บทที่ 1

ความรูเ้ บ้อื งต้นเกี่ยวกับการบัญชี ๑หนว่ ยท่ี Accounting Concept ครผู ู้สอน นางนรีรัตน์ สงิ ห์นันท์ ตาแหนง่ ครู วทิ ยฐานะ ครชู านาญการ

หน่วยการเรยี นรูท้ ่ี 1 ความรูเ้ บอื้ งตน้ เก่ียวกบั การบัญชี ความหมายของการบัญชี สมาคมนกั บญั ชีและผู้สอบบัญชีรบั อนุญาตแหง่ ประเทศไทยได้ให้คาจากดั ความเก่ียวกบั บัญชีไว้ดังน้ี การบญั ชี (Accounting) หมายถงึ ศลิ ปะของการเก็บรวบรวม บันทกึ จาแนก และทาสรปุ ขอ้ มลู เก่ยี วกบั เหตกุ ารณ์ทางเศรษฐกจิ ท่เี ป็น ในรูปของตัวเงนิ ไว้ใน สมดุ บญั ชีอย่างสม่าเสมอเป็นระเบยี บถูกตอ้ งตาม หลกั การและผลงานข้นั สดุ ทา้ ยของการบญั ชี คือ การใหข้ อ้ มลู ทางการเงิน ซึ่งเป็น ประโยชนแ์ กบ่ คุ คล หลาย ฝา่ ยและ ผูท้ ส่ี นใจในกิจกรรมของกิจการ 1. การทาบญั ชี (Book Keeping) เป็นหนา้ ที่ของผู้ทาบัญชี (Book Keeper) ซ่งึ มขี ัน้ ตอนของการปฏบิ ัตดิ งั นี้ 1.1 การรวบรวม (Collecting) หมายถงึ การรวบรวมขอ้ มลู หรือรายการค้าทเ่ี กดิ ข้นึ ประจาวนั และ หลกั ฐานทเี่ กย่ี วกับการดาเนนิ ธุรกิจ เช่น หลกั ฐานการซอ้ื เชื่อและขายเชอ่ื หลกั ฐานการรบั เงนิ และจ่ายเงิน เป็นตน้ 1.2 การจดบนั ทกึ (Recording) หมายถึง การนารายการค้าต่าง ๆ ทีเ่ กิดขึ้นมาบนั ทกึ ลงในสมุดรายวัน ขน้ั ตน้ ใหถ้ ูกต้อง ตามหลัก การบัญชีท่รี ับรองท่วั ไป โดยเรียงรายการตามลาดบั ก่อนหลงั และมเี อกสาร ประกอบ เช่น ใบกากบั สินค้า ใบเสร็จรับเงิน เป็นต้น 1.3 การจาแนก (Classifying) หมายถงึ การนารายการคา้ ท่ีบันทกึ ลงในสมดุ รายวนั ข้นั ตน้ มาจาแนก ใหเ้ ปน็ หมวดหมู่ของประเภท บัญชีตา่ ง ๆ เชน่ หมวดสินทรัพย์ หนสี้ ิน สว่ นของเจา้ ของ รายได้ และคา่ ใชจ้ ่าย 1.4 การสรุปผลขอ้ มลู (Summarizing) หมายถึง การนาประเภทหมวดหมทู่ างการบญั ชีท่ีเกิดขึน้ จาก การบันทกึ รายการค้าน้นั ๆ เพอื่ ให้ทราบผล ของการดาเนินงานของกิจการ จะสรุปผลออกมาทางรปู แบบงบ การเงิน คือ “งบกาไรขาดทุน” และถา้ ต้องการทราบ ฐานะการเงิน ของกจิ การ ก็จะสรุปผลออกมา ทาง รูปแบบงบการเงินเชน่ เดียวกันคือ “งบดุล หรือ งบแสดงฐานะทางการเงนิ ” 2. การให้ขอ้ มลู ทางการเงิน เพ่ือประโยชนแ์ ก่บคุ คลทเี่ กีย่ วขอ้ งหลายฝ่าย เชน่ ผู้บริหาร ผใู้ หก้ ู้ เจ้าหน้ี นกั ลงทุน เป็นตน้ นอกจากน้ี ข้อมลู ทางการเงนิ ยัง สามารถ นาไปใชใ้ นการวิเคราะห์ทางด้านการเงนิ การจดั ทา งบประมาณ การปรบั ปรุงบัญชี เป็นต้น วัตถุประสงคข์ องการจัดทาบัญชี 1. เพอ่ื ช่วยใหเ้ จา้ ของกจิ การสามารถควบคุมรกั ษาสนิ ทรัพย์ของกิจการได้ 2. เพื่อช่วยให้ทราบผลการดาเนินงานของกิจการ ในรอบระยะเวลาใดเวลาหนง่ึ วา่ ผลการดาเนนิ งาน ทีผ่ ่านมากิจการมีกาไรหรือขาดทนุ เปน็ จานวน เท่าใด 3. เพื่อให้ทราบฐานะการเงนิ ของกิจการ 4. เพอ่ื เป็นเครอ่ื งมือในการควบคุมและตรวจสอบ 5. เพื่อบนั ทึกรายการคา้ ที่เกิดข้นึ ตามลาดับกอ่ นหลงั และจาแนกประเภทของรายการค้าไว้ 6. เพอ่ื ถูกต้องตามพระราชบัญญตั ิว่าด้วยการทาบญั ชีของกิจการต่าง ๆ

ประโยชนข์ องการบญั ชี 1. เพ่ือเปน็ เคร่อื งมือวดั ความสาเรจ็ ในการดาเนินธรุ กจิ 2. เพอื่ ช่วยในการวางแผนและตัดสนิ ใจของธรุ กิจ 3. เพอ่ื ชว่ ยในการวางแผนกาไร และควบคมุ คา่ ใช้จา่ ยของกิจการ 4. เพ่อื เปน็ เครอื่ งมอื ชว่ ยในการหาแหลง่ เงนิ ทุน 5. เพ่ือให้มรี ะบบการควบคุมภายในท่ีดี และเป็นสัญญาณเตอื นภยั ของกจิ การ 6. เพื่อประโยชน์ในการวางแผน เพื่อเสยี ภาษไี ดอ้ ย่างถูกต้องและประหยัด ข้อสมมตติ ามแมบ่ ทการบัญชี (Assumption) แมบ่ ทการบัญชี ไม่ถอื เป็นมาตรฐานการบญั ชี แต่เปน็ กรอบหรือแนวคดิ ขัน้ พื้นฐานในการจัดทาและนาเสนองบ การเงนิ ตลอดจนกาหนด และนามาตรฐานการบัญชมี าปฏิบตั ิ และเป็นแนวทางในการปฏิบตั ิสาหรับเรื่องทีย่ งั ไมม่ ีมาตรฐานการบัญชีรองรับเพอ่ื ให้ผูใ้ ชง้ บการเงนิ ทุกฝา่ ยมีความเขา้ ใจ และปฏบิ ัตใิ นแนวทาง เดียวกนั แม่บท การบญั ชสี าหรบั การจัดทาและนาเสนองบการเงินมีหลายข้อในทน่ี ี้ขอกลา่ วเฉพาะพนื้ ฐานเบอ้ื งต้นเพ่ือให้ สอดคล้องกับวชิ า ขอ้ สมมตติ ามแมบ่ ทการบัญชี 1. เกณฑค์ งคา้ ง (Accrual basis) เปน็ เกณฑว์ ดั ผลการดาเนินงาน โดยการบันทกึ บัญชีรายไดแ้ ละ คา่ ใชจ้ า่ ยด้วยการยดึ หลักว่ารายได้ และค่าใช้จ่ายทีเ่ กิดข้ึน ในงวดบญั ชใี ดใหถ้ ือเปน็ รายได้และคา่ ใช้จา่ ยของ งวดบัญชนี ้ันๆ ไม่วา่ จะรบั หรือจา่ ยเป็นเงินสดหรือไม่กต็ าม งบการเงนิ ทจ่ี ดั ทาขนึ้ ตามเกณฑค์ งค้างจะแสดง ฐานะการเงนิ และผลการดาเนินงานไดถ้ ูกต้องครบถ้วนตรงตามงวดบญั ชีทเ่ี กิดขน้ึ และแสดงข้อมูล เกีย่ วกับ ภาระผกู พนั ทก่ี จิ การต้องรบั หรือจา่ ยเงินสดที่จะเกดิ ข้นึ ในอนาคต เชน่ ขอ้ มลู เกี่ยวกบั ลกู หนี้ เจ้าหนี้ รายได้ค้าง รบั คา่ ใช้จ่ายคา้ งจ่าย เปน็ ตน้ 2. การดาเนินงานต่อเน่อื ง (Going Concern) เป็นข้อสมมติทกี่ ลา่ วถงึ กิจการที่จัดตั้งตามวตั ถุประสงค์ ท่ีจะดาเนนิ งานอย่างต่อเนื่องและดารงอยตู่ ่อไป ในอนาคต หากกจิ การมีเจตนาหรือความจาเปน็ ทจี่ ะเลกิ กจิ การของการดาเนนิ งานอย่างมนี ัยสาคญั งบการเงินต้องจัดทาข้นึ โดยใชเ้ กณฑ์อืน่ และตอ้ ง เปดิ เผย หลักเกณฑท์ ใี่ ช้ในงบ การเงินน้ัน ขอ้ แนะนาในการเรยี นบญั ชี ข้อ.1 ขอใหน้ ักเรยี นเตรยี มสมุดสมดุ บญั ชี ไว้ 1 เล่ม ขอ้ .2 ควรศกึ ษาเป็นรายหนว่ ยตามลาดบั ให้ละเอยี ด เรอ่ื งใดทอ่ี า่ นแลว้ ไม่เขา้ ใจใหน้ ักเรียนบนั ทึกไว้ และนาข้อสงสัยไปถามถงึ อาจารยน์ รีรัตน์ แอบจังหรดี ข้อ.3 ฝึกเขยี นตัวเลขใหช้ ดั เจนและถูกตอ้ งในสมุด ข้อ.4 กอ่ นศึกษารายหนว่ ยให้นกั เรียนทาแบบประเมนิ กอ่ นเรยี นเพอ่ื ทดสอบความรทู้ ่มี ีกอ่ นเรยี น และ เมอ่ื ศึกษารายหนว่ ยเขา้ ใจแล้ว ให้นักเรียนทาแบบประเมนิ หลงั เรียน และจัดทาแบบฝึกปฏิบตั ิในรายหน่วยทีม่ ี แบบฝึก และควรทาเองในสมุดบัญชี ข้อ.5 ในการเขยี นตวั เลขน้นั ควรเขยี นใหต้ รงหลกั เสมอ เช่น หลักหน่วยกเ็ ขียนให้ตรงกบั หลักหน่วย เหลา่ น้ีเปน็ ตน้ ตวั เลขทุก ๆ ๓ ตวั ให้ใช้เครื่องหมาย \" , \" โดยนบั จากจดุ ทศนิยมไปทางซา้ ยมอื ทุก ๓ ตวั และ ถ้าไม่มเี ศษสตางค์ใหใ้ ชเ้ ครื่องหมาย \" - \" เชน่ 2,600.50 15,000.- 450,000.45

ขอ้ .6 ถา้ นักเรียน เขยี นตวั เลขผดิ หรอื ชอื่ บัญชีผิด ใหใ้ ชไ้ มบ้ รรทดั ขดี ฆา่ ตวั เลขหรอื ชอ่ื บัญชที ี่ผดิ ด้วย หมึกสเี ดยี วกัน แล้วเขียนตวั เลขที่ถูกไวข้ า้ งบนตัวเลขที่ผิด และลงช่อื ย่อกากับไว้ ไม่ควรขดู ลบตัวเลขหรือชื่อ บญั ชที ีผ่ ดิ หรอื เขียนตวั เลขหรือชอื่ บญั ชีทับลงไปที่ผิด ตัวอย่าง เชน่ หรอื