บทความเรื่อง ครอบครัวสันติสุข

ครอบครวั สนั ตสิ ขุ ...ส่อื สารกนั แบบไหน ? ครอบครัวให้มากข้ึน รวมทั้ง ทัศนคติท่ีทุกคนเคารพสทิ ธิซึ่งกนั และกัน ทุกคนมีศักด์ิศรี ไม่มีใครอยู่เหนือใคร ไม่มีใครเป็น ธรรมชาติของมนุษย์ ย่ อม เจ้าของใคร ดังนั้น การสร้างสัมพันธภาพท่ีดภี ายในครอบครวั ต้องการให้ครอบครัว มีความเป็นอยู่ท่ีดี ด้วยการนาแนวคิดการสื่อสารอย่างสันติหรือส่ือสารเชิงบวก และมีความสุข ซึ่งแต่ละครอบครัวต่างมี มาปรับประยกุ ตใ์ ช้กันในครอบครัวของเราอย่างจริงจัง ให้เกิด วิ ถี ก า ร ด า เ นิ น ชี วิ ต ค ร อ บ ค รั ว ต า ม ความเข้าใจอันดีระหว่างสมาชิกในครอบครัว เป็นการสร้าง แบบอย่างของตนเอง ภายใต้ค่านิยม ความเชื่อ วัฒนธรรม ครอบครัวสนั ติสขุ ลดความขดั แยง้ ความรุนแรง ทเี่ ปน็ สมาชกิ ประเพณีที่ส่ังสมมา เมื่อพูดถึงความเป็นอยู่ท่ีดี อาจวัดได้จาก ทุกคนในครอบครัวมีส่วนร่วมช่วยกันสร้างสรรค์ครอบครัว ปัจจัยสี่หลักเดิม คือ การมีบ้านหรือที่อยู่อาศัยท่ีม่ันคง มีอาหาร ด้วยตนเอง เลี้ยงครอบครัวอย่างเพียงพอ มีเสื้อผ้าเคร่ืองนุ่งห่ม และสามารถ เข้าถึงการรักษาพยาบาล ยารักษาโรค และปัจจัยที่ห้า ที่หก ครอบครัวไทยนับว่ามีต้นทุนครอบครัว เพิ่มเติมในยุคใหม่ คือ ยานพาหนะสาหรับการเดินทาง และ ท่ีดี เพราะคนในครอบครัวมีความเกี่ยว เคร่ืองมือสื่อสาร แต่การจะยังคงสภาพปัจจัยท้ังหลายเหล่าน้ี ยึดโยงกันท้ังทางสายเลือด ทั้งความ เพื่อให้ครอบครัวมั่นคงเข้มแข็ง ท่ีสาคัญคือการสร้างความ ผูกพัน มีการเก้ือกูลกัน และใช้เวลาอยู่ เข้มแข็งภายในครอบครัวพร้อมรับปรับตัวตามสถานการณ์โลก ร่วมกัน สามารถสร้างและปรับความ ท่ีเปลี่ยนแปลงรวดเร็วรุมเร้าแบบที่เรียกว่า VUCA world เข้าใจซึ่งกันและกันได้ง่าย บนฐานความ [Volatility (ความผันผวน) Uncertainty (ความไม่แน่นอน) รัก ความเอาใจใส่ใจกัน และปรารถนาดีตอ่ กัน Complexity (ความสลับซับซ้อน) และ Ambiguity (ความ ชีวิตในครอบครัวมักมีเรื่องให้เกิดความขัดแ ย้ ง กัน คลุมเครือ)] เพราะเราทุกคนต่างมีความแตกต่างกัน คิดเห็นจากมุมมอง ประสบการณ์ภายนอกบ้านท้ังที่ทางาน สถาบันการศึกษา เม่ือพูดถึงความเข้มแข็งภายในครอบครัว ประเด็น พ้ืนท่ีสาธารณะ สังคมออนไลน์ท่ีแตกต่างกัน เมื่ออยู่ร่วมกัน พื้นฐานที่สาคัญของครอบครัว เริ่มจากคู่สมรสหรือคู่ชีวิต ย่อมต้องพบเห็นพฤติกรรมการกระทาของคนในครอบครัว ที่ ท่ีตกลงสร้างครอบครัวร่วมกัน ย่อมต้องมีความสัมพันธ์ท่ีดี อาจไม่ถูกใจเรา แต่เราต้องหาวิธีท่ีจะอยู่ร่วมกันอย่างปกติสุข ต่อกัน ท้ังต่อสมาชิกครอบครัวใหม่ และพ่อแม่ญาติพี่น้องท่ีมา ดังน้ัน ลองมาดูวิธีการส่ือสารอย่างสันติ ตามหลักการ NVC เก่ียวกันเป็นครอบครัวเดียวกัน ความสัมพันธ์ที่ดีหรือ (Nonviolent Communication) 4 ข้ันตอน ของ ดร. Marshall สัมพันธภาพที่ดี หมายถึงทุกคนในบ้านมีความรักใคร่กลม B. Rosenberg นักจิตวิทยาชาวอเมริกัน ว่าสามารถนามาใช้กับคน เกลียวกัน เอาใจใส่ห่วงใยกัน ไม่กระทาความรุนแรงต่อกันทั้ง ในครอบครวั ของเราไดอ้ ย่างไร รา่ งกายและจิตใจ 1. ก า ร สั ง เ ก ต (Observation) และในความเป็นจริงนนั้ ผลจากการสารวจข้อมลู ความ สังเกตว่าเกิดอะไรข้ึน เราทาอะไร เขา เ ข้ ม แ ข็ ง ข อ ง ค ร อ บ ค รั ว ข อ ง ก ร ม กิ จ ก า ร ส ต รี แ ล ะ ส ถ า บั น หรืออีกฝ่ายทาอะไร อธิบายมันออกมา ครอบครวั กระทรวงการพฒั นาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ โดยไม่ใส่ความคิดเห็น และยังไม่ตัดสิน พบวา่ ตลอดชว่ ง 10 กวา่ ปีจนปจั จบุ ัน เรื่องสัมพันธภาพภายใน อีกฝ่ายด้วยเกณฑ์มาตรฐานของเราเอง ครอบครัวยงั คงเป็นข้ออ่อนของครอบครวั ไทย เรายังคงมีปัญหา ไม่ชี้ว่าถูกหรือผิด ดีหรอื ไม่ดี ความรุนแรงในครอบครัวที่สูงขึ้น ให้เห็นว่าเราควรต้องให้ ความสาคัญกับเรื่องการส่งเสริมความสัมพันธ์ของคนใน

2. ความรู้สึก (Feelings) บอกว่าสิ่งที่สังเกตได้น้ัน ทาให้ เคยชนิ ปรับใหมแ่ บบ NVC เรารู้สึกยังไง ความรู้สึกเชิงบวก เช่น ดีใจ สนุกสนาน สบายใจ ความรู้สึกเชิงลบ เช่น เกลียด กลัว เหงา เศร้า - ลูก จะเบื่อหน่ายกับเสียงพร่า 4. คาขอ ว่า แม่อยากขอให้ลูก หงุดหงิด ผิดหวัง ฯลฯ หากเป็นความรู้สึกท่ีรุนแรงเรา เองดูแลควบคุมให้ได้ และต้องระวังว่าการบอกต้องเป็น บ่น โต้เถียง ไม่อยากอยู่บ้าน- ช่วยทาความสะอาดห้องให้ ความรู้สึก ที่ไมใ่ ช่ความคดิ เหน็ หรอื การตัดสิน พ่อ รับฟังเสียงบ่นของแม่ และ สะอาดเรยี บรอ้ ย และจดั การซกั 3. ความต้องการ/ส่ิงที่จาเป็น (Needs) บอกความ ต้องการ/ส่ิงท่ีจาเป็นของเราท่ีเก่ียวข้องกับต้นตอของ เห็นท่าทางของลูกที่ไม่สนใจ เส้ือผ้าเป็นประจาอย่างน้อย ความรู้สกึ นั้น ๆ หรอื อาจโต้เถยี งกบั แม่ สปั ดาหล์ ะ 1 ครง้ั 4. คาขอ (Requests) บอกว่าเราต้องการ/สิ่งท่ีจาเป็นให้ อีกฝ่ายทาอะไร ระบุให้ละเอียดชัดเจน ไม่ใช่แค่บอก แมต่ ดั สินไปแลว้ ตงั้ แตแ่ รกวา่ กว้าง ๆ เพ่ือให้อีกฝ่ายไม่ตีความผิด เราจึงจะบรรลุส่ิงท่ี ตอ้ งการ และบอกสิง่ ท่ตี อ้ งการแทนท่ี ลูกไม่รับผดิ ชอบ ขเี้ กียจ จะบอกสิ่งที่เราไม่ต้องการ ท่ีสาคัญ อย่าทาให้เป็นคาส่ัง ให้ออกมาในรูป การส่ือสารหรือการพูดคุย นอกจากถ้อยคาท่ีพูดตาม ของคาขอจากใจเรา และพร้อมรับ 4 ขั้นตอน NVC ท่ีดีแล้ว ต้องประกอบไปด้วยท่าทางและ คาตอบจากคาขออย่างมีสติ น้าเสียงที่เป็นมิตร เพ่ือให้สามารถจับใจอีกฝ่าย บ่งบอกความ เข้าใจเห็นใจอีกฝ่าย การเอาใจเขามาใส่ใจเรา เป็นหลักการ เคยชนิ ปรับใหม่แบบ NVC สาคัญของการอยู่ร่วมกัน ท้ังในสังคม ชุมชน เพ่ือนฝูง โดยเฉพาะครอบครัว ท่ีอยู่ใกล้ชิดกัน การรับรู้ถึงจิตใจ แม่: “ทาไมเป็นเด็กแบบน้ี ชอบ 1.สังเกตเห็นว่าห้องของลูกไม่มี ความร้สู กึ ความต้องการของอีกฝ่ายเป็นเร่ืองท่ีมีความหมายต่อ การอยู่กันอย่างเป็นครอบครัวสันติสุข ซ่ึงการไม่ตอบสนองต่อ อยู่กับห้องรกๆ ไม่มีระเบียบซะ การจัดเก็บข้าวของให้เป็น ความต้องการมักนาไปสู่ความขัดแย้ง เราต้องมีสติพร้อมรับกับ สถานการณ์หรือพฤติกรรมต่าง ๆ และไม่อยู่ในบรรยากาศ เลย เส้ือผ้าใส่แล้วก็กองสุมไว้ ระเบยี บเรยี บรอ้ ย แวดล้อมอารมณ์ท่ีขุ่นมัว รวมทั้ง พ่อแม่ต้องทาตัวให้เล็กเข้าไว้ ไมใ่ ช่ตัวโตขม่ ลูก หรอื มองวา่ เปน็ เจา้ ของอกี ฝ่าย สกปรกสดุ ๆ” 2.บอกความรสู้ กึ ของแม่ วา่ การกา้ วเข้าไปสู่ครอบครัวสันตสิ ขุ เปน็ เร่ืองทเี่ ปน็ ไปได้ “ไม่เคยเลยที่จะได้เห็นห้องที่ไม่ แม่รู้สึกหงุดหงิด ผิดหวัง ที่เห็น ด้วยการเริ่มจากการปรับวิธีการสื่อสารของคนในครอบครัวดว้ ย กระบวนการสื่อสารอย่างสันติ โดยมีรากฐาน/หัวใจสาคัญอยู่ที่ รกรุงรงั ลู ก ไ ม่ เ ก็ บ ข้ า ว ข อ ง ใ ห้ เ ป็ น ความเห็นอกเห็นใจ การเอาใจเขามาใส่ใจเรา การยอมรับ การ รับฟังอย่างลึกซึ้ง ฟังให้เข้าถึงความต้องการซึ่งกันและกัน “ทาไมถึงขี้เกียจ เป็นคนไม่ ระเบียบ เหตุผลมุมมองอีกฝ่ายด้วยความเคารพและเข้าใจกัน สร้าง ขอ้ ตกลงจากความต้องการจาเปน็ ของแต่ละฝา่ ยรว่ มกนั สดุ ท้าย รับผิดชอบอะไรเลย” แม่รู้สึกกลัวว่า ห้องลูกจะเป็น เราจะคุยกันฟังกันหารือกนั และอยูก่ ันอย่างมีความสขุ “โตแล้วน่ะไม่ใช่เด็ก ๆ ยังต้องให้ แหลง่ เพาะเชอ้ื โรค อย่าลืม .... ลงมือทา ... ฝกึ ฝืนความเคยชนิ เพือ่ สร้างสุขนสิ ัยใหค้ รอบครัวไทย...ส่สู นั ติสุข แมม่ าจัดการเกบ็ กวาดให้อกี ” 3.บอกความต้องการที่จาเป็น ราภรณ์ พงศ์พนติ านนท์ “ดูสิ ! คนอ่ืนใครเค้าเป็นแบบน้ี วา่ แมต่ อ้ งการใหล้ ูกเก็บข้าว ผเู้ ชีย่ วชาญเฉพาะดา้ นครอบครัว กรมกจิ การสตรแี ละสถาบนั ครอบครัว กนั บา้ ง” ของเสื้อผ้า ทาความสะอาดและ ผลที่จะเกดิ ข้ึน : เกบ็ ให้เรียบรอ้ ย เพื่อให้ลกู อย่ใู น - แม่จะหงุดหงิด เหน่ือยหน่าย สภาพแวดลอ้ มและมสี ุขภาพท่ีดี กับพฤตกิ รรมของลกู