Ihracat_Prosödürler

İhracat Prosedürleri NOTLAR KDV’yi her zaman son tüketici öder. Eğer ihracat olacaksa KDV ithalatçı ülke firması tarafından ithalat ülkesine ödenir. İhracatçı firma üretim sürecinde ya da almış olduğu ürünlerin ihracatını yaparken ödemiş oldu- ğu KDV oranlarını ihracattan sonra geri alma hakkına sahiptir.Türkçe fatura (EK- 8-9) ile ilgili önemli konulardan bir tanesi ise ihracat gümrükleme işlemleriyapılabilmesi için kesinlikle ibraz edilmesi gereken belgelerden bir tanesidir. Dolayısıyla ihracatgümrükleme işlemlerinin yapılması için zorunlu bir belgedir.Türkçe fatura, ithalatçı firma adına kesilmesine rağmen, Türkiye sınırları içerisinde kalan ve ithalatçıyagönderilmeyen bir faturadır. Bu özelliğiyle de ülke içerisinde kesilen faturalardan ayrılır. Çünkü ülkeiçerisinde kesilen faturalar alıcı adına kesilir ve alıcıya verilir. NOT Firmanın eğer ki faturadaki nüsha sayısı fazla ve Türkçe ifadelerin altında da İngilizce karşılıkları varsa istediği taktirde bu faturayı ithalatçıya rahatlıkla gönderebilir.Türkçe fatura yalnızca Türkiye sınırları dâhilindeki resmi ve özel kuruluşlarda geçerlidir. Yani ihracatçıihracatını gerçekleştirirken başvuracağı mercilere (İhracatçılar Birliği, Gümrük Müdürlüğü, Tarımİl Müdürlüğü, Zirai Karantina İl Müdürlüğü, Ekonomi Bakanlığı, TOBB’a bağlı Sanayi ve TicaretOdaları, Vergi Dairesi, Borsa, Veterinerlik, vb.) düzenleyeceği bu belgeyle başvurur ve izinlerinialarak ihracatını gerçekleştirir. Dolayısıyla bu belgenin tam ve eksiksiz olarak düzenlenmesi vezamanında ilgili birimlerden tasdik veya onaylarının yaptırılması gerekmektedir3.1.1.1.1. Türkçe (İhracat ) Faturasında Bulunması Gereken Bilgiler3 1- Alıcı firmanın tam olarak adı ve adresi 2- Faturanın numarası ve tarihi www.daib.org.tr 51

İhracat Prosedürleri 3- Malın tam ve açıklayıcı olarak adı (mal cinsi) 4- Ölçün birimi (adet-kg-m2 gibi) 5- Malın birim fiyatı 6- Malın toplam fiyatı (teslim şekli ne olursa olsun, FOB bedelin ayrı olarak beyan edilmesi gerekmektedir.) 7- Döviz cinsi (USD, CAD, AUD, EURO vb.) 8- Teslim Şekli ve yeri 9- Ödeme Şekli 10- Aracı banka ve şubesi 11- İmalatçı bilgileri: İmalatçı kendisidir. İmalatçının adı, vergi dairesi ve numarası Tedarikçi kendisidir.5 12- Brüt ve net ağırlığı 13- Kap adedi ve kap cinsi 14- Yazı ile toplam döviz tutarı 15- Firmanın kaşe ve imzasıTürkçe Fatura içinde yer alan her bir maddeyi kısaca açıklamaya çalışalımAlıcı firmanın tam olarak adı ve irtibat adresi :İhracatı gerçekleştireceğimiz firmanın ticari ünvanı ve adresi açıkta belirtilmelidir. Burada malısattığımız alıcının belirttiği ikinci bir adresi de yazabiliriz. Örneğin, ticaret yapılan ülke Irak’dakibir alıcı olsun. Irak’daki alıcı bizim göndereceğimiz malın ödemesini kendisinin yapacağını amamalların İran’daki temsilcisi veya irtibat ofisine gönderilmesini isteyebilir. Bu durumda faturanın5 Daha detaylı için bakınızı; Mutlu YILMAZ, Ahmet ÖZKEN, İhracat Anlamak ve Yönetmek İçin Bilmeniz Gereken Her Şey, 2. Baskı, Optimist Yayınları, 2011, İstanbul, s.242-247.52 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleribelirtilen yerine hem ticaret yapıldığı ülkedeki alıcı hem de malı teslim edileceği alıcı belirtilebilir.Faturanın numarası ve tarihi :Düzenlenen faturanın seri numarasına göre paralel olarak faturanın düzenlenme tarihi belirtilmelidir.Burada ihracatı çok yoğun olan firmalar kendilerince seri numarasının haricinde bir numaralandırmasistemine gidebilirler. (Örneğin EX01, İHR01 vb.) buradaki önemli husus fatura tarihinin serinumarasıyla ardışık uyumlu olmasıdır.Malın tam ve açıklayıcı olarak adı (mal cinsi) :Mal cinsinin açık ve net bir şekilde faturada belirtilmesi gerekmektedir. Bunun iki gerekçelisebebi vardır. Birincisi İhracatçının hangi ihracatçılar birliğine kaydının yapılacağının sorusununcevabının verilmesidir. İkincisi ise ihracatı yapılması düşünülen ürünün gümrükten çıkış işlemlerigerçekleştirilirken ki Gümrük Müşavirliği firmasının düzenleyeceği Gümrük Beyannamesindebelirtilmesi zorunlu olan G.T.İ.P:(Gümrük Tarife İstatistik Pozisyon Numarası)’ın düzgünce belliedilmesi içindir.Ölçü Birimi : İhracatı yapılacak olan ürünün satışa esas ölçü biriminin açıkça belirtilmiş olması gerekmektedir. (Örneğin, Adet, Kg, Metre, Metrekare, metreküp, Ton, Litre vb.)Malın Birim Fiyatı :Malın hangi birim üzerinden hesaplanıyorsa (adet, kg vb.) fiyatının birim başına gösterilmesidir. Malın Toplam Fiyatı : Malın toplam fiyatının faturada gösterilmesinin yanı sıra gümrük idareleri ve Ekonomi Bakanlığınınbu hanede görmek istedikleri bir ibare daha vardır. Oda faturanın “FOB” bedelidir. Teslim şekli neolursa olsun faturada mutlaka FOB bedelin gösterilmesi gerekmektedir. Bunun iki gerekçeli sebebivardır. - Birincisi; İhracat gerçekleştirilirken ihracatçının cebinden çıkması gereken (Uygulamada genellikle Gümrük Müşavirliği hizmeti veren firmanın cebinden çıkar) bağlı bulunduğu İhracatçılar Birliği’ne ödenecek olan nispi aidat tutarının FOB bedel üzerinden tahsil www.daib.org.tr 53

İhracat Prosedürleri edilmesidir. İhracatçılar Birliği bu parayı tahsil ederken teslim şekli ne olursa olsun FOB bedel üzerinden tahsil eder. - İkincisi ise; Ekonomi Bakanlığı, ürün, sektör ve ülke genelinde gerçekleştirilen ihracat rakamlarını açıklarken yaptığı açıklamalarda istatistiki bilgileri FOB bedel üzerinden verir. Aslında bilindiği üzere kitabımızın 3.bölümünde bahsettiğimiz teslim şekillerinden birisi olan FOB gemi güvertesinde teslim anlamına gelmektedir. Yani İzmir limanından FOB teslim şekli ile ihracat yapacak olan iki farklı firmanın aynı mal için limana olan uzaklıkları yüzünden üstlenecekleri dahili nakliye ücretleri ile birlikte oluşan FOB bedelleri değişiklik arz etmektedir. Bu yüzden kanaatimizce istatistiki olarak açıklanan ihracat bedellerinin “EXW” yani fabrikada, işyerinde teslim olarak bilinen teslim şeklinin rakamları doğrultusunda açıklanmasının daha gerçekçi olacağıdır.;Döviz Cinsi :İhracatın gerçekleştirileceği ülkeye hangi döviz cinsinden satışı gerçekleştirdiysek o döviz cinsininaçık bir şekilde faturaya yazılması gerekmektedir.Teslim Şekli ve Yeri :Düzenlenecek olan ihracat faturasına hangi teslim şeklinin hangi zamanda kabul edilen kısmınınkullanılacağının yazılması gerekmektedir. Örneğin: FOB İzmir Alsancak Port (Incoterms 2000)Ödeme Şekli :Hangi Ödeme yöntemi seçilmişse yazılmalıdır. Örneğin Mal Mukabili veya Akreditif vb.Aracı Banka ve Şubesi :Döviz transferini gerçekleştireceğimiz bankanın ismini ve şubesini belirtmeliyiz.İmalatçı Bilgileri :İhracat gerçekleştirildikten sonra ihracatçının bağlı bulunduğu vergi dairesine başvurup almasıgereken bir Katma Değer Vergisi (KDV) iadesi vardır. Bu ihraç konusu mala göre (%1,%8,%18)değişiklik arz etmektedir.54 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleriİhracatçı firma eskiden nakit olarak almış olduğu yüklendiği KDV oranını günümüzde vergi borçlarına,SGK borçlarına, elektrik borçlarına mahsup edebilmekte (borcuna karşılık alacağını saydırmak) kimizaman da nakit olarak alabilmektedir. NOT1) İmalatçı Kendisidir yazılır.2) İmalatçının adı vergi dairesi ve vergi numarası yazılır.3) Tedarikçi Kendisidir yazılır.Brüt ve Net Ağırlığı:Ürünlerin ambalajlı ağırlıkları olan brüt ağırlıkları ile ambalajsız net ağırlıkları toplam olarakbelirtilmelidir.Kap Adedi ve Kap cinsi:Gerçekleştirilmesi planlanan ihracat söz konusu ürünlerin hangi kaplar içerisinde kaçar adetgönderileceğinin açıkça belirtilmesi gerekmektedir. (Örneğin: koli, balya, çuval, kutu, sandık, torbavb.)Yazı ile toplam döviz tutarı:Faturanın alt kısmına, gerçekleşen ihracat rakamının toplam tutarı yazı ile belirtilmelidir.Firmanın kaşe ve imzası:İhracatçı firmanın üzerinde açıklayıcı firma ismi, adresi, vergi dairesi ve vergi numarası yazılımatbaaca düzenlenmiş olan kaşesi basılmalı ve yetkili şahısça imzalanmalıdır. www.daib.org.tr 55

İhracat Prosedürleri NOT İç piyasada genel kabul görmüş uygulanan bir sistem vardır. Kaşeyi eğer faturanın üst tarafına vu- rursanız fatura açık kesilmiş yani tahsilât yapılmamıştır. Kaşeyi eğer aşağıya vurursanız da fatura kapalı kesilmiş yani tahsilât yapılmıştır anlamına gelmektedir. Yurtdışına göndereceğimiz ihracat malımız için keseceğimiz faturada böyle bir uygulama geçerli değildir. Yani ihracatçı firma kaşeyi faturanın üzerine dilediği yere basıp imzalayabilir.3.1.1.2. Yabancı Fatura (INVOICE)‘‘İhracat yapan firmaların Türkçe fatura iç piyasada geçerliliği olan tüm resmi ve özel dairelereiletilecek evrak olarak karşımıza çıkmaktaydı. Türkçe Fatura, aynı zamanda resmi bir evrak niteliğitaşıdığında ülkemiz yasalarına göre belirli sürelerle saklamak ve istendiğinde ilgili mercileregöstermekle yükümlü olduğumuz belgelerdi. Buraya kadar olan kısmı zaten bir önceki bölümdegörmüştük. Peki, “Yabancı Fatura” nedir? Neden ihracatçı firmanın Türkçe faturadan farklı olarakyabancı fatura düzenlemesi gerekmektedir? Öncelikle yabancı faturanın işlevinden bahsedelim. Yabancı fatura (EK.10-11) ihracatçı firmatarafından hazırlanan, ithalatçı adına kesilen ve genellikle de İngilizce olarak hazırlanan bir belgedir.Buradaki kritik soru ise yabancı faturanın Türkçe faturadan farkı nedir? Sorusudur. Yabancı faturanın,Türkçe faturadan en büyük farkı Maliye Bakanlığı onaylı olamaması ve yetkili matbaaca basılmazorunluluğu olmamasıdır. Dolayısıyla ihracatçı firma kendi antetli6 kâğıdına, bilgisayarındanhazırlamak suretiyle bu belgeyi oluşturabilmektedirŞu ana kadar olan süreçte ihracatçı firma hem Türkçe Fatura hem de Yabancı fatura olmak üzere ikiayrı fatura düzenlemektedir. Dolayısıyla ihracatçı firmanın dikkat etmesi gereken en önemli unsur,;ihracatçının keseceği Türkçe fatura ile yabancı faturanın birbiri ile uyumlu olması gerekliliğidir.Özellikle kesilen faturala değerlerinin birbiri ile uyumlu olması gerekmektedir. Örnek vermekgerekirse; ihracatçı firma ithalatçıya Türkçe faturada 100.000 USD değer göstermiş ise, Yabancıfaturada göstermesi gereken değerde 100.000 USD olmalıdır. Yani ‘‘Türkçe Fatura = YabancıFatura’’ olması gerekir. 6 Antetli Kâğıt: Firmanın varsa logosunun, iletişim vb. bilgileri matbu olarak barındıran belge56 www.daib.org.tr

İhracat ProsedürleriBurada aklımıza bir soru daha gelebilir. Türkçe Faturada ihracatçı firma KDV oranını yazmıyor vefaturada göstermiyordu. Peki, yabancı faturada da KDV yer almayacak mı? Cevabımız evet olacak.Aynı Türkçe faturada olduğu gibi yabancı faturada da KDV yer almaz.“Aslında yabancı fatura dış ticaretteki paradoks bir yapıyı da ortaya koyar. Çünkü yabancı fatura,ülkemiz için herhangi bir resmi evrak niteliği taşımayan, dolayısıyla iç piyasada resmi bir anlamifade etmeyen bir belgedir. AMA iş ithalata geldiğinden birden işin çehresi değiştirmektedir. Çünküithalatçı firma, kendi ülkesinde gerçekleştireceği ithalatı yapabilmek için yabancı faturaya ihtiyacıvardır. Daha keskin bir ifadeyle yabancı fatura olmadan ithalatçı firma, ithalat işlemlerini başlatamaz.Dolayısıyla ödeyeceği (eğer varsa) gümrük vergilerinden, KDV’ye, kısacası tahakkuk eden tüm maliyükümlülükleri için, hep yabancı fatura baz alınacaktır. Herhangi bir usulsüzlük ve yanlış beyansonucunda ithalatçı firma, kendi ülkesindeki hükümetinin vereceği her türlü cezai yaptırımlarınamuhatap olacaktır. Sonuç olarak; ihracat ülkesinde ve sürecinde resmi bir niteliği olmayan yabancıfatura, ithalat ülkesinde ve sürecinde en değerli ve önemli belgelerden birisidir.” 73.1.1.2.1. Yabancı ( İngilizce ) Faturada Bulunması Gereken Bilgiler8 • Başlık kısmına INVOICE ibaresinin yazılması • Yabancı fatura eğer, İhracatçı firmanın antetli kağıdı üzerine yapılıyorsa zaten mevcut olan ihracatçı firmanın bilgileri burada vardır. Eğer boş A4 kağıdı üzerinde hazırlanıyorsa ihracatçı bilgileri yazılmalıdır. (firma ismi, açık adresi, iletişim bilgileri vb.) • İthalatçı firmanın detaylı bilgileri (tüzel kişiliğini belirten unvan-isim, açık adresi, adres haricindeki tel, faks, mail vb. bilgiler) • Fatura kapsamında düzenlenen ürüne ait açıklama ve miktarı • İhracatı yapılan ürün veya ürün gruplarının birim ve toplam değeri ile bu değerlerin anlaşılan para birimi cinsinde belirtilmesi • Teslim şekli (INCOTERMS) • Ödeme Şekli • Banka bilgileri7 Mutlu YILMAZ, Ahmet ÖZKEN, “Dış Ticarete Giriş”, 3. Baskı, Gazi Kitapevi, Ekim 2015, s.194.8 a.g.e., s.194-195. www.daib.org.tr 57

İhracat Prosedürleri • Ürünün gönderim aşamasında eğer, nakliye ve sigorta ihracatçı tarafından karşılanıyorsa ayrıca bildirilmesi gerekmektedir. • İhracatçı firmaya ait imza ve kaşeYabancı faturanın içeriği ve Türkçe faturadan farklılıkları bu bölüm içerisine anlatılmış olsa bile bufarklılıkların yer aldığı tablonun incelenmesinde fayda bulunmaktadır. Tablo.19 Türkçe ve Yabancı Fatura Arasındaki Farklılıklar TÜRKÇE FATURA YABANCI FATURA Türkiye’de geçerlidir. (Resmi Olarak) İthalatçı ülkede geçerlidir (Resmi Olarak)İhracat gümrüklemesi için olmazsa olmaz bir İthalat gümrükleme işlemleri için olmazsa belgedir. olmaz bir belgedir Maliye Bakanlığı Tasdikli Fatura Antetli Kâğıda hazırlanır. İstenirse A4 kâğıdına Koçanlarından oluşur bile hazırlanabilir. Türkçe dilinde hazırlanır Ağırlıklı olarak İngilizce hazırlanır. İstenildiği taktirde başka ülke dillerinde de hazırlanır. İmalatçı, İmalatçı adı adresi vergi No, Tedarikçi kendisidir. İbarelerinden birisinin Türkiye’de geçerli olmadığından KDV yazılması KDV iadesi için önem arz eder iadesi için gerekli olan İmalatçı vb. bilgilerin yazılmasına gerek yoktur.3.1.1.3. Tasdikli Faturaİhracatçı firma tarafından hazırlanan yabancı faturanın, ithalatçı ülke konsolosluğunda onaylatılmasıylamevcut yabancı fatura tasdikli fatura olmuş olur. Genellikle ihraç edilen ürününün menşeini (ürününüretilmiş olduğu ülkeyi) tespit amacıyla yapılmaktadır.3.1.1.4. Konsolosluk Faturasıİhracatçı firmanın, yurtdışına satmış olduğu ürün için, ithalatçı firmanın ülke konsolosluğundan9 Mutlu YILMAZ, “111Soruda İhracat”, Optimist Yayınları, Ekim 2014, s.90.58 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürlerialdığı ve düzenlendikten sonrada ilgili ithalat ülke konsolosluğu tarafından onaylatıldığı ve bu sürecinbitiminde sonra ihracatın gerçekleşmiş olduğu faturadır. Konsolosluk faturaları, ürünün menşei,ürünün değerinin (birim ve toplam fiyat) onaylanması amacıyla oluşturulmuştur. Konsolosluk faturauygulamalarının nedeni ithalatçıya ‘‘düşük fatura’’ kesilmesini önlemektir. NOT İthalatçı firmanın talebiyle, İhracatçı firmanın ithalatçı adına kesmiş olduğu ve ithalatçıya gön- dereceği yabancı faturanın, Türkçe faturaya nazaran daha düşük değerde kesilmesidir. (ithalatçı bu sayede ithalat yaparken, mal bedelini düşük gösterdiğinden daha az vergi ödeyecek ve ül- kesinden vergi kaçıracaktır. Bu süreçte maalesef bazı ihracatçılarımız mallarını satabilmek için bazen düşük fatura kesmek zorunda kalsalar da yasa dışı olan düşük faturayı ihracatçılarımızın kesmemeleri şiddetle tavsiye etmekteyiz.3.1.1.5. İhraç Kayıtlı FaturaÖncelikle belirtmemiz gereken en önemli vurgu; İhraç kayıtlı faturanın aslında, ülke içerisine kesilenbir fatura olduğudur. Yani ülke içi satışta kullanılan bir faturadır. Ama buradaki önemli farklılıkise kendisine fatura kesilen taraf olan firma kendisine kesilen faturadaki malları ihraç etmek içinalmış ve sonunda ihracatını, kendisine verilen süre içerisinde yapacağı olmasıdır. . Fakat fatura kesenilk firma kesmiş olduğu faturayı, ülke içerisine kesmiş olmasına rağmen fatura içerisine KDV’yidahil etmemiştir. Konu ilk okuduğumuzda biraz karmaşık gelebilir. Daha anlaşılır olması içinsüreci örnekleyerek anlatalım. Denizli’deki kumaş üreticisi X firması üretmiş olduğu kumaşları,Erzurum’daki deki Y firmasına kumaşları gömlek haline getirdikten sonra ihracat yapması nedeniylesatmıştır. Dikkat ederseniz faturayı kesen Denizli’deki X firması ve kendisine fatura kesilen Y firmasıülke içerisinde faaliyet gösteren bir firmalardır. Fakat X firması kesmiş olduğu faturada KDV’yikendisine tanınan hak doğrultusunda dâhil etmemiştir. Ama Y firması da almış olduğu kumaşlarıişleyip İran’daki firmaya ihracat etmek için almış ve sonunda ihracatı gerçekleştirmiştir.Buradan çıkan sonuç şudur; İhracat aşamasında, ihracat yapacak firmaların belirli bir süre için ithalatçıadına KDV ödeyerek, KDV’nin maliyetine katlanmamaları için Devletimizin vermiş olduğu vesadece bu aşamada kullanılması için vermiş olduğu bir ihracat yapacak firmalara verilen müsaadedir. www.daib.org.tr 59

İhracat Prosedürleriİhraç kayıtlı fatura kesilirken aşağıdaki ifadenin fatura içinde yer alması gerekmektedir.‘‘İşbu fatura 3065’e tabi olup İhraç kayıtlı olarak kesilmiş ve KDV tahsil edilmemiştir’’.Vermiş olduğumuz örnekten devam edersek, Erzurum’da ki Y firması kendi adına kesilen ihraç kayıtlıfatura kapsamındaki malı, 90 gün içerisinde ihracatını yapmak zorundadır. NOT İhracatçı firmanın hazırladığı ve ithalatçıya gönderdiği bir belge daha vardır ki Bu da “Proforma Fatura” olarak karşımıza çıkar . Dış ticaret sürecinde en çok karıştırılan kavramlardan bir tanesi olan ‘‘Proforma Fatura’’ karma- şaya sebep olması isminde geçen “fatura” kavramı yani İngilizce ifadesiyle “Invoice” ifadesidir. Akılların daha fazla karışmaması için kısaca ifade etmek istersek; “Proforma Fatura”, bir fatura değil, teklif mektubudur. İhracatçı firmanın, ithalatçı firmaya sata- cağı ürün ile ilgili; ödeme şekli, teslim şekli, ürünün miktarı, ambalajı vb. bilgileri verip fiyat teklifi geçtiği bir tekliftir.3.1.2. GÜMRÜK BEYANNAMESİTürkiye Gümrük Bölgesi’ne (TGB) giriş (ithalat) ve çıkış (ihracat) yapacak olan her türlü eşyanıngümrükleme işlemlerinin yapılaması gerektiğini özellikle ihracat tanımını yaparken ifade etmiştik.Dolayısıyla gümrükleme işlemlerinin sonuçlandırılması için Gümrük Beyannamelerinin hazırlanmasıilgili kurumların onayından geçmesiyle gümrükleme işlemleri sonuçlandırılabilmektedir.Türkiye’de 2000 yılından itibaren ‘‘Tek Tip Gümrük Beyannamesi’’ kullanılmaya başlamıştır.‘‘Gümrük Çıkış Beyannamesi’’, ihracat işlemlerinde kullanılırken, ‘‘Gümrük Giriş Beyannamesi’’ithalat işlemleri için kullanılmaktadır. Bu sistem içerisinde gümrük beyannameleri toplamda sekiznüshadan oluşmaktadır. İlk beş nüshası ihracat işlemleri için kullanılırken, diğer üç nüsha ithalatişlemleri için kullanılmaktadır. Gümrük nüshalarının detayları aşağıda olduğu gibidir;1. Nüsha: Kırmızı renkte düzenlenir ve/veya transit işlemlerinde kullanılmaktadır. Bu nüsha ilgili gümrük idaresinde kalır.60 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri2. Nüsha: Yeşil renkte düzenlenmektedir. İstatistiki amaçla kullanılmaktadır.3. Nüsha: Sarı renkte düzenlenmekte ve gümrük işlemleri bittikten sonra ihracatçı firmaya verilmektedir. İhracatçı firmanın ihracat yaptığını kanıtlayan resmi bir belgedir. ‘‘3. nüshanın ticari literatürde geçen birden fazla ismi vardır. Bunlar, KDV Nüshası, Mükellef Nüshası, Sarı Nüsha, Üçüncü Nüsha, Teyit Nüshası ve Kapama Nüshalarıdır’’. Ayrıca ‘‘Bu nüsha aracı banka ve diğer kamu kuruluşları tarafından izlenen işlemlerde kanıtlayıcı nüsha olarak kullanılır. İlgili kuruluşlar, gerek görmeleri halinde, bu nüshadan bir fotokopi alarak, asıl nüshayı mükellefe iade eder’’.4. Nüsha: Mavi renkte düzenlenir. Transit rejiminde kullanılmaktadır. Varış gümrüğünde kullanılmaktadır.5. Nüsha: Mavi renkte düzenlenmektedir. Transit rejimde kullanılmaktadır. Çıkış gümrüğünde kullanılır.6. Nüsha: Kırmızı renktedir. İthalat işlemleri için kullanılmaktadır. İthalat gümrükleme işlemi bittikten sonra Gümrükler Genel Müdürlüğüne gönderilmektedir.7. Nüsha: Yeşil renkte düzenlenmekte, ithalat işlemlerinde İstatistiki amaçla kullanılmaktadır.8. Nüsha: Sarı renkte düzenlenmekte ve ithalat işlemlerinde kullanılmaktadır. İthalat gümrükleme işlemleri bittikten sonra, ithalatçı firmaya verilmektedir. Mükellef nüshası da denmektedir.İhracatçı firmanın adına dolaylı temsil sıfatıyla işlem takibi yapacak olan Gümrük Müşavirliğifirması tarafından doldurulan ve ihracatçı için ihracatın yapıldığına dair ispat niteliğinde olan resmievraktır. Gümrük çıkış beyannamesi gümrük kanunu ve yönetmeliğinde belirtilen usul ve esaslaragöre düzenlenmelidir.İhracatta Gümrük müşavirliği firması tarafından doldurulan Gümrük Çıkış Beyannamesinin işleyiştekullanılan 3 nüshası vardır. Bu nüshalar kenarlarındaki renklerinden dolayı gümrük idareleri tarafındankırmızı, yeşil ve sarı nüsha olarak değerlendirilir. (EK 12-13) www.daib.org.tr 61

İhracat Prosedürleri Bunların işlemleri bitirildikten sonra; 1.nüsha : İlgili Gümrük Müdürlüğü’nde 2.nüsha : İlgili Gümrük Müdürlüğü’nde (Ankara Kontolör Genel Müdürlüğü’ne istatistik amaçlı gönderilmek üzere) 3.nüsha : İHRACATÇIYA (Bütün işlemler bittikten sonra) teslim edilir.3.1.2.1. Gümrük Çıkış Beyannamesinin Kutularına İlişkin Açıklamalar1- Beyan:Beyan üç alt-bölümden oluşur. Birinci alt-bölüm : Ortak Transit Rejimine İlişkin Sözleşmeye taraf ülkelere yönelik ihracat işlemlerinde “EU” kodu, diğer ülkelere yönelik ihracat işlemlerinde ise “EX” kodu yazılır. İkinci alt-bölüm : İhracat işlemlerinde kullanılır. Bu alt-bölüm, transit işlemlerinde kullanılmaz. Üçüncü alt-bölüm : Sadece transit rejimi için kullanılır. Türkiye gümrük bölgesinde başlayıp bitecek transit işlemlerinde “TR” kodu yazılır.Aynı form hem ihracat hem de transit rejiminde kullanılıyorsa, birinci alt-bölüme “EU” veya “EX”kodlarından uygun olanı yazılır, üçüncü alt-bölüm ise, yukarıdaki açıklamaya göre doldurulur.2- Gönderici/İhracatçı:Gönderici/İhracatçı kişi veya firmanın tam adı ve adresi yazılır. “No” kısmına sadece ihracatçınınvergi numarası yazılır.Gönderici/İhracatçının birden fazla olması halinde ise, gönderici/ihracatçıdan sadece birisi bu kutuya,diğer gönderici/ihracatçılara ilişkin bilgiler ise sistemin ilgili ekranına yazılır ve beyannameninçıktısında “ekli liste” ibaresi otomatik olarak yer alır. Diğer gönderici/ihracatçılara ilişkin bilgileriiçeren liste beyannameye eklenir. Bilgisayar sistemine dahil olmayan gümrük idarelerinde bu kutuya“çeşitli” ibaresi yazılarak, gönderici/ihracatçı isim ve adreslerine ilişkin liste beyannameye eklenir.62 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri3- Formlar:Bu kutu, birden fazla kalem eşya olması dolayısıyla devam formlarının kullanılması halinde doldurulur.İki alt-bölümden oluşan bu kutunun birinci alt-bölümüne, doldurulan takımın kaçıncı takım olduğu,ikinci alt-bölüme ise toplam takım sayısı yazılır.Örneğin: 2 devam formu söz konusu ise, beyannameye 1/3, ilk devam formuna 2/3, ikinci devamformuna 3/3 ibaresi yazılır.Beyan edilecek eşya bir kalemi kapsadığında, bu kutu boş bırakılarak, 5 no.lu kutuya 1 rakamı yazılır.4- Yükleme Listeleri:Birden fazla kalem olması ve devam formu kullanılmaması halinde, bu kutuya beyanname ekindekikalem sıra numarası, GTİP numarası, eşyanın cinsi, vergi matrahı, vergi oranı ve vergi tutarınınbulunduğu listenin adedi yazılır.5- Kalem Sayısı:Kullanılan takım ve devam formlarında beyan edilen eşyanın toplam kalem adedi yazılır. Devamformları kullanıldığında, kalem sayısı, “eşyanın tanımı”na ilişkin 31 no.lu kutuların sayısına eşitolmalıdır.6- Kap Adedi:Söz konusu sevkiyata ilişkin toplam kap adedi yazılır.7- Referans Numarası:Kullanıcılar açısından bu kutunun doldurulması ihtiyaridir. Söz konusu sevkıyat için ilgili kişitarafından verilen referans numarası bu kutuya kaydedilir.8- Alıcı:Alıcı kişi veya firmanın tam adı ve adresi yazılır. Alıcının Türkiye’deki bir serbest bölgede faaliyetgösteren kişi olması halinde, vergi numarası da yazılır.Alıcıların birden fazla olması halinde ise, alıcılardan sadece birisi bu kutuya, diğer alıcılara ilişkinbilgiler ise sistemin ilgili ekranına yazılır ve beyannamenin çıktısında “ekli liste” ibaresi otomatik www.daib.org.tr 63

İhracat Prosedürleriolarak yer alır. Diğer alıcılara ilişkin bilgileri içeren liste beyannameye eklenir. Bilgisayar sisteminedahil olmayan gümrük idarelerinde, bu kutuya “çeşitli” ibaresi yazılarak, alıcıların isim ve adreslerineilişkin liste beyannameye eklenir.9- Mali Müşavir / Serbest Muhasebeci:İhracatçının yeminli mali müşavirinin veya mali müşavirinin ya da serbest muhasebecisinin adı,soyadı ve vergi numarası yazılır.10- Gideceği Ülke:İhraç eşyasının gönderileceği ilk ülkenin kodu yazılır.11- Ticaret Yapılan Ülke:Bu kutuya ihracat yapılan ülkenin kodu yazılır.13- Tarım Politikası:Bu kutu boş bırakılır.l4- Beyan Sahibi / Temsilcisi:Beyan sahibi kişi veya firmalar ile kanuni temsilci veya gümrük müşavirinin tam adı ve adresi yazılır.Kutudaki (No) kısmına ise, gönderici/ihracatçının veya temsilcinin veya gümrük müşavirinin verginumarası yazılır.15- Çıkış/İhracat Ülkesi:Eşyayı sevk/ihraç eden ülkenin adı (Ek 9) bu kutuya yazılır.- 15a- Çıkış Ülkesi Kodu : İlgili ülkenin kodu yazılır.- 15b- Çıkış Ülkesi Bölge Kodu : Bu kutu boş bırakılır.16- Menşe Ülke:Bu kutu, menşe ülke kodunun 34 a’da girilmesi nedeniyle boş bırakılır. Bilgisayar sistemine dahilolmayan gümrük idarelerinde, eşyanın menşe ülkesinin adı yazılır. Birden fazla menşe söz konusuise, “çeşitli” ibaresi yazılır.64 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri17- Gideceği Ülke:Bu kutuya eşyanın en son gideceği ülkenin adı yazılır.- 17a- Gideceği Ülke Kodu : Bu kutuya eşyanın en son gideceği ülkenin kodu yazılır.- 17b- Gideceği Ülke Bölge Kodu : Bu kutu boş bırakılır.18- Çıkıştaki Taşıt Aracının Kimliği ve Kayıtlı Olduğu Ülke:Bu kutu iki alt-bölümden oluşmaktadır.- Birinci alt-bölüme, ihracat veya transit işlemlerinin tamamlandığı gümrük idaresine sunulduğu şekilde eşyanın doğrudan yüklendiği taşıt aracının (karayolu taşıma aracı, gemi, demiryolu vagonu, hava taşıtı) plaka veya kayıt numara(lar)ı veya adı gibi kimlik bilgisi yazılır.- İkinci alt-bölüme, taşıt aracının (veya birçok taşıt aracı varsa diğerlerini hareket ettiren aracın) kayıtlı olduğu ülkenin kodu yazılır.Örneğin, değişik plaka numaraları olan bir çekici ve römorkun kullanılması halinde, hem çekicininhem de römorkun plaka numarası, çekicinin kayıtlı olduğu ülkeyle birlikte yazılır.Posta gönderileri olması durumunda veya sabit taşıma tesisleri ile taşıma yapılması durumunda, kayıtnumarası ve kayıtlı olduğu ülke yazılmaz.Demiryoluyla taşıma yapılması durumunda, kayıtlı olduğu ülke yazılmaz.19- Konteyner:İhracat veya transit işlemlerinin tamamlanması sırasında, Türkiye’den çıkışta sınırı geçerken olmasıöngörülen duruma göre aşağıdaki kodlardan biri yazılır:Eşya konteyner ile taşınıyorsa “1”,Eşya konteyner ile taşınmıyorsa “0”. www.daib.org.tr 65

İhracat Prosedürleri20- Teslim Şekli:Üç alt-bölümden oluşmaktadır. - Birinci alt-bölüme, teslim şekline ilişkin kod yazılır. - İkinci alt-bölüme, eşyanın teslim edildiği yerin adı yazılır. - Üçüncü alt-bölüm boş bırakılır.21- Sınırı Geçecek Hareketli Taşıt Aracının Kimliği ve Kayıtlı Olduğu Ülke:İki alt-bölümden oluşmaktadır. - Birinci alt-bölüme, ihracat veya transit işlemlerinin tamamlandığı sırada Türkiye’den çıkışta sınır geçiş noktasında kullanılması düşünülen hareketli taşıt aracının cinsinden (karayolu taşıma aracı, gemi, demiryolu vagonu, hava taşıtı) sonra kayıt numarası veya adı yazılır. Kombine taşımacılık durumunda veya birden fazla taşıt aracının bulunması halinde, hareketli taşıt aracı tüm kombinasyonu hareket ettiren araçtır. Örneğin, gemiye yüklenmiş bir karayolu taşıma aracı söz konusu ise, hareketli taşıt aracı gemidir. Çekici ve römork söz konusu ise, hareketli taşıt aracı çekicidir. - İkinci alt-bölüme ise, hareketli taşıt aracının kayıtlı olduğu ülkenin kodu yazılır.Eşya posta yoluyla veya sabit taşımacılık tesisatıyla veya demiryoluyla taşınıyorsa, kayıt numarası vekayıtlı olduğu ülkeye ilişkin bilgiler yazılmaz.22- Döviz ve Toplam Fatura Bedeli:İki alt-bölümden oluşmaktadır. - Birinci alt-bölüme, faturanın düzenlendiği para cinsinin kodu yazılır. - İkinci alt-bölüme ise, beyan edilen eşyanın toplam fatura bedeli faturanın düzenlendiği para cinsinden kaydedilir.23- Döviz Kuru:Beyannamenin tescil edildiği tarihte geçerli T.C. Merkez Bankası döviz kurları esas alınır. İhracattaesas alınan her zaman için Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Döviz Alış Kuru’dur. Çünkü tüm66 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleriistatistiki bilgiler ihracatta Döviz Alış Kuru üzerinden hesaplanır.24- İşlemin Niteliği:Ticari sözleşmelere ilişkin kod yazılır.25- Sınırdaki Taşıma Şekli:Türkiye sınırlarının terk edilmesi sırasında kullanılması düşünülen hareketli taşıt aracına uyguntaşıma şekline ilişkin kod yazılır.26- Dahili Taşıma Şekli:Dahili taşıma şekline uygun kod yazılır.27- Yükleme Yeri:İki alt-bölümden oluşmaktadır. - Birinci alt-bölüme, ihracat veya transit işlemlerinin tamamlandığı sırada Türkiye sınırından çıkması öngörülen hareketli taşıt aracına eşyanın yüklendiği yerin adı yazılır. - İkinci alt-bölüm ise boş bırakılır.28- Finansal ve Bankacılık Verileri:Bu kutunun ilk satırına ihracat işlemlerine aracılık eden bankanın adı ve şubesi yazılır. İkinci satırınaise kambiyo mevzuatına göre yapılan ödeme şekli kaydedilir.29- Çıkış Gümrük İdaresi:Eşyanın Türkiye topraklarını terk edeceği sınır gümrük idaresinin adı yazılır.30- Eşyanın Bulunduğu Yer:Eşyanın muayeneye tabi tutulacağı yerin tam adı yazılır. Ancak, çıkış eşyasının fabrika sahaları,antrepolar ve geçici depolama yerleri gibi yerlerde bulunması durumunda, son yükleme yerinin adıyazılır. www.daib.org.tr 67

İhracat Prosedürleri31- Kaplar ve Eşyanın Tanımı – Kapların Marka ve Numaraları - Konteyner No(lar)ı – Adetve Cinsleri:Kapların marka ve numaraları, adet ve cinsleri veya ambalajlanmamış eşya olması durumunda,beyanname kapsamı bu tür eşyanın adedi veya uygun olduğunda, “dökme” ibaresi yazılır; herdurumda normal ticari tanım yazılmalıdır; ihracat amacıyla bu tanım, eşyanın belirlenebilmesi içingerekli bilgileri içermelidir. “Eşya Kodu” başlıklı 33 no.lu kutunun doldurulması gerektiğinde, butanım, eşyanın sınıflandırılmasına imkân verecek kadar açık olmalıdır. Bu kutuda ayrıca herhangi birözel mevzuat (örneğin, özel tüketim vergisi) uyarınca gereken bilgiler de gösterilmelidir. Konteynerkullanılırsa, konteynerleri tanıtan markalar da bu kutuya kaydedilmelidir.16 no.lu kutuya “çeşitli” ibaresi yazılması halinde, bu kutuya söz konusu eşyanın menşei ülkesininadı yazılabilir.32- Kalem No:Bu kutu iki alt-bölümden oluşmaktadır. - Birinci alt-bölümde, 5 no.lu kutuda yer alan toplam kalem sayısı içerisinde kullanılan takım ve devam formlarında beyan edilen eşyanın kaçıncı kalem olduğu belirtilir. 5 no.lu kutuda kalem sayısı 1 ise, yani beyan tek kalem ise, bu kutu boş bırakılır. - İkinci alt-bölüm boş bırakılır.33- Eşya Kodu:Bu kutu, Gümrük Tarife ve İstatistik Pozisyonu’nu (G.T.İ.P.) göstermek üzere beş alt-bölümdenoluşmaktadır. - Birinci alt-bölüme, Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki pozisyon numaralarının ilk sekiz rakamı, - İkinci alt-bölüme, Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki pozisyon numaralarının dokuzuncu ve onuncu rakamları, - Üçüncü alt-bölüme ise, Türk Gümrük Tarife Cetvelindeki pozisyon numaralarının onbirinci ve onikinci rakamları yazılır.68 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri34- Menşe Ülke Kodu: - 34a- Eşyanın menşe ülkesinin kodu yazılır. - 34b- Bu alt-bölüm boş bırakılır.35- Brüt Ağırlık (Kg) :Bu kutuya 31 no.lu kutuda tanımlanan eşyanın brüt ağırlığı kilogram cinsinden yazılır. Brüt ağırlıktan,konteyner ve taşımaya ilişkin tüm araç ve gereç ağırlıkları hariç eşyanın kendi ağırlığı ile tüm ambalajmaddeleri ve kapların toplam ağırlığı anlaşılır.37- Rejim:İki alt-bölümden oluşmaktadır. - Birinci alt bölüme, 1 no.lu kutunun ikinci alt bölümü için verilen kodlardan uygun olanı yazılır. Bu kodlar 4 hanelidir. İlk iki hane beyan edilecek rejimi, sonraki iki hane ise bir önceki rejimi belirtir. - İkinci alt-bölüm boş bırakılır.38- Net Ağırlık (Kg) :31 numaralı kutuda tanımlanan eşyanın ambalaj ağırlıkları hariç kendi ağırlığı kilogram cinsindenyazılır.39- Kota:Kotaların izlenmesi amacıyla doldurulacak bu kutuya eşyaya ilişkin kota uygulaması varsa (X) işaretikonulur.40- Özet Beyan:Bu kutuya özet beyan veya özet beyan hükmündeki belgelerin tarih ve sayıları yazılır. Eğer eşya dahaönce bir gümrük rejimine tabi tutulmuş ise, ilgili beyannamenin tarih ve sayısı yazılır.41- Tamamlayıcı Ölçü:Eşyanın Türk Gümrük Tarife Cetveli’nde yer alan ölçü birimi cinsinden miktarı yazılır. www.daib.org.tr 69

İhracat Prosedürleri44- Ek Bilgi, Sunulan Belgeler; Ön İzinler:Beyanname ekinde yer alan belgelere ilişkin ayrıntılı bilgi (adı, seri numaraları, tarihleri, kayıt numarası,vb.) bu kutuya yazılır (İhracat izni/lisansı numarası, hayvan ve bitki sağlığı ile ilgili düzenlemelereilişkin bilgiler, konşimento numarası, vb). Ayrıca, Türkiye gümrük bölgesinde başlayıp bitecek transitişlemlerinde hareket gümrük idaresince belirlenen güzergah da bu kutuya yazılır.46- İstatistiki Kıymet:22 numaralı kutuda belirtilen toplam fatura bedelinin FOB/ABD Doları cinsinden istatistiki kıymetiyazılır. Bu istatistikî kıymetler Ekonomi Bakanlığı ve TUİK (Türkiye İstatistik Kurumnu’na) iletilir.47- Vergilerin Hesaplanması:Bu kutu, altı alt-bölümden oluşmaktadır. - Birinci alt-bölüme, vergi türünü belirten kodlar (Müsteşarlığın kurumsal internet sayfasından duyurulur.) - Üçüncü alt-bölüme, uygulanan vergi oranı; - Dördüncü alt-bölüme, hesaplanan vergi tutarı; - Beşinci alt-bölüme, ödeme şekli; - Altıncı alt-bölüme ise, vergi tutarlarının toplamı yazılır. - İkinci alt-bölüm boş bırakılır.Bilgisayar sistemine dahil olmayan gümrük idarelerinde, ikinci alt bölüme vergi matrahı yazılır ve butablonun kullanılması sırasında vergi matrahı ve tutarı rakamlarının ayrılan alanlara sığmayacağınınanlaşılması halinde, “Vergi Matrahı” ibaresinin ve “Tutarı” ibaresinin yanına yazıyla “Bin TL”yazılarak, tutarlar üç sıfır eksiği ile tabloya kaydedilir.48- Ödemenin Ertelenmesi:İhracatta tahsili gereken vergilerin tecil, erteleme veya taksitlendirmeye konu olması halinde, bunailişkin olarak düzenlenen belgelerin sayı ve tarihleri bu kutuya yazılır.70 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri49- Antreponun Tipi ve Kodu:Eşyanın bulunduğu antreponun cinsine göre her antrepo için Müsteşarlıkça (Gümrükler GenelMüdürlüğü) belirlenen kod numarası (Örneğin: A34000001) yazılır.54- Yer ve Tarih:Beyanda bulunacak kişinin veya temsilcisinin adı soyadı ve imzası ile birlikte yer ve tarih yazılır.Beyanda bulunanın tüzel kişi olması durumunda, beyannameyi imzalayan yetkili kişinin unvanıile adı ve soyadı da ayrıca belirtilir. Gümrük işlemlerini takip eden gümrük müşavirinin bu haneyidoldurması halinde, sadece kendi adı, soyadı ve karne numarası ile birlikte bu beyannameyi takip edenmüşavir yardımcısının adı, soyadı ve karne numarası yazılır, adı geçen müşavirin bağlı bulunduğugümrük müşavirliği bürosunda çalışan tüm gümrük müşavir ve yardımcılarının adını ve soyadınıiçeren kaşe basılmaz.3.1.3. DOLAŞIM BELGELERİİhracatçı firmaların, ithalatçı firmalara göndermiş oldukları ve ithalat ülkesindeki vergi indirimi ve/veya muafiyeti sağlayan uluslararası belgelerdir.3.1.3.1. ATR Belgesi:1 Ocak 1996 yılında yürürlüğe giren Gümrük Birliği anlaşması gereğinceAvrupa Birliği üyesi ülkelerleülkemiz arasındaki, sanayi ürünleri kapsamında yapılan ihracat ve ithalat işlemlerinde gümrükvergileri tamamen sıfırlanmıştır. İşte bu kapsamda eşyanın serbest dolaşabilmesi diğer bir ifadeylegümrük vergilerinden muafiyet sağlayabilmesi için ATR (EK 14-15) belgesi düzenlenmektedir.ATR belgeleri ilgili Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’ne (TOBB) bağlı Ticaret ve Sanayi Odalarındantemin edilmektedir. Temin edildikten sonra ihracatçı tarafından doldurulan ATR belgesi, ilgili Ticaretveya Sanayi Odasına onaylatıldıktan sonra ATR düzenlenen eşya çıkış yapacağı ilgili gümrük idaresitarafından kontrol edildikten sonra onaylatılmaktadır.ATR belgesinin geçerlilik süresi verildiği tarihten itibaren 4 ay boyunca geçerlidir. Toplamda 5 nüshaolarak düzenlenen A,TR belgesindeki yeşil nüsha ihracatçıda kalırken, iki nüsha çıkış yapılan ilgili www.daib.org.tr 71

İhracat Prosedürlerigümrük idaresinde kalırken, bir tanesi ilgili Ticaret ve Sanayi Odasına gönderilirken bir nüshadaithalatçı firmanın malını gümrüksüz çekebilmesi için ithalatçı firmaya gönderilir.3.1.3.2. EUR MED:Pan Avrupa Akdeniz Menşe Kümülasyon Sistemi (PAAMK) kapsamında yapılan ticarette kullanılanbir belgedir. Aslında EUR MED belgesini hem menşe hem de dolaşım belgesi olarak düşünebilirizama biz sınıflandırmayı yaparken dolaşım belgeleri içinde anlatmayı daha uygun bulduk. Peki,Türkiye açısından EUR MED belgesi neyi ifade etmektedir?Türkiye’den Fas, Tunus, İsrail ve Mısıra yapılan ihracat kapsamında işlem görmek üzere veya nihaiürün olarak gitmişse ve bu ülkelerden eğer Avrupa Birliği(AB) üyesi herhangi bir ülkeye tekrar ihraçedilecek ise EUR MED belgesi düzenlenir. Yapılan ticarette ise eğer varsa sadece KDV farkı ödenir.Sonuç olarak yukarıdaki dört ülke Türkiye’den gelecek ürünleri daha sonra AB üyesi herhangi birülkeye tekrar satmayı düşünüyorlarsa EUR MED belgesini Türk İhracatçı firmadan talep ederler.3.1.3.3. EUR.1 Belgesi:A.TR belgesinde olduğu gibi TOBB ’ne bağlı ilgili Ticaret ve Sanayi Odalarında temin edilmektegene onaylatılma(vize) işlemleri ilgili Ticaret ve Sanayi odası ile ilgili gümrük idaresi tarafındanonaylanmaktadır. Toplamda 6 Nüshadan oluşan EUR.1 (EK 16-17) belgesi ya gümrük muafiyeti yada diğer ülkelere göre daha avantajlı (indirimli) gümrük vergisi uygulanması için düzenlenmektedir.EUR.1 Belgesi; • AB üyesi ülkelere yapılan gıda ürünleri ihracatında, • EFTA üyesi (İzlanda, İsviçre, Norveç ve Lichtenstein ) ülkelere yapılan ihracatlar da • AKÇT (Avrupa Kömür Çelik Topluluğu) ürünlerinin ihracatında, • Türkiye’nin Serbest Ticaret Anlaşması (STA) yapmış olduğu ülkeler ile yapılan ihracatlar da düzenlenen belgedir.72 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri3.1.3.4. INF 2 Belgesi:Türk menşeli hammadde veya yarı mamulün herhangi bir ülkeye ihracatının yapılmasından sonraithal eden ülke gelen bu ürünleri işleyerek nihai ürün ede eğer ve bu ürün/ürünleri AB üyesi ülkeleresatarsa ürünün imalatında kullanılan Türk Menşeli ürün için Gümrük Birliği anlaşması gereğincegümrük vergisi alınmaması gerekmektedir. İşte bu gümrük vergisinden muafiyet sağlayan belgeyeINF 2 belgesi denmektedir. Anlattığımız sürecin tam tersi de Türkiye için geçerlidir.3.1.4.1. MENŞE BELGELERİ:Menşe belgeleri, eşyanın üretilmiş olduğu ülkeyi belirten ve tasdikleyen belgelerdir. Menşe belgeleri,eşyanın ithalatını yapacak ülkelerin amaçlarına göre istenebilmektedir. Bu amaçlar; Gümrük vergisigibi vergilerden eşyanın muaf olmasını sağlamak, eşyanın ihraç edileceği ülkenin uygulayacağı, kota,antidamping vb. taviz uygulamalarının gerçekleşebilmesini sağlamak, istatistiksel amaçlar, gibi faklıolabilmektedir.3.1.4.1. Menşe Şahadetnamesi:‘‘Menşe şahadetnamesi (EK 18-19) bir ispat belgesi niteliğinde olup, bir malın üretildiği ülkeyigösteren belgedir’’. Be ilgili ticaret odasında kalır.3.1.4.2. Form A/ Genelleştirilmiş Tercihler (Preferanslar) Sistemi/GSP:Cenevre’de 1964 yılında Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansında yapılan görüşmelersonucunda bazı gelişmiş ülkelerin, az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler lehine tek taraflı olaraktanımış oldukları tavizli uygulamalardır. Bu uygulama ile az gelişmiş ülkelere bir takım tavizlilisteler oluşturulmuştur. İşte bu listelere Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi Listesi denmektedir.Dolayısı ile GSP kapsamında gümrük indirimi tanıyan ülkeye yapılacak ihracatta bu indirimlerdenfaydalanabilmek için Özel Menşe Şahadetnamesi yani Form A (EK 20-21) belgesi düzenlenmesigerekmektedir.GSP kapsamında Türkiye’ye tavizli vergi uygulayan ülkeler; Amerika Birleşik Devletleri, Kanada,Avusturalya, Yeni Zelanda, Japonya, Beyaz Rusya, Ukrayna ve Rusya Federasyonudur. Tabi tavizlivergilerden yararlanabilmek için FORM A belgesinin düzenlenmesi gerekirken, ihraç edilecek ülkeninihraç edilecek ürüne taviz tanıdığı GSP listesinde yer alması gerekmektedir. www.daib.org.tr 73

İhracat ProsedürleriFORM A belgeleri toplamda 4 nüsha olup Ticaret ve Sanayi Odalarından temin edilip bu kurumlarcaonaylanmaktadır. Ayrıca Japonya, Beyaz Rusya, Ukrayna ve Rusya Federasyonuna yapılan ihracatlarda oda tasdiki ile birlikte Ekonomi Bakanlığı Bölge Müdürlüklerinin de onayı gerekmektedir.3.1.5. YÜKLEME BELGELERİ:3.1.5.1. Yükleme NotasıYükleme Notası aslında bir taşma belgesi değildir. Ama Taşıma belgesinin düzenlenebilmesi içinihracatçı firma tarafından hazırlanan ve nakliyeci firmaya gönderilen bir belgedir. Nakliyeci firmataşıma belgesini hazırlarken ihracatçı firmanın göndermiş olduğu yükleme notasına göre hazırlar.(EK 22-23 )Yükleme notası ihracatçı firma tarafından hazırlanırken diğer tüm belgelerde olduğu gibi bilgilerinyazılmasında dikkatli olunması gerekmektedir. Çünkü taşıma belgesi ihracatçının göndermiş olduğuyükleme notasına göre hazırlanacağından yükleme yeri/limanı, boşaltma yeri/limanı, alıcı, teslimadresleri vb. bilgilerin doğru olduğunun kontrolü sürecin sağlıklı yürümesi açısından önemlidir.74 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri Yükleme Notasında Yer Alması Gereken Bilgiler10Gönderici : Malın ihracatını yapıp ithalatçı firmaya malı gönderen tarafı ifade ederAlıcı (Cosignee) : Malın sahibi olarak gözüken tarafı ifade eder ..( doldurulurken çokdikkatli olunmalıdır )Teslim Adresi (Notify ) : Malın ithalatını yapacak firmaya ihbarda bulunma adresidirTaşıma Aracı : Eşyayı taşıyan arcın belirtilmesiYükleme Yeri : Eşyanın nereden yükleneceği ile ilgili bilgilerGideceği Yer : Eşyanın gideceği Ülke : Eşyanın boşaltma yapılacağı yerBoşaltma Yeri : Eşyanın tanımıMalın Cinsi : Eşyanın miktarının belirtilmesiMalın Miktarı : Eşyanın Brüt ve Net * ağırlıklarının belirtilmesiAğırlık Ambalaj : Eşyanın ambalajlama detayları : Incoterms’e göre belirlenen teslim şekli ve yerinin belirtilmesiTeslim Şekli : Navlun bedelinin ödenip ödenmeyeceği ödenecekse ödeyecek tarafNavlun : Banka detaylarıBanka : Ekstradan eklenmesi gereken veya özellikle belirtilmesi gereken bilgil-Önemli Not er varsa buraya yazılmalıdır3.1.5.2. Koli Listesi:İhracatçının kesmiş olduğu faturayı tamamlayıcı nitelikte bir belge olarak ifade edilebilir.Koli listesi;11 • İhraç konusu ürünlerin ambalajı, her bir kutu, balya veya çuvalın içinde neler olduğu ve yüklemeye konu her bir kolinin boyutları ve ağırlığı gibi hususlarda detaylı bir içerir. • Taşıyıcı açısından yüklemenin nasıl yapılacağına karar verileceği aşamada önemli bilgi sağlar10 Mutlu YILMAZ, Ahmet ÖZKEN, “İhracat Anlamak ve Yönetmek İçin Bilmeniz Gereken Her Şey, 2. Baskı, Optimist Yayınları, 2011, İstanbul, s, 268-269.11 Esin şen, ‘‘İhracatta Kullanılan Uluslararası Belgeler’’ İGEME yayınları,2006 Ankara, s.29. www.daib.org.tr 75

İhracat Prosedürleri • Hasar durumunda sigorta şirketlerince aranan önemli bir belgedir. • Koli listesi, malın sayımı, teslimi ve koliyi açmadan içindeki malın bilinmesine olanak sağladığından gümrük kontrolünde önemli faydalar sağlar. Gümrük yetkililerince inceleme aşamasında, müşteri içinde yükün içeriğini tespit açısından gerekli bir belgedir.3.1.5.3. Çeki Listesi:‘‘ Ticari faturada belirtilen malın ağırlığının satıcı ya da tarafsız bir başka şahıs tarafından ayrıbir belge olarak beyan edilmesidir. Hangi taşıta ne kadar mal yüklendiğini, her birim, koli paket,çuval, vs. ağırlığı bilgilerini içermektedir. Dolayısıyla çeki listelerinde kayıtlı ağırlıkların, fatura vekonşimentoda yazılı ağırlıklara uygun olması gerekir. Gümrük idarelerince ve hasar halinde sigortaşirketlerince istenebilmektedir’’.123.1.6. TAŞIMA BELGELERİ:Taşıma belgelerinin tanımını yaparken veya açıklarken bu belgelerin işlevlerinin ve çeşitlerinin farklıolmasına bağlı olarak farklı açıklamalar yapılabilmektedir.Taşıma belgeleri, nakliyenin yapılacağı taşıma moduna (karayolu, havayolu, demiryolu, denizyolu)göre değişen malları taşıyan ve taşıtan arasında yapılan taşıma sözleşmeleridir.Taşıma belgeleri, ihracatçının ithalatçıya göndereceği ürünün taşıma sürecinde nakliyeci firmatarafından düzenlenir ve taşımaya ilişkin bilgileri içerir. Ayrıca taşıma belgeleri, gönderilecek malınnakliyeci firma tarafından teslim alındığını gösteren bir makbuz niteliği taşırken bazı durumlarda damalın sahipliğin gösteren kıymetli bir evrak olarak olabilmektedir.Yukarıda da belirtildiği gibi farklı taşıma türlerine göre değişebilmektedir. Bunlar; Deniz yolu taşımabelgesi (B/L), Karayolu Taşıma Belgesi (CMR), Havayolu taşıma belgesi (AWB) ve Demiryolutaşıma belgesidir (CIM)3.1.6.1. Karayolu Taşıma Belgesi (CMR):CMR, karayolu taşımacılığında kullanılan taşıma belgelerinden birisidir. CMR (ConventionMerchandieses Routiers) aynı zamanda malların karayolu ile taşındığı koşullarda anlaşmaya tarafülkeler arasında (ticaret sürecinde en az ülkelerden birinin anlaşmaya taraf olması yeterlidir.) 12 a.g.e. s,29.76 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleriimzalanan ve Türkiye’nin anlaşmaya dâhil olduğu, taşıyıcının yük sahibine olan sorumluluğunudetaylandıran uluslararası bir sözleşmedir.CMR belgesi, 3 orijinal nüshadan oluşmaktadır. Birinci nüsha, yükletene yani malı gönderen firmayaverilir. İkinci nüsha mallarla birlikte nakliye aracı ile birlikte gider. Son nüshada nakliyeci firmadakalır.3.1.6.2. Havayolu Taşıma Belgesi (AWB):AWB havayolu taşımacılığında kullanılan taşıma belgelerinden birisidir. AWB Uluslararası HavaYolu Taşımacılığı Birliği (IATA) tarafından belirlenen kurallara göre düzenlenmektedir.Havayolu taşıma belgesi 3 orijinal 9 kopya olmak üzere toplamda 12 nüshadan oluşmaktadır. Birincinüsha havayolu şirketinde kalırken, ikinci nüsha ithalatçı firmaya, üçüncü nüshada ihracatçıya verilir.Havayolu taşıma belgesi, kıymetli bir evrak olmadığından dolayı, malın mülkiyetini belirtmez ve ciroedilemez. Malın yükleten tarafından taşıyıcı firmaya teslim edildiğini ve taşımaya ilişkin bilgilerinyer aldığı bir belgedir.3.1.6.3. Demiryolu Taşıma Belgesi (CIM):Demiryolu taşımacılığı kapsamında malın tren ile gönderilmesi durumunda düzenlenen bir belgedir.CIM, Uluslararası Demiryolu Taşımacılığı Konvansiyonu kapsamında düzenlenmektedir. Kıymetlibir evrak olmayan demiryolu taşıma belgesi(Hamule senedi) 6 nüsha olarak düzenlenmektedir. CIM,malın mülkiyetini belirtmez ve ciro edilmez.3.1.6.4. Denizyolu Taşıma Belgesi (B/L):Denizyolu taşımasında kullanılan Konşimento yani deniz yolu taşıma belgesi, taşımaya ilişkin bilgileriiçermesi ve nakliyeci firmaya malın teslim edildiğini göstermesi ile diğer taşıma belgeleri ile aynıözelliklere sahiptir. Fakat denizyolu konşimentosunu hukuksal açıdan değerlendirirsek diğer taşımabelgelerinden farklı çok yönü bulunmaktadır. Öncelikle denizyolu konşimentosu hukuksal açıdankıymetli bir evraktır ve malın mülkiyetini gösteren bir belgedir. Bu cümleden anlayacağımız husus,denizyolu konşimentosu kimin adına düzenlenirse hukuksal açıdan mal sahipliği konşimentonundüzenlendiği tarafa geçmesidir. Ayrıca ciro edilebilme özelliğine de sahiptir. www.daib.org.tr 77

İhracat Prosedürleri3.1.7. DİĞER TAŞIMAYA İLİŞKİN BELGELERUluslararası taşımacılıktaki 4 ayrı taşıma modu için düzenlenen belgeler haricinde birde değişikamaçlar ve kuruluşlarca düzenlenen belgeler vardır ki bu başlık altında işte bu belgeleri anlatmayaçalışacağız.3.1.7.1. Nakliyeci Makbuzu: Genellikle Karayolu veya demiryolu taşımacılığında taşıma (nakliye)komisyoncusu tarafından belirli bir ücret karşılığında düzenlenen ve malların teslim alındığını gösterenbir belgedir. Sürecin tam anlaşılabilmesi için taşıma komisyoncusu kavramını detaylandırmaktafayda görmekteyiz. Nakliye Komisyoncusu; Uluslararası taşımacılık yapan firmalarla anlaşıp ayrıcaihracatçılarla anlaşarak aynı yöne giden malları bu uluslararası firmalara taşıtan ayrı firmalardır. İştebu aşamada, uluslararası taşımacılık yapan firma taşıma senedini bu nakliye komisyoncuları adınadüzenler, Nakliye komisyoncuları da ihracatçı firmalara malları teslim aldıklarına dair bir belgedüzenler. İşte bu belgeye literatürde Nakliyeci Makbuzu demekteyiz.3.1.7.2. FIATA Belgeleri: FIATA belgeleri de aslında bir nevi nakliye makbuzudur. Mevcut nakliyemakbuzlarında farkı ise, Uluslararası bir kuruluş olan FIATA [International Federation of FreightForwarders Assosation] yani ( Uluslararası Taşıma Acenteleri Birlikleri Federasyonu) tarafındanstandart hale getirilerek kendisine üye olan taşıma acentelerinin düzenleyebileceği belgedir. Taşımaacentesinin FIATA belgesi düzenleyebilmesi için FIATA’ya üye olması ve bu federasyondan lisansalması gerekmektedir. Toplamda 3 çeşit FIATA belgesi bulunmaktadır. Bunlar; • FIATA FCR • FIATA FCT • FIATA FBL3.1.7.3. Paket Postası Makbuzu: İhracata konu olan malların posta ile koli halinde gönderilmesihalinde düzenlenen bir belgedir. Genellikle numune çalışmaları veya daha önceden gönderilenmalların parçası ve diğer aksamları için yapılan gönderimlerde kullanılmaktadır78 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri3.1.7.4. Tır Karnesi: TIR (Transports Internationaux Routiers) Uluslararası karayolu taşımacılığındaözellikle transit geçişlerde gümrükleme işlemlerini kolaylaştırmak için Birleşmiş Milletler Teşkilatıtarafından ilk kez TIR sözleşmesi taraf ülkeler tarafından 1959 yılında imzalanmış ve 1975 TIRsözleşmesiyle revize edilmiştir. Sistem kefil kuruluşların devreye girmesiyle çalışmaktadır.Uluslararası kefil kuruluş IRU [International Routers Union] Türkçe ifadeyle (Uluslararası KaraTaşımacılığı Birliği) iken ulusal kefil kuruluş ise Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğidir (TOBB)3.1.8. DIŞ TİCARETTE KULLANILAN DİĞER BELGELER:Şu ana kadar gördüğümüz belgeler haricinde değişik amaçlar ve gereklilikler için dış ticaret sürecindefarklı belgeler kullanılmaktadır. İşte bu başlık altında bu belgeleri genel hatlarıyla anlatmayaçalışacağız.3.1.8.1. Hayvan İhracına İlişkin Sağlık Raporu:İhracatçı firmaların yurtdışına ihraç edecekleri, canlı hayvan, hayvansal maddeler ve deniz ürünlerinininsan ve hayvanlara geçebilen hastalıkların olmadığını belirtmesi lazımdır. İhracatçılarımız ‘‘SağlıkSertifikası’’ isimli belge ile ancak ispat edebilmektedirler.Bu ürünlerle ilgili toplamda 7 tane farklı sağlık sertifikası vardır. Bu farklı sağlık sertifikalarınınhepsini vermeye yetkili kurum Tarım ve Köyişleri Bakanlığına bağlı Tarım İl Müdürlükleridir.3.1.8.2. Bitki Sağlık Sertifikası:Bitki ve bitkisel ürünlerin ihracat sürecinde bu ürünlerde herhangi bir sağlığa zararlı maddelerolmadığını göstermek için alınan belgelerdir. Dolayısıyla gümrük çıkış işlemlerin yapılırken ilgiligümrük idarelerine ibrazı zorunlu bir belgedir. Bitki sağlık sertifikası, Tarım ve Köyişleri Bakanlığınabağlı Tarım İl Müdürlüklerinden temin edilebilmektedir.Bitki sağlık sertifikaları; ‘‘yaş meyve için 10 gün, kuru meyveler için 20 gün, hububat ve bakliyat içinde 20 gün süreyle geçerlidir.’’133.1.8.3. Veteriner Sertifikası:Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin ihraç ve ithalatı esnasında bu ürünlerin sağlıklı olduğuna veherhangi bir hastalık taşımadığına dair ilgili gümrüklerde resmi veteriner hekim tarafından yapılan13 Şahin Arif, “İhracat Prosedürlerini Biliyor musunuz” İGEME yayınları, Kasım 2005, s.17. www.daib.org.tr 79

İhracat Prosedürlerikontrollerin sonucunda verilen bir belgedir.3.1.8.4. Borsa Tescil Beyannamesi:Türkiye’de üretilen zirai ürünlerin kayıt altına alınması ve vergi kayıp ve kaçaklarının önüne geçmekiçin borsa tescil beyannamesi tarım ürünleri ihracatında gümrüğe sunulması gereken belgelerdenbirisidir. Borsa Tescil Beyannameleri 3 nüsha olarak düzenlenmektedir. 1. nüsha(beyaz) borsada, 2.nüsha (yeşil) Türkçe fatura ile ilişkilendirilerek ilgili gümrüğe, 3. nüsha ise ihracatçı firmada kalır.3.1.8.5. Helal Belgesi:İslam ülkelerine yapılan ihracatta, ilgili ülkenin kesilen hayvanlardan elde edilen etlerin islamikurallara uygun olduğunu ispat için istemiş oldukları belgedir. Helal belgeleri, Diyanet İşleriBaşkanlığına bağlı il müftülüklerden temin edilebilmektedir.3.1.8.6. Koşer Sertifikası:İsrail’e veya İsrail kökenli bir şirkete ihraç edeceğimiz gıda ürünlerinin Musevi dinine uygunluğunubelirten belgeye Koşer belgesi demekteyiz. Genellikle o ülkedeki Musevi din adamları tarafındanverilen bu belge İsrail’e gönderilecek tüm gıda ürünleri için zorunludur.3.1.8.7. Kontrol Belgesi:Ülkemizden diğer ülkelere yapılan ihracatta, ürünlerimizin dünya pazarlarında imajını korumakve kalitesini yükseltmek için, ithalatta da düşük kaliteden kaynaklanan haksız rekabeti önlemek veyanıltıcı uygulamalar sonucunda tüketiciyi korumak için Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından bazıürünler hem ihracatta hem de ithalatta zorunlu denetimlere tabi olmaktadırlar. İşte kapsamda ‘‘yaşmeyve ve sebze, bakliyat, bitkisel yağlar, pamuk ile kuru kurutulmuş meyvelerden oluşan Dış TicaretteTeknik Düzenlemeler ve Standardizasyon Yönetmeliği’nde yer alan 70 standart kapsamı tarımsal ürün,ihracatta zorunlu standart denetimine tabidir. İhracatçı, Dış Ticarette Standardizasyon DenetmenleriGrup Başkanlığı’na müracaat etmektedir. Yapılan kontrolde, mal, standardına uygun bulunduğutaktirde Dış Ticarette Standardizasyon Denetmenleri Grup Başkanlığı tarafından, ihracatçıya KontrolBelgesi verilir.’’ 14 Dolayısı ile bu ürünlerin ihracatında Kontrol belgesinin ilgili gümrük müdürlüğüne ibrazışarttır. 14 a.g.e., s.18.80 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri3.1.8.8. Gözetim Belgesi:Genellikle ithalatçı firmanın talebi üzerine Uluslararası Gözetim Firması tarafından düzenlenen vegönderilecek malın siparişe uygun olup olmadığını(miktar, kalite, ambalaj, etiketleme vb.) kontroledilip daha sonrada tespit edilen duruma göre hazırlanan belgedir.3.1.8.9. CITIES Belgesi:‘‘Nesli tehlike altında olan yabani hayvan ve bitki türlerinin ihracatında CITIES belgesinin gümrükbeyannamelerinin tescili aşamasında beyannamelere eklenmesi gerekmektedir.’’153.1.8.1.0 Analiz Raporu Gerektiren Ürünler için Ekspertiz Raporu:İhracat veya ithalata konu olan malların giriş veya çıkış işlemleri aşamasında malın fiyatı, miktarıkalitesi gibi mevzu geçen konularda gümrük idaresinin tereddütte düştüğü durumlarda ekspertizyani bilirkişi raporlarının hazırlanması gerekebilir. İşte bu durumlarda hazırlanan ekspertiz raporlarıgenellikle ‘‘Ticaret ve Sanayi Odaları’’ tarafından verilmektedir. İhracat aşamasında ekspertizraporları Halı Ekspertiz Raporu, Hediyelik Eşya ihracatında Ekspertiz Raporu ve Lületaşı İhracatındaEkspertiz Raporu olmak üzere verilmektedir.3.1.8.10.1. Halı Ekspertiz Raporu: Öncelikle bilmemiz gereken unsurların başında ülkemizde ‘‘EskiEserler Mevzuatı’’ gereğince eski eser niteliği taşıyan her ürünün ihracatı yasaktır. İşte bu kapsamdaihraç edilecek el yapımı halıların eski eser niteliği taşıyıp taşımadığını belirlemek için ekspertizraporu istenmektedir. İhracatçının bağlı olduğu sanayi veya ticaret odasına dilekçe ile başvurusunuyaptıktan sonra ilgili ekspertiz atanmakta ve inceleme sonucunu rapor ile belirtmektedir.3.1.8.10.2. Hediyelik Eşya İhracatında Ekspertiz Raporu: ‘‘Ülkemizden ihraç edilen bakırdan vepirinçten mamul hediyelik eşyaların ihracı, Eski Eserler Kanunu gereğince ilgili müze eksperlerinceekspertize tabi tutulmakta ve bunun sonucuna göre düzenlenen rapora göre gümrük idarelerinceihracına izin verilmektedir.’’16 Bu ürünlerin ihracatın söz konusu olduğunda ihracatçı firma bağlıolduğu ticaret ve sanayi odasına dilekçe ile başvurmaktadır.3.1.8.10.3. Lületaşı İhracatında Ekspertiz Raporu: Ülkemiz mevzuatı gereğince ham lületaşınınyurtdışına gönderilmesini engellemek amacıyla ihraç edilecek her türlü lületaşı ürünleri ekspertiz15 A.g.e. s.20.16 A.g.e s.21. www.daib.org.tr 81

İhracat Prosedürleriraporunun alınması ve onaylanması gerekmektedir. ‘‘Ekspertiz işlemi için ihracatçı, bağlı olduğuodaya fatura ve ilgili form ile başvurmaktadır. Ekspertiz komitesi nezaretinde lületaşı mamulleri,ileri derecede işlem görmüş olması ve Türk Elişi Sanatının estetiğinden yoksun bulunmaması gibihususlar dikkate alınarak incelenmektedir. İncelendikten sonra ambalajlanan mamuller, bölge ticaretve sanayi müdürlüğü tarafından mühürlenerek, gümrük idarelerine teslim edilmek üzere tanzim edilenbir rapor ile ihracatçıya verilmektedir.’’173.1.8.11. Boykot/Kara Liste Sertifikası:Ülkeler kendi aralarında ticaret yaparken, ticarete konu olan ürünlerin eğer savaş hali varsa savaşiçerisinde olduğu ülkeye ait olmadığı ispatını isteyebilir veya siyasi olarak problemli olduğu ülkemenşeli ürünlerin kendi ülkesini girişini yasaklayabilir. Dolayısıyla ticaret yapmış olduğu ülkeyle,ticarete konu olan malların, problem yaşadığı ülke menşeli olmadığını, ticari tarafların kara liste,boykot kapsamında olmadıklarını, ihracatçı firmanın da boykot kapsamı ülke ile ticari ilişkisininolmadığını ispat etmesini talep edebilir. Hatta daha da ileri düzeyde, söz konusu malın boykot kapsamıülkenin kara, hava sahası ile deniz sularından geçmediğini veya taşıma aracının o ülke bandırasınıtaşımadığını ve kaptanın o ülke uyruğunda olmadığı gibi benzeri konuların beyan edilmesiniisteyebilir. İşte bu kapsamda düzenlenen belgelere Boykot /Kara Liste Sertifikaları demekteyiz.Ülkemiz özelinde örnek vermek istersek, Türkiye’den İsrail’e yapılacak olan ihracatta İsrail ticaretkonu olan malın herhangi bir Arap ülkesinin karasuları, hava sahası veya deniz sularından geçmediğiniveya taşıma aracının herhangi bir Arap ülkesi bandıralı olmadığını belirten beyan isteyebilir. Tamtersten gidersek bu seferde Suudi Arabistan, Libya, Sudan gibi Arap ülkelerine ticaret yaparken deaynı talepler bu sefer İsrail için söz konusu olabilmektedir.3.1.8.12. ATA Karnesi:ATA (Admission Temporary Agreement) Karnesi, taraf ülkeler arasında başka herhangi belgegerekmeksizin eşyanın geçici ithalat ve ihracatına olanak sağlayan bir gümrük belgesidir. BirleşmişMilletler Gümrük İşbirliği Konseyi tarafından geçici kabulde karşılaşılan güçlükleri gidermek veyeknesak bir uygulama sağlamak amacıyla hazırlanan “Eşyaların Geçici Kabulü İçin ATA KarnesiHakkındaki Gümrük Sözleşmesi” 06.09.1961 tarihinde kabul edilmiş ve 30.07.1963 tarihindeyürürlüğe girmiştir. Daha sonra, bu Sözleşmenin kapsamını genişletmek amacıyla yeni bir sözleşmeye 17 A.g.e. s,2082 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleriihtiyaç duyulması üzerine, Geçici İthalat Sözleşmesi (kısaca İstanbul Sözleşmesi)’nin oluşturulmuş vezaman içinde geliştirilmiştir. Türkiye İstanbul Sözleşmesini 28.06.1990 yılında imzalamış olmasınarağmen ülkemizde yürürlüğe giriş tarihi 15.03.2005’tir. İstanbul Sözleşmesi hükümleri kapsamındaATA karneleri TOBB’un (Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği) yetkilendirmiş olduğu ilgili ticaret vesanayi odaları tarafından verilmektedir.Ülkemizde genellikle ihracatçılarımızın yurtdışı fuar çalışmaları kapsamında, fuar alanlarındasergilenmek üzere geçici olarak (fuar süresi boyunca) yurtdışına çıkarmış oldukları ürünler içinkullanılmaktadır.TOBB İstanbul sözleşmesi hükümlerine göre Türkiye’deki kefil kuruluş olarak tek resmi kuruluştur.Uluslararası Konvansiyona bağlı olarak düzenlenen ATA Karneleri sözleşme kapsamında üye ülkelerarasında gerçekleştirilmektedir. Toplamda 71 tane anlaşamaya taraf olan ülke bulunmaktadır.ATA karnesi kullanmak isteyen her kişi veya kuruluş, yurtdışına götürülecek eşyanın niteliği, varsamarkası ve numaraları, ağırlığı, adeti ve değerini gösteren bir çeki listesini eklediği dilekçesi ilebirlikte, karne dağıtımı konusunda yetkili Odalardan birisine müracaat ederek, ATA karnesi iletaşınacak eşya için gereken uygun bir TEMİNATI Odaya vermesi halinde, kendisine ATA karnesialabilir.3.1.8.13. İmalatçının Analiz Belgesi:İhracatı yapılacak ürünün kimyevi maddeler gibi analiz gerektiren bir durumu söz konusu ise bukimyasal maddelerin içerisinde olan diğer maddelerin isim ve oranlarını gösteren bir belgedir. Bubelge, imalatçı, imalatçı ihracatçı tarafından hazırlanacağı gibi bağımsız bir üçüncü kurum tarafındanda hazırlanabilmektedir. Eğer bağımsız bir kurum tarafından laboratuvar raporu isteniyorsa, ileridesorun çıkmaması için sözleşme ve eğer varsa akreditif metninde ayrıca belirtilmesinde fayda vardır.3.1.8.14. Tedarikçi Beyanı:Türkiye’den Avrupa Birliği üyelerine (Gümrük Birliği Anlaşması gereğince) gönderilecek olanveya topluluktan Türkiye’ye gelecek ürünler için eğer Pan - Avrupa Menşe Kümülasyonu Sisteminedahil ülkelerden biri menşeli eşyanın, aynı halde veya işlendikten sonra yine Pan – AvrupaMenşe Kümülasyonu Sistemine dahil ülkelerden birine ihraç edilmesi sırasında, tercihli tarifeden www.daib.org.tr 83

İhracat Prosedürlerifaydalanabilmek için menşe ispat belgesi düzenlenmesi talebi bulunulduğunda, menşei kanıtlayıcıbelge olarak tedarikçi beyanı kullanılmaktadır.‘‘ Tedarikçi beyanı, söz konusu eşyanın ilgili tercihli menşe kurallarını sağladığını ve beyan sahibininbu beyanı destekleyici her türlü kanıtı ibraz etmeye hazır olduğunu göstermektedir’’. 183.1.8.15. Radyasyon Analiz Belgesi:İhracatı yapılacak tarım ürünlerin radyasyon içerip içermediğinin ya da kabul edilebilir ölçüderadyasyon içerdiğini ispatlamak için düzenlenen bir belgedir. Özellikle Avrupa Birliği üyelerineyapılan ihracatta Çernobil nükleer kazasından sonra yaş doğa mantarı için istenen bir belgedir. Bubelgenin ihracatçı firmadan talep edilmesi halinde, ihracatçı firma Türkiye Atom Enerjisi Kurumundanbaşvurarak gerekli analizler yapıldıktan sonra temin edebilir.3.1.8.16. Sigorta Poliçesi:İhracatçı malını ithalatçıya gönderirken uluslararası taşıma sürecinde malların başına gelmeihtimali olan her türlü riskle (bozulma, kaybolma, çalınma, aracın kaza yapması veya batması vb.)karşı karşıyadır. İşte bu bağlamda taraflar anlaşacakları teslim şekline göre sorumluluklarına göreuluslararası taşıma sürecindeki risk faktöründen kurtulmak için malını uluslararası emtia sigortasıyapan bir sigorta firmasıyla anlaşacak ve sonucunda da sigorta poliçesi düzenlenecektir.3.1.8.17.Akreditif:Akreditif dış ticarette kullanılan bir ödeme şekli olup, genel anlamda bankaların lehtara ihracatçıya)vermiş oldukları şartlı bir ödeme garantisidir. Bu kapsamda amir (ithalatçı) banka tarafındanihracatçıya açılan akreditifler MT 700 formatında ihracatçıya ihbar edilir. Eğer ki ihracatçı firmaakreditif şartlarına uygun belge ibrazı yaparsa akreditif çeşidine göre banka/bankalar ihracatçıyaödeme yaparlar 18 Şahin Arif “İhracat Prosedürlerini Biliyor musunuz” İGEME yayınları Kasım 2005,s.21.84 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri www.daib.org.tr 85

İhracat Prosedürleri86 www.daib.org.tr

EKLER

İhracat Prosedürleri88 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri www.daib.org.tr 89

İhracat ProsedürleriEK. 3. İHRACI YASAK OLAN MALLAR LİSTESİ MADDE YASAL DAYANAK 1-Kültür ve tabiat varlıkları (Eski eserler) 23/07/1983 tarih ve 18113 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 2863 sayılı “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu”2-Hint keneviri 24/06/1933 tarih ve 2435 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 2313 sayılı “Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun”3-Tütün tohumu ve fidesi 04/12/2002 tarih ve 24956 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan “Tütün Üretimi, Üretici Tütünlerinin Pazarlanması, İç ve Dış Ticareti, Denetimi ve Tütün Eksperliği ile İlgili Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”4-İhracı ön izne bağlı mallar listesinde yer 13/4/1990 tarih ve 20491 sayılı Resmi Gazete’dealan türler hariç bütün av ve yaban hayvanları yayımlanmış bulunan 08/03/1990 tarih ve 90/234(canlı ve cansız olarak ve tanınabilir en küçük sayılı Bakanlar Kurulu Kararıparçaları ile bunlardan mamul konfeksiyon)5-Ceviz, dut, kiraz, armut, erik, porsuk, 11/05/1974 tarih ve 14883 sayılı Resmi Gazete’dedışbudak, karaağaç ve ıhlamur adlı ağaç yayımlanmış bulunan 24/4/1974 tarih ve 7/8186türlerinin kütük, tomruk, kereste, kalas ve sayılı Bakanlar Kurulu Kararıtaslak olarak ihracı6-Doğadan toplanan doğal çiçek soğanları 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı90 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri7-(Değişik 10/11/2010 -27755 RG) Odun 06/01/1996 tarihli ve 22515 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı8-Sığla (liquidambar orientalis) 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı9-Yalankoz (pterocarya carpinifolia) 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı10-Datça hurması (Phoenix the ophrasti 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’decrenter) yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı11-Zeytin (tescili yapılmış ve Milli Çeşit 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’deListesi’nde yayımlanmış olan çeşitlerinin yurt yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimiiçinde sertifikalandırılmış olanları hariç), incir Kararı(tescili yapılmış ve Milli Çeşit Listesi’ndeyayımlanmış olan çeşitlerinin yurt içindesertifikalandırılmış olanları hariç), fındık,antep fıstığı, asma (sultani çekirdeksiz)fidanları (Değişik 17/05/2011-27937 RG)12- (Değişik 19/09/2009-27354 RG) Salep 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’de(toz, tablet ve her türlü formda) yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Kararı www.daib.org.tr 91

İhracat ProsedürleriEK 4 İHRACI ÖN İZNE BAĞLI ÜRÜNLER LİSTESİ MADDE İZNİ YASAL DAYANAK VEREN KURUM1-Kontrole Tabi Tutulacak Milli 03/07/2004 tarih ve 25511 sayılı Resmi Gazete’deHarp Araç ve Gereçleri ile Savunma yayımlanmış bulunan 5201 sayılı “Harp Araç veSilah, Mühimmat ve Bunlara Bakanlığı Gereçleri ile Silah, Mühimmat ve Patlayıcı MaddeAit Yedek Parçalar, Askeri Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi HakkındaPatlayıcı Maddeler, Bunlara Ait Kanun”un 4üncü maddesi gereği her yıl revizeTeknolojiler edilerek Resmi Gazete’de yayımlanan “Kontrole Tabi Tutulacak Harp Araç ve Gereçleri ile Silah, Mühimmat ve Bunlara Ait Yedek Parçalar, Askeri Patlayıcı Maddeler, Bunlara Ait Teknolojilere İlişkin Liste”2-Afyon ve haşhaş kellesi Sağlık 24/06/1933 tarih ve 2435 sayılı Resmi Gazete’de Bakanlığı yayımlanmış bulunan 2313 sayılı “Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun”3-Uyuşturucu maddeler ve 1972 Sağlık 24/06/1933 tarih ve 2435 sayılı Resmi Gazete’detarihli Protokolle değiştirilen Bakanlığı yayımlanmış bulunan 2313 sayılı “Uyuşturucu1961 tarihli Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun” veMaddeler Tek Sözleşmesi, 1972 tarihli Protokolle değiştirilen 1961 tarihli1971 tarihli Psikotrop “Uyuşturucu Maddeler Tek Sözleşmesi”, 1971 tarihliMaddelere İlişkin Sözleşme “Psikotrop Maddelere İlişkin Sözleşme” ve 1988ve 1988 tarihli Uyuşturucu ve tarihli “Uyuşturucu ve Psikotrop Maddelerin YasadışıPsikotrop Maddelerin Yasadışı Trafiğinin Önlenmesine İlişkin Birleşmiş MilletlerTrafiğinin Önlenmesine İlişkin Sözleşmesi”Birleşmiş Milletler Sözleşmesikapsamındaki mallar92 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri4-Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Çevre ve 15/5/1994 tarih ve 21935 sayılı Resmi Gazete’deTaşınımının ve Bertarafının Orman yayımlanmış bulunan 07/03/1994 tarih ve 94/5419Kontrolüne İlişkin Basel Bakanlığı sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanmışSözleşmesi Kapsamındaki mallar “Tehlikeli Atıkların Sınırlarötesi Taşınımının ve Bertarafının Kontrolüne İlişkin Basel Sözleşmesi”5-Yaban domuzu, kurt, çakal, Çevre ve 13/04/1990 tarih ve 20491 sayılı Resmi Gazete’detilki, sansar, porsuk ile yılanlar, Orman yayımlanmış bulunan 08/03/1990 tarih ve 90/234kaplumbağa ve kertenkelelerin Bakanlığı sayılı Bakanlar Kurulu Kararıcanlı ve cansız halde ve bunlarıntanınabilir parçaları ile bunlardanmamul konfeksiyon6-Gübreler (Kimyevi gübreler Tarım ve 13/01/1965 tarih ve 11905 sayılı Resmi Gazete’dehariç) Köyişleri yayımlanmış bulunan 19/12/1964 tarih ve 6/4090 Bakanlığı sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 27/12/1924 tarih ve 2/1771 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı7-Tohumluklar(Orman ağacı Tarım ve 08/11/2006 tarih ve 26340 sayılı Resmi Gazete’detohumları ve diğer yetiştirme Köyişleri yayımlanmış bulunan 5553 sayılı “Tohumculukmateryalleri hariç) Bakanlığı Kanunu”8-Ankara (Tiftik) keçisi Tarım ve 10/03/2001 tarih ve 24338 sayılı Resmi Gazete’de Köyişleri yayımlanmış bulunan 4631 sayılı “Hayvan Islahı Bakanlığı Kanunu” www.daib.org.tr 93

İhracat Prosedürleri9- Su ürünlerinden su ürünleri Tarım ve 04/04/1971 tarih ve 13799 sayılı Resmi Gazete’deavcılığını düzenleyen esaslar Köyişleri yayımlanmış bulunan 1380 sayılı “Su Ürünleriçerçevesinde avlanması tamamen Bakanlığı Kanunu”, 10/03/1995 tarih ve 22223 sayılı Resmiyasak olan cins ve nitelikteki su Gazete’de yayımlanmış bulunan “Su Ürünleriürünleri Tarım ve Yönetmeliği”, “Su Ürünleri Yönetmeliği” Köyişleri kapsamında Resmi Gazete’de yayımlanarak10-Yarış atları Bakanlığı yürürlüğe giren Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen Tebliğler11-Yem Kanunu kapsamına giren Tarım veyemler Köyişleri 10/03/2001 tarih ve 24338 sayılı Resmi Gazete’de Bakanlığı yayımlanmış bulunan “Hayvan Islahı Kanunu”12-Veteriner İlaçları Tarım ve 07/06/1973 tarih ve 14557 sayılı Resmi Gazete’de13-İhracatı kotayla veya Köyişleri yayımlanmış bulunan 1734 sayılı “Yem Kanunu”başka herhangi bir kayıtla Bakanlığısınırlandırılan doğal çiçek 1262 sayılı “İspençiyarı ve Tıbbi Müstahzarlarsoğanları Tarım ve Kanununa Yeniden Bazı Hükümler İlavesine Dair Köyişleri 3490 sayılı Kanun”14-Damızlık büyük ve küçük baş Bakanlığıhayvan 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’de Tarım ve yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimi Köyişleri Kararı Bakanlığı 10/03/2001 tarih ve 24338 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 4631 sayılı “Hayvan Islahı Kanunu”15-Doğa Mantarı(Sadece AB Tarım ve 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’deüyesi ülkelere yönelik ihracat Köyişleri yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimiiçin) Bakanlığı Kararı94 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri16-Mavi yüzgeçli orkinos (thynus Tarım ve 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’dethunnus) (canlı, taze soğutulmuş, Köyişleri yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimidondurulmuş veya işlenmiş) Bakanlığı Kararı17-Nükleer ve Nükleer Çift Türkiye 13/09/2007 tarih ve 26642 sayılı Resmi Gazete’deKullanımlı Eşyaların İhracatında Atom yayımlanmış bulunan “Nükleer ve Nükleer Çiftİzne Esas Olacak Belgelerin Enerjisi Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas OlacakVerilmesine İlişkin Yönetmelik Kurumu Belgenin Verilmesine İlişkin Yönetmelik” vekapsamındaki mallar “Nükleer ve Nükleer Çift Kullanımlı Eşyaların İhracatında İzne Esas Olacak Belgenin Verilmesine18-Füze Teknolojisi Kontrol Milli İlişkin Yönetmelik Kapsamına Giren EşyaRejimi Ekipman, Yazılım ve Savunma Kalemlerini Belirten “Nükleer Transfer UyarıTeknoloji Ek’i Dahilindeki Bakanlığı Listesi” ve “Nükleer Çift Kullanımlı Eşya Listesi”neMalzemeler İlişkin Tebliğ” (TAEK/NGD:2007/1) 03/07/2004 tarih ve 25511 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 5201 sayılı “Harp Araç ve Gereçleri ile Silah, Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Kanun”un 4üncü maddesi gereği her yıl revize edilerek Resmi Gazete’de yayımlanan “Kontrole Tabi Tutulacak Harp Araç ve Gereçleri ile Silah, Mühimmat ve Bunlara Ait Yedek Parçalar, Askeri Patlayıcı Maddeler, Bunlara Ait Teknolojilere İlişkin Liste”19- Şeker T.C. Şeker 19/04/2001 tarih ve 24378 sayılı Resmi Gazete’de Kurumu yayımlanmış bulunan 4634 sayılı “Şeker Kanunu”20- Orman ağacı tohumları ve Çevre ve 08/05/2003 tarih ve 25102 sayılı Resmi Gazete’dediğer yetiştirme materyalleri Orman yayımlanmış bulunan 4856 sayılı “Çevre ve Orman Bakanlığı Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun”, 08/11/2006 tarih ve 26340 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış bulunan 5553 sayılı “Tohumculuk Kanunu” www.daib.org.tr 95

İhracat Prosedürleri21- (Değişik 05/08/2011- İçişleri 18/05/1955 tarih ve 9009 sayılı Resmi Gazete’de28016 RG) 87/12028 Karar Bakanlığı yayımlanmış bulunan 6551 sayılı “Barut vesayılı Tekel Dışı Bırakılan (Emniyet Patlayıcı Maddelerle Silah ve Teferruatının ve AvPatlayıcı Maddelerle Av Genel Malzemesinin İnhisardan Çıkarılması HakkındakiMalzemesi ve Benzerlerinin Müdürlüğü) Kanun”, 87/12028 Karar sayılı “Tekel Dışı BırakılanÜretimi, İthali, Taşınması, Patlayıcı Maddelerle Av Malzemesi ve BenzerlerininSaklanması, Depolanması, Satışı, Üretimi, İthali, Taşınması, Saklanması, Depolanması,Kullanılması, Yok Edilmesi, Satışı, Kullanılması, Yok Edilmesi, DenetlenmesiDenetlenmesi Usul ve Esaslarına Usul ve Esaslarına İlişkin Tüzük”, 2001/2443 Kararİlişkin Tüzük kapsamına giren sayılı Tüzükpatlayıcı maddeler (harp silah vemühimmatı hariç)22- Zeytin fidanı (tescili yapılmış Tarım ve 06/01/1996 tarih ve 22515 sayılı Resmi Gazete’deve Milli Çeşit Listesi’nde Köyişleri yayımlanmış bulunan 95/7623 sayılı İhracat Rejimiyayımlanmış olan çeşitlerinin Bakanlığı Kararıyurt içerisinde sertifikalandırılmışolanları)23-Wassenaar Düzenlemesi Milli 03/07/2004 tarih ve 25511 sayılı Resmi Gazete’deMühimmat Listesi Kapsamındaki Savunma yayımlanmış bulunan 5201 sayılı “Harp Araç veMalzemeler Bakanlığı Gereçleri ile Silah, Mühimmat ve Patlayıcı Madde Üreten Sanayi Kuruluşlarının Denetimi Hakkında Kanun”un 4üncü maddesi gereği her yıl revize edilerek Resmi Gazete’de yayımlanan “Kontrole Tabi Tutulacak Harp Araç ve Gereçleri ile Silah, Mühimmat ve Bunlara Ait Yedek Parçalar, Askeri Patlayıcı Maddeler, Bunlara Ait Teknolojilere İlişkin Liste”96 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri24- Yaprak tütün, tütün Tütün 09/01/2002 tarih ve 24635 sayılı Resmi Gazete’dedöküntüleri ve Alkol yayımlanmış bulunan 4733 Sayılı “Tütün ve Alkol Piyasası Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Düzenleme Hakkında Kanun” Kurumu www.daib.org.tr 97

EK 5 İhracat Prosedürleri İHRACI KAYDA BAĞLI MALLAR LİSTESİ1- Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu primi kesintisine tabi maddelerin ihracı,2- Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu’ndan ödeme yapılan maddelerin ihracı,3- Ülkemizde kredi karşılığı kurulan tesislerin bedelinin malla geri ödenmesine ilişkin özel hesaplarçerçevesinde ihracat,4-Ülkemiz ile Rusya Federasyonu arasındaki doğalgaz anlaşması çerçevesinde ihracat,5- Ülkemiz ihraç ürünlerine miktar kısıtlaması uygulayan ülkelere yapılan kısıtlama kapsamındakimaddelerin ihracı,6- Birleşmiş Milletler Kararları uyarınca ekonomik yaptırım uygulanan ülkelere ihracat,7-10/6/2005 tarihli ve 25841 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Organik Tarımın Esasları veUygulanmasına İlişkin Yönetmelik kapsamında sertifikayı haiz mallar,8-İşlem görmemiş zeytinyağı ve işlem görmüş dökme veya varilli zeytinyağı,9-Meyan kökü,10-Ham lületaşı ve taslak pipo,11-Ozon tabakasının korunmasına dair Viyana Sözleşmesi ile bu sözleşmeye ait Protokoller ve değişikliklerkapsamındaki malların sadece söz konusu düzenlemelere taraf ülkelere yönelik ihracatı,12-Torba, çuval ve kutulu halde işlem görmemiş zeytin,13-Orijinal bağırsak,14-Canlı koyun, kıl keçisi, büyükbaş hayvan,15-Dökme halde kapya cinsi kırmızı biber (konik biber),16-Ham zeytin (fermantasyonu tamamlanmamış),17- Bakır ve çinko hurda ve döküntüleri,18-Beyaz Mermer (Ham ve Kabaca Yontulmuş- 2515.11.00.00.11), Renkli ve Damarlı Mermer (Ham veKabaca Yontulmuş- 2515.11.00.00.12), Oniks (Ham ve Kabaca Yontulmuş- 2515.11.00.00.13), Traverten(Ham ve Kabaca Yontulmuş- 2515.11.00.00.14), Diğerleri (Ham ve Kabaca Yontulmuş-2515.11.00.00.19),98 www.daib.org.tr

İhracat Prosedürleri19-Çimento (2523.21, 2523.29, 2523.30, 2523.90), 20- Kornişonlar (0707.00.90.00.00),  21- Çam Fıstığı (İç Çam Fıstığı Hariç),22-Buğday ve mahlut (GTİP No:10.0l), Kara Buğday (GTİP No:1008.10), Buğday ve çavdar melezi (GTİPNo: 1008.90.10),    23-Mercimekler (GTİP No:0713.40),24- (Değişik 30/09/2010-27715 RG) Arpa (GTİP No: 1003), Mısır (GTİP No: 1005),25- (Değişik 21/04/2011-27912 RG) Geri Kazanılmış Kağıt veya Karton Döküntü, Kırpıntı ve Hurdaları(GTİP No: 4707), Alüminyum Döküntü ve Hurdaları (GTİP No: 7602).26- Kromlu deriler (GTİP No: 4104.11, 4104.19, 4105.10, 4106.21 www.daib.org.tr 99

İhracat Prosedürleri EK 6 ÜLKEMİZDEKİ MEVCUT SERBEST BÖLGELER 1. Adana-Yumurtalık Serbest Bölge Müdürlüğü 2. Antalya Serbest Bölge Müdürlüğü 3. Avrupa Serbest Bölge Müdürlüğü 4. Bursa Serbest Bölge Müdürlüğü 5. Denizli Serbest Bölge Müdürlüğü 6. Ege Serbest Bölge Müdürlüğü 7. Gaziantep Serbest Bölge Müdürlüğü 8. İstanbul Atatürk Havalimanı Serbest Bölge Müdürlüğü 9. İstanbul Endüstri ve Ticaret Serbest Bölge Müdürlüğü  10. İstanbul Trakya Serbest Bölge Müdürlüğü 11. İzmir Serbest Bölge Müdürlüğü  12. Kayseri Serbest Bölge Müdürlüğü 13. Kocaeli Serbest Bölge Müdürlüğü 14. Mardin Serbest Bölge Müdürlüğü 15. Mersin Serbest Bölge Müdürlüğü 16. Rize Serbest Bölge Müdürlüğü 17. Samsun Serbest Bölge Müdürlüğü 18. Trabzon Serbest Bölge Müdürlüğü 19. Tübitak Mam Teknoloji Serbest Bölge Müdürlüğü100 www.daib.org.tr