ใบความรู้บทที่ 2(1) เรื่องขั้นตอนการแก้ปัญหา

ใบความรู้ บทท่ี 2 การแก้ปัญหา ขัน้ ตอนการแกป้ ญั หา การแก้ปัญหาเป็นกิจกรรมพ้ืนฐานของมนุษย์ ปัญหามีต้ังแต่ปัญหาง่ายๆที่หาคาตอบได้ในทันที ไปจนถึง ปัญหาที่ยากทต่ี ้องใช้เวลาในการขบคิด เคยสังเกตไหมวา่ ในการแกป้ ัญหาในแตล่ ะคร้ัง เรามีขน้ั ตอนการแก้ไขปัญหา อย่างไร การแก้ปัญหาอยา่ งเป็นระบบ มีลาดบั ขัน้ ตอน จะช่วยลดเวลาในการแก้ไขปัญหา และชว่ ยหาความตอบที่ ถกู ตอ้ งไดอ้ กี ดว้ ย การแกป้ ัญหาสามารถสรุปไดเ้ ป็น 4 ขน้ั ตอน คอื

ขนั้ ตอนการแกป้ ญั หา 1. การวิเคราะห์และกาหนดรายละเอียดของปัญหา เป็นการทาความเข้าใจเกี่ยวกับรายละเอียด เง่อื นไข ขอ้ กาหนด รวมถึงขอ้ จากดั ต่าง ๆ ของปญั หา และรวมรวมข้อมูลที่จาเป็นต่อการแก้ไขปัญหา 2. การวางแผนการแก้ปัญหา เป็นการคิดค้นกระบวนการตา่ ง ๆ ที่เป็นขั้นตอน ตัง้ แต่เริ่มต้น จนกระท้ัง ได้ผลลัพธ์ โดยอาศัยประสบการณ์ ทักษะ และความรู้ต่าง ๆ นามาประยุกต์ใช้ให้เข้ากับปัญหา สาหรับการ พัฒนาโปรแกรม อาจเลือกใช้ รหัสลาลอง หรือ ผังงาน โดยใช้วิธีการแก้ปัญหาท่ีเรียกว่า อัลกอริทึม (algorithm) 3. การดาเนินการแก้ปัญหา เป็นการนากระบวนการที่วางแผนไว้มาปฏิบัติติ หรือพัฒนาโปรแกรม คอมพิวเตอรม์ าเพอื่ แกป้ ัญหา 4. ตรวจสอบและประเมินผล เป็นการตรวจสอบผลลัพธ์การทางาน หากผลลัพธ์ไม่ถูกต้องหรือไมต่ รง ตามท่คี าดหวังไว้ ให้ย้อนกลับไปตรวจสอบขั้นตอนก่อนหน้า ทาซ้าไปเรื่อย ๆ จนกว่าจะแก้ไขปรับปรุงจนกว่า จะได้รับผลลพั ธ์ท่ตี ้องการ ขั้นตอนที่1 การวเิ คราะหแ์ ละกาหนดรายละเอียดของปัญหา เปน็ ขั้นตอนทีส่ าคัญที่สดุ จุดประสงคเ์ พื่อทาความเขา้ ใจกับปัญหาเพื่อแยกให้ออกว่าข้อมลู ทกี่ าหนดมาใน ปญั หาหรือเงื่อนไขของปัญหาคืออะไร และสงิ่ ท่ีต้องการคืออะไร อกี ทั้งวธิ กี ารทีใ่ ช้ประมวลผล ในการวเิ คราะห์ ปัญหาใด กลา่ วโดยสรุปมีองค์ประกอบในการวิเคราะห์ ดังน้ี 1. การระบุขอ้ มลู เขา้ ไดแ้ ก่ การพจิ ารณาข้อมูลและเง่ือนไขที่กาหนดมาในปัญหา 2. การระบขุ อ้ มลู ออก ได้แก่ การพจิ ารณาเปา้ หมายหรือส่ิงท่ีต้องหาคาตอบ 3. การกาหนดวธิ ปี ระมวลผล ได้แก่ การพจิ ารณาขั้นตอนวิธีหาคาตอบหรือข้อมลู ออก ขนั้ ตอนที่ 2 การวางแผนแกป้ ญั หา เป็นการคดิ ค้นกระบวนการแกไ้ ขปัญหาต่าง ๆที่เป็นขนั้ ตอน ต้ังแต่เริ่มต้นจนกระทั้งได้ผลลพั ธ์ทต่ี อ้ งการ เพ่ือให้ ได้ขน้ั ตอนวธิ แี กไ้ ขปัญหา หรือ อลั กอรทิ มึ และถา่ ยทอดวิธกี ารแก้ไขปัญหา โดยใช้รหัสลาลอง (Pseudocode) หรอื ผังงาน (Flowchart)

ขน้ั ตอนท่ี 3 การดาเนนิ การแกป้ ญั หา เป็นการนากระบวนการที่ได้วางแผนไวม้ าปฏบิ ัติติ หรือพัฒนาโปรแกรมเพือ่ แกไ้ ขปัญหา สาหรบั ระดบั ชนั้ ม.1 เราจะเรียนการแก้ไขปัญหาโดยใชค้ อมพิวเตอร์ โดยใช้ภาษา Python หรือ โปรแกรม Scratch ขน้ั ตอนที่ 4 การตรวจสอบและประเมณิ ผล ข้ันตอนน้ีจะทาควบคู่กับขั้นตอนการดาเนินการแก้ปัญหา โดยตรวจสอบผลลัพธ์ที่ได้ หากผลลัพธ์ไม่ถูกต้อง ตอ้ งกลับไปตรวจสอบกระบวนการก่อนหน้า เช่นตรวจสอบการดาเนินการแก้ปัญหาน่ันถูกต้องตามแผนการท่ี วางไวห้ รอื ไม่ หากดาเนนิ การถูกตอ้ งตามแผนแล้ว แต่ผลลพั ธ์ยังไมถ่ ูกต้อง

ตวั อยา่ ง การหาค่าท่ีนอ้ ยทส่ี ดุ ของจานวนสามจานวนที่กาหนดให้ การแก้ปญั หามขี นั้ ตอนดงั นี้ ขั้นตอนที่ 1 การวิเคราะหแ์ ละกาหนดรายละเอยี ดของปญั หา กาหนดให้ a , b และ c แทนตัวเลขสามจานวน ขอ้ มลู เขา้ จานวนสามจานวน a , b และ c ข้อมลู ออกหรอื สงิ่ ทตี่ อ้ งการ ตวั เลขทม่ี คี า่ นอ้ ยทส่ี ดุ ของเลขสามจานวน วธิ ตี รวจสอบความถูกตอ้ ง ดาเนนิ การตรวจสอบตัวเลข หาค่าตัวเลขท่ีน้อยทส่ี ดุ ดว้ ยตนเอง โดยกาหนดชุด ตัวเลข คือ 5 , 3 , 8 ในกรณนี ้ีตัวเลขท่ีน้อยที่สดุ คือ 3 ขั้นตอนท่ี 2 การวางแผนแกป้ ัญหา ขน้ั ตอนการหาคา่ ทีน่ ้อยท่สี ุดคือ 1. เปรียบเทียบ a และ b เพื่อหาค่าที่น้อยท่ีสดุ ระหว่างสองจานวน 2. นาผลลพั ธ์จากข้อ 1 นามาเปรยี บเทยี บกับ c เพอื่ หาคา่ ท่ีน้อยที่สดุ ระหวา่ งสองจานวน 3. คา่ ท่ีน้อยท่ีสุด คือ ผลลัพธ์จากข้อ 2 ขั้นตอนที่ 3 การดาเนนิ การแกป้ ญั หา ดาเนินการตามแผนการที่วางไว้ โดยใช้ชดุ ตวั เลข คือ 5 , 3 , 8 1. เปรียบเทียบ 5 และ 3 คา่ ทนี่ ้อยท่ีสุด คือ 3 2. เปรยี บเทียบ 3 และ 8 คา่ ท่ีน้อยทส่ี ุด คือ 3 3. คา่ ทีน่ ้อยทส่ี ุด คือ 3 ขั้นตอนที่ 4 การตรวจสอบและประเมณิ ผล ตรวจสอบ 1. คา่ 3 น้อยกว่า 5 เปน็ จริง 2. ค่า 3 น้อยกวา่ 8 เปน็ จริง 3. ดงั นั้น 3 เป็นค่าที่น้อยทีส่ ดุ

สรุป ขัน้ ตอนการแก้ปัญหา ประกอบด้วย 1. การวิเคราะห์และกาหนดรายละเอยี ดของปัญหา 2. การวางแผนการแก้ปัญหา 3. การดาเนินการแก้ปัญหา 4. ตรวจสอบและประเมินผล ขั้นตอนทีส่ าคัญท่ีสุด คือ การวิเคราะหแ์ ละกาหนดรายละเอียดของปัญหา ข้นั ตอนการแกป้ ัญหาช่วยใหส้ ามารถออกแบบการแกไ้ ขปัญหาทม่ี ีประสิทธภิ าพและส่ังงานใหค้ อมพิวเตอร์หา คาตอบได้อย่างถูกต้องใชเ้ วลารวดเร็ว อ้างอิง https://kids-code- online.com/%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%81%E0%B8% B2%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%A7%E0%B8%93-%E0%B8%A1-1/