ประเภท-ของเครื่องดนตรี

วิชาดนตรี นาฏศิลป ประเภท ของเครืองดนตรีไทย จัดทาํ โดย นางสาวสั ลมา สะเเหละ

คาํ นํา เอกสารฉบบั นี้ เปนเอกสารกลุมสาระการเรยี นรู ดนตรี นาฏศลิ ป สาํ หรบั นกั เรยี นชน้ั ประถมศึกษา ปที่ 4 เพื่อใชประกอบการเรียนการสอนแบบออนไลนใ นสถานการณโ รคไวรัสโคโรนา ( โควิด 19 ) ที่กาํ ลงั ระบาดอยใู นประเทศไทย ตามนโยบายของสาํ นักการศึกษาผจู ัดทําพยายามมุงเนนพัฒนาผูเรยี น เพอื่ ใหผูเ รียนมคี วามรูในเนอื้ หาของเรอื่ ง ประเภทของเครือ่ งดนตรไี ทย โดยผูเรียนสามารถแยก จาํ แนกประเภทของเคร่อื งดนตรไี ทยไดเพ่อื นาํ ไปใชในการเรยี นการสอน ครั้งถดั ไปและเพอื่ นาํ ไปใชในชวี ติ ประจําวนั ผจู ดั ทาํ หวงั เปนอยา งย่งิ วา เอกสารฉบบั นีจ้ ะเปนประโยชนตอ ผเู รียน ผูปกครอง และบุคคลท่ัวไปท่มี คี วาม สนใจศึกษาเรือ่ งดังกลา ว นางสาวสัลมา สะแหละ ก ผจู ัดทํา

สารบัญ เรอ่ื ง หนา คํานํา ก สารบัญ ข แบบฝก หดั กอนเรยี น ๑ ประเภทของเครอ่ื งดนตรไี ทย ๕ ๖ ประเภทเคร่ืองดดี ๗ ประเภทเครอื่ งสี ๘ ประเภทเครอื่ งตี ๑๐ ประเภทเครอ่ื งเปา ๑๒ อธบิ ายเพมิ่ เติม ๑๔ แบบฝกหดั หลงั เรยี น ๑๙ เฉลยเเบบฝก หดั กอนเรยี น - หลงั เรยี น ค อา งอิง ข

มาทดสอบความรู้ กอ่ นเรียนกนั หน่อยนะจ๊ะ ๑

แบบฝกหัดกอ่ นเรียน คาํ ช้แี จง: ใหน ักเรียนทําเครื่องหมาย X ทบั ตวั อักษรหนา คําตอบทถ่ี ูกตอ ง 1 เครื่องดนตรีไทยมีกี่ประเภท 3. ดนตรีนี้เรียกวาอะไร ก. 5 ก. ซึง ข. 4 ข. จะเข ค. 3 ค. พิณเพี๊ยะ ง. 2 ง. กระจับป 2. ขอใดเปนชื่อประเภทเคร่ืองดนตรีไทย 4. เคร่ืองดนตรีน้ีเรียกวาอะไร ก. เครื่องเปาลมไม ก. ฉิ่ง ข. เครื่องสาย ข. สะลอ ค. เคร่ืองดีด ค. ฉาบ ง. เคร่ืองเปาลมทองเหลือง ง. ตะโพน ๒

แบบฝกหัดกอ่ นเรียน(ตอ่ ) 5. เครื่องดนตรีนี้เรียกวาอะไร 7. ขอใดเปนเครื่องดนตรีประเภทเคร่ืองสี ก. ซอ ก. กระจับป ข. ป ข. ตะโพน ค. กระจับป ค. ซออู ง. ขลุย ง. ระนาดเอก 6. เครื่องดนตรีน้ีเรียกวาอะไร 8. ขอใดไมใชเคร่ืองดนตรีไทย ก. ซอ ก. ตะโพน ข. ป ข. สะลอ ค. กระจับป ค. กระจับป ง. ขลุย ง. กีตาโปรง ๓

แบบฝกหัดกอ่ นเรียน(ตอ่ ) 9. ขอใดไมใชประเภทของเครื่องดนตรีไทย ก. เครื่องตี ข. เครื่องดีด ค. เครื่องสาย ง. เครื่องเปา 10.เคร่ืองดนตรีน้ีเรียกวาอะไร ก. ฆองวงใหญ ข. กลองยาว ค. กลองทัด ง. ตะโพน ๔

ประเภทของเครืองดนตรีไทย เครืองดนตรีไทยเเบ่งตามวิธกี ารเลน่ เปน ๔ ประเภท ดงั นี ๑. ประเภทเครืองดีด ๓.ประเภทเครืองตี ๒. ประเภทเครืองสี ๔.ประเภทเครืองเปา ๕

๑. ประเภทเครืองดดี เปนเครอ่ื งดนตรีที่ทําจากไมม ีสายผกู ติดกับไมขึงใหตึงใชน้วิ มือหรอื ที่ดดี ดดี สายทาํ ใหส่นั สะเทอื น ทาํ ใหเ กดิ เสยี ง เชน พิณเพย๊ี ะ จะเข กระจบั ป ซึง พิณเพย๊ี ะ จะเข กระจบั ป ซึง ๖

๒. ประเภทเครืองสี เปน เครื่องดนตรที ท่ี าํ จากไม หนังสตั ว ท่ีใชส ายเเละคันชัก โดยคันชกั จะขึงดวยหางมา หลายๆ เสน รวมกนั ใชสีไปบนสายท่ที าํ ดวยไหมหรือเอ็นเพือ่ ทําใหเ กดิ เสียงที่ไปเราะ เชน ซอดว ง ซอสามสาย สะลอ ซออู ซอดวง ซอสามสาย สะลอ ซออู ๗

๓. ประเภทเครืองตี เปน เคร่อื งดนตรที ่ีทําใหเกิดเสียงโดยการใชของ ๒ สง่ิ กระทบกันทาํ ใหส ั่นสะเทอื นเกิด เปน เสยี ง เเบงออกเปน ๓ ประเภท ดังนี้ ๓.๑ เครอ่ื งดนตรที ่ที ําจากไม เชน กรับ ระนาดเอก ระนาดทุม ระนาดทุม กรบั ระนาดเอก ๘

๓.๒ เครือ่ งดนตรที ท่ี าํ จากโลหะ เชน ระนาดเอกเหลก็ ฉาบ ฆอ งวงใหญ ระนาดเอกเหล็ก ฉาบ ฆอ งวงใหญ ๓.๓ เครื่องดนตรีท่ขี ึงดวยหนัง เชน ตะโพน กลองทดั กลองยาว กลองมลายู ตะโพน กลองทัด กลองยาว กลองมลายู ๙

๔. ประเภทเครืองเปา เปน เคร่ืองดนตรีท่ีทาํ ใหเ กดิ เสยี งดว ยการเปา แบง ออกเปน 2 ประเภท ดงั นี้ ๔.๑ เครอ่ื องเปาทไี่ มมลี ิ้น เชน ขลยุ เพยี งออ ขลยุ อู ขลยุ หลบี ขลยุ เพียงออ ขลยุ อู ขลุยหลีบ ๑๐

๔.๒ เครอื่ องเปาท่มี ีล้นิ เชน ปใ น ปนอก ปช วา ปไ ฉน ปใ น ปน อก ปไฉน ปชวา ๑๑

อธิบายเพิมเติม ๑.เครอ่ื งดนตรปี ระเภทดดี ๒.เครื่องดนตรปี ระเภทสี เสียงดนตรเี กดิ จากการดีดสายใหสน่ั เปน เครื่องดนตรีทม่ี สี าย นิยมเรยี กวา สะเทอื น เเละบรรเลงหรือเลนดว ยการใช เครอ่ื งสี เสยี งของเครอ่ื งดนตรีเกดิ จากการ นิว้ มือหรือไมด ีด สายของเคร่ืองดนตรเี ปน สหี รือการลากกันชัก มีเสียงเเตกตางกัน สง่ิ สําคัญทที่ าํ ใหเ กิดเสียงทไ่ี พเราะ เชน ขึ้นอยูกับขนาดของสายเเละรูปทรงของ เสยี งของจะเขจะมเี สยี งที่กงั วาน สดใส เคร่อื งดนตรี เชน ซออจู ะมีเสียงทุม เสียงซงึ มี เสยี งไพเราะ นมุ นวล ซอดวงจะมีเสียงเเหลมสูง ๑๒

อธิบายเพิมเติม ๓.เครอื่ งดนตรปี ระเภทตี ๔.เครือ่ งดนตรปี ระเภทเปา เปนเคร่ืองดนตรที ีท่ ําใหเกดิ เสยี งจาก สิง่ ท่ีทําใหเครอ่ื งดนตรปี ระเภทเปา มี เเรงกระทบ เสยี งของเคร่ืองดนตรปี ระเภท เสียงดัง คอื ความส้นั -ยาวของเลา น้ีจะมเี สียงทุมดัง มีวิธกี ารทําใหเกิดเสยี ง ลาํ โพงป รูเปา เเละล้ินป เมอื่ เปา จะทาํ ให เชน การนาํ ไมต กี ลองตบี นหนา กลองเเลว เกดิ เสยี งสูง-ตาํ่ เเตกตางกนั เชน ปใ น จะมี เกดิ เสยี ง การนาํ ไมร ะนาดตลี งบนแผน ลกู เสียงเเหลมสงู ขลุยอจู ะมีเสยี งทมุ ตํ่า ระนาดเเลว เกดิ เสียง ๑๓

ทดสอบความรู้ หลงั เรียนกนั หน่อยนะจ๊ะ ๑๔

แบบฝกหัดหลงั เรียน คาํ ชแี้ จง: ใหน ักเรียนทําเครื่องหมาย X ทบั ตัวอกั ษรหนาคาํ ตอบทถี่ ูกตอ ง 1 เคร่ืองดนตรีในภาพจัดอยูในประเภทใด 3. คันชัก เปนอุปกรณที่ใชกับเคร่ืองดนตรีชนิดใด ก. ดําเนินทาํ นอง ก.กระจับป ข. ประกอบจังหวะ ข. ซอดวง ค. เคร่ืองตี ค. ระนาดเอก ง. จะเข ง. เครื่องหนัง 4. ซึง มีลักษณะเสียงเปนอยางไร 2. ซอสามสาย จัดเปนเครื่องดนตรีประเภทใด ก. ไพเราะ นุมนวล ก. เคร่ืองดีด ข. ทุมตาํ่ ข. เคร่ืองเปา ค. สดใส ค. เคร้ืองตี ง. เเหลมสูง ง. เคร่ืองสี ๑๕

แบบฝกหัดหลงั เรียน (ตอ่ ) 5. เครื่องดนตรีในขอใด จัดอยูในประเภทเคร่ือง 7. ขอใดเปนเคร่ืองดนตรีประเภทเครื่องเปา ดีดท้ังหมด ก. กระจับป ก. ซึง สะลอ ข. ขลุยเพียงออ ข. ระนาดทุม ระนาดเอก ค. สะลอ ค. ซอสามสาย พิณเพ๊ียะ ง. ฉาบ ง. จะเข กระจับป 8. เครื่องดนตรีในขอใด จัดอยูในประเภท 6. ปใน มีลักษณะเสียงเปนอยางไร เครื่องสีท้ังหมด ก. ทุมต่าํ ก. พิณเพ๊ียะ ซอดวง ข. นุมนวล ข. สะลอ ซอสามสาย ค. สดใส ค. ปใน ปนอก ง. แหลมสูง ง. ตะโพน ซออู ๑๖

แบบฝกหัดหลงั เรียน (ตอ่ ) 9. หากตองการฟงเสียงเคร่ืองดนตรีประเภทเครื่องสี ตองฟงเสียงเครื่องดนตรีขอใด ก. ซึง ข. ขลุยเพียงออ ค. ซอดวง ง. ตะโพน 10. ขอใดกลาวใดกลาวถูกตอง ก. เคร่ืองดีด ไดเเก ซอดวง ข. เครืองดีด ไดแก กระจับป ค. เครื่องดีด ไดแก ระนาดเอก ง. เคร่ืองดีด ไดเเก ขลุยเพียงออ ๑๗

เปนทยาํ งั ไใดงกกนันั มบย้ัางเอคยะเดก็ ๆ ๑๘

เฉลย แบบฝึ กหัดกอ นเรียน แบบฝึ กหัดหลงั เรยี น 1. ข. 1. ค. 2. ค. 2. ง. 3. ข. 3. ข. 4. ก. 4. ก. 5. ง. 5. ง. 6. ก. 6. ง. 7. ค. 7. ข. 8. ง. 8. ข. 9. ค. 9. ค. 10. ง. 10. ข. ๑๙

อ้างอิง บรษิ ัท สาํ นักพิมพเอมพนั ธ จาํ กัด หนังสือเรียน ดนตรี นาฏศิลป ๔ ปทีพ่ มิ พ ๒๕๕๗ พิมพครั้งที่ ๑ ( วนั ท่ีสบื คนขอ มลู 10 สงิ หาคม 2564 ) บริษัท การพฒนายิ่ง จาํ กัด หนังสอื เรยี น ดนตรี-นาฏศลิ ป ป.4 ( วันทส่ี บื คนขอมลู 10 สิงหาคม 2564 ) คลิปสอนออนไลน รายวิชาดนตรี เรอ่ื ง ประเภทของเครอื่ งดนตรไี ทย ป.4 https://youtu.be/9IY6C0Hba9k ( วันที่สบื คนขอมูล 10 สิงหาคม 2564 ) ค

ขอบคณุ คะ่