งานกลุ่มพละ

เอกสารประกอบการเรยี น วชิ าสขุ ศกึ ษา(33101) รายงานเรอ่ื ง สทิ ธิผบู้ รโิ ภค จดั ทาโดย น.ส.สาธิดา เอ่ียมสทุ ธิปัญญา ม.6/2 เลขท่ี 44 นาย ณฐั ภาส นรนนั ท์ ม.6/2 เลขท่ี 45 น.ส.กมลทพิ ย์ มลู ศรี ม.6/2 เลขท่ี 46 น.ส.นภทั ร มาตรมลู ม.6/2 เลขท่ี 47 น.ส.รนิ รดา แสงสรุ นิ ทร์ ม.6/2 เลขท่ี 48 น.ส.ธญั ญานนั ท์ ฉวีวรรณภคั ดี ม.6/2 เลขท่ี 49 นาย ธนกฤต ศริ พิ งศไ์ พบลู ย์ ม.6/2เลขท่ี 50 เสนอ ครูรมั ภา กณั ฑศ์ รี รายงานนเี้ ป็นสว่ นหน่งึ ของวชิ าสขุ ศกึ ษา รหสั พ33101 ภาคเรยี นท่ี 1 ปีการศกึ ษา 2563 โรงเรยี นสายปัญญารงั สติ สานกั งานเขตพืน้ ท่กี ารศกึ ษามธั ยมศกึ ษา เขต 4 1

คำนำ รายงานเลม่ น้เี รยี บเรยี งเน้อื หาข้นึ เพอ่ื เป็นสว่ นหน่งึ ของวชิ า สขุ ศึกษา ชน้ั มธั ยมศึกษาปีท่ี 6 เพอ่ื ให้ ไดศ้ ึกษาหาความรูใ้ นเร่อื ง สทิ ธิผบู้ รโิ ภคและไดศ้ ึกษาอยา่ งเขา้ ใจเพอ่ื เป็นประโยชนก์ บั การเรียน ผูท้ าจดั หวงั วา่ รายงานเลม่ น้จี ะเป็นประโยชนก์ บั ผูอ้ า่ นหรือนกั เรยี น หามขี อ้ แนะนาหรอื ขอ้ ผดิ พลาดประการใดผูจ้ ดั ทาขอนอ้ มรบั ไวแ้ ละขออภยั มา ณ ทน่ี ้ดี ว้ ย 2

สำรบญั เร่อื ง หนำ้ สทิ ธผิ ูบ้ ริโภค 4 กฎหมายผบู้ รโิ ภค 8 3

สทิ ธขิ องผบู้ รโิ ภค สทิ ธิผูบ้ ริโภคเป็นเร่อื งท่เี กดิ ข้นึ ในชวี ติ ประจาวนั สทิ ธิผูบ้ ริโภคจงึ ไมใ่ ช่เร่อื งท่จี ากดั อยู่ในสงั คมใด สงั คมหน่งึ ไมใ่ ช่เร่อื งสทิ ธิผูบ้ รโิ ภคของไทย แต่เก่ยี วขอ้ งกนั เป็นสงั คมโลก เป็นสทิ ธิผูบ้ รโิ ภคสากล ควบคู่ไปกบั การคา้ ระหวา่ งประเทศ และความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งประเทศในรูปแบบต่างๆ ก่อนท่เี ราจะซ้อื จะใชห้ รอื บริการใดๆก็ตาม เราตอ้ งรูจ้ กั รูข้ อ้ มลู ของสนิ คา้ หรอื บริการนนั้ ก่อน ซง่ึ ขอ้ มลู หลาย อย่างไดม้ าจากการศึกษาคน้ ควา้ ดว้ ยตนเอง เพอ่ื ประกอบการตดั สนิ ใจวา่ จะซ้อื จะใชส้ นิ คา้ หรอื บริการนน้ั หรือไม่ เป็นอสิ ระในการเลอื กซ้อื สนิ คา้ หรือบริการ มนุษยม์ ศี กั ยภาพในการคิด ผลติ เอง ทาเองได้ และเมอ่ื เราไดซ้ ้อื สนิ คา้ หรอื บรกิ ารแลว้ กเ็ ป็นสทิ ธขิ องเราทจ่ี ะรบั ความปลอดภยั จากการใชส้ นิ คา้ หรอื บรกิ ารนนั้ ส่งิ ท่คี วรคานงึ ถงึ เสมอ คอื สนิ คา้ หรอื บรกิ ารท่ใี ชก้ นั อยู่อย่างแพร่หลายในปจั จบุ นั นอกจากน้ี สนิ คา้ และบรกิ ารบางชนิดจดั เป็นธุรกิจท่คี วบคุม สญั ญา ซง่ึ สญั ญานน้ั เป็นประโยชนก์ บั เราในการปกป้องสทิ ธเิ มอ่ื เกดิ ปญั หากบั สนิ คา้ และบริการนน้ั ถา้ ผูป้ ระกอบ ธุรกิจเก่ยี วกบั บา้ น หรอื ฟิตเนส ไมป่ ฏบิ ตั ิตามสญั ญาหรืออาศยั ช่องทางช่องวา่ งเพอ่ื เอาเปรยี บผูบ้ ริโภค เราจะ ปกป้องสทิ ธติ ามทร่ี ะบไุ วใ้ นสญั ญาได้ เราจงึ ตอ้ งรูเ้ท่าทนั ผูป้ ระกอบธุรกิจดว้ ย และสุดทา้ ย การชดเชยความ เสยี หาย แมว้ า่ เราจะศึกษา ฟ้องรอ้ งเรียกค่าเสยี หาย ซง่ึ ถา้ จาเป็นกต็ อ้ งทา สทิ ธิผูบ้ รโิ ภค จะเป็นเร่อื งท่มี กี ารพฒั นาต่อไปในอนาคต ควบคู่ไปกบั โลกสมยั ใหม่ โลกแห่งอนาคตซง่ึ สนิ คา้ และบริการจะเป็นผลผลติ จากเทคโนโลยที ่กี า้ วหนา้ ผูค้ นจงึ ตอ้ งรูเ้ท่าทนั สนิ คา้ บรกิ ารรวมทงั้ วทิ ยาการเทคโนโลยี สาขาต่างๆจงึ จะไมถ่ กู เอาเปรยี บ อยู่ในสงั คมไดอ้ ย่างมคี วามสุข และบรโิ ภคเพอ่ื คุณภาพชีวติ อย่าง ควำมหมำยของสทิ ธผิ ูบ้ ริโภค “สทิ ธ”ิ ความหมายของสทิ ธิออกเป็น 2 กรณี คอื 1.สทิ ธติ ามกฎหมายธรรมชาติ (Natural Right) และ 2. สทิ ธิตามกฎหมายบา้ นเมอื ง (Legal Right) 1.สทิ ธติ ำมกฎหมำยธรรมชำติ (Natural Right) สทิ ธติ ามกฎหมายธรรมชาตเิ ป็นเร่อื งท่มี แี นวความคดิ สมั พนั ธก์ บั กฎหมายธรรมชาตทิ ฤษฎสี ทิ ธติ าม ธรรมชาตกิ าเนิดโดยนกั ปราชญช์ าวกรีกโบราณ ช่อื โสเครตีส (Socrates) ต่อมาทฤษฏนี ้ไี ดร้ บั การสานต่อและ พฒั นาโดยนกั คดิ คนอน่ื ๆไดแ้ ก่ เปลโต้ (Plato) อรสิ โตเตลิ (Aristotle) พวกสตออคิ (Stoic) นกั คดิ ทางคริสต์ ศาสนาโดยเฉพาะนกั บุญโธมสั อไควนสิ (St.Thomas Aquinas) และจอรน์ ลอ็ ค (John Locke) เป็นตน้ นกั ทฤษฎสี ทิ ธิตามธรรมชาตแิ นวใหม่ (Mordern Natural Right) ท่ไี ดเ้สนอความคิดเก่ยี วกบั สทิ ธติ าม ธรรมชาติ คอื จอรน์ ลอ็ ค (John Locke) ลอ็ คไดอ้ ธิบายวา่ กฎต่างๆ ท่ตี งั้ อยูบ่ นพ้นื ฐานทางจรยิ ธรรมนนั้ ลว้ น ข้นึ อยู่กบั ส่งิ ท่ลี อ็ คเรียกวา่ สทิ ธติ ามธรรมชาติ (Natural Right) ลอ็ คเช่อื วา่ สง่ิ ดงั กลา่ วเป็นสากลใชไ้ ดส้ าหรบั กบั มวลมนุษยส์ ทิ ธติ ามธรรมชาตนิ ้เี ป็นไปหรือมขี ้นึ เพอ่ื ใหม้ นุษยด์ ารงชีวติ อยูใ่ นสงั คม จงึ ตอ้ งมกี ฎบางอยา่ งถา้ 4

ปราศจากกฎเกณฑเ์ ช่นน้เี สยี แลว้ สงั คมมนุษยย์ อ่ มดารงอยู่ไมไ่ ด้ สทิ ธิตามธรรมชาติเป็นสทิ ธิทน่ี กั คิดหรือนกั ทฤษฎใี นทางสทิ ธิตามธรรมชาตเิ ช่อื วา่ เป็นสทิ ธทิ ม่ี อี ยู่ตามธรรมชาติ ใชไ้ ดก้ บั มวลมนุษยม์ อี ยูเ่ ป็นนริ นั ดร เป็นสทิ ธิ ทถ่ี กู ตอ้ งเป็นธรรมหรอื ควบคมุ ความประพฤติของมนุษยใ์ หเ้ป็นระเบยี บเรียบรอ้ ย ทฤษฎสี ทิ ธติ ามธรรมชาตไิ ดร้ บั ความนยิ มและถกู นามาสนบั สนุนความเหน็ ของผูอ้ า้ ง ถา้ เรามาพจิ ารณา เอกสารท่เี ก่ยี วขอ้ งกบั สทิ ธมิ นุษยชนหรอื รฐธรรมนูญของประเทศต่างๆก็จะพบวา่ บทบญั ญตั ใิ นคาประกาศ มี รากฐาน 2. สทิ ธติ ำมกฎหมำยบำ้ นเมอื ง (Legal Right) โดยนยั ทฤษฎกี ฎหมายบา้ นเมอื ง (Positive law) สทิ ธิหมายถงึ ประโยชนห์ รอื อานาจของบคุ คลท่ี กฎหมายรบั รองและคมุ้ ครองป้องกนั ให้ ประโยชนใ์ ดจะเป็นสทิ ธิหรอื ไม่ ข้นึ อยูก่ บั วา่ มกี ฎหมายฉบบั หน่งึ ฉบบั ใด รบั รองคมุ้ ครองใหห้ รือไม่ ถา้ เราพจิ ารณาในทางอาญากจ็ ะพบบทบญั ญตั ิทก่ี าหนดไวแ้ ก่ผูก้ ระทาการประทุษรา้ ย ต่อสทิ ธดิ งั กลา่ ว และถา้ มาพจิ ารณาในทางแพง่ ก็จะพบบทบญั ญตั ิท่วี างมาตรการบงั คบั เพอ่ื ใหเ้ป็นไปตามสทิ ธินนั้ ความหมายของคาวา่ “สทิ ธิ” มคี วามเหน็ อยู่ 2 ความเหน็ คือ ควำมเหน็ ประเภทท่ี 1 เหน็ วา่ “สทิ ธ”ิ หมายถงึ “อานาจทก่ี ฎหมายใหแ้ ก่บุคคลใดอนั ท่จี ะมเี จตจานง” ผูท้ ่มี คี วามเหน็ ประการท่ี 1 น้ไี ดเ้หน็ วา่ ความสาคญั อยูท่ ่ี “อานาจ” (Macht) ท่กี ฎหมายใหแ้ ก่บุคคล ความเหน็ น้วี นิ ตไ์ ซค(Windscheid) นกั กฎหมายเยอรมนั เป็นผูค้ ิดข้นึ ควำมเหน็ ประเภทท่ี 2 เหน็ วา่ “สทิ ธ”ิ คอื “ประโยชนท์ ่กี ฎหมายคุม้ ครองให”้ ความเหน็ น้ี เยยี ร่งิ (Jhering) นกั กฎหมายเยอรมนั เป็นผูค้ ิดข้นึ ผูท้ ม่ี คี วามเหน็ ประการท่ี 2 น้เี นน้ หนกั ไปท่ี “วตั ถปุ ระสงค”์ (Zweck) ก็เพอ่ื ประโยชนอ์ ยา่ งใดอยา่ งหน่งึ ซง่ึ บคุ คลมงุ่ ประสงคฉ์ ะนนั้ จงึ ควรจะถอื วา่ “สทิ ธิ” เป็น “ประโยชน”์ ทก่ี ฏหมายคุม้ ครอง มากกวา่ เป็น “อานาจ” \"ผูบ้ รโิ ภค\" หมายถงึ ผูซ้ ้อื ผุไ้ ดร้ บั บรกิ ารจากผูป้ ระกอบธุรกจิ \"ผูบ้ ริโภคคือพระราชา\" เป็นคากลา่ วทใ่ี ห้ ความสาคญั แก่ผูป้ ระกอบธุรกิจจะอยูไ่ ดต้ อ้ งงอาศยั ผูบ้ ริโภค ในอดตี คนไทยไมค่ ่อยเหน็ ความสาคญั ในเร่อื งการใช้ สทิ ธิของผูบ้ ริโภค จงึ ถกู เอารดั เอาเปรียบทงั้ ในดา้ นคุณภาพเเละราคา มกั ไมส่ นใจท่จี ะรกั ษาของตนเอง อกี ทง้ั ประชาชนส่วนใหญย่ งั ขาดความรูค้ วามเขา้ ใจเก่ยี วกบั สทิ ธิต่างๆ 5

3. สทิ ธผิ ูบ้ รโิ ภค คอื สทิ ธผิ ูบ้ ริโภคความเจรญิ กา้ วหนา้ ทงั้ ในดา้ นวทิ ยาศาสตรแ์ ละอตุ สาหกรรมทาใหก้ ระบวนการผลิต สนิ คา้ มคี วามซบั ซอ้ นมากข้นึ ทาใหผ้ ูบ้ รโิ ภคไมส่ ามารถตรวจสอบวา่ สนิ คา้ นน้ั มคี วามชารุดบกพร่อง หรืออาจไม่ ปลอดภยั ในขณะทซ่ี ้อื การเพม่ิ จานวนการผลติ เพอ่ื ประหยดั ตน้ ทุนการผลติ และการขยายตวั อยา่ งรวดเร็วของ ตลาดโดยไมม่ พี รมแดนทาใหก้ ระบวนการผลติ สนิ คา้ ละเอยี ดรอบคอบนอ้ ยลงและอาจเกดิ ปญั หาดา้ นคุณภาพ สนิ คา้ ผูบ้ ริโภคนบั เป็นกลมุ่ บุคคลหน่งึ ในสงั คม ท่ตี กอยู่ในสถานะท่ถี กู เอารดั เอาเปรยี บอยู่เสมอเน่อื งจากเป็นกลมุ่ บุคคลท่มี อี ยูจ่ านวนมากและสว่ นใหญข่ าดความรูค้ วามเขา้ ใจเก่ยี วกบั สทิ ธหิ นา้ ท่ขี องตน รฐั ธรรมนูญกาหนดใหส้ ทิ ธขิ องบคุ คลซง่ึ เป็นผูบ้ รโิ ภคยอ่ มไดร้ บั การคมุ้ ครองในการไดร้ บั ความคุม้ ครอง ในการไดร้ บั ขอ้ มลู เป็นจริง มสี ทิ ธิรอ้ งเรียนเมอ่ื ไดร้ บั ความเสยี หาย รฐั ธรรมนูญปจั จบุ นั ไดเ้พม่ิ การคมุ้ ครองใหก้ บั ผูบ้ รโิ ภคใหช้ ดั เจนข้นึ เช่น สทิ ธิในการไดร้ บั ขอ้ มลู ท่เี ป็น ความจริง สทิ ธิรอ้ งเรียนเพอ่ื ใหไ้ ดร้ บั การเยยี วยาแกไ้ ขความเสยี หาย เพอ่ื ใหผ้ บู้ รโิ ภคสามารถ ตดั สนิ ใจเลอื กซ้อื สนิ คา้ บนพ้นื ฐานของขอ้ มลู ทถ่ี กู ตอ้ งและมชี ่องทางในการเรยี กรอ้ งเพอ่ื ใหไ้ ดร้ บั การยอมรบั และเยยี วยาค่าเสยี หาย รวมทงั้ กาหนดใหม้ อี งคก์ ารอสิ ระเพอ่ื คมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภคทแ่ี ยกต่างหากจากการดาเนนิ การของรฐั สทิ ธผิ ูบ้ ริโภคในไทย ผูบ้ รโิ ภคตอ้ งมคี วามรอบคอบฉลาดในการตรวจสอบแสดงสนิ คา้ คุณภาพปริมาณ และราคาวา่ ยุตธิ รรม สมควรซ้อื มาบรโิ ภคหรือไม่ อาจสารวจสนิ คา้ ชนดิ เดยี วกนั จากหลายๆรา้ น โดยไมเ่ ช่อื ขอ้ ความโฆษณาทนั ที ในประเทศไทย การคานึงถงึ สทิ ธขิ องผูบ้ ริโภคครง้ั แรก ใชม้ าตรการทางกฏหมายเพอ่ื ป้องกนั ความเสยี หายจากการบรโิ ภคหาง นา้ นมในขณะนน้ั คือ พระราชบญั ญตั ิหางนา้ นม โดยมเี หตุผลวา่ หางนา้ นมนนั้ เมอ่ื ใชเ้ล้ยี งทารก ทาใหเ้กิดความมี อาหารไมพ่ อเล้ยี งร่างกาย จงึ หา้ มไมใ่ หท้ าหรือนาเขา้ มาหรือขายหางนานมในประเทศไทยกฎหมายคุม้ ครอง ผูบ้ ริโภคของไทย คือ พระราชบญั ญตั คิ มุ้ ครองผบู้ รโิ ภค พ.ศ. 2522 แกไ้ ขเพม่ิ เติม(ฉบบั ท่2ี ) พ.ศ. 2541 ไดบ้ ญั ญตั ิ สทิ ธิของผูบ้ รโิ ภคท่จี ะไดร้ บั ความคมุ้ ครองตามกฎหมาย 5 ประการ • สทิ ธิจะไดร้ บั ขา่ วสารรวมทงั้ คาพรรณนา คุณภาพท่ถี กู ตอ้ งเพยี งพอกบั สนิ คและบริการ • สทิ ธิท่จี ะมอี สิ ระในการเลอื กซ้อื สนิ คา้ และบริการ • สทิ ธิท่จี ะไดร้ บั ความปลอดภยั จากการใชส้ นิ คา้ และบรกิ าร • สทิ ธทิ ่จี ะไดร้ บั ความเป็นธรรมทางสญั ญา • สทิ ธิทจ่ี ะไดร้ บั ความพจิ ารณา และชดเชยความเสยี หาย นอกจากนน้ั ยงั มกี ารกฎหมายฉบบั อน่ื ๆ เช่น พระราชบญั ญตั สิ ุขภาพแหง่ ชาติ บญั ญตั มิ ใิ หบ้ คุ คลมสี ทิ ธใิ นการ ดารงชวี ติ ในส่งิ แวดลอ้ มท่เี อ้อื ต่อสุขภาพ(สานกั งานสุขภาพแห่งชาติ,2550) รฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย 6

พทุ ธศกั ราช 2540 เป็นรฐั ธรรมนูญฉบบั แรกท่ใี หค้ วามสาคญั ของการคมุ้ ครองผูบ้ ริโภค โดยบญั ญตั ิถงึ สทิ ธิ ผูบ้ รโิ ภคไวใ้ นมาตรา 57 วา่ “สทิ ธิของบุคคลซง่ึ เป็นผูบ้ ริโภคย่อมไดร้ บั การคมุ้ ครองทง้ั น้ตี ามท่กี ฎหมายบญั ญตั ิ” และยงั จดั ตง้ั องคก์ ารอสิ ระ ซง่ึ ประกอบดว้ ยตวั แทนผูบ้ รโิ ภค ทาหนา้ ทใ่ี หค้ วามเหน็ ในการตรากฎหมาย กฎ และ ขอ้ บงั คบั และใหค้ วามเหน็ ในการดาเนนิ มาตราการต่างๆเพอ่ื การคมุ้ ครอง หลงั จากมกี ารเปลย่ี นแปลงทางการเมอื ง ของไทย จนกระทงั้ มรี ฐั ธรรมนูญแห่งราชอาณาจกั รไทย กไ็ ดเ้ป็นองคก์ ารท่เี ป็นอสิ ระจากหน่วยงานรฐั และใหร้ ฐั สนบั สนุนงบประมาณในการดาเนินการ ก็เกิดการเปลย่ี นแปลงทางการเมอื งข้นึ อกี องคก์ ารอสิ ระดงั กลา่ ว ก็ไมไ่ ด้ เกดิ ข้นึ จนถงึ ปจั จบุ นั สทิ ธผิ ูบ้ รโิ ภคในสำกล สทิ ธิผูบ้ รโิ ภคสากล ตง้ั ข้นึ เมอ่ื พ.ศ. 2503 ทก่ี รุงเฮก ประเทศเนเธอรแ์ ลนดม์ ี 8 ประการดงั น้ี 1.สทิ ธิท่จี ะเขา้ ถงึ สนิ คา้ และบริการท่จี าเป็นขน้ั พ้นื ฐาน 2.สทิ ธิทจ่ี ะไดร้ บั ความปลอดภยั จากการใชส้ นิ คา้ และบรกิ าร 3.สทิ ธทิ ่จี ะไดร้ บั ขอ้ มลู ท่ถี กู ตอ้ งครบถว้ นท่จี าเป็นเก่ยี วกบั สนิ คา้ หรือบรกิ าร 4.สทิ ธิทจ่ี ะเลอื กซ้อื สนิ คา้ และบริการไดอ้ ยา่ งอสิ ระ 5.สทิ ธิท่จี ะรอ้ งเรียนเพอ่ื ความเป็นธรรม 6.สทิ ธทิ ่จี ะไดร้ บั การพจิ ารณาและค่าชดเชยความเสยี หาย 7.สทิ ธิทจ่ี ะไดร้ บั ความรูเ้ก่ยี วกบั การบริโภค 8.สทิ ธทิ ่จี ะดารงชวี ติ อยู่ในส่งิ แวดลอ้ มทด่ี แี ละปลอดภยั ในขณะทเ่ี ราเคลอ่ื นตวั เขา้ สูส่ งั คมบรโิ ภคนิยมและวฒั นธรรมบรโิ ภคอย่างรวดเรว็ เร่อื งของสทิ ธผิ ูบ้ ริโภคกลบั เป็น เร่อื งท่ถี กู ละเลย บางครง้ั อาจจะดูเหมอื นเตบิ โตอย่างชา้ ๆ แต่ในสถานการณ์ เร่อื งสทิ ธิผูบ้ รโิ ภคขาดหายไปโดย ส้นิ เชิง ซง่ึ กอ็ าจจะไมใ่ ช่เรอ่ื งท่นี ่าพษิ วงจนเกินไป เพราะเหตุแห่งปญั หาสบื เน่อื งมาจากการท่ภี าครฐั ไมส่ นใจส่งเสริม สทิ ธผิ ูบ้ ริโภค สว่ นดา้ นของผูบ้ ริโภคและผูใ้ หบ้ รกิ ารซง่ึ ประกอบดว้ ยทง้ั ภาครฐั และภาคอตุ สาหกรรม เมอ่ื ไมม่ กี ารกากบั ตรวจสอบอย่างเอาจรงิ เอาจงั จากกฎหมายและระเบยี บต่างๆในการใหห้ ลกั ประกนั คุณภาพสนิ คา้ และบรกิ ารแก่ ผูบ้ รโิ ภค กย็ ่อมเพกิ เฉยเป็นธรรมดา แต่เราไมอ่ าจเขา้ ใจเร่อื งสทิ ธผิ บู้ ริโภคไดโ้ ดยไมห่ นั ไปมองอกี ดา้ นหน่งึ ของ เหรยี ญ นนั่ คือเร่อื งของสทิ ธพิ ลเมอื ง ทง้ั สองเร่อื งน้ใี นแก่นแทแ้ ลว้ เป็นเร่อื งเดยี วกนั ของเหรียญคนละดา้ น ในระบบ เศรษฐกิจทุนนยิ มเสรี นิยามของคาวา่ ประชาธิปไตย หดแคบลงมาเหลอื เพยี งวลสี นั้ ๆวา่ “ประชาธิปไตยคอื สทิ ธิของ ผูบ้ ริโภคท่จี ะเลอื ก และสทิ ธขิ องนกั ลงทนุ ท่จี ะลงทุนผลติ อย่างมนั่ ใจ” 7

4.กฎหมำย กฎหมายคุม้ ครองผูบ้ รโิ ภคเป็นกฎหมายท่เี ก่ยี วกบั การดารงชีวติ ของคนในสงั คม จะเก่ยี วขอ้ งกบั การ บริโภคสนิ คา้ และการใชบ้ รกิ าร เช่น มนุษยต์ อ้ งบรโิ ภคอาหาร เคร่ืองดม่ื ตอ้ งใชบ้ รกิ ารรถประจาทาง รถไฟฟ้า รวมทงั้ บริการอ่นื ๆเพอ่ื อานวยความสะดวก เช่น การใชบ้ ตั รเครดติ โทรศพั ทม์ อื ถอื เป็นตน้ ดงั นน้ั การบรโิ ภคหรือ การใชบ้ ริการต่าง ๆจะตอ้ งไดม้ าตรฐานและมคี ณุ ภาพครบถว้ นตามท่ผี ูผ้ ลติ ไดโ้ ฆษณาแนะนาไว ้ ดว้ ยเหตนุ ้ี รฐั ใน ฐานะผูค้ มุ้ ครองดูแลประชาชน หากพบวา่ ประชาชนไดร้ บั ความเดอื ดรอ้ นจากการบริโภคสนิ คา้ และบรกิ ารจะตอ้ ง รบี เขา้ ไปแกไ้ ขเยยี วยาและชดเชยความเสยี หายใหก้ บั ประชาชน หน่วยงานทค่ี มุ้ ครองผูบ้ รโิ ภคมอี ยูห่ ลากหลายและกระจายตามประเภทของการบริโภคสนิ คา้ และบรกิ าร เช่น 1.กรณีท่ปี ระชาชนไดร้ บั ความเดอื ดรอ้ นเก่ยี วกบั อาหาร ยา หรอื เคร่อื งสาอาง เป็นหนา้ ทส่ี านกั งานคณะกรรมการ อาหารและยา กระทรวงสาธารณาสุข ทต่ี อ้ งเขา้ มาดูแล 2.กรณีท่ปี ระชาชนไดร้ บั ความเดอื ดรอ้ นเก่ยี วกบั มาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรมกเ็ ป็นหนา้ ท่ขี องสานกั งาน มาตรฐานผลติ ภณั ฑอ์ ตุ สาหกรรม กระทรวงอุตสาหกรรม ทต่ี อ้ งเขา้ มาดูแล 3.กรณีท่ปี ระชาชนไดร้ บั ความเดอื ดรอ้ นเก่ยี วกบั เจา้ ของธุรกจิ จดั สรรทด่ี นิ อาคารชดุ เป็นหนา้ ทข่ี องกรมทด่ี นิ กระทรวงมหาดไทยเขา้ มาดูแล 4.กรณีท่ปี ระชาชนไดร้ บั ความเดอื ดรอ้ นเก่ยี วกบั คุณภาพหรอื ราคาสนิ คา้ อปุ โภคบริโภค เป็นหนา้ ทข่ี องกรมการคา้ ภายใน กระทรวงพาณิชย์ ทต่ี อ้ งเขา้ มาดูแล 5.กรณีทป่ี ระชาชนไดร้ บั ความเดอื ดรอ้ นเก่ยี วกบั การประกนั ภยั หรือประกนั ชวี ติ เป็นหนา้ ท่ขี องกรมการประกนั ภยั กระทรวงพาณิชย์ ทต่ี อ้ งเขา้ มาดูแล สาหรบั พระราชบญั ญตั ิคมุ้ ครองผูบ้ ริโภค จดั เป็นกฎหมายเฉพาะท่ที ่ไี มซ่ บั ซอ้ นหรือขดั กบั อานาจหนา้ ท่ขี อง หน่วยงานทค่ี มุ้ ครองผูบ้ ริโภคในดา้ นต่างๆ เพราะหากเกดิ กรณีจาเป็นหน่วยงานท่รี บั ผดิ ชอบมไิ ดด้ าเนินการแกไ้ ข หรือดาเนินการไมค่ รบถว้ นตามขนั้ ตอนของกฎหมาย ผูเ้ดอื ดรอ้ นสามารถรอ้ งเรยี นต่อสานกั งานคณะกรรมการ คมุ้ ครองผูบ้ ริโภค เพอ่ื ใหส้ งั่ การแกไ้ ขแทนได้ กฎหมำยคมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภค ไดบ้ ญั ญตั สิ ทิ ธขิ องผูบ้ รโิ ภคได้ 5 ประกำรคือ 1) สทิ ธิท่จี ะไดร้ บั ขา่ วสาร รวมทง้ั คาพรรณคุณภาพท่ถี กู ตอ้ งและเพยี งพอเก่ยี วกบั สนิ คา้ และบรกิ าร เพอ่ื การ พจิ ารณาเลอื กซ้อื สนิ คา้ หรอื รบั บรกิ ารอยา่ งถกู ตอ้ ง ทาใหไ้ มห่ ลงผดิ ในคุณภาพสนิ คา้ และบริการ 2) สทิ ธทิ ่จี ะมอี สิ ระในการเลอื กสนิ คา้ และบรกิ ารโดยปราศจากการชกั จงู ก่อนตดั สนิ ใจซ้อื สนิ คา้ 3) สทิ ธทิ ่จี ะไดร้ บั ความปลอดภยั จากการใชส้ นิ คา้ หรือบริการสนิ คา้ ทม่ี คี ุณภาพและไดม้ าตรฐานเหมาะสมแก่การใช้ ไมก่ ่อใหเ้กดิ อนั ตรายแก่ร่างกายหรอื ทรพั ยส์ นิ ในกรณีทใ่ี ชต้ ามคาแนะนาของผูผ้ ลติ 4) สทิ ธิทจ่ี ะไดร้ บั การพจิ ารณาและชดเชยความเสยี หาย อนั หมายถงึ สทิ ธทิ ่จี ะไดร้ บั การคมุ้ ครอง และชดใช้ ค่าเสยี หาย เมอ่ื มกี ารละเมดิ สทิ ธิผูบ้ ริโภค 8

ผูบ้ ริโภคจะตอ้ งปฏบิ ตั หิ นำ้ ท่ขี องผูบ้ รโิ ภค โดยไม่ขดั ตอ่ กฎหมำย ในท่นี ้ีจะขอกลำ่ วถึงหนำ้ ท่ีของผูบ้ ริโภคท่คี วร ปฏบิ ตั ิ คือ 1)ผูบ้ ริโภคตอ้ งใชค้ วามระมดั ระวงั ตามสมควรในการซ้อื สนิ คา้ หรอื รบั บรกิ าร 2)การเขา้ ทาสญั ญาผูกมดั การตามกฎหมาย โดยการลงมอื ช่ือ ตอ้ งตรวจสอบความชดั เจนของภาษาท่ใี ชต้ ามสญั ญา ใหเ้ขา้ ใจรดั กมุ หรือควรปรกึ ษาผูร้ ูท้ างกฎหมายหากไมเ่ ขา้ ใจ 3) ขอ้ ตกลงต่าง ๆ ทต่ี อ้ งการใหม้ ผี ลบงั คบั ใช้ ควรทาเป็นหนงั สอื และลงลายมอื ช่ือผูป้ ระกอบธุรกิจดว้ ย 4) ผูบ้ รโิ ภคมหี นา้ ท่เี กบ็ หลกั ฐานไว้ เพอ่ื ประโยชนใ์ นการเรียกรอ้ งค่าเสยี หาย 5)เมอ่ื มกี ารละเมดิ สทิ ธขิ องผูบ้ รโิ ภคผูบ้ ริโภคควรดาเนนิ การเรยี กรอ้ งต่อหน่วยงานทเ่ี ก่ยี วขอ้ งหรือต่อ คณะกรรมการกฎหมายทบ่ี ญั ญตั ถิ งึ สทิ ธิของผูบ้ รโิ ภคโดยตรง กค็ อื พ.ร.บ. คมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภค มบี ทบญั ญตั ิ เก่ยี วกบั การคมุ้ ครองผูบ้ ริโภคดา้ นการโฆษณา ดา้ นฉลาก ดา้ นสญั ญา และดา้ นอน่ื ๆ สาหรบั กฎหมายอน่ื ๆถา้ เรา ไดร้ บั ความเสยี หายจากการกระทาของผูป้ ระกบธุรกิจแลว้ สามารถฟ้องรอ้ งเรยี กค่าเสยี หายเองได้ เช่น ฟ้องตาม พ.ร.บ. ยา พ.ร.บ. เคร่ืองสาอาง หรอื พ.ร.บ. อาหาร ถา้ มกี ารรอ้ งเรียนจากผูบ้ ริโภคทถ่ี กู ละเมดิ สทิ ธิ และ คณะกรรมการเหน็ วา่ การดาเนนิ คดนี น้ั จะเป็นประโยชนแ์ ก่ผูบ้ ริโภคโดยสว่ นรวม คณะกรรมการก็จะใชอ้ านาจเขา้ ดาเนินคดเี ก่ยี วกบั การละเมดิ สทิ ธขิ องผูบ้ รโิ ภคแทนในทางปฏบิ ตั ิ คณะกรรมการคมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภคจะแต่งตง้ั พนกั งานอยั การโดยความเหน็ ชอบของอยั การสูงสุด ในปจั จบุ นั เร่อื งรอ้ งเรียนและคดสี ่วนใหญท่ ่คี ณะกรรมการ คมุ้ ครองผูบ้ ริโภคเขา้ ดาเนนิ คดนี นั้ เป็นเร่อื งเก่ยี วกบั ผูป้ ระกอบธุรกิจทด่ี นิ บา้ นจดั สรร อาคารชดุ ทก่ี ระทาการผดิ สญั ญากบั ผูบ้ ริโภค กฎหมายกาหนดใหผ้ ูป้ ระกอบการทกุ คนตอ้ งร่วมกนั รบั ผดิ ต่อผูเ้สยี หาย ในความเสยี หายท่ี เกดิ จากสนิ คา้ ทไ่ี มป่ ลอดภยั และสนิ คา้ นนั้ ไดข้ ายใหแ้ ก่ผูบ้ รโิ ภคแลว้ ไมว่ า่ ความเสยี หายนนั้ จะเกดิ โดยจงใจหรือ ประมาทเลนิ เลอ่ ของผูป้ ระกอบการหรอื ไมก่ ต็ าม กฎหมายใหผ้ ูป้ ระกอบการตอ้ งรบั ผดิ แมค้ วามเสยี หายนน้ั จะเกิดจากความประมาทเลนิ เลอ่ ไมไ่ ดต้ ง้ั ใจ แต่ กม็ ขี อ้ ยกเวน้ ใหผ้ ูป้ ระกอบการไมต่ อ้ งรบั ผดิ ถา้ พสิ ูจนไ์ ดว้ า่ - สนิ คา้ นนั้ มไิ ดเ้ป็นสนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั - ผูเ้สยี หายไดร้ ูอ้ ยูแ่ ลว้ วา่ สนิ คา้ นน้ั เป็นสนิ คา้ ไมป่ ลอดภยั - ความเสยี หายเกดิ ข้นึ จากการใชห้ รอื การเก็บรกั ษาไมถ่ กู ตอ้ งตามวธิ ีใช้ วธิ ีเก็บรกั ษา คาเตอื น หรือขอ้ มลู เก่ยี วกบั สนิ คา้ ทผ่ี ูป้ ระกอบการไดก้ าหนดไวอ้ ย่างถกู ตอ้ งและชดั เจนตามสมควรแลว้ จากตวั อยา่ งพระราชบญั ญตั เิ ก่ยี วกบั การคมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภคขา้ งตน้ เป็นเพยี งกฎหมายตวั อย่างสว่ นหน่งึ เท่านน้ั ผูบ้ รโิ ภคจงึ ควรศึกษาและเรยี นรูก้ ฎหมายคมุ้ ครองผูบ้ ริโภคเพม่ิ เตมิ เพอ่ื จะไดม้ คี วามรู้ ความเขา้ ใจในสทิ ธิ ของผูบ้ รโิ ภคมากข้นึ และสามารถนามาใชใ้ นชีวติ ประจาวนั ได้ ซง่ึ การเรียนรูก้ ฎหมาย ย่อมจะช่วยทาใหเ้ราเขา้ ใจถงึ สทิ ธิขน้ั พ้นื ฐานต่างๆ ทจ่ี ะเป็นประโยชนต์ ่อตนเอง และเมอ่ื เกิดปญั หาหรอื ไมไ่ ดร้ บั ความเป็นธรรม กจ็ ะสามารถ 9

ดาเนินการรอ้ งเรยี นไปยงั หน่วยงานต่างๆ ทเ่ี ก่ยี วขอ้ งตามกฎหมายกาหนด โดยปฏบิ ตั ไิ ดอ้ ย่างถกู ตอ้ งตามขนั้ ตอน ระเบยี บและขอ้ บงั คบั ของหน่วยงานนน้ั ๆ ซง่ึ จะสง่ ผลใหก้ ารดาเนนิ การช่วยเหลอื แกป้ ญั หาเร่อื งราวท่รี อ้ งเรยี นตรง กบั ความตอ้ งการของเราและเป็นไปอยา่ งรวดเร็ว 5. กำรรอ้ งเรยี น ปจั จบุ นั ผูบ้ ริโภคมชี ่องทางทจ่ี ะดาเนนิ คดเี มอ่ื ไดร้ บั ความเสยี หายจากการกระทาของผูป้ ระกอบธุรกจิ ได้ งา่ ย นอกจากการดาเนนิ คดดี ว้ ยตนเอง ยงั อาจใหห้ รือขอใหค้ ณะกรรมการคมุ้ ครองผบู้ รโิ ภคดาเนนิ คดใี หห้ รอื ขอใหส้ มาคมทค่ี ณะกรรมการคมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภคใหก้ ารรบั รองเป็นผูด้ าเนนิ คดีแทนได้ ฉะนนั้ ถา้ ผูบ้ รโิ ภคไดร้ บั ความเสยี หายจากการซ้อื ขายสนิ คา้ หรือบรกิ ารท่ไี มป่ ลอดภยั ไมไ่ ดม้ าตรฐานก็ สามารถดาเนินการไดด้ งั น้ี ดาเนินการดว้ ยตนเอง เราจะดาเนินคดตี ามกระบวนการยตุ ิธรรมดว้ ยตวั เองกไ็ ด้ หาก ตอ้ งการเอาผดิ แก่ผูป้ ระกอบธุรกจิ ใหไ้ ดร้ บั โทษปรบั หรือจาคกุ ซ่ึงเป็นคดอี าญา ตอ้ งไปแจง้ ความยงั สถานตี ารวจ ของทอ้ งทท่ี ่เี หตกุ ารณน์ นั้ เกดิ ข้นึ อยา่ ลมื เกบ็ พยานหลกั ฐานทส่ี าคญั เอาไวด้ ว้ ย อาทิ เอกสารสญั ญา ถอ้ ยคาโฆษณา อาหารเป็นพษิ หรือหากไดร้ บั ความเสยี หายจากการบริโภคในดา้ นทรพั ย์ ร่างกาบ ตอ้ งไดร้ บั การเขา้ รบั การรกั ษาใน โรงพยาบาล (ถา้ ถงึ แก่ความตายทายาทผูต้ ายก็ตอ้ งดาเนนิ การแทน) ใหย้ น่ื ฟ้องต่อศาลเป็นคดแี พง่ เพอ่ื เรยี กรอ้ ง ค่าชดเชย ค่ารกั ษาพยาบาล รายละเอยี ดเหลา่ น้อี ่านไดใ้ นหวั ขอ้ การดาเนินคดี ประการสาคญั กค็ ือ การกระทาของผู้ ประกอบธุรกจิ รายนนั้ เป็นการละเมดิ สทิ ธผิ ูบ้ ริโภค ทาใหเ้ราไดร้ บั ผลรา้ ยหรือความเสยี หายจากการกระทานน้ั ๆ ขอใหค้ ณะกรรมการคมุ้ ครองผูบ้ ริโภคดาเนินคดใี ห้ พ.ร.บ. คมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภค ใหอ้ านาจเจา้ หนา้ ทค่ี มุ้ ครอง ผูบ้ รโิ ภค ซง่ึ เป็นเจา้ หนา้ ทข่ี องรฐั ดาเนินคดแี พง่ และอาญาแก่ผูท้ าการละเมดิ สทิ ธขิ องผูบ้ รโิ ภคในศาลแทนผูบ้ ริโภค คดเี ร่มิ ตน้ จากการทเ่ี ราตอ้ งไปรอ้ งเรยี นต่อสานกั งานคณะกรรมการคมุ้ ครองผูบ้ ริโภค และรอ้ งขอต่อ คณะกรรมการใหด้ าเนินคดใี ห้ ซง่ึ หากคณะกรรมการคมุ้ ครองผูบ้ ริโภคเหน็ วา่ คดนี ้จี ะเป็นประโยชนแ์ ก่ผูบ้ รโิ ภค โดยส่วนรวมและหากไมด่ าเนินคดี อาจก่อผลเสยี ใหผ้ ูบ้ ริโภครายอ่นื ๆ คณะกรรมการมอี านาจแต่งตง้ั พนกั งาน อยั การ หรือขา้ ราชการในสานกั งานคณะกรรมการคมุ้ ครองผูบ้ ริโภค ซง่ึ เป็นเจา้ หนา้ ทค่ี มุ้ ครองผูบ้ รโิ ภคตาม กฎหมาย ใหม้ หี นา้ ท่ดี าเนินคดแี พง่ และคดอี าญาแทนเราในศาล ในการดาเนนิ คดใี นศาลน้ี เจา้ หนา้ ทฟ่ี ้องคดแี ทนเรามอี านาจฟ้องเรียกทรพั ยส์ นิ หรือค่าเสยี หายใหต้ ามท่เี รารอ้ งขอ โดยขอยกเวน้ เสยี ค่าธรรมเนยี มศาลไดด้ ว้ ย พงึ เขา้ ใจวา่ ผูท้ ร่ี อ้ งขอใหด้ าเนินคดแี ทนนนั้ ตอ้ งเป็นผูบ้ ริโภคตามความหมายท่กี ฎหมายไดน้ ยิ ามไวแ้ ลว้ คือ เป็นผู้ ซ้อื หรอื ไดร้ บั บริการจากผูป้ ระกอบธุรกิจ และหมายความรวมถงึ ผูใ้ ชส้ นิ คา้ หรอื ผูไ้ ดบ้ รกิ ารจากผูป้ ระกอบธุรกิจโดย ชอบแมม้ ไิ ดเ้ป็นเสยี ค่าตอบแทนก็ตาม 10

ปจั จบุ นั กฎหมายกาหนดกระบวนการพจิ ารณาและการดาเนินคดสี าหรบั ผูบ้ รโิ ภคไวโ้ ดยเฉพาะ เป็นคดที าง แพง่ และจดั ใหม้ ศี าลผูบ้ ริโภคข้นึ ในศาลแพง่ ดว้ ย นอกจากน้กี ฎหมายยงั กาหนดใหม้ เี จา้ พนกั งานทางคดที าหนา้ ท่ี ช่วยเหลอื ศาลในการดาเนินคดผี ูบ้ รโิ ภคตามท่ศี าลมอบหมาย กลา่ วคอื ไกลเ่ กลย่ี คดผี ูบ้ ริโภค ตรวจสอบและ รวบรวมพยานหลกั ฐาน บนั ทกึ พยานดาเนินหารใหม้ กี ารคมุ้ ครองสทิ ธิของคู่ความทง้ั ก่อนและระหวา่ งการพจิ ารณา ปฏบิ ตั หิ นา้ ทอ่ี ่นื ตามทก่ี ฎหมายกาหนด โดยในการปฏบิ ตั หิ นา้ ท่นี ้ี ใหเ้จา้ พนกั งานคดเี ป็นเจา้ พนกั งานตามประมวล กฎหมายอาญาและใหม้ อี านาจมหี นงั สอื เรียกบุคคลใดบคุ คลหน่งึ ทใ่ี หข้ อ้ มลู หรือใหจ้ ดั สง่ เอกสารเพอ่ื ประกอบการ พจิ ารณาเร่อื งใดเร่อื งหน่งึ ตามอานาจทไ่ี ด้ (ดู พ.ร.บ. วธิ พี จิ ารณาคดผี ูบ้ รโิ ภค หนา้ 326) ขอใหอ้ งคก์ รหรือสมาคมเอกชนทาหนา้ ทค่ี มุ้ ครองผูบ้ ริโภคดาเนินคดใี ห้ หรอื เรยี กอกี อยา่ งหน่งึ วา่ การฟ้องคดแี ทน ผูบ้ ริโภคโดยภาคเอกชน ซง่ึ ปจั จบุ นั มอี งคก์ รเอกชนหรือสมาคมทม่ี วี ตั ถปุ ระสงคใ์ นการคมุ้ ครองผูบ้ ริโภค หรอื ต่อตา้ นการแขง่ ขนั อนั ไมเ่ ป็นธรรมทางการคา้ มสี ทิ ธิและอานาจในการฟ้องคดแี พง่ คดีอาญา หรอื ดาเนิน กระบวนการพจิ ารณาใดๆ ในคดที ่เี ก่ยี วกบั การละเมดิ สทิ ธขิ องผูบ้ ริโภค ตามหลกั เกณฑท์ ก่ี ฎหมายและ คณะกรรมการคมุ้ ครองผูบ้ รโิ ภคกาหนด ผูบ้ รโิ ภคซง่ึ เป็นสมาชิกของสมาคมอาจรอ้ งขอใหส้ มาคมเรยี กค่าเสยี หาย แทนตนได้ องคก์ รเอกชนดงั กลา่ วก็เช่น มลู นธิ ผิ ูบ้ รโิ ภค และศูนยพ์ ทิ กั ษส์ ทิ ธิผูบ้ ริโภค ซง่ึ เป็นเครือขา่ ยกนั ดาเนินการรบั เร่อื งราวรอ้ งทุกขแ์ ละใหค้ าแนะนาการแกป้ ญั หาใหก้ บั ผูบ้ รโิ ภค ถา้ สนใจกเ็ ขา้ ร่วมกจิ กรรมหรอื สนบั สนุนการดาเนินงานของมลู นิธิได้ 11

บรรณำนุกรม กฎหมายคุ้มครองผู้บริโภค https://sites.google.com/site/sakanza1234567/kdhmay-ni-chiwit-praca-wan-laea- khrxbkhraw/kdhmay-khumkhrxng-phu ผู้บริโภค http://www.digitalschool.club/digitalschool/health4-6/health5_1/lesson4/4-1.php สิทธผิ ู้บริโภค http://consumer--rights.blogspot.com/?m=1 12

13