ICTພນ້ື ຖານ ➢ ຊອບັ ແວສາລບັ ການນາສະເໜຂີ ມ້ື ູນ ( software for presentations ) ເປັນຊອບັ ແວນາໃຊທ້ື ່ົ ຊີ ່ົ ວຍວຽກດາ້ື ນ ການນາສະເໜຂີ ມື້ ູນດວ້ື ຍຄອມພວິ ເຕເີ ຊົ່ ງິ ອາດເປັນການນາສະເໜຂີ ມື້ ນູ ໃຫກື້ ບັ ຜູເ້ື ຂາົ້ື ຟັງໃນການປະຊຸມ, ສາມະ ນາ ຫຼ ການບນັ ຍາຍ ໃນການຮຽນ-ການສອນໂດຍທົ່ ົວໄປນຍິ ມົ ທົ່ ຈີ ະນາຄອມພິວເຕໄີ ປຕ່ົ ໃສົ່ ກບັ ເຄ່ົ ອງສາຍ L CD ຫຼ ຈໂທລະທດັ ຂະໜາດໃຫຍ່ົ ເພົ່ ອນາສະເໜຂີ ມ້ື ູນໃຫກ້ື ບັ ຜູຟ້ື ັງທ່ົ ມີ ຈີ ານວນຫຼາຍໄດດ້ື ວື້ ຍ.ຊອບັ ແວສາລບັ ການນາສະເໜີຂມື້ ູນຈະມຕີ ນົ້ື ແບບສະໄລ (Template) ທ່ົ ີເລອກໃຊໄື້ ດຫ້ື ຼາຍຮູບແບບ ມແີ ບບຕົວອັກສອນ ແລະ ຮູບພາບປະກອບຕ່ົ າງໆ ຈານວນຫຼາຍ ສາມາດໃສົ່ ເຕກັ ນກິ ແລະ ລູກຫລນິ້ື ຕ່ົ າງໆ ໂດຍສະເພາະຮູບເຄົ່ ອນ ໄຫວ ແຜນຜງັ ອງົ ກອນ ແລະ ໃຊສື້ ່ົ ປະສມົ ເຊ່ົ ນັ ວດິ ໂີ ອ ແລະ ສຽງປະກອບໄດ.້ື ຮູບທີ 57 ຊອບແວສາລບັ ການສະເໜຂີ ມ້ື ນູ (software for presentations ) ຊອບັ ແວການນາສະເໜີຂມື້ ນູ ທ່ົ ນີ ຍິ ມົ ນາໃຊໃື້ ນປະຈບຸ ນັ ໄດແື້ ກ່ົ Microsoft PowerPoint ຂອງບລສິ ດັ ໄມໂຄຊອບັ ແລະ ຊອບັ ແວ Freelance Graphics ຂອງບລສິ ດັ Lotus Development ເປັນຕນົ້ື . ➢ ຊອບແວການຈດັ ການຖານຂມື້ ູນ (software for creating and managing database) ເປັນຊອບັ ແວທ່ົ ີໃຊໃື້ ນການສາ້ື ງຂມື້ ູນເພ່ົ ອຈດັ ເກບັ ແລະ ຈດັ ການຂມື້ ູນໄດຢ້ື ົ່ າງສະດວກ ແລະ ໄວວາ ບ່ົ ວົ່ າຈະເປັນ ການເພົ່ ມີ , ແກໄື້ ຂ ຫຼ ລບົ ຂມື້ ູນ ຕະຫຼອດຈນົ ຮອດການຄນົື້ ຫາຂມ້ື ນູ ຕາມເງົ່ອນໄຂທ່ົ ກີ ານດົ ນອກຈາກນຊີື້ ອບັ ແວຍງັ ສາມາດພມິ ລາຍງານໄດຢື້ ົ່ າງງາມອກີ ດວື້ ຍ. ຜູໃື້ ຊຊື້ ອບັ ແວຍງັ ສາມາດນາໄປໃຊຊື້ ອບັ ແວຈດັ ການຖານຂມ້ື ູນກບັ ວຽກດາື້ ນຕົ່ າງໆເຊ່ົ ນັ ການຈດັ ເກບັ ຂມ້ື ນູ ລູກ ຄາ້ື ສິນຄາື້ ເຂົາື້ ສາງ, ຂມ້ື ູນບຸ ກຄະລາກອນເປັນຕົນື້ .ຊອັບແວຈດັ ການຖານຂມ້ື ູນທົ່ ີນິຍມົ ໃຊໃ້ື ນປະຈຸບັນໄດແື້ ກ່ົ Microsoft Access ແລະ FoxPro ເປັນຕນົື້ ໂດຍທ່ົ ວົ ໄປ ຊອບັ ແວທົ່ ຕີ ດິ ຕງັື້ ໃນຄອມພວິ ເຕໄີ ດແ້ື ກົ່ : Office programs : openoffice, Microsoft officeAntivirus programs-Avira, sophos, kaspersky, Antivir ແລະ ອ່ົ ນໆInternet browser: mozilla Firefox, Microsoft internet ExplorerOpera, safari ແລະ ອ່ົ ນໆ ໂປຼ ແກ ຣມ ສາລັບກ ານແກ ້ືໄຂຮູ ບພາບ(Programs for image editing):Adobe photoshop, canvas, corel draw ແລະອ່ົ ນໆ 2.3. ໂປຼແກຣມຕົ່ າງໆທົ່ ອີ ານວຍຄວາມສະດວກໃນການເຂາົື້ ເຖງິ ຄອມພວິ ເຕີ (programs to facilitate easier computer accessibity ) ພວກເຮາົ ສາມາດເຂາົ້ື ເຖງິ ທາງເລອກໄດດ້ື ົ່ ງັ ລຸມນ:ີື້ Start menu All programs Accessories Ease of Access ແວົ່ ນຂະຫຍາຍ( Magnifier) ແມົ່ ນອຸປະກອນໃຊສ້ື າລບັ ຂະຫຍາຍສົ່ ວນຂອງໜາື້ ຈ 46
ICTພນື້ ຖານ ຮູບທີ 58ແວົ່ ນຂະຫຍາຍ ( Magnifier) ➢ ແປນື້ ພມິ ເທງິ ໜາ້ື ຈ (on-screen Keyboard) ແມ່ົ ນເອາົ ເມາົ ຄກີ ໃສົ່ ແປນ້ື ພມິ ເທງິ ໜາ້ື ຈ (on-screen Keyboard) ເຮາົ ຈະໄດແ້ື ປນື້ ພມິ ເທງິ ໜາື້ ຈຄອມພວິ ເຕ.ີ ຮູບທີ 59ແປນື້ ພມິ ເທງິ ໜາື້ ຈ (on-screen Keyboard) ➢ ( ຜູບື້ ນັ ຍາຍ ) Narrator ຄ : ນາໃຊໂື້ ດຍທ່ົ ວົ ໄປກບັ ຄນົ ພກິ ານສາຍຕາ, ມນັ ສາມາດສະແດງຂຄ້ື ວາມເທງິ ໜາື້ ຈ ມນັ ບອກຕາແໜ່ົ ງຂອງຕວົ ກະພບິ ແລະ ອະທບິ າຍເຫດການທງັ ໝົດ, ມກັ ເຕອນ ແລະ ສາ້ື ງຂຄື້ ວາມຜດິ ພາດ ໂດຍ os ຮູບທີ 60( ຜູບ້ື ນັ ຍາຍ ) Narrator ➢ ການບນັ ທກຄວາມໄວໜາ້ື ຕ່ົ າງ (window speech Recognition ) ໜ່ົ ວຍໃຫຮື້ ູຈ້ື າສຽງເວາົ້ື້ື , ເນນັ້ື ໜກັ ເຖງິ ຄາ ເວາົື້ , ການໂອນຂຄ້ື ວາມ ແລະ ການໂອນເຂາົື້ ໃນເອກະສານ, ສາລບັ ການການດົ ຂຄ້ື ວາມໃນຄອມພວິ ເຕ,ີ ໂດຍໃຊື້ ສຽງຂອງເຮາົ ເພ່ົ ອເອນີ້ື ເບົ່ ງິ ເວບັ ໄຊນ.໌ 47
ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 61 ການບນັ ທກຄວາມໄວໜາ້ື ຕົ່ າງ (window speech Recognition ) 2.4. ລະບບົ ການປະຕບິ ດັ ການຂອງ ຄອມພວິ ເຕສີ ່ົ ວນບຸກຄນົ ແລະ Laptop ລະບບົ ການປະບດັ ການຂອງຄອມພວິ ເຕີສົ່ ວນບຸກຄນົ ເປັນຊອບແວໃຊໃື້ ນການເບ່ົ ງິ ແຍງລະບບົ ຄອມພິວເຕີ ເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕທີ ຸກເຄ່ົ ອງຈະຕອື້ ງມລີ ະບບົ ການປະຕບິ ດັ ງານ ລະບບົ ການປະຕບິ ດັ ງານທົ່ ີນຍິ ມົ ໃຊກ້ື ນັ ຫຼາຍ ແລະ ທ່ົ ຮີ ູຈື້ ກັ ກນັ ດເີ ຊ່ົ ນັ ດອດັ (Disk Operating System: DOS), ວິນໂດ (Windows), ໂອເອດັ ທູ(OS/2) ແລະ ຢູ ນກິ (UNIX) ດອດັ (Disk Operating System: DOS) ເປັນຊອບແວຈດັ ລະບບົ ວຽກທົ່ ພີ ດັ ທະນາມານານແລວື້ ການໃຊ້ື ວຽກຈງິ ໃຊຄື້ າສ່ົ ງັ ເປັນຕວົ ອກັ ສອນ. ຮູບທີ 62 ດອດັ (Disk Operating System: DOS) ➢ ວນິ ໂດ (Windows) ເປັນລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການທົ່ ເີ ນນັື້ ການໃຊວື້ ຽກທ່ົ ງີ ົ່າຍຂນ້ື , ການໃຊວ້ື ຽກເນນັື້ ຮູບແບບເສນັື້ ສະແດງ ຜູໃ້ື ຊວື້ ຽກສາມາດໃຊເື້ ມາົ ສເລ່ົ ອນຊຕີື້ າໜ່ົ າງເພົ່ ອເລອກຕາໜົ່ າງທົ່ ປີ ະກດົ ເທງິ ຈາພາບ. ຮູບທີ 63 ວນິ ໂດ (Windows) 48
ICTພນ້ື ຖານ ➢ ໂອເອດັ ທູ (OS/2) ເປັນລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການແບບດຽວກບັ ວນິ ໂດແຕົ່ ບລສິ ດັ ຜູພື້ ດັ ທະນາຄບລສິ ດັ IBM ເປັນ ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການທົ່ ຜີ ູໃື້ ຊສື້ າມາດໃຊທ້ື າງວຽກໄດຫື້ ຼາຍວຽກພອື້ ມກນັ ແລະ ການໃຊວື້ ຽກເປັນແບບເສັນື້ ສະແດງ. ຮູບທີ 64ໂອເອດັ ທູ (OS/2) ➢ ຢູນກິ (UNIX)ເປັນລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການທົ່ ສີ າມາດໃຊວ້ື ຽກໄດຫ້ື ຼາຍວຽກພອ້ື ມກນັ ທງັ ວຽກໄດຫ້ື ຼາຍໆວຽກໃນ ເວລາດຽວກນັ ຢູນກິ ຈ່ົ ງິ ໃຊໄ້ື ດກ້ື ບັ ເຄົ່ ອງທ່ົ ເີ ຊົ່ ອມຕົ່ ແລະ ຕ່ົ ກບັ ເຄົ່ ອງປາຍທາງໄດຫ້ື ຼາຍເຄົ່ ອງພອ້ື ມກນັ . ຮູບທີ 65ຢູນກິ (UNIX) 2.5. ລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການຂອງໂທລະສບັ ໂປຣແກຣມເທງິ ໂທລະສບັ ແບົ່ ງອອກເປັນສອງປະເພດຄ: ➢ (ຊອບັ ແວນາໃຊື້ ) Application Software ໝາຍເຖງິ ລະບບົ ຕ່ົ າງໆທົ່ ເີ ຮດັ ໜາ້ື ທົ່ ຕີ າມຄວາມຕອ້ື ງການຂອງຜູໃ້ື ຊ້ື ເຊົ່ ນັ ບນັ ທກການນດັ ໝາຍ, ເບ່ົ ງິ ໜງັ ຟງັ ເພງຈດັ ເກບັ ຂມື້ ນູ ສົ່ ວນບຸກຄນົ ເປັນຕນົ້ື . ➢ (ຊອບັ ແວພດັ ທະນາ) Development Software ເປັນ Software ທົ່ ໃີ ຊສື້ າ້ື ງແລະພດັ ທະນາລະບບົ ວຽກຕົ່ າງໆ ( ໃຊສ້ື າື້ ງ Application Software ) ເນ່ົ່່ົົ່ົ ອງຈາກ Application Software ເປັນລະບບົ ຕ່ົ າງໆທົ່ ໄີ ດພື້ ດັ ທະນາມາສາເລດັ ແລວື້ ພອ້ື ມໃຊວ້ື ຽກເຮາົ ຈງິ ແຕ່ົ ໄດໃ້ື ຊວື້ ຽກພຽງຢ່ົ າງດຽວໄປເຮດັ ແນວອ່ົ ນນອກເໜອນນັື້ ບ່ົ ໄດອື້ ກີ ແຕົ່ ທົ່ ໃີ ຊສ້ື າື້ ງ ແລະ ພດັ ທະນາວຽກຕ່ົ າງໆກົ່ ຈະມີ 49
ICTພນື້ ຖານ ແ ຕົ່ Development Software ເທ່ົ ົ າ ນັ້ືນ ດົ່ ັ ງນັ້ືນ ໃ ນ ນີ້ືື້ຈ ະ ເວົື້າ ເຖິ ງ Mobile Software ໃ ນ ມຸ ມ ທົ່ ີ ເປັ ນ Development Softwareເປັນຫກຼັ ການພັດທະນາ Software: ໝາຍເຖິງກ່ົ ຸ ມຂອງກິດຈະກາອັນເປັນທົ່ ີໄດຮ້ື ັບມາເຊົ່ ິງSoftwareການພັດທະນາ Softwareອາດໝ າຍເຖິງກ ານພັດທະນາ( Development ), ການດັດແປງ (modification), ການໃຊໃື້ ໝົ່ (reuse),ຂະບວນການວິສາວະກາຍອື້ ນກບັ ( re-engineering ), ການບາລຸງ (maintenance) ຫຼ ກິດຈະກາທົ່ ີ ກົ່ ຽວຂອ້ື ງ ແລະ ໄດມື້ າຂະບວນການພດັ ທະນາ Software ໝາຍເຖງິ ໂຄງສາ້ື ງຫຼຂນັ້ື ຕອນພັດທະນາຊອບັ ແວຈະມີ ຫຼາຍຮູບແບບດວ້ື ຍກນັ ເຊົ່ ງິ ແຕົ່ ລະຮູບແບບຈະອະທບິ າຍເຖງິ ວທິ ີການທົ່ ີເປັນຂັນື້ ຕອນໃນລະຫວ່ົ າງການພດັ ທະນາ Softwarຂະບວນການພດັ ທະນາSoftwareນນັ້ື ຈະປະກອບມດີ ວ້ື ຍຫຼາຍກດິ ຈະກາເຊ່ົ ງິ ອາດສະແດງໄດດື້ ່ົ ງັ ຕ່ົ ໄປນ:ີ້ື 1. Conceptionຄການການດົ ເຖງິ ເປົາ້ື ໝາຍແລະສ່ົ ງິ ທົ່ ຕີ ອ້ື ງການຂອງທຸລະກດິ ໃນການພດັ ທະນາ Software 2. Requirements Analysis ຄການລະບຸເຖິງຄວາມຕອ້ື ງການຂອງຜູໃື້ ຊວື້ ຽກຕ່ົ ການຜູພ້ື ດັ ທະນາ Software ເຊົ່ ງິ ການການດົ ຄວາມຕອ້ື ງການຂອງຜູໃ້ື ຊວ້ື ຽກບາງຢ່ົ າງນນັ້ື ອາດມຄີ ວາມຈາເປັນຕອື້ ງໃຊທື້ ັກສະແລະຄວາມ ສາມາດໃນການພດັ ທະນາ Software ຢົ່ າງຫຼາຍ. 3. Specificationຄການການດົ ຄວາມຕອື້ ງຂອງຜູໃື້ ຊວ້ື ຽກໃນຂນັ້ື ຕອນ Requirements Analysis ລົງໃນຮູບ ແບບທົ່ ສີ າມາດອະທບິ າຍໄດເ້ື ຊ່ົ ງິ ອາດເປັນພາສາທາງຄະນດິ ສາດຫຼ Programming language ກ່ົ ໄດ.້ື 4. Software Architecture ເປັນຂນັ້ື ຕອນການສາ້ື ງແບບທດົ ລອງຂອງ Software ຂນື້ ມາເພ່ົ ອໃຫຜື້ ູໃ້ື ຊວ້ື ຽກເບົ່ ງິ ເຫນັ Softwareທົ່ ຈີ ະເຮດັ ການພດັ ທະນາໄດຢື້ ່ົ າງເປັນຮູບປະທາຫຼາຍຂນື້ ໂດຍສ່ົ ວນຫຼາຍຂນັ້ື ຕອນນຈີື້ ະເປັນການ ຢນຍນັ ວົ່ າການພດັ ທະນາSoftwareເປັນໄປຕາມຄວາມຕອື້ ງການຂອງຜູໃ້ື ຊວື້ ຽກຫຼບ່ົ ບາງຄງັື້ ອາດລວມໄປເຖິງ ການການົດຄວາມຕອ້ື ງການຂອງຜູໃ້ື ຊວ້ື ຽກໃນອານາຄົດ (Future requirements) ລວມເຖິງເຊ່ົ ອມໂຍງ (Interface) ກບັ Software ອ່ົ ນໆ 5. .Implementation ( ຫຼcoding) ຄການເລົ່ ມີ ສາ້ື ງSoftwareຈງິ 6. Testing ຄການທດົ ສອບການເຮດັ ວຽກຂອງSoftwareທົ່ ກີ ງົ ກບັ ຄວາມຕອື້ ງການຂອງຜູໃື້ ຊວ້ື ຽກຫບຼ ົ່ 7. Documentation ມັກເປັນຂັນ້ື ຕອນທົ່ ີຖກປົ່ ອຍຂັນື້ ຕອນ Documentation ຄການເຮັດເອກ ະສານທົ່ ີ ກົ່ ຽວຂອື້ ງກບັ ການເຮດັ Software ໄວເ້ື ພົ່ ອປະໂຫຍດໃນການເຮດັ ການບາລຸງຮກັ ສາເພ່ົ ອພດັ ທະນາລະບບົ ໃນ ອະນາຄດົ 8. Software Training and Support ເຮດັ ການເຝິກອບົ ຮມົ ໃຫຜ້ື ູໃື້ ຊວ້ື ຽກໃຫຮ້ື ູບຈກັ ກບັ ລະບບົ ຫຼ Software ນອກຈາກເພົ່ ອການສກສາລະບບົ ເຊ່ົ ິງເປັນສ່ົ ິງຈາເປັນສາລບັ ຜຸ ໃື້ ຊວ້ື ຽກແລວື້ ຍງັ ເປັນຈດຸ ເລ່ົ ມີ ຕົນ້ື ຂອງການຄດິ ພດັ ທະນາລະບບົ ຫຼ Software ໃຫມື້ ປີ ະສດິ ທພິ າບຫຼາຍຂນ້ື ໃນອານາຄດົ ອກີ ດວື້ ຍ Maintenance ການບາລຸງຮກັ ສາລະບບົ ຫຼ Software ເຊົ່ ງິ ລວມເຖງິ ການແກໄື້ ຂບນັ ຫາຕ່ົ າງໆຈາກການໃຊວື້ ຽກຫຼ ການດດັ ແປງແກໄື້ ຂເພ່ົ ອເພ່ົ ມີ ປະສດິ ທພິ າບການໃຊວ້ື ຽກກ່ົ ໄດ້ື 2.6. ການນາໃຊຊ້ື ອບແວ Micorosoft office ການນາຊອັບແວນາໃຊໃ້ື ນໜ່ົ ວຍງານນນັ້ື ສາມາດນາມາຈາກຊອບແວທົ່ ພີ ດັ ທະນາຂນື້ ໂດຍໜ່ົ ວຍງານພາຍໃນ ຂອງໜົ່ ວຍງານເອງຫຈຼ ດັ ຊຊື້ ອບແວຈາກບລສິ ດັ ຜູຜ້ື ະລດິ ຊອບແວນນັ້ື ໆໂດຍກງົ ເຊ່ົ ງິ ປະຈບຸ ນັ ນຊີ້ື ອບັ ແວຊຸດຫອ້ື ງການ ຕົ່ າງໆເຊົ່ ນັ ຊອບັ ແວສາື້ ງເອກະສານ,ຊອບັ ແວຕາຕະລາງຄານວນແລະຊອບັ ແວສາື້ ງການນາສະເໜວີ ຽກເປັນຕນົື້ ເປັນທົ່ ີ ນຍິ ມົ ໃຊວ້ື ຽກທງັ ໃນອງົ ກອນ, ບລສິ ດັ , ໜົ່ ວຍງານແລະສະຖາບນັ ການສກສາຕ່ົ າງໆ. 50
ICTພນື້ ຖານ ຊອບັ ແວ Micorosoft office ເປັນຊອບັ ແວຊຸດຫອື້ ງການທ່ົ ພີ ດັ ທະນາໂດຍບລສິ ດັ Micorosoft ເປັນຊອບັ ແວ ທ່ົ ຄີ ອງສົ່ ວນຕະຫຼາດຫຼາຍທົ່ ສີ ຸດໃນຂະນະນີສ້ື າລບັ ຊຸດຊອັບແວນີເ້ືື້ ປັນຊຸດຊອັບແວທົ່ ີມີການການດົ ຄົ່ າລກິ າສດິ ໃນ ການໃຊວ້ື ຽກແລະໄດມື້ ກີ ານພດັ ທະນາຕ່ົ ເນົ່ ອງຫຼາຍເວຊີ ນັ ໂດຍໃນແຕ່ົ ລະເວຊີ ນັ ກ່ົ ເໜາະສມົ ກບັ ຂະໜາດອງົ ກອນປັດ ຈຸບັດໄດມ້ື ີເວີຊັນທົ່ ີອອກມາໃຫຜື້ ູ້ືໃຊໄື້ ດລ້ື ອງໃຊວ້ື ຽກຄ: Micorosoft office2016ຊອັບແວ Micorosoft office ປະກອບດວື້ ຍ 7 ຊອບັ ແວຫຼກັ ດົ່ ງັ ຕົ່ ໄປນ:ີ້ື 1. ຊອບັ ແວຈດັ ການເອກະສານ ( Microsoft word ) 2. ຊອບັ ແວຕາຕະລາງຄານວນ ( Microsoft Excel ) 3. ຊອບັ ແວສາື້ ງການນາສະເໜວີ ຽກ ( Microsoft Powerpoint ) 4. ຊອບັ ແວຈດັ ການຂມ້ື ນູ ( Microsoft Access ) 5. ຊອບັ ແວຊ່ົ ວຍອອກແບບແລະສາ້ື ງຟອມ ( Microsoft infopath ) 6. ຊອບັ ແວຈດັ ການສ່ົ ສານແລະການເຮດັ ວຽກ ( Microsoft outlook ) 7. ຊອບັ ແວຊ່ົ ວຍສາ້ື ງວຽກສ່ົ ງິ ພມິ ( Microsoft publisher ) 2.7. ຊອບແວນາໃຊສ້ື າມາດຫາໄດຕ້ື າມແຫ່ົ ງຼ ຕົ່ າງໆ ( Apache openoffice ) Openoffice ໄດື້ຮັບການພັດທະນາຕົ່ ຈາກApacheແລະໃສ່ົ ວົ່ າ Apache openofficeແລະດວື້ ຍກ ານ ພດັ ທະນາຢ່ົ າງຕົ່ ເນ່ົ ອງຈາກຜູພື້ ດັ ທະນາທົ່ ປີ ົ່ ຽນແປງມາຫຼາຍກ່ົ ຸມເຮດັ ໃຫໂື້ ປຣແກຣມນມີ້ື ຄີ ວາມສາມາດຫຼາຍພທ່ົ ຈີ ະ ນາມາໃຊວ້ື ຽກໂດຍບ່ົ ຕອ້ື ງສົງໄສບ່ົ ວົ່ າຈະເປັນການພມິ ເອກະສານໂດຍຊອບແວOpenofficeWriter, ການສາື້ ງ ຕາຕະລາງວຽກດວື້ ຍOpenofficecalc ການນາສະເໜຂີ ມື້ ນູ ດວ້ື ຍ Openofficeimpress ການສາ້ື ງຖານຂມ້ື ນູ ດວື້ ຍ Openofficebase ຫາກເຈາົື້ ເປັນເຈາົື້ ຂອງກດິ ຈະການຕອື້ ງການລົດຕນົ້ື ທຸນດວ້ື ຍ Software ຫຼເຈາົື້ ຄຜູສື້ ົນໃຈໃຊື້ ວຽກໂປຣແກຣມເຫົ່ ຼາົ ນ.ີ້ື 51
ICTພນື້ ຖານ ຄາຖາມທາື້ ຍບດົ 1. ສົ່ ວນປະກອບທ່ົ ເີ ປັນພນື້ ຖານຂອງຄອມພວິ ເຕມີ ຫີ ຍງັ ແດົ່ ? 2. ໜົ່ ວຍປະມວນຜນົ ກາງແບົ່ ງອອກແນວໃດແລະມໜີ າື້ ທົ່ ຫີ ຍງັ ? 3. ອຸປະກອນປອື້ ນຂມື້ ນູ ແລະສະແດງຜນົ ມຫິ ຍງັ ແດົ່ ແຕົ່ ລະອນັ ມໂີ ຄງສາ້ື ງແລະວທິ ກີ ານເຮດັ ວຽກແນວໃດ ? 4.ເຄ່ົ ອງພມິ ມຈີ ກັ ປະເພດແລະແຕົ່ ລະປະເພດເຮດັ ວຽກແນວໃດ ? 5. ຊອບແວແມົ່ ນຫຍງັ ? 6. ຊອບແວສາເລດັ ຮູບແມົ່ ນຫຍງັ ? 7. ຈ່ົ ງົ ບອກໜາື້ ທ່ົ ຕີ ນົ້ື ຕຂອງຊອບແວລະບບົ ? 8. ເປັນຫຍງັ ຕອ້ື ງມຊີ ອບແວລະບບົ ? 9. ຊອບແວນາໃຊຖື້ ກພດັ ທະນາຂນ້ື ມາເພ່ົ ອປະໂຫຍດອນັ ໃດ ? 52
ICTພນ້ື ຖານ ບດົ ທີ 3 ປະເພດຂອງເຄອຂົ່ າຍ 1. ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍ ລະບົບເຄອຂ່ົ າຍແບບຕ່ົ າງໆ ຈະມຄີ ວາມສາມາດ ແລະ ຄຸນລກັ ສະນະທ່ົ ແີ ຕກຕົ່ າງກນັ ໄປ. ເຊົ່ ງິ ເປັນໜາື້ ທົ່ ຂີ ອງນກັ ອອກແບບ ທ່ົ ີຈະຕອ້ື ງພຈິ າລະນາຄຸນລກັ ສະນະສະເພາະເຫ່ົ ຼາົ ນນັື້ ເພົ່ ອຄັດເລອກລະບົບເຄອຂົ່ າຍທ່ົ ີເໜາະສມົ ກບັ ລະບບົ ວຽກງານ ທ່ົ ໄີ ດອ້ື ອກແບບມາໄວຫື້ ຼາຍທ່ົ ສີ ຸດ. ໃນປັດຈບຸ ນັ ສາມາດແບ່ົ ງລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍອອກເປັນ 3 ປະເພດ ຄ: ລ ະບົບເຄ ອຂ່ົ າຍ ລະດັບ ທື້ອງຖົ່ ິນ( LAN=Local Area Network ),ລ ະບົບ ເຄ ອຂ່ົ າຍ ລະດັບຂົງເຂ ດ (WLAN= Wireless Local Area Network ) ,ລ ະ ບົ ບ ເຄ ອ ຂ່ົ າ ຍ ກ ວ້ືາ ງ ຂ ວ າ ງ ( WAN= Wide Area Network ) 1.1 ລະບບົ ເຄອຂ່ົ າຍລະດບັ ທອ້ື ງຖ່ົ ນິ (LAN=Local Area Network ) ເປັນລະບບົ ເຄອຂ່ົ າຍທົ່ ນີ າໃຊເ້ື ພົ່ ອເຊ່ົ ອມຕົ່ ສ່ົ ສານພາຍໃນອງົ ກອນ( ໂຮງຮຽນ,ໂຮງໜ,ຫອ້ື ງການ, ສານກັ ງານ ເປັນຕນົ້ື ) ແລະ ເປັນເຄອຂົ່ າຍພນື້ ຖານສາລບັ ການເຊ່ົ ອມຕ່ົ ກບັ ເຄອຂ່ົ າຍອົ່ ນໆອກີ . ຮູບທີ 1 ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍລະດບັ ທອ້ື ງຖ່ົ ນິ ( LAN=Local Area Network ) 1.2 ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍລະດບັ ຂງົ ເຂດ (WLAN= Wireless Local Area Network ) ເປັນເຄອຂ່ົ າຍຂະໜາດກາງເປັນກ່ົ ຸມຂອງເຄອຂົ່ າຍ LAN ທ່ົ ີນາມາເຊົ່ ອມຕ່ົ ກນັ ເປັນວົງທົ່ ໃີ ຫຍົ່ ຂນ້ື ພາຍໃນ ບລເິ ວນເນອ້ື ທົ່ ໃີ ກຄື້ ຽງ ເຊົ່ ນັ ໃນເມອງດຽວກນັ ຫຼ ບາື້ ນໃກຄ້ື ຽງກນັ ເປັນຕນົື້ . ຮູບທ2ີ ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍລະດບັ ຂງົ ເຂດ (WLAN= Wireless Local Area Network ) 53
ICTພນື້ ຖານ 1.3 ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍກວາື້ ງຂວາງ ( WAN= Wide Area Network ) ເປັນເຄອຂົ່ າຍບລເິ ວນກວາື້ ງ, ຈະມຂີ ອບເຂດໃນການເຊົ່ ອມຕ່ົ ທົ່ ີກວາື້ ງຂວາງກວ່ົ າລະບບົ LANແລະMAN ຈະເປັນການເຊ່ົ ອມຕ່ົ ລະຫວົ່ າງເຄອຂົ່ າຍLANຕັງ້ື ແຕົ່ 2 ເຄອຂົ່ າຍຂນື້ ໄປເຊ່ົ ງິ ກໃຫເ້ື ກີດລະບົບເຄອຂ່ົ າຍຂະໜາດ ໃຫຍ່ົ ລະດບັ ແຂວງ, ປະເທດຫອຼ າດຂາ້ື ມທະວບີ ເລຍີ ກໄດ.້ື ຮູບທີ 3 ລະບບົ ເຄອຂ່ົ າຍກວາ້ື ງຂວາງ ( WAN= Wide Area Network ) 2. ເຊເີ ວີ ເຊເີ ວມີ ກີ ານພວົ ພນັ ຄ ການດົ ລກັ ສະນະດ່ົ ງັ ຕ່ົ ໄປນ:ີ້ື ເມ່ົ ອເຮາົ ປອ້ື ນຄເີ ຂາົື້ ແລະ ເຊເີ ວີ ຈະຕອື້ ງສະໜອງ,ພວກເຮາົ ສາມາດນາໃຊຄື້ ວາມຮູພື້ ນ້ື ຖານຕວົ ຢົ່ າງອນິ ເຕແິ ນດັ ,ນາໃຊຄື້ ອມພວີ ເຕ,ີ ເຊ່ົ ອມຕົ່ ອນິ ເຕແີ ນດັ , ແນ່ົ ນອນເຂາົື້ ເຖິງໜາື້ ເວັບ ( ເຂາົື້ ເຖິງໜາ້ື ທ່ົ ຢີ ່ົ ູ ໃນທ່ົ ີຢ່ົ ູ ອນິ ເຕແີ ນດັ ບາວເຊີ ), ແລະ ເຊີເວສີ ົ່ ົງຕ່ົ . ໜາ້ື ເວບຄ ດາວໂດດລງົ ນາໃຊື້ ບາວເຊີ ຄອມພວິ ເຕີ ເປັນຜນົ ໃຫື້ ສນັ ຍານເຊເີ ວ.ີ ຈາກຕວົ ຢ່ົ າງ, ພວກເຮາົ ສາມາດເຫນັ ການສົ່ ສານລະຫວົ່ າງ ຄີ ແລະ ຄວາມ ໄວເຊເີ ວຂີ ນ້ື ກບັ ການເຊ່ົ ອມຕົ່ . ປີທົ່ ຜີ ່ົ ານມາສນັ ຍານມຂີ ຈ້ື າກດັ , ສາລບັ ຈານວນຂມ້ື ນູ ນນັ້ື ສາມາດສົ່ ງົ ຜົ່ ານເຄອຂົ່ າຍມຂີ ້ື ຈາກດັ ເຊ່ົ ນັ ດຽວກນັ . ດຽວນ,ີ້ື ສາລບັ ຕວົ ຢ່ົ າງ, ການຈດັ ຕງັ້ື ໃນສະພາບທ່ົ ນີ າໃຊໂ້ື ທລະສບັ ອນິ ເຕແີ ນດັ , ເຈາົ້ື ສາມາດ ແຈງື້ ການຈານວນຂຈື້ າກດັ ເຊ່ົ ງິ ຂມ້ື ູນນນັ້ື ສາມາດຍາື້ ຍກບັ ຊຸດ ,ສນັ ຍານສາລບັ ຍກົ ຍາື້ ຍຂມ້ື ູນກ່ົ ບເສຍຄົ່ າທານຽມໃຫ,ື້ ນແີ້ື ມົ່ ນຂມ້ື ູນດາື້ ນຈາກດັ ສນັ ຍານເຊົ່ ອມຕ່ົ ໂທລະສບັ , ປີທ່ົ ແີ ລວື້ ແລະ ເນ່ົ ອງຈາກບລສິ ດັ ທ່ົ ນີ າສະເໜອີ ນີ ເຕແີ ນດັ ເທງິ ມ ຖເຂາົ້ື ເຖງິ ບ່ົ ຕອ້ື ງການເຄອຂົ່ າຍທ່ົ ຈີ ະຈາກດັ , ພວກເຂາົ ກະຕຸນ້ື ຜູໃ້ື ຊຂ້ື ອງພວກເຂາົ ໂດຍການເອນີ້ື ເກບັ ຈານວນຄົ່ າໃຊື້ ຈ່ົ າຍທົ່ ກີ ົ່ ຽວຂອື້ ງກບັ ປະລມິ ານທ່ົ ຖີ ົ່ າຍໂອນຂອງຂມ້ື ູນນນັື້ ຄກລະນທີ ່ົ ມີ ກີ ານເຂາົື້ ເຖິງອນິ ເຕແີ ນດັ ADSL,ມນື້ ີ້ື ເຄຍີ ເປັນຜູໃ້ື ຫບ້ື ລກິ ານອນິ ເຕແີ ນດັ ໄດມ້ື ກີ ານພດັ ທະນາໂຄງສາ້ື ງພນ້ື ຖານດາື້ ນການສົ່ ສານຄງັ້ື ໜ່ົ ງ, ພວກເຂາົ ບົ່ ຈາເປັນຕອື້ ງ ຍກົ ເລກີ ການກະຕຸນື້ ຜູໃ້ື ຊໂ້ື ດຍການສ່ົ ງົ ຕ່ົ ຂນ້ື ຢົ່ ູກບັ ປະລມິ ານຂອງຂມື້ ູນທົ່ ຖີ ົ່ າຍໂອນ ດ່ົ ງັ ນນັື້ ພວກເຂາົ ຈະນາສະເໜີທົ່ ີ ເອນີື້ ວ່ົ າ ອດັ ຕາການປົ່ ຽນແປງ ການເຂາົື້ ເຖິງສນັ ຍານຂນ້ື້ື ຢົ່ ູສະເພາະຄວາມໄວໃນການເຂາົື້ ເຖງິ ນຄີື້ ເຫດຜນົ ທ່ົ ເີ ຈາົື້ ຈະ, ຂະນະທ່ົ ກີ ານຟັງ ຫຼ ການອົ່ ານຂ່ົ າວກົ່ ຽວກບັ ເຕກັ ໂນໂລຊກີ ານສ່ົ ສານ ມໂີ ອກາດທົ່ ີຈະໄດຍື້ ນິ ວທິ ກີ ານທົ່ ສີ າຄນັ ກ່ົ ຄ ການພດັ ທະນາໂຄງສາື້ ງພນ້ື ຖານດາ້ື ນການສ່ົ ສານ. ປະເພດຂອງເຄອຂ່ົ າຍຕາມສະຖາປັດຍະກາຂອງພວກເຂາົ : ➢ ເຊເີ ວີ ທງັ ໝດົ ຄ ເຊົ່ ອມຕ່ົ ກບັ ເຊເີ ວີ ➢ P2P ຄອມພວິ ເຕທີ ງັ ໝດົ ນາໃຊຄ້ື ີ ແລະ ເຊເີ ວໃີ ນເວລາດຽວກນັ 54
ICTພນື້ ຖານ 3. ອນິ ເຕແີ ນດັ , ອນິ ຕຣາແນດັ , ເອກັ ຕຣາແນດັ ( internet,intranet, extranet ) 3.1 ອນິ ເຕແີ ນດັ ( internet ) ແມົ່ ນເຄອຂ່ົ າຍຂະໜາດໃຫຍ່ົ ເຊ່ົ ງິ ເກດີ ຈາກການເຊ່ົ ອມຕ່ົ ເຄອຂົ່ າຍຍ່ົ ອຍໆ ຈານວນຫຼາຍເຂາົ້ື ໄວນ້ື າກນັ , ເຮດັ ໃຫ້ື ຄອມພວິ ເຕທີ ຸກເຄົ່ ອງທົ່ ວົ ໂລກ ບົ່ ວົ່ າຈະເປັນຊະນດິ ໃດ ຫຼ ຂະໝາດໃດກົ່ ຕາມ ສາມາດສົ່ ງົ ຜ່ົ ານ ແລະ ແລກປ່ົ ຽນຂື້ ມນູ ແລະ ຂມ້ື ູນຂ່ົ າວສານເຊ່ົ ງິ ກນັ ແລະ ກນັ ໄດ.ື້ ຮູບທີ 4 ຮູບສະແດງລະບບົ ເຄອຂ່ົ າຍອນິ ເຕແີ ນດັ ທົ່ ມີ ກີ ານເຊ່ົ ອມໂຍງກນັ ທ່ົ ວົ ໂລກ ຕວົ ຢົ່ າງ : ➢ ເສດຖະກດິ : ທະນາຄານອນິ ເຕແີ ນດັ ( ການຈ່ົ າຍເງນິ ຄ່ົ າຕົ່ າງໆ, ການໂອນເງນິ , ການສະໜກັ ເຂາົ້ື ເຖງິ ເວບ,ການ ສະໜກັ ເຂາົື້ ເຖງິ ການປ່ົ ອຍສນິ ເຊົ່ ອ,ສາລະໜສີ້ື ນິ ແລະ ອົ່ ນໆ ) ການຊຂື້ າຍເອເລກັ ໂຕຣນກິ ( ຮຸ ນ້ື , ສນິ ຄາ້ື ຕົ່ າງໆ , ບລກິ ານທາງປັນຍາ ແລະ ອ່ົ ນໆ ) ➢ ສງັ ຄມົ : ເຄົ່ ອຂົ່ າຍທາງສງັ ຄມົ , ກອງປະຊຸມ...ຂມ້ື ນູ ຂົ່ າວສານ: ສະບບັ ພມິ ຂ່ົ າວໄດ,ື້ ບ໋ອກ ແລະ ອ່ົ ນໆ ➢ ສຸຂະພາບ: ການບົ່ ົງມະຕພິ ະຍາດ, ການກວດສອບທາງການແພດ ( ສາລບັ ປະຊາຊນົ ທ່ົ ອີ າໄສຢ່ົ ູເທງິ ເກາະ ຫຼ ສະຖານທ່ົ ຫີ ່ົ າງໄກສອກຫຼກີ ,ການກວດສອບບາງຢົ່ າງ, ຜູຊ້ື ົ່ ຽວຊານທ່ົ ຈີ າເປັນຕອ້ື ງມ,ີ ສາມາດຕດິ ຕ່ົ ໄດຈ້ື າກໄລຍະ ໄກ)ການນດັ ໝາຍສາລບັ ການກວດສອບທາງການແພດ,ມກີ ານແລກປ່ົ ຽນຂມ້ື ູນທາງການແພດລະຫວ່ົ າງໂຮງໜ ແລະ ສະຖາບນັ , ການຜົ່ າຕດັ ແລະ ການກວດສອບການຜົ່ າຕດັ ໄລຍະໄກ. ➢ ການສກສາ: ມກີ ານອລາຍຜ່ົ ານເວບມະຫາໄລ ( ເວບ+ ສາມະນາ) ເວບໄຊສທົ່ ີມບີ ົດຮຽນ,ນາແນະຈາກຜູື້ ຊ່ົ ຽວຊານ, ການກະຈາຍແນວຄວາມຄດິ ເປັນມູນຄ່ົ າ ແລະ ອົ່ ນໆ.ແນ່ົ ນອນອນິ ເຕແີ ນດັ ຈະມໂີ ປຣແກຣມຈານວນ ຫຼວງຫຼາຍ ແລະ ຜົນກະທບົ ທາງສງັ ຄມົ ຢ່ົ າງຫຼາຍ. ອາດຈະເປັນລກັ ສະນະສາຄນັ ທົ່ ີສຸດຄການແລກປ່ົ ຽນຂມື້ ູນ ເພາະວ່ົ າ ການແລກປົ່ ຽນຂມ້ື ູນໃນຜູຄື້ ນົ ຮົ່ ວມກນັ ຊ່ົ ວຍໃນການເຮດັ ວຽກ, ການເຮດັ ວຽກຮ່ົ ວມກນັ ຂອງຜູຄື້ ນົ ທົ່ ີ ມອີ ຸດົມການດຽວກນັ ຈະນາໄປສ່ົ ູຄວາມຄິດ ແລະ ການເຮັດວຽກໃນຊວີ ິດ ແລະ ການດາເນີນການມກີ ານ ປະສານຂອງຄນົ ທ່ົ ຈີ ະສ່ົ ງົ ຜນົ ໃນການປົ່ ຽນແປງທາງສງັ ຄມົ . 3.2 ອນິ ຕຣາແນດັ ( intranet ) ແມ່ົ ນເຄອຂ່ົ າຍຂມ້ື ູນຂ່ົ າວສານສົ່ ວນບຸກຄນົ ຫຼ ພາຍໃນອງົ ກອນ ເຊົ່ ງິ ໃຊມ້ື າດຕະຖານໃນການຕດິ ຕົ່ ສົ່ ສານແບບ ດຽວກນັ ກບັ ເຄອຂົ່ າຍອນິ ເຕແີ ນດັ , ເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕຈີ ະຮບັ ຂມື້ ນູ ຂ່ົ າວສານຕ່ົ າງໆທ່ົ ມີ ຢີ ່ົ ູໃນເຄົ່ ອງແມ່ົ ຂ່ົ າຍ( Server) ທ່ົ ຄີ ອມພວິ ເຕເີ ຄົ່ ອງນນັ້ື ຂນ້ື ກບັ ເທົ່ າົ ນນັ້ື . ເຄອຂົ່ າຍອນິ ເຕແີ ນດັ ແມົ່ ນອະນຸຍາດໃຫເື້ ຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕຕີ ົ່ າງໆ ສາມາດຮບັ ຂມື້ ນູ ຂົ່ າວສານຈາກເຄ່ົ ອງແມ່ົ ຂົ່ າຍໃດໆ ກໄດໃ້ື ນເຄອຂົ່ າຍ. 55
ICTພນື້ ຖານ ໃນເຄອຂົ່ າຍ ອນິ ຕຣາແນດັ ຜູໃື້ ຊພ້ື າຍນອກຈະບົ່ ສາມາດເຂາົື້ ມາໃຊຂ້ື ມື້ ູນຂົ່ າວສານຢົ່ ູພາຍໃນເຄອຂ່ົ າຍໄດ,້ື ເນ່ົ ອງ ຈາກວ່ົ າ ເຄົ່ ອງຄອມພິວເຕຈີ າກພພາຍນອກຈະຖກຂດັ ຂວາງຈາກ Fire-wall ເພ່ົ ອປືອ້ ງກນັ ບົ່ ໃຫຜື້ ູທື້ ົ່ ຢີ ່ົ ູນອກເຄອ ຂົ່ າຍເຂາົື້ ມາເຖງິ ເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕີ ທົ່ ເີ ກບັ ຂມື້ ູນຂ່ົ າວສານຕົ່ າງໆໄວ.້ື ຮູບທີ 5 ສະແດງເຄອຂ່ົ າຍອນິ ຕຣາແນດັ 3.3 ເອກັ ຕຣາແນດັ (extranet) ເຄອຂ່ົ າຍອນິ ຕຣາແນດັ ຕງັ້ື ແຕ່ົ 2 ເຄອຂົ່ າຍຂນ້ື ໄປເຂາົ້ື ນາກນັ ໂດຍອາໄສກນົ ໄກຂອງເຄອຂ່ົ າຍອນິ ເຕແີ ນດັ ເພົ່ ອສົ່ ງົ ຂມ້ື ູນຂ່ົ າວສານຜົ່ ານອນິ ເຕແີ ນດັ ໄປຫາເຄອຂົ່ າຍອນິ ຕຣາແນດັ ທົ່ ຕີ ອ້ື ງການ. ຮູບທີ 6 ຮູບສະແດງເຄອຂ່ົ າຍເອກັ ຕຣາແນດັ 4. ການສ່ົ ງົ ຂມ້ື ູນ / ໂອນຂມື້ ູນ ດາວໂຫຼດ: ໝາຍເຖງິ ການສາເນາົ ຂມ້ື ູນດຈິ ຕິ ອນຈາກຄອມພວິ ເຕເີ ຄອຂົ່ າຍຄອມພວິ ເຕທີ ອ້ື ງຖົ່ ນິ ແລະອບັ ເດດໝ າຍເຖິງການວາງເນອ້ື ໃນດຈິ ຕິ ອນເທງິ ເຄອຂົ່ າຍຄອມພວິ ເຕ.ີ ສາລບັ ຕວົ ຢ່ົ າງເມ່ົ ອເຈາົ້ື ບນັ ທກສາເນາົ ຂອງຄົ່ ູມສະບບັ ນີ້ື ຈາກເວບັ ໄຊມາຍງັ ເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕຂີ ອງເຮາົ ດາວໂຫຼດຂມື້ ູນດຈິ ຕິ ໋ອນເອາົ ໄວຄ້ື ຄົ່ ມູ ການໃຊວື້ ຽກໃນທານອງດຽວກນັ ເມ່ົ ອພວກເຮາົ ສນິ້ື ສຸດການຂຽນຄົ່ ມູ ພວກເຮາົ ມກີ ານຕງັ້ື ໄວເ້ື ທງິ ເຄອຂົ່ າຍຄອມພວິ ເຕີ ( ອນິ ເຕແີ ນດັ ອອກຈາກເຊເີ ວີ ) 56
ICTພນ້ື ຖານ ບດິ (Bitrate ) ສະແດງໃຫເ້ື ຫັນເຖິງຄວາມໄວທົ່ ຂີ ມື້ ູນຈະຖກໄຫຼຜ່ົ ານໂມເດັມ (Modem) (ເຄອຂົ່ າຍ)ນນັື້ ແມ່ົ ນ ການວັດແທກໃນບິດ / ວນິ າທີ ( bit / s ),ບິດ / ວິນາທີແມ່ົ ນຫົວໜ່ົ ວຍວດັ ແທກຄວາມໄວຂອງການໄຫຼຂມື້ ູນດິ ຈຕິ ໋ອນໃນເຄອຂົ່ າຍຕະຫຼອດຈານວນບດິ ທົ່ ໄີ ຫຼໃນໜົ່ ງວນິ າທບີ ອກເຮາົ ວົ່ າຫຼາຍບດິ ສາມາດໄຫຼຜ່ົ ານທາງເຄອຂົ່ າຍໃນ ໜ່ົ ງວນິ າທີ ➢ 1000 bit / s ປະມານ = 1 kbit /s ( 1 ກໂິ ລບດິ (1 kilobit) ຫຼ 1000 ບດິ ຕ່ົ ວນິ າທີ ) ➢ 1000,000 bit / s ປະມານ = 1 Mbit /s ( 1 ມກີ າບດິ (1 megabit) ຫຼ 1000,000 ບດິ ຕົ່ ວນິ າທີ ) ➢ 1000,000 ,000bit / s ປະມານ = 1 Gbit /s ( 1 ກກິ າບດິ (1 gigabit) ຫຼ 1000000,000 ບດິ ຕົ່ ວນິ າທີ ) ຄວາມໄວການໄຫຼຂອງຂມື້ ູນທົ່ ສີ າມາດສະແດງໄບ (bytes ) ມີ 8 bits ດົ່ ງັ ກົ່ າວເປັນຄວາມສາພນັ ລະຫວົ່ າງ ບດິ /ວນິ າທແີ ລະBp /s ( Bits per )ບດິ ຕົ່ ວນິ າທແີ ລະໄບຕົ່ ວນິ າທີ ວທິ ກີ ານເຊ່ົ ອມຕົ່ ອນິ ເຕແີ ນດັ • ປັດຂນື້ ( Dial-up) ວທິ ກີ ານເຂາົ້ື ເຖງິ ອນິ ເຕເີ ນດັ ໃຊໂື້ ມເດມັ ( 56K) ແລະ ໂທລະສບັ • Broadbandາຍເຖງິ ການຖ່ົ າຍໂອນຂມ້ື ູນຄວາມໄວສູງການເຂາົື້ ເຖິງແບບຖາວອນກບັ ອນິ ເຕເີ ນດັ ໄດແື້ ລະຈົ່ ງິ ມີ ການສ່ົ ຽງຂອງການເຂາົ້ື ເຖງິ ເຄອຂ່ົ າຍຫຄຼ ອມພວິ ເຕສີ ່ົ ວນບຸກຄນົ . ວທິ ເີ ຊ່ົ ອມຕ່ົ • ໂທລະສບັ (Mobile) ເຊົ່ ອມຕົ່ ກບັ ເຄອຂ່ົ າຍໂທລະສບັ ( GPRS,EDGE,UMTS,HSPA) • ດາວທຽມ ( satellite) ທ່ົ ໃີ ຊກ້ື ນັ ທົ່ ວົ ໂລກທົ່ ບີ ່ົ ມໂີ ຄງສາ້ື ງພນ້ື ຖານທ່ົ ເີ ໜາະສມົ ແລະບົ່ ມວີ ທິ ກີ ານອົ່ ນໆໃນການ ເຂາົື້ ເຖງິ ອນິ ເຕແີ ນດັ . • ໄວເລດັ Wireless ( Wi-Fi) ມກີ ານສ່ົ ງົ ຂມ້ື ູນລະຫວົ່ າງເຄົ່ ອງຄອມພວິ ເຕໂີ ດຍໃຊຄ້ື ນ້ື ຄວາມຖ່ົ ວີ ທິ ະຍຸແລະສາຍ ອາກາດທ່ົ ສີ ອດຄອ້ື ງກນັ • ສາຍເຄເບນີ ( Cable ) ການເຊົ່ ອມຕ່ົ ອນິ ເຕແີ ນດັ ຜົ່ ານເຄອຂົ່ າຍເຄເບນີ ໂທລະສບັ ໂດຍໃຊເ້ື ຄເບນີ ໂມເດມັ . • ບອດແບນ ( Broadband )ການຖົ່ າຍໂອນຂມື້ ູນໂດດເດ່ົ ັນດວ້ື ຍຄວາມໄວສູງການເຂາົ້ື ເຖິງອິນເຕີແນດັ ຢົ່ າງ ຖາວອນແລະຈ່ົ ງິ ມີຄວາມສ່ົ ຽງຂອງການເຂົາື້ ເຖິງເຄອຂົ່ າຍຫຼຄອມພິວເຕສີ ່ົ ວນບຸກຄນົ ໃນການເລົ່ ີມຕນົື້ ຂອງ ບລກິ ານອນິ ເຕແີ ນດັ ຄວາມໄວສູງເນ່ົ ອງຈາກໂຄງສາ້ື ງພນ້ື ຖານດາື້ ນການສ່ົ ສານທົ່ ດີ ອ້ື ຍພັດທະນາຜູໃື້ ຫບ້ື ລກິ ານ ອນິ ເຕແີ ນດັ ຕດິ ຕາມຂມື້ ູນການໄປມາແຕ່ົ ລະວນັ ບ່ົ ໄດໃ້ື ຊເື້ ທງິ ອນິ ເຕແີ ນດັ ( ເຊ່ົ ງິ ແຕກຕົ່ າງຈາກອນີ ເຕແີ ນດັ ເວລາ ສນັ ຍານເຂາົ້ື ) ໃນເມອງໃຫຍົ່ ໂຄງສາື້ ງພນ້ື ຖານໂທລະຄມົ ມກີ ານພດັ ທະນາດົ່ ງັ ນນັ້ື ຜູໃ້ື ຫບ້ື ລກິ ານອນິ ເຕແີ ນດັ ບ່ົ ໄດຄ້ື ດິ ຄົ່ າໃຊຈື້ ່ົ າຍ ຂນື້ ຢ່ົ ູກບັ ເວລາທ່ົ ີໃຊໃື້ ນອນິ ເຕແີ ນດັ ຫຼປະລມິ ານຂອງຂມ້ື ູນທົ່ ຖີ ່ົ າຍໂອນແຕ່ົ ພວກເຂົາເສຍຄົ່ າໃຊຈື້ ່ົ າຍໂດຍໃຊື້ ຄວາມໄວ. 57
ICTພນື້ ຖານ ຄາຖາມທາ້ື ຍບດົ 1. ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍແມ່ົ ນຫຍງັ ? 2. ລະບບົ ເຄອຂ່ົ າຍມຈີ ກັ ປະເພດຄປະເພດໄດແດ່ົ ? 3. ເຊເີ ວແີ ມົ່ ນຫຍງັ ? ເຮດັ ໜາ້ື ທົ່ ຄີ ແນວໄດ ? 4. ລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍກບັ ເຊເີ ວແີ ຕກຕົ່ າງກນັ ຄແນວໄດ ? 5. ຈ່ົ ງົ ໃຫຄ້ື ວາມກົ່ ຽວກບັ ການໂອນຂມື້ ນູ ແລະການດາວໂຫຼດ 58
ICTພນ້ື ຖານ ບດົ ທີ 4 ການພວົ ພນັ ລະຫວ່ົ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ 1. ການນາໃຊ້ື ICT ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ເຕກັ ໂນໂລຊສີ ່ົ ສານ ແລະ ຂມ້ື ູນຂ່ົ າວສານປະກອບມວີ ທິ ກີ ານດາ້ື ນວຊິ າການທງັ ໜດົ ທ່ົ ຖີ ກນາໃຊສ້ື າລບັ ການຈດັ ຂມ້ື ູນ ແລະ ອານວຍໃຫແື້ ກ່ົ ການສ່ົ ສານ ລວມທງັ ຄອມພວິ ເຕ,ີ ເຄອຂ່ົ າຍຮາດແວສາຍການສ່ົ ສານ ແລະ ຊອບແວທົ່ ີ ເປັນຄາ,ໃນຄາອ່ົ ນໆ, ເຕັກໂນໂລຊສີ ່ົ ສານ,ໂທລະສບັ ,ສ່ົ ມວນຊນົ ອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ແລະ ທັງໝົດຂອງການປະກອບ ປະເພດດວື້ ຍເຕກັ ໂນໂລຊສີ ົ່ ສານທຸກປະເພດຂອງຂະບວນການ ແລະ ການຖົ່ າຍໂອນສນັ ຍານສຽງ ແລະ ວດິ ໂີ ອ ທງັ ໜດົ ການຄວບຄຸມ ແລະ ການຄຸມື້ ຄອງ ການປະຕບິ ດັ ໜາ້ື ທ່ົ ໂີ ດຍອງີ ໃສ່ົ ເຕກັ ໂນໂລຊເີ ຄອຂົ່ າຍ. 1.1 ການບລກິ ານອນິ ເຕແີ ນດັ ➢ ການຄາື້ ທາງອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ (E-commerce=electronic-commerce) ວທິ ກີ ານໜົ່ ງທົ່ ອີ ານວຍຄວາມສະດວກໃນການຄາ້ື ຂາຍເກດີ ຂນື້ ເປັນການໃຊປ້ື ະໂຫຍດຈາກອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ເພົ່ ອເຮດັ ໃຫບ້ື ນັ ລຸເປົື້າໝາຍຂອງອງົ ກອນ ການຄາ້ື ທາງອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ໃຊເ້ື ຕກັ ໂນໂລຊທີ ່ົ ຫີ ຼາກຫຼາຍ ແລະ ຄວບຄຸມຮູບແບບ ທາງການເງນິ ໃນປະຈບຸ ນັ ເຊ່ົ ນັ : ບລຫິ ານທະນາຄານອເິ ລກັ ໂຕຣນກິ , ການຄາື້ ອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ , ການປົ່ ຽນຂມ້ື ູນອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ , ໄປສະນອີ ເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ຫຼ ການປະຊຸມທາງໄກເປັນຕນົື້ . ໝາຍຄວາມວ່ົ າການຄາ້ື ທາງອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ຄ ກດິ ຈະກາທຸກຮູບແບບທ່ົ ກີ ົ່ ຽວຂອ້ື ງກບັ ກດິ ຈະກາແບບການຄາ້ື ທງັ ໃນ ລະດບັ ອງົ ກອນ ແລະ ສົ່ ວນບຸກຄນົ ບນົ ພນື້ ຖານຂອງການນາສະເໜີຂມື້ ູນການປະມວນຜນົ ແລະ ການສ່ົ ງົ ຂມື້ ູນດຈີ ິ ຕອດ ທ່ົ ມີ ຂີ ມ້ື ູນອກັ ສອນ, ຮູບ ແລະ ສຽງ. ຮູບທີ 1 ການຄາ້ື ທາງອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ➢ ບລຫິ ານທະນາຄານທາງອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ (E-banking=electronic-banking) ປັດຈບຸ ນັ ການບລກິ ານທາງການເງນິ ທົ່ ໃີ ຫບື້ ລກິ ານໂດຍທະນາຄານເລົ່ ມີ ເປີດຊ່ົ ອງທາງອ່ົ ນນອກຈາກການໄປຕດິ ຕົ່ ດວ້ື ຍຕນົ ເອງທົ່ ີທະນາຄານ ຫຼ ການຖອນເງນິ ຈາກຕູ້ື ATM ທຸກວນັ ນທີື້ ່ົ ານສາມາດໃຊໂື້ ທລະສບັ ມຖຕດິ ຕເຂົາື້ ໄປ ຊາລະຄົ່ າສນິ ຄາື້ ແລະ ບລກິ ານ. ຫຼາຍທະນາຄານເປີດໃຫສື້ າມາດໂອນເງນິ ລະຫວ່ົ າງບນັ ຊຜີ ່ົ ານອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ສາລບັ ຜູໂື້ ອນເງນິ ສາມາດກວດສອບຍອດໃນບນັ ຊທີ ່ົ ໃີ ຫບື້ ລກິ ານໂດຍທະນາຄານ ເຊ່ົ ງິ ສາ້ື ງຄວາມສະດວກໃຫກື້ ບັ ປະຊາຊນົ ຢ່ົ າງຫຼາຍ ຫຼາຍທົ່ ານທ່ົ ີໃຊໂື້ ທລະສັບມຖໃນລະບົບ JAM ແອັດວານສາມາດໃຊບ້ື ລິການທະນາຄານ ຈາກ Mobilelife ເພ່ົ ອເຮັດການສາລະທາງດາ້ື ນການເງນິ ລະຫວົ່ າງບັນຊີ, ຊາລະຄ່ົ າສິນຄາ້ື ຫຼ ເບ່ົ ິງອັດຕາແລກປົ່ ຽນ ເປັນຕນົ້ື . 59
ICTພນື້ ຖານ ຮູບທີ 2 ບລຫິ ານທະນາຄານທາງອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ➢ ຄຸມ້ື ຄອງບລຫິ ານລດັ ແບບອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ( E-government=electronic-government) ນາໃຊເ້ື ຕກັ ໂນໂລຊຂີ ມ້ື ູນຂ່ົ າວສານ ແລະ ການສ່ົ ສານເພົ່ ອຕອບສະໜອງການເຂາົ້ື ເຖິງສາທາລະນະ ດກີ ວົ່ າຂມື້ ູນ ຂົ່ າວສານຂອງລດັ ຖະບານ, ຈ່ົ ງິ ໃຫປື້ ະຊາຊນົ ທົ່ ມີ ສີ ດິ ທມິ ະນດຸ ຂອງພວກເຂາົ ເຂາົ້ື ເຖງິ ຂມ້ື ນູ . ຮູບທີ 3 ຄຸມື້ ຄອງບລຫິ ານລດັ ແບບອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ 1.2 ອຸປະກອນການຕດິ ຕົ່ ຜົ່ ານຄອມພວິ ເຕແີ ຟັກ, ໂທລະສບັ (Teleworking ) ອຸປະກອນການຕິດຕົ່ ຜົ່ ານຄອມພວິ ເຕແີ ຟັກ, ໂທລະສບັ ເປັນບາງສ່ົ ວນຂອງປັດໃຈທ່ົ ີຕດັ ສນິ ການດົ ມຄີ ຸນະພາບ ພນ້ື ຖານໂຄງລ່ົ າງເຕກັ ໂນໂລຊຂີ ມ້ື ູນຂ່ົ າວສານ, ການຮູໜື້ ງັ ສຄອມພວິ ຄອມທົ່ ດີ .ີ ປະເພດຂອງວຽກທ່ົ ສີ າມາດເຮດັ ໄດື້ ຈາກທ່ົ ໃີ ດກົ່ ໄດທ້ື ່ົ ມີ ຄີ ອມພວີ ເຕພີ ອື້ ມກບັ ໂປຣແກຣມທົ່ ຈີ າເປັນ,ພະນກັ ງານທົ່ ມີ ທີ ດັ ສະນະຄະຕຕິ ່ົ ການເຮດັ ວຽກຢົ່ າງ ມອາຊບີ ອງົ ການຈດັ ຕງັ້ື ໄດດ້ື ດັ ແປງການເຮດັ ວຽກໃນຮູບແບບການດາເນນີ ງານນແີື້ ລະອົ່ ນໆ ຮູບທີ 4 ອຸປະກອນການຕດິ ຕ່ົ ຜ່ົ ານຄອມພວິ ເຕແີ ຟກັ , ໂທລະສບັ 60
ICTພນ້ື ຖານ ຂດື້ ບີ າງຢ່ົ າງຂອງອຸປະກອນການຕດິ ຕ່ົ ຜົ່ ານຄອມພວິ ເຕແີ ຟັກ,ໂທລະສບັ ➢ ລດົ ຄົ່ າໃຊຈື້ ່ົ າຍຜນົ ປະໂຫຍດແລະພະນກັ ງານຂນົ ສົ່ ງົ ການສາລະເງນິ ຄນ ➢ ລດົ ເວລາໃນການເດນີ ທາງໄປແລະກບັ ຈສກການເຮດັ ວຽກ ➢ ການປັບສະພາບການເຮດັ ວຽກສົ່ ວນບຸກຄນົ ນໄິ ສຄວາມຢດຍ່ົ ຸນ ➢ ຄວາມເປັນໄປໄດຂື້ ອງການເຮດັ ວຽກສະດວກຂອງບຸກຄນົ ໃນບາ້ື ນ( ສະຖານທ່ົ ອີ ົ່ ນໆທ່ົ ບີ ົ່ ແມົ່ ນຫອື້ ງການ) ➢ ລະດບັ ຄວາມກດົ ດນັ ຕົ່ າ,ມອີ ງົ ການທ່ົ ດີ ແີ ລະການປະສານງານ, ການໄຫຼຂອງຂມ້ື ູນລະຫວ່ົ າງພະນກັ ງານບ່ົ ມຂີ ້ື ຈາກດັ ➢ ເປັນການແກໄ້ື ຂທ່ົ ີດີເລີດສາລັບຄົນພິການຫຼເຈບັ ປົ່ ວຍໄລຍະຍາວ, ຜູປ້ື ົກຄອງຫຼຜູທ້ື ່ົ ີມີຄວາມສຸ ກການ ເດນີ ທາງ. ຂເື້ ສຍບາງຢ່ົ າງຂອງອຸປະກອນການຕດິ ຕ່ົ ຜົ່ ານຄອມພວິ ເຕແີ ຟັກ, ໂທລະສບັ ➢ ຂາດທາງດາື້ ນພບົ ກນັ ຕວົ ຈງິ ຂອງການພວົ ພນັ ທາງສງັ ຄມົ ໂດຍກງົ ກບັ ຄ່ົ ູຮົ່ ວມງານ ➢ ບົ່ ເໝາະສາລບັ ທຸກຄນົ ຮຽກຮອ້ື ງໃຫມື້ ປີ ະລມິ ານທົ່ ແີ ນົ່ ນອນຂອງການຄວບຄຸມຕນົ ເອງແລະລະດມົ ໃຈ ➢ ໂອກາດນອ້ື ຍສາລບັ ຄວາມກາ້ື ວໜາ້ື ເນ່ົ ອງຈາກການຂາດລາດບັ ຊນັ້ື ໃນແນວຕງັ້ື ແບບດງັື້ ເດມີ ໃນບລສິ ດັ , ແຕ່ົ ລະດບັ ຊນັື້ ໃນແນວນອນຈະຖກສາື້ ງຂນ້ື ທ່ົ ບີ ົ່ ມໃີ ຜຢ່ົ ູເໜອທຸກຄນົ ແຕ່ົ ທຸກຄນົ ມໜີ າ້ື ທ່ົ ຂີ ອງຕວົ ເອງແລະພາລະ ຜູກພນັ ➢ ເນນັື້ ການເຮດັ ວຽກເປັນທມີ ນອ້ື ຍໃນຄວາມໝາຍດງັື້ ເດມີ ຕງັ້ື ແຕົ່ ວຽກທ່ົ ຈີ ະດາເນນີ ການຢ່ົ າງເປັນອດິ ສະຫຼະ, ທົ່ ແີ ຍກທາງຮ່ົ າງກາຍຈາກຄນົ ອົ່ ນໆ,ມນັ ຕອ້ື ງມກີ ານມ່ົູຸງເນນັື້ ທົ່ ມີ ຄີ ວາມຄດິ ລເິ ລົ່ ມີ , ເນ່ົ ອງຈາກການຂາດຕດິ ຕົ່ ຂອງໝົ່ ູສາມະຊກິ ໃນທີມທົ່ ມີ ຢີ ່ົ ູຈງິ ແລະເນນັື້ ການເຮດັ ວຽກໃນແງົ່ຊອງການສົ່ ສານ,ການແລກປ່ົ ຽນຂມື້ ູນສາ ມະຊກິ ໃນທມີ ແຕົ່ ລະຄນົ ຂນື້ ຢົ່ ູກບັ ຄນົ ອົ່ ນໃນການດາເນນີ ວຽກຂອງພວກເຂາົ , ສາລບັ ຕວົ ຢ່ົ າງໂປຣແກລມເມີ ຈາກອົດສະຕາຣເລຍເຮັດວຽກໃນທີມງານທົ່ ີມີນັກພັດທະນາຊອບແວສາລັບບລິສັດຈາກອາຊີແລະ ອາເມລິກາໃນການພັດທະນາຊອບແວສາລັບບລິສດັ ຈາກອາຊີ, ໃນກລະນສີ ່ົ ວນໃຫຍ່ົ ຜູປ້ື ະສານງານການ ເດນີ ທາງແລະການເຮດັ ວຽກຂອງເຂາົ ກົ່ ຄການປະສານງານລະຫວ່ົ າງບລສິ ດັ ແມ່ົ ,ລູກຄາ້ື ແລະໂປຣແກລມເມ,ີ ປະສານງານບົ່ ວົ່ າຈະດວ້ື ຍການຢືຽ້ ມຢາມຫຼຢ່ົ າງອ່ົ ນ,ມຄີ ວາມຕອ້ື ງການຂອງລູກຄາື້ ,ຈດັ ທມີ ຂອງໂປຣແກລມ ເມກີ ະຈົ່ າຍວຽກແລະລາຍງານໄປຍງັ ສານກັ ງານໃຫຍົ່ ຂອງບລສິ ດັ ແຕົ່ ລະໂປຣແກລມທົ່ ໄີ ດຮ້ື ບັ ການມອບໝ າຍງານການຂຽນໂປຣແກລມຂອງຕົວເອງແລະພວກເຂາົ ມຄີ ວາມຮບັ ຜິດຊອບສາຫຼບັ ການເຮດັ ວຽກຂອງ ໂປຣແກມໂດຍລວມພວກເຂາົ ຈະຕອ້ື ງປະສານງານເພົ່ ອໃຫເື້ ກດີ ການເຮດັ ວຽກໂປຣແກລມເຕມັ ຮູບແບບ. ເຫນັ ໄດຊ້ື ດັ ເຈນວົ່ າພວກເຂາົ ສາມາດເຮດັ ວຽກໃນທມີ ໂດຍບົ່ ຄາເນງີ ເຖິງສະຖານເຮດັ ວຽກລະບຸວົ່ າພວກເຂາົ ມກີ ານສົ່ ສານທົ່ ດີ ທີ ົ່ ສີ ຸດແລະການແລກປ່ົ ຽນຂມື້ ນູ , ອງົ ກອນທົ່ ດີ ແີ ລະທດັ ສະນະຄະຕຕິ ົ່ ການເຮດັ ວຍກຢ່ົ າງມ ອາຊບີ . 1.3 ການຮຽນຜ່ົ ານລະບບົ ຄອມພວີ ເຕີ ແລະ ອນິ ເຕແີ ນດັ ( E-learning ) ການຮຽນຜົ່ ານລະບບົ ຄອມພວິ ເຕແີ ລະອນິ ເຕແີ ນດັ ປະກອບດວ້ື ຍທຸກຮູບແບບຂອງການຮຽນຮູແື້ ລະການຖົ່ າຍ ທອດຄວາມຮູທ້ື ່ົ ີຢ່ົ ູເທິງພນ້ື ຖານອີເລັກໂທຣນກິ ເຕັກໂນໂລຊີໃນໄລຍະນີສ້ື ່ົ ວນໃຫຍົ່ ຈະໃຊໃື້ ນການອະທບິ າຍການ ຮຽນຮູແື້ ລະການເຜຍີ ແຜ່ົ ຄວາມຮູໂ້ື ດຍບົ່ ຕອ້ື ງຕດິ ຕົ່ ໂດຍກງົ ລະຫວ່ົ າງຄູກບັ ນກັ ຮຽນ, ໃນຂະນະທົ່ ໃີ ຊເື້ ຕກັ ໂນໂລຊໄີ ອ ຊທີ ຂີ ດ້ື ຂີ ອງການຮຽນຜ່ົ ານລະບບົ ຄອມພວິ ເຕແີ ລະອນິ ເຕແີ ນດັ ສົ່ ວນຫຼວງຫຼາຍເໜອນກນັ ກບັ ການຮຽນຮູຈ້ື າກປມື້ ມີ ຄວາມແຕກຕ່ົ າງປື້ມສະເພາະໃນຮູບແບບຂຄື້ ວາມແລະຮູບພາບເທິງເຈຍ້ື ໃນຂະນະທົ່ ອີ ຸປະກອນອເີ ລກັ ໂທຣນກິ ມີ ການຮຽນຮູສ້ື ມົ ບດັ ດາ້ື ນມດັ ຕມິ ເີ ດຍແລະມຄີ ວາມສາມາດໃນການຕດິ ຕາມກວດກາເຂດຫົ່ າງໄກສອກຫຼກີ ໃນເວລາ 61
ICTພນື້ ຖານ ບັນຍາຍບົດຮຽນ,ສະແດງໃຫເ້ື ຫັນແພດສາມາດສັງເກດວິທກີ ານທາງການແພດທ່ົ ີກາລັງເກີດຂນ້ື ໃນໂຮງໜອກີ , ນກັ ຮຽນສາມາດເຂາົື້ ຮຽນທົ່ ກີ າລງັ ສອນທ່ົ ມີ ະຫາວທິ ະຍາໄລອ່ົ ນ.ຂດ້ື ບີ າງສ່ົ ວນສາລບັ ນກັ ຮຽນ ➢ ມເີ ວລາປັບຕວົ , ສະຖານທົ່ ແີ ລະສະຖານທົ່ ກີ ານຮຽນຮູ ື້ ➢ ການເຂາົື້ ເຖງິ ແລະຄວາມພອື້ ມຂອງການສກສາ ➢ ການເບ່ົ ງິ ຄນໄດ,ື້ ບົ່ ຈາກດັ ຂອງການບນັ ຍາຍ ➢ ລດົ ຄົ່ າໃຊຈື້ ົ່ າຍຂອງການສກສາ ➢ ສະພາບແວດລອ້ື ມມດັ ຕມິ ເີ ດຍ ( ວນິ ໂິ ອ,ສຽງ, ຂຄື້ ວາມ ) ບາງສົ່ ວນຂອງຜນົ ປະໂຫຍດສາລບັ ຄູ-ອາຈານແລະສະຖາບນັ ການສກສາ ➢ ລດົ ຄົ່ າໃຊຈື້ ົ່ າຍຂອງການດາເນນີ ການສດິ ສອນ ( ຫຸຼດຜົ່ ອນຄ່ົ າໃຊຈ້ື ົ່ າຍໃນການເດນີ ທາງແລະທ່ົ ພີ ກັ , ຄົ່ າໃຊື້ ຈ່ົ າຍສາລບັ ຫອື້ ງຮຽນຕດັ ອອກແລະອ່ົ ນໆ ) ➢ ຖານຜູໃື້ ຊກື້ ານສກສາຂະໜາດໃຫຍົ່ ຫາຼ ຍ ➢ ສາ້ື ງຂນ້ື ຄງັ້ື ດຽວອເີ ລກັ ໂທຣນກິ ການສກສາຊົ່ ວຍໃຫພື້ ະນກັ ງານທ່ົ ຈີ ະລງົ ທນການສກສາມ່ົ ຸງໜັນ້ື ເວລາທ່ົ ີສນັື້ ຫາຼ ຍໃນການດາເນນີ ການສກສາທົ່ ກີ ່ົ ຽວຂອື້ ງ ➢ ການຍກົ ລະດບັ ທົ່ ງີ ່ົາຍດາຍແລະວດັ ສະດຸທ່ົ ຫີ າໄດງ້ື ົ່າຍ ຮູບທີ 5ການຮຽນຜ່ົ ານລະບບົ ຄອມພວິ ເຕີ ແລະ ອນິ ເຕແີ ນດັ 1.4 E-mail, IM, VoIP, RSS, blog, podcast ➢ ຈດົ ໝາຍເອເລກັ ໂຕຣນກິ (E-mail=electronic-mail) ຈດົ ໝາຍເອເລກັ ໂຕຣນກິ ເປັນຈດົ ໝາຍທ່ົ ສີ ່ົ ງົ ຜົ່ ານທາງເຄອຂ່ົ າຍຄອມພວິ ເຕ.ີ ເຊົ່ ງິ ທງັ ຜູຮື້ ບັ ແລະ ຜູສື້ ່ົ ົງຈະຢ່ົ ູ ບ່ົ ອນໃດໃນໂລກກສາມາດຮບັ -ສ່ົ ງົ ໃຫກື້ ນັ ໄດ.້ື ບ່ົ ວ່ົ າຈະຢ່ົ ູຫົ່ າງໄກກນັ ປານໃດກຕາມຈດົ ໝາຍເອເລກັ ໂຕຣນກິ ຈະ ຊົ່ ວຍໃຫສ້ື າມາດຕດິ ຕ່ົ ກບັ ບຸກຄນົ ອ່ົ ນໄດຢ້ື ່ົ າງວ່ົ ອງໄວ ແລະ ສາມາດເກບັ ຂຄື້ ວາມໄວອ້ື ່ົ ານຈກັ ເທ່ົ ອກໄດ.້ື ນອກຈາກນີື້ ຍງັ ສາມາດຕອບໄປຫາຜູທື້ ົ່ ສີ ່ົ ງົ ມາ ຫຼ ສ່ົ ົງຕ່ົ ໄປໃຫຜື້ ່ົ ູອ່ົ ນອີກຫຼາຍໆຄນົ ພອ້ື ມກນັ ໄດ.ື້ ເຮດັ ໃຫປ້ື ະຢັດຄ່ົ າໃຊຈື້ ົ່ າຍ ແລະ ເວລາໄດຫື້ າຼ ຍກວົ່ າການສ່ົ ງົ ຈດົ ໝາຍທາມະດາ ຫຼ ປະຢັດກວ່ົ າການໂທລະສບັ ທາງໄກອກີ ດວື້ ຍ. 62
ICTພນ້ື ຖານ ຮູບທີ 6 ຮູບສະແດງ E-mail ➢ ການສົ່ ງົ ຂຄື້ ວາມທນັ ທ(ີ IM= Instant Messaging) ເປັນເຕກັ ໂນໂລຊກີ ານສ່ົ ສານຜົ່ ານເຄອຂົ່ າຍອິນເຕແີ ນດັ ແບບທນັ ທີ (Real time ) ໂດຍການພິມຂຄື້ ວາມໂຕຕ້ື ອບ ກນັ ແລະອາດສ່ົ ງົ ເອກະສານໃຫກື້ ນັ ໃນຮູບແບບວດິ ໂີ ອ,ຮູບພາບແລະຂຄື້ ວາມຄກນັ ກບັ ຈດົ ໝາບເອເລກັ ໂຕຣນກິ , ແຕ່ົ ຈະແຕກຕົ່ າງກນັ ຢົ່ ູບົ່ ອນວ່ົ າການສົ່ ງົ ຄວາມທນັ ທແີ ມ່ົ ນສ່ົ ງົ ແບບທນັ ທີ (Real time ) ນນັ້ື ເອງການສົ່ ງົ ຂຄ້ື ວາມທນັ ທທີ ່ົ ີ ນຍິ ມົ ກນັ ໃຊໃື້ ນປັດຈບຸ ນັ ແມ່ົ ນ: MSM Messenger, yahoo Messenger, ICQ, skype ເປັນຕນົື້ . ຮູບທີ 7 ການສົ່ ງົ ຂຄື້ ວາມທນັ ທີ ➢ VoIp ( Voice over internet protocol ) Voice over IP ຫຼ Voice over internet protocol ມັກຈະຖກເອີນ້ື້ື ສັນ້ື ໆວົ່ າ VoIPເປັນເຕັກໂນໂລຊີ ສົ່ ສານແບບໃໝ່ົ ທົ່ ເີ ຮດັ ໃຫເື້ ຮາົ ສາມາດຮບັ -ສ່ົ ງົ ສນັ ຍານສຽງຜົ່ ານທາງເຄອຂ່ົ າຍອນິ ເຕແີ ນດັ ຫຼອນິ ຕຣາແນດັ ໄດໂ້ື ດຍຈະ ຕອື້ ງອາໄສອຸ ປະກອນ (Hardware) ຫຼໂປຣແກລມຄອມພິວເຕີ ( Software)ເຮັດວຽກຮ່ົ ວມກັນເຕັກໂນໂລ ຊີVoIPນີຖ້ື ກຄິດຄົນື້ ຂນື້ ໂດຍອົງກອນAdvanced Research Projects Agency Network (ARPANER) ເມົ່ ອປີຄ.ສ 1973 ເພົ່ ອເປັນການຄດິ ຄນົ້ື ເຕກັ ໂນໂລຊແີ ລະມປີ ະສດິ ທພິ າບຫຼາຍຂນື້ ເຊົ່ ງິ ການເຮດັ ວຽກຂອງVoIPນນັື້ ຈະມກີ ານແປງສນັ ຍານສຽງຈາກຕນົື້ ທາງໃຫຢ້ື ່ົ ູໃນຮູບແບບຂອງPacket ນອ້ື ຍໆແລວ້ື ສ່ົ ງົ ໄປຍງັ ຜູຮື້ ັບປາຍທາງໂດຍ ອາໄສໂປຣໂຕຄອດທົ່ ເີ ອນີ້ື ວົ່ າ ( Internet Protocol ) ໃນການສ່ົ ງົ ຜ່ົ ານສນັ ຍານສຽງໃຫຜ້ື ູຮື້ ັບໄດຟ້ື ັງສນັ ຍານສຽງທົ່ ີ ສົ່ ງົ ມາໄດຫື້ າກມກີ ານນາເອາົ ເຕກັ ໂນໂລຊີ 63
ICTພນື້ ຖານ VoIPນີມື້ າໃຊວ້ື ຽກໃນອົງກອນຕົ່ າງໆຈະພົບວົ່ າຊ່ົ ວຍລດົ ຄົ່ າໃຊຈ້ື ່ົ າຍການໃຊງື້ ານໂທລະສັບແບບປົກຕິໄດເື້ ປັນ ຈານວນຫຼາຍເຊົ່ ນັ ການໃຊໂ້ື ທລະສບັ ທາງໄກໃນປະເທດແລະຕົ່ າງປະເທດເປັນຕນົື້ . VoIP ເປັນເຕກັ ໂນໂລຊີສົ່ ສານດວື້ ຍສຽງຜົ່ ານລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍອນິ ເຕແີ ນດັ ໂດຍແປງສຽງຈາກຜູສື້ ່ົ ງົ ທົ່ ີເປັນສນັ ຍານ ນາລ໋ອກໃຫເ້ື ປັນສນັ ຍານດຈີ ຕິ ອດຜ່ົ ານອຸປະກອນເຄອຂ່ົ າຍແລວ້ື ສົ່ ງົ ຕ່ົ ຜ່ົ ານທາງເຄອຂົ່ າຍອນິ ເຕແີ ນດັ ໄປຍງັ ຜູຮື້ ບັ ຈາກ ນນັ້ື ຈະເຮດັ ການແປງສນັ ຍານດິຈຕິ ອດໃຫເ້ື ປັນສນັ ຍານນາລ໋ອກຜົ່ ານທາງອຸປະກອນເຄອຂົ່ າຍເພ່ົ ອໃຫຜ້ື ູຮື້ ບັ ໄດຍື້ ນິ ສຽງທ່ົ ສີ ່ົ ງົ ໄປອກີ ທງັ ຍງັ ເປັນເຕກັ ໂນໂລຊທີ ົ່ ສີ າມາດຊົ່ ວຍລດົ ຄົ່ າໃຊຈ້ື ່ົ າຍໃນການໃຊວື້ ຽກໂທລະສບັ ໄດອື້ ກີ ຊ່ົ ອງທາງໜົ່ ງ. ຮູບທີ 8 VOIP ( Voice over internet protocol ) ➢ RSS = Really simple syndication ຄຮູບແບບໄຟຂອງພາສາXML ໃຊສື້ າລບັ ການແບົ່ ງປັນຫວົ ເລົ່ ອງຂມ້ື ູນເທງິ ເວບດວື້ ຍກນັ ຫຼສາລບັ ດງຂ່ົ າວຫາເວບ ຕ່ົ າງໆມາສະແດງເທງິ ເວບຂອງເຮາົ ເຊົ່ ິງແຕົ່ ກົ່ ອນອາດຈະມກີ ານສາ້ື ງຫວົ ເລ່ົ ອງຂອງຂ່ົ າວນອກຈາກນີສື້ າລັບນກັ ເລ່ົ ົາ ແນດັ ທົ່ ົວໄປສາມາດນາປະໂຫຍກຂອງRSSນີໄິ້ື ປໃຊວື້ ຽກໄດໂື້ ດຍບົ່ ຈາເປັນຕອ້ື ງເຂົາ້ື ໄປໃນເວບໄຊສນນັ້ື ເລອ້ື ຍໆ ( ທງັ ນເີ້ື ນ່ົ ອງຈາກຫຼາຍໆເວບອາດຈະມກີ ານ Udpate ຂມ້ື ູນທ່ົ ບີ ່ົ ພອ້ື ມກນັ ) ໂດຍສາມາດຕດິ ຕງັື້ ໂປຣແກລມ RSS Reader ໃຊສື້ າລັບດງຫົວຂຂ້ື ົ່ າວສານທ່ົ ີມີບລິການRSSມາໄວໃ້ື ນເຄ່ົ ອງຂອງເຮົາແລະຖື້າມີການUdpateຈາກ ເວບນນັື້ ໆເຮາົ ກົ່ ສາມາດຄກີ ລງິ ໄປຍງັ ເວບທ່ົ ໃີ ຫບ້ື ລກິ ານໄດໂ້ື ດຍກງົ ເຮດັ ໃຫບື້ ົ່ ເສບເວລາໃນການເຂາົື້ ໄປເບົ່ ງິ ເວບຕົ່ າງ ຫາຼ ຍຂົ່ ນື້ ເຮາົ ຮູໄື້ ດຢື້ ົ່ າງໃດວ່ົ າເວບໃດມບີ ລກິ ານRSSສງັ ເກດໄດຈື້ າກສນັ ຍານທົ່ ມີ ເີ ຄົ່ ອງໝາຍ XML ຫຼ RSS ສົ່ ວນ ໃຫຍ່ົ ມນັ ຢົ່ ູບລເິ ວນມໂີ ນຫກຼັ ຂອງເວບຫບຼ ລເິ ວນສ່ົ ວນລົ່ ຸມຂອງໜາື້ ເວບເພກ ຮູບທີ 9 RSS = Really simple syndicatio 64
ICTພນ້ື ຖານ ➢ ບ໋ອກBlog ຫຼເວບບ໋ອກ( Web Blog ) ເປັນເວບໄຊສາລບັ ຂຽນບັນທກເລ່ົ າົ ເລ່ົ ອງປະຈາວນັ ເພົ່ ອສົ່ ສານຄວາມຮູສື້ ກນກຄິດ,ປະສບົ ການຄວາມຮູ ື້ ແລະຂົ່ າວສານໃນເລົ່ ອງທ່ົ ຜີ ູຂ້ື ຽນໜ່ົ ງທ່ົ ານ(Blogger)ສົນໃຈໂດຍສະເພາະເຊົ່ ງິ ລກັ ສະນະດົ່ ັງກົ່ າວນເີື້ ຮດັ ໃຫບ້ື ໋ອກ ຕົ່ າງກບັ ເວບບອດແລະເນ່ົ ອງຈາກຄວາມຈງິ ແລະອິດສະຫຼະທາງຄວາມຄິດທ່ົ ີສົ່ ສານອອກໄປເຊົ່ ງິ ສ່ົ ວນໃຫຍົ່ ຢົ່ ູໃນ ລກັ ສະນະບຸ ກຄນົ ເປັນການບົ່ ງົ ບອກເຖິງຄວາມເປັນຕວົ ຂອງຕນົ ເອງໄດເ້ື ປັນຢົ່ າງດຈີ ົ່ ງິ ເຮດັ ໃຫບື້ ໋ອກເປັນສົ່ ທ່ົ ນີ ຍິ ມົ ຫຼາຍຂນ້ື ເລອື້ ຍໆໃນນານາຊາດ. ລກັ ສະນະຂອງເວບໄຊທົ່ ເີ ປັນບ໋ອກສງັ ເກດໄດງ້ື ່ົາຍຈາກລກັ ສະນະຕົ່ າງໆດ່ົ ງັ ນຄີື້ : • ມກີ ານບນັ ທກເນອື້ ໃນໂດຍເຈາົື້ ຂອງບ໋ອກຢົ່ າງສະໜ່ົ າສະເໜີ • ຂມື້ ູນຈະຖກຈດັ ໄວຢື້ ົ່ າງເປັນລະບບົ ຄລາຍການ,ລາຍການທາອິດຈະຖກສະແດງໄວດ້ື າື້ ນເທງິ ສຸດຂອງໜາື້ ເວບ ເພດແລວື້ ໄລ່ົ ລາດບັ ກບັ ຄນຕາມວນັ ເວລາການຂຽນໄປເລອ້ື ຍໆ • ມກັ ຈະມກີ ານລງິ ໄປຫາບ໋ອກອ່ົ ນທ່ົ ີຜູຂ້ື ຽນສນົ ໃຈຫຼໄດສື້ ະເໜີຄວາມຄດິ ເຫັນເຊົ່ ອມຕົ່ ຈາກຂຄ້ື ວາມທົ່ ເີ ຂາົ ອາ້ື ງ ເຖິງດ່ົ ງັ ນັນ້ື ນອກຈາກບ໋ອກຈະໃຊໃື້ ນການຂຽນແລະເຜີຍແຜ່ົ ເລົ່ ອງຕ່ົ າງໆແລວື້ ກົ່ ຍງັ ເປັນແຫົ່ ຼງລວມລິງທົ່ ີເຈາົື້ ຂອງບ໋ອກນນັ້ື ໆໃຊເ້ື ປັນຫຼກັ ຖານເພົ່ ອຕ່ົ ຄວາມຮູຢື້ ົ່ ູເປັນປະຈາບົ່ ວົ່ າຈະເປັນລງິ ຂອງບ໋ອກອ່ົ ນໆຫລຼ ງິ ຂອງເວບໄຊສ ກ່ົ ຕາມ. • ບນັ ທກທ່ົ ຂີ ຽນໄວໃ້ື ນບ໋ອກມກັ ຈະມກີ ານຈດັ ລະບບົ ເປັນກ່ົ ຸມເນອື້ ໃນຕາມຫວົ ຂຫ້ື ກຼັ ໆທ່ົ ຜີ ູຂ້ື ຽນສາື້ ງຂນ້ືື້ ເພົ່ ອຊ່ົ ວຍ ອານວຍຄວາມສະດວກໃຫແ້ື ກ່ົ ຜູອ້ື ົ່ ານທ່ົ ສີ ນົ ໃຈໃນການບນັ ທກທ່ົ ມີ ຄີ ວາມສາພນັ ກນັ ໃນໃຈຄວາມຫຼກັ • ຜູອື້ ົ່ ານໄດຮື້ ບັ ຄວາມຮູຕື້ ົ່ າງໆຈາກຜູຂ້ື ຽນບ໋ອກແລວ້ື ຜູອ້ື ົ່ ານມກັ ຈະມກີ ານສະເໜີຄວາມເຫັນເພົ່ ມີ ເຕມີ ເພ່ົ ອເປັນ ການຕົ່ ຍອດຄວາມຮູແ້ື ລະເພົ່ ອໃຫເື້ ກດີ ການແລກປົ່ ຽນຄວາມຮູລື້ ະຫວ່ົ າງກົ່ ຸມຜູອ້ື ົ່ ານແລະຜູຂື້ ຽນບ໋ອກ. ບ໋ ອກແຕົ່ ລະບ໋ ອກຈະມຈີ ຸດປະສົງທ່ົ ີຊັດເຈນເຊົ່ ັນ: ບ໋ ອກທົ່ ີກົ່ ຽວກບັ ການຈດັ ການຄວາມຮູ ບ້ື ໋ ອກດາື້ ນການ ພດັ ທະນາການຮຽນຮູຂ້ື ອງເດກັ ປະຖມົ , ບ໋ອກດາື້ ນການເຮດັ ທຸລະກດິ ເປັນຕນົ້ື ການສາື້ ງຈດຸ ຢນຂອງບ໋ອກເຊົ່ ນັ ນແີ້ື ລະ ມກີ ານຂຽນທົ່ ເີ ປັນປະຈາສະໜົ່ າສະເໜຈີ ະເຮດັ ໃຫບ້ື ໋ອກເປັນທ່ົ ສີ ນົ ໃຈຕດິ ຕາມຈາກຜູອື້ ົ່ ານຢ່ົ າງຫຼວງຫຼາຍ. ແຕ່ົ ຢົ່ າງໃດ ກົ່ ຕາມຜູຂື້ ຽນແຕົ່ ລະຄນົ ອາດຈະມຄີ ວາມຮູຄ້ື ວາມຖະໜດັ ໃນຫຼາຍຮູບແບບ.ການຈະນາເອາົ ຄວາມຮູທື້ ງັ ໝດົ ມາຂຽນ ໃນບ໋ອກດຽວອາດເຮດັ ໃຫກື້ ານແຍກຄວາມຮູເ້ື ປັນໄປດວື້ ຍຄວາມລາບາກ,ເຮດັ ໃຫຫ້ື າເນອື້ ໃນຄວາມຮູໄ້ື ດຍື້ າກແລະ ສາຫລບັ ຜູອ້ື ່ົ ານແລວ້ື ກົ່ ອາດຈະຍາກໃນການຕດິ ຕາມອົ່ ານດົ່ ງັ ນນັື້ ສາລບັ ຜູຂ້ື ຽນໜ່ົ ງຄນົ ຄວາມສາມາດຂອງລະບບົ ໃນ ການສາ້ື ງບ໋ອກໄດຫື້ ຼາຍກວ່ົ າ 1 ບ໋ອກເພ່ົ ອຕອບສະໜອງຈດຸ ປະສງົ ທ່ົ ແີ ຕກຕົ່ າງກນັ ອາດຈະເປັນລະບບົ ການເຮດັ ວຽກ ຕວົ ຢ່ົ າງ : http://www.gotoknow.com http://www.Blogger.com ຮູບທີ 10 (Blogger ) 65
ICTພນື້ ຖານ ➢ Podcast (POD-personal on Demand + Broadcast ) ຄຮູບແບບຂອງສຽງຫຼວດິ ໂີ ອທົ່ ມີ ກີ ານຈດັ ເຮດັ ປື້ ັນຕອນໆເຮາົ ສາມາດເຂາົື້ ຊມົ ຫຼຟງັ ເມ່ົ ອໃດກ່ົ ຕາມໂດຍລກັ ສະນະ ຂອງpodcastຈະມກີ ານຈດັ ກຽມໄວລື້ ່ົ ວງໜາ້ື ສາລບັ ຜູໃື້ ຊວື້ ຽກIpod ຄງົ ຮູວື້ ົ່ າpodcastມປີ ະໂຫຍດຢ່ົ າງໃດຫາຼ ຍ ປະເທດນຍິ ມົ ເກບັ ຂມື້ ນູ podcastທົ່ ເີ ປັນຂ່ົ າວປະຈາວນັ ມາເກບັ ໄວໃ້ື ນIpodເປີດເບ່ົ ງິ ແລະຟັງໃນຊົ່ ວງເວລທົ່ ວີ ່ົ າງໆເຮາົ ສາມາດຫາເວບໄຊສທົ່ ໃີ ຫບ້ື ລກິ ານdownload ໄຟເຫົ່ າຼົ ນນັ້ື ໄດຟື້ ີອກີ ດວ້ື ຍ. 1.5 ການສົ່ ສານເໜອນກນັ (virtual communities ) ສົ່ ສານເໜອນກນັ ແມ່ົ ນໄລຍະການຄວບຄຸມຄນົ ທົ່ ສີ ົ່ ສານຜົ່ ານເຄອຂ່ົ າຍຄ: forums,ບລກິ ານ IM,ບ໋ອກພວກເຂາົ ເອນີື້ ວ່ົ າການສົ່ ສານນບັ ຕງັ້ື ແຕ່ົ ພວກເຂາົ ເຈາົື້ ມກີ ານເກບັ ກາປະຊາຊນົ ຜ່ົ ູມສີ ່ົ ວນຮົ່ ວມຢົ່ ູໃນກົ່ ຸມທົ່ ໄີ ດຮື້ ບັ ຜນົ ປະໂຫຍດ ຂອງເຂາົ ເຈາົື້ ເປັນການສົ່ ສານເໜອນກນັ ແຕ່ົ ວົ່ າມນັ ບົ່ ໄດກື້ ່ົ ຽວຂອື້ ງກຍັ ການຕດິ ຕົ່ ທາງດາ້ື ນຮົ່ າງກາຍແຕົ່ ຈະດາເນນີ ການ ໂດຍວທິ ກີ ານຂອງເຕກັ ໂນໂລຊຂີ ມ້ື ນູ ຂ່ົ າວສານແລະສ່ົ ສານ. • ເຄອຂົ່ າຍທາງສງັ ຄມົ ( social Networks )ແມ່ົ ນບລກິ ານຟີໃຫຜື້ ູໃື້ ຊມື້ ຮີ ູບແບບຕ່ົ າງຂອງວຽກນາສະເໜແີ ລະ ການສ່ົ ສານບາງສົ່ ວນຂອງເຄອຂົ່ າຍທາງສັງຄົມ ທ່ົ ີນິຍົມ ຫຼາຍຄ: Myspace, facebook, Twitter ແລະ Google+ ຮູບທີ 11 ເຄອຂ່ົ າຍທາງສງັ ຄມົ • Forumໝາຍຄວາມວ່ົ າຫວົ ຂທ້ື ົ່ ໃີ ຊສ້ື າລບັ ການແລກປົ່ ຽນຄວາມຄດິ ເຫນັ ກນັ ລະຫວ່ົ າງກ່ົ ຸມຄນົ ຫຼາຍໆກ່ົ ຸມ. ຮູບທີ 12 Forum 66
ICTພນ້ື ຖານ • ຈານວນຫຼາຍ, ຜູຫື້ ຼິນື້ ຫຼາຍຄົນໃນການເຊົ່ ອມຕົ່ ຜົ່ ານລະບົບເຄອຂົ່ າຍ(MMO=Massive MuItiplayer online ) ເປັນເກມເຄອຂົ່ າຍ, ຜູຫື້ ລິນ້ື ຈານວນຫຼາຍໂດຍການຫລິນື້ ຜ່ົ ານທາງອນິ ເຕີແນັດ, ໜ່ົ ງໃນປະເພດຍົ່ ອຍຂອງ ຈານວນຫຼາຍ, ຜູຫື້ ລນິື້ ຫຼາຍຄົນໃນການເຊົ່ ອມຕ່ົ ຜົ່ ານລະບບົ ເຄອຂົ່ າຍແລະຕວົ ແທນທ່ົ ີນຍິ ມົ ຫຼາຍທົ່ ີສຸດຂອງມນັ ທົ່ ີ ເອນີື້ ວົ່ າເກມ‘ໂລກຂອງwarcraft’ ຮູບທີ 13 (MMO=Massive MuItiplayer online ) • ຫອື້ ງສນົ ທະນາ(chatroom ) ຫອື້ ງສນົ ທະນາເປັນເຕັກໂນໂລຊທີ ົ່ ມີ ຮີ ູບການສ່ົ ສານຄາື້ ຍຄກນັ ກບັ Instant messaging.ໝາຍຄວາມວົ່ າເປັນ ການສົ່ ສານແບບທນັ ທແີ ລະສນົ ທະນາກນັ ດວື້ ຍການພມິ ຂຄື້ ວາມເຊ່ົ ນັ ກນັ ,ແຕົ່ ຕ່ົ າງກນັ ຄຜູຮື້ ົ່ ວມສນົ ທະນາທງັ ໜດົ ຈະ ເຫັນຂຄື້ ວາມເກອບພອື້ ມກນັ ເຊ່ົ ິງປຽບໄດກື້ ັບການຮົ່ ວມສົນທະນາໃນຫອື້ ງດຽວກັນນັນ້ື ເອງເຊ່ົ ັນ: ໂປແກຣມ mIRC, Pirch, Paltalk ເປັນຕນົ້ື . ຮູບທີ 14 ຫອ້ື ງສນົ ທະນາ ບລກິ ານທ່ົ ນີ ຍິ ມົ ຫຼາຍທົ່ ສີ ຸດສາລບັ ການແບ່ົ ງປັນຄບີ ວດິ ໂີ ອຄyoutubeຮູບພາບຫກຼ ານແລກປົ່ ຽນການບລກິ ານ ຖ່ົ າຍຮູບໃນກອື້ ງຖ່ົ າຍຮູບFlickr,lolcatsແລະອ່ົ ນໆໜົ່ ງໃນຄຸນສມົ ບດັ ຫຼັກຂອງອນິ ເຕແີ ນດັ ເປັນການໄຫຼຂອງຂມ້ື ູນ ນນັື້ ຄເຫດຜນົ ທ່ົ ີຂມື້ ູນທ່ົ ີມຄີ ຸນຄ່ົ າແລະບລິສັດກາລງັ ຫາວທິ ີທ່ົ ີຈະໄດຮ້ື ບັ ຂມ້ື ູນຜ່ົ ານທາງອນິ ເຕແີ ນດັ ສາລບັ ການຍກົ ຕວົ ຢ່ົ າງ,Google ບ່ົ ຄດິ ຄ່ົ າບລກິ ານສາລັບການໃຊວື້ ຽກຂອງເຄ່ົ ອງມຄົນ້ື ຫາເຈາົື້ ແຈງື້ ໃຫເື້ ຄ່ົ ອງມຄົນື້ ຫາສົ່ ິງທົ່ ີເຈາົື້ ຕອ້ື ງການທົ່ ຈີ ະຮູວ້ື ່ົ າ,ສົ່ ງິ ທ່ົ ສີ ນົ ໃຈຂອງເຈາົື້ ,ການໃຊຂ້ື ມື້ ູນນGີ້ື oogleຈະສະແດງໂຄສະນາທ່ົ ອີ າດຈະເປັນທົ່ ສີ ນົ ໃຈຂອງ ເຈາົື້ ແລະຈະໄດຮ້ື ບັ ລາຍໄດຜື້ ່ົ ານໂຄສະນາ. 67
ICTພນື້ ຖານ ອກີ ຕວົ ຢ່ົ າງໜົ່ ງຄຊຸມຊົນອລາຍ, ໃນຊຸມຊນົ ອລາຍທົ່ ີເຈາົ້ື ເປີດໃຊບ້ື ນັ ຊີຜູໃື້ ຊແື້ ລະກອບຂມື້ ູນທົ່ ີມີຂມື້ ູນສສື້ ນ ບຸກຄນົ ຫາຍຂນ້ືື້ ຫຼນອື້ ຍລງົ , ເຈາົື້ ມກັ ຈະມໂີ ອກາດທົ່ ີຈະອົ່ ານວົ່ າຄນົ ທົ່ ຖີ ກໄລ່ົ ອອກໃນການອອກຄາຄດິ ຄາເຫນັ ທາງ ລບົ ໃນເວບໄຊສເຊົ່ ນັ : Twitterກ່ົ ຽວກບັ ເຈາົື້ ນາຍຂອງພວກເຂາົ ຫຼບລສິ ດັ ທ່ົ ພີ ວກເຂາົ ເຮດັ ວຽກ, ລກັ ສະນະຂອງອນິ ເຕແີ ນດັ ກ່ົ ຄວົ່ າເມ່ົ ອເຈາົື້ ເຜຍີ ແຜ່ົ ຂມ້ື ູນບາງຢົ່ າງ,ມນັ ເປັນເລ່ົ ອງຍາກຫຼາຍຖາື້ ຫາກວ່ົ າເປັນໄປບ່ົ ໄດຈ້ື ະລບົ ອອກໄປ,ດວ້ື ຍ ເຫດຜນົ ວົ່ າມນັ ເປນສົ່ ິງຈາເປັນທົ່ ຈີ ະຕອ້ື ງລະມດັ ລະວງັ ເມົ່ ອໃດອອກຈາກຂມື້ ູນສ່ົ ວນບຸກຄນົ ເທິງເຄອຂ່ົ າຍສງັ ຄມົ ຄວນຫຼກີ ລຽງການແບົ່ ງປັນຂມ້ື ູນກົ່ ຽວກບັ ວນັ ທແີ ລະສະຖານທ່ົ ເີ ກດີ ,ທ່ົ ຢີ ່ົ ູທົ່ ບີ າື້ ນ,ໝາຍເລກໂທລະສບັ ວາງແຜນໄວທື້ ່ົ ີ ວນັ ພັກຜ່ົ ອນແລະໃຊກື້ ານຕງັື້ ຄົ່ າການຮັກສາຄວາມປອດໄພເພ່ົ ອຈາກດັ ການເຂົາື້ ເຖິງໂປຣໄຟຣຂ໌ ອງຜູໃື້ ຊເ້ື ຈາົ້ື ຂອງ ດວ້ື ຍ,ລະມດັ ລະວງັ ກບັ ເງົ່ອນໄຂຂອງຂຕ້ື ກົ ລງົ ການໃຊວື້ ຽກທ່ົ ເີ ຈາົ້ື ເຫນັ ດວື້ ຍເມ່ົ ອເຈາົ້ື ເປີດບນັ ຊເີ ພາະວົ່ າການການດົ ສນັ ຍານຫຼາຍວທິ ກີ ານທ່ົ ບີ ລສິ ດັ ເປັນເຈາົື້ ຂອງບາງເຄອຂົ່ າຍທາງສງັ ຄມົ ສາມາດຈດັ ການກບັ ຂມ້ື ນູ ທ່ົ ເີ ຈາົື້ ປົ່ ອຍອອກມາ ໃນເຄອຂົ່ າຍທາງສງັ ຄມົ ຂອງພວກເຂາົ . ນອກຈາກນກີື້ ົ່ ຍງັ ຈາເປັນທ່ົ ຈີ ະຕອ້ື ງຈາໄວວື້ ົ່ າເມ່ົ ອການຕດິ ຕ່ົ ສົ່ ສານກບັ ໃຜຈກັ ຄນົ ຜ່ົ ານທາງອນິ ເຕແີ ນດັ ເຈາົື້ ບົ່ ຮູແ້ື ທຈື້ ົ່ ງິ ວົ່ າບຸກຄນົ ນນັື້ ແມົ່ ນໃຜແທມື້ ນັ ເປັນເລົ່ ອງງົ່າຍໆທົ່ ຈີ ະປອມຕວົ ເປັນຜູໃື້ ດຜູໜື້ ົ່ ງແລະຄວາມຈງິ ທົ່ ວີ ່ົ າເນນັື້ ຄວາມຈາເປັນ ໃນການລະມດັ ລະວງັ ເມ່ົ ອໃຫຂ້ື ມ້ື ູນສົ່ ວນຕວົ . ພົ່ ແມ່ົ ຜູປື້ ົກຄອງໂດຍສະເພາະຢ່ົ າງຍ່ົ ງິ ຈະຕອ້ື ງລະມດັ ລະວງັ ເພາະເດກັ ຖກຫຼອກໄດງື້ ົ່າຍວທິ ກີ ານທ່ົ ຈີ ະປົກປອື້ ງເດກັ ເທງິ ອນິ ເຕແິ ນດັ ເປັນສະບບັ ພເິ ສດມຄີ ວາມສາຄນັ ຫາຼ ຍເຊົ່ ງິ ເປັນເຫດຜນົ ທ່ົ ເີ ຮາົ ໃຫຄື້ ວາມສນົ ໃຈເປັນພເິ ສດກບັ ມນັ ເທງິ ໜາ້ື ເວບຂອງເຮາົ 2. ຜນົ ກະທບົ ຕ່ົ ສຸຂະພາບ ນກັ ການຍະສາດເປັນກ່ົ ຸມຄນົ ທົ່ ສີ ກສາກົ່ ຽວກບັ ຄນົ ແລະວດັ ຖຸສ່ົ ງິ ຂອງທ່ົ ຢີ ່ົ ູຮອບຕວົ ພວກເຂາົ ເພົ່ ອສະໜອງວິທີ ແກໄ້ື ຂບນັ ຫາແລະຄາແນະນາຕົ່ າງໆໃຫແ້ື ກ່ົ ຄນົ ເຮາົ ບນັ ຫາສຸຂະພາບສ່ົ ວນໃຫຍ່ົ ກົ່ ຽວພນັ ກບັ ການນາໃຊຄື້ ອມພວິ ເຕດີ ່ົ ງັ ລ່ົ ຸມນ:ີ້ື - ຄວາມບາດເຈັບທ່ົ ີເກີດຈາກການໃຊຄື້ ີບ໋ ອດແລະເມ໋ ົາສອາການເຈບັ ປວດ (ອາການຄາດເຄົ່ ອນພາຍໃນ) (ອາການບາດເຈບັ ເລອື້ ຍໆ) - ໜາື້ ຈກະພບິ ຫໄຼ ລຍະຫົ່ າງທ່ົ ບີ ົ່ ເໝາະສມົ ຈາກໜາ້ື ຈແລະຄວາມສູນເສຍການເບ່ົ ງິ ເຫນັ - ການນົ່ ງັ ແລະການໃຊເື້ ກ່ົ າົ ອທີື້ ົ່ ບີ ົ່ ຖກຕອ້ື ງເໝາະສົມ,ບນັ ຫາຕ່ົ າງໆກ່ົ ຽວກບັ ກະດູກສນັ ຫຼງັ (ເນົ່ ອງມາຈາກທົ່ ີຕງັື້ ຄອມພວິ ເຕ,ີ ໂຕະແລະເກາົ້ື ອທີ້ື ່ົ ສີ ່ົ ງົ ຜນົ ຕົ່ ການວາງຕາແໜົ່ ງຂອງຮົ່ າງກາຍ) - ການໃຊຄື້ ວາມສະຫວ່ົ າງຂອງໄຟທົ່ ບີ ່ົ ເໝາະສມົ , ຈານວນຫຼອດໄຟ, ທດິ ທາງຂອງຫອຼ ດໄຟແລະອ່ົ ນໆ ເຊົ່ ງິ ຍງັ ມຜີ ນົ ກະທບົ ທົ່ ສີ າຄນັ ຕົ່ ຮົ່ າງກາຍ, ໃນຂະນະດຽວກນັ ນມີ້ື ນັ ຍງັ ນາໄປສ່ົ ູຄວາມສູນເສຍໃນການເບົ່ ິງເຫນັ , ມນັ ແມ່ົ ນມສີ າຄນັ ໃນການສາ້ື ງໃຫບ້ື ົ່ ອນເຮດັ ວຽກມຄີ ວາມສະຫວົ່ າງ.ມາດຖານໄອເອດໂອ 9241 (ຕອ້ື ງການທາງການ ຍະສາດສາລບັ ວຽກຫອ້ື ງການທ່ົ ມີ ຈີ ສະແດງ) - ຄາແນະນາກົ່ ຽວກບັ ສະພາບແວດລອື້ ມໃນການເຮດັ ວຽກມດີ ່ົ ງັ ລ່ົ ຸມນ:ີື້ • ລະດບັ ຄວາມສະຫວົ່ າງຂອງໄຟຢົ່ ູທີ 300-500 • ຄວາມສະຫວ່ົ າງສະເພາະຄວບຄຸມໂດຍຜູປ້ື ະຕບິ ດັ ງານ • ການຄວບຄຸມແສງສະຫວ່ົ າງ • ຫກຼີ ເວນັ້ື ການປຽບທຽບຄວາມແຕກຕົ່ າງລະຫວົ່ າງຄວາມສະຫວົ່ າງໂດຍໃຊກື້ ານຂນັື້ ແລະຄວາມມນ. ໃນສະພາບແວດລອື້ ມທ່ົ ແີ ສງສະຫວົ່ າງບົ່ ພຽງພ, ຄນົ ກຈະເມ່ົ ອຍງົ່າຍ (ເຈບັ ຕາແລະນາື້ ຕາໄຫຼ, ປວດຫວົ ຈາກອາການ ເຈບັ ປວດທ່ົ ບີ ່ົ ຈາເປັນ, ແລະອົ່ ນໆ) ແລະມນັ ຍງັ ສ່ົ ງົ ຜນົ ເສຍຕົ່ ການເບ່ົ ງິ ບົ່ ເຫນັ ຢົ່ າງຖາວອນ.ດວື້ ຍເຫດນ,ີ້ື ມນັ 68
ICTພນື້ ຖານ ຈົ່ ງິ ມຄີ ວາມຈາເປັນທ່ົ ຈີ ະຕອ້ື ງໃຫມື້ ແີ ສງສະຫວົ່ າງຢ່ົ າງພຽງພ, ບ່ົ ວ່ົ າຢ່ົ ູເຮອນຫຼຫອື້ ງການ. ແສງສະຫວົ່ າງແມ່ົ ນໜົ່ ງຂອງຫຼາຍປັດໄຈທົ່ ີສ່ົ ງົ ຜນົ ຕົ່ ສຸຂະພາບ, ແລະຜະລດິ ຕະພາບ. ການຈດັ ອຸປະກອນທ່ົ ີເໝາະ ສົມ, ໂຕະແລະຕ່ົ ງັ ສ່ົ ົງຜົນຢົ່ າງສາຄນັ ຕົ່ ທົ່ າຂອງຮົ່ າງກາຍເມົ່ ອຄນົ ເຮັດວຽກກບັ ຄອມແລະຍງັ ມຄີ ວາມອດົ ທົນຕົ່ ຄວາມ ອດິ ເມ່ົ ອຍ. ການວາງທ່ົ າທາງທົ່ ີບ່ົ ເໝາະສມົ ສາມາດສ່ົ ົງຜົນໃຫເ້ື ກີດບນັ ຫາຊາເຮອຕ່ົ ກະດູກສນັ ຫຼັງແລະຂຕື້ ົ່ ຕົ່ າງໆ.ການ ຈດັ ການອຸປະກອນ: - ໜາ້ື ຈຕອ້ື ງຕງັ້ື ໃຫຫື້ ່ົ າງຈາກສາຍຕາປະມານ 50 ຊມ - ຄບີ ອດໃຫວື້ າງໄວໃື້ ຫເ້ື ໝາະສມົ ກບັ ຕາແໜ່ົ ງການວາງມ 3. ຜນົ ກະທບົ ຕົ່ ສ່ົ ງິ ແວດລອ້ື ມ ຊນິື້ ສົ່ ວນຄອມພວິ ເຕີຫຼາຍຢົ່ າງສາມາດນາມາໃຊໃື້ ໝົ່ ໄດ.້ື ຫຼາຍບລິສດັ ທ່ົ ີນາເອາົ ຄອມພວິ ເຕມີ າໃຊຄື້ ນໃໝົ່ ຂາຍ ອຸປະກອນທົ່ ບີ ່ົ ສາມາດນາໃຊໄື້ ດື້ ແລະ ເປັນອນັ ຕະລາຍ. ບລສິ ດັ ຜະລດິ ຄອມພວິ ເຕບີ າງແຫົ່ ງສະເໜີຄວາມເປັນໄປ ໄດໃື້ ນການນາເອາົ ມາໃຊຄ້ື ນໃໝ່ົ ໂດຍການສະເໜີ ແລກຄອມພວິ ເຕໜີ ົ່ ວຍເກົ່ າົ ກບັ ໜົ່ ວຍໃໝົ່ . ໃນກລະນເີ ຈາົ້ື ມຂີ ເີ້ື ຫຍົ່ ອອເີ ລກັ ໂທນກິ , ເຈາົື້ ສາມາດຊອກຫາບລສິ ດັ ຈດັ ການຂເີື້ ຫຍ່ົ ອອເີ ລກັ ໂທນກິ ທາງອນິ ເຕີ ເນດັ ໄດ.້ື ສ່ົ ງິ ເຈາົື້ ຕອື້ ງເຮດັ ກົ່ ຄການພມີ ຂມື້ ູນຊອກຫາວົ່ າ: ການກາຈດັ ຂເີື້ ຫຍົ່ ອອເີ ລກັ ໂທນກິ ຫຼ ການທາລາຍຂເີ້ື ຫຍ່ົ ອ ອເີ ລກັ ໂທນກິ ແລະ ການຊອກຫາທົ່ ຢີ ົ່ ູຕດິ ຕົ່ . ສົ່ ງິ ທົ່ ີພວກເຮົາຕອ້ື ງເອາົ ໃຈໃສ່ົ ສະເໜີແມ່ົ ນການນາເອາົ ເຈຍື້ ມາໃຊຄື້ ນໃໝົ່ ອກີ . ເຈາົ້ື ຄວນໃຊເື້ ອກະສານອເີ ລັກ ໂທນກິ ໃຫຫື້ າຼ ຍໆເທົ່ າົ ທ່ົ ຈີ ະພເປັນໄປໄດເື້ ພ່ົ ອເປັນການປະຫຍດັ ເຈຍື້ . ມກພມິ ແລະ ກ່ົ ອງມກຈະບົ່ ໄດຖ້ື ກຖມິ້ື ລງົ ຖັງ ຂເີື້ ຫຍົ່ ອເນົ່ ອງຈາກສາມາດຕ່ົ ມມກໃສົ່ ແລະ ໃຊໄື້ ດອ້ື ກີ . ຮູບພາບທ1ີ 5 Control Panel→Power Options ປັດຈຸບັນນີທື້ ່ົ ົວໂລກມີປະຊາຊົນເກອບເຈດັ ພັນລາ້ື ນຄົນ, ແລະໃນຈານວນນີມື້ ແີ ນວໂນມື້ ທ່ົ ີຈະເພົ່ ີມຂນື້ ການ ຂາດແຄນພະລັງງານຈະສາື້ ງຄວາມຫຍຸງື້ ຍາກໃຫກ້ື ບັ ສງັ ຄົມໂລກຂອງພວກເຮາົ . ມນັ ແມົ່ ນໜ່ົ ງຂອງຫຼາຍປັດໄຈທົ່ ີສາຄນັ ໃນການຮກັ ສາແລະພດັ ທະນາສງັ ຄມົ ແບບຢັືງ້ ຍນ. ດົ່ ງັ ນນັື້ , ການຈດັ ການພະລງັ ງານທ່ົ ມີ ປີ ະສດິ ທພິ າບຕອ້ື ງເອາົ ໃຈໃສ່ົ ເປັນ ພເິ ສດແລະຈດັ ການຄວບຄຸມຄົ່ ູກນັ ທງັ ລະດບັ ມະຫາພາກແລະຈລຸ ະພາກ. ເລ່ົ ອງການຈດັ ການຄອມພິວເຕແີ ລະພະລງັ ງານ ແມ່ົ ນທາຄວບຄົ່ ູກນັ ໂດຍລະບບົ ປະຕບິ ັດການແລະຜູໃ້ື ຊຈື້ ະຕອ້ື ງມກີ ານປັບປຸງລະບບົ ປະຕບິ ດັ ການເພົ່ ອໃຫເື້ ກດີ ການ ປະຫຍດັ ພະລງັ ງານການປະຫຍດັ ພະລງັ ງານເຮດັ ດົ່ ງັ ນ:ີື້ ເຂາົ້ື ໄປທ່ົ ີ Start menu → Control panel → System and security →Power options 69
ICTພນ້ື ຖານ ຊ່ົ ອງTurn off the displayເປັນຊົ່ ອງການດົ ເວລາພກັ ໜາ້ື ຈຫຼງັ ຫຍຸດການໃຊງ້ື ານ. ໜາື້ ຈເມ່ົ ອຖກເປີດໄວຈື້ ະ ກນິ ໄຟສະເລ່ົ ຍ60ວດັ ແລະເມ່ົ ອປິດໄວຈື້ ະກນິ ໄຟພຽງ2 – 3ວດັ ເທ່ົ າົ ນນັື້ ຊ່ົ ອງPut the computer to sleepເປັນຊົ່ ອງໃຫກ້ື ານດົ ໄລຍະເວລາການພກັ ໜາື້ ຈພນ້ື ຫຼງັ ຂອງຈພາບຄອມພວິ ເຕເີ ມ່ົ ອເປີດໄວສື້ າມາດກນິ ໄຟຫຼາຍຮອ້ື ຍວດັ ແລະເມົ່ ອພນ້ື ຫຼງັ ຖກປິດໄວຈ້ື ະກນິ ໄຟພຽງແຕ່ົ 2 – 3ວດັ ວທິ ຕີ ງັື້ ສະແດງ ໃນຮູບພາບລ່ົ ຸມນີ້ື ຮູບພາບທ4ີ Control Panel → Power Options → Edit Plan Settings 4. ວທິ ກີ ານປ້ອື ງກນັ ເພ່ົ ອນາໃຊIື້ CT ການຮກັ ສາຂມ້ື ນູ ນຍິ ມົ ໄວດ້ື ່ົ ງັ ນ:ີື້ ➢ ຄການຮກັ ສາຂມື້ ູນໃຫເ້ື ປັນຄວາມລບັ , ບູລະນາພາບແລະພອື້ ມໃຊງື້ ານ ➢ ຄມາດຕະການຮກັ ສາຂມ້ື ູນແມົ່ ນລະບຽບຂອງການປອ້ື ງກນັ ຂມື້ ູນດາ້ື ນກາຍະພາບເຕກັ ນກິ ແລະລະດບັ ອງົ ການ. ການຮັບຮອງຜູື້ໃຊລື້ ວມມີລະຫັດຜູໃ້ື ຊ້ື, ດ່ົ ັງນັນື້ ຄົນເຮົາຈົ່ ິງສາມາດເຂົາື້ ເຖິງຂມ້ື ູນທ່ົ ີແນ່ົ ນອນໄດ້ື ຕົວຢົ່ າງ ການກວດເບົ່ ງິ ອເີ ມວໂດຍບາວເຊີ (Browser), ເຊ່ົ ນັ : ການເຂາົ້ື ເຖິງຂມື້ ນູ ທ່ົ ຄີ ນົ ອ່ົ ນສ່ົ ງົ ມາແມົ່ ນມຄີ ວາມຈາເປັນທົ່ ຈີ ະ ຕອ້ື ງລງົ ຊ່ົ ຜູໃ້ື ຊແື້ ລະລະຫດັ ໃຫຖ້ື ກຕອ້ື ງຈ່ົ ງິ ຈະເຂາົ້ື ເຖິງຂມ້ື ູນໄດ.ື້ ເພົ່ ອຄວາມປອດໄຟຄວນເກບັ ລະຫດັ ໄວເ້ື ປັນຄວາມ ລບັ ລະຫດັ ກ່ົ ຄກຸນແຈທ່ົ ໃີ ຊເ້ື ຂາົື້ ເຖິງຂມ້ື ູນເຊ່ົ ນັ ດຽວກບັ ການທ່ົ ເີ ຈາົື້ ບ່ົ ຍາກໃຊທ້ື ່ົ ຢີ ່ົ ູອາໄສແລະກຸນແຈລດົ ຮ່ົ ວມກບັ ຄນົ ອ່ົ ນເຈາົ້ື ກ່ົ ບ່ົ ຄວນບອກລະຫດັ ເຊົ່ ນັ ກນັ . ປັດຈບຸ ນັ ນຫີື້ ຼາຍຄນົ ມເີ ຄ່ົ ອງປື້ອງກນັ ປະຕູຫອ້ື ງດວື້ ຍກຸນແຈເຊົ່ ງິ ກຸນແຈຂອງ ພວກ ເຂົາຍາກ ທົ່ ີຈ ະກ ອບ ປີ ໄດື້ໂດຍ ບົ່ ປ້ືອ ງກັນໃຫື້ຄົນອົ່ ນເຂົ້ືາບື້ານ . ລະຫັດຄ ວນສື້າງໂດ ຍຄາເຕ ອນ ທ່ົ ີ ເໝອນກນັ . ຍົ່ ງິ ລະຫດັ ສບັ ຊອ້ື ນຍົ່ ງິ ຍາກທ່ົ ຄີ ົນອ່ົ ນຈະເຈາະຂມື້ ູນໄດດ້ື ົ່ ງັ ນນັ້ື ມນັ ເປັນການຍາກທົ່ ີຄນົ ອົ່ ນຈະເຂາົ້ື ເຖງິ ຂ້ື ມູນຂອງທົ່ ານໄດເື້ ມ່ົ ອເລອກລະຫດັ ໜົ່ ງໆຄວນຈະໃຊທ້ື ງັ ເຄ່ົ ອງໝາຍ, ຕວົ ເລກອກັ ສອນຕວົ ໃຫຍ່ົ ແລະນອ້ື ຍປະປົນ ກນັ ຄວາມຍາວຢົ່ າງໜອື້ ຍຄວນມີ 8 ໂຕຈາກໄລຍະເວລາໜ່ົ ງຫາໄລຍະເວລາໜ່ົ ງມຄີ ວາມຈາເປັນທົ່ ຈີ ະຕອ້ື ງປ່ົ ຽນ ລະຫດັ ດວ້ື ຍວິທີນໂີື້ ອກາດທົ່ ີຄົນອ່ົ ນຈະຮູລ້ື ະຫດັ ເຮາົ ມຄີ ວາມເປັນໄປໄດຍ້ື າກຄວາມຜດິ ພາດສົ່ ວນໃຫຍ່ົ ຂອງການ ເລອກລະຫດັ ຄ: ➢ ໃຊຄ້ື າສບັ ຈາກພດົ ຈະນານຸກມົ ➢ ລະຫດັ ການດົ ຈາກຂມື້ ນູ ສົ່ ວນຕວົ , ເຊ່ົ ນັ ຊ່ົ ຫຼວນັ ທເີ ດອນປີເກດີ , ສະຖານທ່ົ ເີ ຮດັ ວຽກແລະອ່ົ ນໆ ➢ ຕວົ ເລກທົ່ ຈີ ດັ ລຽງລາດບັ ໃນຄບີ ອດໄດແ້ື ກ່ົ 123 ຕາມແຜນຄບີ ອດແລະອົ່ ນໆ 70
ICTພນ້ື ຖານ ວທິ ເີ ລອກລະຫດັ ທົ່ ດີ ມີ ຂີ ນັື້ ຕອນປະຕບິ ດັ ຄ: ➢ ກ່ົ ອນອ່ົ ນເລອກປະໂຫຍກໜ່ົ ງຕົວຢົ່ າງເຊົ່ ັນ: ITdesk.info-Project of Computer E-education with Open Access ➢ ຕ່ົ ມາການດົ ເອາົ ຕວົ ອກັ ສອນທາອດິ ຂອງແຕົ່ ລະຄາໃນປະໂຫຍກຄ: I.iPoCEwOA ➢ ເພ່ົ ີ ມ ຕົວ ເລ ກ ເຂົື້າໄປ ຕົ ວ ຢົ່ າງ ITdesk.infopresentsbasiccomputereducationin7modules; each module hasabout3videopresentations: 7I.iPoCEwOA3 ການເລອກລະຫດັ 7I.iPoCEwOA3 ເຈາົື້ ຈະມລີ ະຫດັ ທົ່ ປີ ອດໄຟເຊົ່ ງິ ຍາກທົ່ ຄີ ນົ ອົ່ ນຈະເຈາະລະຫດັ ຂອງທົ່ ານ ໄດແ້ື ລະຍງັ ເປັນລະຫດັ ທົ່ ງີ ົ່າຍຕົ່ ການຈົ່ . ລະຫດັ ປະກອບດວ້ື ຍຕວົ ເລກ, ຕວົ ອກັ ສອນໃຫຍົ່ ແລະນອ້ື ຍແລະມທີ ງັ ໝົດ 12 ຕວົ . 4.2 ການປອື້ ງກນັ ຂມ້ື ນູ ຂມ້ື ູນອາດສູນຫາຍໄດ,ື້ ດ່ົ ງັ ນນັ້ື ຈ່ົ ງມຄີ ວາມຈາເປັນທົ່ ຈີ ະຕອ້ື ງເກບັ ຮກັ ສາໄວໃ້ື ນຫຼາຍບົ່ ອນ. ລອງຈນິ ຕະນາການ ເບ່ົ ງິ ວົ່ າຖາ້ື ເຮາົ ເຮດັ ບດັ ປະຊາຊນົ ຫາຍແລະຂມື້ ູນກ່ົ ຽວກບັ ເຮາົ ແມ່ົ ນຢ່ົ ູໃນບດັ ປະຊາຊນົ . ການເຮດັ ບດັ ປະຊາຊນົ ຫາຍ ຈະເປັນການສູນເສຍຂມື້ ູນທ່ົ ຈີ ະຢນຢັື້ນກ່ົ ຽວກບັ ຕວົ ເຮາົ . ຢົ່ າງໃດກົ່ ຕາມ, ເນ່ົ ອງຈາກຕາຫວຼ ດມຂີ ມ້ື ູນຂອງເຮາົ ກົ່ ຈະບ່ົ ມີບັນຫາໃນການເຮັດບັດປະຊາຊົນໃໝ່ົ . ໃນຄວາມເປັນຈງິ ແລວ້ື , ຂມ້ື ູນກ່ົ ຽວກບັ ຕົວເຮົາບົ່ ແມົ່ ນມີພຽງໃນບັດ ປະຊາຊົນເທ່ົ າົ ນນັື້ ແຕົ່ ຍງັ ມກີ ານອດັ ໄວກ້ື ບັ ຕາຫຼວດອກີ . ຕວົ ຢົ່ າງນສີ້ື ະແດງໃຫເື້ ຫນັ ຄວາມສາຄນັ ຂອງການອດັ ຂມື້ ູນ ໄວເ້ື ພົ່ ອເປັນການຮັກສາຂມື້ ູນໃນກ່ົ ລະນີຂື້ ມ້ື ູນສູນຫາຍ. ເລ່ົ ອງການເກບັ ຮັກສາຂມ້ື ູນສາຮອງສະແດງໃຫເື້ ຫັນເຖິງ ຂະບວນການເກບັ ຮກັ ສາຂມ້ື ູນຕນົື້ ແບບ( ໄຟລ, ໂປຣແກຣມ). ນຈີື້ ະເປັນການຊົ່ ວຍປອ້ື ງກນັ ຂມື້ ູນໃນກລະນຂີ້ື ມ້ື ູນ ຕນົື້ ແບບສູນຫາຍຂມື້ ູນອເີ ລກັ ໂທນກິ ສາມາດເກບັ ຮກັ ສາໄວໃື້ ນເຊເີ ວຕີ ່ົ າງໆເຄ່ົ ອງບນັ ທກ, ຫາດດດິ , ດວີ ດີ ຫີ ຊຼ ດີ ແີ ລະ ອ່ົ ນໆ. Firewall ແມົ່ ນຊອບແວຕົວໜົ່ ງ (ຫຼອຸ ປະກອນເຄອຂ່ົ າຍ) ທ່ົ ີຖກນາມາໃຊເື້ ພ່ົ ອຄວບຄຸມການເຂາົື້ ມາໃຊື້ ຄອມພວິ ເຕຂີ ອງທົ່ ານຕາມທົ່ ໄີ ດອ້ື ະນຸຍາດແລະບົ່ ອະນຸຍາດ. ເວາົ້ື ຕງົ ໆຄຄອມພວິ ເຕແີ ມ່ົ ນຖກເຊ່ົ ອມໂຍງໂດຍພອດ ເຄອຂ່ົ າຍ. ໃນໂລກຂອງຄອມພວິ ເຕ,ີ ພອດເຊ່ົ ອມຕົ່ ແມ່ົ ນຖກໃຊເື້ ພົ່ ອເຊ່ົ ອມໂຍງເຄອຂ່ົ າຍຄອມພວິ ເຕເີ ຂາົື້ ຫາກນັ ຫຼ ຄນົ ອົ່ ນສາມາດເຊ່ົ ອມຕົ່ ກບັ ຄອມພວິ ເຕຂີ ອງທົ່ ານຈາກພາຍນອກຜົ່ ານເຄອຂາຍຂອງທົ່ ານ. ຈລະຈອນຂມ້ື ູນທງັ ໝດົ ລະຫວົ່ າງຄອມພວິ ເຕໜີ ົ່ ງກບັ ເຄອຂົ່ າຍອ່ົ ນແມ່ົ ນເຮດັ ໂດຍໃຊພ້ື ອດເຊົ່ ອມຕ່ົ . ພອດຄວບຄຸມການໄຫຼວຽນຂມ້ື ູນຈາກ ຄອມພິວເຕີຂອງເຮົາໄປສ່ົ ູເຄອຂ່ົ າຍແລະ ຈາກເຄອຂ່ົ າຍສົ່ ູຄອມພິວເຕີຂອງເຮົາ. ການຄວບຄຸ ມປະຕິບັດໂດຍ ໃຊF້ື irewal ບາງພອດເຊ່ົ ອມຕ່ົ ຈະຖກເປີດໄວແ້ື ລະບາງພອດຈະຖກປິດໄວແ້ື ລະບາງພອດຈະຖກເປີດຊ່ົ ວົ ຄາວ ເພົ່ ອປ້ືອງກນັ ຂມື້ ູນຈາກການເຂາົ້ື ມາໃຊໂື້ ດຍບ່ົ ໄດຮື້ ບັ ອະນຸຍາດພວກເຮາົ ໃຊຊື້ ່ົ ແລະລະຫດັ ເພົ່ ອຢນຢັນການໃຊ້ື ຂອງເຮາົ ແລະປືອ້ ງກນັ ການເຂາົ້ື ເຖິງຂມ້ື ູນໂດຍບົ່ ໄດຮ້ື ບັ ອະນຸຍາດ. ເຊົ່ ນັ ດຽວກນັ ໃນກລະນີພວກເຮາົ ຕອ້ື ງການພກັ ການໃຊງ້ື ານຄອມພວິ ເຕມີ ຄີ ວາມຈາເປັນທົ່ ຈີ ະຕອື້ ງລ໋ອກໄວຄ້ື ອມພວິ ເຕສີ າມາດລ໋ອກໂດຍການເຂາົ້ື ໄປທ່ົ ປີ ່ົ ຸມ Start menu ແລະ ກດົ ທ່ົ ີປ່ົ ຸ ມ Shut down ແລະເລອກຄາສ່ົ ັງ Lock command. ສາຍກນັ ຂະໂມຍຖກນາມາໃຊເື້ ພົ່ ອ ປອ້ື ງກນັ ຂະໂມຍ 4.3 ໂປຣແກຣມທ່ົ ເີ ປັນອນັ ຕະລາຍ Malwareເປັນຊອັບແວຊະນດິ ໜ່ົ ງທ່ົ ີຄົ່ ອຍແຊກຊມເຂົາື້ ສ່ົ ູລະບົບປະຕບິ ັດການຢ່ົ າງນຽບນຽນໂດຍແລະເປັນ ອນັ ຕະລາຍຊອບັ ແວທົ່ ເີ ປັນອນັ ຕະລາຍປະກອບມຄີ : ➢ ໄວຣັດ (Virus) ແມົ່ ນໂປຣແກຣມອນັ ຕະລາຍຊະນດິ ໜ່ົ ງທ່ົ ເີ ພ່ົ ມີ ທະວຄີ ວາມຮຸ ນແຮງແລະມກີ ານພດັ ທະນາຕວົ ມນັ ເອງ. ໃນຄອມພວິ ເຕໄີ ວຣດັ ຈະຊອກຫາໄຟຕ່ົ າງໆໂດຍພະຍາຍາມທາລາຍແລະເປົາ້ື ໝາຍຂອງໄວຣັດຄການ ແຜົ່ ເຊອື້ ໄປສົ່ ູຄອມພວິ ເຕເີ ຄ່ົ ອງອົ່ ນໆຜນົ ກະທບົ ທ່ົ ມີ ຕີ ົ່ ຄອມພວິ ເຕຂີ ອງເຮາົ ຂນື້ ກບັ ຄວາມຮຸນແຮງຂອງໄວ 71
ICTພນ້ື ຖານ ຣດັ ແຕົ່ ລະຊະນດິ . ➢ ໜອນ (Worms) ກົ່ ເຊ່ົ ນັ ດຽວກບັ ໄວຣດັ ມກີ ານພດັ ທະນາຄວາມສາມາດໃນຕວົ ມນັ ເອງຢົ່ າງໃດກ່ົ ຕາມພວກມນັ ບ່ົ ສາມາດແຜ່ົ ເຊ່ົ ອໃສົ່ ໂປຣແກຣມອົ່ ນໄດ.ື້ ຈດຸ ປະສງົ ຂອງມນັ ແມ່ົ ນເພ່ົ ອຄວບຄຸມການທາງານຂອງຄອມພິວເຕີ ຂອງທົ່ ານແລະສາມາດເຂາົ້ື ເຖງິ ການທາງານໃນຄອມພວິ ເຕຂີ ອງໂດຍທາງລບັ . ➢ ໂທຣຈນັ ເປັນໂປຣແກຣມຊະນດິ ໜ່ົ ງທົ່ ແີ ຝງຕວົ ຢົ່ ູໃນຮູບຂອງເກມຫຼໄຟລອເີ ມວເພົ່ ອຄວບຄຸມຄອມພວິ ເຕຂີ ອງ ທ່ົ ານ, ລົບຂມື້ ູນແລະແຜົ່ ໄວລັດ, ສົ່ ົງຂມ້ື ູນທົ່ ີບົ່ ໄດຮ້ື ອ້ື ງຂຈາກຄອມທົ່ ີຕດິ ເຊອື້ ມາໃຫແື້ ລະອົ່ ນໆ. ໂທຈນັ ບ່ົ ຄ ໄວຣດັ ແລະໜອນທ່ົ ມີ ກີ ານເພົ່ ມີ ປະລມິ ານໃນຕວົ ຂອງພວກມນັ . ຄມນັ ຈະມກີ ານປະຕບິ ດັ ງານຕາມຄາສ່ົ ງັ . ➢ ສະໄປແວເປັນໂປຣແກຣມຊະນດິ ໜົ່ ງທົ່ ີເກບັ ຂມ້ື ູນຕ່ົ າງໆໃນຄອມພວິ ເຕີຂອງທ່ົ ານຂມ້ື ູນຜູໃື້ ຊຄ້ື ອມ (ລະຫດັ , ບນັ ຊເີ ງນິ ຝາກ ແລະ ອ່ົ ນໆ) ມນັ ທາໜາ້ື ທົ່ ເີ ໝອນກບັ ນກັ ສບ. ສະໄປແວສາມາດຕດິ ເຊອ້ື ຈາກການເຂາົື້ ໄປຊມົ ໃຊ້ື ເວບັ ໄຊທົ່ ບີ ່ົ ມຄີ ວາມປອດໄຟຫເຼ ວບັ ໄຊທົ່ ເີ ປີດບ່ົ ບລກິ ານບົ່ ຖກຕອື້ ງຕາມກດົ ໝາຍ ➢ ແອດແວເປັນໂປແກຣມຊະນດິ ໜ່ົ ງທ່ົ ໃີ ຊເ້ື ກບັ ຂມື້ ູນກົ່ ຽວກບັ ຜູຊ້ື ມົ ໃຊຄ້ື ອມເພ່ົ ອໂຄສະນາຊວນເຊ່ົ ອຕົ່ າງໆແລະ ມກັ ຈະແຝງຕວົ ມນັ ເຂາົ ໃນວນິ ໂດສະແດງລາຍການໂຄສະນາຕ່ົ າງໆໃນໜາ້ື ຈ ➢ ໄວຣດັ ຫຼອກລວງຈະສົ່ ງົ ເຂາົ ຫາຜູໃື້ ຊທື້ າງອເີ ມວເປົາື້ ໝາຍເພ່ົ ອເກບັ ຂມ້ື ູນບນັ ຊທີ ະນະຄານຂອງຜູໃ້ື ຊຫື້ ຼເພ່ົ ອຊວນ ເຊົ່ ອໃຫຜ້ື ູໃ້ື ຊຈ້ື ົ່ າຍຄົ່ າທານຽມເພົ່ ອຖກລາງວນັ ລອດເຕລີ ,ີ ຫຈຼ ່ົ າຍເງນິ ຄົ່ າໂອນເງນິ ຈາກປະເທດໜົ່ ງສົ່ ູປະເທດໜົ່ ງ ຜນົ ຕອບແທນຄສ່ົ ວນແບົ່ ງ. ເພົ່ ອທາຄວາມເຂາົື້ ໃຈໂປຣແກຣມອນັ ຕະລາຍເລ່ົ າົ ນ,ີື້ ມນັ ມຄີ ວາມຈາເປັນທົ່ ຕີ ອ້ື ງອະທບິ າຍວ່ົ າຊອບແວທ່ົ ີ ອນັ ຕະລາຍກ່ົ ຄໂປຣແກຣມຄອມພວິ ເຕ.ີ ເຊົ່ ນັ ດຽວກບັ ໂປຣແກຣມຄອມພວິ ເຕຕີ ົ່ າງໆ, ຖກຕດິ ຕງັ້ື ລງົ ຄອມພວິ ເຕີຂອງທົ່ ານເພ່ົ ອໃຊງື້ ານ. ປະສະຈາກການຈາແນກລັກສະນະຄວາມແຕກຕ່ົ າງລະຫວົ່ າງໂປຣແກຣມທ່ົ ີ ອັນຕະລາຍແລະບ່ົ ອັນຕະລາຍ, ພວກເຮົາກ່ົ ຈະຄິດວ່ົ າມັນເປັນພຽງໂປຣແກຣມໜົ່ ງຂອງຄອມພິວເຕີ ພຈິ າລະນາຄາຖາມຕ່ົ ໄປນ:ີ້ື ຖາມຕວົ ທ່ົ ານເອງ: ➢ ຄາຖາມ: ຂອ້ື ຍຈະຕດິ ຕງັ້ື ໂປຣແກຣມຄອມພວິ ເຕໄີ ດແ້ື ນວໃດ? • A: ພວກເຮາົ ຕອ້ື ງມໂີ ປຣແກຣມຕດິ ຕງັື້ / ໄຟອບັ ເດດ ➢ ຄາຖາມ: ຂອ້ື ຍຈະຕດິ ຕງັ້ື ຊອບັ ແວໄດແ້ື ນວໃດ? • A: ຕິດຕັງື້ ໄດໂ້ື ດຍໃຊຊື້ ີດີ, ຍູເອດບີ, ໄດເວີເນັດເວີກ, ທາງອິນເຕີເນັດ , ເມວອີເລັກໂທນິກແລະອົ່ ນໆ ຕວົ ຢ່ົ າງ: ສາຍຕດິ ຂມ້ື ູນແລະກະຈາຍຂມື້ ູນດຈິ ຕີ ອ໋ນ ຈາກຄາຖາມແລະຄາຕອບຂາື້ ງເທງິ , ເປັນທ່ົ ຈີ ະແຈງ້ື ວ່ົ າຄອມຂອງພວກເຮາົ ຈະຕດິ ເຊອື້ ໂປຣແກຣມທົ່ ເີ ປັນ ອນັ ຕະລາຍໃດແນວໃດ. ໂປຣແກຣມທ່ົ ເີ ປັນອນັ ຕະລາຍບ່ົ ເໝອນກບັ ໂປຣແກຣມທ່ົ ຖີ ກຕອື້ ງຕາມກດົ ໝາຍໂປຼ ແກມທ່ົ ເີ ປັນອນັ ຕະລາຍຖກອອກແບບໃນຮູບການທົ່ ຜີ ູໃ້ື ຊບື້ ່ົ ມຄີ ວາມຈາເປັນຕອື້ ງຊອກຫາຕວົ ຢົ່ າງ: ເຈາົ້ື ບ່ົ ຈາ ເປັນຕອື້ ງຊອກຫາພວກມນັ , ຈາເປັນບ່ົ ທົ່ ຈີ ະຕອ້ື ງມຄີ ວາມຮູດ້ື າ້ື ນຄອມໃນການຕດິ ຕງັື້ ພວກມນັ ,ຍົ່ ງິ ເຮາົ ມຄີ ວາມ ຮູນ້ື ອື້ ຍຍົ່ ງິ ເປີດໂອກາດໃຫພ້ື ວກມນັ ເຂາົ້ື ມາທາລາຍ. ເຊົ່ ນັ ດຽວກນັ , ຍ່ົ ງິ ພວກເຮາົ ມຄີ ວາມຮູ,ື້ ຄອມຂອງພວກ ເຮາົ ຍົ່ ງິ ມຄີ ວາມປອດໄຟໂດຍການໃຊໂື້ ປຣແກຣມປອ້ື ງກນັ ທົ່ ໄີ ດຄ້ື ຸນນະພາບ ຈາກຂຄື້ ວາມຂາ້ື ງເທງິ ພວກເຮາົ ສາມາດສະຫຸບຼ ໄດວ້ື ່ົ າ: ➢ ສາລບັ ການໃຊຄ້ື ອມພວິ ເຕໃີ ນທຸກວນັ , ບ່ົ ໃຫຕ້ື ງັ້ື ຄອມເປັນສດິ ທພິ ເິ ສດຂອງຜູດ້ື ູແລແລະລະບບົ ແຕ່ົ ໃຊບື້ ນັ ຊທີ ່ົ ຈີ າ ກດັ ເຊົ່ ງິ ບົ່ ມອີ ານາດໃນການຕດິ ຕງັື້ ຊອບັ ແວ. ໃຊຄື້ ອມໃນຖານະຜູດື້ ູແລລະບບົ ກ່ົ ຕົ່ ເມົ່ ອເຈາົື້ ຕອ້ື ງການເປັນຜູດື້ ແູ ລ ລະບບົ ການປະຕບິ ດັ ການຂອງຄອມ 72
ICTພນ້ື ຖານ ➢ ໃຊໂື້ ປແກມທ່ົ ີໄດມື້ າດຕະຖານເພ່ົ ອປື້ອງກນັ ໂປແກມທ່ົ ີເປັນອັນຕະລາຍຕົ່ າງໆເຊ່ົ ິງພວກມັນມລີ າຄາບ່ົ ແພງ 10-20 ຍູໂຣຕົ່ ປີແຕົ່ ມລີ ະບບົ ປອື້ ງກນັ ທ່ົ ສີ ມົ ບູນແບບຜູໃ້ື ຊຄື້ ອມຈະຕອ້ື ງມກີ ານອບັ ເດດຢູສະເໜ.ີ ➢ ສກສາຫາຄວາມຮູ,ື້ ເພາະບົ່ ຫຍງັ ຈະປອ້ື ງກນັ ໄດຈ້ື າກການໃຊຄ້ື ອມພວິ ເຕທີ ົ່ ປີ ະໝາດຈົ່ ງົ ມຄີ ວາມລະມດັ ລະວງັ ໃນການເປີດອເີ ມວທ່ົ ເີ ຮາົ ບົ່ ຮູຈ້ື ກັ ເພາະຕອື້ ງສງັ ເກດວ່ົ າມນັ ເປັນອນັ ຕະລາຍຫຼບົ່ , ຕອື້ ງໃຫແື້ ນ່ົ ໃຈວົ່ າເວບັ ໄຊຕ່ົ າງໆ ທົ່ ເີ ຮາົ ເຂາົ້ື ໃຊນ້ື ນັ້ື ປອດໄພເພາະເຮາົ ເທົ່ າົ ນນັື້ ເປັນຜູຄື້ ວບຄຸມມນັ .ເຊົ່ ນັ ດຽວກນັ ຈ່ົ ງົ ກວດກາສ່ົ ມເີ ດຍທ່ົ ມີ ໂີ ປຼແກມ ຮກັ ສາຄວາມປອດໄຟພາຍຫງຼັ ທ່ົ ເີ ຮາົ ເຊົ່ ອມຕົ່ ມນັ ເຂາົື້ ຄອມພວິ ເຕ.ີ ➢ ບົ່ ໃຫໃ້ື ຊຊື້ ອບັ ແວທົ່ ລີ ະເມດີ ລຂິ ະສດິ ເພາະພວກມນັ ຄໂປແກມຂະໂມຍແລະພວກມນັ ມກັ ຈະມາພອື້ ມກບັ ມານ ແວ (malware) 73
ICTພນ້ື ຖານ ບດົ ທີ 4 ( ຕົ່ ) ການພວົ ພນັ ລະຫວ່ົ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ 74
ICTພນ້ື ຖານ ບດົ ທີ 4 ( ຕົ່ ) ການພວົ ພນັ ລະຫວ່ົ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ 92
ICTພນ້ື ຖານ ຄາຖາມທາ້ື ຍບດົ 1. ຈົ່ ງົ ອະທບິ າຍກົ່ ຽວກບັ ການນາໃຊື້ ICT ເຂາົ້ື ໃນຊວີ ດິ ປະຈາວນັ ? 2. ການບລກິ ານ Internet ແມ່ົ ນການບລກິ ານແນວໄດ ຈ່ົ ງົ ຍກົ ຕວົ ຢ່ົ າງ ? 3. ການຄາ້ື ທາງອເີ ລກັ ໂຕຼນກິ ແມົ່ ນການຄາ້ື ແນວໄດ ຈ່ົ ງົ ຍກົ ຕວົ ຢົ່ າງ ? 4. ການບລຫິ ານທະນາຄານທາງອເີ ລກັ ໂຕຣນກິ ແມນການບລຫິ ານແນວໄດ ? 5. ການຮຽນຜ່ົ ານລະບບົ ຄອມພວີ ເຕີ ແລະ ອນິ ເຕແີ ນດັ ແມົ່ ນການຮຽນແນວໄດ ? 6. ຈົ່ ງົ ອະທບິ າຍຄວາມໝາຍຂອງຄາວ່ົ າ “ ຈດົ ໝາຍອເີ ລກັ ໂຕຼນກິ ” ? 7. ICT ມຜີ ນົ ກະທບົ ແນວໄດຕົ່ ສຸຂະພາບຂອງຄນົ ເຮາົ ແລະ ສ່ົ ງີ ແວດລອ້ື ມ ? 8. ເຮາົ ມວີ ທິ ປີ ອື້ ງກນັ ແນວໄດ ຕ່ົ ຄວາມປອດໄຟໃນການນາໃຊື້ ICT ? 9. ໂປຼແກຣມປະເພດໄດທົ່ ເີ ປັນອນັ ຕະລາຍໃນການນາໃຊຄ້ື ອມພວີ ເຕີ ? 10. ໄວຣດັ ແມ່ົ ນຫຍງັ ? 120
ICTພນ້ື ຖານ ເອກະສານອາ້ື ງອງີ - http://www.ITdesk.info - http://www.wikipedia.org - http://www.openffice.org - https://en.wikipedia.org/wiki/Information_and_communications_technology - http://arit.dusit.ac.th/main/ict/ 121
ICTພນ້ື ຖານ ລະບບົ - ພາກຮຽນ ໂຄງຮົ່ າງຫຼກັ ສູດລາຍວຊິ າ ຊ່ົ ວົ ໂມງ ຊົ່ ວຊິ າ: ICT ພນ້ື ຖານ ຫກຼັ ສູດສາື້ ງຄູມດັ ທະຍມົ ລະບບົ 12+4 ລະຫດັ ວຊິ າ: 0910202 ລະບບົ 4 ປີ ພາກຮຽນ 2 ປີ 1 48 ຊົ່ ວົ ໂມງ ຈານວນໜົ່ ວຍກດິ 2(1-2-0) ອະທບິ າຍໜ່ົ ວຍ ວຊິ ານມີ້ື ີ 2 ໜ່ົ ວຍກດິ ໃນນນັື້ ມີ 1 ຊ່ົ ວົ ໂມງພາກທດິ ສະດແີ ລະ 2 ຊ່ົ ວົ ໂມງ ພາກປະຕບິ ດັ , ກດິ ລວມມີ 48 ຊ່ົ ວົ ໂມງ. ຈດຸ ປະສງົ ເມ່ົ ອຮຽນວຊິ ານແີື້ ລວື້ ນກັ ສກສາຄູຈະສາມາດ: ເນອື້ ໃນຫຍື້ 1. ອະທບິ າຍໄດຄື້ ວາມໝາຍແລະ ປະຫວດັ ຄວາມເປັນມາຂອງ ICT 2. ອະທບິ າຍໄດອື້ ຸປະກອນທ່ົ ຮີ ບັ ໃຊໃ້ື ຫແ້ື ກ່ົ ຂອງ ICT. ການດາເນນີ ການ ສອນ 3. ອະທບິ າຍໄດພ້ື ວົ ພນັ ລະຫວົ່ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ . ນາສະເໜກີ ່ົ ຽວກບັ ICT:Evolution of Communication, What Is ICT?Technology Timeline, Hardware, Software, Networks, ICT in daily life, Influence on Health, Environmental Impact, Protection when using ICT, Legal Regulation ວຊິ ານມີ້ື ີ 4 ບດົ ເຊ່ົ ງິ ຈະໄດຈື້ ດັ ການຮຽນ-ການສອນພາຍໃນ 16 ອາທດິ , ໃນນນັ້ື ຄໃູ ຊຮື້ ູບ ການສອນໂດຍ ການບນັ ລະຍາຍ, ສາທດິ ແລະ ນາພານກັ ຮຽນປະຕບິ ດັ ຕວົ ຈງິ ໃນຫອ້ື ງຮຽນ. ນອກນນັື້ ຄູໃຫວ້ື ຽກມອບໝາຍເປັນກ່ົ ຸມຫຼບຸກຄນົ ເຮດັ ເປັນບດົ ລາຍງານມານາສະເໜ.ີ ບດົ ທີ 1 ແຜນການສອນ 1.1 ນາສະເໜກີ ົ່ ຽວກບັ ICT ອາທດິ 1 1.2 (INTRODUCTION TO ICT) 1.2.1 Evolution Of Communication ອາທດິ 2 1.2.2 What Is ICT? 1.2.3 Information ອາທດິ 3 1.2.4 Communication Technology Technology timeline ບດົ ທີ 2 ອຸປະກອນຂອງ ICT (ICT Equipments) 2.1 Hardware 2.1.1 Hardware basics 2.1.2 Computer performance ບດົ ທີ 2 (ຕ່ົ ) ອຸປະກອນຂອງ ICT (ICT Equipments) 2.1 Hardware (ຕົ່ ) 2.1.3 Memory and storage devices 2.1.4 Input and output devices
ICTພນ້ື ຖານ ອາທດິ 4 ບດົ ທີ 2 (ຕົ່ ) ອາທດິ 5 ອາທດິ 6 ອຸປະກອນຂອງ ICT ອາທດິ 7 ອາທດິ 8 (ICT Equipments) ອາທດິ 9 2.2 Software (Programs To Facilitate Easier ອາທດິ 10 ອາທດິ 11 Computer Accessibility) 2.2.1 Operation System 1 (PC and Laptop) ບດົ ທີ 2 (ຕ່ົ ) ອຸປະກອນຂອງ ICT (ICT Equipments) 1.2 Software (Programs To Facilitate Easier Computer Accessibility) (ຕົ່ ) 2.2.2 Operation System 2 (Mobile Phone, Ipad, …) ບດົ ທີ 2 (ຕົ່ ) ອຸປະກອນຂອງ ICT (ICT Equipments) 2.2 Software (Programs To Facilitate Easier Computer Accessibility) (ຕ່ົ ) 2.2.3 Application Software (commercial): Microsoft Office ບດົ ທີ 2 (ຕົ່ ) ອຸປະກອນຂອງ ICT (ICT Equipments) 2.2 Software (Programs To Facilitate Easier Computer Accessibility) (ຕ່ົ ) 2.2.4 Application Software (open source): Apache OpenOffice ບດົ ທີ 3 ປະເພດຂອງເຄ່ົ ອຂົ່ າຍ (TYPES OF NETWORKS) 3.1 Internet, intranet,extranet ບດົ ທີ 3 (ຕ່ົ ) ປະເພດຂອງເຄ່ົ ອຂ່ົ າຍ (TYPES OF NETWORKS) 3.2 Data flow/transfer ບດົ ທີ 4 ການພວົ ພນັ ລະຫວົ່ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ (THERELATIONSHIP BETWEENICTAND SOCIETY) 4.1 ICT in Everyday Life 4.1.1 Internet services 4.1.2 Teleworking ບດົ ທີ 4 (ຕົ່ ) ການພວົ ພນັ ລະຫວົ່ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ (THERELATIONSHIP BETWEENICTAND SOCIETY) 4.1 ICT in Everyday Life (ຕົ່ )
ICTພນ້ື ຖານ 4.1.3 E-learning ອາທດິ 12 ບດົ ທີ 4 (ຕ່ົ ) ການພວົ ພນັ ລະຫວົ່ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ (THERELATIONSHIP BETWEENICTAND SOCIETY) 4.1 ICT in Everyday Life(ຕ່ົ ) 4.1.4 E-mail, IM, VoIP, RSS, blog, podcast 4.1.5 Virtual communities ອາທດິ 13 ບດົ ທີ 4 (ຕົ່ ) ການພວົ ພນັ ລະຫວົ່ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ (THERELATIONSHIP BETWEENICTAND SOCIETY) 4.2 Influence on health 4.3 Environmental impact ອາທດິ 14 ບດົ ທີ 4 (ຕົ່ ) ການພວົ ພນັ ລະຫວ່ົ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ (THERELATIONSHIP BETWEENICTAND SOCIETY) 4.4 Protection when using ICT 4.4.1 Data security 4.4.2 Malicious programs ບດົ ທີ 4 (ຕ່ົ ) ອາທດິ 15 ການພວົ ພນັ ລະຫວົ່ າງ ICT ແລະ ສງັ ຄມົ ອາທດິ 16 (THERELATIONSHIP BETWEENICTAND SOCIETY) ການປະເມນີ ເອກະສານອາື້ ງອງີ 4.5 Legal regulations 4.5.1 Law on Personal Data Protection (Protection of personal data) 4.5.2 Law of ICT in Lao PDR ອາຈານນາພານກັ ສກສາເຮດັ ວຽກເປັນກົ່ ຸມ ໃຫນ້ື ກັ ສກສາຄນົື້ ຫາຂມ້ື ູນໂດຍນາໃຊື້ Search Engine ແລະ ໂປຣແກຣມທົ່ ໄີ ດຮ້ື ຽນ ຕາມຫວົ ຂທື້ ົ່ ໃີ ຫື້ ແລວ້ື ຂຽນບດົ ລາຍງານ ແລະ ນາ ສະເໜ.ີ 10 % 1. ການຂນ້ື ຫອ້ື ງຮຽນ 2. ວຽກມອບໝາຍ(ບຸກຄນົ ) 10 % 3. ວຽກມອບໝາຍ (ກ່ົ ຸມ) 5 % 4. ສອບພາກທດິ ສະດີ 25 % 5. ສອບຕວົ ຈງິ 50 % - http://www.ITdesk.info - http://www.wikipedia.org/ - http://www.openoffice.org/ http://www.juniperresearch.com/shop/products/report/pdf/contents/3021JR L-MOS09-TOC-sec.pdf ຜູຂ້ື ຽນ - ອຈ ຈນັ ທະລາ ພລິ ມົ ລາສກັ ສະຖາບນັ ຄນົ້ື ຄວາ້ື ວທິ ະຍາສາດການສກສາ ໂທ:22241381
ICTພນື້ ຖານ - ອຈ ມະນຸສກັ ຈດັ ຕຸໄຊວທິ ະຍາໄລຄູ ສະຫວນັ ນະເຂດ ໂທ: 77077424 - ອຈ ແກວ້ື ມະນີ ມາກວໄິ ລ ມະຫາວທິ ະຍາໄລແຫ່ົ ງຊາດ ໂທ: 23427777 - ອຈ ບຸນປັນ ໄຊຍະສນິ ກມົ ສາ້ື ງຄູ ໂທ: 55405963 - ອ.ຈ ອານຸສດິ ມະໂນສານ ວທິ ະຍາໄລຄູ ຫຼວງພະບາງ ໂທ: 020 55608105
Search
