หน่วยที่ 5 สภาพแวดล้อมทางเศรษฐกิจ

สภาพแวดลอ้ มทางเศรษฐกิจ อาจารยผ์ ู้สอน อ.สทุ ธิมา จินดา

สภาพแวดลอ้ มทางเศรษฐกจิ สภาพแวดลอ้ มทางเศรษฐกิจเปน็ อกี ปัจจยั หนึ่งท่ีมีความสาคัญมากตอ่ การดาเนนิ ธุรกจิ ใน แตล่ ะประเทศ โดยตอ้ งคานึงถงึ ขนาดของเศรษฐกจิ ไดแ้ ก่ ผลิตภัณฑม์ วลรวมประชาชาติ (GNP)ผลิตภณั ฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) ทรัพยากรการผลติ ตา่ งๆ รวมทง้ั ทรพั ยากรมนุษย์ การ กระจายรายได้ ความเปน็ เมอื งและชนบท รายไดป้ ระชาชาตติ อ่ หัว อานาจซอื้ หรือความสามารถ ในการซ้อื ของประชาชน การออม การลงทนุ ของประชาชนและรฐั บาล ดุลการค้าและ ดุลการชาระเงิน ตลอดจนสาธารณปู โภค และสิง่ ความอานวยความสะดวกตา่ งๆ เชน่ ไฟฟ้า นา้ ประปา ถนน ท่าเรือ สนามบิน ซึง่ จะมีผลต่อการกระจายสนิ คา้ สถาบนั การเงนิ และระบบการเงิน ทไ่ี ด้มาตรฐาน ฯลฯ

ประเภทของสภาพแวดล้อมทางเศรษฐกจิ 1.สภาพแวดล้อมในเชิงบวก คือพฤตกิ รรมทางเศรษฐกิจของแตล่ ะบุคคลหรอื กิจกรรมเพ่ือให้ผอู้ น่ื ท่ีจะเป็นประโยชนส์ ังคมและได้รับผลประโยชนไ์ มจ่ าเป็นตอ้ งใช้การ พิจารณา externality เช่น การลดอตั ราดอกเบีย้ มาตราการทางภาษี 2.สภาพแวดลอ้ มในเชงิ ลบ คอื พฤตกิ รรมทางเศรษฐกจิ ของบุคคลหรือกจิ กรรม ทางสังคมเพ่ือให้ผอู้ ื่นเกดิ ความเสยี หายท่เี กดิ จากการ diseconomies ภายนอกของคนที่ ทา ไม่แบกค่าใช้จา่ ยนี้ เชน่ โรคระบาด ความขดั แยง้ ทางสังคม ปญั หาการเมือง อาชญากรรม

เศรษฐกจิ ไทย ในเดอื นสิงหาคมที่ผ่านมา ปญั หาเศรษฐกจิ ชะลอตวั เป็นประเดน็ ทหี่ ลาย ๆ ฝ่ายใหค้ วามสนใจ และ รฐั บาลไดม้ มี าตรการทง้ั ด้านการคลังและดา้ นนโยบายการเงนิ โดย ธปท. ออกมาในชว่ งใกล้เคยี งกนั โดยมี ความหวังใหม้ าตรการเหล่านี้ช่วยรับมือกบั เศรษฐกิจขาลง ซง่ึ การประเมนิ ทศิ ทางเศรษฐกิจไทยและผลของ นโยบายรัฐบาล เปน็ ประเด็นที่ผมจะวิเคราะห์ในวันน้คี รบั ในปจั จบุ ันเศรษฐกจิ ไทยและประเทศอืน่ ๆ ในโลกมีทศิ ทางการเติบโตทีอ่ ยูใ่ นขาลงอยา่ งชัดเจน โดยอัตรา การเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ท่ชี ะลอตัวลงจากปที ่ีแล้ว ในครึ่งแรกของปี 2562 เศรษฐกจิ ไทยขยายตัวในอัตรารอ้ ยละ 2.6 (ไตรมาสท่ี 2 ขยายตัวตา่ สุดทร่ี ้อยละ 2.3) ซงึ่ สาเหตหุ ลักคอื การชะลอตวั อยา่ งรวดเรว็ ของการส่งออก (มลู คา่ การสง่ ออกสินค้า (USD) ในชว่ ง มค.-กค. หดตัวร้อยละ -1.9) จากความเส่ียงของนโยบายเศรษฐกิจโลกทง้ั สงคราม การค้า และ Brexit โดยผมประเมนิ ว่า หากเศรษฐกิจโลกยงั ประคองตัวอยู่ไดไ้ ม่เข้าสู่ภาวะถดถอย เศรษฐกจิ ไทย ในปี 2562 นา่ จะขยายตัวร้อยละ 2.9 ส่วนในปี 2563 คาดว่าน่าจะมีการปรับตัวดขี น้ึ ได้ โดยคาดว่าเศรษฐกิจไทย ในปี 2563 นา่ จะขยายตวั รอ้ ยละ 3.3

ผลกระทบทางเศรษฐกิจในปี 2562 1.สงครามการค้ามงั กร กบั พญาอนิ ทรีย์ ผลกระทบจากสงครามการคา้ ของยกั ษใ์ หญ่ทางเศรษฐกิจ หมายเลข 1 และ 2 ของโลก ยอ่ ม สะเทือนไปท้งั โลก ส่วนประเทศไทยน้ัน เช่ือว่าจะกระทบต่อยอดการส่งออกของประเทศไม่นอ้ ย เนื่องจากประเทศไทยอยใู่ นซพั พลายเชน ของท้งั 2 ประเทศ คือ เมื่อการคา้ ระหว่าง 2 ประเทศลดลง สินคา้ จากไทยท่ีส่งไปยงั จีนและอเมริกากย็ อ่ มลดลงไปดว้ ย

2.เทคโนโลยีเปล่ียนเร็ว ตามไม่ทนั เทคโนโลยีอนิ เตอร์เนต็ ท่เี ขา้ มาปรับเปลีย่ นภมู ิทศั น์ทางธุรกจิ ตลอดช่วง 10 ปีทผ่ี า่ นมา กาลงั จากก้าวสยู่ ุค 5G ซึ่งจะพลิกโฉมเทคโนโลยีอกี ครั้ง เปดิ ทางเข้าสูภ่ ูมทิ ัศนท์ างเศรษฐกิจและ ธรุ กิจยคุ ใหมอ่ กี ขึ้นหน่ึง IOT (Internet of Things) เครือ่ งใชห้ ลากหลายจะถูกเชอื่ มต่อด้วยอนิ เตอรเ์ น็ต ซึ่งจะ เปลยี่ นวงการอตุ สาหกรรมอเิ ล็กทรอนิกส์ ไม่เทา่ น้ันเทคโนโลยีนย้ี ังต่อยอดไปในทุกมติ ิ Blockchain เทคโนโลยนี ี้กาลงั พฒั นาการไมห่ ยุดย้ัง โดยเฉพาะวงการดา้ นการเงิน ท่ีผา่ นมาเราเห็น ธนาคารต้องปดิ สาขาลงอยา่ งตอ่ เนอื่ ง เพราะเทคโนโลยีน้ี ประชาชนมีทางเลือก ไม่ต้องไปสาขา ธนาคาร และยงั มีนวตั รกรรมธุรกรรมใหม่ๆ ออกมาอย่างต่อเนอ่ื ง

3.ต้นทุนพลงั งานมีแนวโน้มขยบั คณะกรรมการกิจการพลงั งาน (กกพ.) ไดค้ าดการณ์สถานการณ์ตน้ ทุนไฟฟ้าในปี 2562 ว่า ตน้ ทุนค่าไฟฟ้าผนั แปรอตั โนมตั ิ หรือ Ft ในปี 2562 จะอยทู่ ี่ 27.4 สตางคต์ ่อหน่อย หรือคิด เป็ นมูลค่าราว 47,996 ลา้ นบาท จากปี 2561 ค่า Ft อยู่ที่ 25.17 สตางคต์ ่อหน่วย หรือมูลค่ารวม 43,279 ลา้ นบาท โดยเกิดจากนโยบานรัฐท่ีสนบั สนุนไฟฟ้าจากพลงั งานจากทดแทนเพิม่ ข้ึน นอกจากน้ี ดา้ นราคาน้ามนั กม็ ีการคาดการณ์วา่ ปี 2562 ราคาน้ามนั ดิบดูไบ อยทู่ ี่ประมาณ 70-80 เหรียญสหรัฐฯ ต่อบาร์เรล แมจ้ ะเป็ นการคาดการณ์ท่ีไม่มีแนวโน้มสูงข้ึน เน่ืองจากภาวะ เศรษฐกิจโลกยงั เผชิญกบั สงครามการคา้

4.ภาพรวมการบริโภคในประเทศผันผวน การบริโภคภายในประเทศ อาจกลายมามีความสาคัญมากข้ึนอีกครั้ง เนื่องจากการส่งออก ท่ีมีแนวโน้มหดตัวลง ขณะที่ภาคการท่องเท่ียวก็ต้องยังจับตาดูตลาดจีน ที่แม้จะกลับมา แต่ก็ต้องดู กันในระยะยาว ขณะเดียวกันการบริโภคภายในประเทศไทย ยังต้องพึ่งพาเศรษฐกิจฐานราก ซ่ึงรายงาน แนวโน้มสินค้าเกษตร แม้จะมีหลายตัวที่อาจจะมีทิศทางท่ีดีขึ้น แต่ก็มีหลายตัวท่ีเป็นผลิตผลหลักๆ ที่ยังต้องเผชิญราคาตกต่าต่อไป โดยเฉพาะยางพารา ปาล์ม ส่วนดัชนีราคาสินค้าเกษตรคาดการณ์ ล่วงหนา้ กไ็ มไ่ ดข้ ยับตัวสงู นัก ทั้งน้ี แม้ว่ารัฐบาลจะพยายามแก้ไขปัญหาราคาสินค้าเกษตรอย่างต่อเน่ือง และเมื่อมี รัฐบาลชุดใหม่แลว้ กอ็ าจมีนโยบายใหมๆ่ เพิ่มขึ้น แต่ก็ยังคงมีความไมแ่ นน่ อนสงู

ทศิ ทางเศรษฐกจิ ปี 2563 อตั ราการขยายตวั ทางเศรษฐกิจของไทยปี น้ี มีความไม่แน่นอนและผนั ผวนสูงมากและยงั มีการเติบโตต่ากวา่ ศกั ยภาพติดต่อกนั เป็นปี ที่ 6 ยงั ไม่เกิดวิกฤติเศรษฐกิจท่ีหลายท่านเรียกวา่ “เผาจริง” แต่อยา่ งใด หรือวิกฤติเศรษฐกิจการเงินแบบปี 2540 เพียงแต่เกิดภาวะเศรษฐกิจเติบโตต่า ต่อเน่ืองยาวนาน อนั เป็นผลจากปัญหาในเชิงโครงสร้าง ความถดถอยของความสามารถในการแข่งขนั จากคุณภาพทรัพยากรมนุษยแ์ ละคุณภาพ การศึกษา การแพร่กระจายของการคอร์รัปชนั ในทุกระดบั รวมท้งั ความเสื่อมศรัทธาอนั เป็นผลจากการไม่ยดึ มนั่ ในหลกั นิติรัฐนิติธรรม นอกจากน้ียงั ไม่สามารถในการปรับตวั ใหเ้ ขา้ กบั เทคโนโลยดี ิสรัปชนั ไดอ้ ยา่ งเท่าทนั ท้งั ในส่วนของกิจการและธุรกิจต่างๆ ตลอดจนถึง คนงาน จึงทาใหเ้ กิดภาวะเลิกจา้ งและวา่ งงานเพมิ่ มากข้ึนอีกในช่วงคร่ึงแรกของปี น้ี อตั ราการขยายตวั ทางเศรษฐกิจของไทยในปี 2563 คาดวา่ จะอยู่ ท่ีระดบั 1.8-2.9% ต่ากวา่ อตั ราการขยายตวั ของจีดีพีโดยเฉล่ียของภูมิภาคอาเซียน โดยประเทศไทยจะมีจีดีพีต่าที่สุดเป็นอนั ดบั 2 รองจากสิงคโปร์ ในปี น้ี อตั ราการขยายตวั จีดีพีโดยเฉล่ียของประเทศกาลงั พฒั นาในเอเชียอยทู่ ี่ประมาณ 6% เศรษฐกิจไทย การประกาศใหป้ ี น้ี เป็นปี แห่งการลงทุน จึงเป็นเร่ืองท่ีตอ้ งนามาพจิ ารณาและผลกั ดนั อยา่ งจริงจงั “การลงทุน” ตอ้ งมุ่งไปท่ี อนาคตระยะ ยาวของประเทศมากกวา่ ปัญหาการเติบโตต่าของปี น้ี โครงการลงทุนท้งั หลายตอ้ งอยภู่ ายใตย้ ทุ ธศาสตร์การมีส่วนร่วม วางรากฐานอนาคตสาหรับ “ประเทศ” และ “ลูกหลาน” ไทย ไม่สร้างภาระทางการคลงั จนสะสมความเส่ียงวกิ ฤตฐานะทางการคลงั ในอนาคต นอกจากน้ี ตอ้ งไปหาสาเหตุวา่ ทาไม กลุ่มทุนขา้ มชาติสญั ชาติไทย และ กลุ่มทุนขา้ มชาติ จึงลงทุนนอ้ ยกวา่ เป้าหมายท่ีเราไดต้ ้งั เอาไวม้ าก

ทิศทางเศรษฐกจิ ปี 2563(ตอ่ ) การประมูล 5G ในเดือน ก.พ. และการนา 5G มาใชห้ ลงั จากน้ี จะเปลี่ยนแปลงภาคธุรกิจอุตสาหกรรม พฤติกรรมผบู้ ริโภคและระบบเศรษฐกิจไทยอยา่ งมาก ขนาด ความรวดเร็วของพลวตั น้ี จะเขา้ มาพลิกโฉม พลิก ผนั สร้างความปั่นป่ วนใหก้ บั หลายกิจการ ขณะเดียวกนั กเ็ กิดโอกาสอยา่ งมหาศาลต่อพลวตั ดงั กลา่ ว แนวโนม้ ของเทคโนโลยสี าคญั ท่ีเราเรียกวา่ Strategic Technology Trends จะเห็นอยา่ งชดั เจน ดว้ ยอตั ราเร่งของการเปล่ียนแปลงที่อาจทาให้ธุรกิจล่มสลายในพริบตา รวมท้งั ก่อเกิดธุรกิจใหม่ข้ึนมาทดแทน อย่างรวดเร็ว ส่ิงท่ีเราจะเห็นแน่ๆ หากมีนโยบายและการกากบั ดูแลที่ถูกตอ้ ง คือ Democratization of Expertise and business opportunities คือ การเปิ ดโอกาสในการเขา้ ถึงความเช่ียวชาญความรู้ทางเทคนิค และ การแพร่กระจายของโอกาสทางธุรกิจ และยงั เกิดส่ิงที่เรียกว่า Human Augmentation เกิด ระบบ Distributed ของระบบการทางานของสิ่งต่างๆ ของกิจการธุรกิจอุตสาหกรรมต่างๆ แทนที่ ระบบ Centralized ของระบบและกิจการธุรกิจอุตสาหกรรมต่างๆ แนวโนม้ น้ีเกิดมากข้ึนมากข้ึนจาก Distributed Cloud และ เทคโนโลยี Blockchain

ขอจบการบรรยายเพียงเท่าน้คี ่ะ ขอขอบคุณค่ะ