กิจกรรมลูกเสือวิสามัญ2-06

หน่วยท่ี 6 การปฐมพยาบาล

เคร่อื งหมายวิชาพิเศษ วิชาปฐมพยาบาล ลกั ษณะเครอ่ื งหมาย เป็นรปู ไข่ ยาว 4 ซม. กวา้ ง 3.5 ซม. มเี ครอ่ื งหมาย รปู กากบาท สเี หลอื งทอง ทาดว้ ยผา้ สขี าบขลบิ รมิ สเี หลอื ง ทอง มอี กั ษร ล.ว. อย่ทู ร่ี มิ ดา้ นล่าง ผทู้ ส่ี อบผ่านใหป้ ระดบั เครอ่ื งหมายตดิ ทอ่ี กเสอ้ื เหนือกระเป๋ าดา้ นขวา

ความหมายและความสาคญั ของการปฐมพยาบาล การปฐมพยาบาล (First Aid) หมายถงึ การใหค้ วามช่วยเหลอื เบอ้ื งตน้ แก่ผู้ท่ี ไดร้ บั บาดเจบ็ จากอุบตั เิ หตุ หรอื การเจบ็ ป่วยเพ่อื บรรเทาความเจบ็ ปวด หรอื ลดอนั ตราย รา้ ยแรงทอ่ี าจเกดิ ขน้ึ กบั ผปู้ ่วยกอ่ นนาสง่ แพทย์ เพอ่ื ทาการรกั ษาท่ถี ูกตอ้ งต่อไป ความรูเ้ ก่ยี วกบั การปฐมพยาบาลเป็นสงิ่ จาเป็นสาหรบั ทุกคน โดยเฉพาะอย่างยง่ิ ลูกเสอื วิสามญั ท่ยี ดึ คติพจน์ในการให้บรกิ ารแก่ผูอ้ ่นื ควรมคี วามรู้ความเขา้ ใจและทกั ษะ เบ้อื งต้นในการปฐมพยาบาลเพ่อื สามารถนาความรู้ไปช่วยเหลือผูอ้ ่นื ตลอดจนช่วยเหลอื ตนเองไดใ้ นยามฉุกเฉินหรอื เกดิ อนั ตราย

การปฐมพยาบาลผปู้ ่ วยประเภทต่างๆ เป็ นลม เป็นอาการท่เี กดิ เน่ืองจากเลอื ด ไปเล้ียงสมองไม่พอชัว่ คราว ทาให้ผู้ท่ีเป็ น ไม่รู้สึกตัวไปชวั่ ระยะหน่ึง มีสาเหตุและอาการ คลา้ ยชอ็ ก แตร่ นุ แรงน้อยกวา่

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ ช็อก (Shock) เป็นอาการอย่างหน่ึงท่เี กิดจากหลายสาเหตุ อาการน้ีไม่ใช่โรค แต่เป็นอาการทใ่ี นขณะนนั้ หวั ใจไมส่ ามารถสบู ฉดี โลหติ ไปเลย้ี งสว่ นต่างๆ ของรา่ งกายได้ อยา่ งเพยี งพอ ทาใหร้ า่ งกายมคี วามดนั โลหติ ต่า ไมส่ ามารถทรงตวั อยไู่ ด้

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ การเกิดบาดแผล บาดแผล หมายถงึ ผวิ หนัง เน้ือเย่อื และส่วนทล่ี กึ กว่าชนั้ ผวิ หนัง เป็นรอยฉีกขาดหรอื ถกู ทาลาย ทาใหแ้ ยกจากกนั จนเน้ือเยอ่ื ไดร้ บั อนั ตราย บาดแผลโดยทวั่ ไปจะมอี ยู่ 2 ประเภท คอื 1.แผลชา้ เป็นแผลทไ่ี มม่ รี อยแยกของผวิ หนงั เน่ืองจากถูกของแขง็ ทไ่ี มม่ คี ม ทาใหม้ เี ลอื ดออก และคงั่ อยใู่ ตผ้ วิ หนงั บรเิ วณนนั้ จงึ บวมและเลอื ดช้า 2.แผลแยก มอี ยู่ 5 ประเภท คอื

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ 2.1 แผลถลอก มเี ลอื ดออกเลก็ น้อย 2.2 แผลตดั ทเ่ี กดิ จากของมคี ม จะมเี ลอื ดออกมาก 2.3 แผลฉีกขาด เกดิ จากวตั ถุไมม่ คี ม แต่เกดิ ดว้ ยความรุนแรงจนเกดิ บาดแผล ฉกี ขาด 2.4 แผลถูกแทง เกดิ จากวตั ถุปลายแหลม ปากแผลจะเลก็ แต่ลกึ หากมคี วาม ลกึ มากและไปถูกอวยั วะทส่ี าคญั กจ็ ะทาใหเ้ กดิ เลอื ดตกในได้ 2.5 แผลถูกยิง อนั ตรายจากแผลแยกน้ี คือ จะมเี ลือดออก เกิดการติดเช้ือ ได้ง่าย และหากเป็ นแผลท่ีเกิดในจุดสาคัญของร่างกาย อาจจะมีผลกระทบต่อ เสน้ ประสาท เสน้ เอน็ และเสน้ เลอื ด ซง่ึ จะมอี นั ตรายต่อชวี ติ ได้

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทต่างๆ การห้ามเลือด โดยปกตแิ ลว้ รา่ งกายมวี ธิ ที าใหเ้ ลอื ดหยุดไหลไดต้ ามธรรมชาตอิ ยแู่ ลว้ คอื 1. การแขง็ ตวั ของเลอื ด 2. ความดนั โลหติ จะต่าลง ทาใหก้ ระแสเลอื ดไหลอ่อนลง และเลอื ดมโี อกาสจะแขง็ ตวั ไดเ้ อง ในกรณีทเ่ี ลอื ดไมห่ ยดุ ไหลเองตาม 2 วธิ ขี า้ งตน้ กจ็ ะตอ้ งมวี ธิ กี ารหา้ มเลอื ด ซง่ึ มหี ลายวธิ ี คอื

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทต่างๆ 1. ใชน้ ้ิวกดลงบนบาดแผลหรอื ตรงทม่ี เี ลอื ดออก 2. ใชผ้ า้ หรอื สาลที ส่ี ะอาดกดลงบนแผล หรอื ใชผ้ า้ พนั แผลไว้ 3. ใชเ้ ครอ่ื งรดั ซง่ึ อาจจะเป็นเนคไท ผา้ เชด็ หน้า หรอื ผา้ สะอาด หรอื ทเ่ี รยี กวา่ ทนู ีเกต์ (Tourniquet) 4. การกดเสน้ เลอื ดแดงตามจดุ ต่างๆ ซง่ึ เป็นวธิ ที ส่ี ามารถกระทา ไดท้ นั ที โดยไมต่ อ้ งใชอ้ ปุ กรณ์อน่ื ใดมาช่วย

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทต่างๆ การช่วยเหลือคนตกน้า ตอ้ งคานึงถงึ สง่ิ ต่อไปน้ี คอื 1.ในกรณีท่ีเราเองว่ายน้าไมเ่ ป็น หรอื วา่ ยน้าไมเ่ ก่งพอจะลงไปชว่ ยได้ อาจจะใชว้ ธิ ตี อ่ ไปน้ี 1.1 ยน่ื วตั ถุสง่ิ ของทม่ี คี วามยาวไปใหผ้ ทู้ ก่ี าลงั จะจมน้าแลว้ ดงึ เขา้ หาฝัง่ 1.2 ถ้าหากมเี รอื รบี นาออกไปช่วย ซ่งึ เป็นวธิ ที ด่ี แี ละจะช่วยใหเ้ กิดความปลอดภยั ทงั้ 2 ฝ่าย 1.3 หากมวี ตั ถุตา่ งๆ ทล่ี อยน้าได้ กโ็ ยนลงไปใหเ้ กาะ กอ่ นจะลากเขา้ สู่ฝัง่ 1.4 ใชเ้ สอ้ื ผา้ หรอื เชอื ก โดยโยนปลายขา้ งหน่ึงลงไปใหผ้ จู้ ะจมน้าจบั แลว้ ลากเขา้ ฝัง่

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทต่างๆ 2.ในกรณีที่ผตู้ กน้าว่ายน้าเป็น อาจจะลงไปช่วยได้ แต่ทงั้ น้ีจะตอ้ งระวงั ในการเขา้ ไปหา ผจู้ มน้า เพราะอาจจะถูกกอดคอเน่ืองจากความตกใจ ซ่งึ อาจจะทาใหผ้ ูท้ เ่ี ข้าไปช่วยและ ผขู้ อความชว่ ยเหลอื จมน้าเสยี ชวี ติ ทงั้ คู่ การเขา้ ไปหาจงึ อาจจะเป็นการว่ายเขา้ ไปใกลแ้ ลว้ สง่ ทนุ่ หรอื วตั ถุลอยน้าไดใ้ หเ้ กาะก่อนดงึ เขา้ หาฝัง่ ซง่ึ การดงึ มหี ลายวธิ ี ทงั้ โดยวธิ กี ารกอด ไขวห้ น้าอก ดงึ ดว้ ยวธิ กี ารจบั คาง หรอื ดงึ ผม

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ กระดกู หกั การท่กี ระดูกหกั นัน้ ร่างกายอาจจะมบี าดแผลหรอื ไม่มกี ็ได้ และการหกั ของ กระดูกอาจจะมที งั้ ลกั ษณะหกั ออกจากกนั เหมอื นถูกตดั หรอื อาจจะมลี กั ษณะแตก เดาะ รา้ วกไ็ ด้ ซง่ึ สาเหตุของกระดกู หกั เกดิ ขน้ึ ไดห้ ลายกรณี

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทต่างๆ การเขา้ เฝือก ทใ่ี ชก้ บั ผปู้ ่วยมหี ลายประเภท คอื 1.เฝื อกธรรมชาติ คอื เฝือกทม่ี อี ยใู่ นตวั ของผปู้ ่วย ไดแ้ ก่ อวยั วะหรอื กระดูกทอ่ี ยใู่ กลเ้ คยี งกบั กระดกู ทห่ี กั เพอ่ื ขดั เป็นเฝือกชวั่ คราวไปก่อน 2.เฝื อกสาเรจ็ รปู ไดแ้ ก่ เฝือกทท่ี าไวแ้ ลว้ ซง่ึ อาจทาดว้ ยไม้ พลาสตกิ หรอื เหลก็ กไ็ ด้ 3.เฝื อกชวั่ คราว ไดแ้ ก่ เฝือกทห่ี าไดจ้ ากวสั ดุงา่ ยๆ ในบรเิ วณทเ่ี กดิ เหตุ

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ อนั ตรายจากสตั วม์ ีพิษ สตั วม์ พี ษิ มอี ยหู่ ลากหลายประเภท และอนั ตรายทไ่ี ดร้ บั กจ็ ะมากน้อยแตกต่างกนั บางชนิดมพี ษิ มาก จนทาใหม้ นุษย์เสยี ชวี ติ ได้ แต่บางชนิดก็เพยี งทาให้เกดิ อาการแพ้ ทางผวิ หนังเท่านัน้ แต่อย่างไรกต็ าม เม่อื ต้องประสบกบั ผปู้ ่ วยหรอื ตวั เองไดร้ บั พษิ จาก สตั วต์ า่ งๆ นนั้ กค็ วรจะรวู้ ธิ ปี ฐมพยาบาล เพอ่ื ลดอนั ตรายหรอื อาการทจ่ี ะรนุ แรงต่อไปลง

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทต่างๆ อนั ตรายจากสารพิษ โดยทวั่ ไปแลว้ สารพษิ แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คอื 1.สารพิษชนิดกดั ทาลาย ไดแ้ ก่ กรด เป็นสารเคมที ม่ี รี สเปรย้ี ว ละลายน้าได้ เม่อื รา่ งกายไดร้ บั สารพษิ พวกน้ีทางปาก จะมอี าการเจบ็ ปวดมากตรงบรเิ วณทก่ี รดกดั โดยจะไหมต้ งั้ แต่ปาก คอ ไปจนถงึ ทอ้ งบางราย อาจอาเจยี นออกมาเอง อาจมที อ้ งเดนิ เลอื ดออก หรอื อุจจาระปนเลอื ดแลว้ กส็ ลบไป

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทตา่ งๆ ด่าง เป็นสารเคมที ่ลี ะลายน้าได้ดี จงึ มลี กั ษณะล่นื คล้ายสบู่ เม่ือร่างกายไดร้ บั อนั ตรายจากด่าง อบรเิ วณนนั้ จะยยุ่ เป็นวุน้ คนทก่ี นิ เขา้ ไปกจ็ ะเจบ็ ปวด แสบตัง้ แต่ปาก คอ ไป จนถงึ กระเพาะ ลาไส้ และจะอาเจยี น หากไดร้ บั สารเคมเี ป็นเวลานานจะทาใหเ้ สยี ชวี ติ

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทต่างๆ 2.สารพิษที่ไม่ใช่ชนิดกดั ทาลาย สารพษิ ประเภทน้ีจะมพี ษิ โดยตวั มนั เอง เชน่ ยาฆ่าแมลง เป็นยาพษิ ทโ่ี ดยมากเกดิ จากการจงใจด่มื เพ่อื ฆา่ ตวั ตาย มหี ลายชนิด ซ่งึ เป็นพวกทด่ี ูดซมึ เขา้ ไปไดท้ งั้ ทางผวิ หนัง ทางลมหายใจ และทางปาก อาการทจ่ี ะเกดิ แบ่งออกเป็น 3 ระยะ คอื • ระยะแรก เม่อื ไดร้ บั ยาแลว้ ประมาณ 1/2-2 ชวั่ โมง จะคล่นื ไสอ้ าเจยี น มนึ งง อ่อนเพลยี มา่ นตาหดเลก็ • ระยะที่สอง หากได้รบั ยามากพอสมควร จะเกิดอาการกระสบั กระส่าย น้าลายไหล เหงอ่ื ออก กลา้ มเน้ือกระตุก พบบรเิ วณหนงั ตาและหน้าอก สนั่ พดู ไมช่ ดั หายใจลาบาก

การปฐมพยาบาลผปู้ ่วยประเภทต่างๆ • ระยะท่ีสาม เป็นระยะสดุ ทา้ ย หมดสติ ชกั กระตุก หายใจลาบากมากข้ึนและ อาจทาใหเ้ สยี ชวี ติ