สนทนาภาษาธรรม เล่ม 16

๑10๐๐0 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : 1๑0๐๑1 ไมไ ด วา จะเปน บญุ หรอื บาปประการใด หรอื มที างออกใดทด่ี กี วา ๔๙. ทานยังด่ืมเบยี ร นบ้ี างคะ ขอบพระคณุ ทานอาจารยอ ยางสูงคะ คำถาม คำตอบ กราบเรยี นทา นอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ทเ่ี คารพอยา ง คำวา การณุ ยฆาต หรอื การญุ ฆาต หมายถงึ ทำใหตาย สูง ดว ยความสงสารคดิ ชว ยใหพ น ทกุ ขช ่ัวคราวในชวี ิตน้ี ดฉิ นั เคยฟง ธรรมและอา นหนงั สอื ของทา นอาจารย ดร. ๑. ในทางโลก หากไดบัญญัติเรื่องน้ีไวเปนหลักฐานใน สนอง แลวรูสึกศรัทธาในการยึดม่ัน ในการเผยแพรพระธรรม ทางกฎหมาย ใหผ มู ีหนา ท่ีประพฤตไิ ดโ ดยไมถ ือเปนความผดิ จงึ และโปรดผูท่ียังใฝดีท้ังหลายใหพนจากไปอบายภูมิ ถือเปนบุญ ไมมีโทษกับผูประพฤติการุณยฆาต ในทางธรรมมิไดเปนเชนน้ัน ที่ดิฉันไดเปนสวนหน่ึงที่ทานอาจารยมาโปรด ไมใหไปอบายภูมิ บุคคลมีกรรมเปนตัวนำเกิด มีกรรมเปนเผาพันธุ มีกรรมเปนท่ี ดฉิ นั ขอสะสมบญุ และพยายามพฒั นาจติ ใหเ ขา ถงึ ธรรมของพระ พึ่งอาศัย ฉะนนั้ การเจบ็ ปวยของคนไขจึงเปนวิบากของกรรม ท่ี สัมมนาสัมพุทธเจา และถือโอกาสถามคำถามกับทานอาจารย คนไขเคยทำเหตุเบียดเบียนไวกอน เมื่อใดท่ีกรรมเบียดเบียนให ดังน้ี ผล คนไขจ ึงตองรบั อกุศลวิบากนนั้ ผูใดเขา ไปทำใหอ กศุ ลวิบาก (การุณยฆาต) ของคนไขระงับไปชั่วคราว ผูนั้นยังมีโอกาสรับ ๑. เรือ่ งเบยี ร คณุ พอดฉิ นั อายุ ๘๐ ป แลว ทานยงั ด่ืม อกุศลวิบาก (บาป) ดวยการถูกจองเวรจากเจากรรมนายเวร เบียรเลิกไมไ ด พนี่ องเคยใหค ณุ พอเลกิ โดยไมซ อ้ื ใหทา น ทา นก็ ของคนไขน น้ั ดวย เปน ทกุ ข เพราะเดินไปไหนมาไหนไมคอ ยสะดวก แอบฝากคนท่ี ผานไปมาซ้ือ เปนเวลาหลายป ดิฉันก็สงสารในเม่ือทานเลิกไม ๒. ในทางโลก หากมีกฎหมายบัญญัติไว ใหผูมีหนา ได บังคับใหทานอดทานก็เปนทุกข ดิฉันจึงขอเปนผูที่ซื้อเบียร ท่ีประพฤติการุณยฆาตได และบัญญัติใหคนไขยินยอมใหผู ใหคุณพอทาน โดยมีขอแมวา ขอใหทานวันเวนวัน วันไหนตรง อื่นกระทำการุณยฆาตกับชีวิตของตัวเองได โดยไมถือวาผิด กบั วันพระ ใหเล่อื นทานไปอกี ๑ วนั ทานก็ตกลงและมคี วามสขุ กฎหมาย ผมู ีหนา ทีฯ่ จึงไมต องรบั ผิดในทางโลก แตย ังมโี อกาส กับการทานขาวได ดฉิ นั รูวา เบยี รไมด ผี ิดศีล ตอนทด่ี ิฉันใหเบียร รับอกุศลวิบากได หากเจากรรมนายเวรของคนไขผูกพยาบาท คุณพอ ดิฉันคิดในใจไมขออานิสงสของการซื้อเบียรใหคุณพอ ไว แตด ฉิ ันขออานิสงสข องการใหของที่คุณพอพอใจ ดฉิ นั ไมอยาก

1๑0๐๒2 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๐0๓3 เห็นทานมีความทุกขที่เบื่ออาหาร อยากจะด่ืมเบียรกอนอาหาร คำตอบ แลวไมไดด ่มื เรอื่ งเหลา ทา นอดไมไดจ รงิ ๆ ผูใดมีศรัทธาในกศุ ลธรรมของพระพทุ ธะ ผนู ้ันมีโอกาสหนี ๒. เร่ืองลอ็ ตเตอรร ี่ พอคุณพออายุ ๘๐ ป คุณพอก็ขอ อบายภูมิได และจะดที ี่สดุ หากนำเอากุศลธรรมมาปด อบายภูมิ ล็อตเตอรร ี่ ๑ ใบ ดิฉันกไ็ มสนับสนุนนัก แตจ ะอธบิ ายทานกย็ ัง ใหไ ด ไมร ับเทา ไร ก็ทำเฉยๆคดิ วาเดยี๋ วทานก็คงจะลืมไปเอง แตทาน ถามวา ซอ้ื หรอื ยงั ถามหลายครงั้ กเ็ ลยซอื้ ใหท า นและคดิ ในใจวา (๑) วันใดท่มี ิไดซอ้ื เบียรใ หคณุ พอด่มื วันนนั้ บาปไมเกดิ ไมเ อาอานสิ งสข องลอ็ ตเตอรร ่ี แตข ออานสิ งสข องการใหต ามท่ี ผูพอใจในการทำกรรมที่เปนบาป ผูรวมกระทำกรรมตองรับ พอตองการ อานสิ งสของบาปนน้ั ดวย ๓. สำหรบั การใหธ รรมะ คณุ พอ ของดฉิ นั ยงั ไมห งายรบั (๒) อบายมุขเปนทางแหง ความฉบิ หาย ผูใดเขา ไปมี ยงั ผดิ ศลี ขอ ๕ แตท า นกเ็ ปน คนทใ่ี จดี มเี มตตารกั สตั ว กไ็ มอ ยาก สว นรว มกับการกระทำท่เี ปนอบายมุข ผูนน้ั ตองไดร ับผลแหง หกั ดิบทาน ทานอายมุ ากแลว ดิฉนั ซือ้ ของท้งั ที่ผิดศลี ขอ ๑ และ ความฉบิ หายนนั้ ดว ย ๒ ใหค ณุ พอ บาปมยั๊ คะ แตด ฉิ นั รสู กึ สบายใจทไ่ี ดใ หท า น เวลาทา น อยากไดข องกนิ ของใช จะถอื วา เปน โอกาสดี ทดี่ ฉิ นั จะสรรหามา (๓) การประพฤตทิ ุศีลขอ หา มโี ทษไมหนกั ถึงกบั ตอ ง ใหท า นไดพ อใจ แตด ฉิ นั ถอื ศลี เกรงวา การซอ้ื เบยี รจ ะบาปเพม่ิ ขนึ้ ลงไปเกิดเปน สัตวอ ยูใ นนรก แตย ังหนอี บายภูมิไมพน ตายแลว หรือไม ยงั มโี อกาสลงไปเกดิ เปน สตั วเ ดรัจฉานไดค รับ ขอโอกาสทานอาจารย ดร.สนอง ชวยแนะนำใหดิฉัน อน่งึ ความกตัญูกตเวที เปนคุณธรรมท่ีมพี ลังผลัก ไดทำในสิ่งท่ีถูกไมผิดศีลผิดธรรม ไดตอบแทน ดนั ชวี ติ ไปสูความเจริญ ฉะน้นั ผูห วงั ความสวสั ดีในชวี ติ ตอ ง พระคณุ ของคุณพอใหดีเทาที่ยงั มีเวลาเหลอื อยู ประพฤติจรยิ ธรรมของการเปน ลูกทีด่ ี คือประพฤติแลวตอ งไม ขอกราบขอบพระคุณเปนอยางสูง และ ขัดตอ หลักของศีลธรรม ความกตัญฯู จึงจะเกดิ ขนึ้ ได ขอกราบอนุโมทนาบุญท่ีทานเปนผูใหแสงสวาง ทางธรรม และใหปญญาเปน ทานมา ณ โอกาส หาสิง่ บกพรองเปนเคร่ืองเตือนสติ นดี้ วยคะ

๑10๐๔4 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๐0๕5 ๕๐. ศีลทน่ี ำสูส มาธิ ธรรมผทู ยี่ ังประพฤตเิ ชนนถ้ี อื วา มศี ีลทะลุ นอกจากน้กี ารเอา โทรศพั ทห นวยงานมาใชในเรื่องสวนตวั เอาเวลาของหนว ย คำถาม งานมาประกอบอาชีพขายตรง ฯลฯ เหลานี้เปน การประพฤติ กราบเรยี นทานอาจารยสนองทเี่ คารพเปน อยางสูง ศลี ทะลเุ ชน เดียวกนั สวนการบรโิ ภคใชสอยทรพั ยรอน อาทิ กระผมและภรรยาไดปฏิบัติตามคำสอนของอาจารย บานที่ดินทซ่ี อื้ จากหลุดจำนอง รถยนตท่ีหลุดจำนองจากบริษัท ของใชเคร่อื งประดบั ที่หลุดจำนองจากโรงรับจำนำ ฯลฯ เหลา แมจ ะยังทำไมได ๑๐๐% แตมคี วามตง้ั ใจอยูทกุ เวลาครบั น้ผี ูใดประพฤติ ผูนัน้ มีศีลดา งพรอ ย ปฏิบัตธิ รรมแลว เขา ไมถึง กระผมและภรรยามีขอสงสัยในเร่ืองการกำหนดลม ธรรมทีป่ ฏิบัติ หายใจโดยการภาวนาหลายๆ อยา งเชน พุทโธ พองหนอ ยบุ ๕๑. ถูกทางหรือไมคะ หนอ หรอื เกสา โลมา ฯ แตจ ิตยังไมนิ่งเทา ท่คี วร แตก ระผมก็ ทราบวาเราตองมีศีล ๕ คุมใจกอ น และเมอื่ ไดอา นในเรื่องการ คำถาม ผิดศีลของอาจารยก็ยิ่งทำใหรูสึกวาเปนเร่ืองที่ละเอียดมาก กราบเรยี นทา นอาจารยสนองทเี่ คารพเปน อยางสงู เชนการใชสิง่ ของทีอ่ กี คนไมไดอนญุ าตก็ผดิ แลว (วสิ าสะ) หนไู ดตดิ ตามฟงธรรมของอาจารย และไดนำไปใชเปน กระผมจึงใครเ รียนขอคำแนะนำจากอาจารยในเรอ่ื งนอ้ี ีก แงคิดในการดำรงชีวิตประจำวัน ซึ่งก็สามารถแกไขปญหาที่ ครั้งครับ ดวยความเคารพอยา สงู เกิดในชีวิตประจำวันไดมาตลอด แตมีปญหาหน่ึงที่หนูไมทราบ วา จะเปนการตัดสินใจถกู หรอื ผดิ จงึ ใครเ รียนขอคำแนะนำจาก คำตอบ อาจารยค ะ ศีลท่นี ำสกู ารต้ังม่นั เปนสมาธขิ องจิต อยางนอยตอ งมี คอื เมื่อกลางปนี้ หนไู ดเ ชา เคร่อื งชำระเงินผานบรษิ ทั ใน ศลี หา ขออยคู รบ (ไมขาด ไมท ะล)ุ ตองเปน ศลี ท่ีบรสิ ุทธ์ิ ไมม ี อังกฤษ (หนทู ำธุรกิจที่น่คี ะ) เขาขอใหว างมัดจำเปน เงินจำนวน กเิ ลสปนเปอน (ไมดาง ไมพ รอ ย) และมีศลี คุมใจอยูทกุ ขณะตื่น หนึ่ง ซงึ่ หนูกไ็ ดใ ชเ คร่อื งของเขา และคืนไปใหเ ขาเรยี บรอย ในเร่ืองของศีลขอ สอง คอื อทินนาทาน ในทางกฎหมาย คนทวั่ ไปถอื วา สามภี รรยาเปน บุคคลเดยี วกนั สามารถทจ่ี ะเอา ของทแ่ี ตล ะคนมี มาใชไ ดโ ดยไมตอ งขออนุญาต ในการปฏบิ ตั ิ

๑10๐๖6 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๐0๗7 และรอเงนิ มดั จำคนื แตในขณะนห้ี นกู ย็ ังไมไดเ งนิ มัดจำคนื ซ่งึ กตปุญโญวา ถูกเขาโกง ดกี วา ไปโกงเขา ซงึ่ บางทีหนกู ท็ ำใจได เวลาผานลวงเลยไป ๓ เดอื นแลว ซึ่งทางบรษิ ทั ไดใหสัญญาวา แตพ อคดิ ถึงเงินทีเ่ ราสูญเสียไป ก็อยากฟองรองสง่ั สอนใหเขา จะสงเงนิ กลบั คืนภายใน ๗ วนั หลงั จากทไี่ ดรับเครือ่ งคืนแลว รสู ึก มันเหมอื นเปนการคานกนั อยกู ับการแกไขปญ หา โดยวิธี หนูกไ็ ดทำการตดิ ตอไปหลายคร้ัง หนมู คี วามรสู ึกวาเคา กำลงั ทางโลกและทางธรรม โกหกหนูอยู เพราะแตละคร้ัง เขาจะบอกวา สง มาแลววนั น้นั วันน้ี แตพอโทรอกี ทีบอกจะสงในใหในวนั นี้ และทุกคร้ังเขาก็ ตอนนห้ี นกู ็ไดเ ขยี นจดหมายไปบอกเขาวา ถา ไมสงคา สัญญาวาจะติดตอ กลับ และจะจดั การสง เงิน (อสรพิษ) คืนให มดั จำใหเราเราจะฟองรอง แตใ นใจหนู หนคู ิดวา ถา เขาไมส ง มา แตจ นบัดนี้ ก็ยงั ไมไดรับเงนิ คนื หนกู ไ็ มเอาความแลว หากเขาตองการหรอื อยากไดเ งินจำนวน นไี้ ป ก็นำไปเถดิ หนคู ิดวา บางทกี ารสญู เสียทางโลกหมายถึง ซึ่งหนูพยายามตดั ใจและกใ็ ชค ำสอนของอาจารย ท่ี เราจะไดในทางธรรมซง่ึ มคี ณุ คามากกวา บางคนเขาหาวาหนู วา ชางมนั เถอะ และพจิ ารณาวามันเปนของนอกกาย และ โง ไมรจู ักสู โดนคนเอาเปรียบแลว ยงั ยอมรับสภาพจำยอม เงิน พยายามที่จะไมโกรธ และไมเ อาเรื่อง แตม านกึ ดูอีกทกี ็คิดวา ไมใ ชจำนวนนอ ยๆ แตหนกู น็ กึ ถงึ ธรรมะของพระพทุ ธเจา เสมอ เอะ บริษัทนี้เคาโกงเรา เราตอ งจัดการฟองรอง ใหเ คา เอาเงิน คะ ในบทธรรมจกั รทีว่ ามีความปรารถนาสิ่งใด ไมไดส่งิ นั้นก็ มาคืน แตม าคดิ ดูอีกทีอาจารยไ มเคยสอนใหใชว ธิ ที างโลกแก เปนทกุ ข และความพลัดพรากจากสงิ่ ทรี่ กั ทพ่ี อใจก็เปน ทุกข ปญ หา ซง่ึ วธิ ที ีต่ องฟองรอ งเอาความนนั้ มันเปนวธิ ที างโลก หากเราไมป รารถนาสงิ่ เหลาน้ี เรากจ็ ะไมเปนทกุ ข ดงั น้นั หนูได ทเี่ ปนการกอ เวรอยา งไมหยุดยงั้ และตอ งมผี เู ดอื ดรอ นและ ตัดสินใจในการแกไขปญหาน้ีโดยท่ีวาวันนี้หนูโทรไปตามเรื่อง เปนการสรา งศัตรู แตว ิธที พ่ี จิ ารณาถึงสัจจธรรมความไมเทย่ี ง เขากโ็ กหกอยางเชน เคย หนูรสู กึ สงสารคนทเี่ ขากำลงั โกงหนู การสูญเสยี ซงึ่ มนั เหมอื นเปนการวัดใจวา เรามคี วามเขาใจถึง โกหกหนู และหนกู ต็ ัดสนิ ใจแนวแนวา หนูจะยกเจา อสรพิษน้ีให โลกธรรมนนั้ เปน วธิ ีทางธรรมท่ีไมกอ เวรและไมส รางศตั รู สง่ิ เขาไปโดยทห่ี นจู ะไมผ กู ใจเจบ็ ใดๆ และถึงแมวาใครจะหาวา หนู ท่ีเราเสียไปนัน้ มันไมเ ปน การบังเอญิ หากเราไมเ อาความและ โง ถูกหลอกงา ยใหค นเขาเอาเปรยี บ หนกู ็จะไมเ ปล่ยี นใจกลบั ทำใจยอมรับมันได ในความคดิ หนู หนูวามันมคี า มากกวาเงนิ ที่ ไปแยง ชิงเจา อสรพษิ นก้ี ลบั มา และใหอ ภยั เขาไมค ดิ จองเวรกัน สญู เสยี ไป สวนคนที่เขาโกงเราเขาก็ยอมไดรับผลของเขาเอง ตอไป และหนูก็พิจารณาตามท่ีหนูไดรับคำสอนจากหลวงพอสนอง หนจู งึ อยากถามคิดเหน็ ของอาจารยคะ วาสิ่งทหี่ นูคดิ และการแกปญหาน้ีถูกทางหรอื ไมคะ

1๑0๐๘8 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๐0๙9 สุดทาย นี้หนูขอกราบขอบพระคุณอาจารย ในการ ๕๒. ปรารถนาพทุ ธภูมิ ถายทอดธรรมของพระพุทธเจาใหพวกหนูไดเขาใจ และยึดเปน แบบอยา งในการดำรงชวี ติ ในสงั คมทเ่ี ปน อยใู นปจ จบุ นั ไดอ ยา ง คำถาม มีสันติสุขภายในจิตใจ ขออาราธนาคุณพระศรีรัตนตรัยและ เรยี นอาจารย ดร.สนอง ท่ีเคารพ สิง่ ศกั ดิ์จงดลบนั ดาลใหทานอาจารยม ีสขุ ภาพแข็งแรง เพื่อเปน ผมมคี วามรูสึกวาตัวเองปราถนาพุทธภูมิ จึงขอความ กำลังใจและเปน แบบอยางทีด่ ีงามใหพวกหนตู ลอดไปนะคะ ดวยความเคารพอยา งสูง กรณุ าอาจารยช ว ยตอบขอ สงสัยดังน้ีครบั ๑. ในชาตปิ จจบุ นั จะตอ งปฏิบัตวิ ปิ สนากรรมฐาน ให คำตอบ จงมีความเห็นถูกวา ธรรมะท่ีไดยินไดฟงนั้น เปนของ เกิดปญ ญาเห็นแจง หรอื ไมครับ ๒. ทกุ ครง้ั ที่สรางบารมี จะตอ งอธิษฐานเพอ่ื ใหเ ขาถงึ พระพทุ ธะ มใิ ชเ ปน ของผตู อบปญ หา การใชป ญ ญากำจดั อสรพษิ ใหห า งไกลออกไปจากตวั เปน วธิ บี รหิ ารจดั การกบั ปญ หาทผ่ี รู จู รงิ พุทธภมู หิ รอื ไมค รับ ในพทุ ธศาสนาสรรเสริญ .... สาธุ ขอขอบพระคณุ ลว งหนา สำหรับคำตอบครบั และกข็ อ อนึ่ง ผูรูเอาส่ิงท่ีเกิดข้ึน เปนบทเรียนสอนใจตัวเองวา ใหอ าจารยม ีสุขภาพแขง็ แรง อยเู ปน รม โพธ์ริ ม ไทรของมนษุ ย การเอาจติ เขา ไปเปนทาสกบั โลกธรรม วัตถุ กิเลส ตัณหา ฯลฯ และสรรพสัตวท งั้ หลายไปนานๆ แมเพียงชั่วขณะของชีวิต ยอมนำทุกขนำโทษมาทำใหจิตเศรา หมองได ฉะนั้นจงใชป ญญาเหน็ ถกู ดังที่บอกเลา ไป สองนำการ คำตอบ ทำงานใหกับโลกและชีวิต เพ่ือปลอยหรือปลดปลอยจิตใหเปน (๑) ปฏบิ ตั วิ ปิ ส สนากรรมฐานไดย ่ิงดี เพราะจะไดม ี อสิ ระเปนเบอ้ื งสดุ ปญ ญาเหน็ ถูก สอ งนำทางใหกบั ชีวติ แตท ัง้ นีต้ อ งไมพ ัฒนาจติ พงึ ชนะคนพดู ปด ดว ยการพูดคำสัตย ใหเ กิน สงั ขารุเปกขาญาณ เพราะจะทำใหสภาวะความเปน พุทธ ภูมิยงั คงอยไู ด (๒) ระลกึ ไดก็สามารถอธษิ ฐานได แตย งั ไมสำคัญ เทา กับทำเหตุใหถ กู ตรง ตามแนวทางของพระโพธิสัตว

๑11๑0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๑1๑1 ๕๓. กลวั เอาเปรยี บคนอ่ืน เกยี่ วกบั ตัวเอง ผใู ดประสงคจ ะแกป ญ หานี้ ตองทำเหตใุ หถ กู ตรง ดว ยการนำตวั เองเขาฝกวิปส สนากรรมฐาน คำถาม กราบเรียน ดร.สนองที่เคารพ อยา งสงู ผูใดถูกผูอ น่ื เอาเปรียบ ผูรูมองวา ผนู ้นั เปน ผูม ีดใี หค น ๑. เตี่ยผมเปนโรคสมองตีบ ผมจะชว ยทา นอยางไร อนื่ เอาเปรยี บ ตรงกันขาม ผเู อาเปรยี บคนอน่ื มีความพรอ ง มี ความขาดแคลน ไมม เี หมอื นเขาจึงเอาเปรียบเขา ฉะนัน้ ผูร ูจึง ครับ นิยมเปน บคุ คลประเภทแรก ๒. ผมเคยชว ยคนอืน่ แตทำใหเขาตอ งเดือดรอนจนผม ๕๔. หนูเขาบาน ไมกลาชวยเหลือใคร ผมตอ งทำอยางไรครบั ๓. ผมกลวั การเอาเปรยี บคนอื่น ทำใหผมไมม ัน่ ใจในตวั คำถาม กราบเรียนถามอาจารย เรอื่ งกำจัดหนทู เี่ ขา มาในบา น เอง และโดนเอาเปรยี บอยเู รอื่ ย สดุ ทายนี้ขออำนาจคุณพระศรีรัตนตรัย และสง่ิ ศกั ด์ิ คะ ดิฉันไมใชคนปฎิบัติธรรมเครงครัด แตแมสวดมนต สิทธ์ใิ นสากลโลก จงดลบญั ดาลให ดร.สนองและครอบครวั มคี วามสขุ คดิ อะไรสมความปรารถนาทุกประการ ไหวพระ นั่งสมาธิ ใสบาตร ใหเห็นมาทุกวันต้ังแตจำความได หนังสือธรรมะก็พอมีใหหยิบจับอานอยูในบาน วิทยุก็ฟงหลวง คำตอบ ตาบวั ทกุ วัน ตัง้ แตเชายันคำ่ ดังน้นั กจ็ ะมเี รอื่ งธรรมะซมึ ๆ เขา (๑) ชว ยพาเต่ยี ไปหาหมอที่มีความรทู างดา นสมอง ให มาบางตามอตั ถภาพ ทำใหไมก ลาทำบาปนัก หมอแนะนำวิธีบำบดั รักษา ทบ่ี านเปน ตกึ แถวอยใู กลต ลาดคะ มักจะมีหนวู ง่ิ เขา มา (๒) การชวยเหลือผอู ่ืน อาจทำใหบ ุคคลตองเดอื ดรอ น เร่อื ยๆตามซอกประตู หรือไมกจ็ ากหลงั คา ลาสุดไดปด ทางทอ ระบายน้ำไมใ หขนึ้ มาได แตกย็ งั มีหนูเขามาวง่ิ ใหเหน็ หรือสง ไดในระยะตน แตใ นบัน้ ปลายปญหาของผูถูกชว ยเหลอื ยอ มมี เสยี งรองใหไ ดยนิ สงสารแมมาก เพราะทานแกมากแลวเดนิ ขึ้น โอกาสหมดไปได ฉะนน้ั จะชวยเหลือใคร ตอ งใชปญญาเปนตัว พิจารณาใหถกู ตรง (๓) ความไมมั่นใจในตัวเอง เกดิ ขน้ึ จากเหตุไมร จู ริง

1๑1๑2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๑1๓3 บนั ไดไมไ หวเลยตอ งนอนอยูขางลาง ตอนกลางคืนแมจ ะไดย นิ (โมฆะ) แมจะแผเมตตาใหหนูทุกวัน หนูก็ไมไดรับเมตตาตามท่ี เสียงหนูรอง ทำใหก ลุมใจและนอนไมหลบั และมักจะบน เสมอ ตัวเองปรารถนา วา ไมร วู า ไปทำเวรทำกรรมอะไรมาไมร ู แมแผเมตตาใหห นูทกุ วัน เลยคะ อนงึ่ วธิ ปี อ งกนั หนโู ดยไมต อ งประพฤตปิ าณาตบิ าต คน โบราณใชว ธิ หี ลายอยา งเพอ่ื แกป ญ หาหนรู บกวน อาทิ เลยี้ งแมว แตก อนน้ีแมก จ็ ะเอากรงมาดกั จบั ไดก เ็ อาไปปลอย ไม ไวท ีบ่ าน ใชพ ริกไทยปน ยาฉนุ ปน หรอื สารอื่นที่หนูไมชอบโรยไว เคยวางยา หรอื วางกาว เนอ่ื งจากไมม ใี ครในบานกลาทำคะ มา ตามทางทหี่ นเู ดนิ หรอื ใชว ธิ ปี อ งกนั หนเู ขา มาในบา นดว ยการอดุ พกั หลงั ๆ หนฉู ลาดมากคะ ไมเขากรงเลย และมีจำนวนเยอะ รูโหวห รอื ใชต าขายลวดปด ทาง เขา บา น ขึน้ มากดวยคะ แมเ คยบอกวาเห็นเดินกันเปนแถว ๑๐ กวา ตวั ได ท้งั ๆท่ไี ดตดิ ตั้งเครือ่ งกำจัดหนูที่จะรบกวนหนูดว ยคลน่ื เสยี ง ๕๕. เหตผุ ลทางการตลาด แตก็ไมเปน ผลแตอยางใด คำถาม ตอนนี้เวลาไปเจอใครก็จะถามเกียวกับปญ หาน้ีวา มี ตง้ั ใจทำดแี ตผลลพั ธออกมาไมด ี จะทำอยา งไร วธิ ีกำจดั หนูโดยที่ไมตอ งฆาบา งไหม พอดีไดค ยุ กบั พ่คี นหนง่ึ ซึง่ รบกวนถามอาจารยดังน้ีนะคะ ตอนนี้กลุมใจมากคะ ปฎิบัติธรรม แนะนำใหม าขอปญญาจากทานอาจารยคะ ไมรูจะทำอยางไรดี? เร่ืองมีอยูวา ดิฉันทำงานอยูบริษัทการ อาจารยพอจะแนะนำวิธีกำจัดหรือปองกันหนูโดยไม ตลาดแหงหนึ่ง ซ่ึงไดคิดแคมเปญรับบริจาคคะแนนสะสมของ ตอ งฆา บางไหมคะ เพราะตอนน้หี นูเริม่ ขนึ้ บนบา น ช้ัน ๒-๓ สมาชิก เพ่ือนำมาเปล่ียนเปนปจจัยใหพระสงฆ ปรากฏวามีคน แลวคะ เกรงวาอีกหนอย ไมอยากทำกอ็ าจตองทำเพราะอบั จน บริจาคคะแนนสะสมใหมากมาย จนเกินใช และในท่ีสุดจนจบ ปญ ญา และกลวั หนกู นั คะ โครงการ ก็มีคะแนนสะสมบางสวนที่ไมไดใ ช (ท้งั ๆทใ่ี นตอนแรก ตง้ั ใจจะใชท งั้ หมด แตด ว ยเหตผุ ลทางการตลาดบางประการ จงึ ขอบพระคุณอาจารยเ ปน อยางสงู คะ ไมส ามารถใชค ะแนนสะสมทรี่ บั บรจิ าคมาไดท ง้ั หมด ซง่ึ ตรงนอ้ี ยู เหนืออำนาจการตัดสินใจของดิฉนั ) คำตอบ ผูใดมีความกลุมใจ ผูน้ันไมมีเมตตา ผูไมมีเมตตาแลว ยังแผเมตตาใหกับสัตว (หนู) ถือวาการแผเมตตานั้นวางเปลา

๑11๑4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๑1๕5 ดฉิ นั รสู กึ วา มนั เปน บาป ทเ่ี อาของคนอนื่ มาแลว ไมไ ดน ำ เปน ไปตามหลกั การทใ่ี หไวแกผ มู าใชบ รกิ าร ถอื วา ไมร ักษาสัจจะ ไปทำบุญ อยางท่ีคนใหต ง้ั ใจ ทั้งๆทกี่ ารตัดสนิ ใจเดด็ ขาดวา จะ ใหผ ลเปน บาปเกดิ ขน้ึ กบั ผอู นมุ ตั โิ ครงการ ถอื วา ไมร กั ษาสจั จะให มอบคะแนนสะสมจำนวนเทาไหรเพื่อเปล่ียนเปนปจจัย ใหพระ ผลเปน บาปเกดิ ขน้ึ กบั ผอู นมุ ตั โิ ครงการ สรปุ แลว งานนผี้ อู นมุ ตั ฯิ สงฆน น้ั ไมไดอยใู นอำนาจหนา ทีข่ องดฉิ ัน ดิฉนั ไมสามารถเขา ไป มบี าปมากกวาผูเสนอแนวความคิด ยุงในสวนน้ีไดเลย หลักๆคือ ดิฉันจะเปนพวกเจาไอเดียออกไอ เดยี เรม่ิ โครงการตา งๆเทา นน้ั และตอนเรม่ิ โครงการนี้ กม็ คี วาม กรรม ท่ีทำจะบาปมากหรอื นอ ย ขึน้ อยูก บั ความไม ต้งั ใจทีจ่ ะใหท กุ คนไดร ว มทำบุญจรงิ ๆ สบายใจของผูทม่ี ีสวนรว มในการกระทำกรรม ใครไมส บายใจ มากยอมบาปมาก ใครไมส บายใจนอยยอมบาปนอ ย ดิฉันขอถามอาจารยวา ดิฉนั จะบาปมากไหมคะ? และ จะไดรับผลกรรมเชนไรจากการกระทำนี้คะ? จะผอนหนักให ผลของกรรมคอื เมอื่ ใดทกี่ รรมใหผ ล ยอ มเปนเหตุให เปนเบาไดอยางไรบาง? และถาเกิดเหตุการณคลายๆอยางน้ี ตอ งสูญทรพั ย ตดิ ขัดในเรอ่ื งของทรัพย ตายแลว ยงั มโี อกาส อีก จะทำอยางไรดี เพราะจากความสำเรจ็ ของโครงการในครัง้ เปดใหลงไปเกดิ เปน สัตวอยใู นอบายภูมไิ ด สว นการแกไ ขบาปที่ แรก ทำใหผ ใู หญเ รม่ิ ทจี่ ะทำการตลาดจากความศรทั ธาแบบนอ้ี กี เกดิ ข้นึ โปรดดูคำตอบขอ ๔๓ หนา ๙๒ และเรม่ิ ทที่ ำอยา งเกนิ งาม ซง่ึ ดฉิ นั กถ็ กู ดงึ เขา มารว มออกไอเดยี อยา งปฏเิ สธไมไ ด อาจารยค ดิ วา ดฉิ นั ควรจะหลกี เลย่ี งอยา งไรดี ผใู ดรวู ากรรมทท่ี ำแลว ใหผ ลเปนบาป และไมประสงค คะ จงึ จะเปน การเล่ียงอยา งฉลาด แบบชาวพุทธท่ดี ีพงึ กระทำ ใหม ีบาปเพิม่ มากข้ึน ตอ งไมทำบาปนั้นซ้ำ ผถู ามปญ หามีชวี ติ ขอบพระคุณอาจารยมากคะ เปนของตวั เอง จงึ ตอ งเลอื กประพฤติดว ยตวั เองครบั คำตอบ ๕๖. เจอดกี วาไมเจอ แนวความคิดท่ีเสนอใหผูมีอำนาจตัดสินใจถือวา แนว คำถาม ความคิดน้ันเปนบาป เพราะเอาบุญมาเปนเหย่ือลอใหคนหลง เรียน อาจารยสนองที่เคารพ ผูเสนอแนวความคิดจึงเปนจำเลยบาปท่ีหน่ึง ผูอนุมัติใหนำเอา วันท่ี ๔ มีนาคม ๒๕๕๒ เปนวนั แรกที่ไดรจู ักอาจารย แนวความคิดนี้ไปใช เปนจำเลยบาปท่ีสอง สวนการปฏิบัติที่ไม สนองผานหนังสอื ทำชีวติ ใหไดดแี ละมคี วามสุข กับ ยง่ิ กวาสุข

1๑1๑6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๑1๗7 เมือ่ จิตเปน อสิ ระ ซ่งึ เปน เรอ่ื งบังเอิญจรงิ ๆ ท่ีไดซือ้ หนงั สอื ของ ๒) ในการสวดมนตแ ตละคร้งั อยากจะตงั้ จติ อธิษฐาน อาจารย เมื่ออา นหนังสอื ท้ังสองเลมจบ ดิฉันรสู ึกวา เกดิ การ วาใหหลดุ พนจากสังสารวฎั ไมทราบวา ตองอธษิ ฐานวาอยางไร รแู จงในเร่ืองชีวติ ขึน้ มากเลย สงสัยจรงิ ๆ วา ๔๐ ปท ผ่ี า นมา ทำไมดิฉันไมเจออาจารยใหเรว็ กวา น้ี สุดทายน้ีบุญใดท่ีดิฉันไดกระทำมาขอนอมบุญน้ีใหกับ อาจารยดวยคะ จากหนังสอื ของอาจารย เปน จุดเร่มิ ตนท่ที ำใหด ฉิ ันได ไปบวชเนกขมั มะ เนอ่ื งในวันวิสาขบชู าที่วัดออ นอ ย ของหลวง คำตอบ ปพู ทุ ธะอสิ ระ ซง่ึ เปนครั้งแรกทีด่ ิฉันไดพบกบั หลวงปฯู ทงั้ ๆ ท่ี ผูรูจริงในพุทธศาสนา ไมมีคำวา บังเอิญ ดังนั้นสี่สิบ กอ นหนา ท่ีจะไดอานหนังสือของอาจารย ดฉิ ันไมเคยคิดที่จะไป ถือศลี ทีไ่ หนเลย และไมเคยคิดที่จะอยากรจู กั กับหลวงปฯู ทงั้ ๆ ปผานไป ยังไมพบและไมไดอานหนังสือที่อางถึง เปนเพราะ ท่พี ีช่ ายของดฉิ นั เคยพดู เรื่องหลวงปฯู บอ ยมาก แตด ฉิ นั ก็เฉยๆ ความไมถ ึงพรอ มในเหตุปจ จัย คือบญุ ของผูถามปญ หายงั ไมสง ผล บัดน้ีบุญนำพาหรือวาสนาสงผลใหแลว จึงไมควรประมาท วสิ าขบูชาปน ที้ ำใหดฉิ ันไดสะสมบญุ สำหรบั ตัวเองเปน ในการดำเนนิ ชวี ติ เพราะบคุ คลเกดิ แลว ตอ งแก แกแ ลว ตอ งตาย ครงั้ แรก และไดพบกับหลวงปฯู ผูที่ดฉิ ันจะยดึ เปน แบบอยา งใน การตายไปสภู พท่ดี ี มบี ญุ เปนปจ จยั นำพาจิตวิญญาณใหโ คจรไป การสะสมบญุ และทำความดี และไดม โี อกาสเห็นอาจารยสนอง ตามแรงแหง กรรม ตราบใดทลี่ มหายใจเขา -ออก ยงั มอี ยู บคุ คล บนเวที เนอ่ื งในงานเสวนาธรรมทีล่ มุ พนิ ที ่ผี านมา รสู ึกยินดีย่ิง ยังมีโอกาสส่ังสมบุญเพอื่ ใชเ ปนปจ จยั เดินทางสปู รโลกได ทไ่ี ดเ ห็นตัวจรงิ ของผูที่ทำใหดิฉันตาสวา งจากกเิ ลส และเขา ใจ กบั คำวา สัตวโ ลกเปน ไปตามกรรม ปจจบุ ันดฉิ นั พยายามสวด (๑) ดูใหออกวา เพ่ือนรวมงานที่เอาเปรียบเรา เหตุ มนต, ทำบญุ ,รักษาศีล ๕ ,พยายามมีสตอิ ยูตลอดเวลา ซึ่งบาง เพราะเขาไมมีอยางท่ีเรามี เขาจึงประพฤติตนเปนผูเอาเปรียบ ครั้งก็ยากในทางปฎิบตั ิ เพราะยงั มอี วชิ าอยูแตก็ตอ งพยายาม ผูอื่น เขาเอาเปรียบเรายังไมสำคัญเทากับเราไปเอาเปรียบเขา ตอไป มีคำถามอยากจะขอคำแนะนำจากอาจารยคือ เพราะหากเราประพฤตเิ ชน นน้ั ยอ มเปน เครอื่ งแสดงวา ชวี ติ ของ เราขาดแคลนและดอยคา ๑) ถา ในชวี ติ ของเรามีเพือ่ นรวมงานทเี่ อาเปรียบ และ มีหัวหนาท่ีไมม คี วามยตุ ธิ รรมนึกถึงแตเ ด็กตวั เอง เราไมควรไหว สว นเรอ่ื งของหวั หนา ทไี่ มม คี วามยตุ ธิ รรม เปน เรอ่ื งทเี่ ขา คนพวกนี้ เพราะเปน ผทู ไ่ี มม ีคณุ ธรรมใชห รือไม ประพฤตถิ ูกตามความเหน็ ของเขา ผถู ามปญหาตองเอาหัวหนา เปนครูสอนใจตัวเองวา เราจะไมประพฤติแบบเขา หากเราได กา วขึ้นเปนหวั หนาเหมือนเขา

๑11๑8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๑1๙9 อนง่ึ หากผถู ามปญ หาอยใู นสถานะเปน ผใู ตบ งั คบั บญั ชา ๒. หากเราเปน สอ่ื กลางในการโกหก เพอื่ สอ่ื สารระหวา ง ตอ งประพฤติจริยธรรมของการเปน ลูกนอ งท่ดี ี อาทิ มาทำงาน คน ๒ คน ในการตดิ ตอประสานงาน แตเ รารูส ึกไมสบายใจท่จี ะ กอนเจานาย เลิกงานทีหลังเจานาย มีความรับผิดชอบงาน โกหก ทงั้ ทีจ่ รงิ รูอ ยแู ละคนที่เราสอื่ สารดว ยไมสบายใจ ขอนี้ผดิ เอาเฉพาะสว นทดี่ ขี องเจา นายไปเผยแพร ความไมด ขี องเจา นาย ศีลหรือเปลาคะ ตองไมเ ผยแพร เพราะจะเปนการสรา งบาปใหกับตัวเองได ๓. หากผดิ ศลี ดฉิ ันควรจะทำอยา งไรดคี ะ หากดฉิ นั ยงั (๒) อธิษฐานตามท่ีเขียนบอกไป แตท่ีสำคัญคือตอง ตอ งเปนส่อื กลางอยูอ ยางน้ี ประพฤติเหตุใหถูกตรง ความหลุดพนจากสังสารวัฏจึงจะเกิด ขน้ึ ได เหตถุ ูกตรงคือ ตอ งปฏิบตั วิ ิปสสนากรรมฐาน จนเขา ถึง ๔. ดฉิ นั ชอบสวดมนตและนงั่ สมาธิ เวลากอนนอนคะ มรรคผลแหงการปฏิบัติไดเมื่อใด ความหลุดพนจากสังสารวัฏ แตไมทุกวันอยา งนกี้ ารปฏิบตั ขิ องดฉิ นั จะเกดิ ผลหรือเปลาคะ จึงจะมีโอกาสเกดิ ขนึ้ ได รบกวนอาจารยช ว ยตอบใหก ระจา งดว ยคะ ๕๗. รูสกึ ไมสบายใจ คำตอบ คำถาม (๑) ถือวาเปน บาปครับ ผูใ ดยังมีพฤตกิ รรมเปน เชน นี้ ผู เรยี นทา นอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร ดฉิ นั มคี ำถามเรยี น นนั้ สามารถปฏิบตั ธิ รรมได แตเ ขาไมถ ึงธรรมที่ปฏบิ ตั ิ ถามดังนี้คะ (๒) ผสู อื่ สารพูดเทจ็ แลวไมส บายใจ ถอื วาเปน บาป ๑. ดิฉันมีคนรูจักมาพูดใหฟงเก่ียวกับการรักษาศีลขอ และผูร ับการสือ่ ไมสบายใจ ถอื วา เปนบาปดว ยเชน กัน มุสาฯ คะ วาหากเราพูดโกหก เพื่อที่จะใหเขาสบายใจหรือพูด (๓) หากประสงคแ กปญหาการสื่อท่เี ปนเทจ็ ตอ งแกท่ี เพือ่ ใหผูอน่ื ไมเดอื ดรอ น แตท ง้ั ท่จี ริงเรารอู ยวู า ไมเปน ความจรงิ อันนี้ถอื วา เปน บาปหรอื ไมอยางไรคะ ตน เหตุ คือสอ่ื สารใหถกู ตรงตามความเปนจริง (๔) การสวดมนต นั่งสมาธิ เปน หน่ึงในบญุ กริ ยิ าวัตถุ ๑๐ และยงั เปนบุญใหญส ุด เพราะสามารถพัฒนาจิตใหเขาถงึ ความทรงฌานได หากตายในขณะจิตทรงอยูในฌาน จะไปเกิด เปน พรหมอยูในพรหมโลก วนั ใดที่สวดมนตแ ละนง่ั สมาธิ วันนัน้ บญุ ไดเ กิดข้นึ วันใดมิไดส วดมนต มิไดน่งั สมาธิ วนั นัน้ บุญจาก การประพฤตเิ ชน น้จี ะไมเ กิดขน้ึ

1๑2๒0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๒2๑1 ๕๘. เหมอื นไดกลับบา น ขณะกำลงั กินขา วเกิดอาการ เหมือนมีคนสองคนโตต อบกันใน จติ ของเรา คำถาม กราบเรียนอาจารยค ะ คนทิี่ ๑ บอกวา เราไดท ำผดิ ทเี่ ราเคยเอาเนอ้ื งูไปถวาย ลกู เปน ศษิ ยข องอาจารยจ ากการอา นหนงั สอื ทอี่ าจารย พระอรหนั ต ทำใหทานไดรบั ทกุ ขเวทนาอยางมาก เขียน หนเู คยปฎบิ ตั ิวิปสนากรรมฐานมาประมาณ ๓ ครง้ั ครง้ั ที่ ๔). หลังจากน้ัน หนูก็ไปนอนเกิดอาการทองยุบตลอด ๑-๒ ไมมอี ะไรเกดิ ขึ้นมากนกั เพราะมัวแตงว งนอนมากๆ เวลา ไมยอมพองแลว จิตตัวท่ี ๑ กถ็ ามเราวา เรากำลงั จะตาย เราจะเอาอะไรไปดวยหรือเปลา จิตตวั ท่ี ๒ บอกวา ไมเอาอะไร คร้ังท่ี ๓ ไดม โี อกาสปฎิบตั วิ ิปส นากรรมฐานเปน เวลา จะเอาแตบญุ กุศลท่ีไดส รา งมาไปเทา นนั้ หลังจากเหมอื นตวั เอง ๗ วนั ๘ คืน สามวันแรกของการปฎบิ ตั ิ ทกุ ขทรมานจากการ ปลอยลมออกจากทวารหนัก และจิตบอกวารางกายของเรา งว งนอนมากจติ ไมเ ปนสมาธเิ ลย กำลัวถูกเผา รูสึกรอนต้ังแตศรีษะจรดปลายเทา และสติดับวูบไป หลังจากนั้นตื่นข้ึนมาเพราะ วนั ท่ี ๔ ของการปฎบิ ัตจิ ิตเรม่ิ เปนสมาธิมากข้ึน เม่ือ เพื่อนมาปลุก หนูยังไปตอวาเพื่อนวาขอใหท้ิง จะถอนจากสมาธิตัวแข็งตอ งใชเวลานานมาก ในการถอนจาก ใหห นอู ยคู นเดยี ว หนเู หมอื นไดก ลบั บา นแตก ไ็ มร ู สมาธิ ขอเรยี นถามอาจารยด ังนี้ วาบานท่ีไหน และเหมือนตัวเองไมไดอยูบนโลก มนษุ ยแ ลว เหมือนเราตายแลว เราไดกลบั บา น ๑). วนั ที่ ๖ และวันท่ี ๗ มอี าการเหมอื นจิตครอง รางกายไมไ ด เหมอื นจิตจะหลุดออกจากราง หนูขอเรยี นถามอาจารยเพียงเทา น้ี กอนเหตุการณห ลัง อยากเรียนถามอาจารยว าเปนเพราะอะไร จากนม้ี อี ะไรเกดิ ข้ึนมาก จนหนูเขาใจวา ตวั หนูเองปฏิบตั เิ ครงไป ทำใหเกดิ อาการแบบน้ี ทำใหท ุกวันน้ี หนไู มกลา นง่ั สมาธิใหจ ติ มี ๒). มอี าการเหมือนจติ เศรา หมอง จนกลน้ั น้ำตาไวไม สมาธมิ าก หนกู ลวั วาจะเปน เหมือนทเี่ คยเปน ไดร องไหสะอกึ สะอนื้ และเหมือนมคี นสองคนอยใู นตัวของเรา บอกวา เราผิดทเี่ ราเปนลูกพระพทุ ธเจาที่ไมร ูจักใหอภยั คน ทีท่ ำ หนูรอคำอธิบายจากอาจารยอยูคะเพราะหนูไมรูจะไป ไมดกี บั เรา กลบั ไปอาฆาตพยาบาทเขา รสู ึกเหมือนตวั เองถกู สอบถามจากครบู าอาจารยทา นใด ลงโทษอยางหนกั ขอกราบขอบพระคณุ อาจารยเปนอยา งสงู ๓). หลงั จากครบ ๗ วนั ๘ คืน หนกู ลบั ไปพกั กบั เพ่ือน

๑1๒22๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๒2๓3 คำตอบ ๑. การที่ทองยุบ(รูป หรือรางกาย) ตลอดเวลาจนทำให (๑) เปน เพราะจติ ไดร บั การพัฒนาจนรเู หน็ วา จติ กับ จิตรับรูวารูปจะดับหรือเปลา หรือเหตุการณน้ีเกิดขึ้นเพราะ ท่ี ผา นมา ๗ วนั ๘ คนื หนปู ฏบิ ตั เิ ครง ไป ทำใหจ ติ เปน สมาธมิ ากเกนิ รา งกายเรม่ิ จะแยกออกเปน คนละสว นกนั ไป จนกระทั่งหลับไมไดรางกายไมไดพักผอน มีสมาธิอยูตลอด (๒) ความผูกใจเจบ็ และอยากแกแคน (พยาบาท) เปน เวลากำหนดอยูตลอดเวลาทำใหมีผลตอ รางกายท่ีไมประสาน กบั จติ จนทำใหรางกายออ นแอ กเิ ลส ผูใ ดเก็บไวกับจิต ยอ มมีผลเปนบาป (รองไห) เกิดข้นึ (๓) ผูใ ดพฒั นาจิตจนมีกำลังของสติเพม่ิ มากขนึ้ ยอ ม จนสดุ ทา ยจติ บอกตวั เองวา กำลงั จะตาย หรอื เปน เพราะ กำลังของสติออ นคะ มีโอกาสระลึกไดใ นอกศุ ลกรรมท่ที ำไวแ ตอดีต ซึง่ ไมม ใี ครผูใด สามารถแกไขอดตี ได ผรู จู ึงไมประพฤติอกุศลท่ีเคยทำแลว ให ๒. หลงั จากนนั้ หนเู ขา ใจวา ตวั เองไดต ายจากโลกมนษุ ย เกดิ ซำ้ ขน้ึ อกี (ดเู หมอื นวา จติ เขา ใจอยา งนน้ั ) กรณนี เี้ ปน เพราะกำลงั สตอิ อ น ทำใหจิตเตลิดหรือเปลาคะ หรอื เปน ประเภทจติ วิปลาสคะ (๔) ผใู ดระลกึ ไดว า ตวั เองถูกเผาแลว รูสึกรอน นัน่ เปน เครอ่ื งบงชี้วา เคยเผาสัตวท ่ยี ังมชี ีวิตอยู ใหตาย ๓. เมอื่ จติ เขา ใจวา รา งกายดบั แลว จติ บอกวา รา งกายคน ดวยความรอ น ผรู จู ึงไมป ระพฤติตนในชาติปจ จุบนั เรากเ็ หมอื นการทเี่ ราเปลย่ี นเสอ้ื ผา ชดุ ใหม เราตอ งสละเสอื้ ผา ชดุ ใหสตั วตองตายดว ยการเผาอีกตอ ไป เกา ทง้ิ ไป ไมอ าลัยอาวรณเ สื้อผา ชดุ เกา เปน เพราะอะไรคะ ? ๕๙. ยงั มไิ ดต ายไปไหน ในชว งเวลานี้ หนเู หมอื นไมใ ชต วั ของตวั เองแตเ ปน คนอกี คนหนง่ึ และพดู ไมไ ดเ หมอื นกลบั ไปเปน เดก็ แมข ณะนงั่ อยเู ฉย ก็ คำถาม เหมือนมีภาพในหัวตลอดเวลา เหมือนเห็นคนเปนเด็กแลวก็เปน กราบเรยี นอาจารยค ะ ผใู หญ แลว ก็แกแ ลว ก็ตาย แลวก็เหน็ พระภิกษุสงฆเดนิ ตามกัน คำถามท่ีหนูจะเรียนถามอาจารยเปนเหตุการณที่ตอ ไป เปน แถวเรียงหนงึ่ ไปแลว ทๆี่ พระภกิ ษสุ งฆไ ป กจ็ ะมเี ปน ระดบั ชั้น ที่หนไู มเขาใจก็คือวา มีพระภิกษุอยูรูปหนงึ่ ไมเดนิ ไปไหน แต เนื่องจากขอ ๕๘ คะ มีดังนี้ เดินเปน วงกลมอยูตลอดเวลา เปน เพราะอะไรคะ ? ๔. เพ่ือนเอาของคาวมาใหก ิน ไมอยากกินจะกนิ แตของ

1๑2๒4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๒2๕5 ท่ีไมมีจิตวิญญาณ และจิตตัวเองรูวากิเลสเปนสิ่งท่ีสกปรกมาก สุดทายน้ี หนูขอใหอ าจารยช วยชี้แนะดวยคะวา หนูควร จนไมม อี ะไรในโลกน้ีทจ่ี ะเปรยี บเทยี บได ปฏิบัตอิ ยางไร จากจรติ ของหนูๆชอบนึกถึงพระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆเ สมอ โดยเฉพาะบทสวด ๕. หลังจากนั้นเพื่อนกลัววาหนูจะเปนบา จึงพาหนูไป หาอาจารยวิปสนากรรมฐานทานหน่ึง และมีคนพูดวาหนูไมรับ พทุ ธัง สะระณัง คัจฉามิ ธรรมมงั สะระณัง คัจฉามิ พทุ ธศาสนา ตอนน้นั หนไู มไ ดพดู กบั เขาแตช มู ือ ๓ นิว้ ซึ่งตัวหนู สังฆงั สะระณงั คจั ฉามิ เองหมายถงึ พระพุทธ พระธรรม และพระสงฆ ทุติยมั ป พทุ ธงั สะระณงั คจั ฉามิ ทุติยัมป ธรรมมงั ๖. เพอ่ื นหนถู ามอาจารยว ปิ ส นากรรมฐานวา ตอ งพาหนู สะระณงั คัจฉามิ ทุติยมั ป สงั ฆัง สะระณงั คัจฉามิ ไปรบั ขนั ธอ ะไรหรอื เปลา (ความเชอ่ื ของเพอ่ื นหน)ู อาจารยบ อก วา ไมต อ งทำอะไรเลยอกี ๗ วนั หนจู ะกลบั มาเปน ปกติ เหตกุ ารณ ตติยัมป พุทธัง สะระณัง คัจฉามิ ตติยมั ป ธรรมมงั ที่เกิดขึ้นน้ี สะระณัง คัจฉามิ ตติยัมป สังฆงั สะระณงั คัจฉามิ ขณะน้ีสำหรับหนูเปนอดีตไปแลว แตที่หนูของใจก็คือ ขอกราบขอบพระคุณในเมตตาธรรมของอาจารยเปน วา หนปู ฏิบตั เิ ครง ไปจนกลายเปน วปิ สนปู กเิ ลสหรือเปลา เพราะ อยา งสูงคะ กำลงั สมาธมิ ากไป แตก ำลงั สตอิ อ นหรอื ไมท ำใหเ กดิ อาการแบบ น้คี ะ คำตอบ (๑) ผูใ ดปฏิบัติสมถภาวนาจนจิตเขา ถงึ ความต้งั มน่ั เปน หลงั จากครบ ๗ วัน หนูถึงรวู า ตัวเองยังไมตายยงั อยู ในโลกมนษุ ย และรูว า ตวั เองจะดำรงชีวิตอยู เพอ่ื พฒั นาตัวเอง สมาธิแนวแน (อปั ปนาสมาธิ) จงึ จะเรยี กวาจิตมสี มาธิมากเกนิ ไปสทู างพนทกุ ข ไมยดึ ม่ันถอื ม่ันกับเหตุการณในอดตี ไมว า ชาติ ไป ไมส ามารถนำมาพจิ ารณาใหเกดิ ปญญาเห็นแจงได แตท ี่ นีห้ รอื ชาตทิ ่ีผานมาเพราะไมม ีคาอะไรเลย สดุ ทา ยคนเราก็ไมไ ด บอกเลาไปเปน เพราะจติ ขาดสติ จิตเคล่ือนออกจากการระลึกรู อะไรตดิ ตัวไปสกั อยา งเดียว ขนตาเสน เดียวกน็ ำติดตวั ไปไมไ ดมี ในอาการยบุ ของผนังหนา ทอ ง แลว จติ เกดิ จินตนาการวา รูปจะ เพียงบุญ และบาปเทา นัน้ ท่ีตดิ ไปกบั ดวงจติ ทีย่ ังมีกเิ ลสอยู สง่ิ ที่ ดับหรือเปลา ทบ่ี อกเลาไปจึงเปนเพราะจติ มกี ำลงั ของสตอิ อ น หนูคนพบเปนเพียงหนทางท่ีเร่ิมตนเดินเทานั้น หนทางสายนี้ยัง น่นั เอง อยอู กี ยาวไกลนัก (๒) ผูถามปญ หาเขา ใจเอาเองวาไดต ายจากโลกมนษุ ย ทงั้ ๆทย่ี ังมไิ ดตายไปไหน ยังเขียนมาบอกเลาอาการและยงั ถาม

๑12๒6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๒2๗7 ปญหาได อยางนี้เรยี กวา จิตเกดิ จินตนาการทเี่ พย้ี นไปจากความ ใดปลอ ยใหจิตรับส่ิงกระทบภายนอกเขา ปรุงอารมณ ก็จะกลับ เปน จรงิ ขอแนะนำวา ควรหาครบู าอาจารยท ่มี ีประสบการณ มาเปนอารมณแบบคนปรกตไิ ด ตรงในการปฏบิ ัตธิ รรมและเขา ถึงอรยิ ธรรมไดแลว มาเปน ผชู แ้ี นะและแกไขการปฏบิ ตั ทิ ผี่ ิดทาง แลว มรรคผลแหง การ อนง่ึ จิตของผใู ดมกี ำลงั ของสติออน ความต้งั ม่นั เปน ปฏบิ ัติธรรมก็จะเกดิ ไดถกู ตรง สมาธขิ องจติ ผนู น้ั ยอ มออ นตามไปดวย ความศรทั ธาในพทุ ธ ศาสนาเปน ทรัพยอนั ประเสรฐิ เพราะบคุ คลจะขามพน การเวียน (๓) เปนการเขาใจผดิ ทั้งๆท่รี า งกายยังคงอยูใหจ ติ ใช วาย-ตายเกดิ ได ตอ งมศี รัทธาเปนตัวนำ และตองมีปญ ญาเหน็ งานได คนทีจ่ ะเห็นรางกายดบั ได ตองพัฒนาสมถภาวนาจน ถกู ตามธรรมเปน เครื่องสอ งนำทางใหกบั ชีวิต ความบริสุทธ์ิ จิตเขา ถงึ ปุพเพนวิ าสานุสตญิ าณไดแ ลว จึงจะเห็นการดับของ ของจติ จงึ จะเกดิ ขึน้ ได รางกายในอดีตได ดงั นั้นที่บอกเลา ไปจึงเปนจนิ ตนาการทผี่ ิด ของจิต ๖๐. อาการเหมอื นสะอืน้ อนง่ึ การเหน็ ภิกษุสงฆเดินตามกนั เปนแถวเรยี งหนงึ่ คำถาม และเดนิ เปนวงกลม เปน เพยี งจินตนาการของจิตทีข่ าดสติ ๑. เวลานั่งสมาธหิ รอื เดนิ จงกรม เม่อื ปฏบิ ตั ิไดส ักระยะ (๔) กิเลสคอื สิง่ ที่ทำใหจติ เศรา หมอง อาหารคาว หน่ึงเกิดอาการเหมือนสะอ้ืนออกมาเบาๆ (แตไมไดรองไหหรือ อาหารหวาน เน้อื สตั วแ ละพชื ลว นตางเปน สง่ิ สกปรกโสโครก มีน้ำตาไหล) ก็กำหนดวาสะอื้นหนอ อาการท่ีสะอ้ืนนั้น เหมือน (ปฏกิ ูล) ฉะนน้ั ที่บอกเลา ไป จึงเปน จินตนาการของจติ ทผ่ี ดิ สะทอ นใจเหมอื นสำนกึ ผดิ อยากทราบวา เปน อาการทางกายทวั่ ไป เพย้ี นไปจากความจริงแท หรอื เกดิ จากอะไรคะ เพราะจะเปน บอยๆเวลาปฎิบตั ิธรรมคะ (๕) คำวา “บา” หมายถึง จิตมสี ติฟน เฟอน คอื มี ๒. ไดเขา ปฏิบตั ธิ รรม ทส่ี ถานทีป่ ฏิบตั ิธรรมแหง หนึง่ ใน อาการของจิตผิดไปจากจติ ของคนปรกติ เมอื่ จติ ทำหนาท่ีส่งั ชว งวันท่ี ๓ ของการปฏบิ ัติ (ซงึ่ ตรงกับวันเกิดของตนเอง) ใน รา งกาย จึงแสดงออกเปน พฤติกรรมท่ผี ิดไปจากพฤตกิ รรมของ บัลลงั กตอนเยน็ เมื่อเดินจงกรมเสรจ็ นัง่ สมาธิ ขณะน่ังไดป ฏบิ ตั ิ คนปรกติ ฉะนนั้ เพอ่ื นท่พี าผูถ ามปญหาไปหาอาจารยใหชว ยแก เหมอื นทุกครัง้ คอื กำหนดรูทอ งพอง-ยบุ และสภาวะธรรมท่เี กดิ อาการท่ีผดิ ปรกติใหน้ัน เขาเปนเพอื่ นที่ดี (๖) อาจารยท ส่ี อนวิปสสนากรรมฐานพดู ถกู แลว เม่ือ

๑12๒8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๒2๙9 แตครง้ั นสี้ ามารถกำหนดรูไ ดถกู ตรง พอดกี บั สิ่งที่ปรากฎ แรกๆ เจากรรมนายเวร ทกุ ครัง้ หลงั จากไดท ำบุญ (ดูบุญกริ ยิ าวตั ถุ เหมอื นกำหนดไดทนั ส่งิ ท่เี ขามากระทบ แตผ า นไปเหมอื นเราไม ๑๐ หนา ๒๖) แลว เสร็จ อุทศิ บญุ ไปเรอื่ ยๆจนกวา อาการดงั ตอ งกำหนด แตเ ปนการรูส่งิ ทีม่ ากระทบ รแู ลวก็ดบั ไปแลว ก็รู กลา วสงบไป อีกดับไปอีก จนเหน็ เหมอื นมสี งิ่ ๆหนง่ึ ที่เขาไปรู วงิ่ ทำงานมไิ ด หยุดหยอน และเร็วมากเหมือนมี ๒ อยาง คือ สิง่ ท่ีทำหนาท่ี (๒) สภาวะท่เี กิดข้ึน เปนการตามรูของจิตทีร่ ะลึกได รู กท็ ำหนา ที่รูไ ป แลวกม็ าอีกสิง่ หนึ่งเหน็ การทำงานของสงิ่ ที่ กบั ทุกสง่ิ ท่เี ขา กระทบ ผใู ดรักษาสภาวะเชนน้ไี วไดตลอดไปทุก เขาไปรู ซ่ึงขณะน้ันไมวา จะเกิดความรูสกึ ความคดิ อะไร จะรู ขณะตน่ื ผนู ัน้ ไดช ือ่ วา มธี รรมรักษาใจ ความดใี ดเม่อื เกิดขน้ึ แลว ขึน้ มาโดยไมต อ งต้งั ใจกำหนด หรอื นกึ คำกำหนดเลย และทกุ ๆ หากรกั ษาความดนี น้ั ไวไมไดกไ็ มม คี วามหมาย การรักษาความ การรูจะแจม ชดั คม ฉบั ไว เปน อยอู ยา งนั้นสกั ระยะหน่งึ แลว ก็ ดีใหคงอยูตลอดไป ตอ งเจรญิ พละ ๕ อยทู กุ ขณะตน่ื แลวจะ คลายไป คอื กลับมากำหนด ทันบา งไมท นั บางเหมอื นเดมิ ขณะ ทำใหใ จมีกำลงั รักษาความดใี หคงอยูตลอดไปได นัน้ รูสกึ วาไมคงท่ี ไมเ ท่ยี ง กก็ ำหนดไปตามนนั้ วา”ไมเ ที่ยงหนอ” “อนจิ จงั หนอ” ความรูส กึ ตอ มา รูสกึ ตน้ื ตัน ปต ิ กำหนดตามนนั้ ๖๑. โทรศพั ทม าขู จนน้ำตาปริม่ ท่ขี อบตา กก็ ำหนด ตอมารูสกึ รัก อยากขอบคณุ ผูมพี ระคณุ ทกุ คน รวมถงึ สรรพสัตว กก็ ำหนดตามน้นั แตไ ด คำถาม อธิษฐาน แผบญุ กุศลออกไปใหก ับทุกคน ทกุ ผูทุกนาม (ไมท ราบ เรียนอาจารย ดร.สนอง วา ทำถูกหรือไม) กระผม ทำงานอยใู นโรงงานผลติ ยาตำแหนงหัวหนา อยากทราบวา “สภาวะทเี่ กดิ คอื อะไรคะ” ชว ยอธบิ าย งาน วนั หนงึ่ ไดม ีโทรศพั ทม าขูวา “ตอนกลบั บานใหหลบลกู ปน และแนะนำดวยคะ ดีๆ” ตอมาทราบภายหลงั วา ผูท่ีโทรมาขคู ือพนักงานในแผนก ชาง ซ่งึ ผมไมเ คยคุยกบั เขาเลย และไมท ราบวา เขามีความไม คำตอบ พอใจอะไรในตัวผม อยา งไรก็ดี กระผมตระหนักดีในคำสอน (๑) เกดิ จากเจา กรรมนายเวรเกา ตามทวงหน้ี วิธีแก ของอาจารยท ี่กลาวไววา “ในโลกน้ีไมมเี รื่องบงั เอญิ ทุกส่งิ ทุก อยา งเมื่อมีเหตุ ก็ตอ งมีผลท่เี กิดจากเหตุนั้น” ในกรณีนี้กระผม ปญหาตามที่บอกเลา ไปทำถกู ตอ งแลว แตตอ งอุทิศบุญกุศลให

๑13๓0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๓3๑1 ไมมีความโกรธแคนอะไรในตัวผูก ระทำ และยอมรับในส่ิงท่ีเกิด ๖๒. คดิ ทจ่ี ะเรยี นตอ ป.โท ขึ้น วาตอ งเกดิ ขน้ึ จากเหตุทีผ่ มไดเ คยกระทำไวเองในอดตี ถึง ปจจบุ นั กระผมขอเรยี นถามอาจารยถ งึ วธิ ีการแกไ ขปญหาน้ี คำถาม เพอ่ื ไมใหเกิดเรือ่ งเลวรายในอนาคต และวิธปี องกันไมใ หเ กิด กราบเรยี นทานอ.ดร.สนองที่เคารพยง่ิ เร่อื งเชน นอ้ี ีกตามแนวทางทถ่ี กู ตรงตามธรรม อาจารยคะ ดิฉันไดฟงบรรยายธรรมของอ.ในเวปไซต กราบขอบพระคุณอาจารยเ ปน อยางสงู อยางสม่ำเสมอ และไดนอมนำคำสอนท่ีทานอาจารยไดสอน มาปฎิบตั ิในชีวิตประจำวันอยางสม่ำเสมอ ชวี ติ ทุกวนั นี้ดขี ึ้นมาก คำตอบ คะ เพราะในครอบครัวชอบทีจ่ ะฟง ธรรมะบรรยาย กรรมทที่ ำไวแลวแตอ ดีต ไมมใี ครแกไขได แตทำดี จากการที่ฟงนั้นดิฉันก็เปดฟงโดยไมสนใจวาลูกจะฟง ในปจจบุ ัน เมอ่ื กรรมดีใหผ ล วบิ ากดียอมเกิดขึน้ ใหผ ูทำกรรม หรอื ไม แตธ รรมของพระพทุ ธเจา สดุ ยอดมากคะ เราฟง ดว ยใจที่ ไดร บั กรรมดที คี่ วรประพฤตอิ ยทู กุ ขณะตน่ื คือสวดมนต บท เปด กวา ง ผลกค็ อื ลกู เราไดร บั ธรรมะนน้ั ไปดว ยคะ ทา นอาจารย สรรเสรญิ คุณพระรัตนตรัย แลวตามดว ยสวดมนตบทพาหุงฯ ดิฉนั คิดทีจ่ ะเรยี นตอป.โทที่มหาจุฬาสาขาพระพุทธศาสนา เรยี น เพ่ืออยากศึกษาเก่ียวกับพระพุทธศาสนาคะ แตท่ีเคยไดฟง พรอมกับเจริญเมตตาดวยการใหอภัยในทุก อาจารยบ รรยายมาทำใหรูสกึ วาการทีเ่ ราเรยี นสูงๆ น้ัน เปน การ เรอ่ื งที่เปน เหตุขดั ใจ ผใู ดประพฤติแลว อทุ ศิ พัฒนาปญญาเพียงภายนอกเทานัน้ ทำใหลงั เลวาจะเรียนดหี รอื บุญใหเจากรรมนายเวรตามที่แนะนำไดแลว ไม จึงขอเรยี นปรึกษาทา นอาจารยค ะ กราบขอบพระคณุ คะ ไฟ ยาพิษ ศาสตรา ไมแ ผวพาน ซำ้ ยังมเี ทวดา คุมรักษาอีกดวย ขอใหอาจารยม สี ขุ ภาพท่แี ขง็ แรงตลอดไปนะคะ ถา มัวแตเจ็บใจ ความบรรลัยจะมาเยอื น คำตอบ มนุษยเปนสัตวท่ีตองอยูรวมกันเปนสังคม จึงตองใช ความรทู างโลกทำงานใหก บั สงั คม ผรู ไู มป ฏเิ สธการเรยี นรตู ามท่ี บอกเลา ไป แตตอ งไมล ืมวาตายแลวตอ งไปเกดิ ใหม งานภายใน คือพัฒนาจิตวิญญาณตัวเอง จึงจำเปนตองทำเพ่ือไปเกิดในภพ ภูมิทดี่ ี

1๑3๓2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๓3๓3 ๖๓. แทง ลูก คำตอบ (๑) จิตวิญญาณที่จะอาศยั ทองแมม าเกดิ แตต อ งตาย คำถาม กราบเรยี น อาจารยส นอง ทเี่ คารพ..เมตตาชว ยไขปญ หา ไปเมอ่ื มอี ายคุ รรภไ ดเ จด็ เดอื น ถอื วา ลกู และแมเ คยมกี รรมทเ่ี ปน บาปรว มกนั มาแตอ ดตี จงึ ทำใหเ ดก็ ตอ งตายไปดว ยการแทง ของ ดวยคะ แม เมื่อ วนั ท่ี ๖ สิงหาคม ๒๕๕๒ หนไู ดค ลอดลกู และเกดิ (๒) ทง้ั แมแ ละลกู เคยรว มกนั ทำใหช วี ติ ของสตั วต อ งตก การแทง ท้ังๆ ที่ระมัดระวัง เปนอยางดี เด็กอายุไดครรภ ๗ ลว งไปขณะอยใู นทองไดเ จด็ เดอื น เดือน คุณหมอกำลังหาสาเหตุโดยบอกคราวๆ วาเกิดจากเช้ือ โรค และน้ำครำ่ รัว่ ซ่งึ จะนดั ตรวจอีกครง้ั หนึ่ง (๓) ดูวธิ ีบรหิ ารหนี้เวรกรรม จากคำตอบขอ ๔๓ หนา ๙๒ หนู เสยี ใจมากๆ ๆ เพราะตองการลูก (หนตู ั้งใจจะมีลูก คนแรก) โดยซอื้ ของเตรยี มไวท กุ อยา งใหล กู ปจ จบุ นั ไดส วดมนต ๖๔. ฟงผดิ ฟงใหมไ ด ตักบาตรตอนเชาทุกวนั ใหลูกและเจา กรรมนายเวร เปน หวงลูก.. สงสารลกู มาก ..ๆๆ ไมรวู าเขาเปน อยา งไรบาง.. อยากเรยี นถาม คำถาม วา..... เรยี นถามทานอาจารยสนองทเี่ คารพครบั ๑. ผมไดฟงจากอาจารยวา หลังจากเขาถึงอัปปนา ๑. การแทง ลกู เปนบาปหรอื เปลา ๒. การแทง ลูก อดีตเคยทำกรรมอะไรไว สมาธิแลว อาจารยไ ดอภิญญา ๖ เชน มีตาทิพยเปนตน จงึ อยาก ๓. แนวทางการแกไขตามหลักศาสนาพุทธท่ีถูกตองทำ เรยี นถามวา จำเปนไหมทีท่ ุกคนทผ่ี านจดุ น้ี แลว จะทำใหมคี วาม อยางไร สามารถที่พิเศษอยางนี้ ผมมิไดหวังวามีอำนาจพิเศษ เพียงแต ...... เมตตาชว ยไขปญ หาดวยคะ.... วาผมปฏบิ ตั ิเขาถงึ อปั ปนาสมาธแิ ลว หลายครง้ั แตสภาวะธรรม ...หนูพรอมท่ีจะแกไขปญหาทุกอยางเพราะเช่ือในเร่ือง ขณะนีม้ ีเพียงความรูวา จติ และกายไมไดเปน ส่ิงเดยี วกัน ไดเห็น การเกิดข้ึน-ต้ังอยู-ดับ ไป เพ่ือจะไดมีภพชาติใหมที่ดีขึ้น...และ ความเปล่ียนแปลงพองยุบในรูปแบบตางๆ เห็นการเกดิ ดับของ หมดกรรม ขอบพระคุณคะ

1๑3๓4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๓3๕5 พองยุบ มีความรูสึกวาบางครั้งสมาธิลึกไปจนถึงอัปปนาสมาธิ ฝกกรรมฐานกับครูผูผานประสบการณการเขาถึงดวงตาเห็น แลวถอยมายงั สมาธเิ บ้ืองตน แลวขณะจิตนี้พยายามนอมนำมา ธรรมมากอน การพัฒนาจิตจงึ จะสัมฤทธิ์ผล สวู ิปสสนากรรมฐาน ไมท ราบวาผมทำถูกหรอื ไมครบั (๒) จรติ ของมนษุ ยม ี ๖ อยา ง คอื ราคจรติ โทสจรติ โมห ๒. เราจะมวี ธิ สี ังเกตอยา งไรวา เรามจี ริตในการปฏิบตั ิ จรติ สทั ธาจรติ พทุ ธจรติ และวติ กจรติ บคุ คลมจี รติ แบบไหนยงั แบบไหน เนือ่ งจากแนวทางการบรรลุธรรมมหี ลายแบบเชน สขุ ไมส ำคญั เทา กบั เมอื่ นำกรรมฐาน (ดกู รรมฐาน ๔๐) มาบรกิ รรม ขวปิ สสโก, เตวิชโช เปนตน แลว ทำใหจ ติ ต้ังมน่ั เปน สมาธิไดน นั้ สำคญั ย่ิงกวา บทกรรมฐาน ที่เหมาะแกก ารฝก จติ อาทิ ๓. กรณีบรรลธุ รรมตามแนวสายสขุ ขวปิ สสโก เราจะมี วธิ สี งั เกตอยา งไรวา เรากา วหนา ในทางธรรมจรงิ ๆ เพราะกระผม อสภุ ะ กายคตาสติ ฯลฯ เหมาะกบั ผมู ีราคจริตนำ มองวา ตัวเอง มสี ติ มากข้ึน มี โลภ โกรธ หลง ลดลงจากเมือ่ พรหมวหิ าร ๔ กสิณ อรปู ๔ เหมาะกับผูมีโทสจริตนำ กอน แตกลววาตนเองอาจมีมิจฉาทิฐฐิ โดยอาศัยอำนาจของ อานาปานสติ อรปู ๔ ฯลฯ เหมาะกับผูมีโมหจริตนำ พลังสมาธิขมกิเลสไว เหมือนกอนหินทับหญาเอาไวครับ โดย การระลกึ ถงึ คณุ ของพระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ คณุ การเฝาสังเกตตนเองจากการปฏิบัติมาหลายป แตอยากใหมี ของศีล ฯลฯ เหมาะกบั ผมู ีสัทธาจรติ นำ ครบู าอาจารยช แ้ี นะครบั เพอ่ื มสี มั มาทฐิ ฐิ ในการปฏบิ ตั ติ อ ไปครบั มรณสติ อาหาเรปฏกิ ลู สญั ญา จตธุ าตวุ วตั ฐาน ๔ เหมาะ กราบขอบคณุ ทา นอาจารยครับ กบั ผมู พี ทุ ธจริตนำ อานาปานสติ กสิณ ฯลฯ เหมาะกับผมู วี ติ กจรติ นำ คำตอบ (๓) การบรรลธุ รรมตามแนวสกุ ขวปิ ส สก มขี อ บง ชคี้ วาม (๑) ฟงผิดฟงใหมใหถูกได ผูใดเขาถึงอัปปนาสมาธิ กา วหนา ในทางธรรม ทผ่ี เู ขา ถงึ ไดแ ลว ไดท ำเปน ตวั อยา งใหด ู คอื จิตเห็นสิ่งที่เขากระทบ ดับไปตามกฎไตรลักษณ แลวจิตปลอย (ฌาน) เมื่อนำจิตออกจากฌาน อภิญญา ๕ (อิทธิวธิ ี ทพิ พโสต วางทกุ สงิ่ ทเ่ี ขา กระทบจติ แลว ทำใหจ ติ เปน อสิ ระจาก ความโลภ เจโตปรยิ ญาณ ปุพเพนวิ าสานสุ ติญาณ และทิพพจกั ขุ) ยอมเกิด ความโกรธ ความหลง ความเมตตา ความมีสติ ความมีปญ ญา ขึ้น การรวู า จติ และกายมิใชเ ปน สงิ่ เดียวกนั มิไดเ ปน เครอ่ื งบงช้ี ฯลฯ (เจตสิกดับ) และไมสามารถพัฒนาจิตใหเขาถึงความทรง สภาวะของจติ ทเี่ ขา ถงึ อปั ปนาสมาธิ ฉะนนั้ ผถู ามปญ หาประสงค ฌานได ความเปน พระอรหันตส ุกขวปิ ส สกจงึ จะเกิดขน้ึ จะพฒั นาจติ ใหเ ขา ถงึ ปญ ญาเหน็ แจง ควรนำตวั เองเขา เปน ศษิ ย

1๑3๓6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๓3๗7 ๖๕. หนูคิดไปเองคะ ๒. หนูจะมวี ิธีทราบไดอยา งไรคะ วาพระสงฆรูปใดท่ี จะเปน ครบู าอาจารยของหนจู ริง ๆ ไมไ ดเ กดิ จากการคดิ ไปเอง คำถาม ขอบคุณคะ กราบสวสั ดีคุณลุง ดร.สนอง ทีเ่ คารพ ตอนน้ีหนูกำลังฝกปฎิบัติวิปสสนากรรมฐาน ตาม คำตอบ (๑) พระโพธสิ ัตวยังมสี ภาวะของจติ ปุถชุ น หากสอน แนวทางของพระสงฆรูปหน่ึงอยูคะ (โดยการฟงจากเวปไซด, ซีดีและไดฟง เทศนจากทานโดยตรงเพยี งไมกคี่ ร้ัง ) หลังจากทด ไดถ กู ตรงตามธรรม เมื่อศษิ ยนำคำสอนไปปฏิบัติ ยอ มเขาถึง ลองปฎบิ ัติตามที่ทานสอนหนรู สู กึ วา ตัวเองมสี ตมิ ากขน้ึ ฯลฯ ความพน ทกุ ขไ ด เหตุผลที่หนูเลือกปฎิบัติตามแนวของทานเพราะ คร้ัง (๒) ผใู ดพฒั นาจติ จนบรรลดุ วงตาเหน็ ธรรมไดแ ลว แรกทไ่ี ดเหน็ หนาทา นหนรู สู ึกศรทั ธา และเคารพในตัวทานอยาง มนษุ ยแ ละอมนษุ ย รวมถึงสรรพส่งิ ท่ีเขากระทบใจ ยอ มเปนครู บอกไมถ กู (และมคี วามรสู กึ เชอื่ มน่ั ขนึ้ มาทนั ทวี า ทา นนแ้ี หละ จะ สอนใจทีแ่ ทจ ริง เปนผูนำทางหนูไปสูหนทางหลุดพนจากวัฏสงสารได ถึงหนูจะ ไมเ คยไดยนิ ใครกลาวถงึ ทา นวา ทา นบรรลุธรรมขนั้ นนั้ ขน้ั นี้แลว ๖๖. จรงิ หรอื ไม กต็ าม) จากน้ันก็เร่ิมสนใจฟงการเทศนข องทา นตลอดมา คำถาม แตเ มอื่ ไมก ว่ี นั มานี้ หนเู รมิ่ คดิ และเกดิ ความลงั เลสงสยั เรียน อาจารย ดร.สนอง และเกิดคำถามตา ง ๆ ข้นึ มาในใจมากมายเกย่ี วกบั ทาน หนูเคยไดย นิ มาวา การนงั่ สมาธิควรทำ ชว งต้ังแต จงึ ขอเรียนถามคุณลุง ดร.สนอง ดังน้ีคะ ตะวนั ขึ้น ถา ตะวันตกดนิ ไปแลว จะมภี ูตผี วิญญาณ ตา งๆ มา ๑. หากพระสงฆรูปท่หี นกู ำลงั กลา วถึงอยูน ้ี ทา นยังไม ขอสวนบญุ และถาไมไ ดจ ะทำใหว ญิ ญาณตางๆ ไมพอใจ และ ไดเ ปนอริยบคุ คล หรอื ทา นกำลังบำเพ็ญเพยี รตามแนวทางของ จะเปนเจากรรม นายเวรของผทู ่กี ำลงั นัง่ สมาธนิ ้นั จรงิ หรอื ไม พระโพธสิ ตั ว (ท่วี า หากทา นกำลงั บำเพ็ญเพยี รตามแนวทาง ของพระโพธสิ ัตวน นั้ หนคู ดิ ไปเองคะ เทา ท่ีทราบมา หนูก็ไม เคยไดอ า นหรอื ไดย นิ ใครกลาวถึงทา นแบบนี้เลยคะ) แลว ทาน จะสามารถสอนใหหนเู ขาถงึ ความเปน อริยบคุ คลไดห รอื ไมคะ

1๑3๓8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๓3๙9 คะ ทำใหหนูไมกลานงั่ สมาธิหลงั ตะวันตกดนิ ไปแลว ๖๘. หนูควรทำอยา งไร เพราะมเี วลานง่ั สมาธไิ ดต อนกลางคืน คำถาม รบกวนอาจารย ดร.สนอง อธบิ ายดวยคะ ขอบคุณคะ คุณพออาจารยคะ หนูขออนุญาตเรียกอยางน้ีนะคะ คำตอบ เพราะหนูมีความรูสกึ อยา งนัน้ จริงๆ จริงตามปากของคนท่พี ดู แตไมจ ริงตามคำสอนใน คณุ พอ อาจารยค ะ หนไู ดฟ ง ธรรมจากทค่ี ณุ พอ บรรยาย พุทธศาสนา ที่แนะนำบุคคลใหท ำกรรมดไี ดในทุกโมงยามท่มี ี ทำใหห นกู ลัวการทำชวั่ และจะระวังตัวอยตู ลอดคะ หนมู ปี ญหา ความพรอ ม เรยี นถามคะ ๖๗. การตดั สนิ ใจถูกตอ ง คุณพอ กบั คณุ แมหนเู ลิกกนั ตา งฝายตางมใี หม คณุ แม มีลูกใหม คณุ พอ ไมมี มแี ตล ูกติด หนูไดเ รียนนอยเพราะตองให คำถาม นอ งเรยี นดว ยแมส ง เสยี ไมไ หว เมอื่ ไดท ำงานกไ็ ดช ว ยเหลอื คณุ แม เรียนอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร สวนคุณพอ อยกู บั ครอบครวั ใหม ขณะน้หี นมู คี รอบครวั แลว หนู กระผม ทำงานในตำแหนงหัวหนางาน ซ่ึงตองมีการ รบั ราชการ คณุ พอ ใชส ทิ ธเิ บกิ จา ยคา รกั ษาพยาบาลของหนู หนกู ็ ดใี จนะคะทไี่ ดท ดแทนบญุ คณุ สว นคณุ แมน นั้ พอ เลย้ี งรบั ราชการ ตัดสินใจอยูตลอดเวลา กระผมขอคำแนะนำจากอาจารยวาจะ คะ พอหนูเอาสมบัตขิ องพวกหนูท้งั หมดไปขายใหกับครอบครัว ทำอยา งไรใหม ปี ญ ญาเหน็ ถกู ตามธรรม เพอ่ื ใหท กุ การตดั สนิ ใจถกู ใหมและลูกติด ซ่ึงพวกเราไมไดเลย แตเวลานี้ครอบครัวพอ ตองและไมเ กิดโทษแกตัวผมเอง กราบขอบพระคณุ อาจารย ลำบากมากคะ หนคู ดิ วา แมเ ลยี้ งหนกู ำลงั ใชเ วรอยู หนมู ี ๔ เรอื่ ง เรยี นถามดังน้ีคะ คำตอบ ความสมปรารถนาในสิ่งท่ีเปนกุศลท่ีถามไปจะสำเร็จได ๑. การท่ีพอมาขอเงินหนูแลวเอาเงินไปใหกับแมเล้ียง ถา หนไู มใ หค ุณพอหนจู ะบาปไหมคะ ผถู ามปญ หาตอ งนำตวั เองเขา ปฏบิ ตั สิ มถกรรมฐานและวปิ ส สนา กรรมฐาน จนจิตเขาถึงปญญาเห็นแจงไดแลว การตัดสินใจท่ี ๒. หนไู มค อยไดไ ปหาคณุ พอ เลย นานๆ ไปคร้ัง เพราะ ถูกตรงตามธรรม และไมมีโทษบาปเกิดขึ้น จึงจะบรรลุความ วาเม่ือไป แมเลี้ยงก็จะเขามาวาคอยดูวาคุยอะไรกัน ทำใหไม ปรารถนา อยากไป แตก บั คณุ แมไ ปหาทกุ เดอื น ซอื้ ของทค่ี ณุ แมต อ งการทกุ

1๑4๔0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๔4๑1 อยา งไปใหตามท่ีตอ งการ คอื วา หนเู ล้ยี งดูคณุ แมอยา งดี เพราะ ๖๙. ความบริสุทธิใ์ จ พอ เลี้ยงเคา กเ็ ล้ยี งดเู รา และไมเคยเขา มายงุ เวลาหนกู ับคุณแม คยุ กนั หนูทำผดิ ไหมคะ และควรจะทำอยง ไรคะถงึ จะถกู ตอง คำถาม กราบอ.ดร.สนอง ท่เี คารพรักและศรัทธาเปน อยางสงู ๓. หนแู ปลกใจตวั เองวา ถา ใหเงินพอหนจู ะเสียดายมาก หนูขอรบกวนถามปญหาอาจารยอีกครั้งคะ คือเมื่อ เพราะพอเอามาใหครอบครวั ใหมเคา หมด หนเู คยคิดวาเคารกั พวกเราหรือเปลา หนคู วรทำอยางไร ชวงวันเขาพรรษาที่ผานมาน้ี หนูไดไปปฏิบัติธรรม บวชเนกขัม มะทว่ี ดั ออ นอ ย เปนเวลา ๔ - ๕ วัน ชวงที่มีเวลาวาง หนูก็ไป ๔. ถาเราไมไ ดเล้ียงดคู ุณพอ แตเลย้ี งดูคณุ แมค นเดียว ชว ยขายของสงั ฆทานใหก บั ทางวดั เงนิ เขา วดั ทกุ บาททกุ สตางค บาปไหมคะ คะ หนชู ว ยดว ยความบรสิ ทุ ธใิ์ จจรงิ ๆ คอื คดิ แคอ ยากชว ยเทา นน้ั ไมไดคิดอะไรมาก แตมีแมชีทานหน่ึงซ่ึงชวยทำงานอยูที่วัดเชน คำตอบ กนั ไดมาบอกหนวู า ไมค วรไปชวยขายของสงั ฆทาน เพราะเปน (๑) ผูถามปญหาใหเ งินกับพอแลว รวู าผเู ปนพอนำเงิน ของหนัก ทำไปแลวจะเปน กรรมหนัก ตองรับกรรมหนกั อะไร ประมาณน้ีนะคะ และยังบอกอีกวา ไมควรไปยุงเก่ียวกับเร่ือง ไปสงตอ ใหแ มเ ลยี้ ง แลว ทำใหตนเองไมสบายใจ ถือวา การให เงินๆ ทองๆของทางวัด ใหชวยทำอยางอื่นๆท่ีไมเกี่ยวกับเร่ือง เงนิ น้ันไดผลเปนบาป ตรงขา มถาใหแลวสบายใจ การใหนนั้ เปน เงนิ ๆ ทองๆ จะดีกวา แมช ีทา นนบี้ อกวา ถึงแมเ ราจะชวยดว ย บุญ ความบริสุทธ์ใิ จกจ็ รงิ แตถ ามคี นอน่ื มากลาวหาเราวาเราคดโกง เรากเ็ สยี หายและตอ งตกตำ่ แมช บี อกวา คนมบี ญุ มกั จะมมี ารมา (๒) ผใู ดเดนิ เขาตลาดแลวผา นรา นขายปลารา เมื่อ ฉดุ ใหตกลงตำ่ จมูกรบั สมั ผสั กบั กลิ่นเหม็น ยอ มเกิดอารมณไ มด ี หากเดนิ เลย่ี ง ไมผานรานขายปลารา ยอมไมเ หมน็ ผรู จู ึงนยิ มไมป ระพฤตเิ หตุ หนจู งึ อยากเรียนถามอาจารยวา ท่ที ำใหอ ารมณไ มด ีเกดิ ขน้ึ ๑. สิง่ ทีแ่ มช ที านนีพ้ ูด อาจารยม คี วามคดิ เหน็ เชน ไรคะ ในเม่ือเราชวยงานทางวัดดว ยความบรสิ ทุ ธใิ์ จ ทำไมจงึ ทำไมได (๓) ผใู ดใหเงินแลว รูสึกเสยี ดาย การใหเ ชนน้นั เปน บาป ตรงขา มใหเงินแลวสบายใจถือวา เปนบญุ ฉะนัน้ ผูถ ามปญหา ตองเลือกดว ยตนเองวา จะประพฤตแิ บบไหน เลือกประพฤติ ไดต ามท่ชี อบ (๔) เมอ่ื ใดมีจิตระลึกถึง การมิไดป ระพฤตจิ รยิ ธรรม ของลกู ทมี่ ีตอ พอ เมอื่ น้ันบาปไดเ กดิ ขึน้

1๑4๔2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๔4๓3 ๒. ในเม่ือเราไมไ ดคดโกง ถา ถูกคนอื่นกลาวหา เราก็ ๗๐. สพั เพ สตั ตาฯ ตอ งตกต่ำเลยหรอื คะ ทำไมแมช ี จงึ พดู เชน น้คี ะ คำถาม หนูขอกราบขอบพระคุณอาจารยมากคะที่ไดตอบ กราบเรียนทา นอาจารยส นองท่นี ับถือ คำถามหนูทุกคร้ัง หากหนูไดพูดและทำสิ่งใดผิดพลาดไป ขอ ดิฉัน มคี วามสงสยั อยมู ากวา ถาเรารสู กึ วา คน หรอื อาจารยโ ปรดอโหสกิ รรมใหห นดู วยคะ สตั วต า ง ๆ ทเี่ ราเคยเบยี ดเบยี น เขามาทวงหนเ้ี รา แลว เราอยาก กราบมาดวยความเคารพรักและศรทั ธาเปนอยางยิง่ แผเ มตตาใหเ ขา เราจะตอ งใชบ ทสพั เพ สตั ตาฯ หรอื วา บทไหนใน การแผเมตตาคะ (ถา ใชบท สพั เพ สัตตาฯ แลว เขาจะรูห รือคะ คำตอบ วาเราใหเขา) ขอรบกวนอาจารยโปรดเมตตาตอบใหดิฉันคลาย (๑) เปนความเหน็ ถกู ของแมช ีจงึ พดู ออกมาเชน นนั้ แต ติดขดั ในใจดวยเถิดคะ พฤตกิ รรมของแมช ที บ่ี อกเลา ไป เปน ความเหน็ ผดิ ในมมุ มองของ ขอขอบพระคุณในความกรุณาของอาจารยคะ ผูรตู ามแนวพระพทุ ธะ ท่ีวา “บุคคลจะเปน เชน ไร มิได อยทู ่คี ำพูดของผูอ่นื แตอ ยทู ี่การกระทำของตวั เอง” คำตอบ (๒) บุคคลตกต่ำดว ยการประพฤติทศุ ีลไรธ รรม เหตทุ ่ี เมตตาคอื ความปรารถนาใหผ อู น่ื สตั วอ นื่ ไดร บั ประโยชน แมชีพูดเชนนั้น เพราะจิตของแมชียังมีโปรแกรมบาป บันทกึ อยู และมคี วามสขุ ผใู ดมเี มตตา ผนู น้ั มจี ติ สงบเยน็ ปราศจากโทสะ ผู มเี มตตาสามารถแผเ มตตาใหส รรพสตั วแ ลว เวรยอ มไมเ กดิ ขน้ึ ผู กอ นเราจะพูด เราเปนนายคำพดู มเี มตตามจี ติ ไมห วน่ั ไหว จงึ สามารถแผเ มตตาทต่ี นมใี หก บั มนษุ ย เมอ่ื พดู แลว คำพดู กลบั เปน นายเรา หรือสตั วท ่ปี ระสงคร า ย ดว ยการพูดวา “จงเปนสขุ ไมมเี วรตอ กนั ” หรือจะกลา ว คำวา “สพั เพ สัตตา ฯ....” ยอ มทำได สรา งคณุ ธรรมในใจตนเสยี กอ น จงึ หวงั ใหผอู ืน่ มีคณุ ธรรม

1๑4๔4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๔4๕5 ๗๑. ถูกขมขืน ๗๒. หมดความรูสกึ คำถาม คำถาม เรยี นถามพระอาจารย กราบเรยี น อาจารย ดร. สนอง พส่ี าวถกู ขม ขืน และเกดิ ตัง้ ทอ ง พอพาไปทำแทง เมือ่ ๑. เมื่อนงั่ กำหนดไปแลว รสู กึ สติเริ่มจางๆ จนในทสี่ ุด นานมาแลวรวม ๒๐ ป แตพ่สี าวไปดดู วงพรอ มเพอื่ น ซึ่งหมอดู กห็ มดความรสู ึกทางกายและทางจติ จนเม่อื เวลาผา นไปซกั ทักเพอื่ นเคาวา เคยทำแทง มีวิญญาณเดก็ ตามอยู แตข องพี่ ระยะหน่ึง ความรสู ึกทางกายและทางจิตจงึ กลับมาใหม รูส กึ สาวหมอดูไมไ ดทกั พสี่ าวเลยสงสัยวา วิญญาณเดก็ ไปเกดิ และ เวลาหายไป และเม่ือเลกิ กำหนดแลว รูสกึ สบายทงั้ กายและใจ อโหสกิ รรมใหเ ธอแลว เชน ถา เปน ไขหวดั ตวั รอนนำ้ มกู ไหล หลงั จากออกจากสภาวะ ดังกลา วแลวรวู า นำ้ มูกหยุดไหล ไขลดลง สภาวะดงั กลา วนี้เปน การทเี่ หตเุ ปนเพราะถูกขม ขนื และผลไปทำแทง น้นั สภาวะทเ่ี รียกวาเปน การเขาภวังค หรอื เขาสมาบัตคิ รบั และจะ ทำใหเธอบาปมากหรือไมค ะ และเธอควรทำบุญใหเ ดก็ อยางไร สงั เกตความแตกตางของสภาวะทงั้ สองอยา งไร กราบขอบพระคุณทา นอาจารย ๒. กอ นเขา ภวังคน ้นั จะตองมคี วามคิด และขณะทีเ่ ขา ภวังคจะตองมมี ินิตอยดู ว ย แตไ มส ามารถรสู ึกตวั ไดเนือ่ งจาก คำตอบ สตเิ บาบางมาก อันนถี้ ูกผดิ ประการใดครับ การถกู จองเวรจากเด็กท่ถี กู ทำแทง จะใหผลออกมา ๓. สภาวะจิตกอ นเขาภวังค สำหรบั การทำสมาธิ ในรปู ของความวบิ ตั ใิ นงานทใ่ี ชเปนอาชพี เลีย้ งตัว ความวิบัติใน เหมอื นหรอื แตกตา งอยางไรกับกับสภาวะจิตกอ นหลับ หรอื ชีวิต เชน ทะเลาะเบาะแวง ประสบอุบตั ิเหตุ ยากเข็ญ กอ นทีจ่ ะตายครับ สญู ทรัพย เสียเพ่อื น ฯลฯ หากพ่ีสาวของผูถามปญ หามี ชีวติ ปลอดจากสิ่งเหลาน้ี และไมร ะลกึ ถึงการทำแทง ใน ๔. ในบางคร้ัง ผมไดท ำเมตตาภาวนาควบคูไปกับการ อดตี เปนเครอ่ื งหมายบงชใ้ี หเห็นถงึ การไมมเี วรผกู พัน เจริญสติปฎ ฐานสี่ โดยใชค ำภาวนาวา ขอใหสัตวท ง้ั หลายจง กบั เด็กท่ถี ูกทำแทง หากเปน ในทางตรงขา ม ยอ มเปน มคี วามสขุ กายสขุ ใจ เมื่อภาวนาไปไดซกั พักหนงึ่ คำภาวนาจะ เครอ่ื งบง ชีถ้ งึ เวรทย่ี ังผูกพันกันอยู จึงตองบรหิ ารหน้ี หายไป หลงั จากคำภาวนา หายไปแลวนั้น จะกำหนดจิตอยางไร เวรกรรม ตามคำตอบขอ ๔๓ หนา ๙๒ และเอาจิตไปไวทไี่ หนครับ

1๑4๔6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๔4๗7 ๕. หากผมตองการทำเมตตาภาวนาใหไดอปั ปมาฌาณ สว นจิตท่เี ขาสสู ภาวะของฌานสมาบัติ จิตไมส ามารถ แตไ มตองการใหจ ิตไหลเขา สภาวะดงั ขอ ๑. จะมีวิธแี กอ ยา งไร รบั กระทบขางนอก (อายตนะภายนอก) ใดๆเขามาปรงุ เปน ครบั อารมณ แตอ ารมณภ ายใน (อารมณฌ าน) ยงั คงมอี ยแู ละจติ สามารถระลึกได ๖. สภาวะของผลสมาบตั ิ นน้ั สามารถมเี วทนาจางๆ และความคิดจางๆ ไดหรือไมค รับ (๒) กอนท่จี ติ เขา สูภวังค จติ ยงั เกิด-ดบั ยงั ทำงานได ยงั คดิ ได ยังมนี มิ ิตใหปรากฏได การที่จิตไมส ามารถระลึกได ๗. สมถะภาวนานั้น ไมว าจะอยใู นฌาณระดบั ไหนกต็ าม เปนสภาวะทีไ่ มเกดิ -ไมดับ จะตอ งมนี มิ ิตเสมอ (เพงในอารมณใ ดอารมณหน่ึงเสมอ หรือ จะตองมีความคิดเสมอ) สว นความรูสึกทางกาย อาจจะมีหรือ (๓) สภาวะจติ กอนเขา สภู วังค กบั สภาวะจติ กอ นหลับ ไมมกี ไ็ ดข้ึนอยูกับระดับของฌาณ ใชหรอื ไมค รบั และถาเทยี บ มีสภาวะเปน อยา งเดยี วกนั ซึง่ ตา งไปจากสภาวะของจิตกอน กบั สภาวะของผลสมาบัตนิ ั้น จะแตกตา งกันคือความรูสกึ ทาง เคล่อื นออกจากรา ง จิตสามารถระลึกไดช ดั เจน เหตเุ พราะจติ กาย และความรูส ึกทางจติ หายไป หมดความรูสึกนึกคิด เวลา ยงั เกิด-ดับ คอื ยงั ทำงานได หายไป ใชห รอื ไมครบั (๔) การเจริญเมตตาภาวนา เปนการระลกึ ถงึ ความ ๘. สภาวะในวปิ ส นาญาณ เหมอื นหรือแตกตางอยา งไร ปรารถนาใหส ัตวอื่นไดป ระโยชนและมีความสุข ซง่ึ ใชเ ปนฐานให ของสภาวะทีเ่ กิดจากการทำสมถะภาวนา (เชน ใน มญุ จติ ุกมั ย จติ เขาสูค วามตง้ั มน่ั เปน สมาธไิ ด เมอ่ื ใดท่จี ิตต้งั มนั่ จวนแนว แน ตาญาณ จะ มีสภาวะคนั มากเลิกทำแลว กย็ งั คนั บางคืนไมได (อปุ จารสมาธ)ิ จงึ จะสามารถนำจิตไปตามดสู ตปิ ฏฐาน ๔ ตาม หลับเลยคันทง้ั คนื ในขณะทผี่ ูทำสมถะ บางทา นก็เกดิ อาการคัน กฎไตรลักษณ เมอ่ื ใดเหน็ วา องคกรรมฐานทน่ี ำมาพิจารณาผนั เหมือนกันโดยกลา ววา เปนอาการของปติ หรืออีกตัวอยางหนึ่ง เขา สคู วามมิใชตวั มิใชต น (อนัตตา) ปญญาเหน็ แจง หรือเห็น ในภงั คญาณ ท่ีกำหนดไปแลว ตวั หาย อาการเชนเดยี วกนั น้ี ก็ ถกู ตามธรรมก็จะเกิดขนึ้ จติ จะปลอ ยวางสิ่งทไี่ มใชตัว ไมใ ชตน เกดิ ในผทู ำสมถะเหมอื นกัน) ทำใหจิตเปนอสิ ระและวางเปนอเุ บกขา น่คี ือผลทเ่ี กิดจากการ พจิ ารณาสติปฏฐาน ขอแสดงความเคารพอยา งสูงครับ สวนคำ ภาวนาทีห่ ายไป คอื สติระลึกไมไ ดใ นคำภาวนา คำตอบ แกไ ขโดยสรางอิริยาบถใหญใหเกิดขึ้น เชน เปลย่ี นจากการน่ัง (๑) อาการหมดความรูสึกทางกายและทางจติ เปน ภาวนามาเปน เดนิ จงกรม เม่อื ใดที่จิตมีกำลงั สตเิ พมิ่ มากขน้ึ คำ ภาวนาจะไมห ายไป สภาวะทีจ่ ิตเขาสูภ วังค จงึ ไมสามารถระลึกถงึ อารมณได

1๑4๔8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๔4๙9 (๕) ขออภยั คำวา “อัปปมาฌาน” ไมเคยปรากฏใน ๗๓. เกดิ ทีต่ วั เอง จติ สำนกึ ของผตู อบปญ หา จงึ แสดงความเหน็ ไมได คำถาม (๖) คำวา “ผลสมาบตั ”ิ ไมม ใี นจติ สำนกึ จงึ แสดงความ กราบเรยี นทาน ดร.สนอง วรอไุ ร เหน็ ไมไ ด แตห ากผูใดพฒั นาจติ จนเขา ถึงสภาวะทเ่ี รียกวา นิโรธ จาก ท่ีเคยฟง บรรยายจากทาน ดร.สนอง จากทางเว็ป สมาบัติ หรือ อนปุ พุ พวหิ ารสมาบตั ิ หรืออนุปุพพนโิ รธ ไดแ ลว สัญญาและเวทนา ยอมดับไปจากจติ ผูใดยงั มเี วทนาจางๆ ยังมี ไซค ในหัวขอของ “จิต” จิตมหี นาท่รี ู คดิ นึก (สมองเปน เครอ่ื ง ความคดิ จางๆ เกดิ ข้นึ กับจิต ผนู ้นั ยงั พฒั นาจติ เขา ไมถ งึ สภาวะ มอื ) ถาจติ เรารับส่ิงกระทบเขาปรงุ แตงเปน อารมณจ ากทางหู ท่ีเรียกวา นิโรธสมาบัติ เชน เคาพูดดกี บั เรา เรากอ็ ารมณด ี เคาดาเรา เรากโ็ กรธ (๗) คำวา “นมิ ติ ” หมายถงึ เครอื่ งหมาย, เคา ดิฉันรบกวนทานอาจารยชวยแนะนำวิธิฝกจิตเพื่อไมให มูล, ลาง, เหตุ ผูใดมปี ญ ญาเห็นผดิ ยอมมีความ เรารับส่ิงกระทบมาปรุงแตงเปนอารมณ เน่ืองจากวาดิฉันถูก รสู กึ ทางกาย ฉะนั้นผทู ี่พัฒนาจติ จนเขา ถึงรปู ฌาน ตอวาจากเพ่ือนสนิทในที่ทำงาน (เกี่ยวกับหนาท่ีการงาน) ดิฉัน ได ยงั มีความรสู กึ ทางกายได หากพฒั นาจิตจนเขา เขา ใจวา เพอื่ นหวงั ดี แตด ว ยวธิ พี ดู ของเขา (หยาบคาย) มนั ทำให ถึงอรูปฌานแลว ความรสู กึ ทางกายยอ มไมมี จติ ของดิฉนั รับมาปรุงแตง เปนอารมณ (โกรธ, นอ ยใจ) ดิฉนั คิด สวนคำวา “ผลสมาบัติ” โปรดดคู ำตอบขอ (๖) เอาเองวาเขานาจะใหกำลังใจ ปลอบใจ เพื่อใหดิฉันมีกำลังใจ (๘) ผใู ดพัฒนาจติ ดว ยวิธสี มถภาวนา จะไมส ามารถ ปรับปรุงแกไขขอบกพรอง แตกับเปนคำหยาบคาย ดิฉันเขาใจ เขา ถึงมุญจติ กุ ัมยตาญาณ (ญาณหยั่งรทู ี่ทำใหตองการพนไป วามนั เปนแคค ำพูด แตมันกม็ ีผลตอ จติ ใจคะ จากสงั ขารท่ีนาเบ่ือหนา ย) ได เพราะญาณดงั กลา วจะเกิดข้ึน กับผูป ฏบิ ัตวิ ิปส สนากรรมฐานเทา นัน้ สว นอาการคนั เปนผลมา รบกวนทานอาจารยช ว ยแนะนำดวยคะ กราบขอบพระคณุ จากจติ เร่มิ ตง้ั มั่นเปนสมาธิ อนึง่ ผูใดปฏบิ ัตสิ มถภาวนา แลว เหน็ ตวั หายไป ไม คำตอบ เรยี กวา ภวงั คญาณ สวนผใู ดปฏบิ ตั วิ ปิ สสนาภาวนา เมือ่ เขาถงึ ผใู ดพฒั นาตนใหม ศี ลี หา บรสิ ทุ ธไิ์ มพ รอ งและนำลงมาคมุ เฉพาะปรชี าหยง่ั รูเ ฉพาะความดบั ของสงั ขารเดน ชัดข้นึ มา วา สังขารทง้ั ปวง ลว นตอ งแตกสลายดว ยกนั ทงั้ สนิ้ อยางนี้จงึ จะ ใจไดแ ลว จนนำตวั เองเขา ปฏบิ ตั สิ มถภาวนาและวปิ ส สนาภาวนา เรยี กวา ภังคญาณ หรือ ภงั คานปุ สสนาญาณ. โดยมคี วามเพยี รและสจั จะเปน แรงสนบั สนนุ สตแิ ละปญ ญาเหน็

1๑5๕0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๕5๑1 แจงจึงจะมีโอกาสเกิดขึ้นได ผูใดมีสติระลึกทันเสียงหยาบคาย และกรณที เี่ ขาเคยเปน เจา กรรมนายเวรของเรา กรรมท่ี และปญ ญาเหน็ แจง วา เสยี งทห่ี ยาบคายดบั ไปตามกฎไตรลกั ษณ เขาทำกลับคืนเรา จะถือวา “เจา” กนั ไปหรอื เปลาคะ คือเขาไม จติ จะไมย ดึ เอาเสยี งมาปรงุ เปน อารมณโ กรธหรอื นอ ยใจได ฉะนนั้ ตองไปรบั ผลจากคนอน่ื อกี แกป ญ หาทต่ี วั เอง พฒั นาจติ ใหก ำลงั ของสตแิ ละปญ ญาเหน็ แจง ใหเกดิ ข้นึ ปญ หาทถี่ ามและปญหาอน่ื ท่จี ะตามมา ยอมไมเขาไป ๒. หนังสอื ยิ่งกวา สขุ เมอ่ื จิตเปนอิสระทอี่ าจารยเ ขยี น รบกวนใจใหหวัน่ ไหวได ทำใหช วี ติ ของดิฉันเปลยี่ นไปมากๆ (ไมอยางน้ันคงลงเหวไปแลว เพราะความไมรู กอนหนาดิฉันอานหลายเลมก็ยังทำใจกับทุกข ๗๔. ดิฉันเร่มิ เพี้ยน ไมได) คำถาม ตอนนด้ี ฉิ นั ไมส นใจเรอื่ งตำแหนง ฐานะเลย จะนบั ถอื ใคร กราบเรยี นทานอาจารยสนองทีน่ บั ถือ ก็ทคี่ ุณธรรมความดขี องเขา ทำบุญกิรยิ าวตั ถุ ๑๐ สมำ่ เสมอ ทำ ดิฉัน ยัง ไม อาจ เจริญ สติ จน เกิด ปญญา รู แจง กฎ ทานทุกวัน (ถา วนั ไหนไมมโี อกาสกจ็ ะหยอดใสก ลอง รวบรวมไป ทำบญุ อกี ที ) สวดมนตท กุ คนื นง่ั สมาธอิ ยเู นอื งๆ (เพราะสถานที่ ไตรลกั ษณ จงึ ขอรบกวนถามทา นอาจารยด งั นีค้ ะ ไมสปั ปายะคะ ) ในชวี ติ ประจำวนั กค็ อยดจู ติ ใจ ดคู วามรูส ึกของ ๑. ถามีคนมาทำกรรมไมดีมากๆ กับ ตวั เองไปดว ย ดฉิ นั ตงั้ ใจรกั ษาศลี ๕ มากๆ แตม กั จะมเี หตกุ ารณ มาทดสอบดฉิ นั มากเหลอื เกนิ เชน ตอนไปทำงานตจว. พที่ ที่ ำงาน เรา แตเราตางอโหสิซึ่งกันและกันแลว คะย้ันคะยอใหก นิ เหลา จิบเดียว แตยังไงดฉิ ันก็ยนื ยันไมกนิ เคา อยากทราบวาคนคนนั้นตองไปรับกรรม จึงเททิ้งทั้งหมดโดยไมมีคนอ่ืนไดกิน (ตอนน้ันดิฉันตกใจ ภาย จากคนอ่ืน (ในแบบเดียวกับที่ทำใหเรา หลังก็ไมมีอะไร) และมีมาทดสอบอีกหลายเรื่องคะ ซ่ึงการท่ี ทกุ ข) อกี หรอื เปลา คะ เพราะเคยอา นเจอ ดฉิ นั เปลย่ี นแปลงตวั เอง ไมดูทีวี ไมอ านนสพ. (ไมอยากด/ู อาน วา แมเราจะอโหสใิ หแ ลว เราจะพนวงจรกรรมกบั เขา แตเ ขาก็ ไปเอง) พูดนอ ยลง (เพราะสวนใหญพดู ไปก็ไมมสี าระ) ทำใหท่ี ยังคงตอ งไปรบั ผลตอ กบั คนอ่นื อยูด ี ทำงานมองวาดิฉันแปลกๆ และมองวาวัยอยางดิฉันยังไมควร มาศกึ ษาธรรมะ ยง่ิ พอดฉิ นั พดู วา กรรมทเี่ ราทำเปน ประจำทกุ วนั สำคญั มาก เพราะตอนตายถา ไมม กี รรมหนกั หรอื อาสญั กรรมให

1๑5๕2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๕5๓3 ผล อาจณิ กรรมก็จะสง ผล เคาก็ตกใจกนั ใหญท ดี่ ฉิ ันพดู ถึงเรือ่ ง บางครัง้ ดิฉนั กร็ ูสกึ เหงามากๆ แตก ไ็ มอยากมที ุกขเพราะความ ความตาย และวันนี้ก็มีนองที่ทำงานพูดวายังไงเราตายไปแลว รกั อกี เกดิ ใหมก ็ไมใชค นเดยี ว กบั เคา ณ ตอนนีแ้ ลว ๔. เทวดา ทา นสามารถดลจิตใจมนษุ ยใ หคิด หรอื ทำ ขอถามวา ทำไมเวลาที่เราตั้งใจจะเปนคนดี ถงึ ตองมี อยางที่ทานปรารถนาไดไหมคะ ถาได จะไมเ ปน การแทรกแซง เรื่องทดสอบเรามากมายละ คะ บางทีก็ทำใหเหนือ่ ยและทอ มาก กรรมของมนุษยผนู ั้นหรอื คะ (เมื่อกอนดิฉนั ทำตวั แทบจะตรงขามกับตอนนเี้ ลยคะ ) ไดแต อาศัยการอานขอธรรมของครูบาอาจารย(รวมถึงทานอาจารย จากที่ ดิฉันมโี อกาสไปฟงธรรมคร้ังแรก วันท่ี ๑๒ ก.ค ดว ย) ทุกคืนๆ ท่ีจะชว ยใหด ฉิ นั เดินบนทางน้ตี อ ไปได (เพราะคน . เห็นเด็กๆรนุ ใหมไปกนั เยอะมาก (ช่นื ใจ) แตในสายตาคนนอก ทีบ่ านและที่ทำงาน ไมม ใี ครสนใจคำสอนของพระพุทธองคเ ลย (ที่ไมไ ดส นใจธรรมะ) กลับมองวา เพราะคนเหลาน้ันตองมี ไมวา เขาจะมีทกุ ขแคไ หน และมองวาดิฉันเริม่ เพ้ียน หลงั ๆดฉิ ัน ปญหาอยา งใดอยา งหนงึ่ ถึงสนใจธรรมะ ดฉิ นั อธบิ ายเทาไหร เลยไมค อยแสดงออกเรอื่ งนม้ี าก) กไ็ มเ ช่ือจนดิฉันตอ งนงิ่ ไป คงอยา งทีอ่ าจารยบอกวามบี วั หลาย เหลา และหลวงปดู ูลย บอกวา ธรรมะไมใชข องที่จะไปยดั เยยี ด ๓. ดิฉนั รูจากการอาน ใหใ ครนะคะ ทกุ วันน้ดี ฉิ นั กไ็ มไ ดคดิ วาตัวเองดี ยิ่งกลบั คิดวา รวู า ...ขันธ ๕ เปนทุกข ขยะยงั อยูในใจเตม็ เลย แตด ฉิ นั กเ็ ช่ือวาไดม าเดินบนหนทางท่ี รวู า...ทุกสง่ิ ในโลก ไมเ ทย่ี ง เปน ทกุ ข ถูกตอง ดงี ามแลว คะ รวู า ...สามแี ละลกู คือหว ง รูวา...ชีวติ นีเ้ ปนของชวั่ คราว และนอยนัก ขอบพระคุณอาจารยผูมีพระคุณกับดิฉันอยางมาก เหลอื เกนิ แตเน่ืองจากยงั ไมมีปญญาเห็นจรงิ ดว ยตวั เอง จึงขอ ถามวา เวลาทอ่ี ยูบนโลกมนษุ ย( ถา ไมมีกรรมตดั รอน) ของดฉิ ัน คำตอบ อาจเหลอื ประมาณ ๕๐ ป หากไมม ีคู ดิฉนั จะสามารถทำแต (๑) ผูใดทำกรรมท่ีเปน เวรไวก ับคนอนื่ สัตวอ ่นื หากยัง กรรมดๆี แบบน้ไี ปทุกวันๆ โดยไมรูสกึ โดดเด่ยี วมากไดไ หมคะ พ่ี ที่ทำงานบอกวา ถา ตอนนด้ี ฉิ นั ไมค ดิ มคี ู เลยวยั นี้ไปแลว จะมา ไมไดร บั การยกโทษให (อโหสิ) เวรกรรมของเขาท้ังสองยังผกู เสยี ใจทีหลัง ขอความเห็นของอาจารยเร่อื งน้ไี ดไหมคะ เพราะ กันอยู ผใู ดชดใชหนเ้ี วรกรรมใหก บั ผจู องเวรไดห มดส้นิ หนเ้ี วร กรรมของสตั วบคุ คลทัง้ สองยอ มหมด (เจา ) กันไป ไมมีหนีเ้ วร กรรมเหลอื ตกคางใหตอ งกลบั มาชดใชกันอีก

1๑5๕4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๕5๕5 (๒) การทำความดียอมมีมารขดั ขวาง ความเหนือ่ ย ๗๕. มไิ ดอ ยโู ดดเดย่ี ว กายเปน เรอ่ื งธรรมดาท่ีทกุ คนตอ งมี แตผ ูใดมีธรรมคุมครอง ใจ ความทอ แทใจยอ มไมเ กดิ ข้ึน ผูใ ดมีพฤตกิ รรมไมเหมือน คำถาม พฤติกรรมของคนปกติท่ัวไป เรยี กผนู ้ันวา “เพี้ยน” ท่มี คี นพูด อยากเรียนถามอาจารยวาการที่คนเราจะอยูโดดเด่ียว วาผถู ามปญหานน้ั เปน คนเพีย้ น เปนการพดู ถูกของเขา แตผ ทู ี่ ถกู พดู ถงึ มพี ฤตกิ รรมเพยี้ นไปสคู วามสวสั ดีของชวี ิต ผรู ไู มหยุด ในทุกๆสงั คม ทั้งๆทีป่ ฏิบัติตวั ดว ยดกี บั ผอู น่ื เชน การมนี ำ้ ใจ เพย้ี น ดใี หถงึ ที่สุด ฉะน้ันจงเพี้ยนตอ ไป การไมด ดู ายเม่ือผอู น่ื ตองการความชว ยเหลอื การรจู ักเกรงใจ ไมเอาแตใจ (แตอ าจจะไมใ ชค นพดู เกงหรอื คยุ สนกุ ) คนทเ่ี ปน (๓) ผูใดมีธรรมะคุมครองใจ ความเหงา ความรสู ึก แบบนีท้ ำกรรมอะไรมาคะ พยายามทำบุญตามกำลงั รักษาศลี โดดเดี่ยว ยอ มไมม กี ับผูน ้ัน ๕ สวดมนตม าตลอดแตก็ไมคอ ยมีมิตรแท ทง้ั ๆ ที่หลายคนมัก บอกวา ดฉิ ันเปนคนดี เมอื่ นานๆ เขารสู ึกเบื่อๆ อนงึ่ พ่ีท่ที ำงานพูดถูกตามความเห็นของเขา แตไ มถูก ตามความเห็นของผรู จู ริง พระพุทธะตรสั ในทำนองท่ีวา มนุษย อยากเรียนถามอาจารยวาควรแกไขวิบาก มที รพั ยส มบัติเปนหว งผกู ขา มีสามี/ภรรยาเปนหว งผูกมือ มี กรรมนอี้ ยา งไรคะ อยากมเี พือ่ นท่ีดีๆเขามาบางคะ บุตรธิดาเปน หวงผกู คอ ผูถ ามปญ หาจะผูกชวี ติ ไวกับส่งิ ใด เลือกไดตามใจปรารถนา หรือไมเอาส่งิ ใดมาผกู มดั ใหขาดความ คำตอบ เปน ไท อยูทตี่ องตดั สินใจเอาเอง เพราะบคุ คลมีสทิ ธิในชวี ติ ที่ มนุษยเปนสัตวสังคมท่ีตองพ่ึงอาศัยผูอื่น ตองบรหิ ารจัดการดวยตวั เอง เพ่ือชีวิตอยูร อด แมแ ตพระสงฆผ ูอยตู ามปา , นำ้ ษชี ีไพร (๔) ผูใดมศี ีลมีธรรมคุมครองใจ ผูน้ันมีเทวดาคอยคุม คนจรจัดทีห่ ลับนอนตามท่ีสาธารณะ เหลา น้ี หากจะถือวาเปนผู รักษา เทวดาเปนผมู หี ิรโิ อตตปั ปะ ฉะน้นั เม่ือเทวดาดลใจ จะไม อยโู ดดเด่ยี วกเ็ ปน เพียงชั่วคราว เพราะยังตองพึ่งคนอื่นเพอ่ื ให ดลใจใหท ำชวั่ แตจะดลใจผูมศี ลี มีธรรมใหทำแตก รรมดี ถอื วา ไดม าซง่ึ อาหาร ดังน้นั พฤตกิ รรมที่ผูถามปญ หาบอกเลา ไป จงึ เปนการแทรกแซงกรรมได มิใชเ ปน การอยโู ดดเดยี่ ว อยา มวั ใชเวลาของชวี ิต กบั การแสวงหาสงิ่ ไรประโยชน บคุ คลจะรวู า ตวั เองดีหรือไมด ี มใิ ชตัวเองเปนผดู เู ปน ผตู ัดสนิ ตองใหผอู น่ื เปน คนดูเปน คนตดั สนิ และตองดกู นั นานๆ จึงจะรูวาเขาเปนคนดีหรือไม

1๑5๕6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๕5๗7 ผูใดประพฤติตนใหอยางนอยมีเบญจศีล (ศีล ๕) มี ๗๗. เขาถึง-ถกู ตรง-กนิ ใจ เบญจธรรม (เมตตากรุณา สัมมาอาชีวะ กามสังวร สจั จะและ สติสัมปชัญญะ) คุมครองใจอยูทุกขณะตื่น สัตวเดรัจฉานยัง คำถาม อบอนุ ใจ ไววางใจ นำตวั เขาใกล ยังมเี ทวดาคมุ รกั ษา กอนอืน่ ขอกราบสวสั ดี อ.สนอง วรอไุ ร...ผมขออนุญาต ผูใดพัฒนาตัวเองใหมคี วามเหน็ ถูกยอ มแสวงหาธรรมะ เรียกวา ..คุณพอ นะครบั มาเปนมติ รแทคุมครองใจ ตวั อยางเชน พระสารบี ุตรมกี ายคตา ผมเปนคนนึงที่ไดมีโอกาสฟงธรรมะจากคุณพอโดย สตเิ ปนมิตรแท ฉะน้นั ปญ หาท่ีถามไปสรุปลงไดวา มคี วามเหน็ ผดิ เปนเหตใุ หเ กดิ บังเอิญในอินเตอรเ นต ผา นรายการ ทไวไลทโชว และหลังจาก นัน้ ก็ตดิ ตามฟงธรรมบรรยายใน www.youtube.com ซงึ่ มีอยู ๗๖. อายพระทห่ี อ ยคอ มากมาย และหลังจากน้ันก็ไดติดตามอานในนิตยสาร secret จนมาถึงหนังสือพ็อกเก็ตบุคหลายเลมของคุณพอ ซึ่งพิมพโดย คำถาม สำนักพมิ พอ มรนิ ทร ลกู ดใี จเหลอื เกินทมี่ โี อกาสได ดู อา น ฟง กราบเรยี น ทานอาจารยส นอง วรอุไร ท่ีเคารพอยา ง ธรรมจากคุณพอซ่ึงมีปญญารูแจงเห็นจริงตามธรรม และสอน ไดอยางเขาถึง ถูกตรง และกินใจ ลูกมักจะปล้ืมปติเกือบทุก สงู ดฉิ นั ขอเรยี นถามวา การสวมสรอ ยคอแขวนพระ ตลอดเวลา ครั้งท่ีไดมีโอกาสฟงธรรมของคุณพอ บางทีน้ำตาก็ไหลออกมา รวมถึงเวลาอาบน้ำ และเปลี่ยนเส้ือผา จะเหมาะสมหรือไมคะ ดวยความปติ ลกู มีความสขุ มากครับทีไ่ ดฟง ธรรม กราบขอบพระคณุ อยา งสงู คะ ผใู ชค ำสอนของทา นอาจารยเ ปน ประทปี สองทาง แตท ส่ี ำคญั กวา นน้ั คอื ลกู พยายามปฎบิ ตั ติ ามธรรมทคี่ ณุ พอ สงั่ สอน ถึงแมล กู จะออกนอกลนู อกทางบาง แตลูกก็ยังคงมี คำตอบ คำสอนของคณุ พอ และครบู าอาจารยห ลายๆ ทา นคอยเตอื นสติ ผูมีสติปญญาระดับโลก คือยังมีจิตเปนทาสของความ ตองขออภัยคุณพอ ที่อธิบายมายืดยาว... หลง ใครผใู ดมคี วามเห็นถูกตามธรรม แลวนำเอาธรรมวนิ ยั มา คำถาม ตัวลูกเองนั้นเปนเกย.. นี่คงจะเปนผลจาก สถิตไวก ับใจได ผนู ้ันไดช ือ่ วา มธี รรมวินัยคมุ รกั ษาชีวิต ซึ่งดกี วา การกระทำของลูกในอดีต แตลูกเองก็ยินดีและยอมรับในผล การสวมสรอยคอแขวนพระใหห นกั คอเปน ไหนๆ กรรมนนั้ ลกู เคยเสยี ใจผดิ หวงั มาบา งแตล กู กม็ องชวี ติ ในแงบ วก

1๑5๕8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๕5๙9 เสมอ และไมไดม องวา ชีวติ ตวั เองติดลบ เพราะยงั มสี ่ิงดีดที ี่ลกู ครัว.. รวมถงึ ผูส นทนาธรรม ผฟู งธรรมของคณุ พอ ทุกทา น จง เลอื กทำไดอีกมากมาย และตวั ลูกเองนัน้ ก็พยายามตง้ั อยใู นศลี มแี ตค วามสขุ ความเจริญตลอดจนเขา สพู ระนิพพานเทอญ...สาธุ ๕ ถึงแมอ าจจะเคยพดิ พลาดไปบาง คำตอบ ในเวลาอกี ไมนาน... ลูกนีก้ ็จะตอ งบวชซึง่ คุณพอของ ในภาษาไทยท่ใี ชกนั อยูในปจ จบุ ัน มิไดบัญญตั คิ ำวา ลูกเคยขอใหบ วชมาหลายปแลว ตงั้ แตล ูกเรียนจบ แตล ูกก็ผลดั ผอนมาเร่ือยดวยเหตผุ ลบางประการ ซึ่งแนน อนลกู พอทราบ “ปต ”ิ ขึ้นมาใชส ่ือความหมาย แตพ ุทธศาสนาเรียกสภาวะของ วาในการบวชนั้นตองมีการขานนาค และในพระธรรมวนิ ยั นั้นมี จิตทเี่ ปน ความปลาบปล้ืมใจ อ่มิ ใจ วา “ปต ”ิ กฎระเบียบอยา งไร แตท นี ้ถี ึงอยางไรลกู กค็ งตอ งบวช เพราะ ถาลูกตองบอกคุณพอของลูกวาลูกเปนเกยลูกก็กลัววาทานจะ อนึ่ง ผูใดเชอื่ วา กฎแหง กรรมมจี รงิ และยอมรบั ความ เสียใจและรบั ไมได ยงิ่ ถา อา งเหตผุ ลและกฎระเบยี บในการบวช จรงิ ในเหตุผลท่ตี นทำได เรียกผมู ีศรัทธาเชนนีว้ า เปนผูท ่เี จรญิ ดวยแลว กก็ ลวั วาจะยงิ่ ไปกันใหญ ลูกควรจะทำอยางไรดคี รับ.. ไดใ นวนั ขา งหนา จิตของสัตวบุคคลท่ีมาเกดิ เปน มนษุ ยอ ยใู น ชาติปจจุบนั ไมมใี ครสักคนทไี่ มเคยประพฤติผดิ พลาด แตผมู ี อีกอยา งนึงคณุ พอ คณุ ยา ทานอยากเห็นชายผาเหลือง สติปญ ญาเหน็ ถูก ใชค วามผดิ พลาดมาเปน ครูสอนใจ และไม ของลูก เปรยี บเสมือนลกู ไดทดแทนพระคุณทาน และมารดา ประพฤตใิ หผ ดิ ซำ้ อีกตอ ไป จึงใชความผดิ พลาดเปน บนั ไดกา วสู ความเปนอริยบุคคลได ถาสมมตุ ลิ ูกบวชเขา ไปแลว... จะมผี ลอยางไรบาง... ลกู ควรทำอยา งไร.. เพราะลูกก็ไมอ ยากสรา งวิบากทีไ่ มดใี หก ับตวั เร่ืองท่ีผูถามปญหาเขียนปรึกษาไป ผูรูแกปญหานี้ดวย เองและผอู ่ืน ... และอีกอยา งนงึ คนท่ีเปน แบบลูกจะมีโอกาส การใชสถานะของการเปนฆราวาส ปฏิบัติธรรมจนสามารถ ไดปญ ญาเหน็ แจงเหมอื นคณุ พอ มั้ยครบั ... พัฒนาจิตใหมีสติกลาแข็ง จนทำใหจิตเปนอิสระจากพฤติกรรม ดังกลาวไดแลว จึงจะเปล่ียนจากเพศฆราวาสไปอยูในเพศของ ความเปนโสดาบันหรืออริยบุคคลจะเกิดขึ้นกับคนท่ี ภิกษุ ซึ่งดีกวาการเริ่มตนท่ีไมบริสุทธ์ิ แลวมาปฏิบัติธรรมภาย เปนเกยบางมยั้ ครับ... ลกู รบกวนคุณพอ ชวยตอบคำถามดว ย หลงั ยอ มเขา ไมถ งึ ธรรมทปี่ ฏบิ ตั ิ ดงั นน้ั เมอ่ื คณุ พอ คณุ ยา อยาก นะครบั ขอขอบพระคณุ คุณพอ ดร.สนอง วรอไุ ร เปน อยา ง เหน็ ชายผา เหลอื งของลกู ของหลาน จงรบั ปากกบั ทา นวา จะบวช สงู ครับ ให แตขอเลือกเวลาทเ่ี หมาะสมดว ยตนเอง สุดทายขออวยพรใหธรรมะคุมครองคุณพอและครอบ

1๑6๖0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๖6๑1 อดีตโสเภณีแหงแควนวัชชีท่ีช่ือวา อัมพปาลี เลิก แนะนำวา ตอ งทำสังฆทานตามจำนวนท่ที านแนะนำ ดวยจำนวน ประกอบอาชพี ทศุ ลี อยา งเดด็ ขาด แลว มาบวชเปน ภกิ ษณุ ปี ฏบิ ตั ิ เงินเกือบสองหม่ืนบาท และตองสรางพระประจำวันเกิด ดวย ธรรมจนจติ บรรลอุ รหตั ตผลได สริ มิ าโสเภณี แหง แควน มคธ เลกิ จำนวนเงนิ สามหมน่ื กวา บาท ทส่ี ำนกั สงฆข องทา น และตอ งบวช ประกอบอาชีพทุศีลอยางเด็ดขาด แลวหันมาปฏิบัติธรรม จน อยางนอยหน่ึงพรรษา เพ่ือแกไขวิบากกรรมท่ีเจากรรมนายเวร จิตบรรลุโสดาปตติผลไดในขณะท่ียังเปนฆราวาสอยู สตรีเพศ ตามมา พระทานบอกวาผมโดนเจากรรมนายเวรเลนงานแบบ ท้ังสองยังทำใหดเู ปน ตวั อยา งดไี ด ประสาอะไรกับผูถามปญ หา เบาๆมาประมาณสามสีป่ แ ลว และจะกำลังหนกั ข้นึ เรือ่ ยๆ ผูบุรุษเพศจะทำไมไดละ ขอเพียงใหมีศรัทธามั่นคงอยูกับพระ ผมไมเคยเช่ือเร่ืองการแกกรรม แตเช่ือวาธรรมะยอม รตั นตรัย และมศี ลี ๕ ไมขาด ไมท ะลุ ไมดา ง ไมพรอ ย รกั ษาผูป ระพฤตธิ รรม และเชื่อมนั่ ในการทำความดี แตเมื่อโดน คณุ ธรรมดงั กลาวน้เี องท่ที ำใหผ ูประพฤติมีศลี มสี ัจจะ มี ทกั เขา ตรงๆ ตามประสาผทู เี่ ปน ปถุ ชุ นและยงั ไมเ หน็ ธรรม จติ ใจ กอ็ ดหวนั่ ไหวไมไ ด และพท่ี แี่ นะนำกบ็ อกวา ทา นแนะนำอะไรใหท ำ ความเพียร เปนแรงสนบั สนนุ จึงสามารถพัฒนาจติ ให ไปกอ น แตผ มกย็ ังไมแ นใจวาควรทำเชนนนั้ หรอื ไม จึงกราบ เปนอริยบุคคลได จรงิ แทแ นนอน ... สู ... สู ... สู เรียนขอคำแนะนำจากอาจารย ดร.สนองดวยครับ ๗๘. บุญชวยทัน กราบขอบพระคณุ มากครับ คำถาม คำตอบ เรียนอ.ดร.สนองทเ่ี คารพ พระรปู นนั้ ทผ่ี ถู ามปญ หาบอกเลา ใหฟ ง เปน สมมตุ สิ งฆท ่ี มีพี่ที่รูจักชวนไปงานเก่ียวกับวิทยาศาสตรทางจิต ยงั ประพฤตลิ ะเมดิ วนิ ยั ของพระพทุ ธะ ยงั ประพฤตดิ ริ จั ฉานวชิ า งานหนึ่ง (ซ่ึงอ.ดร.บรรจบไดไปบรรยายท่ีงานดวย) และชวน คือใชความรูที่ขวางตอทางพระนิพพาน มาทำนายทายทักชีวิต ผมพบพระรูปหนึ่ง ที่เชื่อวาทานดูวิบากกรรมได ผมไมเคยไป ของบุคคลอื่น ซ่ึงพระสุปฏิปนโนหรือพระอริยสงฆไมประพฤติ พบพระลักษณะน้ีมากอน แตดวยความเกรงใจจึงไมกลาขัด กัน ดังนั้นผูถามปญหาจะศรัทธาเล่ือมในภิกษุประเภทนี้หรือไม เม่อื พบแลวทานทักเก่ยี วกับวิบากกรรมของผมในอดตี ชาติ และ เปนสิทธิ์ของผูถามปญหา แตผูรูเช่ือใน “กฎแหงกรรม” และ เชื่อวา “ธรรมยอมคุมรักษาผูประพฤติธรรม” นั้นเปนจริงแท แนน อน

1๑6๖2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๖6๓3 ๗๙. พอ ปทู ายแมน กนั มา และจะไดรว มชีวติ กนั ในชาตปิ จจบุ นั นแี้ นๆ) ดฉิ นั นึกวา เกดิ จากเหตปุ จ จยั ทีร่ ว มกันทำในปจจบุ นั เสียอกี คำถาม เรียนทา นอาจารยสนองที่นับถือ ขอบพระคุณที่อาจารยเมตตาสงสารดิฉันและเพ่ือน อาจารยเคยเลาถึงรา งทรงทดี่ ูดวงแมน แตไมสามารถ มนษุ ยท ุกคนเสมอมา ทำนายดวงชะตาของอาจารยไ ดถกู แตป ุถชุ นธรรมดาอยาง ป.ล.ดฉิ นั อาจจะคดิ มากวติ กจริตไปกอน แตถ า เคา ไม ดิฉันทกี่ ำลงั เรม่ิ เดนิ ทางโดยยงั ไปไมถึงไหน จะตองเปนไปตาม ทายเรือ่ งอน่ื แมน ดิฉันคงไมรอนใจขนาดน้ีคะ คำทำนายหรอื ไมค ะ ตอนนใ้ี จดฉิ ันสบั สนมาก เพราะแฟนบอก วาพอ ปู (รางทรง)ท่ีเชยี งใหม ทายแมนมาก (เคา ทำนายแมน ดวยความนับถืออาจารยอยางสูง เหมอื นตาเหน็ จรงิ ๆ) ทีด่ ิฉนั รอ นใจเพราะ พอ ปูทำนายวา ดิฉนั กับ แฟนไมใ ชเน้ือคูกัน เปน เพยี งกัลยาณมติ รแฟนจะไดเ จอเนื้อคตู วั คำตอบ จรงิ เม่อื เคา อายคุ รบ ๔๗ (เดือนมกราคม ๒๕๕๓) ซ่ึงลกั ษณะ (๑). ผูใดพัฒนาจิต (สมถภาวนา) จนเขาถึงความตั้ง และอายไุ มใชด ฉิ นั แนๆ มัน่ เปน สมาธริ ะดบั ฌานได เมือ่ ถอยจิตออกจากความทรงฌาน ขอเรียนถามทา นอาจารยด ังนีค้ ะ ผนู ้นั สามารถรคู วามเปน ไปของชวี ติ บุคคลผเู ปน ปุถุชนได หรือผู ๑. ทำไมพอ ปถู ึงทำนายไดเหมือนตาเห็นละคะ เคามี ใดยินยอมใหจิตวิญญาณอื่น มาใชรางกายของตนกระทำกรรม อมนุษยมาใชร างจรงิ ๆหรือคะ ถึงไดรูเร่อื งทีเ่ ปน ความลับของ (เขาทรง) จิตวิญญาณที่มาอาศัยรางทรง ยอมรูความเปนไป ดฉิ นั ได ท้ังท่ีแฟนก็ไมรู ของชีวิตบุคคลผูเปนปุถุชนได โดยใชรางน้ันส่ือใหรูดวยการ ๒. พอปบู อกวาแฟนจะตอ งแตงงานกบั เนือ้ คูทจ่ี ะเจอ แสดงออกทางวาจาได อกี ไมกเ่ี ดือนนอี้ ยา ง หลกี เลย่ี งไมได จะเปน จริงหรอื ไมคะ แลว ดิฉนั ควรจะทำยงั ไง ตองออกมาจากชีวติ เคา กอนจะเสียใจไป (๒). มโี อกาสเปน จรงิ ได หากคนท่ถี ูกเรียกวาแฟน ยงั มากกวานี้หรอื เปลาคะ ปลอยชีวิตใหด ำเนนิ ไปตามยถากรรม และมีโอกาสไมเปนจริง ๓. เน้ือคูมีจรงิ ๆหรือคะ (หมายถึงเน้อื คูทม่ี กี รรมผกู พนั หากคนท่ถี ูกเรียกวาแฟนไดพฒั นาจิตจนเขา ถึงอริยธรรม เชน เดียวกบั คนไมฉ ลาด ยอมแสวงหาทพี่ ง่ึ อนั เปน กำพรา คือไมม ี อยจู ริงในวนั ขา งหนา ผูรูจรงิ แสวงหาสิง่ ท่ไี มก ำพรา มาเปน เพื่อน มาเปนท่พี ง่ึ คือธรรมะในพทุ ธศาสนา ใครผใู ดมีธรรมะ

1๑6๖4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๖6๕5 เปนเพ่ือน เปน ท่พี ึ่งแลว ชวี ติ ยอมพบแตความสวัสดีท้งั ในชวี ติ นี้ ฝายใหมเ สนอจะดงึ ตัวไปทำงานใหเขา โดยใหงานมอบหมายท่ดี ี และชีวิตหนา ... แนนอน กวา อยา งไรกต็ ามการจะยา ยไปตอ งไดร บั การอนมุ ตั จิ ากเจา ของ บริษัท ซงึ่ ทานเจาของก็เหน็ ควรวา เปนโอกาสทดี่ กี วาสำหรบั ผม อน่งึ พระพทุ ธะตรสั วา “บุคคลมีมนุษยสมบัตเิ ปนหว ง (แตผ มกท็ ราบดวี า หวั หนา คนทส่ี ง ตวั ผมไปเรยี นคงจะเสยี ใจและ ผกู ขา มสี าม/ี ภรรยาเปน หว งผกู มอื มบี ตุ ร/ธดิ าเปน หว งผกู คอ” ผดิ หวงั ในการตดั สนิ ใจของผม) ผูถามปญ หาจะผูกมดั ตวั เองใหหมดอสิ รภาพแบบไหน เลอื กผูก เอาตามทช่ี อบ ๑. หากเจาของบริษัทอนุญาตแลว อยางนี้ ผมจะเขา ขา ยอกตญั หู รอื ไมค รบั ?แมผ มเรยี นงานมาแลว แตไ มไ ดท ำงาน (๓). เปนจริง สำหรับผูปลอยชีวิตใหดำเนินไปตาม แผนกเดิมแตก ็ยงั ทำงานใหบ รษิ ัทเดยี วกันอยู ยถากรรม แต ไมเ ปนจริง สำหรับผูปฏิบตั ธิ รรม ท่ีสามารถทวน กระแสของกรรมได ๒. ทา นโปรดชว ยแนะแนวทางดำเนนิ ชวี ติ ใหผ มดว ยครบั ในใจผมอยากท่จี ะไปทำงานใหม แตล กึ ๆในใจกม็ ีขอ แยง วาทำไม รอ ยปากทค่ี นอน่ื พดู ไมศ กั ดสิ์ ทิ ธเ์ิ ทา กบั การกระทำของ เราถงึ เปน คนอกตญั ู และควรทำงานชดใชเ ขาซะในชาตนิ ด้ี กี วา ตนเอง จรงิ ไหมครับ ไปใชช าติตอ ๆ ไป ผมคดิ อยา งนถี้ ูกตองหรอื ไมครบั ? ๘๐. คนคดิ มาก ขอกราบแทบเทา ทานอาจารยครบั คำถาม คำตอบ เรียนทานอาจารย ดร.สนอง (๑). คำวา “ตนสงั กัด” หมายถงึ สังกดั เดมิ ในท่นี ้ีคอื ผมขออนญุ าตเรียนถามคำถามทา น ดังตอไปน้คี รบั ผมทำงานบริษัท และไดรับโอกาสใหไปเรียนงานจาก บรษิ ทั เดมิ การยา ยไปทำงานอยใู นแผนกอน่ื จงึ ไมถ อื วา เปน ความ อกตัญู หนวยงานอื่นโดยมสี ัญญาผกู มัดวา เม่ือเรียนงานเสร็จแลว จะ ตองกลับมาทำงานท่ีตนสังกัดเปนเวลาเทาที่เรียน ขณะน้ีเรียน (๒). การรับเง่ือนไขและปฏิบัติไดตามเงื่อนไขที่รับได งานเสร็จแลวและทำงานใหหนวยงานเกา แตวาก็มีหัวหนางาน ถอื วา เปน การประพฤตติ รงและจรงิ ใจ (ซ่อื สตั ย) เมอื่ ใดทป่ี ฏบิ ัติ ไดครบถวนถูกตรงตามเงื่อนไขแลว จะยายไปทำงานในที่แหง ใหมท ไ่ี มใ ชบ รษิ ทั เดมิ ไมถ อื วา เปน ความอกตญั ู แตค วรจะบอก กลา วหนว ยงานเดมิ ลว งหนา เพอ่ื จะไดเ ตรยี มตวั รบั คนใหมเ ขา มา ทำงานแทน และงานก็จะดำเนนิ ไปอยางตอเนอ่ื ง

1๑6๖6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๖6๗7 ๘๑. หนูสงสยั ๘๒. สะกดจิต คำถาม คำถาม อาจารยคะ หนูสงสัยใจมีอยูรึเปลาคะ หรือเปนสิ่ง กราบเรียนคุณพอทีร่ กั และเคารพ หนูอยากทราบวาการรักษาจิตใจโดยใชการสะกดจิต สมมตุ ิ เพื่อเปนการแกไขจิตใตสำนึกของเราในเร่ืองที่ฝงใจ เชนคุณบิล คำตอบ บัณลอื ฤทธิ์ กลวั เขม็ มากกร็ ักษาใหหายกลัวได ใจมอี ยูจริง เปนสมมตุ บิ ัญญัติ เปน พลังงานท่ีมคี วามถี่ อยากเรียนถามคุณพอวารักษาไดจรงิ ไหม เพราะหนไู ป คลน่ื เลก็ ท่สี ุด ท่รี ะบบประสาท หรอื เครอื่ งมือทางวทิ ยาศาสตร ลงทะเบยี นรกั ษามา ๑ ครงั้ แลว คร้ังตอไปกจ็ ะนัดอีก ก็เลย ไมส ามารถตรวจวดั ได ผใู ดประสงคจ ะพสิ จู นว า ใจมอี ยจู รงิ ตอ ง อยากรวู า เปน วธิ รี กั ษาทถี่ กู ตอ งและตรงจดุ หรอื ไม (รกั ษาแตล ะ พฒั นาจติ (สมถภาวนา) จนเขา ถงึ ความตง้ั มนั่ เปน สมาธสิ งู สดุ ท่ี ครั้งมีคาใชจาย) แตท่ีสำคัญเขาบอกใหเลิกสวดมนต นั่งสมาธิ กอนในชวงที่รักษา แตหนูก็ใชธรรมะรักษาใจตัวเอง มา ๒ ป เรยี กวา เปน สมาธริ ะดบั ฌาน แลว ถอยจติ ออกจากฌาน ทพิ พ กวาแลว ไมอยากเลิกปฏิบัติธรรรมซกั วันคะ เพราะรสู กึ ชวี ิตอยู จักขุยอ มสมั ผสั ไดก ับการมอี ยูจ ริงของใจ ไดด วยธรรมะ ถึงแมว าทกุ ขจะยังมอี ยใู นใจ แตก็รูส กึ อบอุน ใจท่ี ปญ หามอี ยวู า ไดช ท้ี างใหแ ลว ผถู ามปญ หาจะพสิ จู นส จั จ มีพระพุทธเจา อยใู นใจ ธรรมนีไ้ หม ? ปหนาหนูจะเรียนตอปริญญาโทเกี่ยวกับธรรมะและ ใครชอบ ใครชัง ชางเถดิ ปฏิบัติธรรมคูไปดวย เพราะหนูวางแผนชีวิตวาอยากรับใช ใครเชดิ ใครชู ชางเขา พระพทุ ธศาสนาคะ (จำเปนหรอื ไมคะ) อยากใหทกุ คนมีธรรมะ ใครเบอ่ื ใครบน ทนเอา ในหวั ใจจะไดพ นทกุ ขรว มกัน ใจเรา รมเย็น เปนพอ ทุกวันน้ีหม่ันทำบุญใหมากข้ึน สวดมนต เจริญสติ ใส บาตร ทำสงั ฆทาน ฟง ธรรมเนอ่ื งๆ และท่ภี มู ิใจทีส่ ดุ ไดจ ัดงาน ฟงบรรยายธรรมข้ึนรวมกับสามีเร็วๆ น้ีคะ โดยเรียนเชิญคุณ

1๑6๖8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๖6๙9 พอ เปนหนึง่ ในองคบ รรยายนัน้ ดวย วันท่ี ๒๔ มกราคม ๒๕๕๓ ๘๓. เวน วนั ทไี่ มส ะดวก ที่อาคารวงศช าญศิลป (บางลำพู) คำถาม อนาคตคิดอยากจะเปดสถานปฏิบัติธรรมเปนศูนยรวม กราบเรียนอาจารย สนอง วรอุไร ที่เคารพยิง่ ครบั ใหคนมาปฏบิ ัติ ฟงธรรม ขอบารมีคณุ พอ ชวยสง ใหหนแู ละสามี ผมมีปญ หาจะถามอาจารยค รบั ไดม ีโอกาสรบั ใชพระพทุ ธศาสนาใหย งิ่ ๆ ขึ้นไป ดว ยนะคะ ๑. ผมไดฝ ก นงั่ สมาธดิ ว ยตนเองทกุ วนั ตงั้ ใจวา จะทำทกุ คำตอบ วนั (เวนวันท่ไี มสะดวก)ตลอดชีวติ การไมม ีครูอาจารยช วย จะมี วิธีรักษาโรคดวยการสะกดจิต เปนวิธีการท่ีถูกของผูท่ี โอกาสมีดวงตาเห็นธรรมหรือเปลาครับ เพราะงานที่ทำ อยูไมมโี อกาสเขาฝก อบรมปฏิบัติธรรมเลยครบั นำมาใช แตไ มถ กู ตอ งตามคำสอนของพระพุทธโคดม ที่สอนให ปฏิบตั ิสมถภาวนาและวปิ ส สนาภาวนา จนมสี ตมิ ีปญ ญาเห็นถูก ๒. สมาธริ ะดบั ขณกิ สมาธิ อปุ ปจารสมาธิ อปั นา ตามธรรมเกิดข้ึน แลวความกลัวในสิง่ ใดๆยอ มไมม ี สมาธิ มอี าการอยา งไรที่บอกไดวาน้ันคือสมาธิระดับนน้ั ครบั และ การเอาชวี ติ เขา แลกกบั ความปวดเมอื่ ย แตเ คย ผูใดประสงคใหเกิดผลจากการปฏิบัติธรรมกาวหนา ไดยินบางคนทำแลว ขาชา อาจารย ชว ยชีแ้ นะดวยครับ รวดเร็ว ควรนำตัวเขาปฏิบัติกรรมฐาน โดยไมจำเปนตอง สรางสัญญาท่ีเปนอวิชชาใหเกิดความเศราหมองข้ึนกับใจ หาก ๓. จะสรางเหตุอะไร ใหไดเ กดิ ในศาสนาพุทธอกี ครบั ประพฤติไดเชนนี้แลว การเขาถึงมรรคผลของการปฏิบัติธรรม สดุ ทา ยนขี้ ออำนาจ คณุ พระศรรี ตั นไตร จนปกปก รกั ษา ยอมเกิดไดง าย ออาจารยสนอง และทีมงามกัลยาณธรรม ใหปราศจากสิ่งขัด ขวางตอการสรางบามี ขอบคุณดวยใจครบั สาธุ ท่ีผูถามปญหามีความเห็นถูกดวยหม่ันทำบุญอยู เสมอ เพราะบญุ เปน ทพี่ ง่ึ ดที งั้ ในโลกนแี้ ละในโลกหนา รวมทงั้ ยงั คำตอบ เปนสะพานสงถึงพระนิพพานได และความคิดท่ีจะสรางสถาน (๑). ขอ ความทเ่ี ขยี นไวใ นวงเลบ็ เขยี นโดยคนทไี่ มม สี จั จะ ปฏบิ ัติธรรมเปน ดำริของผมู ีความเห็นถูก เพราะตงั้ ใจวาจะทำทกุ วนั แลว ไมท ำตามทีต่ งั้ ใจ อยา งนีส้ ามารถ .... สาธุ จงสำเร็จ ปฏบิ ตั ธิ รรมได แตเ ขา ไมถ งึ ธรรมทป่ี ฏบิ ตั ิ ฉะนนั้ พงึ กำหนดความ

1๑7๗0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๗7๑1 ต้ังใจ (อธิษฐาน) เสียใหมว า จะทำใหไ ดม ากเทาที่โอกาสเปด ให ๘๔. รสู กึ วางมาก ทำอยา งน้ี ไมเ สยี สจั จะ แลว การปฏบิ ตั ธิ รรมยอ มเขา ถงึ มรรคผล ไดง าย คำถาม เรยี น ทา นอาจารย ดร.สนอง วรอไุ ร อนง่ึ งานทท่ี ำอยใู นปจ จุบัน หากไมผิดกฎหมาย ไมผ ดิ หนูไดรูจักอาจารยจากหนังสือสุขอยางย่ิงเมื่อจิตเปน ศลี ไมผ ดิ ธรรม และมสี ตอิ ยกู บั งานทท่ี ำ มปี ญ ญาเหน็ ถกู ตรงอยู กับงานทที่ ำ การเขา ถงึ ดวงตาเห็นธรรม จงึ จะมีโอกาสเกดิ ได อสิ ระ ไดค น ประวตั ขิ องอาจารยท ำใหไ ดร จู กั ชมรมกลั ยาณธรรม และไดเปน สมาชิกของชมรมฯ ไดไ ปรวมงานของขมรมฯ หลาย (๒). ผูใดปฏิบัติสมถภาวนา แลวทำใหจิตสงบเปน ครง้ั และกจ็ ะไปรว มงานอกี คะ หนมู ที กุ ขท จ่ี ะขอความสวา งทาง สมาธปิ ระเด๋ียวประดาว เรยี กวา ขณกิ สมาธิ ปฏบิ ัติ ปญ ญาอีกแลว คะ สมถภาวนาแลวทำใหจิตสงบเปนสมาธิจวนแนว หัวหนางานมักจะไมมอบหมายงานใหเปนกิจลักษณะ แน เรียกวา อปุ จารสมาธิ และปฏบิ ัติสมถภาวนา และระเบียบการขึ้นเงินเดือนใหมของขาราชการ ตองใหบันทึก แลวทำใหจติ เขา ถงึ สมาธแิ นว แน เรียกวา อัปปนา การทำงานทไ่ี ดร บั มอบหมายเพอ่ื เปน หลกั ฐานการพจิ ารณาเลอ่ื น สมาธิ สมาธิทงั้ สามระดบั น้ัน จะรเู หน็ เขาใจไดอยา ง ขนั้ เงนิ เดอื น ทำใหห นไู มม งี านทไี่ ดร บั มอบหมายทำและบนั ทกึ ท่ี ถองแทกบั ผปู ฏิบตั ธิ รรม และมสี ภาวะของจติ เปนเชน เปนกจิ ลกั ษณะ ไดแตบนั ทกึ สง่ิ ทท่ี ำ หนูรสู กึ รอ นใจเกดิ ความขนุ ดงั ท่กี ลาว เคอื งบอยๆ แลว ก็อึดอัด เวลาทำงานจะรูสกึ วา งมากๆ อน่งึ จะพัฒนาจติ ใหอยเู หนือความปวดเม่อื ยได ตอ งมี สภาวะของจติ เปน อยา งนอ ยอปุ จารสมาธิ แลว ความจรงิ ในสจั จ หนูควรทำอยางไรดีคะ ขอบพระคุณทานอาจารยมาก ธรรมดงั กลาว จงึ จะเกิดขนึ้ ได คะ ลกู ศษิ ยของทา นคนหน่ึงคะ (๓). ผูใดปรารถนาเกิดมาเปนชาวพุทธ ตองประพฤติ เหตใุ หถ ูกตรงสามอยางคือ สรางมหาทาน อธษิ ฐานเกดิ อีกเปน คำตอบ ชาวพุทธ และทำเหตใุ หถกู ตรงคือ ประพฤตติ นใหเปน ผมู ีศีล มี ผใู ดรอคำสงั่ จากหวั หนา งาน แลว จงึ ปฏบิ ตั งิ านได ผนู น้ั ธรรมคมุ ครองใจ เมอื่ ใดเหตปุ จ จยั ลงตวั ความสมปรารถนายอ ม เกิดเปน จรงิ ได ดอยศักยภาพ ตรงกันขาม ผใู ดปฏบิ ตั ิงานตามหนาทโ่ี ดยไมต อ ง รอรบั คำส่งั จากหัวหนางาน ผนู ้ันมีศักยภาพ เชนเดียวกันในการ

๑1๗7๒2 : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๗7๓3 ปฏบิ ตั ธิ รรม ครสู อนกรรมฐานทด่ี ี ยอ มไมส อนกรรมฐานแกศ ษิ ย ทเ่ี รา คดิ วา เอาเปรยี บเรา ไมจ รงิ ใจ ไมม นี ำ้ ใจ เปน ตน เราควรจะ หากศิษยมีปญหาแลวนำตัวเขาหาพรอมกับไตถามถึงขอติดขัด ปรบั ความคดิ ของเราอยา งไรดคี ะ เราจงึ จะทำงานอยา งมคี วาม ครจู ะแนะนำให ศษิ ยเ ชน นเ้ี ปน บคุ คลทม่ี คี ณุ ภาพ ผดู อ ยศกั ยภาพ สขุ และสนกุ สนาน ทงั้ ๆ ท่ีอา นหนังสือของทานอาจารยม าคดิ วา มีเวลาวา งมาก แตผูมีศักยภาพหาเวลาวา งไดย าก ฉะน้นั ผูถาม เขาใจดีแลวแตพอถึงเวลาปฏิบัติจริงๆ มันทำใจยากคะ เพราะ ปญ หาตอ งยอ นกลับมาดตู ัวเอง แลว ปรับแกไ ขใหถูกตอ ง ตองยอมรับวา ตวั เองยังมีกเิ ลสอยู ๘๕. จดหมายฉบบั ท่ี ๓ สุดทายนี้ขออวยพรใหอาจารยมีสุขภาพแข็งแรงตลอด ไป เพื่อทจี่ ะไดทำภารกจิ ทที่ า นอาจารยไดต งั้ ใจไวค ะ คำถาม กราบสวสั ดที า นอาจารยส นองคะ คำตอบ น่ีเปนจดหมายฉบบั ท่ี ๓ ท่ีไดเขยี นมาดีใจมากท่ไี ดรบั คำ ผูใดประสงคอยูกับโลก หรืออยูกับการทำงานใหกับ ตอบจากอาจารยในจดหมายฉบบั แรกคะ ขอบพระคณุ มากคะ สงั คมอยา งมคี วามสขุ ตอ งพฒั นาตวั เองใหม ปี ญ ญาเหน็ ถกู ตาม เมอ่ื ๒๒ พฤศจกิ ายน ๒๕๕๒ เปน ครั้งแรกที่ไดไปรวมงานของ ธรรมไดแลว จะเห็นวา การทำงานเปนการเรยี นรูคน เรยี นรวู ธิ ี ชมรมกัลยาณธรรมที่ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร ทาพระจันทร การทำงาน ซ่ึงเปนการเพิ่มประสบการณใหกับชีวิต ผูมีปญญา และเปนคร้งั ที่ ๒ ทไ่ี ดเ หน็ ทานอาจารยบ นเวที ครั้งแรก คอื งาน เห็นถูกเห็นวา ใครประพฤติเบียดเบียนเรา เปนเร่ืองดี เพราะ ของหลวงปูพุทธอิสระท่ีลุมพินีวันที่ผานมา ดีใจและอิ่มเอมใจที่ เรามสี ง่ิ ดใี หเ ขาเบยี ดเบยี น ตรงกนั ขา มหากเราไปเบยี ดเบยี นใคร ไดพ บอาจารยม ากคะ บรรยายเปน คำพดู ไมถ กู เลยคะ ถงึ แมจ ะไม แสดงวาเราเปนคนพรอง เปนคนขาดแคลน เปนคนไมมีน้ำใจ ไดเจอกันใกล ๆ แตประทับใจกับหัวขอบรรยาย ลงทุนขามชาติ จึงตองประพฤตเิ บยี ดเบียนผูอ น่ื เบียดเบียนสงั คม เบยี ดเบียน มากคะเพราะตรงประเด็นท่ีสุด ชวงสุดทายทานอาจารยกรุณา ประเทศชาติ ฯลฯ เม่ืออายขุ ยั จบสิน้ ลง พลงั แหงการประพฤติ แบงบุญใหกับผูรวมปฎิบัติธรรมตองขอบอกวา ต้ืนตันจนน้ำตา เบียดเบียน (บาป) ยอมผลักดันจิตวิญญาณใหโคจรไปสูภพภูมิ คลอเลยคะ ตำ่ ท่ีตาเนือ้ มองไมเห็น แตตาใน (ทิพพจักข)ุ สัมผัสได มเี รอ่ื งจะรบกวนอาจารยน ดิ หนอ ยคะ คอื อยากจะถาม ฉะน้ัน บุคคลผูหวังความเจริญของชวี ติ พงึ หมัน่ ฝก จิต วา ถา เราทำงานไมม คี วามสขุ เพราะในทท่ี ำงานเราตอ งพบกบั คน ใหมกี ำลงั สติ และปญ ญาเหน็ แจงเกิดขน้ึ ไดเ มอ่ื ใดแลว จึงจะอยู กบั โลกไดอยา งมีความสขุ อยูกับการทำงานอยา งมคี วามสุข

1๑7๗4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๗7๕5 ๘๖. สมควรหรือไม (๒). การทำบุญมีใหเ ลือกทำไดสบิ อยาง ไดแ ก บำเพ็ญ ทาน รกั ษาศลี เจริญจติ ตภาวนา ประพฤตอิ อนนอ ม ชวยเหลอื คำถาม ผอู น่ื แบงความดีใหผอู ่นื ยนิ ดีในความดขี องผูอื่น ฟงธรรม สง่ั กราบเรียนทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ทีเ่ คารพ สอนธรรม ทำความเหน็ ใหถ ูกตรง ๑. การทำบญุ เพือ่ อุทศิ ใหก บั ผทู เ่ี ราตอ งการใหนั้น เชน อนึง่ การเจรญิ จติ ตภาวนา (ปฏิบัติธรรม) เปน บุญ บดิ า มารดา เปนตน มักอทุ ศิ เผอ่ื ไปใหก บั ผอู ่นื เชน สรรพสตั ว ใหญส ดุ เพราะสมถภาวนามอี านสิ งสใหเขาถงึ เปน สหายกับหมู ท้งั หลาย เปนตน ดวยเสมอ เปน การสมควรหรอื ไมคะ หรอื เมอื่ พรหมได และวปิ สสนาภาวนามอี านสิ งสใ หเขาถงึ นพิ พานได ถึงวาระทจี่ ะทำบุญแบบเจาะจงกต็ องเจาะจง จึงจะเปนการ สมควร ๘๗. บรจิ าคโรงศพ ๒. หากทา นอาจารยม ขี อตักเตือนใดฯ กข็ อใหเมตตา คำถาม ตกั เตือนชี้แนะดฉิ ันดว ยนะคะ เรยี นอาจารยสนอง ท่นี ับถอื ผม เขาไป อาน ศึกษา คำถาม คำ ตอบ ใน เว็บไซต ขอขอบพระคุณในความกรณุ าที่ทานอาจารย เสียสละ เวลาในการตอบปญ หา และช้แี นะแนวทางแกดิฉนั เปนอยา งสงู กัลยาณธรรมอยูเสมอใครขอเรียนถาม และขอคำช้ีแนะจาก นะคะ และขออนุโมทนาในบุญกุศลทงั้ หลายท่ีทา นอาจารยไ ด อาจารยด ังนีค้ รบั สรา งสมไวด แี ลวคะ เม่ือกอ นผมชอบทำบุญ ในลกั ษณะถวายสงั ฆทานเกอื บ คำตอบ ทกุ เดอื น และบรจิ าคโรงศพทุกป อยางนอยปล ะครง้ั มาในชวง (๑). เม่ือผูถามปญ หาตอ งการให ตอ งถามวาผูรับ ๒-๓ ปน ้ี รายไดไ มม ี ตอ งจำกดั เงนิ ในการใชจ า ย จงึ ลดการถวาย สงั ฆทานและบริจาคโรงศพ แตยังสวดมนตและนัง่ สมาธอิ ยูทกุ ตองการไหม หากผูรบั อาทิ บิดามารดา อยูในวสิ ัยท่มี ารับบญุ วัน ในใจก็คดิ อยบู างวา ไดท ำบญุ มามาก แตทกุ วันน้ีทำไมยงั พบ ไดและเขามาอนโุ มทนาบญุ ความสำเรจ็ ในการอุทิศบญุ ยอม กับความลำบากอยู (แตจ ากการศกึ ษาจาก เวบ็ ไซตของอาจารย เกดิ ขึน้ จะอทุ ศิ บุญแบบเจาะจงหรืออทุ ิศบญุ ใหก ับสรรพสตั ว ยอมทำไดต ามใจปรารถนาของผอู ทุ ศิ

๑17๗6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๗7๗7 ก็รูตัว และปจจุบันนี้ ก็ไมไดหวังสิ่งตอบแทนจากการทำบุญ) ๘๘. เกรดนกั ศกึ ษา มาเมื่อไมนานมาน้ี ไดอานจากเว็บไซตแหงหน่ึง วาบางคร้ังเจา กรรมนายเวรของเราท่ีอาฆาต ไมยอมอโหสิกรรมให ก็จะตาม คำถาม เบยี ดเบยี นอยู ซงึ่ การทเี่ ราอทุ ศิ บุญใหเ ขา ทำใหเ ขามบี ารมีเพิม่ กราบ สวัสดอี าจารย สนอง มากขนึ้ ตามเบยี ดเบยี นเราหนกั ขนึ้ แตเ ทวดาผรู กั ษากลบั ไมไ ดร บั กอ นอน่ื ขอขอบคณุ อาจารย คะ ทที่ า นยอมเสยี สละทงั้ สว นบุญ เพราะเราไมไดอทุ ิศใหทา น ไมทราบวา อาจารยมคี วาม เห็นเชนไรครบั แรงกาย และแรงใจ เพื่อชวยชแ้ี นะทางทถี่ ูก ใหก ับเพอ่ื นมนษุ ย วันน้ีดิฉัน อยากเรียนถามขอความรูจากอาจารยคะ คือดิฉัน คำตอบ เปน พนกั งานในระดบั บรหิ ารขององคก รแหง หนงึ่ วนั เสารถ งึ วนั ผใู ดประพฤตติ ามบุญกิริยาวัตถุ ๑๐ (ดหู นา ๒๖) ไดแลว อาทติ ย จะเปน อาจารยพ เิ ศษ สอนนกั ศกึ ษามหาวทิ ยาลยั รฐั แหง หนงึ่ แตเ ทอมทผี่ า นมา ปรากฎวา มนี กั ศกึ ษากลมุ หนง่ึ ประมาณ ความประพฤติท้ังสิบรูปแบบน้ันเปนบอเกิดแหงบุญ และบุญ ๕-๖ คน มารอ งเรียน หวั หนาภาคฯ เรอื่ งเกรด นศ แจงวา ดฉิ ัน ท่ีมีอานิสงสสูงสุด ไดแกบุญท่ีเกิดจากประพฤติจิตตภาวนา ไมมคี วามเปน ธรรม ใหเ กรด เขา D เลยทำใหเขาพลาด เกียรติ (ปฏบิ ตั ิธรรม) ซ่ึงผใู ดทำบุญโดยไมห วังผลตอบกลบั คืนมา ผนู ั้น นยิ ม ๑ และเม่อื ไปเรยี นวชิ าอน่ื ทเี่ กีย่ วของ กม็ ักจะพดู พาดพิง ไดบ ุญเตม็ รอย เมอ่ื ผมู ีบุญไดอทุ ิศบุญใหกับเจากรรมนายเวร ให ไปในทางทไี่ มด ี วา ไมไดส อน สอนไมร เู ร่อื ง กับผูม อี ปุ การคณุ รวมถึงเทวดาท่คี มุ รกั ษา และเขาเหลานนั้ มา อนโุ มทนาบญุ ได ผลแหง การอุทิศบญุ ยอ มเกิดขึ้น เม่ือไดย ินครง้ั แรกดิฉนั รูสึกเสยี ใจที่ เปน เพราะเราหรือ ไมทท่ี ำใหเ ขาไมสมความปรารถนา โกรธทุกครง้ั ทเ่ี ราสอน ก็ อนงึ่ การถวายสังฆทาน การบรจิ าคโลงศพ เปน บญุ ท่ี พยายามทำเต็มทเี่ สมอ และพยายามหาส่ิงใหมๆ มาประกอบ ใหอ านสิ งสน อ ยกวา การปฏบิ ตั ธิ รรม หากมหี นเี้ วรกรรมมาก การ และเพิม่ เตมิ ภาคปฎบิ ตั ิดวย แตกลับไดร บั การตำหนิในเร่ืองท่ี อทุ ศิ บุญท่ีมีอานสิ งสนอยเชนนี้ ทำใหห น้ีเวรกรรมหมดไปไดย าก ไมเ ปนความจริงเลย และทอแทค ะ เพราะท่ีไปสอนสว นหนึง่ ตั้งใจวาจะนำความรูท่ีเรียนมาสอนและทำประโยชน มีทองหนงึ่ พันชงั่ มอิ าจซ้อื เวลากลบั มาได ปจจุบัน ดิฉนั มคี วามคดิ ทอ่ี ยากจะเลิกสอน เพราะรูสึก เบื่อกับวฒั นธรรมการศึกษาบานเรา ที่มงุ เนน ใหเดก็ แขงขัน ชงิ ดีชงิ เดนกนั จะลืมประโยชนทจ่ี ะไดร ับจริงๆ จากการศกึ ษา

1๑7๗8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๗7๙9 วิชาการสอนกม็ งุ เนนแตเอาใจตลาด เนือ้ หาการสอน มีการพูด ๘๙. พิจารณาตอนไหน ถงึ คุณธรรมและจรยิ ธรรมบางแตก ็นอ ย ยิง่ มหาวิทยาลยั ออก นอกระบบดวยทุกอยา งมงุ แตห ารายได คำถาม กราบเรยี นทานอาจารย สนอง ทีเ่ คารพ ดิฉนั อยากไดร ับคำช้ีแนะจากอาจารยจ รงิ ๆ คะ เวลานั่งเม่ือจิตเปนสมาธิจนเราไมรูสึกวามีลมหายใจ คำตอบ แลว เราจะพจิ ารณาตอนไหนคะ เพราะพอคลายจากสมาธแิ ลว ใครจะพูดอยา งไรเปนสิทธิข์ องเขา แตค วามเปน จริง เราเหมอื นรสู กึ วา พอแลว ไมอยากน่ังตอ แลว รบกวนอาจารย ชว ยแนะนำดว ยคะ อยทู กี่ ารกระทำของเรา ในครงั้ พทุ ธกาล จิณจมานวิกา แสรง ทำเปน ทองโต มากลา วตพู ระพุทธเจา ตอหนาหมูภ กิ ษุ วาเปนพอ ขอบคณุ คะ ของเดก็ ในทอ ง พระพุทธะมิไดหวน่ั ไหว เพยี งแตตรสั กับนางจิณ จมานวกิ า ในทำนองที่วา “นอ งหญงิ เร่อื งนเี้ รารูกันเพยี งสอง คำตอบ คน คนอ่นื เขาไมรูดวย” ในทส่ี ดุ เดอื ดรอ นถึงเทวดาตอ งลงมา ผเู หน็ ถูก จะยกเอาความรูสกึ วาไมม ีลมหายใจ ขน้ึ มา ชวยทำใหเชือกที่ผูกกับไมท่ีรัดหนาทองขาดออก พิจารณาดวยจติ สงบ จนเหน็ วา ความรสู กึ ไมม ลี มหายใจดำเนนิ แลว หลน ลงมา ความจรงิ จึงปรากฏ ฉะน้นั หากผู ไปตามกฎไตรลักษณ (อนจิ จงั ทกุ ขัง อนตั ตา) เม่อื ใดความ ถามปญ หาไดต ระหนกั ชัดวา งานสอนตนเอง ได รสู ึกไมมีลมหายใจ เขาสูความเปนอนตั ตา คือไมใ ชตัวไมใ ชต น ทำดีทีส่ ุดแลว และมีจติ ไมเ ปน อคติแลว ไมควร แทจ ริงไดแ ลว ปญ ญาเหน็ แจง ในความรสู ึกไมม ีลมหายใจยอ ม เอาคำกลาวตมู ารบกวนใจใหขนุ มวั เพราะเปน เกิดขน้ึ ตรงกนั ขา มผูมีความเห็นผดิ ยอ มพอใจในการมจี ติ สงบ เรื่องธรรมดาของโลกวา คนทมี่ ไี อคิวสงู ยอมมี (สมาธ)ิ ทตี่ นเขา ถงึ นแ่ี หละครบั ทีเ่ รียกวา คนหลงลึก ไดแ ก ความเหน็ แกต ัว (ego) สงู ตามไปดวย พรหมทเ่ี ปน ปถุ ชุ นไดแ สดงเปนตัวอยางใหด ูแลว อน่งึ พระพทุ ธะเปนผูร จู ริง มไิ ดส อนพุทธบรษิ ัทใหหนี ปญหา แตสอนใหอ ยกู บั ปญหา แลว ใชป ญ ญาเห็นถกู ตามธรรม พึงชนะคนโกรธ ดว ยการไมโกรธ มาแกป ญหา ปญหาจึงจะหมดไปไดจ ริง

1๑8๘0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๘8๑1 ๙๐. ลกู ชาวไร- ชาวนา คำตอบ ผูถามปญหาปรารถนาจะพบอาจารยสั่งสอนในเรื่อง คำถาม ผมไดรับขอมูลที่เปนประโยชนอยางมากทางเวปไซต การฝก จิต ทำไมไมล องอธษิ ฐานขอพบอาจารยแ ลวฝากตัวเปน ศษิ ย หรือไมก็ลองไปฝากตวั เปน ศษิ ยห ลวงปพู ุทธะอสิ ระ แหง กลั ยาณธรรม จงึ อยากขอคำแนะนำในการฝกจติ วัดออนอย อำเภอกำแพงแสน จังหวดั นครปฐม หากสูไมถ อย ผมเปนเพยี งลกู ชาวไร ชาวนา การศกึ ษานอย มีโอกาส เอาชวี ติ เขา แลกธรรมของพระพุทธะ ไดธรรมะแนน อน ได มาแสวงโชคในเมืองหลวงต้ังแตอ ายุ ๑๕ ป ดำรงชพี ดวย ๙๑. สมยั ยังเปน เดก็ การเปนชาง ในบริษัท ตางๆ จนประสบความสำเร็จ ในอาชีพ ดวยการทม่ี ี บรษิ ทั ของตวั เอง แตใ นขณะที่กิจการ กำลังจะไป คำถาม ดว ยดี กต็ อ งถกู เพอื่ นทเ่ี ปน หนุ สว นกนั หกั หลงั ตอนนนั้ ผมเองกม็ ี กราบเรยี นทานอาจารย สนอง ทีเ่ คารพ ความรสู กึ เครยี ดแคน แตย งั โชคดที ใ่ี นตอนนน้ั ผมเองไดม โี อกาส กอ นอ่นื ขอแนะนำตัวสัน้ ๆ กอนครบั ตอนนผี้ มอายุ ๔๐ ไดไ ปจดั รายการวทิ ยชุ มุ ชนแหง หนง่ึ ถงึ จะไมไ ดเ งนิ เดอื นอะไรแต ไดร สู กึ วา งานทท่ี ำในขณะนนั้ มสี ว นทำใหไ ดส รา งบญุ เพราะทาง ป จบปริญญาตรี ที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร เชนเดียวกับ สถานมี โี ครงการจดั ทวั รธ รรมะ ทำใหผ มไดเ ขา ใจสจั จะธรรมบาง ทานอาจารยครับ ผมมีเรื่องท่ีอยากเรียนทานอาจารย เพ่ือขอ อยา ง วา การทไ่ี ดท ำอะไร ทเี่ ปน ประโยชนต อ สว นรวม มนั มคี วาม คำแนะนำครับ สุขอยางบอกไมถูก และในขณะปจจุบนั น้ี ผมอายไุ ด ๓๗ ยังคง แสวงหา ครบู าอาจารยท จ่ี ะสอนสงั่ ในเรอื่ งการฝก จติ ใหเ หมาะ ๑. ตัวผมตั้งแตสมัยยังเปนเดก็ ชอบสวดมนต นัง่ สมาธิ สมกบั ตวั เอง เพราะในเวลานผี้ มไมต อ งการทรพั ยส มบตั อิ ะไร ไม เปนประจำ ตอนท่ีเปนเด็กชวงเรียนประถมปที่ ๒-๓ เวลาท่ีมี ปรารถนาการสรรเสรญิ ใดๆ หวงั แตเ พยี งวา ชวี ติ ทเี่ หลอื อยนู ้ี จะ เร่ืองไมสบายใจ จากภายในครอบครัว (เพราะวาคุณพอ คุณ สามารถตอบแทนคุณแผนดิน คุณบดิ า มารดา ผมู พี ระคณุ ได แมทะเลาะกันแทบทุกวัน) ผมไมรูจะทำอยางไร ผมก็จะเดินไป อยางไร ทว่ี ดั ไมร วู าเพราะอะไร ผมจะเดนิ ไปดูวดั แตไมไดเขาไปหรอก นะครบั อยแู คต รงหนา วดั เทา นนั้ ไดแ ต ยนื มองอยทู ห่ี นา วดั พอ ขอขอบพระคุณลวงหนาเปนอยา งสูง ใหร สู กึ สบายใจแลว กจ็ ะเดนิ กลบั มาบา น ซงึ่ เปน แบบนบี้ อ ยๆ เมอื่

1๑8๘2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๘8๓3 โตขน้ึ มานดิ นึงประมาณมัธยมตน กจ็ ะฝกน่งั สมาธิ จะฝกตามท่ี อยตู ลอดก็ไมห าย ผมพยายามท่ีจะบอกใหน อ งชายสวดมนตทำ อานจากในหนังสือบาง และฝกตามแนวของวัดพระธรรมกาย สมาธเิ ผอ่ื บญุ กศุ ลจะไดช ว ยเขา แตเ ขากไ็ มฟ ง เรอื่ งนก้ี เ็ ปน เรอ่ื ง ดวย (สมัยเด็กนะครับ) ทำใหจิตมันสงบ และรูสึกทุกขจาก ท่ีทางบานหนักใจมาก คุณพอผมทานก็อายุมากแลว ไมรูวาจะ ปญ หาครอบครัวนอยลง ผมมคี วามทุกขมาก จนคิดอยากตาย ดแู ลนองชายไดอีกนานแคไหน คือตวั นอ งชาย เขากด็ ูเหมอื นจะ หลายครั้ง อยากจะไป ทำเรือ่ งทไ่ี มด ี เชน ไปติดยาเสพติด หรอื ไมพ ยายามทจี่ ะเขา ใจตวั เอง และชว ยตวั เองใหด ขี น้ึ เลย ทางบา น คิดอยากจะไมเรียนหนังสอื แตเ พราะอะไรก็ไมทราบครบั เวลา ทกุ คนก็หนักใจ เพราะไปรกั ษาตวั พอจะดีขึ้น เขากไ็ มท านยา บัง ท่จี ะคดิ ทำเอง เหลา น้ัน ในใจมนั กจ็ ะคดิ ข้นึ มาไดทกุ ทวี าอยา ทำ คบั เขาก็ไมไ ด เขาก็จะใชกำลังทำรา ย และดาวาหยาบคาย ผม เลย มันไมดี เหมือนกับจะมีอะไรบางอยางมาดลใจวาอยาไป ยอมรบั วา ผมกเ็ หลอื อด หลายครงั้ แตก ส็ งสารเขา เวลานง่ั สมาธิ ทำอยางนน้ั ชวี ิตมันจะเสียหาย ผมกเ็ ลยไมคิดสน้ั และจะไมท ำ กจ็ ะอทุ ศิ บญุ กศุ ลใหไ ปชว ยเขา อยากใหเ ขาหายจากโรคน้ี ผมจะ อะไรที่ทำลายอนาคตตัวเองครับ ผมอดทนต้ังใจเรียนมาจน ชว ยนอ งชายผมไดอ ยา งไรครบั การทำบญุ อทุ ศิ สว นกศุ ลจะชว ย จบ และสอบเขาเรียนตอได แตปญหาครอบครัวท่ีผมเลาให เขาไดไ หมครบั อาจารยฟงตอนตน ก็ยงั ไมจ บครบั มันแยม ากมาตลอด สว นนึง อาจเปนเพราะ ครอบครัวเรายากจน ท่ีบานมีลูกหลายคน ลืม ๔. ปญหาตอน้ีเปน ปญ หาของผมครบั ชวงปน ี้ชวี ติ ผม บอกอาจารยว า ผมเปน คนโตดว ยครบั จงึ ทำใหร บั แรงกดดนั มาก แยครับ จริงๆ แลว มันเปนมาประมาณได ๒ ปแ ลว ครับ คอื เพราะรสู กึ วาตวั เองเปน ที่ระบายอารมณข องผใู หญ เหตกุ ารณ ผมเปล่ยี นงาน ๓ คร้งั แลว ครบั ในปน ี้ ครั้งลาสุดผมตอ งออก ที่ผมเลาใหท า นอาจารยฟ ง นี้ เปนกรรมเกาของผมใชไ หมครับ จากงานเพราะความไมย ุตธิ รรมของหัวหนา งาน และเจา ของ บรษิ ัท ผมเพิง่ ยา ยเขาไป ทำงานไดห นึ่งเดอื นในตำแหนงผชู วย ๒. คือวาตอนน้ีแมวาคุณพอ คุณแมทานจะมีอายุมาก ผูจดั การ ผมเขาไปทำงานในชว งแรกๆ กม็ องเหน็ วา ทบ่ี รษิ ัท แลว ๖๐-๗๐ กวา แลว แตท านท้ังสองกย็ ังมปี ากเสยี งกันอยู ถงึ แหง นม้ี ปี ญ หาความขัดแยงกัน ภายในคอนขางรุนแรง รวม ตอนนอ้ี าจจะไมบ อ ยเหมอื นเมอ่ื กอ น แตผ มกส็ งสารทา นไมอ ยาก ถงึ ปญหากับลูกคา ดว ย และผมกม็ องออกวาทงั้ น้เี พราะการ ใหทา นเปน แบบนนั้ จะมวี ธิ ไี หนชวยทานไดบ างครบั บรหิ ารงานท่ีขาดประสทิ ธภิ าพของหัวหนา ผมเองซ่ึงตรงนี้ เองทำใหผมเขาใจวา ผมจะตอ งเขามาชว ยหัวหนา คนน้ี ทำให ๓. จากปญ หาภายในครอบครวั ทำให นอ งชายตอ งปว ยมี ผมทุม เททำงานอยางหนกั ใหกบั องคก ร ไปทำงานต้ังแตเ จด็ อาการทางจติ มาเปนเวลา ๒๐ ปก วา แลว เขา ออกโรงพยาบาล

1๑8๘4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๘8๕5 โมงเชา กลับบานสามทมุ บาง ส่ที ุมบาง จนลกู คาและผบู รหิ าร สุดทาย น้ี หวัง วา ทาน อาจารย จะ ได เมตตา ชี้แนะ พอใจในการทำงานของผม ตอ มาหวั หนาผมกลับไมพ อใจ และ แนวทางและตอบคำถามใหผมดว ยนะครับ ขอขอบพระคุณ ไปแจง เจา ของบรษิ ทั ใหป รับผังองคกรใหม โดยการผลักภาระ มากครบั ดว ยความเคารพอยา งย่งิ ปญหางานท่ีมีอยูมาทีผ่ มทง้ั หมด ซ่งึ ผมมองวามนั ไมยุติธรรม แมว า จะพยายามเจรจากบั เขาแลว แตห ัวหนา กบั เจาของบริษทั คำตอบ พวกเขาก็ไมม ใี ครเห็นใจผมเลย ทำใหผ มไมส ามารถทนทำงาน (๑). เปนเรื่องของกรรมเกาท่ผี ถู ามปญหา เอาใจของ ตอไปได จึงลาออกจากบรษิ ัทมาไดส องเดอื นแลว ครับ เรอื่ งท่ี เกิดขนึ้ กับผมอยา งนี้มนั เปน เพราะอะไรครับอาจารย แลว ผม ตนเองไปเหน็ ดีดว ย ที่บคุ คลทงั้ สองกำลังโตแยง โตเ ถยี งกนั ใน ควรจะ ทำใจอยา งไร ตอนน้ผี มพยายามคดิ ใหอภยั พวกเขาที่มา อดตี ทำรา ยชีวิตการทำงานของผมแบบน้ี ผมอยูทบี่ านกจ็ ะไหวพระ สวดมนต ตามแนวพระอาจารยจ รญั (เอาหนังสอื มาสวดตาม (๒). จะชวยทานได ตอเมือ่ บุคคลทั้งสองเกิดความ ครบั ) ทำไมชีวิตผมถงึ มีกรรมเยอะจงั เลยครับ มันจะดีขึ้นใช ศรัทธาในตวั ลกู และยนิ ดรี บั ฟงคำแนะนำแลว ปฏิบัติตาม คือ ไหมครบั ทา นอาจารย คือผมเปน หว งครอบครวั และลูกสาวซึง่ การใหอภัยเปนทานตอทุกอยา งท่เี ปน เหตุขดั ใจไดแลว ความมี ตอนนอ้ี ายไุ ดขวบกับอกี สามเดอื นแลวครบั ทานอาจารยแ นะนำ เมตตายอมเกิดข้ึนและถูกเก็บส่ังสมเปนเมตตาบารมีอยูในดวง ผมดวยนะครบั จติ ของผูใหอภยั เมตตาเปน คณุ ธรรมทใี่ หผ ลเปน ความสงบเยน็ ของจติ เปน คณุ สมบัติประจำใจของสตั วใ นพรหมโลก ๕. คำถามสุดทายแลวครับ ผมมีนิสัยชอบทำบุญ ให ตรงกันขา ม การทะเลาะเบาะแวง เปนผลของโทสะ ทาน มาโดยตลอด เมอ่ื กอ นเวลาทำบญุ กจ็ ะขอใหม คี วามสขุ การ บนั ดาลใหเ กดิ ข้ึน เมื่อใดท่ีถงึ วาระทีจ่ ติ ท้ิงรางไปเกิด งานเจรญิ รุงเรือง ชวี ติ ประสบความสำเรจ็ แตม าทราบวา การ ใหม โอกาสลงไปเกิดเปนสัตวอ ยูในอบายภมู จิ ึงเกิด ทำบุญ เราควรจะทำดวยไมหวังผลตอบแทนจึงจะมีอานิสงส ขน้ึ ได มากกวา ถาเชนนน้ั (๓). อานิสงสของบาป แสดงออกเปนความ ตอ ไปเวลาผมจะทำบญุ ผมจะไมอ ธิษฐานขออะไรอกี ไมส บายกาย ความไมสบายใจเปนธรรมดา ขณะท่ีบาปยงั อยา งน้ีจะถกู ตองใชไหมครบั ใหผลอยู ผูทำเหตไุ มดีไวก อ น ตอ งชดใชห น้บี าปจนกวา จะหมด สนิ้ ฉะนั้นการไปแนะนำสิ่งดีใดๆใหเขาประพฤติ ในหวงทีย่ ัง ตอ งเสวยอกศุ ลวิบากอยู ยอ มไมเกิดผลสมั ฤทธ์ิ

1๑8๘6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๘8๗7 ผูถามปญหามจี ิตเปนกุศลคดิ ชว ยเหลือนอ งชาย ซึง่ จะ - ทนตอ ความเจบ็ ใจ ชวยไดต อ งทำบญุ ใหญ (ปฏิบัตธิ รรม) ใหเ กดิ ขน้ึ แลวอทุ ิศผล ๔. แบกภาระงานท้งั หมด บญุ ใหกบั เจากรรมนายเวรของนอ งชาย หากเขายอมรับบุญท่ี อทุ ิศแลว ยกเลกิ การจองเวร อาการเจ็บปวยของนองชายจงึ จะ - ผมู ีความเหน็ ถกู เห็นวา เหตุท่เี ปนเชน น้ีเพราะตวั เองมี มีโอกาสหายได ศักยภาพในการทำงานสงู กวาคนอ่นื (๔). ปญหาท่ตี องลาออกจากงาน เหตเุ ปนเพราะผถู าม - ผมู ีความเห็นถูกเหน็ วา ตราบใดทล่ี มหายใจยงั เขา- ปญหามคี วามเห็นผดิ หากปรบั ความเหน็ ใหเ ปน ตรงขา ม แลว ยังออกอยู โอกาสใหชวี ิตไดเ รยี นรูงาน ไดเ รียนรูคน ยังเปดให ลองพิจารณาสาระคำพดู ที่ยกมาแสดงเหลา น้วี า เปนความจริง ทำได หรอื ไม ๑. อปุ สรรคไมมี บารมีไมเกดิ - ผูมีความเหน็ ถกู จะไมห นีปญ หา จะไมช ิงลาออกจาก ๒. ทศั นคติในการทำงานที่ถกู ตอ ง คือ งาน แบบท่คี นเหน็ แกต วั เขาทำกัน - ทำงานเพ่อื เรียนรูคน เพ่อื เรยี นรูวธิ ที ำงาน (๕.) นิสัยชอบทำบุญเปนเร่ืองดี และจะดียิ่งข้ึน หาก - ทำงานเพ่อื ใหเ กิดประโยชนก บั สงั คม ผูถามปญหาทำบุญใหญดวยการปฏิบัติธรรม (ดูบุญกิริยาวัตถุ - ทำงานเพื่อส่งั สมประสบการณใ หกับชีวติ ๑๐ หนา ๒๖) เม่อื ใดเขา ถึงปญ ญาเหน็ ถกู ตามธรรมไดแ ลว จะ - ทำงานเพ่ืองาน ไมป ฏิเสธคุณธรรมท่เี ปนบอเกิดแหงบารมีทเี่ รียกวา “อธษิ ฐาน” บคุ คลผหู วงั ความสำเรจ็ ไดอ ยา งถกู ตรง อาทิ สมุ ติ ตา (ยโสธรา), ฯลฯ ลกู สาวอำมาตยแ หง เมอื งหงสวดี (ปชาบด)ี , อปุ ตสิ สะ (พระสารี ๓. ความอดทน (ขนั ติ) เปน คณุ ธรรมท่ผี ูใ ดประพฤติ บุตร), ปป ผลิมาณพ (พระมหากัสสปะ) ฯลฯ ลว นตา งอธษิ ฐาน ไดแลว ยอมทำใหเกดิ เปน บารมี ผทู ี่บรรลุส่ิงดงี ามสูงสดุ ลวน มาแลวทกุ คน เปน ผมู ีความอดทนสนบั สนนุ - ทนตอความยากลำบากในงานท่ที ำ อยา เจบ็ ปวดกบั คำคน จงอดทนสูตอ ไป - ทนตอความตรากตรำทตี่ องทำงานยาวนาน (๗ โมงเชา ถึง ๓-๔ ทมุ )

1๑8๘8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๘8๙9 ๙๒. เลือกคนเชา ๙๓. บรรลธุ รรมแบบเฉยี บพลัน คำถาม คำถาม กราบเรียน ทานอาจารย ดร.สนอง วรอุไร ที่เคารพ กราบสวสั ดที านอาจารย สนอง วรอุไร ทเ่ี คารพ กระผม ไดมีโอกาสเขาฟงบรรยายธรรมของทาน อยางสูง ดฉิ นั ทราบวา การประกอบอาชพี ควรเลอื กอาชพี ทเี่ ปน อาจารย ๒ คร้งั ไมรวมท่ีรับฟงจากสอ่ื ธรรมะตาง ๆ อกี หลาย ครง้ั ดว ยกนั มขี อ สงสัยเกยี่ วกบั การปฏบิ ตั ธิ รรมและเร่อื งทัว่ ไป สัมมาทิฏฐิ แลวหากดิฉันมีบานเชาดิฉันตองเลือกใหคนที่จะมา ดงั ตอ ไปน้ี เชาทำธุรกิจที่มีสัมมาทิฏฐิดวยหรือไม หรือการประกอบอาชีพ ๑. ในการปฏิบัตสิ มถกรรมฐาน เคยไดยินอาจารยบ าง ของเคาไมเกี่ยวกับเราคะ เพราะมีคนมาติดตอขอทำ ทานบอกวาอยาไปกำหนด แตใหมีจิตจดจออยูกับองคภาวนา รานเกมสบาง คลีนิครักษาสัตวบาง โดยสวนตัวดิฉัน น้ัน (ปกติใช ยุบหนอ-พองหนอ) ซ่ึงผมก็ทำตามโดยพยายาม เกรงวาเราซ่ึงเปนเจาของบานจะไดรับผลกรรมน้ันไป มีสมาธิรับความรูสึกขณะท่ีหนาทองขยับ ยุบ-พอง ในขณะท่ี ดวย จึงขอกราบเรียนถามและขอคำแนะนำจากทาน ทำได ก็รสู ึกวา คุณภาพของสติจะดีกวา การบรกิ รรมในใจไปดวย อาจารยเพอ่ื ใหการดำเนนิ ชีวิตไมผดิ ศีล ผิดธรรมคะ แตจะคงสติตั้งมั่นไวไดไมนาน (จิตจะฟุงเพนพานไปท่ีอื่นอยาง รวดเร็ว) ตางจากการบริกรรมไปดว ย ทีค่ ณุ ภาพของสตอิ าจไม กราบขอบพระคณุ เปน อยา งสงู คะ มากเทา แตสามารถคุมจิตไวไดนานกวา ทา นอาจารยคิดวา ส่งิ น้ี เกิดข้ันเน่ืองจากสาเหตุใด แลวผมควรจะปฏิบัติกรรมฐานแบบ คำตอบ ไหนมากกวา กัน (ผมยังอยใู นระดับเรมิ่ ตน แตก็รูพ ื้นฐานอยบู า ง ความเห็น (ทิฏฐิ) ของผูใหเชาบานกับผูเชาบาน หาก เนอ่ื งจากเคยเขาอบรมกรรมฐานในสมยั เรียน) ? ตรงกัน ยอมเขากันได แตจะเขากันไดดวยบุญ หรือเขากันได ๒. กรรมฐานแบบใดที่เปนอนั ตราย (อาจทำใหผ ปู ฏบิ ตั ิ ดวยบาปนั้นเปนอีกเรื่องหน่ึง เพราะท้ังสองฝายตางเปนผูรวม ผดิ วธิ ีวิกลจริตได) จากความเขาใจแบบงู ๆ ปลา ๆ ของผม คดิ กระบวนกรรมดว ยกนั หากประสงคร ว มกระบวนกรรมทเ่ี ปน บญุ วา นา จะเปน เฉพาะ วปิ ส นากรรมฐานเทา นนั้ แตส มถกรรมฐานท่ี ผใู ดเลอื กผมู าเชา บาน ทำกิจกรรมทไ่ี มผดิ กฎหมาย ไมผิดศีล ไม ผิดธรรม บุญเทา นนั้ ยอ มเกิดขนึ้ กบั ผใู หเ ชา บา น

1๑9๙0๐ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๙9๑1 ปฏบิ ตั กิ นั เพอ่ื ใหม จี ติ ตง้ั มนั่ นน้ั ไมไ ดเ ปน สงิ่ ทซ่ี บั ซอ นพอทจี่ ะทำให คำตอบ คนวกิ ลจริตได นเ่ี ปน ความเขาใจท่ถี ูกหรอื ไมค รับ ? (๑). คำวา “กำหนด” หรอื “มจี ติ จดจอ ” เขียนไมเหมอื น ๓. ผมไดศึกษาแนวคิดการบรรลุแบบเฉียบพลัน กัน แตมีความหมายเปนอยางเดียวกัน คือเอาจิตไประลึกรูอยู ของทานเวยหลาง รูสึกวาสอดคลองกับการบรรลุธรรมโดย กบั สงิ่ ทเี่ กดิ ขนึ้ เปน ปจ จบุ นั ขณะ เชน ระลกึ รอู ยกู บั ผนงั หนา ทอ งท่ี โยนิโสมนสิการในสมัยพุทธกาล ทานอาจารยเห็นวาคนในยุค กำลังพอง-ยบุ โดยจติ ไมเ คล่ือนออกไปรบั ส่งิ กระทบอน่ื เขา ปรงุ ปจจุบันสามารถนำแนวคิดนี้มาประยุกตใชในการเขาถึงธรรม อารมณ อยางน้ีเรียกวา มีจิตจดจอ มีจิตกำหนด มีจิตระลึกรู (เมือ่ มพี ลงั สตแิ กรงกลา พอ) ไดหรือไม ? ซ่ึงมคี วามหมายเหมอื นกัน ๔. ส่ิงทีเ่ กดิ ขน้ึ กบั คนๆ หน่ึงทางพทุ ธศาสนาเชอ่ื วา เปน อนงึ่ นงั่ แลว เอาจติ จดจอ อยกู บั อาการพอง-ยบุ ของผนงั วิบากกรรม ท่ีเกิดมาจากส่ิงท่ีจิตของบุคคลนั้นเคยกอมาแต หนา ทอ ง ทพ่ี องยบุ เลก็ นอ ย ผฝู ก ใหมม กั จะกำหนดไดย าก จงึ ควร อดีตกาล แลวจะมีความเปนไปไดหรือไมวา ส่ิงท่ีคนผูหนึ่งได เปลยี่ นไปเดนิ จงกรม ซึ่งเปนอิริยาบถท่ีใหญก วา ทำใหจ ิตจดจอ รับผลกระทบ อาจไมใชวิบากจากกรรมเกาที่เขาไดเคยกอเอา ไดงายกวา ดังน้ันควรน่ังภาวนาและเดินจงกรมสลับกัน แลว ไว แตเปน กรรมใหมเอยี่ ม ทเ่ี ขา มากระทบในลกั ษณะธรรมจาก จะทำใหจิตต้ังม่ันเปนสมาธิไดมากข้ึน ในฐานะท่ีผูตอบปญหามี ภายนอก จากโจทยหรือจำเลยใหมที่นำมาสูเราทางใดทางหน่ึง ประสบการณการฝกจิตมากอน ทานเจาคุณโชดกสอนใหฝกจิต ในทุกอิรยิ าบถทจี่ ิตยงั ทำงานได คอื อิรยิ าบถยืน เดิน นัง่ นอน ในเมื่อสรรพส่งิ ลวนมีจดุ เริ่มตน กรรมใหม ๆ กน็ า จะเกดิ ข้นึ กนิ ดืม่ พูด ดู ฟง ฯลฯ ผลแหง การปฏิบัตธิ รรมจึงเขา ถงึ สมาธิ มาไดต ลอดเวลาเชนกนั สงู สุดไดง า ย ๕. การทำดีกับคนไมขึ้น เปนวิบากจากกรรม ท่ีเคยกอข้ึนมาในรูปแบบใด ? ควรแกไข (ในระดับจิต) (๒). กรรมฐานทนี่ ยิ มนำมาใชพ ฒั นาจติ (กรรมฐาน ๔๐) อยางไร ? ไมท ำใหเ กดิ อันตราย แตเ มอ่ื จติ ตัง้ มั่นเปนสมาธิในระดับตนแลว สุดทายน้ี ขออนุโมทนาบุญท่ีทานอาจารยได จิตไปรับเอาส่ิงกระทบท่ีไมดีเขาปรุงอารมณ แลวไมสามารถ ขวยเหลือเพ่ือนมนุษยผูมากดวยกิเลส ที่ยังวนเวียนใน กำจัดอารมณที่ไมดีใหหมดไปได น่ันแหละคือสิ่งท่ีเปนอันตราย วฏั ฏะสงสาร และขอขอบพระคณุ ทา นอาจารยท ชี่ ว ยตอบ กับจิต ทานเจาคุณโชดกไดสอนวา หากจติ เหน็ อะไรที่นากลัว ให คำถาม คลายขอ สงสยั ของกระผมมา ณ ทีน่ ดี้ วย ลมื ตาดูใหชดั นค่ี ือวิธีแกป ญหาเบอ้ื งตนมิใหจ ติ เกิดวิกลจริต อนั เนอ่ื งมาจากปฏิบัติธรรมผดิ วธิ ี

1๑9๙2๒ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๙9๓3 (๓). ใครผูใดมีจิตสงบต้ังม่ันเปนสมาธิจวนแนวแน ๙๔. ไมไดกลา วเชน น้นั (อุปจารสมาธิ) สามารถใชจิตพิจารณาธรรม (โยนิโสมนสิการ) แลว สามารถเขา ถงึ ดวงตาเหน็ ธรรมตามแบบของทา นเวย หลา ง คำถาม ได ท่ีอาจารยเ คยกลา วไววา อาชพี ผูพิพากษาเปน อาชพี ผดิ (๔). ผูใดเขาถึงปญญาเห็นถูกตามธรรมไดแลว คำวา ธรรม อยากทราบวาผิดธรรมอยางไรครับ และการตัดสินคดี “อาจจะ” “บงั เอญิ ” “ความนา จะเปน” จะไมเ กดิ ข้ึนกับจิตของผู เปน การเขา ไปอยคู วามขดั แยง ของสองฝา ย ถาฝายหน่ึงฝา ยใด นั้น จะเหน็ สรรพสิ่งเกิดขน้ึ ดวยเหตุผล เหตไุ มด นี ำสกู ารเกดิ เปน จองเวรแลวจะเปนกรรมไมดีน้ัน ผมอยากถามวาถาหลีกเล่ียง ผลไมดี และเหตดุ นี ำสูการเกดิ ผลดีแนนอน ดังนน้ั คำวา “อดีต” พยายามไมตัดสินคดีอาญา แตไปตัดสินคดีแพงแทน กลาวคือ หมายถงึ สตั วบ คุ คลไดท ำเหตุใหเกดิ ขึน้ แลว เม่อื ชาตทิ แี่ ลว เมื่อ คดที ต่ี ดั สนิ เกย่ี วกบั ทรพั ยส นิ เงนิ ทอง และตดั สนิ ใหฝ า ยหนงี่ ฝา ย ปที่แลว เมอ่ื เดอื นท่ีแลว เมอื่ ชว่ั โมงทแี่ ลว เมอ่ื วินาทีท่แี ลว ฯลฯ ใดชนะ แลว อกี ฝายไมพ อใจจะเปน ผูกเวร หรือไมจ ะเปน กรรมที่ เหลา นเ้ี รยี กวา เปน กรรมเกา ทงั้ สน้ิ สว นกรรมใหมห มายถงึ กรรม ไมด หี รือไม ถา เราแกไขโดยตดั สนิ คดโี ดยปราศจากอคติ ๔ แลว ทก่ี ำลงั กระทำอยเู ปน ปจ จบุ นั ขณะ ฉะนน้ั ทกุ ขณะตน่ื สตั วบ คุ คล จะชวยไมใหกรรมไมดีเขาตัวหรือไมครับ เพราะผมกำลังสอบผู ยอมทำกรรมใหมใหเ กิดข้ึนไดในทุกขณะจิต พิพากษาซง่ึ ผมกลับตวั ไปทำอาชพี อยางอ่นื ไมไดแ ลว (๕). ทำความดไี มข น้ึ เปน ความคดิ ทเ่ี กดิ ขนึ้ จากผมู คี วาม คำตอบ เหน็ ผดิ อกศุ ลวิบาก (บาป) จงึ เปน ผลใหผเู ห็นผิดตองรบั ผูใด ไมไดกลาวเชนน้ัน แตกลาววาบุคคลสองคนหรือกลุม ทำความดโี ดยไมห วงั สงิ่ ตอบแทน คดิ อยเู สมอวา ทำความดเี พอ่ื ความดี ความคดิ เชน นเี้ ปน บญุ เปน ทศั นคตทิ เ่ี กดิ ขนึ้ จากผมู คี วาม บคุ คลสองฝา ยผกู เวรกนั ไว แลว ใครผใู ดเขา รว มในกระบวนกรรม เหน็ ถกู ดงั น้นั ผใู ดหวงั ความเจริญในวันขางหนา ตองปรับความ ของเขา บญุ ยอ มเกดิ ขน้ึ ผทู ถี่ กู ตดั สนิ ใหเ ปน ฝา ยถกู และบาปยอ ม เห็นผิดใหก ลับมาเปน ความเหน็ ถกู เกิดขนึ้ จากการถูกจองเวร ของผูทถี่ กู ตัดสนิ ใหเปนฝายผดิ ไมวา จะเปน คดอี าญาหรอื คดแี พง ตอ งไดรับอานสิ งสนเี้ หมอื นกัน จะ ไมม ีอะไรทเี่ ปน ไปไมไ ด ถา หวั ใจมีความมงุ มั่น ตางกนั ที่เปน คณุ หรอื เปน โทษทางอาญาหรอื ทางแพง เทา นนั้ อนงึ่ ผใู ดตดั สนิ คดไี ดถ กู ตรงตามเหตทุ เ่ี ปน จรงิ และผดิ กฎหมายของสงั คม โทษยอ มไมเ กดิ ขึ้นกับผตู ดั สนิ ตรงกนั ขา ม หากตดั สนิ คดถี กู ตรงตามหลกั ฐานทเ่ี ปน เทจ็ โทษยอ มเกดิ ขนึ้ กบั ผูตดั สิน แมจะตัดสนิ ดวยการเวน จากอคตแิ ลว ก็ตาม

1๑9๙4๔ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๙9๕5 ๙๕. อามา มาหา ไดย นิ ถนดั จากนน้ั พช่ี ายกต็ น่ื เตน ถามผมวา รไู หมคนทมี่ า ถามถงึ สดุ ทา ยคือใคร มึงไง มาถามถึงมงึ ดว ยวา ออมละ ออมอยไู หน คำถาม บอกออมนะวา ทำบุญใหม ากๆ เทา นน้ั ละครับคณุ พอ ผมรอ งไห สวสั ดีครับคณุ พอสนอง รอ งออกมาไมอ ายใครเลย ผมพดู กบั พชี่ ายวา เหน็ ไหมกวู า แลว มา ชว งนอี้ ากาศเยน็ แลว คณุ พอ ตอ งรกั ษาสขุ ภาพรา งกาย ตองไปเกดิ เปนเทวดา นางฟา แลว มาไมล มื ผม มา ไมเคยลมื ผม เลย ทกุ วนั ทผี่ มอยกู บั มา ตงั้ แตว นั สงกรานตท มี่ า มาอยทู บ่ี า น จน นะครับ หลงั จากทไ่ี มไ ดสง อีเมลม าหาคณุ พอ นานแลว วันนค้ี รับ กรทง่ั วนั สดุ ทา ยทมี่ า เขา โรงพยาบาล ผมดแู ลมา ตลอด ไมเ คยบน ผมกลับมาเขียนอีเมลหาคุณพออีกครั้งหน่ึง อามาผมไดเสียไป อาบน้ำ เปลีย่ นผา เช็ดปสสาวะและอจุ จาระ ไมเ คยนกึ รังเกียจ แลวครบั เมอื่ วนั ท่ี ๑๗ กนั ยายนท่ผี าน ทามกลางความโศกเศรา เพราะมา ดูแลผมมาต้ังแตเ ดก็ ๆ หลังจากพอกับแมเลกิ กัน ของผมและลกู หลานทกุ คน คณุ พอ ครบั เขาบอกวา ภายใน ๗ วนั วญิ ญาณของคนตายจะมาหาญาติพ่ีนอ งใชไหมครับ อามาผมก็ คณุ พอครับ อามา ผมไปเปนนางฟานางสวรรคจรงิ ๆใช มาครบั แตมาเปน ความฝน และเขาฝน พี่ชายของผม ซึ่งผมเอง ไหมครบั นบั จากวนั นนั้ มาคอื วนั ท่ี ๒๓ กนั ยายน ผมกน็ งั่ สมาธิ ไหว ดูแลทานมาตลอด ยามชว งสุดทายของชีวิตทา น แตอามา ดันไป พระสวดมนต ทำบญุ ใหม ากทสี่ ดุ เทา ทจ่ี ะได มา ไปแลว ผมเคยพดู เขาฝนพ่ชี ายผมซะนี่ ออมตดั พอ อยูนดิ ๆ พีช่ ายผมตน่ื ตอนแปด เลน ๆ กบั มา วา ใหม า ไปกอ นแลว เดย๋ี วผมจะตามไปเทย่ี วทหี ลงั วนั โมงเชาของคืนงานศพวันสุดทายคือวันท่ี ๗ พี่ชายเขามาหอง นไ้ี มม อี ามา แลว แตผ มไมเ คยลมื ความดแี ละคำ นอนผมดว ยทา ทางตน่ื เตน ดวงตาแดงกรำ่ เหมอื นคนรอ งไห แลว สอนของมา เลย อกี ทง้ั ดใี จครบั ทผ่ี มไดส บื ทอด เรยี กผมวา ออมต่นื ๆ เมอ่ื คนื กฝู น เห็น มามาหากู ธรรมะทายาทจากมาผม ลูกหลานมามีผมคน เดยี วนีล่ ะครบั ทช่ี อบธรรมะธรรมโม และผม แลวเขาก็เลาใหฟงวา ทุกอยางเหมือนคืนวันแรกท่ีศพ จะสรา งความดอี ยางนี้ตลอดไป จนกวา ผมจะ มาทบี่ า นตอน หา โมงเยน็ ทกุ คนมาไหวศ พมาเปนครง้ั สุดทาย มา ทงิ้ กายนไี้ ปสอู ีกภพหนง่ึ ถกู แตง กายดว ยชดุ ถอื ศลี แกสงั่ กอ นตาย แลว พช่ี ายผมกน็ งั่ เอา มือไปโอบคอมาไว เพราะมาอาปากคาง มันนั่งรองไหขางๆมา ดว ยรกั และเคารพ จากนั้นพ่ีชายก็บอกวามาลืมตา ดวงตาสีดำสนิทเปนประกาย สวางมากแลวมาก็หลับ เสียงมาแหบแหง แลวบอกกับพี่ชาย คำตอบ ผมวา เทงิ (ช่ือพ่ชี ายผมครับ)มา ดีใจนะ มาดีใจมาก เสยี งของมา ชาวฟา ชาวสวรรค มอี สิ ระทจ่ี ะไปไหนมาไหนไดง า ยกวา สั่นพรา พ่ีชายบอกนะครับ แลวมาก็บอกวาอยาเอาผาหรือพอ อะไรเนย่ี ละครบั ออกจากตวั มา สกั อยา งครบั พช่ี ายผมบอกวา ไม สัตวใ นอบายภูมิ ดังนั้นส่ิงทอี่ ามา มาบอก ผใู ดทำตามที่อามา สงั่ ได นนั่ แหละเปน ส่งิ ดี ผูรเู ชื่อแลวทำตาม

1๑9๙6๖ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๙9๗7 ๙๖. ไมเหน็ นมิ ิต สุดทายก็ไมต ายครบั อาจารย แตม ีอาการหงดุ หงดิ เหมือนเม่อื ครงั้ แรกเรมิ่ ปฎบิ ตั ทิ เ่ี วลามเี สยี งดงั ขน้ึ หลายๆเสยี งพรอ มกนั ซง่ึ คำถาม กไ็ มเ ขา ใจตวั เองวา จะหงดุ หงดิ ทำไม สกั ระยะอาการปวดกท็ เุ ลา กราบทานอาจารยส นอง ทีเ่ คารพ เบาบางลง ใกลๆกับระยะเวลาทจ่ี ะครบกำหนด ความรสู ึกทจี่ บั กระผมไดนั่งเจริญสติคร้ันสิ่งใดมากระทบก็กำหนด ไดค ือมนั เหมอื นมลี มวิง่ จากปลายเทา มาทหี่ ัวเขาขางขวาท่ี ปวด ในขณะทน่ี ง่ั อยคู รบั ซงึ่ กค็ รบระยะเวลาทกี่ ำหนดไวพ อดี กระผม ตาม จากแรกเร่ิมท่ีจับจังหวะทองพองยุบไมไดก็เริ่มได ซึ่งได จึงลองกำหนดยนื ดูพบวา อาการปวดก็มีเพียงเลก็ นอย แตใ นใจ ปฎิบัติเชนน้ีมาไดสักระยะโดยเร่ิมจาก ๕ นาที บางแลวคอยๆ ผมรสู กึ วา เหมอื นไมเ คยปวดขาเลยครบั ซงึ่ กระผมเองไมร สู กึ วา เพ่ิม จนปจจุบันโดยประมาณอยูที่ครึ่งชั่วโมง แตคร้ังลาสุดอยู ทกุ ขห รอื สขุ รสู กึ เพยี งอยา งเดยี วครบั วา แลว จะยงั ไงตอ ไป จาก ท่ีหนงึ่ ช่วั โมง และขณะน่งั ก็เกดิ สิง่ มากระทบตางๆกนั ไป เชนมี นน้ั ผมก็แผเมตตา แลวก็ออกจากการเจรญิ สติ อาการตวั ส่นั บาง กลืนนำ้ ลายบาง อยากไอบาง ตัวเอนบา ง จน ชว งหลงั อาการที่เดนชดั คอื ปวดเม่ือยซึง่ จะเกดิ ที่ขาขวาเทาน้ัน กระผม จึง เกิด คำถาม ที่ อยาก จะ ขอ ความ ซึง่ ครัง้ หลังๆ จะเกิดมากบางทีกเ็ กดิ ข้นึ ชวงแรก บา งกน็ ัง่ ไปได อนเุ คราะหจ ากทา นอาจารยด ังนี้ สักพัก โดยครัง้ ลา สดุ น้ีกระผมไดนัง่ ไปโดยใชเ วลาประมาณหน่ึง ชว่ั โมง (ตง้ั นากิ าปลกุ ไว) ระหวางนัน้ ปวดมากนอ ยเปน จงั หวะ ๑. ทำไมกระผมไมเ หน็ มนี มิ ติ แบบคนอนื่ บา งครบั บางทีมันก็หายไปซะง้ัน แตขณะท่ีปวดมีเสียงดัง (เสียงรอบ จะเห็นบางก็แสงแวบๆกับอาการเวทนาตางๆ ภายหลัง ขาง) กระผมจงึ ตอ งกำหนดไดย ินหนอไป จึงจะมากำหนดปวด ออกจากสมาธิ กม็ อี าการรสู กึ เฉยๆไมย นิ ดยี นิ รา ยทตี่ อ สง่ิ หนอตอ ระหวางน้นั กม็ แี สงแวบๆ ไมก็วูบไปมา แตกระผมกไ็ ม ท่ีเกดิ ข้ึนในขณะเจริญสติ ไดใ สใ จ แตก ก็ ำหนดตามใหร ถู งึ ทกุ อยา งทมี่ ากระทบเทา ทจี่ ะทำได แตใจมันคำนึงถึงแตอาการปวดประกอบกับคิดวาเมื่อไหรมันจะ ๒. บางครั้งกระผมไมกลาปลอยจิตตามสมาธิ ครบกำหนดเสยี ที ซ่งึ กระผมคดิ ตลอดวา ถามันหายปวดแลวมนั ท่ีบางคร้ังสงบและเหมือนด่ิงลึก ซ่ึงจะมีมโนภาพเหมือนด่ิงลง จะสุขจริงแบบที่ทานอาจารยบอกไหม แตระหวางนั้นมันปวด ทะเลลกึ ซง่ึ ก็เกิดไมบ อ ยนกั กระผมควรจะปลอ ยจติ ตามไปหรอื มากจนคิดแตจ ะใหค นอน่ื ชวย แตสกั พักกไ็ มด ีขึน้ จนผมคดิ ไดวา ไม ซ่ึงขณะน้ันใจกระผมไมสนใจจุดนี้เพราะใจตองการเอาชนะ สดุ ทา ยเราคงตองพ่งึ ตัวเอง และก็คิดวาถาจะตายก็ตายไปเลย เวทนาที่เกดิ ข้นึ มากกวา ๓. สงิ่ ทก่ี ระผมปฎบิ ตั อิ ยนู ที้ ำอยา งไรถงึ จะกา วหนา และ อยางไรถงึ เรยี กวา กาวหนาครบั และหากกระผมมาผดิ เสน ทาง

1๑9๙8๘ : w w w. k a n l a y a n a t a m . c o m ส น ท น า ภ า ษ า ธ ร ร ม เ ล ม ๑๖ : ๑1๙9๙9 ขอทา นอาจารยช ว ยชเี้ สน ทางทถี่ กู ดว ย ขณะนก้ี ระผมไดพ ยายาม (๓). ประสงคความกาวหนาในการปฏิบัติธรรม ตอง เอาศีลหาคุมใจใหไดมากท่ีสุด แตไมท้ังหมด หากจะบอกวาคุม ทำตัวเปน คนโง แลว ทำตามคำช้ีแนะของครผู ผู านประสบการณ ท้ังหมดก็จะเปนการโกหกทานอาจารย แตจะพยายามใหมาก ฝก จติ มากอ น เชน เดยี วกนั เมอ่ื ศลี ๕ ยงั พรอ งอยู การพฒั นาจติ ข้ึนจนคมุ หมด (สมถกรรมฐาน) ใหเขาถงึ ความตั้งมั่นเปนสมาธิ ยอ มเกดิ ขึ้นไม ได ดังนั้นตามทผ่ี รู กู ลาววา สุดทายกระผมจึงใครขอความอนุเคราะหจากทาน อาจารย ในการไขปญหาเพ่ือเปนแนวทางในการปฎิบัติตอไป “จติ เปน รากฐานของสง่ิ ทง้ั หลาย จติ ประเสรฐิ กวา สง่ิ ทง้ั ครบั ซงึ่ สงิ่ ทไ่ี ดจ ากการปฎบิ ตั ขิ ณะนอ้ี าจจะไมม ากนกั แตก ท็ ำให หลาย สงิ่ ทง้ั หลายสำเรจ็ ดว ยจติ ” จงึ เปน เรอื่ งจรงิ ทไ่ี มเ นอื่ งดว ย กระผมรวู าทุกอยา งในโลกสุดทา ยแลว จะสำเร็จไดกต็ องลงมอื กาลเวลา ผใู ดตระหนกั ชดั แลว พฒั นาจติ ใหเ ขา ถงึ ธรรมไดอ ยา ง ทำ มไิ ดส ำเรจ็ ไดด ว ยคำพดู ความคดิ หรอื การรอความชว ยเหลอื ถกู ตรง ชีวติ ยอมมีคณุ คา กาลเวลาทีผ่ านไปจะไมส ญู เปลา จากผอู ่นื และเวลาก็ผา นไปเร็วมากดว ย เวนแตข ณะตอนเจรญิ สตริ สู กึ เวลาผา นไปชา มาก ในสภาวะเชน นนั้ แตพ อตอนออกจาก ๙๗. ลูกสาวของดิฉัน สภาวะดงั กลา วกเ็ สยี ดายรสู กึ ยงั เจรญิ สตไิ มพ อรสู กึ เวลาผา นไป เรว็ มาก คำถาม เรียน ทานดร.สนอง ขอขอบพระคุณในความกรุณาที่ทานอาจารย เสียสละ ลกู สาวของดฉิ นั เรยี นจบปรญิ ญาตรี เปน เดก็ ดี ประหยดั เวลาในการตอบปญ หา และชแี้ นะแนวทางแกกระผม เคารพรกั เชอ่ื ฟง พอ แมม าตลอด กำลงั เตรยี มตวั เรยี นตอ ปรญิ ญา คำตอบ โทตา งประเทศ หลงั จบมาไมน าน ไดรจู กั ผูห ญงิ คนหนึ่ง คบกนั (๑). เหตุที่ไมเห็นนิมิต เปนเพราะจิตยังเขาไมถึงความ ไมน าน นสิ ยั ลกู เปลยี่ นไป เรม่ิ พูดเท็จ เงินเกบ็ ในบัญชซี ่งึ ไดจาก การรบั จา งสอนพิเศษสมัยเรียนและไมเ คยใชม ากอ นเลย ไดเบิก ตง้ั ม่ันเปน สมาธิ ในระดบั ทีจ่ ะทำใหเกิดเปน นมิ ิตได จนหมดบัญชี (๒). ไมค วรปลอ ยจติ ใหเปน ไปตามอารมณป รงุ แตง แต ควรระลึกรอู ารมณ ดวยการกำหนดวา “รูหนอๆๆๆๆ” ไปเร่ือยๆ จนกวา อารมณด งิ่ ลกึ หมดไป สว นการจะเอาชนะเวทนาทเี่ กดิ ขน้ึ นนั้ คอื ตณั หาซง่ึ เปน กเิ ลสอกี ตวั หนงึ่ เชน เดยี วกนั การไมส นใจตอ อารมณท เี่ กดิ ข้ึนกเ็ ปนกิเลสทเ่ี รียกวา โมหะ ทีก่ ำจดั ไดยากท่สี ุด