ โตอยางมลี าํ ดบั ขั้น สามารถยกระดับคณุ ภาพชีวิตทง้ั ทางกายภาพ และทางจิตใจควบคูกัน การประกอบอาชีพตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง จึงมิไดข ัดกับกระแส โลกาภวิ ฒั น ตรงกนั ขา มกลับสงเสรมิ ใหก ระแสโลกาภิวฒั นไดร บั การยอมรับมากข้ึน ดวยการเลือกรับการ เปลี่ยนแปลงท่ีสง ผลกระทบในแงดีตอ ประเทศ ในขณะเดียวกันเปนการสรางภูมิคุม กันในตัวท่ีดีตอ การ เปลยี่ นแปลงในแงท่ไี มด ีและไมอาจหลีกเล่ยี งได เพื่อจํากดั ผลกระทบใหอยใู นระดับไมกอความเสยี หายหรือ ไมเปน อันตรายรายแรงตอประเทศ ผลการเรียนรทู คี่ าดหวงั ตระหนักในความสําคัญของการประกอบอาชีพตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เพ่ือการ สรา งรายได อยา งมนั่ คง ม่ังคง่ั และยัง่ ยืน พฒั นาประเทศภายใตกระแสโลกาภิวฒั นและเลือกแนวทางหลัก ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาประยุกตใ ชใ นการดําเนินชีวิตอยา งสมดุล และพรอ มรับตอ ความเปล่ียน แปลงของประเทศภายใตกระแสโลกาภิวฒั น ขอบขา ยเนอ้ื หา เรือ่ งที่ 1 ความหมาย ความสําคญั ประเภท สาขาอาชีพตาง ๆ การตัดสนิ ใจเขาสูอาชีพ 1.1 ความหมาย ความสาํ คัญ 1.2 ประเภท สาขาอาชีพตาง ๆ 1.3 การตัดสินใจเขาสอู าชพี

36 เรือ่ งท่ี 2 การสรางงานอาชีพตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง 5 กลมุ อาชีพใหม ท่ีเนนความเปน ไทย 2.1 เกษตรกรรม 2.2 อุตสาหกรรม 2.3 พานชิ ยกรรม 2.4 ความคดิ สรา งสรรค 2.5 การอํานวยการและอาชพี เฉพาะทาง เรอ่ื งท่ี 3 คุณธรรมท่สี ง ผลใหประสบความสาํ เร็จในการประกอบอาชีพ 3.1 มีความรู คือ ตอ งรอบรู รอบคอบ และระมัดระวงั 3.2 คุณธรรมทส่ี งเสริมการประกอบอาชพี ประสบความสําเร็จ คือ ความสําเรจ็ สุจริต ขยนั อดทน แบงปน 3.3 ขอดขี องการประกอบอาชพี อสิ ระ 3.4 กรอบแนวคิดในการประกอบอาชพี เพื่อสรางรายไดอ ยางมั่นคง มั่งค่งั และย่งั ยนื ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง

37 เร่ืองท่ี 1 ความหมาย ความสําคัญ ประเภท สาขาอาชีพตาง ๆ การตัดสินใจประกอบ อาชีพ 1.1 ความหมาย ความสําคัญ 1.2 ประเภทของงานอาชพี 1.3 กลมุ งานอาชีพตาง ๆ 1.4 การตดั สนิ ใจประกอบอาชพี 1.1 ความหมาย ความสําคญั อาชีพ หมายถึง ชนิดของงานหรือกิจกรรมของบุคคลประกอบอยู เปนงานท่ีทําแลวไดรับ ผลตอบแทนเปน เงินหรอื ผลผลิต อาชพี ตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง คืองานที่บุคคลทําแลวไดรับผลตอบแทนเปนเงิน ผลผลติ โดยหยึดหลักสําคญั 5 ประการในการดําเนนิ การ ไดแก 1. ยึดหลกั ทางสายกลางในการดาํ เนนิ ชีวติ 2. มคี วามสมดลุ ระหวา งคน ชมุ ชน และสง่ิ แวดลอม 3. มคี วามพอประมาณ พอเพยี งในการผลติ การบรโิ ภค และการบรกิ าร 4. มภี ูมคิ มุ กันในการดําเนนิ ชวี ิตและการประกอบอาชีพ 5. มีความเทาทันสถานการณชมุ ชน สังคม อาชีพมีความสําคัญตอชีวิตคนเราอยางมาก เพราะเปนความม่ันคงของตนเองและครอบครัว คนที่มีอาชพี จะเปน คนท่ีไดร ับการยกยอง ไดรับการยอมรบั นับถือ เราตอ งทาํ งานหาเงิน มีเงินรายได หรือ สรางผลผลิต เน่ืองจากตองดํารงชีวิตดวยปจจัย 4 คือ อาหาร เครื่องนุงหม ยารักษาโรค และที่อยูอาศัย การประกอบอาชีพจงึ เปน สง่ิ สาํ คญั ยิ่งตอมนษุ ยทุกคน 1.2 ประเภทของงานอาชีพ อาชีพสามารถแบง ออกไดเ ปน 2 ประเภทคือ 1. อาชีพอสิ ระ คอื อาชีพทีต่ นเองเปน เจาของกจิ การ โดยลงทนุ เอง วางแผนเอง ตัดสินใจ เอง จดั บริการและขายเอง 2. อาชพี รับจาง คือ อาชีพที่อยูในกิจการของนายจาง มีรายไดจากคาจางและสวัสดิการ ตา ง ๆ 1.3 กลุมงานอาชีพตาง ๆ การสรางงานอาชีพตามหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงในที่นี้ แบงกลุมอาชีพเปน 5 กลุมอาชีพใหม คือ 1. เกษตรกรรม 2. อุตสาหกรรม (ในครอบครัว) 3. พาณิชยกรรม 4. ดา นความคิดสรางสรรค 5 อํานวยการและอาชพี เฉพาะทาง

38 1.4 การตัดสนิ ใจประกอบอาชีพ การตัดสินใจที่จะประกอบอาชีพอะไรก็ตาม จะตองมีสิ่งท่ีจะตองคิดหลายดานทั้งตองดู ขอมูล มีความรู มีทุน แรงงาน สถานท่ี มีกลวิธีการขายและคุณธรรมในการประกอบอาชีพดวย ขอควร คาํ นึงในการตดั สินใจประกอบอาชพี มดี ังน้ี 1. การตดั สินใจประกอบอาชพี โดยใชขอ มูลอยา งเหมาะสม ในการประกอบอาชพี ผูเรยี นตองใชขอมลู หลาย ๆ ดาน เพื่อการตัดสินใจ ขอมูลท่ีสําคัญ คอื ตองรจู ักตนเองวามคี วามชอบหรอื ไม มีสภาพแวดลอมในครอบครวั ชุมชน ทเ่ี หมาะสมกบั การประกอบ อาชีพนนั้ ๆ หรอื ไม และขอมลู ทีส่ าํ คัญ คอื ความรทู างวิชาการ 2. มีความรูวชิ าชพี น้ัน ๆ การประกอบอาชีพอะไรก็ตองมีความรูในวิชาชีพน้ัน ๆ อยางดี เพราะการมีความรูใน วชิ านนั้ ๆ อยางดี จะทาํ ใหส ามารถปรับปรุงพฒั นาอาชีพนัน้ ๆ ไดดยี ิ่งขึ้น 3. มีทนุ แรงงาน และสถานท่ี ทุน แรงงาน สถานท่ี เปน องคประกอบสาํ คัญในการประกอบอาชพี ทําใหเ กิดความมนั่ ใจ ในการประกอบอาชีพเปนไปอยา งราบรืน่ 4. มวี ธิ ีการปฏบิ ัติงานและจดั การอาชีพ มีขั้นตอน กระบวนการ การจัดการท่ีเหมาะสม มีประสิทธิภาพ ทําใหงานประสบ ความสาํ เร็จ ลดตนทุนการผลิต มีผลผลติ ไดมาตรฐานตามทีต่ ั้งเปาหมายไว 5. มีกลวธิ ีการขาย การตลาด กลวิธีการขาย การตลาดที่สามารถตอบสนองความตองการ ความพึงพอใจของลูกคา ยอมทําใหย อดขายเปน ไปตามเปาหมาย 6. มีการจัดการการเงินใหมีเงินสดหมุนเวียนสามารถประกอบอาชีพไปไดอยางตอเน่ือง ไมข ัดขอ ง 7. การจดั ทาํ บัญชีรายรับ – รายจา ย เพ่ือใหทราบผลการประกอบการ 8. มีมนุษยสัมพันธและมีจิตบริการ การมีมนุษยสัมพันธท่ีดีกับลูกคา มีความเปนกันเอง โดยเฉพาะการใชค าํ พูดท่เี หมาะสม เพอ่ื สรางความพึงพอใจใหก ับลูกคา ไปพรอ มกับการมจี ติ บรกิ ารใหลูกคา ดว ยความจรงิ ใจ ตองการเหน็ ลูกคามีความสขุ ในการบริโภคสนิ คา

39 9. มคี ุณธรรมในการประกอบอาชีพ ผูผลิตและผูขายมีความซ่ือสัตยตอลูกคาใชวัตถุดิบท่ีมี คณุ ภาพ ไมใชส ารเคมที ่มี ีพษิ ในผลติ ภณั ฑ ซึ่งสงผลตอสุขภาพ ส่ิงแวดลอ ม และการดําเนนิ ชีวิตของลูกคา เรือ่ งท่ี 2. การสรางงานอาชพี ตามหลกั ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง ในท่ีนีไ้ ดแบง กลุมอาชพี 5 กลุม อาชพี ใหม คือ 1. เกษตรกรรม 2. อตุ สาหกรรม (ในครอบครัว) 3. พาณิชยกรรม 4. ดานความคิดสรางสรรค 5. อํานวยการและอาชีพเฉพาะทาง โดยวเิ คราะหแบง กลมุ 5 กลุมอาชพี ใหม ดานการผลิตกบั ดานการบริการ กลุมอาชพี ดา นการผลติ ดา นการบรกิ าร 1. เกษตรกรรม 1. แปรรูปผลผลิต * พชื ตนไม ตวั อยางการตบแตง - อาหารหลกั ตนไม การจัดดอกไมประดับใน - อาหารวา ง - ขนม งานมงคล งานศพ การดูแลตนไม - เคร่ืองดื่ม (นํ้าตะไคร กระเจี๊ยบ การจดั สวน ใบเตย ขงิ สปั ปะรด เสาวรส ฯลฯ) * สัตว เชน เล้ียงสุนัข การดูแล 2. เพาะเหด็ (แปรรปู ) ตดั ขน 3. เพาะพันธุไ ม 4.การเลย้ี งไกไข 5. ขยายพันธพุ ชื 6. ปลูกสมนุ ไพร 2. อุตสาหกรรม (ในครอบครวั ) 1. ไมนวดเทา ไมก ดเทา * บรรจุสนิ คา 2. ผลิตภัณฑจ ากกะลามะพราว * สง สนิ คาตามบา น 3. ผลิตเคร่อื งประดบั ทาํ มือ รา น โดยใชม อเตอรไ ซต 4. ผลิตสินคาจากวสั ดุเหลือใช * ประกอบสินคา/ผลติ ภัณฑ เชน 5. รองเทาแตะ เครือ่ งใช ประดับตบแตง ประกอบชอดอกไม 6. ตะกราจะกาบหมาก 7. เกา อ้ที างมะพรา ว 3. พาณชิ ยกรรม 1. นํ้าเตาหูกบั ปาทอ งโก * การขายตรง 2. เครือ่ งด่มื นาํ้ เตา หู กาแฟ * การขายปลีก 3. ผลิตปุยชวี ภาพ นาํ้ หมกั * การขายสง 4. ดา นความคิดสรางสรรค 1. ออกแบบบรรจุภัณฑ (ผา กระดาษ * บริการผูกผาตบแตงงานพิธี พลาสตกิ ฯลฯ) ตางๆ

40 กลมุ อาชีพ ดานการผลติ ดานการบริการ 2. ออกแบบเคร่ืองใชตาง ๆ (ดวยวัสดุ * ลําตดั หมอราํ เหลอื ใชต างๆ) * รอ งเพลงพื้นบาน 3. ออกแบบเฟอรนเิ จอร * เปา ขลยุ 4. ดนตรพี ื้นบา น (โปงลาง อังกะลงุ ) 5. การออกแบบเคร่อื งประดับ 5. การอํานวยการและอาชีพ การแพทยทางเลือก (การนวดแผนไทย * หัวหนางาน เฉพาะทาง ผอนคลาย บาํ บดั รกั ษา) * Organizer รับจัดงานวันเกิด ฉลองงานแตง * รบั ตกแตง สถานท่ี เรือ่ งท่ี 3 แนวทางการประกอบอาชีพทส่ี ง ผลตอ ความสาํ เรจ็ แนวทางการประกอบอาชีพใหประสบผลสาํ เรจ็ ตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง มีเง่ือนไขความรูแ ละคณุ ธรรมดังนี้ 3.1 มีความรูคือ ตอ งรอบรู รอบคอบและระมัดระวงั ความรอบรู มคี วามหมายมากกวาคาํ วา ความรูคือนอกจากจะอาศัยความรใู นเชงิ ลกึ เกี่ยวกับ งานท่จี ะทําแลว ยังจาํ เปน ตอ งมคี วามรใู นเชงิ กวาง ไดแกความรู ความเขา ใจในขอเท็จจริงเกย่ี วกบั สภาวะแวดลอ มและสถานการณท เ่ี ก่ยี วพันกบั งานทจี่ ะทาํ ทัง้ หมด ความรอบคอบ คือ การทํางานอยางมีสติ ใชเวลาคิดวิเคราะห ขอมูลรอบดาน กอนลงมือทํา ซึง่ จะลดความผดิ พลาด ขอบกพรอ งตา ง ๆ ทําใหงานสาํ เร็จไดอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ ใชต น ทนุ ตํ่า ระมัดระวงั คือ ความไมป ระมาท ใหค วามเอาใจใสในการทํางานอยางตอเน่อื งจนงานสําเรจ็ ไมเ กิดความเสียหายตอ ชีวติ และทรัพยสนิ หรืออบุ ัติเหตอุ นั ไมค วรเกิดขึ้น 3.2 คณุ ธรรมท่สี ง เสริมการประกอบอาชีพใหประสบความสําเร็จ คือ ความซ่อื สัตย สุจริต ขยัน อดทน แบงปน การประกอบอาชพี ตอ งสัมพนั ธเ กย่ี วขอ งกับบุคคล สงั คม และสิง่ แวดลอม อยางหลีกเลี่ยง ไมได เพื่อใหการประกอบอาชีพประสบผลสําเร็จตามเปาหมาย ไดรับการสนับสนุนจากผูเก่ียวของ ผูรว มงาน และลกู คา ผูป ระกอบอาชีพตองมคี ณุ ธรรม ซือ่ สตั ย สจุ ริต ขยนั อดทน แบงปน ความขยัน อดทน คือ ความต้ังใจเพียรพยายามทําหนาที่การงาน การประกอบอาชีพอยาง ตอเนอ่ื ง สมํ่าเสมอ ความขยันตอ งปฏิบตั ิควบคกู ับการใชส ตปิ ญ ญา แกปญ หาจนงานเกดิ ผลสาํ เรจ็ ผูท่ีมีความขยัน คือ ผูท่ีต้ังใจประกอบอาชีพอยางจริงจังตอเน่ือง ในเรื่องท่ีถูกท่ีควร มีความพยายาม เปน คนสงู าน ไมท อ ถอย กลาเผชิญอปุ สรรค รักงานทที่ ํา ตัง้ ใจทาํ หนา ท่อี ยางจริงจงั

41 ซื่อสัตย คือการประพฤตติ รง ไมเ อนเอียง จรงิ ใจ ไมม ีเลหเหลยี่ ม ผูท ม่ี ีความซื่อสตั ย คือ ผูท่ีประกอบอาชีพตรงไปตรงมา ไมคดโกง ไมเอาเปรียบผูบริโภค ไมใชวัตถุที่เปนอันตราย และ คาํ นงึ ถงึ ผลกระทบกบั สภาพแวดลอ ม ความอดทน คือ การรักษาสภาวะปกติของตนไวไมวาจะกระทบกระท่ังปญหาอุปสรรคใด ผูม ีความอดทน ในการประกอบอาชีพ นอกจากจะอาศัยปญ ญาแลว ลวนตอ งอาศัย ขันติ หรือความอดทน ในการตอสูแกไขปญ หาตาง ๆ ใหง านอาชพี บรรลุความสําเรจ็ ดว ยกันทง้ั สิ้น การแบง ปน / การให คือ การแบงปนสิง่ ท่เี รามี หรือส่ิงทส่ี ามารถใหแ กผ ูอ่ืนไดแ ละเปนประโยชน แกผทู ีร่ บั การใหผูอนื่ ท่บี ริสุทธใิ จไมห วังส่งิ ตอบแทนจะทําใหผ ใู หไ ดร บั ความสขุ ท่ีเปนความทรงจําทยี่ าวนาน การประกอบอาชพี โดยรจู ักการแบง ปน หรอื ใหส งิ่ ตาง ๆ ทส่ี ามารถใหไ ดแก ลกู คาและชุมชนของเรา ยอ มไดรับการตอบสนองจากลูกคา ในดานความเชื่อถอื

42 กิจกรรมท่ี 9 1. การประกอบอาชีพมคี วามสาํ คัญตอ การดํารงชวี ิตของผูเรยี นอยา งไร? 1…………………………………………………………………………………………… 2…………………………………………………………………………………………… 3………………………………………………………………………………………….. 4…………………………………………………………………………………………… 5…………………………………………………………………………………………… 2. จงยกตวั อยางอาชีพ ตามหลักปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียง อาชพี กลมุ เกษตรกรรม เชน................................................................................................ ............................................................................................................................................ อาชีพกลมุ อุตสาหกรรม เชน................................................................................................ ............................................................................................................................................ อาชีพกลมุ พาณชิ ยกรรม เชน ................................................................................................ ............................................................................................................................................. อาชพี ดา นความคิดสรา งสรรค เชน ........................................................................................ .............................................................................................................................................. อาชพี ดานการอาํ นวยการและอาชพี เฉพาะทาง เชน .......................................................... .............................................................................................................................................. 3. เมื่อผูเ รียนประกอบอาชีพแลว จะนาํ คณุ ธรรม.........................มาใชในการประกอบอาชีพ และจะมี แนวทางปฏิบตั ติ ามคณุ ธรรมนีอ้ ยา งไร............................................................................................. ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................

43 กิจกรรมที่ 10 ใหผ ูเรยี นวางแผนแนวทางการประกอบอาชีพของตนเองท้ังที่เขาสูอาชีพใหมและพัฒนาอาชีพ โดยมขี ั้นตอนดงั นี้ ขน้ั ตอนที่ 1 ใหผูเรียนแบง กลมุ ออกเปน กลุมละ 5 – 7 คน แตล ะกลุม ใหเลอื ก หัวหนากลมุ 1 คน และเลขากลุม 1 คน รวมระดมพลังสมองแลกเปลีย่ นเรยี นรูตามหัวขอ ดังตอ ไปนี้ 1. การประกอบอาชีพตามแนวของหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง 2. อาชีพที่เช่ือมัน่ วาสามารถทาํ ไดใ นครอบครวั ชุมชนของเรา 3. รวมกันรางรายละเอียด สิ่งท่ีตองใช สิ่งท่ีตองทําในการประกอบอาชีพนั้น ๆ (ทาํ 1- 2 อาชพี ) ท้งั น้ีใหประธานเปน ผูดาํ เนินการ เลขากลุมจดบันทึกสรปุ สาระสาํ คัญ เพื่อนําเสนอ ขนั้ ตอนท่ี 2 ใหท กุ กลมุ รวมกันคดั เลอื กอาชพี จากกจิ กรรมท่ี 1 ตามท่กี ลมุ ตกลงรวมทงั้ อาชีพท่สี ามารถ ทาํ เปนรายบคุ คล และเปนกลุม นาํ มาเขียนเปน โครงการประกอบอาชีพท่สี ามารถนาํ ไปปฏบิ ัติไดจริง ขั้นตอนที่ 3 ใหผ ูเรียนแตล ะคน แตล ะกลมุ นาํ โครงการประกอบอาชีพทน่ี ําเสนอ (ตรวจสอบความสมบูรณ) ไปประกอบอาชีพ โดยมีการรว มระดมทุน จดั หาทนุ การแบงงานกันทํา การลงมตริ วมกนั ตดั สินใจ ระยะเวลา ดําเนินการตามความเหมาะสม แลวสรุปผลการประกอบอาชีพเสนอครู กศน.

44 แบบทดสอบหลังเรียน คาํ ช้ีแจง เลอื กคําตอบทถ่ี กู ทสี่ ุดเพียงคาํ ตอบเดียว 1. เศรษฐกจิ พอเพียงเปนเรื่องเกี่ยวกับอะไร ก. การเกษตร ข. การคา ขาย ค. การดําเนินชีวิต ง. การอตุ สาหกรรม 2. หลกั ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งเปน แนวทางในการดาํ เนนิ ชวี ิตของคนกลมุ ใด ก. พอ คา นกั ธุรกิจ ข. นกั เรยี น นกั ศกึ ษา ค. ประชาชนทุกคน ง. ขาราชการ นกั การเมือง 3. เปา หมายหลักแนวคดิ เศรษฐกิจพอเพียงคือขอ ใด ก. พึ่งพาตนเองเปนหลกั ข. ชวยเหลือซึ่งกันและกัน ค. มีอาชีพเกษตรกรรมทุกครอบครวั ง. ใชจายแตสงิ่ จาํ เปนตอ การดาํ เนนิ ชวี ติ 4. คาํ วา “เดนิ ทางสายกลาง” ตามแนวคดิ เศรษฐกจิ พอเพียง หมายถึง การดาํ เนนิ ชวี ติ แบบใด ก. รจู กั คาํ วาพอดี พอประมาณ ข. ลดรายจาย และเพิ่มรายไดใหสมดลุ ค. ประหยัดรายจา ยใหมากที่สุดเทาทจ่ี ะทําได ง. ดําเนนิ ชีวิตแบบใดกไ็ ดขอเพียงแตใ หม ีความสขุ 5. การเตรยี มตวั ใหพ รอมทีจ่ ะเผชิญผลกระทบและการเปล่ยี นแปลงดานตาง ๆ หมายถงึ ขอใด ก. การมปี ระสบการณ ข. มีภูมิคมุ กนั ที่ดใี นตัว ค. มีคุณธรรม จริยธรรม ง. การมคี วามรู ความสามารถ