อารยธรรมโรมัน

ประวัติศาสตร์สากล อารยธรรมโรมัน ระดับชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 จัดทำโดย ครูสานิยา วิทยาพันธ์ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนา และวัฒนธรรม โรงเรียนเขาชัยสน อำเภอเขาชัยสน จังหวัดพัทลุง สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษามัธยมศึกษาพัทลุง

คำนำ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์(E-Book)เล่มนี้ จัดทำขึ้นเพื่อใช้ประกอบการเรียนรู้ กลุ่มสาระการเรียนรู้สังคมศึกษา ศาสนาและ วัฒนธรรม สาระที่ 4 ประวัติศาสตร์ เรื่อง อารยธรรมของโลกยุคโบราณ ของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 โรงเรียนเขาชัยสน อำเภอ เขาชัยสนจังหวัดพัทลุง ตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 (ฉบับปรับปรุง 2560) โดยมีเป้าหมายให้ครู ใช้เป็นสื่อในการพัฒนานักเรียนให้มีคุณภาพตามมาตรฐานการเรียนรู้และตัวชี้วัดที่หลักสูตรกำหนด นักเรียนสามารถเรียนรู้และ พัฒนาได้อย่างถูกต้องตามหลักการ และขั้นตอนการเรียนรู้ นักเรียนที่ศึกษาเอกสารประกอบการเรียน เล่มนี้จะได้มีความรู้ความ เข้าใจ สามารถนำความรู้ขั้นพื้นฐานที่ได้นี้ ไปพัฒนากระบวนการเรียนรู้และใช้เป็นเครื่องมือนำทางให้นักเรียนผ่านเกณฑ์การประเมิน ได้อย่างมีคุณภาพ มีผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนที่สูงขึ้น ตลอดทั้งมีความสุขในการเรียนและเป็นคนดีของสังคมสืบไป ผู้จัดทำหวังเป็นอย่างยิ่งว่าหนังสืออิเล็กทรอนิกส์(E-Book) เรื่อง อารยธรรมของโลกยุคโบราณ จะเป็นประโยชน์ต่อนักเรียน ครูและรวมถึงผู้ที่สนใจในประวัติศาสตร์ เพื่อนำไปเป็นข้อมูลพื้นฐานในการแสวงหาความรู้ต่อไป นางสาวสานิยา วิทยาพันธ์ ตำแหน่ง ครู โรงเรียนเขาชัยสน

คำชี้แจง หนังสืออิเล็กทรอนิกส์(E-Book) เรื่อง อารยธรรมของโลกยุคโบราณของนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 สิ่งที่ นักเรียนควรปฏิบัติก่อนการจัดการเรียนรู้ ขณะจัดการเรียนรู้ และหลังการจัดการเรียนรู้ มีดังนี้ 1.นักเรียนควรมีสมาธิและมีความตั้งใจในการเรียน ไม่รีบร้อน หากมีข้อสงสัยให้ซักถามครูผู้สอนในทันที 2.นักเรียนต้องทำแบบทดสอบก่อนเรียนและแบบทดสอบหลังเรียนเพื่อทราบความก้าวหน้าในการเรียนของตนเอง 3.เมื่อนักเรียนได้ศึกษาและทราบผลความก้าวหน้าของตนเองแล้ว ให้เก็บเอกสารหรืออุปกรณ์การเรียนต่างๆที่นำ มาให้เรียบร้อย ขอให้นักเรียนทุกคนมีความสุขและสนุกกับการเรียนรู้ค่ะ นางสาวสานิยา วิทยาพันธ์ ตำแหน่ง ครู โรงเรียนเขาชัยสน

อารยธรรมโรมัน อารยธรรมโรมันมีศูนย์กลางอยู่ที่แหลมอิตาลี เป็นอารยธรรมของพวกอินโด-ยูโรเปียนเผ่าละติน (Latin) ซึ่งอพยพจากทางตอนเหนือมาตั้งถิ่นฐานในแหลมอิตาลีเมื่อประมาณ 1,000 ปีก่อนคริสต์ศักราช และเรียกตัว เองว่า “โรมัน” พวกโรมันได้ขยายอิทธิพลเข้าครอบครองดินแดนที่เป็นศูนย์กลางความเจริญของอารยธรรม- เฮลเลนิสติกซึ่งสลายเมื่อประมาณปี 146 ก่อนคริสต์ศักราช และดินแดนอื่นๆ ทั้งในยุโรปและแอฟริกาเหนือ ทำให้อารยธรรมของโลกตะวันออกซึ่งผสมผสานอยู่ในอารยธรรมกรีกได้ขยายเข้าไปในทวีปยุโรป และเป็น รากฐานของอารยธรรมตะวันตกในปัจจุบัน

ปัจจัยส่งเสริมการขยายอำนาจของ จักรวรรดิโรมัน 1.สภาพภูมิศาสตร์ ของแหลมอิตาลี ตั้งอยู่กึ่งกลางทะเลเมดิเตอร์เรเนียน มีพื้นที่ราบเชิงเขาที่มี ดินอุดมสมบูรณ์เพาะปลูกได้ดี จึงมีเศรษฐกิจที่รุ่งเรือง 2. กองทัพโรมัน ความเข้มแข็งของกองทัพโรมันเป็นปัจจัยหนึ่งที่ส่งเสริมการขยายอิทธิพลของ จักรวรรดิโรมันเพราะมีความสามารถและประสิทธิภาพในการรบ 3. ระบบปกครอง ชาวโรมันได้สถาปนาการปกครองระบอบสาธารณรัฐหลังรวมอำนาจใน แหลมอิตาลีได้ ต่อมาเมื่อขยายอำนาจ ครอบครองดินแดนอื่น จึงเปลี่ยนระบอบการปกครอง เป็นจักรวรรดิ มีจักรพรรดิมีอำนาจสูงสุด

การขยายอำนาจของจักรวรรดิโรมัน ชาวโรมันที่อพยพเข้ามาอยู่ในแหลมอิตาลีประกอบด้วย 2 เผ่า คือ เผ่าละติน และเผ่าอีทรัสคันจากนั้นพวกอีทรัสคันได้รุกรานพวกละติน หลังจาก ขยายอำนาจปกครองได้ประมาณ 100 ปี ก็สูญเสียอำนาจ และผสมกลมกลืนกับพวกละตินจนกลายเป็นชาวโรมัน จากนั้นได้ขยายอำนาจทั่วแหลมอิตาลี และในดินแดนรอบ ๆ ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน โรมันได้ทำสงครามพูนิก กับคาร์เทจ ถึง 3 ครั้ง แต่คาร์เทจก็พ่ายแพ้ทั้ง 3 ครั้ง ทำให้โรมันมีอำนาจดินแดน รอบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน -ด้านอุตสาหกรรม อุตสาหกรรมในเขตโรมันส่วนใหญ่เป็นอุตสาหกรรมขนาดเล็ก ผลิตสินค้า เครื่องปั้นดินเผาและสิ่งทอ -ด้านสังคม จักรวรรดิโรมันมีความเจริญด้านสังคมมาก ที่สำคัญ ได้แก่ -ภาษาละติน เป็นภาษาทางราชการของศาสนาคริสต์นิกายโรมันคาทอลิกมาจนถึงทศวรรษ 1960 -การศึกษา ส่งเสริมการศึกษาแก่ประชาชนของตนทั่วจักรวรรดิในระดับประถมและมัธยม -วรรณกรรม มีผลงานจำนวนมากทั้งบทกวีและร้อยแก้ว มีการนำวรรณกรรมกรีกมาเขียนเป็นภาษาละติน เพื่อเผยแพร่ในหมู่ชาวโรมัน -การก่อสร้างและสถาปัตยกรรม ชาวโรมันได้สร้างผลงานไว้เป็นจำนวนมาก เช่น อัฒจันทร์ พระราชวัง วิหาร โรงละครสร้างเป็นอัฒจันทร์ครึ่งวงกลม

สมัยสาธารณรัฐ พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ -ในระยะแรกโรมปกครองในระบอบกษัตริย์ ต่อมาพวกพาทรีเชียนได้ล้มระบอบ กษัตริย์และจัดตั้งระบอบการปกครองแบบสาธารณรัฐขึ้น -กองทัพโรมันทำสงครามพิวนิกกับฟินีเชีย 3 ครั้ง เมื่อทำลายอารยธรรมของพวก คาร์เทจได้ จึงขยายอำนาจเข้าครอบครองดินแดนต่างๆ ผูกขาดการค้า จนมีฐานะ มั่งคั่งร่ำรวย มรดกทางวัฒนธรรม -มีการร่างกฎหมายลายลักษณ์อักษรเป็นครั้งแรก เรียกว่า กฎหมาย 12 โต๊ะซึ่งเป็น พื้นฐานของกฎหมายโรมันในสมัยต่อมา

สมัยจักรวรรดิ พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ -เกิดการแย่งชิงอำนาจระหว่างชนชั้นปกครองกับนายทหาร โดยออคตาเวียน สามารถปราบมาร์ค แอนโทนีลงได้ ทำให้เขากลายเป็นผู้มีอำนาจสูงสุดในโรม -ออคตาเวียนได้รับสมญานามออกัสตัส สภาโรมันยกย่องให้เขาเป็นจักรพรรดิ หรือซี ซาร์องค์แรกของจักรวรรดิ โรมันเจริญสูงสุดและมีอิทธิพลไปทั่วยุโรป

สมัยจักรวรรดิ -ในสมัยจักรพรรดิคอนสแตนติน ทรงยอมรับคริสต์ศาสนาเป็นศาสนาประจำจักรวรรดิ -ทรงสร้างกรุงคอนสแตนติโนเปิล ต่อมาเรียกว่า จักรวรรดิโรมันตะวันออก หรือจักรวรรดิ ไบแซนไทน์ -ปลายสมัยโรมันเผชิญกับปัญหาภายใน โรมันตะวันตกถูก อนารยชนเข้าปล้นสะดม จักรพรรดิถูกขับออกจากบัลลังก์ ถือเป็นการสิ้นสุดจักรวรรดิโรมันตะวันตก และประวัติศาสตร์สมัยโบราณ -ส่วนจักรวรรดิโรมันตะวันออกยังมีจักรพรรดิปกครองต่อมาจนถูกพวกเติร์กรุกราน และ ถูกรวมเข้าเป็นส่วนหนึ่งของจักรวรรดิออตโตมัน

มรดกทางวัฒนธรรม -ชาวโรมันเรียนรู้งานศิลปวัฒนธรรมต่างๆ จากกรีก และดัดแปลงให้สอดคล้องกับความต้องการของตน -ประสบความสำเร็จในการสร้างสิ่งก่อสร้างเพื่อสนองความต้องการของรัฐและประชาชน เช่น โคลอสเซี ยม สถานที่อาบน้ำสาธารณะ สะพานส่งน้ำ เป็นต้น -งานด้านสถาปัตยกรรม เน้นความใหญ่โตทนทาน อาคารประตูโค้งที่เป็นศิลปะโดดเด่นของโรมัน ได้แก่ แพนธีออน •งานประติมากรรม ของชาวโรมันมีลักษณะสมจริงตามธรรมชาติ สะท้อนบุคลิกภาพและอารมณ์ความรู้สึก ของมนุษย์ได้สมจริง -งานประพันธ์ ของโรมันแท้ๆ มีวัตถุประสงค์ที่จะสนอง จักรวรรดิ และสร้างความภาคภูมิใจให้พลเมือง โรมัน เช่น มหากาพย์อิเนียด