หนังสือเรียน วิชาศาสนาและหน้าที่พลเมือง ม.ต้น

ทเี่ นน การยอมรบั “ศกั ดศิ์ รปี ระจำตวั และสทิ ธซิ งึ่ เทา เทยี มกนั และไมอ าจโอนใหแ กก นั ไดข อง สมาชิกท้ังมวลของครอบครัวมนษุ ย” สิทธิท่ีระบุไวในปฏิญญาสากลวาดวยสิทธิมนุษยชน จำแนกออกไดอยางกวางๆ 2 ประเภท คอื ประเภทแรก เกย่ี วกบั สทิ ธขิ องพลเมอื งและสทิ ธทิ างการเมอื ง ซง่ึ รวมถงึ สทิ ธใิ น ชีวิต เสรีภาพ และความม่ันคงของบุคคล อิสรภาพจากความเปนทาสและการถูกทรมาน ความเสมอภาคในทางกฎหมาย การคมุ ครองเมอ่ื ถกู จบั กกั ขงั หรอื เนรเทศ สทิ ธทิ จี่ ะไดร บั การ พจิ ารณาคดอี ยา งเปน ธรรม การมสี ว นรว มทางการเมอื ง สทิ ธใิ นการสมรสและการตงั้ ครอบครวั เสรีภาพขั้นพ้ืนฐานในทางความคิด มโนธรรม และศาสนา การแสดงความคิดเห็น และการ แสดงออก เสรีภาพในการชุมนุมและเขารวมสมาคมอยางสันติ สิทธิในการมีสวนในรัฐบาล ของประเทศตนโดยทางตรงหรือโดยการสงผูแทนที่ไดรับการเลือกตั้งอยางเสรี สวนสิทธิ ประเภททส่ี อง คอื สทิ ธทิ างเศรษฐกจิ สงั คมและวฒั นธรรม ซง่ึ ครอบคลมุ ถงึ สทิ ธใิ นการทำงาน การไดร บั คา ตอบแทนเทา กนั สำหรบั งานทเี่ ทา กนั สทิ ธใิ นการกอ ตง้ั และเขา รว มสหภาพแรงงาน สิทธิในมาตรฐานการครองชีพที่เหมาะสม สิทธิในการศึกษา และสิทธิในการเขารวมใชชีวิต ทางวฒั นธรรมอยา งเสรี ลักษณะเฉพาะของสิทธิมนุษยชนที่ระบุไวในปฏิญญาสากลวาดวยสิทธิมนุษยชน มี ดังตอไปนี้ 1. เปน สทิ ธทิ ต่ี ดิ ตวั มากบั มนษุ ย (Inherent) เมอื่ คนเกดิ มาจะมสี ทิ ธมิ นษุ ยชนตดิ ตวั มาดว ย เพราะมคี วามเปน มนษุ ย ดงั นนั้ สทิ ธมิ นษุ ยชนจงึ เปน สทิ ธทิ ต่ี ดิ ตวั แตล ะ คนมา ไมม กี ารใหห รอื ซอ้ื หรอื สบื ทอดมา 2. เปน สทิ ธทิ เ่ี ปน สากล (Universal) คอื เปน สทิ ธขิ องมนษุ ยท กุ คนเหมอื นกนั ไมว า จะมเี ชอ้ื ชาติ เพศ หรอื นบั ถอื ศาสนาใด ไมว า จะเปน ผทู มี่ าจากพนื้ ฐานทางสงั คม หรือการเมืองอยางใด มนุษยทุกคนเกิดมามีอิสระเสรี มีความเทาเทียมกันใน ศกั ดศ์ิ รแี ละสทิ ธิ 3. เปน สทิ ธทิ ไี่ มอ าจถา ยโอนใหแ กก นั ได (Inalienable) คอื ไมม ใี ครจะมาแยง ชงิ เอา สทิ ธมิ นษุ ยชนไปจากบคุ คลใดบคุ คลหนงึ่ ได ถงึ แมว า กฎหมายของประเทศจะ ไมย อมรบั รองสทิ ธมิ นษุ ยชน หรอื แมว า จะละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนกต็ าม ประชาชน ของประเทศนน้ั กย็ งั มสี ทิ ธมิ นษุ ยชนอยู ตวั อยา งเชน ในสมยั คา ทาส ทาสทกุ คน มสี ทิ ธมิ นษุ ยชน ถงึ แมว า สทิ ธเิ หลา นน้ั จะถกู ละเมดิ กต็ าม 4. เปน สทิ ธทิ ไ่ี มถ กู แยกออกจากกนั (Indivisible) กลา วคอื เพอ่ื ทจ่ี ะมชี วี ติ อยอู ยา ง มศี กั ดศ์ิ รี มนษุ ยท กุ คนยอ มมสี ทิ ธทิ จ่ี ะมเี สรภี าพ มคี วามมน่ั คงและมมี าตรฐาน หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพ่ี ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน 143

การดำรงชวี ติ ทเ่ี หมาะสมกบั ความเปน มนษุ ย ดงั นน้ั สทิ ธติ า งๆของมนษุ ยชนจะ ตอ งไมถ กู แยกออกจากกนั ตอมาหลักการของปฏิญญาสากลวาดวยสิทธิมนุษยชน ไดมีการแปลเจตนาและขยาย ขอ ความใหล ะเอยี ดยง่ิ ขนึ้ ดว ยการรา งเปน กตกิ าระหวา งประเทศทมี่ ผี ลบงั คบั ทางกฎหมายและ สหประชาชาตมิ มี ตริ บั รอง เมอื่ วนั ท่ี 16 ธนั วาคม ค.ศ. 1966 (พ.ศ. 2509) คอื กตกิ าระหวา ง ประเทศวาดวยสิทธิพลเมือง และสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights - ICCPR) การที่สหประชาชาติมีมติรับรองกติการะหวางประเทศดังกลาวนี้ ทำใหบรรดานานาประเทศสมาชิกขององคการสหประชาชาติไมเพียงแตเห็นชอบดวยกับสิทธิ ตา งๆทร่ี ะบไุ วใ นปฏญิ ญาสากลวา ดว ยสทิ ธมิ นษุ ยชน แตย งั ถอื เปน มาตรการในการปฏบิ ตั ติ าม ดว ย หมายความวา บรรดาประเทศทใ่ี หส ตั ยาบรรณ (Ratify) หรอื รบั รองกตกิ าระหวา งประเทศ ดังกลาวจะตองปฏิบัติตามขอความในกติการะหวางประเทศ มีขอผูกพันที่จะตองเคารพและ ปฏิบัติตามเงื่อนไขของกติการะหวางประเทศ และรวมไปถึงตองสงรายงานการปฏิบัติตาม กติการะหวางประเทศใหแกสหประชาชาติเปนประจำดวย เม่ือกติการะหวางประเทศท้ังสอง ฉบบั มผี ลในการบงั คบั ใชน ค.ศ. 1976 (พ.ศ. 2519) ไดเ ขา เปน ภาคี จนปจ จบุ นั นบั ได 134 ประเทศ นอกจากกตกิ าระหวา งประเทศทง้ั สองฉบบั ทกี่ ลา วมาแลว นี้ ยงั มอี นสุ ญั ญา (Conven tions) คำประกาศ (Declarations) ขอ เสนอแนะ (Recommendations) ทเี่ กยี่ วกบั รายละเอยี ด ของสทิ ธมิ นษุ ยชนตามเจตนารมณข องปฏญิ ญาสากลวา ดว ยสทิ ธมิ นษุ ยชน และกตกิ าระหวา ง ประเทศทั้งสองฉบับ คำประกาศและขอเสนอแนะคือเปนมาตรฐานสากลสำหรับบรรดา ประเทศสมาชกิ ขององคก ารสหประชาชาติ แตไ มม ผี ลผกู พนั ทางกฎหมายเชน เดยี วกบั อนสุ ญั ญา ซงึ่ มผี ลบงั คบั ใหป ระเทศทเี่ ปน ภาคขี องอนสุ ญั ญาตอ งปฏบิ ตั ติ าม ตวั อยา งของอนสุ ญั ญาวา ดว ย สิทธิมนุษยชน เชน อนุสัญญาวาดวยสิทธิเด็ก (Convention on The Rights of the Child) อนุสัญญาวาดวยการขจัดการเลือกปฏิบัติสตรีในทุกรูปแบบ (Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination Against Women) อนสุ ญั ญาวา ดว ยสทิ ธเิ ดก็ มผี ลบงั คบั ใชเ มอ่ื วนั ที่ 2 กนั ยายน ค.ศ. 1990 (พ.ศ. 2523) ที่ไดมีมติรับรองของสมัชชาสหประชาชาติ เมื่อวันท่ี 20 พฤศจิกายน ค.ศ. 1987 (พ.ศ. 2520) ปจจุบันนี้ ประเทศสมาชิกองคการสหประชาชาติกวา 180 ประเทศ ใหสัตยาบรรณรับรอง อนสุ ญั ญาดงั กลา ว และบรรดาประเทศภาคขี องอนสุ ญั ญาวา ดว ยสทิ ธเิ ดก็ ตา งกห็ าวถิ ที างทจ่ี ะ ปฏิบัติตามขอผูกมัดของอนุสัญญา โดยถือวา เด็กเปนผูที่จะตองไดรับการดูแล ปกปอง และ 144 หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

เนนถึงความสำคัญของชีวิต ครอบครัวของเด็กดวย (โปรดดูรายละเอิยดในอนุสัญญาวาดวย สทิ ธเิ ดก็ ในภาคผนวก) อนสุ ญั ญาวา ดว ยการขจดั การเลอื กปฏบิ ตั ติ อ สตรใี นทกุ รปู แบบ ไดร บั การรบั รองจาก สมชั ชาสหประชาชาติ เมอ่ื วนั ที่ 18 ธนั วาคม ค.ศ. 1979 (พ.ศ. 2522) และมผี ลบงั คบั ใชใ น วนั ท่ี 2 กนั ยายน ค.ศ. 1987 (พ.ศ. 2530) ในปจ จบุ นั ประเทศภาคขี องอนสุ ญั ญาดงั กลา วนบั ไดก วา 150 ประเทศ จดุ ประสงคข องอนสุ ญั ญาฉบบั น้ี คอื ความเสมอภาคระหวา งชายและหญงิ และเพ่ือปองกันการเลือกปฏิบัติตอสตรี โดยเฉพาะอยางย่ิงการเลือกปฏิบัติในรูปแบบของการ บังคับใหแตงงาน ความรุนแรงในครอบครัว โอกาสในการศึกษา การดูแลดานสาธารณสุข ตลอดจนการเลอื กปฏบิ ตั ใิ นสถานทที่ ำงาน ท่ีกลาวมาทั้งหมดนี้ เปนความเปนมาของสิทธิมนุษยชนสากล ความเปน “สากล” เร่ิมเห็นไดชัดเจนจากปฏิญญาสากลวาดวยสิทธิมนุษยชน ซ่ึงเปนมาตรฐานระดับนานาชาติท่ี เกยี่ วกบั การปกปอ งศกั ดศิ์ รแี ละสทิ ธมิ นษุ ยชน ตอ มาจงึ เกดิ กตกิ าสญั ญาระหวา งชาติ ตลอดจน อนุสัญญาฉบับตางๆ ซ่ึงมีขอผูกพันในทางกฎหมายท่ีจะตองปฏิบัติตามบทบัญญัติในกติกา ระหวา งประเทศ และอนสุ ญั ญาทแี่ ตล ะประเทศไดเ ขา รว มเปน ภาคี ความเปน “สากล” ของปฏญิ ญาสากลวา ดว ยสทิ ธมิ นษุ ยชน แสดงไวอ ยา งชดั เจนใน ปฏญิ ญาขอ ที่ 1 ซง่ึ เนน ถงึ ความเทา เทยี มกนั ของศกั ดศ์ิ รแี ละสทิ ธขิ องมนษุ ยท กุ คน และในขอ ท่ี 2 ซง่ึ กลา วถงึ ความชอบธรรมของมนษุ ยท กุ คนในสทิ ธแิ ละเสรภี าพทรี่ ะบไุ วใ นปฏญิ ญาฯ ดย ไมมีการจำแนกความแตกตางในเร่ืองใดท้ังสิ้น สหประชาชาติและองคกรตางๆ ในระบบของสหประชาชาติ เชน ยูเนสโก และ ยูนิเซฟ เปนตน ไดหาวิถีทางท่ีจะใหบรรดาประเทศสมาชิกปฏิบัติตามมาตรฐานสากลแหง สทิ ธมิ นษุ ยชน แตค วามพยายามตา งๆยอ มไรผ ล ถา ปราศจากความรว มมอื ของแตล ะประเทศ สำหรับประเทศไทย สิทธิมนุษยชนหมายความถึงศักดิ์ศรีความเปนมนุษย ความเสมอภาค เสรภี าพ และอสิ รภาพในชวี ติ และรา งกายซงึ่ เปน สทิ ธติ ามธรรมชาตขิ องมนษุ ย และเปน สทิ ธิ ที่ไดรับการรับรองหรือคุมครองตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2540) กฎหมายที่เก่ียวของและตามหลักสากลวาดวยสิทธิมนุษยชน ตลอดจนแนวปฏิบัติของ กฎหมายระหวางประเทศ และขอตกลงระหวางประเทศที่ประเทศไทยมีพันธกรณีท่ีจะตอง ปฏบิ ตั ติ าม แตก ระนน้ั กต็ าม สทิ ธมิ นษุ ยชนกย็ งั มกี ารละเมดิ กนั อยโู ดยทว่ั ไปในสงั คมไทย และ ถา หากไมห าทางปอ งกนั และแกไ ข แนวโนม ของการละเมดิ กจ็ ะทวคี วามรนุ แรงขนึ้ ยากแก การแกไ ข และยงั ทำลายชอ่ื เสยี ง เกยี รตภิ มู ิ และภาพพจนข องประเทศดว ย อยา งไรกต็ าม ถาคนไทยเขาใจความหมายของสิทธิมนุษยชนอยางถูกตอง ถาเรายอมรับวามนุษยทุกคนเกิด หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน 145

มามเี สรภี าพ และมคี วามเสมอภาคในศกั ดศิ์ รแี ละสทิ ธิ และถา มกี ารปฏบิ ตั ติ อ กนั ดว ยความรกั และเคารพในศักดิ์ศรีของกันและกันฉันพ่ีนอง คนในสังคมไทยท่ีมีความแตกตางหลากหลาย กจ็ ะสามารถอยรู ว มกนั ไดอ ยา งสนั ตสิ ขุ ปราศจากการเบยี ดเบยี น และละเมดิ สทิ ธขิ องกนั และกนั 1.2 พัฒนาการของสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย นพนธิ ิ สรุ ยิ http://gotoknow.org/blog/works-of-archannop/51974 ไดศ กึ ษาพฒั นาการ ของสิทธมิ นุษยชนในประเทศไทยไววา ภายหลงั การเปลย่ี นแปลงการปกครองจากระบอบสมบรู ณาญาสทิ ธริ าชย มาสรู ะบอบ การปกครองแบบประชาธปิ ไตย เมอื่ พ.ศ. 2475 มรี ฐั ธรรมนญู ฉบบั แรก คอื พระราชบญั ญตั ิ ธรรมนูญการปกครองแผนดินสยามช่ัวคราว พ.ศ. 2475 แมธรรมนูญการปกครองฉบับแรก ของไทยจะมิไดกลาวถึงหรือรับรองสิทธิ เสรีภาพ ตลอดจนสิทธิมนุษยชนเลย แตจากคำ ประกาศของคณะราษฎรท ปี่ ระกาศวา 1. ตองรักษาความเปนเอกราชท้ังหลาย ไดแก เอกราชในทางการเมือง การศาล การเศรษฐกจิ ฯลฯ ของประเทศใหม น่ั คง 2. ตองรักษาความปลอดภัยภายในประเทศ ใหการประทุษรายตอกันลดนอยลง ใหมาก 3. ตองบำรุงความสุขสมบูรณในทางเศรษฐกิจ โดยรัฐบาลใหมจะจัดหางานให ทุกคนทำ และจะตองวางโครงการเศรษฐกิจแหงชาติ ไมละเลยใหราษฎร อดอยาก 4. ตองใหราษฎรมีสิทธิเสมอภาค 5. ตองใหราษฎรมีอิสรภาพ มีความเปนอิสระ เม่ือเสรีภาพน้ีไมขัดหลักดังกลาว ขางตน การไดนำหลักการของสิทธิมนุษยชนไปใชในทางปฏิบัติและระบุรับรองใหราษฎร มีสิทธิเสมอภาคกัน แสดงใหเห็นการตระหนักถึงความสำคัญของเร่ืองดังกลาว จึงวิเคราะห ไดว า เปา หมายของการเปลยี่ นแปลงการปกครองไปสรู ะบอบประชาธไิ ตยโดยคณะราษฎรเปน จุดเร่ิมตนของความเคล่ือนไหวในดานสิทธิมนุษยชนในประเทศไทยอยางชัดเจน และเปน รูปธรรมครั้งแรก รฐั ธรรมนญู ฉบบั ที่ 2 ของไทย คอื รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รสยาม พ..ศ. 2475 ไดปรากฏบทบัญญัติท่ีใหการรับรองสิทธิ เสรีภาพ แกประชาชนชาวไทยไวในหมวดที่ 2 วา ดว ยสทิ ธแิ ละหนา ทขี่ องชนชาวสยาม ซงึ่ มสี าระสำคญั ใหก ารรบั รองหลกั ความเสมอหนา กนั ในกฎหมาย เสรภี าพในการนบั ถอื ศาสนา เสรภี าพในรา งกาย เคหสถาน ทรพั ยส นิ การพดู 146 หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพ่ี ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

การเขยี น การโฆษณา การศกึ ษาอบรม การประชมุ การตงั้ สมาคม และการอาชพี โดยบท บญั ญตั ดิ งั กลา วถอื เปน การใหค วามรบั รองสทิ ธแิ ละเสรภี าพของประชาชนอยา งเปน ทางการใ น รัฐธรรมเปนครั้งแรก ขณะเดียวกันนั้น สยามประเทศไดมีการปรับปรุงแกไขกฎหมายและระบบกระบวน การยุติธรรม เพ่ือใหทัดเทียมนานาอารยประเทศและเปนท่ียอมรับของรัฐตางชาติ ดวยความ มงุ หมายทจ่ี ะเรยี กรอ งเอกราชทางการศาลกลบั คนื มาเปน ของไทย แนวความคดิ ในการคมุ ครอง สิทธิมนุษยชนจึงปรากฏอยูในกฎหมายหลายฉบับ อีกท้ังมีความพยายามสรางกลไกคุมครอง สทิ ธมิ นษุ ยชนไวโ ดยตรงและโดยออ มผา นทางสถาบนั ตลุ าการดว ย โดยเฉพาะอยา งยงิ่ ประมวล กฎหมายวธิ พี จิ ารณาความอาญา พ.ศ. 2477 มบี ทบญั ญตั ทิ ใ่ี หก ารรบั รองและคมุ ครองสทิ ธขิ อง ผตู อ งหาและจำเลยในคดอี าญา ซง่ึ แตกตา งจากระบบจารตี นครบาลทมี่ มี าแตเ ดมิ อยา งสนิ้ เชงิ ตอ มา วนั ที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2489 มกี ารประกาศใชร ฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั ร ไทย พ.ศ. 2489 เปนรัฐธรรมนูญฉบับที่ 3 และเปนคร้ังแรกท่ีมีการบัญญัติรับรองสิทธิ ของประชาชนในการเสนอเร่ืองราวรองทุกขและเสรีภาพในการจัดตั้งคณะพรรคการเมือง ในรัฐธรรมนูญ สวนเสรีภาพในการประชุมโดยเปดผยในรัฐธรรมนูญฉบับกอน ไดเปลี่ยน เปนเสรีภาพในการชุมนุมสาธารณะ ในระหวา งทรี่ ฐั ธรรมนญู ฉบบั ที่ 4 มผี ลใชบ งั คบั ป พ.ศ. 2490 ปรากฏกระแสทสี่ ำคญั คือ เกิดการรวมตัวของกรรมกรในช่ือวา “สหอาชีวะกรรมกรแหงประเทศไทย” ซ่ึงเปนการ รวมตวั กนั ของกรรมกรจากจิ การสาขาตา งๆ เชน โรงเลอ่ื ย โรงสี รถไฟ เปน ตน เนอื่ งจาก กรรมกรเหลานี้ถูกกดข่ีคาจางแรงงานอยางมาก อันเปนผลมาจากการเติบโตของภาค อุตสาหกรรมอยางรวดเร็ว ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 กระแสความเคล่ือนไหวท่ีเกิดขึ้น เปน การรวมตวั กนั เพอ่ื เรยี กรอ งตอ สงั คมและรฐั ใหส นองความตอ งการทจี่ ำเปน ของตน ทำให สงั คมตระหนกั ถงึ สทิ ธิ เสรภี าพ และสทิ ธมิ นษุ ยชน อนั เปน การแสดงออกถงึ การคมุ ครองสทิ ธิ มนษุ ยชนอกี รปู แบบหนงึ่ ทเ่ี กดิ จากการกระทำของเอกชนดว ย ในป พ.ศ. 2491 สหประชาตไิ ดป ระกาศใชป ฏญิ ญาสากลวา ดว ยสทิ ธมิ นษุ ยชน ค.ศ. 1948 อนั เปน ชว งเวลาทปี่ ระเทศไทยกำลงั รา งรฐั ธรรมนญู ฉบบั ที่ 5 รฐั ธรรมนญู ฉบบั ท่ี 5 คอื รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2492 จึงไดรับอิทธิพลจากการประกาศใชปฏิญญา สากลของสหประชาชาติ มีบทบัญญัติที่ใหการรับรองสิทธิและเสรีภาพเปนจำนวนมากและ ละเอยี ดกวา รฐั ธรรมฉบบั กอ นๆ หลกั การในปฏญิ ญาสากลวา ดว ยสทิ ธมิ นษุ ยชน ค.ศ. 1948 (พ.ศ. 2491) ทไ่ี ดร บั การ บรรจุลงไวในรัฐธรรมนูญฉบับที่ 5 นอกเหนือจากสิทธิที่เคยรับรองไวในรัฐธรรมนูญฉบับ กอ นๆ ไดแ ก หลกั การไดร บั ความคมุ ครองอยา งเสมอภาคกนั ตามรฐั ธรรมนญู ทงั้ นไ้ี มว า บคุ คล น้ันจะมีกำเนิดหรือนับถือศาสนาแตกตางกันก็ตาม (มาตรา 26) สิทธิของประชาชนท่ีไมถูก หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพ่ี ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน 147

เกณฑแรงงาน ท้ังนี้เวนแตในกรณีที่เปนการปองกันภัยพิบัติสาธารณะซ่ึงเกิดขึ้นโดยฉุกเฉิน เฉพาะเวลาที่ประเทศอยูในภาวะการรบหรือภาวะสงครามหรือในสถานการณฉุกเฉินเทาน้ัน (มาตรา 32) เสรีภาพในการส่ือสารถึงกันโดยทางไปรษณียหรือทางอื่นที่ชอบดวยกฎหมาย (มาตรา 40) เสรภี าพในการเลอื กถน่ิ ทอี่ ยแู ละการประกอบอาชพี (มาตรา 41) สทิ ธขิ องบคุ คล ทจ่ี ะไดร บั ความคมุ ครองในครอบครวั ของตน (มาตรา43) ตลอดจนการใหก ารรบั รองแกบ คุ คล ซง่ึ เปน ทหาร ตำรวจ ขา ราชการประจำอนื่ และพนกั งานเทศบาล ทจี่ ะมสี ทิ ธแิ ละเสรภี าพตาม รฐั ธรรมนญู เหมอื นดงั พลเมอื งคนอนื่ ๆ (มาตรา 42) ปรากฏการณท สี่ ำคญั อกี ประการ คอื มี การ นำเอาสทิ ธใิ นกระบวนการยตุ ธิ รรมทางอาญามาบญั ญตั ริ บั รองไวใ นรฐั ธรรมนญู เชน „ หลักที่วา “บุคคลจะไมตองรับโทษทางอาญา เวนแตจะไดกระทำการอัน กฎหมายซ่ึงใชอยูในเวลาที่กระทำน้ันบัญญัติเปนความผิด และกำหนดโทษไว และโทษท่ีจะลงแกบุคคลนั้นจะหนักกวาโทษท่ีกำหนดไวในกฎหมายซ่ึงใชอยู ในเวลาทกี่ ระทำความผดิ มไิ ด” (มาตรา 29) ซงึ่ เปน หลกั พน้ื ฐานทส่ี ำคญั ในการ ดำเนนิ คดอี าญา และไดร บั การบญั ญตั ใิ นรฐั ธรรมนญู ฉบบั ตอ มาจนถงึ ปจ จบุ นั „ หลกั ความคมุ ครองผตู อ งหาและจำเลยทจี่ ะไดร บั การสนั นษิ ฐานไวก อ นวา ไมม ี ความผดิ กอ นทจ่ี ะมคี ำพพิ ากษอนั ถงึ ทสี่ ดุ รวมถงึ สทิ ธทิ จี่ ะไดร บั การพจิ ารณาใน การประกนั และการเรยี กหลกั ประกนั พอสมควรแกก รณดี ว ย (มาตรา 30) และ „ สทิ ธทิ จ่ี ะไมถ กู จบั กมุ คมุ ขงั หรอื ตรวจคน ตวั บคุ คลไมว า กรณใี ดๆ เวน แตจ ะมี กฎหมายบญั ญตั ไิ วใ หส ามารถกระทำได (มาตรา 31) นอกากน้ีแลว การกำหนดแนวนโยบายแหงรัฐไวในหมวด 5 อันเปนหมวดท่ีวาดวย แนวทางสำหรบั การตรากฎหมาย และการบรหิ ารราชการตามนโยบาย ซงึ่ แมจ ะไมก อ ใหเ กดิ สทิ ธใิ นการฟอ งรอ งรฐั หากรฐั ไมป ฏบิ ตั ติ าม แตก เ็ ปน การกำหนดหนา ทแ่ี กร ฐั ซง่ึ มคี วามเกยี่ วพนั กับการสงเสริมและพัฒนาหลักสิทธิมนุษยชนในรัฐธรรมนูญฉบับตอๆมา ในทางปฏิบัติ สิทธิมนุษยชนในประเทศไทยไดรับการรับรองคุมครองอยางจริงจัง เพียงใดนั้น ข้ึนอยูกับสถานการณบานเมือง สภาพเศรษฐกิจ สังคม ตลอดจนทัศนคติของ ผูปกครอง เจาหนาท่ีรัฐ และประชาชนผูเปนเจาของสิทธิน่ันเอง เพราะตอมาธรรมนูญการ ปกครองราชอาณาจักร พ.ศ. 2502 รัฐธรรมนูญฉบับท่ี 7 ไมปรากฏบทบัญญัติรับรองสิทธิ เสรภี าพแตอ ยา งใด และการประกาศใชธ รรมนญู การปกครองราชอาณาจกั ร พทุ ธศกั ราช 2515 เมอ่ื วนั ที่ 15 ธนั วาคม 2515 ชว งรฐั บาลเผดจ็ การ ไมม บี ทบญั ญตั มิ าตราใดทใี่ หก ารรบั รอง สิทธิและเสรีภาพแกประชาชนชาวไทยเลย จนกระทั่งภายหลังเกิดเหตุการณเรียกรองประชา ธปิ ไตยโดยนสิ ติ นกั ศกึ ษา เมอื่ วนั ท่ี 14 ตลุ าคม 2516 จงึ มกี ารประกาศใชร ฐั ธรรมนญู แหง ราช 148 หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพ่ี ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

อาณาจกั รไทย พ.ศ. 2517 เมอื่ วนั ท่ี 7 ตุลาคม 2517 ซึง่ ไดรับการยอมรบั วา เปน รัฐธรรมนญู ฉบับท่ีดีท่ีสุดและเปนประชาธิปไตยมากที่สุด มีบทบัญญัติคลายคลึงกับรัฐธรรมนูญแหง ราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2492 และมีการวางหลักการใหมในการใหความคุมครอง สทิ ธแิ ละเสรภี าพของประชาชนมากยง่ิ ขน้ึ ทงั้ ในดา นทม่ี กี ารจำกดั อำนาจรฐั ทจ่ี ะเขา มาแทรกแซง อนั มผี ลกระทบตอ สทิ ธแิ ละเสรภี าพของประชาชน และในดา นการเพม่ิ หนา ทใ่ี หแ กร ฐั ในการ ใหบ รกิ ารแกป ระชาชนใหม คี ณุ ภาพชวี ติ ทดี่ ขี นึ้ เชน ชายและหญงิ มสี ทิ ธเิ ทา เทยี มกนั (มาตรา 28) สทิ ธทิ างการเมอื งในการใชส ทิ ธเิ ลอื กตง้ั และสทิ ธอิ อกเสยี งประชามติ (มาตรา 29) สทิ ธิ ที่จะไมถูกปดโรงพิมพหรือหามทำการพิมพ เวนแตมีคำพิพากษาถึงที่สุดใหปดโรงพิมพหรือ หา มทำการพมิ พ (มาตรา 40) เสรภี าพในทางวชิ าการ (มาตรา 42) การกำหนดใหพ รรคการ เมืองตองแสดงที่มาของรายไดและการใชจายโดยเปดเผย (มาตรา 45) และเสรีภาพในการ เดินทางภายในราชอาณาจักร (มาตรา 47) นอกจากนี้แลวสิทธิในทางกระบวนการยุติธรรม ทางอาญาของผูตองหาและจำเลยยังไดรับการบัญญัติรับรองไวในรัฐธรรมนูญฉบับนี้ดวย ไดแก สิทธิท่ีจะไดรับการสอบสวนหรือพิจารณาคดีดวยความรวดเร็วและเปนธรรม สิทธิที่ จะไดร บั การชว ยเหลอื จากรฐั ในการจดั หาทนายความ (มาตรา 34) สทิ ธทิ จ่ี ะไมใ หถ อ ยคำเปน ปฏปิ ก ษต อ ตนเอง อนั จะทำใหต นถกู ฟอ งเปน คดอี าญา และถอ ยคำของบคุ คลทเี่ กดิ จากการถกู ทรมาน ขเู ขญ็ หรอื ใชก ำลงั บงั คบั หรอื การกระทำใดๆ ทที่ ำใหถ อ ยคำนนั้ เปน ไปโดยไมส มคั ร ใจ ไมอ าจรบั ฟง เปน พยานหลกั ฐานได (มาตรา 35) และสทิ ธทิ จี่ ะไดค า ทดแทน หากปรากฏ ในภายหลงั วา บคุ คลนน้ั มไิ ดเ ปน ผกู ระทำความผดิ (มาตรา 36) เมอ่ื วนั ท่ี 22 ตลุ าคม 2519 ประเทศไทยไดป ระกาศใชร ฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั ร ไทย พทุ ธศกั ราช 2519 เปน รฐั ธรรมนญู ฉบบั ท่ี 11 ซง่ึ มบี ทบญั ญตั ริ บั รองสทิ ธแิ ละเสรภี าพ ไวเพียงมาตราเดียว คือ มาตรา 8 ซ่ึงบัญญัติวา “บุคคลมีสิทธิและเสรีภาพภายใตบทบัญญัติ แหง กฎหมาย” นบั วา เปน บทบญั ญตั ทิ ใ่ี หส ทิ ธิ เสรภี าพกวา งขวางมาก แตไ มม กี ารกำหนดวา เปน สทิ ธิ เสรภี าพชนดิ ใด ตอ มา เมอื่ วนั ท่ี 9 พฤศจกิ ายน 2520 มกี ารประกาศใชร ฐั ธรรมนญู การปกครองราชอาณาจกั ร พ.ศ. 2520 เปน รฐั ธรรมนญู ฉบบั ที่ 12 ซง่ึ ไมม บี ทบญั ญตั ใิ ดเลย ที่ใหการรับรองสิทธิและเสรีภาพแกประชาชน รัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พุทธศักร 2521 ซ่ึงเปนรัฐธรรมนูญฉบับที่ 13 ประกาศใชเม่ือวันท่ี 22 ธันวาคม 2521 นำบทบัญญัติที่ใหการรับรองสิทธิและเสรีภาพมา บัญญัติไวอีก โดยมีสาระสำคัญสวนใหญเหมือนกับรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พทุ ธศกั ราช 2517 แตต ดั บทบญั ญตั เิ กย่ี วกบั การรบั รองความเสมอภาคของชายและหญงิ เสรภี าพ ในทางวชิ าการ และเสรภี าพในการประกอบอาชพี ออกไป ภายหลังจากหัวหนารักษาความสงบเรียบรอยแหงชาติไดกระทำการยึดและควบคุม การปกครองประเทศไวเปนผลสำเร็จ เม่ือวันท่ี 23 กุมภาพันธ 2534 และประกาศยกเลิก หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน 149

รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2521 แลว ไดป ระกาศใชธ รรมนญู การ ปกครอง ราชอาณาจกั ร พทุ ธศกั ราช 2524 แทน โดยใหไ วเ มอ่ื วนั ท่ี 1 มนี าคม 2534 ซงึ่ ไมป รากฏมบี ท บัญญตั ใิ ดเลยทใ่ี หก ารรับรองสทิ ธิเสรภี าพแกป ระชาชน ตอ มาในป 2538 ไดม กี ารแกไ ขเพมิ่ เตมิ รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2534 โดยเพิ่มหมวดที่ 3 วาดวยสิทธิและเสรีภาพของชนชาวไทย ตามท่ีประกาศไวใน รฐั ธรรมนญู แหง ราชอาณาจกั รไทยแกไ ขเพมิ่ เตมิ (ฉบบั ที่ 5) พทุ ธศกั ราช 2538 เมอื่ วนั ท่ี 10 กมุ ภาพนั ธ 2538 ซงึ่ นำเอาบทบญั ญตั ทิ ใี่ หก ารรบั รองสทิ ธเิ สรภี าพทเ่ี คยบญั ญตั ไิ วใ นรฐั ธรรมนยู แหง ราชอาณาจกั รไทย พทุ ธศกั ราช 2517 มาบญั ญตั ไิ วอ กี ครง้ั แตไ ดต ดั เสรภี าพในทางวชิ าการ ออก และเพม่ิ บทบญั ญตั ริ บั รองสทิ ธใิ นการไดร รบั บรกิ ารทางสาธารณสขุ ทไ่ี ดม าตรฐาน (มาตรา 41) สิทธิในการเสนอเรื่องราวรองทุกข (มาตรา 48) และสิทธิในการรับทราบขอมูล หรอื ขา วสารหนว ยงานราชการ (มาตรา 48 ทว)ิ ตลอดระยะเวลาของการพัฒนาแนวความคิดเก่ียวกับสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย แมจ ะถกู ขดั ขวางโดยปญ หาการเมอื งการปกครองเปน บางเวลา แตก ารคมุ ครองสทิ ธมิ นษุ ยชน โดยทางออ มปรากฏใหเ หน็ ผา นทางกลไกของรฐั เชน กรณที ฝ่ี า ยนติ บิ ญั ญตั พิ จิ ารณาและออก กฎหมายท่ีไมเปนการจำกัดสิทธิและเสรีภาพของประชาชนจนเกินไป การตรวจสอบการ ทำงานของฝา ยบรหิ าร โดยฝา ยนติ บิ ญั ญตั ิ การตรวจสอบการทำงานของเจา หนา ทฝี่ า ยปกครอง โดยฝายบริหาร เพ่ือมิใหเจาหนาท่ีใชอำนาจในทางที่มิชอบดวยกฎหมายและเปนการละเมิด สิทธิของประชาชน การพิจารณาพิพากษาคดีขององคกรตุลาการ โดยยึดหลักกฎหมายเพื่อ อำนวยความยุติธรรมแกประชาชน เหลาน้ีนับวาเปนกลไกการคุมครองสิทธิมนุษยชน แมจะ มิไดม ีความมุงหมายใหเ ปน ผลโดยตรงก็ตาม การดำเนินการขององคกรรัฐเพ่ือคุมครองสิทธิมนุษยชนโดยตรงปรากฏขึ้นพรอมกับ การจดั ตง้ั สำนกั งานคมุ ครองสทิ ธเิ สรภี าพและผลประโยชนข องประชาชน (สคช.) สงั กดั กรม อัยการ เม่ือ พ.ศ. 2525 ซ่ึงปจจุบันไดเปล่ียนชื่อเปน “สำนักงานคุมครองสิทธิและชวยเหลือ ทางกฎหมายแกป ระชาชน (สคช.)” แตก ารดำเนนิ งานขององคก รมขี อบเขตจำกั ดสบื เนอื่ งจาก กรอบอำนาจหนาท่ีของพนักงานอัยการตามกฎหมายตางๆ สวนการดำเนินงานขององคกร พัฒนาเอกชนเพ่ิงมีการกอตัวขึ้นอยางเปนทางการภายหลังเกิดเหตุการณวิปโยค 14 ตุลาคม 2516 และ 6 ตลุ าคม 2519 องคก รแ รกทถี่ กู กอ ตง้ั เมอื่ พ.ศ. 2519 คอื สหภาพเพอ่ื สทิ ธเิ สรภี าพ ของประชาชน และในปเ ดยี วกนั นน้ั กม็ กี ารกอ ตงั้ “กลมุ ประสานงนศาสนาเพอื่ สงั คม” (กศส.) หลงั จากนน้ั กม็ กี ารรวมตวั กนั ของบคุ คลทง้ั ในรปู องคก ร สมาคม มลู นธิ ิ คณะกรรมการ คณะ ทำงาน กลมุ ศนู ย สถาบนั ตา งๆ เพอื่ ทำหนา ทใี่ นการสง เสรมิ และคมุ ครองสทิ ธิ เสรภี าพ ตลอด จนสทิ ธมิ นษุ ยชนในแงต า งๆ แกป ระชาชน เชน สทิ ธขิ องจำเลยหรอื ผตู อ งหาในกระบวนการ ยตุ ธิ รรม สทิ ธขิ องเกษตรกร สทิ ธเิ ดก็ สทิ ธสิ ตรี สทิ ธผิ ใู ชแ รงงาน และสทิ ธทิ างการเมอื ง เปน ตน 150 หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

จากการกำเนิดและความเปนมาของสิทธิมนุษยชนในตางประเทศและประเทศไทย จนถงึ ปจ จบุ นั สามารถแบง พฒั นาการในเรอื่ งสทิ ธมนษุ ชน ไดเ ปน 3 ระยะ ไดแ ก ระยะท่ีหนึ่ง ระยะแหงการเร่ิมตน เปนยุคท่ีสภาพทางสังคมมีการกดขี่ขมเหง ไมเคาเคารพตอศักดิ์ศรีประจำตัวของมนุษย มีการเอารัดเอาเปรียบ แกงแยง และไมมีกฎหมายหรือกฎเกณฑท่ีชัดเจนในการใหหลักประกันเร่ืองสิทธิแก ประชาชน ระยะทสี่ อง ระยะแหง การเรยี นรู เปน ชว งทผ่ี คู นในสงั คมเรยี กรอ งถามหาสทิ ธิ และเสรีภาพ มีความขัดแยงระหวางผูปกครองกับกลุมคนในประเทศ มีการ ตอ สู ในระยะนเ้ี รม่ิ มกี ฎหมายหรอื กลไกในการคมุ ครองสทิ ธมิ นษุ ยชน ผคู น เร่ิมเรียนรูถึงสิทธิของตนเอง โดยชวงทายของระยะนี้ผูคนใหความสำคัญของ สทิ ธติ นเอง แตอ าจละเลยหรอื มกี ารละเมดิ สทิ ธแิ ละเสรภี าพของผอู นื่ บา ง ระยะทสี่ าม ระยะแหง การเคารพสทิ ธมิ นษุ ยชน เปน ชว งทป่ี ระชาชนมกี ารรวม กลุมกันเพ่ือเหตุผลในการปกปองและพิทักษสิทธิมนุษยชน มีการรณรงคให ตระหนักถึงการเคารพสิทธิของผูอ่ืน การใชอำนาจหรือใชสิทธิมีการคำนึงถึง สทิ ธิ เสรภี าพของประชาชน การใชส ทิ ธิ เสรภี าพของประชาชนเปน ไปอยา ง กวา งขวาง หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน 151

เรอื่ งท่ี 2 การคุมครองตนเเองและผูอ่ืน ตามหลักสิทธิมนุษยชน หากจะกลา วถงึ การคมุ ครองตนเองและผอู นื่ ตามหลกั สทิ ธมิ นษุ ยชน คำถามคอื การ คุมครองสิทธิมนุษยชนควรเร่ิมจากท่ีไหน? หากเราจะหาคำตอบจากกวางไปหาแคบ ไดแก รัฐบาล สังคม สถานที่ทำงาน ครอบครวั และปจ เจกบคุ คล หากเราจะหาคำตอบจากแคบขยายไปกวา ง กต็ อ งเรมิ่ จาก ปจ เจกบคุ คล ครอบครวั สถานทท่ี ำงาน สงั คม และรฐั บาล หมายความวา การสงเสริมและคุมครองสิทธิมนุษยชนควรเร่ิมตนกับทุกๆภาคสวน โดยเฉพาะอยา งยงิ่ การปลกู ฝง มโนธรรมสำนกึ ในแตล ะปจ เจกชน หลกั การพน้ื ฐานในเรอ่ื งสทิ ธมิ นษุ ยชน มดี งั นี้ 1. สทิ ธมิ นษุ ยชนเปนสิทธติ ามธรรมชาติท่มี ีมาต้ังแตเ กดิ 2. สิทธมิ นษุ ยชนเปนสิทธซิ ่ึงเสมอกนั ของมนุษยท ุกคน 3. สิทธิมนุษยชนเปนสิทธิข้ันพื้นฐานที่ไมอาจโอนใหแกกันได 4. สิทธิมนุษยชนเปนสิทธิข้ันพ้ืนฐานท่ีไมอาจแบงแยกได จากหลกั การพน้ื ฐานในเรอื่ งสทิ ธมิ นษุ ยชน เราจงึ มองเเหน็ เปา หมายของการดำเนนิ การ เรอ่ื งสทิ ธมิ นษุ ยชนวา เปา หมายนนั้ กค็ อื เพอื่ ใหม วลมนษุ ยชาตมิ อี สิ รภาพ ไดร บั ความเปน ธรรม และอาศยั อยรู วมกนั อยา งสนั ติ หากมนุษยทุกคนจะไดรับการคุมครองตามสิทธิมนุษยชน จะตองมีเสรีภาพในชีวิต เรื่องใดบาง จึงจะไดรับสิทธิตางๆตามหลักการพื้นฐานของสิทธิมนุษยชน เสรีภาพท่ีมนุษย ทกุ คนตอ งไดร บั เพอื่ ใหไ ดร บั สทิ ธติ า งๆตามหลกั การพน้ื ฐานของสทิ ธมิ นษุ ยชน คอื 1. เสรีภาพในการแสดงออก 2. เสรีภาพในความเช่ือ 3. เสรภี าพจากความหวาดกลวั และอสิ รภาพทพ่ี งึ ปรารถนา 152 หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพ่ี ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

การละเมิดสิทธิมนุษยชนในประเทศไทย ตวั อยา งการละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนในประเทศไทยทเี่ กดิ ขน้ึ เชน 1. การละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนจากภาคเอกชน/ประชาชน ไดแ ก การประทษุ รา ยตอ ชวี ติ รา งกาย เสรภี าพ อนามยั ทรพั ยส นิ รวมถงึ การเอารดั เอาเปรยี บอยา ง ไมเ ปน ธรรมจากผทู มี่ สี ถานภาพทางสงั คมหรอื ทงเศรษฐกจิ ทด่ี กี วา เปน ตน 2. การละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนจากภาครฐั เชน การใชอ ำนาจทไี่ มเ ปน ธรรม หรอื การ ใชอ ำนาจโดยมที ศั นคตเิ ชงิ อำนาจนยิ ม ไมว า จะเปน การละเมดิ ทางนโยบายของ รฐั การออกกฎหมายหรอื บรหิ ารราชการทม่ี ผี ลกระทบตอ สทิ ธิ เสรภี าพ รวม ตลอดถงึ วถิ ชี วี ติ ของชมุ ชน เปน ตน แนวทางการคุมครองตนเองและผูอ่ืนจากการถูกละเมิดสิทธิมนุษยชน 1. ไมเ ปน ผกู ระทำความรนุ แรงใดๆ ตอ บคุ คลอนื่ 2. ไมยอมใหบุคคลอื่นกระทำความรุนแรงตอตนเอง 3. ไมเ พกิ เฉยเมอ่ื พบเหน็ การละเมดิ สทิ ธติ อ บคุ คลอนื่ ควรแจง เจา หนา ทท่ี เี่ กย่ี วขอ ง หรือใหความชวยเหลือตามสมควรในสวนที่ทำได 4. มีการรวมกลุมในภาคประชาชนอยางเปนระบบและจัดต้ังเปนองคกร มูลนิธิ ฯลฯ เพื่อปกปอง คุมครองผูออนแอกวาในสังคม เพื่อใหเกิดพลังในการ ตรวจสอบ เรยี กรอ ง ใหร ฐั มกี ารจดั ทำกฎหมายทเ่ี กดิ ประโยชนต อ สว นรวม 5. รณรงคใหมีการเห็นคุณคาและความสำคัญของการปกปองและสงเสริมสิทธิ มนุษยชน หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน 153

กจิ กรรมท่ี 13 1. ใหศกึ ษาและสรุปความเปนมาของสทิ ธิมนษุ ยชนในประเทศไทย ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. 2. ใหห าตวั อยา งการถกู ละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนกรณบี คุ คลถกู ละเมดิ จากเอกชน และ แนวทางในการแกไข ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. 3. ใหห าตวั อยา งการถกู ละเมดิ สทิ ธมิ นษุ ยชนกรณบี คุ คลถกู ละเมดิ จากภาครฐั และ แนวทางการแกไข ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………………………. 154 หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพ่ี ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

บรรณานกุ รม การศาสนา, กรม. เอกสารเผยแพรเ กยี่ วกบั องคก ารศาสนาตา งๆ. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พก รมการ ศาสนา, มปพ. การศึกษานอกโรงเรียน,กรม. ชุดวิชาพัฒนาสังคมและชุมชน ระดับมัธยมศึกษาตอนตน. กรงุ เทพฯ : เอกพมิ พไ ทย จำกดั , มปพ. ____________________ชุดวิชาพัฒนาสังคมและชุมชน ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย. กรงุ เทพฯ : เอกพมิ พไ ทย จำกดั , มปพ. จมน่ื อรดรณุ ารกั ษ (แจม สนุ ทรเวช). พระราชประเพณี (ตอน 3). กรงุ เทพฯ : องคก ารการคา ของครุ สุ ภา, 2514. ชลุ พี ร สสุ วุ รรณ และสทุ ธริ าภรณ บรสิ ทุ ธ.์ิ ความรรู อบตวั ขนบธรรมเนยี มและประเพณไี ทย. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พท พิ ยส ทิ ธ,์ิ 2544. เดอื น คำด.ี ศาสนาเบอ้ื งตน . กรงุ เทพฯ : ภาควชิ าปรชั ญาและศาสนา มหาวทิ ยาลยั เกษตรศาสตร. 2531. มหามกฎุ ราชวทิ ยาลยั ในพระราชปู ถมั ภ. พระสตู รและอรรถกถาแปลงทกุ ขกนกิ ายชาดก เลม ท่ี 3 ภาคท่ี 4. กรงุ เทพฯ : โรงพมิ พม หามกฎุ ราชวทิ ยาลยั ฒ 2534. ทองสบื ศภุ มารค . พระพทุ ธศาสนาในกมั พชู า. กรงุ เทพฯ : สภาวจิ ยั แหง ชาต,ิ 2544. ประยรู ศกั ด์ิ ชลายนเดชะ. มสุ ลมิ ในประเทศไทย. กรงุ เทพฯ : อมรนิ ทรพ รนิ้ ตงิ้ กรฟุ จำกดั , 2531. ____________________มุสลิมในประเทศไทย. ครั้งที่ 2 กรุงเทพฯ : โครงการหอสมุดกลาง อสิ ลาม, 25469 บรรเทงิ พานจติ ร. ประเพณี วฒั นธรรมไทยและคตคิ วามเชอ่ื . กรงุ เทพฯ : โอเดยี นสโตร. 2549. วศนิ อสิ ทสระ. พทุ ธโอวาทกอ นปรนิ พิ พาน. ครงั้ ที่ 4 กรงุ เทพฯ : ศลิ ปะสยามบรรจภุ ณั ฑแ ละ การพมิ พ จำกดั , 2548. สชุ พี ปญุ ญานภุ าพ. ศาสนาเปรยี บเทยี บ. กรงุ เทพฯ : มหาวทิ ยาลยั รามคำแหง, 2534. สมโพธิ ผลเตม็ (น.อ.) ปรชั ญาคมคำกลอน 100 เรอ่ื งแรก. กรงุ เทพฯ : ทรงสริ วิ รรณ จำกดั , 2545. เวบ็ ไซต http://www.k-tc.co.th/festival.php สบื คน เมอ่ื วนั ท่ี 2 มนี าคม 2553. เวบ็ ไซต http://www.larnbuddhism.com/grammathan/promvihan.html เรอ่ื ง “พรหมวหิ าร 4” สบื คน เมอ่ื วนั ท่ี 2 มนี าคม 2553. หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน 155

เวบ็ ไซต http://www.th.wikipedia.org/wiki เรอ่ื ง “ประวตั พิ ทุ ธศาสนา” จากวกิ พิ เี ดยี สารานกุ รม เสรี สบื คน เมอ่ื วนั ที่ 3 มนี าคม 2553 เวบ็ ไซต http://www.wlc2chaina.com/about_china.html บทความเรอ่ื งประเพณี วฒั นธรรมจนี สบื คน เมอื่ วนั ท่ี 3 มนี าคม 2553. เว็บไซต http://www.e-learning.mfu.ac.th/mflu/16041010/chapter1/Lesson1.htm#13 รวม บทความของพงศเพ็ญ ศกุนตาภัย. เร่ืองรัฐธรรมนูญและการปกครอง. กรุงเทพฯ : โรงพมิ พจ ฬุ าลงกรณม หาวทิ ยาลยั , 2534. สบื คน เมอ่ื วนั ที่ 3 มนี าคม 2553 เวบ็ ไซต http://www.riis3.royin.go.th/dictionary.asp สบื คน เมอ่ื วนั ท่ี 11 กมุ ภาพนั ธ 2553. เวบ็ ไซต http://www.gotoknow.org/blog/works-of-archannop/51974 บทความของนายนพนธิ ิ สรุ ยิ ะ เรอื่ ง “ววิ ฒั นาการสทิ ธมิ นษุ ยชนในประเทศไทย ตอนท่ี 2” สบื คน เมอื่ วนั ท่ี 3 มนี าคม 2553. เวบ็ ไซต http://www.kittibodee.blogspot.com/2009/02/blog-post-20.html. โดย กติ ติ บดี ไยพลู . 2552. บทความเรอ่ื ง “สทิ ธมิ นษุ ยชน : การบรรยายสรปุ วชิ าสทิ ธขิ น้ั พนื้ ฐาน” สบื คน เมอ่ื วนั ท่ี 3 มนี าคม 2553 156 หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพ่ี ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน

คณะผูจัดทำ ที่ปรึกษา 1. นายประเสริฐ บญุ เรอื ง เลขาธกิ าร กศน. 2. ดร.ชยั ยศ อม่ิ สวุ รรณ รองเลขาธกิ าร กศน. 3. นายวัชรินทร จำป รองเลขาธกิ าร กศน. 4. ดร.ทองอยู แกว ไทรฮะ ทป่ี รกึ ษาดา นการพฒั นาหลกั สตู ร กศน. 5. นางรักขณา ตณั ฑวฑุ โฒ ผูอำนวยการกลุมพัฒนาการศึกษา นอกโรงเรียน ผเู ขยี นและเรยี บเรยี ง 1. นางพรทิพย เข็มทอง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นางสาวาสนา โกสียวัฒนา สถาบันการศึกษาทางไกล 3. นางธัญญาวดี เหลาพาณิชย ขาราชการบำนาญ สำนักงาน กศน. ผบู รรณาธกิ ารและพฒั นาปรบั ปรงุ 1. นางพรทิพย เข็มทอง กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน สถาบันการศึกษาทางไกล 2. นางสาววาสนา โกสียวัฒนา ขาราชการบำนาญ สำนักงาน กศน. 3. นางธัญญาวดี เหลาพาณิชย กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาววรรณพร ปทมานนท คณะทำงาน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นายสรุ พงษ ม่ันมะโน กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นายศุภโชค ศรรี ตั นศลิ ป กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาววรรณพร ปทมานนท กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวศริญญา กลุ ประดษิ ฐ กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางสาวเพชรนิ ทร เหลอื งจติ วฒั นา ผพู มิ พต น ฉบบั กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นางปย วดี คะเนสม กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 2. นางเพชรินทร เหลอื งจติ วฒั นา กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 3. นางสาวกรวรรณ กววี งษพ พิ ฒั น กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 4. นางสาวชาลีนี ธรรมธิษา กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 5. นางสาวอริศรา บา นชี ผอู อกแบบปก กลุมพัฒนาการศึกษานอกโรงเรียน 1. นายศุภโชค ศรรี ตั นศลิ ป หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค 21002) ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนตน 157