ระบบสุริยจักรวาล

เร่ือง ระบบสรุ ิยจกั รวาล กลุ่มสาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์ ช้นั ประถมศกึ ษาปีท่ี 4 จาทาโดย นางสาวณุจรี ผงประเสรฐิ สกลุ

ระบบสรุ ยิ ะ (Solar system) ระบบสุรยิ ะของเราประกอบด้วยดวงอาทติ ย์ซึ่งเปน็ ดาวฤกษ์ เเละมดี าวเคราะห์แปดดวงเป็นบรวิ าร ในกาเเลก็ ซีท่ างชา้ งเผอื ก ดวงอาทิตย์ พุธ ศุกร์ โลก องั คาร พฤหสั Sun MERCURY Venus Earth Mars Jupiter เสาร์ ยเู รนัส เนปจูน Saturn Uranus Neptune

ระบบสุริยะ (Solar System) ประกอบด้วยดวงอาทิตย์และบริวาร ซึ่ง โคจรอยู่รอบดวงอาทิตย์ได้แก่ ดาวเคราะห์ 9 ดวง บริวารของดาวเคราะห์ ดาวเคราะห์น้อยและดาวหาง ดาวเคราะห์ 4 ดวงท่ีอยู่ใกล้ดวงอาทิตย์ เรียกว่า ดาวเคราะห์ช้ันใน ซึ่งเป็นดาวเคราะห์ขนาดเล็กและมีพื้นผิวเป็น ของแข็ง ได้แก่ ดาวพุธ ดาวศุกร์ โลกและดาวอังคาร ดาวเคราะห์ 5 ดวงที่ อยู่ถัดออกไปเรียกว่า ดาวเคราะห์ชั้นนอก ซึ่งมีขนาดใหญ่ และมี องค์ประกอบส่วนใหญเ่ ปน็ ก๊าซ กำเนิดระบบสรุ ิยะ แผน่ ท่ี 3/2

ระบบสุริยะเกิดจากกลุ่มก๊าซและฝุ่นในอวกาศ ยุบรวมกันภายใต้ อิทธิพลของแรงโน้มถ่วง เม่ือ 4,600 ล้านปีที่ผ่านมา ที่ใจกลางของกลุ่ม ก๊าซเกิดเป็นดาวฤกษ์ คือ ดวงอาทิตย์ เศษฝุ่นและก๊าซที่เหลือจากการเกิด เป็นดาวฤกษ์ เคลื่อนท่ีอยู่ล้อมรอบ เกิดการชนและรวมตัวกันเป็นภายใต้ อิทธิพลของแรงโน้มถ่วงในช่วงเวลาหลายร้อยล้านปี ในที่สุดกลายเป็นดาว เคราะห์บรวิ ารและวตั ถุอ่นื ๆ ในระบบสรุ ิยะ กำเนิดระบบสรุ ิยะ แผ่นที่ 4/2

ในปี ค.ศ.125 คลอเดียส ปโตเลมี (Claudius Ptolemy)

Nicolaus Copernicus

ดวงอาทิตย์ เป็นดาวฤกษ์ -มเี ส้นผ่านศูนย์กลาง 1,392,000กโิ ลเมตร ขนาดใหญ่เพียงดวงเดียวใน - อุณหภูมิ 5,700องศาเซลเซียส ระบบสุริยะ มีขนาดใหญ่กว่า -มีองค์ประกอบส่วนใหญ่เป็ นแก๊สไฮโดรเจน โลกประมาณ 109 เท่า และ - มบี ริวาร คือ ดาวเคราะห์ท้งั 8 ดวง อยู่ห่างจากโลกประมาณ 150 - หมุนรอบตัวเอง 1 รอบ ใช้เวลา 25-35 วนั ล้านกิโลเมตร ดวงอาทิตย์เกิด จากการรวมกลุ่มก๊าซขนาด ใหญ่กบั ฝุน่ ละอองในอวกาศ

ขนาดระบบสรุ ยิ ะย่อลงพนั ล้านเท่า

ดาวพุธ (水星 ) ดาวพฤหสั บดี(木星) [shuǐxīng] [mùxīng] ดาวศกุ ร์(金星) ดาวเสาร์ (土星) [jīnxīng] [tǔxīng] โลก (地球) ดาวยูเรนสั (天王星) [dìqiú] [tiānwángxīng] ดาวอังคาร(火星 ) ดาวเนปจูน(海王星) [huǒxīng] [hǎiwángxīng]

ดาวเคราะห์วงใน ดาวเคราะหว์ งนอก วงโคจรของโลกเป็นเกณฑ์ จาแนกโดยใชร้ ะยะห่างจากดวงอาทติ ยเ์ มื่อเทียบกบั โลกเป็นเกณฑ์

แถบดาวเคราะห์นอ้ ย ดาวเคราะห์ชน้ั ใน ดาวเคราะหช์ น้ั นอก จาแนกโดยใช้ระยะหา่ งของแถบดาวเคราะห์นอ้ ย เปน็ เกณฑ์

จาแนกตามโครงสรา้ งภายในเปน็ เกณฑ์ ดาวเคราะห์แขง็ (Terrestrial Planets) ดาวเคราะหก์ ๊าซ (Jovian Planets)

ดาวเคราะหท์ ่ีใกล้ดวงอาทติ ย์เป็นลาดับที่ 1 คือ • อยู่ใกล้ดวงอาทิตยม์ ากทส่ี ดุ ห่างเพยี ง 57.60 ล้านกโิ ลเมตร • ไม่มดี วงจันทรเ์ ปน็ บริวาร • ไมม่ วี งแหวน • ไม่มบี รรยากาศหอ่ หมุ้ • คาบการหมนุ รอบตวั เอง 59 วัน • คาบการหมุนรอบดวงอาทิตย์ 88 วนั

ดาวเคราะหท์ ใี่ กล้ดวงอาทติ ย์เปน็ ลาดับที่ 2 คอื • มีขนาดใกล้เคียงกับโลก (ดาวฝาแฝดกับโลก) • ไมม่ ีดวงจันทร์เปน็ บริวาร • ไมม่ วี งแหวน • คาบการหมนุ รอบตัวเอง 243 วนั • คาบการหมุนรอบดวงอาทติ ย์ 225 วนั • พื้นผิวแหง้ แล้ง มภี เู ขาไฟ • ดาวศกุ รเ์ ปน็ ดาวเคราะหท์ ร่ี อ้ นท่สี ดุ ในระบบสรุ ยิ ะ

ดาวเคราะหท์ ่ใี กล้ดวงอาทติ ย์เป็นลาดับท่ี 2 คอื • มีกรดกามะถันปกคลมุ อยา่ งหนาแน่น • บนดาวศุกร์ประกอบดว้ ยCO2และไอของกรด กามะถัน ไม่มOี 2 และนา้ • ถา้ เห็นในเวลาหัวค่า ทิศตะวันตกเรยี กว่าดาว ประจาเมอื ง (Evening Star) ถา้ เห็นในเวลาใกล้ รุ่ง ทศิ ตะวนั ออกเรยี กวา่ ดาวรุ่งหรอื ดาว ประกายพฤกษ์ (Morning Star) • ใน พ.ศ.2505 ยานมารเิ นอร์ 2

ดาวเคราะห์ทใ่ี กล้ดวงอาทิตยเ์ ปน็ ลาดับที่ 3 คอื • มีขนาดใหญ่เป็นอนั ดบั ที่ 5 ในบรรดาดาว เคราะหท์ ั้งหมดในระบบสรุ ยิ ะ • มดี วงจันทร์เปน็ บริวาร 1 ดวง • ไม่มีวงแหวน • พื้นผวิ ส่วนใหญป่ กคลมุ ไปดว้ ยน้า 3 ใน 4 ของพ้นื ทีโ่ ลก (ดาวเคราะห์แหง่ พน้ื น้า) • คาบการหมนุ รอบตัวเอง 1 วัน • คาบการหมนุ รอบดวงอาทติ ย์ 365 วัน

• เป็นบรวิ าร 1 ดวงของโลก • พื้นผวิ เต็มไปด้วยหลมุ อกุ กาบาต • ไม่มบี รรยากาศ • หมุนรอบตวั เองและโคจรรอบโลก 29.5 วัน • ปรากฏการณ์ = ข้างขึน้ ขา้ งแรม นา้ ขนึ้ นา้ ลง สรุ ิยปุ ราคา จันทรปุ ราคา • ปพี .ศ. 2502 ยานลนู า 2 • ปีพ.ศ. 2512 ยานอะพอลโล 11 (มนุษย์ เหยียบดวงจนั ทร์ นีล อาร์มสตรอง)

ดาวเคราะห์ท่ใี กลด้ วงอาทิตยเ์ ป็นลาดบั ท่ี 4 • พ้นื ผิวมสี แี ดง ประกอบไปด้วยออกไซดข์ องเหลก็ หรือ สนิมเหล็ก(ดาวแดง) มีก้อนหนิ หุบเหวลกึ • อุณหภมู ิสูงสุด 20ºC อุณหภูมติ า่ สุด -140ºC • คาบการหมนุ รอบตวั เอง 25 ช่ัวโมง • คาบการหมุนรอบดวงอาทติ ย์ 687 วนั (1.88 ปี) • มดี วงจันทร์บริวาร 2 ดวง คอื โฟบอส และ ดีมอส • ไม่มวี งแหวน • บรรยากาศส่วนใหญเ่ ปน็ ก๊าซคารบ์ อนไดออกไซด์

ดาวเคราะหท์ ีใ่ กลด้ วงอาทติ ย์เป็นลาดับท่ี 4 • มภี ูเขาไฟขนาดใหญ่ และร่องรอยการไหลของน้า • ภูเขาไฟท่สี งู ที่สดุ ในระบบสรุ ิยะชอื่ ภเู ขาไฟ โอลิมปสั • โครงสรา้ งภายในประกอบด้วยแกนกลางท่เี ปน็ ของแข็ง ห่อหุม้ ด้วยชั้นแมนเทลิ ทีเ่ ปน็ หนิ เหลว หนืด และมีเปลอื กแขง็ • ปีพ.ศ. 2508 ยานมารีเนอร์ 4 ของอเมรกิ า • ปพี .ศ. 2519 ยานไวกิ้ง • ปีพ.ศ. 2540 ยานมาสพาธไฟน์เดอร์

ดาวเคราะห์ทใี่ กลด้ วงอาทิตย์เป็นลาดับที่ 5 • เปน็ ดาวเคราะหข์ นาดใหญท่ ่ีสุดในระบบสรุ ยิ ะ (ราชาแหง่ ดาวเคราะห์) • เป็นดาวเคราะห์ก๊าซ • บรรยากาศสว่ นใหญ่ ประกอบด้วยก๊าซ ไฮโดรเจน ฮเี ลียม และมเี ทน • คาบการหมนุ รอบตัวเอง 9 ชม. 50 นาที • คาบการหมุนรอบดวงอาทติ ย์ 11.9 ปี

ดาวเคราะหท์ ่ีใกล้ดวงอาทติ ย์เป็นลาดบั ที่ 5 • ดวงจนั ทรเ์ ปน็ บริวารมากกวา่ 63 ดวง กาลิเลโอพบดาวทัง้ 4 ไดแ้ ก่ ไอโอ, ยโู รปา, แกนีมดี และ คลั ลิสโต =“ดวงจันทรก์ าลิ เลยี น” • มจี ดุ แดงใหญ่ เกดิ จากพายหุ มุน • ปี พ.ศ. 2516 ยานไพโอเนียร์ 10 เพ่ือ ถ่ายภาพ หลงั จากนน้ั ตามมาด้วยยานไพโอ เนยี ร์ 11, วอยเอเจอร์ 1, วอยเอเจอร์ 2, ยูลิ ซสิ , ยานกาลิเลโอ, ยานแคสสินี

ดาวเคราะหท์ ใ่ี กลด้ วงอาทติ ยเ์ ปน็ ลาดับท่ี 6 • มีขนาดใหญ่เป็นอนั ดบั 2 รองจากดาวพฤหสั บดี • คาบการหมนุ รอบตวั เอง 10 ชม.14 นาที • คาบการหมุนรอบดวงอาทติ ย์ 29.4 ปี • มีดวงจนั ทร์เปน็ บริวารอยา่ งนอ้ ย 30 ดวง (ไททัน ดวงจันทรข์ นาดใหญท่ ส่ี ดุ ) • มวี งแหวนล้อมรอบ วงแหวนประกอบดว้ ย อนุภาคของนา้ แข็ง • กาลิเลโอไดใ้ ช้กล้องสอ่ งทางไกลสงั เกตดาวเสาร์ เป็นคร้ังแรกเมือ่ ปี พ.ศ. 2153 • ยานไพโอเนียร์ 11 ในปี พ.ศ.2522

ดาวเคราะหท์ ใี่ กล้ดวงอาทิตยเ์ ปน็ ลาดับที่ 7 • เรียกอกี อย่าง “ดาวมฤตย”ู • มีขนาดใหญ่อันดบั ท่ี 3 ถูกค้นพบโดย วลิ เลยี ม เฮอร์เชล ในปพี .ศ. 2324 • คาบการหมนุ รอบตวั เอง 17.2 ชัว่ โมง • คาบการหมุนรอบดวงอาทติ ย์ 83.8 ปี • มีดวงจนั ทรอ์ ย่างน้อย 21 ดวง • มีวงแหวนล้อมรอบ 10 ชน้ั

ดาวเคราะหท์ ่ใี กลด้ วงอาทิตยเ์ ปน็ ลาดับท่ี 7 • มีอณุ หภมู ิพื้นผวิ -210 องศาเซลเซยี ส • แก๊สมเี ทนในบรรยากาศชนั้ บนดูดซบั แสงสี แดงเอาไว้ ทาให้เรามองเหน็ ดาวยเู รนสั มีสี นา้ เงนิ เขยี ว • ปีพ.ศ. 2520 ยานวอยเอเจอร์ 2 มองเห็น วงแหวน

ดาวเคราะหท์ ใ่ี กล้ดวงอาทติ ยเ์ ป็นลาดับที่ 8 • เรยี กอีกอย่างว่าดาวเกตุ หรือ ดาวสมุทร •โจฮันน์ จ.ี กาเล เป็นผูค้ น้ พบ • คาบการหมุนรอบตัวเอง 16.11 ชัว่ โมง • คาบการหมนุ รอบดวงอาทิตย์ 163.73 ปี • มีดวงจันทร์เป็นบริวารอย่างน้อย 8 ดวง (ไทรทัน กับ เนรดี ) • มวี งแหวนล้อมรอบ4 ชั้น •อณุ หภูมพิ ื้นผิว –220 องศาเซลเซยี ส • ยานวอยเอเจอร์พบจุดดาใหญ่ ซ่ึงเป็นศูนย์กลาง ของพายุ

ดาวเคราะหท์ ใ่ี กล้ดวงอาทติ ยเ์ ป็นลาดับที่ 8 • เรยี กอีกอย่างว่าดาวเกตุ หรือ ดาวสมุทร •โจฮันน์ จ.ี กาเล เป็นผูค้ น้ พบ • คาบการหมุนรอบตัวเอง 16.11 ชัว่ โมง • คาบการหมนุ รอบดวงอาทิตย์ 163.73 ปี • มีดวงจันทร์เป็นบริวารอย่างน้อย 8 ดวง (ไทรทัน กับ เนรดี ) • มวี งแหวนล้อมรอบ4 ชั้น •อณุ หภูมพิ ื้นผิว –220 องศาเซลเซยี ส • ยานวอยเอเจอร์พบจุดดาใหญ่ ซ่ึงเป็นศูนย์กลาง ของพายุ