กฎหมายแพ่ง และอาญา

การกระทาความผดิ ทางแพ่ง มคี วามแตกตา่ งจากทางอาญาอยา่ งไร

กฎหมายแพ่งและพาณิชย์ เป็นกฎหมายที่ใช้บงั คบั ระหว่างเอกชน มคี วามเกี่ยวข้องกบั ชีวิตประจาวนั เป็นอย่างมาก กฎหมายแพง่ กฎหมายพาณชิ ย์ เกีย่ วกับสภาพบุคคล ทรัพย์ หนี้ นติ ิกรรม เกย่ี วกบั การซอ้ื ขาย การก้ยู ืม การจานา ครอบครวั และมรดก เปน็ ต้น การจานอง การเชา่ ทรพั ย์ เปน็ ต้น

ซื้อขาย เปน็ สญั ญาท่ี โอนกรรมสทิ ธท์ิ รพั ยส์ นิ ผูซ้ ื้อ สรปุ สาระสาคญั ผขู้ าย  สัญญาซ้อื ขายต้องประกอบดว้ ยผู้ซ้อื และ ผ้ขู าย โดยทง้ั 2 ฝา่ ย ต้องบรรลุ ตกลงชาระราคา นติ ิภาวะ  ผู้ขายมีหน้าท่ีโอนกรรมสทิ ธทิ์ รัพย์สนิ สว่ นผู้ซือ้ มหี นา้ ท่ีจา่ ยเงนิ  ในการซอื้ ขายต้องมกี ารทาเป็นหนังสอื และจดทะเบยี นต่อพนกั งานเจา้ หนา้ ท่ี

ทรพั ย์สนิ ทซี่ อื้ ขายกันได้ อสังหารมิ ทรพั ย์ สังหารมิ ทรพั ย์ สังหารมิ ทรพั ยช์ นดิ พิเศษ ทรพั ย์ทเ่ี คลอ่ื นที่ไม่ได้ ทรพั ย์ทเ่ี คลือ่ นที่ได้ เช่น เรอื ยนต์ แพท่อี ยอู่ าศยั เช่น ที่ดนิ บา้ นเรอื น เช่น รถยนต์ โทรทัศน์ สัตวพ์ าหนะ โทรศพั ท์เคลอื่ นท่ี นักเรียนรู้ไหมว่าทรัพย์สนิ ชนิดใดบ้างทน่ี ามาซอื้ ขายกันไมไ่ ด้

ก้ยู ืมเงนิ ตน้ หอมสง่ ข้อความมาทาง Line เพอื่ ขอยมื เงนิ จากข้าวสวยโดยไม่ทาสญั ญากยู้ ืม 4 เดอื นผ่านไป ต้นหอมไม่ชาระเงินคืน ถ้านักเรยี นเปน็ ขา้ วสวยจะทาอย่างไร และจะฟอ้ งรอ้ งบงั คบั คดีไดห้ รือไม่

กยู้ มื เป็นสญั ญาท่ี ขอยมื เงนิ สรปุ สาระสาคญั ผกู้ ู้ ใหเ้ งนิ กู้ ผใู้ หก้ ู้  เปน็ สญั ญายืมใชส้ น้ิ เปลืองท่ีผู้กู้ขอ ยมื เงินจากผ้ใู หก้ ู้ คนื เงนิ และอาจมดี อกเบ้ยี  ผกู้ ูย้ ืมต้องทาสัญญาชดใชเ้ งินคนื ภายในเวลาท่กี าหนด  สัญญากู้ยมื เงินจะสมบรู ณก์ ็ตอ่ เม่ือ ไดม้ ีการส่งมอบเงนิ ทก่ี ยู้ มื กันแล้ว  กู้ยืมเงนิ เกนิ กวา่ 2,000 บาท ตอ้ ง มีหลักฐานการกู้ยมื เปน็ หนงั สอื และ ลงลายมอื ชอื่ ผยู้ มื

รู้ไหม เดย๋ี วนี้แชตยมื เงนิ เทา่ กับสญั ญากู้ยมื เงินแลว้ นะ การกยู้ มื เงินทว่ั ไป การกยู้ มื เงนิ ก้ยู ืมเงนิ ไม่เกนิ 2,000 บาท ผา่ นระบบ อายุความฟอ้ งคดกี ยู้ มื เงนิ อิเล็กทรอนกิ ส์/ ทาหลกั ฐานกยู้ มื ผา่ นสอื่ ออนไลน์  ตอ้ งฟอ้ งภายใน 10 ปี นบั แตว่ นั ถึงกาหนดชาระเงนิ กยู้ ืมคนื กู้ยมื เกิน 2,000 บาทข้นึ ไป  ถา้ สญั ญาก้มู ีกาหนดชาระเงินตน้ ต้องใชอ้ ะไรเปน็ หลกั ฐานแทนหนงั สอื กยู้ มื พร้อมดอกเบี้ยเป็นงวด ๆ จะมอี ายคุ วาม 5 ปี หรือ ขอ้ ความแชต บัญชผี ้ใู ช้ หลักฐาน (Chat) ของผยู้ มื เงนิ การโอนเงนิ ก้ยู ืมเงนิ เกนิ 2,000 บาท การกยู้ มื (Account) (Slip) + ข้อมูลแกาบรพบจิ ไาหรณนาคใดชไี เ้ ดปบ้น็ า้หงลกั ฐาน ตอ้ งทาหลกั ฐาน ลงลายมอื ชอื่ การกยู้ มื เปน็ หนงั สอื ผู้ยมื ขอ้ มูลทร่ี ะบบุ ญั ชีผใู้ ช้ ขอ้ มลู ในระบบทปี่ ลอดภยั เก็บหลกั ฐานทนั ที เมอื่ มกี ารยมื เงนิ มน่ั คง และเช่อื ถอื ได้ และรักษาขอ้ มลู ใหอ้ ยใู่ นสภาพเดมิ ของผยู้ มื เงนิ ได้ ไม่แกไ้ ข วัน เวลา ทร่ี บั สง่ ขอ้ ความ

ทวงหนี้แบบใหมท่ เี่ จ้าหน้ตี อ้ งรู้ จานวนในการทวงหน้ี ชว่ งเวลาในการทวงหน้ี ผทู้ วงถามหน้ี 1 ครง้ั /วนั จ.-ศ. 08 : 00-20 : 00 หมายถงึ ส.-อา. 08 : 00-18 : 00 บรษิ ทั ตา่ ง ๆ เชน่ ธนาคาร นบั เปน็ การทวงถามหนี้ 1 ครัง้ เจ้าหนนี้ อกระบบ เจ้าหนกี้ ารพนนั - สง่ ข้อความทางไลนแ์ ละมกี ารเปดิ อา่ น - โทรศพั ทไ์ ปหาและทวงหนอ้ี ยา่ งชดั เจน ทวงหนแี้ บบนอี้ าจโดนปรบั ได้ ไมน่ บั เปน็ การทวงถามหน้ี 1 ครั้ง - ประจาน - พูดจาดหู มน่ิ - สง่ ข้อความทางไลน์ แตล่ กู หนี้ไมเ่ ปดิ อ่าน - ข่มขู่ใชค้ วามรนุ แรง - โทรศพั ทไ์ ปหา แต่ลกู หนยี้ งั ไมก่ ดรบั โทรศพั ท์ - ทวงถามหนเ้ี กนิ 1 ครงั้ /วนั - ลกู หนรี้ บั โทรศพั ทแ์ ลว้ แตว่ างสายกอ่ นจะ พดู คยุ ทวงหนี้

เชา่ ซ้ือ นายบิ๊กเช่าซื้อโน๊ตบุ๊กจากนายบอสในราคา 15,000 บาท มีข้อตกลงในสัญญาว่าชาระเงิน 10 งวด งวดละ 1,500 บาท นายบ๊กิ ชาระไปแลว้ 5 งวด หลงั จากน้ันไม่ได้ชาระอีกเลย นายบอสจึงยกเลิกสัญญา เรียกเอาโน๊ตบุ๊กคืนแล้วริบเงิน ทน่ี ายบิก๊ ชาระ 5 งวด นายบอสทาแบบนี้ได้หรอื ไม่ เพราะอะไร

เชา่ ทรพั ย์ สรปุ สาระสาคญั เปน็ สญั ญาที่  เป็นสัญญาตา่ งตอบแทน ท่คี ู่สัญญาตา่ ง เปน็ เจา้ หนี้และลกู หนี้ซ่งึ กนั และกนั ไดใ้ ชห้ รอื ไดร้ บั ประโยชนใ์ นทรพั ยส์ นิ  เปน็ สญั ญาทีไ่ ม่มีการโอนกรรมสทิ ธิ์ ผู้เชา่ มี ผ้ใู หเ้ ช่า ผู้เชา่ สทิ ธเิ พียงแต่ได้ใชห้ รอื ได้รบั ประโยชน์ใน ทรพั ยส์ ินชัว่ ระยะเวลาหน่งึ ตามสัญญาเชา่ ให้คา่ เชา่  เป็นสญั ญาทมี่ ีข้อตกลงช่วั ระยะเวลาอันจากัด  เม่ือผู้เช่าตายสญั ญาเชา่ ย่อมสิ้นสุดลง

หลกั เกณฑก์ ารเช่า การเชา่ สงั หารมิ ทรัพย์ การเชา่ อสงั หารมิ ทรัพย์  ไม่ตอ้ งทาหลกั ฐานเปน็ หนงั สอื  กรณเี ชา่ ไมเ่ กนิ 3 ปี ตอ้ งมหี ลักฐาน แม้จะเปน็ การเช่าสงั หารมิ ทรพั ย์ เปน็ หนังสือลงลายมือชอ่ื ผู้รับผดิ ชนดิ พเิ ศษกต็ าม มิฉะนน้ั จะฟอ้ งรอ้ งกันไม่ได้  กรณเี ช่าเกินกวา่ 3 ปี หรอื เชา่ ตลอดอายุ ของผู้เชา่ หรอื ผ้ใู ห้เช่า จะตอ้ งทาเปน็ หนังสอื และจดทะเบยี นตอ่ พนักงานเจ้าหน้าที่ มิฉะนัน้ จะฟอ้ งรอ้ งได้ 3 ปี

ความผดิ ทางอาญาตาม พ.ร.บ. คอมพวิ เตอร์ ข้าวป้ันมีเร่ืองขัดใจกับปาหนันจงึ เอารูปของปาหนนั ไปตดั ต่อติดกับรูปผู้ชายคนหนึ่งในลกั ษณะโอบกอด กนั แลว้ โพสต์ลงเฟสบุ๊ค ปาหนันเหน็ ภาพดังกลา่ วรู้สกึ โกรธและอบั อาย ข้าวปนั้ มีความผิดหรอื ไมอ่ ยา่ งไร

เชา่ ซื้อ สรุปสาระสาคญั เปน็ สญั ญาที่  เปน็ สญั ญาท่ผี ใู้ ห้เชา่ ตอ้ งเปน็ เจา้ ของ กรรมสิทธิ์ในทรพั ยท์ ่ีให้เช่า ให้ใชส้ อยหรอื ใหไ้ ดป้ ระโยชนใ์ นทรพั ยส์ นิ  เปน็ สญั ญาที่ผใู้ หเ้ ชา่ นาทรพั ย์สนิ ของตนเอง ผ้ใู ห้เช่า ชาระเงนิ ค่าเชา่ เปน็ งวด ๆ ผูเ้ ช่า ใหผ้ ู้เช่าไปใช้ประโยชน์ ใหก้ รรมสทิ ธ์ิในทรพั ยส์ นิ นน้ั  เปน็ สัญญาทผ่ี ใู้ หเ้ ช่าใหค้ ามน่ั วา่ จะขาย ทรัพย์สิน หรือให้ทรัพย์สินนั้นตกเปน็ กรรมสทิ ธ์ขิ องผูเ้ ช่า  เปน็ สัญญาท่ผี ้เู ชา่ จะต้องชาระเงนิ คา่ เช่าซื้อ เปน็ คราว ๆ (งวด) จนครบถ้วนตามที่ตกลง กนั ใหแ้ ก่ผ้ใู หเ้ ชา่  สัญญาเชา่ ซ้อื น้ันถา้ ไมท่ าเป็นหนังสือ ถือวา่ เป็นโมฆะ

กระบวนการยตุ ธิ รรมทางแพ่ง การเรมิ่ ตน้ ศาลพจิ ารณา ศาลนดั พจิ ารณาคดี สืบพยานฝ่ายโจทก์ ของกระบวนการ รับคาฟอ้ ง ยตุ ิธรรมทางแพง่ ศาลนัดสืบพยาน ในศาลชัน้ ต้น โจทย์เสนอคาฟ้องต่อศาล พยานฝา่ ยจาเลย ศาลพจิ ารณาคดี และมีคาพิพากษา โจทกห์ รอื จาเลยอาจอุทธรณ์ เจ้าพนกั งานบังคับคดี คาพพิ ากษาของศาลชนั้ ต้นต่อ ทาหนา้ ที่บังคับคดตี าม ศาลอุทธรณ์ ศาลฎกี า ตามลาดับ คาพพิ ากษาหรอื คาส่ังศาล หมายเหตุ : กรณีการเสนอคดเี ปน็ คารอ้ ง เช่น กรณีผจู้ ดั การมรดก

กฎหมายอาญา เปน็ กฎหมายวา่ ดว้ ยความผดิ และโทษทกี่ าหนดไว้สาหรับความผิด ซ่งึ ถกู รวบรวมไวใ้ นประมวลกฎหมายอาญา องคป์ ระกอบการกระทาผดิ ทางอาญาและโทษทางอาญา องคป์ ระกอบภายนอก องค์ประกอบภายใน เหตยุ กเวน้ ความผดิ เจตนา • การกระทาเพื่อป้องกนั ตวั • การกระทาตามคาสง่ั ของเจา้ หน้าท่โี ดยหน้าท่ี • รูส้ านึกในการกระทา • ประสงค์ตอ่ ผลหรือเลง็ เหน็ ผล ไมเ่ กดิ ผลตามที่คดิ ไว้ พยายามกระทาความผดิ ในการกระทา เกิดผลตามทคี่ ดิ ไว้ กระทาความผิด ไมเ่ จตนา ผกู้ ระทา การกระทา • ไมป่ ระสงคต์ ่อผลหรอื ไมอ่ าจ การคิดและตระเตรยี มยงั ไมถ่ อื เปน็ ความผิด เล็งเห็นผลในการกระทา เกิดผลทไ่ี มไ่ ด้คดิ ไว้ ไม่มีความผดิ ประมาท เกิดผลโดยประมาท กระทาความผิด ฐานประมาท • กระทาโดยปราศจากความ ระมัดระวงั

โทษทางอาญา การประหารชีวติ การกกั ขัง การรบิ ทรพั ยส์ นิ • ใช้กบั ความผิดร้ายแรง การจาคกุ • หากผ้กู ระทาผดิ ไมช่ าระ การปรบั • จะใชใ้ นกรณที รัพย์นน้ั • ปจั จบุ ันใช้วธิ ีฉดี ยา ค่าปรับ ก็จะใช้วธิ ีกกั ขัง มีไว้เพือ่ ใชใ้ นการกระทา ใหต้ าย • โทษจาคุกสูงสดุ คอื • เป็นโทษสถานเบา ความผิด เป็นตน้ จาคุกตลอดชวี ิต ใชก้ บั ความผดิ เล็กนอ้ ย

ความผดิ เกี่ยวกบั ทรพั ยส์ นิ ลกั ทรพั ย์ = เอาไม่บอก วิ่งราวทรพั ย์ = เอาซึ่งหน้า ชงิ ทรพั ย์ = ทาร้ายแลว้ เอา ปล้นทรพั ย์ = 3 คนรว่ มกันเอา กรรโชกทรพั ย์ = ข่จู ะเอา รีดเอาทรพั ย์ = ไมใ่ หเ้ อาจะแฉ ฉ้อโกงทรพั ย์ = หลอกแลว้ เอา ยักยอกทรพั ย์ = แอบเอา รับของโจร = เอาต่อจากคนอน่ื ทาใหเ้ สยี ทรพั ย์ = ทาแต่ไม่เอา บกุ รกุ = เข้าไปจะเอา

เมอ่ื เจอของตก ควรคืนหรือไม่ ได้เงนิ คนื ไมค่ นื 10% จากทรพั ยส์ นิ ราคา 30,000 บาท ผดิ ฐานลกั ทรพั ย์ (ถา้ ราคาสงู กวา่ นใี้ หเ้ พม่ิ อกี 5%) ถ้านาสง่ ตารวจจะไดเ้ พม่ิ อกี 2.5% เป็น เกบ็ ของหายได้ แลว้ เกบ็ ไวเ้ ปน็ ของตนเอง (ทจุ รติ ) ค่าธรรมเนยี มแต่ไมเ่ กนิ 1,000 บาท โดยรหู้ รอื ควรรวู้ า่ เจา้ ของยงั ติดตามอยู่ มีความผดิ ฐานลกั ทรพั ย์ (ยอมความไมไ่ ด้) ได้ชื่อเสยี ง โทษจาคกุ ไม่เกนิ 3 ปี และ ของตกทเี่ ปน็ โบราณวตั ถุ ปรบั ไมเ่ กนิ 60,000 บาท ผเู้ ก็บมสี ทิ ธไิ ดร้ บั รางวลั 10% จากราคา ผดิ ฐานยกั ยอกทรพั ยส์ นิ หาย ของวตั ถโุ บราณชน้ิ นน้ั เกบ็ ของหายได้ แล้วเกบ็ ไวเ้ ปน็ ของตนเอง ไดร้ างวัล โดยคดิ วา่ เจา้ ของเลกิ ตามหาของแลว้ มคี วามผดิ ฐานยกั ยอกทรพั ยส์ นิ หาย (ยอมความได)้ ของมีคา่ ทซี่ อ่ นหรอื ฝงั ไวม้ ผี เู้ กบ็ ไดแ้ ละไมม่ ผี ใู้ ด อ้างวา่ เปน็ เจา้ ของ กรรมสทิ ธจิ์ ะตกเปน็ ของแผน่ ดนิ โทษจาคกุ กงึ่ หนงึ่ ถ้านาสง่ ตารวจจะไดร้ บั รางวลั 1 ใน 3 ปรับไมเ่ กนิ 30,000 บาท ของราคาทรพั ยส์ นิ หรือทงั้ จาทงั้ ปรบั ไดส้ ทิ ธเิ์ ปน็ เจา้ ของ เจา้ ของทรพั ยส์ นิ ไมม่ ารบั คนื ใน 1 ปี นบั ตัง้ แตว่ นั ทเี่ กบ็ ได้ กรรมสทิ ธจิ์ ะเปน็ ของผทู้ เ่ี กบ็ ได้

ความผิดเก่ยี วกบั ชีวติ และร่างกาย ความผดิ ฐานทาใหค้ นตาย ความผดิ ฐานทารา้ ยรา่ งกาย ความผดิ ทกี่ ระทาโดยประมาท ต่อชวี ิตและรา่ งกาย การฆ่าคนตายไม่ว่าจะดว้ ยวธิ ีการใด ทาร้ายผู้อื่นอัน เป็นเหตุให้เกิ ด เจตนาหรือไมก่ ต็ าม แม้แต่การกระทาโดย อันตรายแก่ร่างกายและจิตใจ และอาจ การกระทาความผิดโดยประมาท ประมาท ย่อมเป็นความผดิ ท้ังสิ้น รวมท้ัง ได้รับโทษแตกต่างกันไปตามระดับของ แบ่งออกเปน็ 3 ลักษณะ ได้แก่ เป็นการกระทาเพ่ือป้องกันตัว ซึ่งจะต้อง ความหนกั เบา หรอื อันตรายท่ีผอู้ ่ืนได้รับ สืบพยานในชน้ั ศาล 1. กระทาโดยประมาทเป็นเหตุให้ เช่น ใช้ไม้ตีศีรษะแตก ผลักผู้อื่น ผู้อน่ื ถงึ แก่ความตาย เช่น ฆา่ เพื่อชิงทรพั ย์ ฆ่าเพ่ือข่มขืน ล้มจนเป็นอมั พาต ฆา่ เพ่ือปกปิดความลับ 2. กระทาโดยประมาทเป็นเหตุให้ ผู้อื่นได้รับอันตรายสาหัส เช่น ตาบอด หูหนวก 3. กระทาโดยประมาทเป็นเหตุให้ ผู้อื่นไดร้ บั อนั ตรายแก่รา่ งกายหรอื จติ ใจ

กระบวนการยตุ ธิ รรมทางอาญา ในกรณีผ้เู สยี หายแจง้ ความตอ่ ตารวจ การเรม่ิ ต้น ตารวจสอบสวนคดี ของกระบวนการ เสนอเหน็ สมควรส่ังฟอ้ ง ยุตธิ รรมทางอาญา ส่งสานวนไปยงั อัยการ ในศาลชนั้ ต้น สง่ั ฟ้องศาลชั้นต้น อยั การสัง่ ฟอ้ งผ้ตู ้องหา อยั การกล่ันกรองคดี ศาลรับฟ้องและ ศาลพิจารณาคดี เจ้าหนา้ ท่ีราชทัณฑ์ พจิ ารณาคดสี ืบพยาน และมคี าพิพากษาลงโทษ ดาเนินการตามคาพพิ ากษา จาเลยสามารถมีคาอทุ ธรณไ์ ปยงั ศาลอทุ ธรณแ์ ละศาลฎกี า ตามลาดบั

กระบวนการยุตธิ รรมทางอาญา ในกรณผี เู้ สยี หายฟอ้ งคดีตอ่ ศาล ศาลจะสงั่ ไต่สวนมูลฟ้อง การเริ่มตน้ คดีไม่มีมลู คดีมีมลู ศาลพิจารณาคดี ของกระบวนการ ศาลพพิ ากษา ให้ศาล สบื พยานโจทก์ ยตุ ธิ รรมทางอาญา ประทับฟ้อง ในศาลช้นั ต้น ยกฟ้อง เจ้าหนา้ ทร่ี าชทัณฑ์ ศาลพจิ ารณา ศาลพจิ ารณาคดี ดาเนนิ การตามคาพพิ ากษา ลงโทษจาเลย สบื พยานจาเลย โจทก์และจาเลยสามารถอทุ ธรณ์คาพิพากษาไปยังศาลอทุ ธรณแ์ ละศาลฎกี า ตามลาดบั

รไู้ หม คดีอาญากห็ มดอายคุ วามได้ การนับอายคุ วามเพอ่ื ฟอ้ งคดอี าญา นบั ตัง้ แต่วนั ท่ีมคี วามผดิ เกดิ ข้นึ จนครบกาหนดอายคุ วาม กาหนดอายคุ วามเพื่อฟอ้ งคดีอาญา อายคุ วาม 10 ปี อายุความ 20 ปี อายคุ วาม 1 ปี ความผดิ โทษจาคุก 1-7 ปี ความผิดโทษประหารชวี ติ จาคุกตลอดชีวติ หรือจาคกุ 20 ปี ความผดิ โทษจาคกุ 1 เดือนลงมา อายุความ 5 ปี อายุความ 15 ปี ความผดิ โทษจาคุก 1 เดอื น-1 ปี ความผิดโทษจาคกุ 7 ปี / แตไ่ ม่ถึง 20 ปี หมายเหตุ : ถา้ ไม่ย่ืนฟอ้ งคดีอาญาต่อศาลและไม่นาตัวผู้กระทาผดิ มาศาลเพ่ือพิจารณาคดีภายในกาหนดอายุความ จะดาเนนิ คดกี บั ผกู้ ระทาผดิ ไม่ได้

สรุป กฎหมายแพ่งและพาณชิ ย์ • ความผิดทางแพ่งเปน็ เรอ่ื งระหว่างเอกชนตอ่ เอกชนดว้ ยกัน ไมม่ ผี ลเสยี หายต่อสังคมแต่อยา่ งใด • ความผดิ ทางแพ่งเปน็ เรือ่ งการชดใชค้ ่าสินไหมทดแทนความเสียหายซึ่งเป็นเรอื่ งเกี่ยวกับทรัพย์สนิ ของบคุ คล • ความรบั ผิดทางแพง่ ไม่ว่ากระทาโดยเจตนาหรือประมาท ผกู้ ระทาก็ตอ้ งรบั ผิดทัง้ นน้ั • กฎหมายแพ่งน้ันไม่มโี ทษ เปน็ เพียงถูกบังคับให้ชาระหน้ีหรอื ชดใช้ค่าสินไหมทดแทน กฎหมายอาญา • ความผิดทางอาญาส่วนใหญ่ถือวา่ เป็นความผดิ ตอ่ แผ่นดนิ หรอื ประชาชนทั่วไป • กฎหมายอาญามีวัตถุประสงค์ที่จะลงโทษผกู้ ระทาความผดิ หากผู้ทาผดิ ตายลง การสืบสวนสอบสวน การฟอ้ งร้อง หรอื การลงโทษก็เปน็ อันระงับไป • ความรับผดิ ทางอาญาถอื เจตนาเปน็ ใหญใ่ นการกาหนดโทษ • โทษทางอาญา มีตั้งแต่ประหารชวี ติ จาคุก กักขัง ปรบั และรบิ ทรัพย์สิน