ใบความรู้ 10

รายวิชา ศาสนาและหน้าท่ีพลเมือง (สค31002) Online Learning ONIE Digital Learning Platform

พลเมอื งดีตามวิถปี ระชาธปิ ไตยในสงั คมไทย หน้าท่ีของพลเมอื งดี ความหมายของพลเมอื งดีพลเมือง หมายถงึ พละกาลังของประเทศ ซงึ่ มี สว่ นเปน็ เจา้ ของประเทศน่ันเอง ตา่ งจากชาวตา่ งดา้ วเข้าเมอื ง ชาวตา่ งประเทศนี้ เข้ามาอยูช่ ว่ั คราว พลเมอื งมีความหมายต่างจากบคุ คล ซง่ึ หมายถึง สงิ่ ซ่งึ มีสิทธิ และหน้าท่ตี ามกฎหมาย ซ่ึงได้แก่ บคุ คลธรรมดาและนติ ิบคุ คล เมือ่ กล่าวถึงพลเมืองของประเทศใด ยอ่ มหมายถงึ บคุ คลทงั้ หลายท่ีมีสัญชาตขิ อง ประเทศน้ัน ๆ ตามกฎหมายของแตล่ ะประเทศ เชน่ เม่ือกล่าวถงึ พลเมอื งของ ประเทศไทยย่อมหมายถึงคนท้งั หลายทีม่ สี ัญชาตไิ ทยตามกฎหมายไทย พลเมืองของแตล่ ะประเทศยอ่ มมีสิทธแิ ละหน้าทีต่ ามกฎหมายของ ประเทศนั้น บุคคลตา่ งสัญชาติท่ีเข้าไปอยอู่ าศยั ซ่ึงเรียกว่าคนต่างดา้ ว ไม่มสี ทิ ธิเท่า เทียมกบั พลเมือง และมหี น้าท่ีแตกต่างออกไป เช่น อาจมหี น้าทเ่ี สยี ภาษี หรือ ค่าธรรมเนยี มเพิม่ ข้นึ ตามทก่ี ฎหมายของแต่ละประเทศบัญญัติไว้ สทิ ธิและหน้าทเ่ี ปน็ ส่ิงคู่กนั เมอื่ มีสิทธกิ ต็ อ้ งมหี น้าที่ พลเมืองของทกุ ประเทศมีท้งั สิทธแิ ละหน้าที่ แต่จะมีมากนอ้ ยเพียงใดขนึ้ อยกู่ บั กฎหมายของ ประเทศน้ัน ๆ และแน่นอนว่าประเทศทป่ี กครองดว้ ยระบอบประชาธปิ ไตย ประชาชนมีสิทธิมากกว่าการปกครองในระบอบอน่ื เพราะมสี ทิ ธิทสี่ าคญั ทส่ี ดุ คือ สทิ ธใิ นการปกครองตนเอง

พลเมืองดตี ามวถิ ีประชาธปิ ไตยในสังคมไทย หน้าทีข่ องพลเมืองดี พลเมอื งดี หมายถึง ผูท้ ีป่ ฏบิ ตั หิ นา้ ท่พี ลเมอื งได้ครบถว้ น ท้ังกิจทต่ี ้องทา และกจิ ท่ี ควรทาหนา้ ที่ หมายถงึ กจิ ท่ตี ้องทา หรอื ควรทา เป็นสงิ่ ทก่ี าหนดให้ทา หรือหา้ มมิ ใหก้ ระทา ถ้าทากจ็ ะกอ่ ให้เกิดผลดี เกดิ ประโยชน์ตอ่ ตนเอง ครอบครวั หรือสงั คม สว่ นรวมแล้วแตก่ รณี ถา้ ไมท่ าหรือไม่ละเว้นการกระทาตามทกี่ าหนดจะไดร้ ับ ผลเสยี โดยตรง คอื ไดร้ บั โทษ หรือถกู บงั คับ เชน่ ปรับ จา คกุ หรือประหารชวี ติ เปน็ ตน้ โดยท่วั ไปสง่ิ ทรี่ ะบกุ ิจท่ีตอ้ งทา ได้แก่ กฎหมาย เปน็ ต้น กจิ ทคี่ วรทา คอื สง่ิ ท่คี นส่วนใหญเ่ ห็นว่าเป็นหนา้ ทีท่ ่จี ะต้องทา หรือละ เว้นการกระทา ถ้าไมท่ าหรือละเวน้ การกระทา จะไดร้ ับผลเสยี โดยทางออ้ ม เช่น ไดร้ ับการดหู ม่นิ เหยียดหยาม หรอื ไมค่ บคา้ สมาคมด้วย ผูก้ ระทากิจทค่ี วรทาจะได้ นบั การยกยอ่ งสรรเสรญิ จากคนในสังคม โดยทว่ั ไปสิ่งที่ระบกุ ิจทคี่ วรทา ได้แก่ วัฒนธรรมประเพณี เป็นต้น พลเมอื งดีมีหนา้ ที่ต้องปฏิบัตติ ามกฎหมาย ขนบธรรมเนียมประเพณี และ วฒั นธรรมของชาติคาสงั่ สอนของพอ่ แม่ ครู อาจารย์ มีความสามคั คี เออื้ เฟ้อื เผื่อแผซ่ ึ่งกนั และกัน รูจ้ ักรบั ผดิ ชอบชว่ั ดีตามหลกั จรยิ ธรรม และหลักธรรม ของศาสนา มีความรอบรู้ มีสตปิ ญั ญาขยันขนั แข็ง สร้างความเจริญกา้ วหน้าให้แก่ ตนเอง ครอบครัว สงั คม และประเทศชาติ

พลเมืองดตี ามวิถปี ระชาธปิ ไตยในสงั คมไทย การปฏิบัตติ นเป็นพลเมืองดี บคุ คลจะเปน็ พลเมอื งดขี องสงั คมน้ัน ตอ้ งตระหนักถึงบทบาทหนา้ ท่ี ที่ จะต้องปฏบิ ตั ิ และมงุ่ ม่นั เพื่อให้บรรลุเปา้ หมาย ด้วยความรับผิดชอบอยา่ งเตม็ ท่ี สอดคลอ้ งกบั หลกั ธรรม วฒั นธรรมประเพณี และรฐั ธรรมนูญที่กาหนดไว้ รวมท้งั บทบาททางสังคมที่ตนดารงอยู่ เพื่อให้เกิดประสิทธภิ าพสูงสดุ และได้ประสิทธิผล ทั้งในส่วนตนและสังคม เมื่อสามารถปฏิบตั ิหน้าที่ได้อยา่ งถูกตอ้ งสมบรู ณย์ อ่ มเกดิ ความภาคภมู ิใจและเกดิ ผลดีทัง้ ต่อตนเองและสงั คม ด้วยการเป็นพลเมืองดที ่ี เคารพกฎหมาย เคารพสทิ ธิเสรภี าพของผอู้ ่นื มคี วามกระตือรือร้นทจ่ี ะเข้ามามี ส่วนรว่ มในการแก้ปัญหาของชมุ ชนและสังคม มคี ุณธรรมและจริยธรรมเปน็ หลักใน การดาเนนิ ชีวติ อย่างผาสุข พลเมอื งดี มีหนา้ ทต่ี อ้ งปฏิบัติ ดังนี้ 1. หน้าทข่ี องพลเมอื งดขี องสงั คม หนา้ ท่ีเป็นภารกจิ ทบ่ี ุคคลตอ้ งกระทาเพอ่ื สรา้ งคุณค่าของความเปน็ มนุษย์ เมื่อเกดิ มาเปน็ คนและคา่ ของคนอยทู่ ่กี ารปฏิบตั ิหน้าท่ี โดยมีความรบั ผดิ ชอบเป็นหวั ใจ สาคญั และตอ้ งสอดคลอ้ งกับบทบาททางสงั คมทแ่ี ต่ละบคุ คลดารงอยู่ หน้าทีจ่ ึง เปน็ ภารกจิ ที่จะตอ้ งกระทาเพ่อื ใหช้ วี ิตดารงอยู่อยา่ งมคี ณุ ค่า และเปน็ ทย่ี อมรับของ สังคม ซ่ึงอาจเป็นหน้าท่ีตามหลกั ศีลธรรม กฎหมาย หรอื จติ สานึกทถ่ี กู ต้อง เหมาะสม หนา้ ทท่ี เี่ ป็นภารกิจของพลเมืองดโี ดยท่ัวไปพึงปฏบิ ตั ิ มีดงั นี้

พลเมอื งดีตามวิถีประชาธปิ ไตยในสงั คมไทย การปฏบิ ตั ติ นเป็นพลเมอื งดีตามหลกั ธรรม การปฏบิ ัตติ นเปน็ พลเมืองดีตามหลกั ธรรม เปน็ หน้าที่ของพลเมืองดพี ึงปฏบิ ตั ิ ซง่ึ มี รายละเอียด ดังนี้ 1. จรยิ ธรรม คณุ ธรรม ศลี ธรรม จรยิ ธรรม คุณธรรม ศลี ธรรม เปน็ คาท่มี ักใชป้ ะปนกนั หากจะพิจารณาความหมาย ของคาศพั ท์ทน่ี ามาประกอบกันเป็นคาเหล่านี้ พอจะแยกได้ ดงั น้ี จริย กรยิ าทค่ี วรประพฤติ คณุ ดี มีประโยชน์ ศีล การประพฤตปิ ฏบิ ัตดิ ีตามปกติวสิ ยั สรุป จรยิ ธรรม หมายถึง หลกั ในการประพฤติปฏิบัติที่ไม่ทาใหผ้ อู้ นื่ เดอื ดร้อนเสยี หาย คณุ ธรรม หมายถงึ หลกั ในการประพฤตปิ ฏิบัติทส่ี รา้ งประโยชนใ์ หแ้ ก่ผอู้ ืน่ ศีลธรรม หมายถึง หลักในการประพฤติปฏิบัติท่ไี มท่ าใหผ้ ้อู ่นื เดอื ดรอ้ นเสียหาย พรอ้ มกันนนั้ กส็ รา้ งประโยชน์ใหแ้ ก่ผอู้ น่ื ดว้ ย

พลเมอื งดตี ามวถิ ีประชาธปิ ไตยในสงั คมไทย หนา้ ท่ีของพลเมอื งดตี ามรัฐธรรมนูญ รฐั ธรรมนญู ไดใ้ หส้ ิทธิและเสรภี าพ แกป่ ระชาชนให้มสี ทิ ธิท่ีจะมสี ว่ นรว่ ม ในการปกครองประเทศมากขึ้น สิทธแิ ละเสรีภาพโดยท่วั ไปมักใช้รวมๆ ไปด้วยกนั แตส่ ิทธิท่ีเปน็ เสรีภาพแตกต่างจากสิทธปิ ระเภทอ่นื คือ เสรีภาพน้นั คือการท่ีบุคคล สามารถกระทาในเรอ่ื งหนงึ่ ๆ โดยไมต่ ้องอาศัยใหร้ ฐั ดาเนินการใด ๆ ให้ เชน่ เสรภี าพในการพูด ถา้ ไม่เป็นใบ้ บุคคลยอ่ มสามารถพดู โดยไม่ต้องอาศยั ให้รฐั ทาสิ่ง ใดให้ และการท่ีรัฐธรรมนญู จะรบั รองและคุม้ ครองเสรีภาพในการพูดหรอื ไม่ ไมไ่ ด้ ทาใหบ้ คุ คลตอ้ งพดู ไม่ได้กลายเปน็ ใบ้ไปเพยี งแตว่ า่ อาจถูกรัฐห้ามไม่ใหพ้ ูดหรือ แสดงความคดิ เหน็ ได้ สว่ นสทิ ธิประเภทท่ีไมใ่ ชเ่ สรีภาพ เปน็ สทิ ธิทีบ่ คุ คลจะตอ้ ง อาศยั ความช่วยเหลือและการดาเนินการบางประการจากรัฐ เช่น ในการใช้สิทธิ เลือกตั้งตอ้ งมกี ารกาหนดวันเลอื กตงั้ รับสมัครผ้ลู งเลือกตงั้ จัดหน่วยเลอื กตง้ั เปน็ ตน้ หรือสิทธใิ นการรบั รู้ขอ้ มูลข่าวสารของราชการ ตอ้ งมีการรับอทุ ธรณ์ หรือ ร้องเรียนเมือ่ หนว่ ยงานราชการไม่ให้ข้อมูลขา่ งสารทปี่ ระชาชนขอ และต้องมี คณะกรรมการวินจิ ฉยั ชขี้ าด เปน็ ต้น ฉะน้นั เมอ่ื ประชาชนได้สิทธมิ ากขึ้นกค็ วร ปฏบิ ัตหิ นา้ ทตี่ อบแทนแผน่ ดนิ ให้มากขนึ้ เช่นกัน เพราะสิทธิกับหนา้ ทีเ่ ปน็ สง่ิ ท่ีต้อง ดาเนินไปดว้ ยกนั เสมอ

พลเมืองดตี ามวิถปี ระชาธปิ ไตยในสังคมไทย ความหมายของ สถานภาพ บทบาท สทิ ธิเสรภี าพ และหน้าที่ 1. สถานภาพ หมายถึง ตาแหน่งทีบ่ ุคคลไดร้ ับจากการเป็นสมาชกิ ของสังคม แบง่ ออกเปน็ สถานภาพที่ไดม้ าโดยกาเนิด เช่น ลกู หลาน คนไทย เปน็ ตน้ และ สถานภาพทางสังคม เช่น ครู นกั เรยี น แพทย์ เปน็ ต้น 2. บทบาท หมายถงึ การปฏบิ ตั ติ ามสิทธิ หนา้ ท่อี นั เน่ืองมาจากสถานภาพของ บคุ คล เนือ่ งจากบคุ คลมหี ลายสถานภาพในคนคนเดียว ฉะนน้ั บทบาทของบุคคล จึงต้องปฏิบตั ิไปตามสถานภาพในสถานการณ์ตามสถานภาพนั้น ๆ 3. สิทธิ หมายถึง อานาจหรอื ผลประโยชนข์ องบคุ คลท่กี ฎหมายใหค้ วามค้มุ ครอง เช่น สทิ ธิเลือกต้งั กฎหมายกาหนดใหบ้ ุคคลทีม่ อี ายุ 18 ปีบรบิ ูรณ์มีคณุ สมบตั ิ ถูกต้องตามกฎหมายมสี ทิ ธเิ ลือกสมาชิกสภาผแู้ ทนราษฎร 4. เสรีภาพ หมายถึง ความมอี ิสระในการกระทาของบคุ คลทอ่ี ยู่ในของเขตของ กฎหมาย เชน่ เสรภี าพในการพดู การเขียน เปน็ ต้น 5. หน้าที่ หมายถึง ภาระรับผิดชอบของบุคคลทีจ่ ะตอ้ งปฏบิ ตั ิ เชน่ หนา้ ทีข่ องบิดา ที่มีตอ่ บตุ ร เปน็ ตน้

จดั ทาโดย Online Learning นายวทิ วัส ศรีตัดสงู ONIE ตาแหน่ง ครู กศน.ตาบล Digital Learning Platform กศน.อาเภอชานมุ าน ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอชานุมาน สานกั งาน กศน.จงั หวัดอานาจเจริญ