เล่มที่ 5 ปัญหาสิ่งแวดล้อมในทวีปอเมริกาเหนือ

เลม่ ท่ี 5

2 มาตรฐานการเรียนรู้และตวั ชว้ี ดั มาตรฐานการเรยี นรู้ ส 5.2 เข้าใจปฏิสมั พันธร์ ะหวา่ งมนษุ ย์กบั สภาพแวดล้อม ทางกายภาพทก่ี อ่ ให้เกิดการสรา้ งสรรค์วัฒนธรรม มจี ิตสานกึ และ มสี ว่ นร่วมในการอนุรักษ์ทรัพยากรและส่งิ แวดล้อมเพื่อการพฒั นาท่ยี ่ังยนื ตัวช้วี ดั 1. ระบุแนวทางการอนรุ กั ษ์ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดล้อม ในทวีปอเมรกิ าเหนือ 2. สารวจ อภิปรายประเด็นปญั หาเก่ียวกับสิ่งแวดลอ้ มท่เี กิดข้นึ ในทวีปอเมริกาเหนอื จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธบิ ายเกยี่ วกบั ปัญหาสิ่งแวดล้อมในทวปี อเมริกาเหนอื ได้ 2. วิเคราะห์ผลกระทบจากปัญหาสง่ิ แวดลอ้ มในทวีปอเมรกิ าเหนอื ได้ 3. เห็นความสาคัญในการเรยี นรู้เรอ่ื งปัญหาส่งิ แวดลอ้ ม ในทวีปอเมรกิ าเหนอื

3 คาชแ้ี จงสาหรับครู 1. บทเรียนสาเรจ็ รูปชุดนี้สาหรับประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ เรือ่ ง ปญั หาสง่ิ แวดล้อมในทวปี อเมริกาเหนอื กลุ่มสาระการเรียนรู้ สงั คมศกึ ษา ศาสนา และวัฒนธรรม ชั้นมัธยมศึกษาปที ่ี 3 2. บทเรยี นสาเรจ็ รปู น้ีเสรมิ สาหรบั นักเรียนทเ่ี รียนดี ชว่ ยนกั เรยี น ทเ่ี รยี นชา้ และซอ่ มเสริมนักเรียนท่ขี าดเรยี น โดยใหน้ ักเรยี นศกึ ษาบทเรยี น ด้วยตนเองตามลาดบั ข้นั 3. ศึกษาบทเรยี นสาเร็จรปู ตงั้ แตก่ รอบแรกถงึ กรอบสุดทา้ ย ท้ังเน้อื หาและกจิ กรรมใหเ้ ขา้ ใจกอ่ น 4. ศกึ ษาว่ากจิ กรรมในกรอบใดท่ีครตู อ้ งเปน็ ผใู้ หค้ าแนะนาหรอื ให้คาปรกึ ษา 5. ช้แี จงให้นกั เรียนอา่ นคาแนะนาในการใชบ้ ทเรียนสาเรจ็ รปู และ ปฏิบัติตามทกุ ขน้ั ตอน ทกุ กรอบ ท้งั เน้ือหา กจิ กรรม คาถาม คาตอบ หรอื แบบทดสอบกอ่ นเรยี นและหลังเรียน 6. ขณะนักเรียนศึกษาบทเรยี นสาเร็จรปู ครทู าหนา้ ทีเ่ ป็นที่ปรึกษา คอยให้คาแนะนา ชว่ ยเหลือยามทนี่ กั เรียนเกดิ ปญั หา 7. ครูควรเนน้ ย้าให้นักเรียนมีความซอื่ สตั ย์ตอ่ ตนเอง ไม่ควรดเู ฉลย ก่อนตอบคาถาม

4 คาแนะนาสาหรับนักเรยี นในการใชบ้ ทเรยี นสาเรจ็ รูป 1. บทเรยี นสาเร็จรูปน้สี รา้ งขึน้ เพอ่ื ให้นกั เรยี นสามารถศึกษาและพัฒนา ตนเองใหม้ ีความรคู้ วามเข้าใจ เรอื่ ง ปญั หาส่ิงแวดลอ้ มในทวปี อเมรกิ าเหนือ 2. บทเรียนสาเร็จรูปนไี้ มใ่ ชข่ ้อสอบ ไมต่ ้องกังวลใจเรอ่ื งคะแนนทจ่ี ะได้ หรอื กังวลวา่ จะทาไม่เสร็จทนั เพอื่ น 3. นกั เรียนทาแบบทดสอบก่อนเรียนกอ่ นศกึ ษาบทเรยี น 4. ศกึ ษาบทเรียนสาเรจ็ รปู อยา่ งช้า ๆ เรยี งตามลาดับตัง้ แตก่ รอบแรกถงึ กรอบสดุ ทา้ ยอยา่ ข้ามกรอบ อ่านเนื้อหาให้เขา้ ใจ ถา้ ไม่เข้าใจใหย้ อ้ นกลับไป อา่ นใหม่อกี ครัง้ จนกว่าจะเขา้ ใจ 5. เมื่อนักเรียนเขา้ ใจบทเรียนแล้วให้ตอบคาถามแตล่ ะกรอบลงใน สมุดบันทกึ ท่ีครแู จกให้ ไมใ่ หเ้ ขยี นคาตอบลงในบทเรยี นสาเร็จรปู นี้ และ ไมเ่ ปดิ ดคู าตอบกอ่ น 6. เมอ่ื ตอบคาถามในกรอบทีน่ กั เรียนศกึ ษาเสร็จแลว้ ใหเ้ ปิดหนา้ ตอ่ ไป เพอ่ื ตรวจคาตอบ 7. ถ้าตอบคาถามได้ถูกต้องให้ศกึ ษาบทเรียนในกรอบตอ่ ไป ถ้าตอบผดิ ใหย้ อ้ นกลบั ไปศึกษาใหมจ่ นกวา่ จะเขา้ ใจและตอบคาถามได้ถกู ต้อง 8. เมือ่ นักเรียนศึกษาบทเรียนและตอบคาถามครบทกุ กรอบแล้ว ให้นกั เรยี นทาแบบทดสอบหลังเรยี น เสรจ็ แลว้ ตรวจคาตอบในเฉลยหนา้ ต่อไป เพอื่ ดผู ลความก้าวหนา้ ของตนเอง 9. เสรจ็ แล้วเกบ็ บทเรียนสาเรจ็ รูปสง่ ครูผสู้ อน การศึกษาบทเรยี นสาเร็จรปู นี้ จะประสบผลสาเร็จเม่ือมีความต้ังใจ และมคี วามซ่ือสตั ย์ต่อตนเอง คอื ไมเ่ ปดิ ดคู าเฉลยก่อน

5 แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เรอ่ื ง ปญั หาสง่ิ แวดล้อมในทวปี อเมริกาเหนือ คาสัง่ ใหน้ กั เรียนกาเคร่อื งหมาย X ทบั หน้าข้อทถ่ี ูกท่ีสุดลงในกระดาษคาตอบ 1. ปญั หาแผน่ ดินไหวและภเู ขาไฟระเบิดในทวปี อเมริกาเหนอื พบมากในบรเิ วณใด ก. ทางตอนใตข้ องทวีป ข. ทางด้านตะวันออกของทวปี ค. ทางด้านตะวนั ตกของทวปี ง. ทางด้านเหนือของทวีป 2. ปัญหาไฟปา่ ในทวปี อเมรกิ าเหนือส่งผลกระทบต่อการดาเนินชีวิต ของประชาชนในประเทศใดมากทส่ี ดุ ก. ประเทศสหรฐั อเมริกา ข. ประเทศแคนาดา ค. ประเทศเม็กซิโก ง. ประเทศฮอนดรู ัส 3. ปัญหาไฟปา่ ในทวีปอเมรกิ าเหนือไม่ได้ส่งผลกระทบต่อสิง่ ใด ก. ระบบนเิ วศวิทยา ข. ชวี ิตและทรัพยส์ ินของประชาชน ค. สภาพภมู ิอากาศของโลก ง. การเปลี่ยนแปลงของสภาพภมู ิประเทศ 4. ปรากฏการณล์ านินญาส่งผลกระทบตอ่ การดารงชีวิตของประชาชน ในประเทศใดของทวีปอเมริกาเหนือมากท่ีสดุ ก. ประเทศแคนาดา ข. ประเทศสหรฐั อเมริกา ค. ประเทศเม็กซโิ ก ง. ประเทศปานามา

6 5. ปัญหาฝนกรดในทวปี อเมริกาเหนือมกั เกดิ ในเขตที่มีกจิ กรรม ทางเศรษฐกจิ แบบใด ก. เขตที่ประชาชนประกอบอาชพี การเกษตรกรรม ข. เขตท่ีประชาชนประกอบอาชพี อุตสาหกรรม ค. เขตทป่ี ระชาชนประกอบอาชพี การบรกิ าร ง. เขตที่ประชาชนประกอบอาชพี การทาเหมืองแร่ 6. ปญั หาฝนกรดในทวปี อเมรกิ าเหนือจะสง่ ผลกบั สงิ่ ปลูกสรา้ งที่ สรา้ งมาจากวสั ดชุ นดิ ใดมากทีส่ ดุ ก. สิง่ ปลกู สร้างท่ีสรา้ งมาจากไม้เนื้ออ่อน ข. ส่ิงปลูกสร้างทีส่ ร้างมาจากไมเ้ นอื้ แขง็ ค. สิง่ ปลกู สร้างทสี่ รา้ งมาจากหินอ่อน ง. สิ่งปลูกสร้างทส่ี รา้ งมาจากอิฐ 7. ประเทศในทวีปอเมรกิ าเหนอื ท่ีมีสว่ นทาให้เกิดปญั หาโลกรอ้ น มากท่สี ดุ คอื ประเทศใด ก. ประเทศสหรัฐอเมริกา ข. ประเทศแคนาดา ค. ประเทศเม็กซโิ ก ง. ประเทศฮอนดรู สั 8. การเกดิ ภาวะโลกรอ้ นในปัจจุบนั ไม่สง่ ผลกระทบให้เกดิ ปญั หาใด ก. ปัญหานา้ แข็งในเขตข้ัวโลกละลายอยา่ งรวดเร็ว ข. ปญั หาอณุ หภมู ขิ องน้าในมหาสมทุ รเพิ่มสงู ขึน้ ค. ปัญหาการเปลีย่ นแปลงของสภาพภูมอิ ากาศ ง. ปัญหาแผน่ ดินไหวและภเู ขาไฟระเบดิ

7 9. หากตอ้ งการศึกษาเกี่ยวกบั มลภาวะทางอากาศในเมืองใหญ่ของ ทวปี อเมริกาเหนอื ควรเดนิ ทางไปศึกษาท่เี มอื งใด ก. กรงุ ฮาวานา ประเทศคิวบา ข. เมืองแวนคูเวอร์ ประเทศแคนาดา ค. กรุงเม็กซโิ กซิตี ประเทศเมก็ ซโิ ก ง. เมืองบอสตัน ประเทศสหรัฐอเมรกิ า 10. ในชว่ งปีทผี่ ่านมาสหรฐั อเมรกิ าเกิดเหตรุ ะเบิดทแ่ี ทน่ ขุดเจาะนา้ มนั จนกอ่ ให้เกดิ การร่วั ไหลของนา้ มนั ในทะเลบรเิ วณอา่ วเม็กซิโก เหตุการณ์ดังกลา่ วส่งผลเสียหลายประการ ยกเวน้ ขอ้ ใด ก. ราคานา้ มนั ดิบขยบั ตวั ลดต่าลง ข. การปนเปอ้ื นของคราบน้ามนั บริเวณชายหาด ค. การตกค้างของสารเคมีท่ใี ช้กาจัดคราบน้ามนั ง. การเพาะเล้ียงสตั วน์ า้ ตามแนวชายฝั่งลดปริมาณลง ตอบถกู กข่ี อ้ ค่ะ แลว้ ตอบผดิ กข่ี ้อค่ะ ถา้ ตอบผดิ ไมเ่ ป็นไรนะคะ เราไปศกึ ษา รายละเอียดของปญั หาส่งิ แวดล้อม ในทวปี อเมริกาเหนือกันดีกวา่ ค่ะ

8 กรอบท่ี 1 ปญั หาสง่ิ แวดล้อมในทวปี อเมรกิ าเหนือ ความเจริญเติบโตทางเศรษฐกจิ อยา่ งรวดเร็วของทวปี อเมรกิ าเหนอื มีการขยายพืน้ ท่ีเพื่อการเพาะปลกู เลี้ยงสตั ว์ สรา้ งโรงงานอตุ สาหกรรม ทอ่ี ยู่อาศัย ขยายเสน้ ทางคมนาคมขนสง่ ทาเหมอื งแร่ และอืน่ ๆ เพื่อ สร้างผลผลิตออกมา การมีจานวนประชากรเพ่ิมขนึ้ มาก รวมทงั้ เปน็ ทวปี ที่มีการใชส้ ่งิ ของเพ่อื การอปุ โภคจานวนมหาศาล สง่ ผลให้เกดิ ปญั หา สง่ิ แวดล้อมตามมาหลายประการ ซ่ึงนอกจากปญั หาเรื่องการเปลย่ี นแปลง สภาพภูมอิ ากาศ (Climate Change) อนั เปน็ ผลมาจากภาวะโลกร้อน (Global Warming) เชน่ เดียวกับภูมภิ าคอนื่ ๆ ของโลกแล้วทวปี อเมรกิ า เหนอื ยงั มีปญั หาสิ่งแวดลอ้ มท่ีสาคัญ ดังน้ี 1. มลพษิ ทางอากาศ การทท่ี วีปอเมรกิ าเหนอื มีโรงงาน อุตสาหกรรมและยานพาหนะจานวนมาก โดยเฉพาะในสหรฐั อเมริกา และเมก็ ซโิ ก ซงึ่ ส่วนใหญใ่ ช้เชอื้ เพลงิ ฟอสซลิ และปลอ่ ยแก๊สคาร์บอน ไดออกไซต์ ซัลเฟอร์ไดออกไซต์ออกมา ซึ่งแมจ้ ะมมี าตรการควบคุมท่ี เขม้ งวด แตป่ รมิ าณที่มมี ากก็สง่ ผลใหบ้ ริเวณเขตเมอื งใหญม่ ีมลพษิ ทาง อากาศอย่างรุนแรง เช่น ฝนกรด ซง่ึ เปน็ อนั ตรายต่อสขุ ภาพของ ประชากรตน้ ไม้โดยเฉพาะกรงุ เมก็ ซโิ กซิตี ที่มลี กั ษณะภูมปิ ระเทศเปน็ แอง่ กระทะ การถา่ ยเทของอากาศไม่สะดวก ปริมาณมลพิษทางอากาศ สูงมากเปน็ อันดับต้น ๆ ของโลก และเปน็ ปญั หาทแี่ ก้ไขได้ลาบาก

9 มลพิษทางอากาศยังเป็นปญั หาของอีกหลายเมืองในทวีป เชน่ นวิ ยอรก์ ลอสแอนเจลสี ฟลิ าเดลเฟีย ซคิ าโก ของสหรฐั อเมรกิ า กวั เตมาลา ฮาราปวยบลาของเม็กซโิ ก เป็นต้น นอกจากนี้ มลพษิ ทาง อากาศเป็นตัวการทีท่ าให้การเกิดฝนกรดในทวีปของอเมรกิ าเหนือ มคี วามรนุ แรงมากขึน้ ดว้ ย รปู ที่ 1 ควนั จากโรงงานอุตสาหกรรมทาให้เกิดมลพิษทางอากาศ คาถาม ทมี่ า : www.siamsafety.com 1. สาเหตุใดที่ทาให้ทวปี อเมริกาเหนือมีมลพิษทางอากาศมาก 2. ฝนกรดเกดิ จากอะไร ตอบคาถามเสรจ็ แลว้ ไปตรวจคาตอบหน้าถัดไป ได้เลยคะ่

10 เฉลยคาตอบ 1. เนอ่ื งจากทวีปอเมริกาเหนือมโี รงงานอุตสาหกรรม กรอบที่ 1 และยานพาหนะจานวนมาก 2. เกิดจากแก๊สซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ไนโตรเจนออกไซด์ ตอบถูกใชไ่ หมคะ่ ทโ่ี รงงานอุตสาหกรรมและรถยนตป์ ลอ่ ยออกมา เกง่ จริง ๆ เลย กรอบท่ี 2 2. ขาดแคลนน้าสะอาดและมมี ลพษิ ทางน้า จานวนประชาชน ในเขตเมอื งมากกว่า 10 ล้านคนในทวปี อเมรกิ าเหนือประสบปัญหาขาด แคลนน้าสะอาดเพอ่ื การบริโภคและปญั หานจ้ี ะย่งิ ทวีความรุนแรงในพ้นื ที่ ทเ่ี ปน็ เขตทะเลทรายของเม็กซิโก รวมทง้ั ประเทศในภูมิภาคแครบิ เบยี นที่ มีสภาพเป็นเกาะ มแี หลง่ กักเก็บนา้ ตามธรรมชาติน้อยและมีการผสมของ นา้ เคม็ ในบางประเทศขาดแคลนน้าอยา่ งรุนแรง เช่น จาเมกา บาร์เบโดส เซนตค์ ิดสแ์ ละเนวิส เฮติ เกรนาดา จะตอ้ งออกมาตรการการใชน้ า้ รวมทงั้ สหประชาชาติต้องใหก้ ารสนบั สนนุ การตัง้ โรงงานการผลติ นา้ จดื จากทะเล แตก่ ารบรรเทาปัญหาลดลงได้เพยี งระดบั หนงึ่ เท่าน้นั ในทางกลับกนั กม็ ีปญั หาการกาจัดนา้ เสยี ทง้ั นา้ เสยี จากโรงงาน อตุ สาหกรรม อาคาร บา้ นเรอื น ซงึ่ กาลงั เป็นปญั หาใหญ่ของทุกประเทศ โดยเฉพาะประเทศเม็กซิโก ในอเมริกากลางและแครบิ เบยี น ซึ่งสามารถ กาจดั นา้ เสยี ไดเ้ พยี งส่วนนอ้ ยเท่าน้นั ที่เหลอื ต้องระบายส่แู หล่งนา้ ธรรมชาติ ซึง่ กอ่ ให้เกิดผลกระทบตอ่ ส่ิงแวดลอ้ มตามมา ศกึ ษาตอ่ หน้าถดั ไปค่ะ

11 นอกจากน้ียงั มีมลพษิ ทางนา้ ทีเ่ กิดจากการใช้ปุ๋ยเคมี การใช้สาร ปราบศัตรูพชื ซ่งึ ถูกชะล้างลงสูแ่ หล่งน้าสะอาด การท้งิ สารเคมีลงในน้า รวมทงั้ อุบัติภยั จากการขดุ เจาะนา้ มัน เชน่ แท่นขุดเจาะน้ามนั ดีปวอร์ เตอร์ฮอไรซอน (Deepwater Horizon) ของบริษทั บพี ไี ด้เกิดระเบดิ ข้นึ เม่ือ 20 เมษายน ค.ศ.2010 ทาใหน้ า้ มันดบิ ประมาณ 4.9 ล้านบาร์เรล รั่วลงสทู่ ะเล สร้างความเสียหายอยา่ งมหาศาลต่อส่งิ แวดลอ้ มและระบบ นเิ วศรอบอา่ วเมก็ ซโิ กจนต้องทาการวจิ ยั ถึงผลกระทบจากเหตกุ ารณค์ ร้งั นไี้ มต่ ่ากว่า 200 โครงการ รปู ท่ี 2 การระเบิดของแทน่ ขดุ เจาะนา้ มนั ดปี วอเตอรฮ์ อไรซอน คาถาม ทมี่ า : www.matichon.co.th 1. ปญั หาการขาดแคลนนา้ ในทวปี อเมริกาเหนอื เกดิ จากอะไร 2. บริเวณใดในทวปี อเมรกิ าเหนือท่พี บปญั หาการขาดแคลนนา้ มากท่สี ดุ 3. การทแ่ี ทน่ ขดุ เจาะนา้ มันดปี วอเตอร์ฮอไรซอนเกดิ เหตุระเบดิ สง่ ผลเสยี หายในเรอ่ื งใดบา้ ง

12 เฉลยคาตอบ 1. การกักเกบ็ น้าตามธรรมชาติไดน้ ้อย กรอบท่ี 2 2. ประเทศเมก็ ซโิ ก ประเทศในอเมริกากลาง และหม่เู กาะในทะเลแครบิ เบยี น ตอบถกู ทกุ ข้อไชไ่ หม 3. สิ่งแวดลอ้ มและระบบนิเวศ เย่ียมมากจรงิ ๆ รอบอ่าวเม็กซิโก กรอบที่ 3 3. ทด่ี ินเสอ่ื มโทรม เปน็ ปญั หาใหญใ่ นเมก็ ซโิ กและอเมริกากลาง โดยพนื้ ดนิ มากกว่าร้อยละ 35 สญู เสยี ความอดุ มสมบูรณ์ อันเน่ืองมาจาก ทดี่ นิ มีการชะลา้ งพังทลายสูง การปลกู พชื ชนิดเดยี วกันซ้าท่ีเปน็ เวลานาน ดนิ เปน็ กรดหรือเค็มจัด ต่อเน่ืองมาจากการใชส้ ารเคมแี ละการขาดการ ดูแลบารุงรักษาดนิ อยา่ งถกู ต้อง และผลกระทบจากการทาเหมืองแร่ ส่งผลทาใหด้ นิ เส่ือมโทรมมธี าตอุ าหารตา่ ผลผลิตจากการเพาะปลกู มนี อ้ ย ไมค่ ุ้มกบั การลงทนุ เกษตรกรบางคนจึงตอ้ งมกี ารใช้ปุ๋ยเคมี ซึง่ จะสง่ ผลต่อ สภาพดนิ ในระยะยาวและมคี า่ ใชจ้ า่ ยสงู และบางส่วนไปบกุ รกุ ทาลายปา่ เพ่อื หาทด่ี ินเพาะปลกู แหลง่ ใหม่ คาถาม 1. สาเหตุใดทท่ี าให้ดินในเม็กซโิ กและอเมรกิ ากลางเสอื่ มโทรม 2. ให้นักเรียนบอกผลกระทบท่ีเกดิ จากดนิ เสื่อมโทรมในเมก็ ซโิ ก และอเมริกากลาง ตอบคาถามเสร็จแลว้ ไปตรวจ คาตอบหน้าถดั ไปได้เลยค่ะ

13 เฉลยคาตอบ 1. ทด่ี นิ มกี ารชะลา้ งพังทลายสงู การปลกู พืชชนิด กรอบท่ี 3 เดยี วกนั ซ้าทเ่ี ปน็ เวลานาน ดินเปน็ กรดหรือเค็มจดั ตอบถูกอกี แลว้ 2. ผลผลิตจากการเพาะปลกู มนี อ้ ยไมค่ ุม้ กับการลงทนุ เยี่ยมจริง ๆ คะ่ และบางสว่ นไปบุกรกุ ทาลายปา่ เพอื่ หาทดี่ นิ เพาะปลูกแหล่งใหม่ กรอบที่ 4 4. ขยะและสงิ่ ปฏกิ ูล สหรัฐอเมรกิ า แคนาดา และเม็กซโิ ก เปน็ ประเทศผู้บริโภครายใหญ่ของโลก ส่งผลให้สรา้ งขยะและสง่ ผลให้ขยะ และสิ่งปฏกิ ลู ออกมามาก รวมไปถึงประเทศอื่น ๆ ในทวปี กล็ ว้ นแตม่ ี ปริมาณขยะเพมิ่ มากข้ึนเช่นกนั โดยเฉพาะในเขตเมอื งใหญท่ ี่มปี ระชากร หนาแนน่ ซ่งึ ในการจัดการขยะและสิ่งปฏกิ ลู บางส่วนไปกาจดั ในโรงงาน แตส่ ว่ นมากยังตกคา้ งอยู่ในส่ิงแวดลอ้ ม ถูกเผาทาลาย หรือกลบฝังในดนิ พื้นที่หลายแห่งของเมืองมีกองขยะหลงเหลืออยู่ซึ่งได้สง่ ผลให้มลพษิ แต่ ในสหรฐั อเมริกาและแคนาดามกี ารใหเ้ อกชนเข้ามารับผดิ ชอบ การกาจัด ขยะและสง่ิ ปฏกิ ูลจงึ คอ่ นขา้ งได้มาตรฐาน นอกจากนยี้ ังมกี ารนาขยะ บางสว่ นมาใช้ใหมแ่ ปรรปู หรือนาไปใช้เป็นเชอื้ เพลิงเพ่อื ผลติ ไฟฟ้า นอกจากน้ี ยังมขี ยะอเิ ลก็ ทรอนิกสป์ ริมาณมากในสหรัฐอเมริกา และต้นทุนในการกาจดั คอ่ นข้างสงู จึงมบี ริษทั บางแหง่ แอบลกั ลอบส่งไป ให้ชาวบา้ นท่ยี ากจนในจนี อนิ เดีย และประเทศในทวีปแอฟริกาทาการ เผาเพ่ือแยกเอาโลหะออกมา ซงึ่ วธิ กี ารเชน่ นี้ แม้ช่วยสร้างงานแตข่ ยะ ประเภทน้ีมีสารพิษของปรอทและตะกัว่ อยู่ ซงึ่ เป็นอนั ตรายตอ่ สขุ ภาพ ของชาวบา้ นและก่อมลพษิ ต่อสง่ิ แวดลอ้ มเป็นอย่างมาก คาถาม ในประเทศสหรัฐอเมรกิ าและแคนาดามวี ธิ กี ารกาจดั ขยะอยา่ งไร

14 เหน่ือยจงั เลยคะ่ ขอพกั สักนดิ นะคะ ไดซ้ ิค่ะ… ถา้ หายเหน่อื ยแล้ว ไปตรวจคาตอบ แลว้ ศึกษาเนื้อหากันต่อ ในหนา้ ถดั ไปนะคะ ถ้าอยา่ งนนั้ ไปศกึ ษาต่อเลย ดีกว่า หายเหนอ่ื ยแลว้

15 เฉลยคาตอบ นาขยะบางส่วนไปใช้ทาเชื้อเพลิงผลิตกระแสไฟฟา้ กรอบท่ี 4 ตอบถกู ใชไ่ หม เก่งมากคะ่ กรอบท่ี 5 5. แผน่ ดนิ ไหวและภูเขาไฟระเบดิ โดยเฉพาะชายฝ่งั ตะวนั ตก ตดิ กับมหาสมทุ รแปซิฟกิ เนอ่ื งจากเป็นเขตทม่ี ีโครงสร้างทางธรณีวิทยา เป็นเขตหนิ ใหม่ทโ่ี ครงสร้างยงั ไม่มีความม่ันคง โดยปัญหาแผ่นดนิ ไหว จะเกิดพร้อมกบั เหตกุ ารณภ์ ูเขาไฟระเบดิ โดยเมอ่ื ความร้อนดันตวั ออกมาจากภายในโลกก็จะเกิดความสั่นสะเทือนขน้ึ และตามมาดว้ ยการ เกิดภเู ขาไฟระเบิดรุนแรงจะมากหรือน้อยขนึ้ อยู่กบั พลังงานทสี่ ะสมใน ช้ันหนิ แขง็ ภายในโลก โดยพ้ืนท่ที างตะวนั ตกของทวปี อเมรกิ าเหนอื จัดอยู่ ในเขตแผน่ ดนิ ไหวและภูเขาไฟระเบิดทส่ี าคญั ของโลก หรือเรียกว่า ริงออฟไฟร์ (Ring of fire) เหตุการณ์แผน่ ดินไหวในทวปี อเมริกาเหนอื ครั้งสาคญั เกดิ ข้ึนทร่ี ัฐอะแลสกาของประเทศสหรฐั อเมริกาในปี พ.ศ.2507 วดั ความสนั่ สะเทอื นได้ 9.2 ริกเตอร์ ภูเขาไฟที่สาคัญในทวีปอเมรกิ าเหนือ เชน่ ภูเขาไฟโปโปคาเตเปตใิ นประเทศเมก็ ซโิ ก ซึง่ มีความสูงถึง 17,802 ฟุต ภูเขาไฟปิโกเดอโอรซิ าบา มคี วามสงู ถึง 18,619 ฟตุ ผลกระทบจากเหตกุ ารณ์แผน่ ดินไหวและภเู ขาไฟระเบดิ ในทวปี อเมรกิ าเหนอื พอสรปุ ได้ดงั นี้ 5.1 ทาให้เกิดความเสียหายต่อชวี ิตและทรัพย์สนิ ของ ประชาชนอย่างมาก เช่น ในปี พ.ศ. 2509 ภูเขาไฟเซ็นต์เฮเลนส์ใน ประเทศสหรัฐอเมริการะเบิดทาให้มีผเู้ สยี ชีวติ 1,000 คน ประเทศในทวปี อเมริกาท่ีได้รบั ผลกระทบจากเหตุการณแ์ ผ่นดินไหวและภูเขาระเบิดมาก ทสี่ ดุ คือ ประเทศเมก็ ซิโก

16 5.2 ส่งผลกระทบตอ่ บรรยากาศของโลก เพราะเมือ่ เกดิ ภูเขาไฟระเบดิ ก็จะมปี รมิ าณฝุน่ ละอองลอยข้นึ สู่ช้ันบรรยากาศจานวน มาก สง่ ผลทาใหเ้ กดิ ปัญหาทางมลพิษทางอากาศและกระทบถงึ สุขภาพ ของประชาชน รูปท่ี 3 ภเู ขาไฟเซน็ ต์เฮเลนส์ ทม่ี า : http://th.wikipedia.org คาถาม 1. บรเิ วณใดของทวปี อเมรกิ าเหนอื มกั พบปญั หาแผ่นดนิ ไหวและ ภเู ขาไฟระเบดิ 2. การเกดิ ภเู ขาไฟระเบิดจะรนุ แรงมากหรอื น้อยข้นึ อยกู่ ับสิง่ ใด 3. ประเทศใดในทวปี อเมริกาเหนือที่ไดร้ ับผลกระทบจากแผ่นดินไหว และภูเขาไฟระเบดิ มากท่สี ดุ ตอบคาถามเสร็จแลว้ ไปตรวจคาตอบหน้าถดั ไป ไดเ้ ลยคะ่

17 เฉลยคาตอบ 1. ชายฝ่ังตะวันตกตดิ กับมหาสมทุ รแปซฟิ กิ กรอบที่ 5 2. พลงั งานทส่ี ะสมในชัน้ หนิ แข็งภายในโลก 3. เมก็ ซิโก ตอบถกู อกี แลว้ มอบรางวัลให้คนเก่งคะ่ กรอบท่ี 6 6. ไฟปา่ ในทวปี อเมริกาเหนือ โดยเฉพาะในเขตของประเทศ สหรัฐอเมริกาบรเิ วณชายฝ่ังตะวนั ตกริมชายฝ่ังมหาสมทุ รแปซฟิ กิ เนือ่ งจากเปน็ เขตทีม่ กี ระแสลมแรง มีอากาศแห้งแลง้ จึงเป็นปัจจัยที่ สาคัญทีท่ าใหเ้ กิดปัญหาไฟปา่ โดยเฉพาะในมลรัฐแคลิฟอร์เนียของ ประเทศสหรัฐอเมริกาจะเกิดปัญหาไฟปา่ เปน็ ประจาทกุ ปี ผลกระทบที่ เกิดจากปัญหาไฟปา่ ในทวีปอเมรกิ าเหนอื พอสรปุ ได้ดังนี้ 6.1 ทาใหร้ ะบบนเิ วศวทิ ยาเปลีย่ นไป เนอื่ งจากไฟป่าจะ ทาลายพนั ธพุ์ ชื และสัตว์บางชนิดใหส้ ญู พนั ธไุ์ ป ทาใหเ้ กิดความไม่สมดลุ ในธรรมชาติ 6.2 ทาลายชวี ิตและทรพั ย์สนิ ของประชาชนเป็นจานวนมาก เนอื่ งจากการทม่ี ีกระแสลมท่ีพัดแรงประกอบกบั เปน็ เขตทมี่ ภี ูมอิ ากาศ แห้งแลง้ ทาให้ไฟปา่ ลกุ ลามได้อยา่ งรวดเร็วทาลายชวี ติ และทรัพย์สินของ ประชาชนได้เปน็ จานวนมากในแต่ละปี 6.3 สง่ ผลกระทบต่อสภาพภมู ิอากาศของโลกโดยมสี ่วนสาคัญ ทที่ าให้เกิดภาวะโลกร้อน เน่ืองจากจะมกี ๊าซคาร์บอนไดออกไซด์กระจาย ข้ึนส่ชู นั้ บรรยากาศเป็นจานวนมาก เปน็ การทาลายโอโซนส่งผลให้มี อากาศที่รอ้ นเพ่มิ มากขึน้

18 รปู ท่ี 4 ไฟป่า ทีม่ า : http://wowboom.blogspot.com รปู ที่ 5 ความเสยี หายจากการเกดิ ไฟปา่ ทมี่ า : http://wowboom.blogspot.com คาถาม 1. รฐั ใดในสหรัฐอเมริกาท่เี กดิ ปญั หาไฟปา่ เป็นประจาทุกปี 2. ปัจจัยใดท่กี ่อให้เกดิ ไฟปา่ ในประเทศสหรฐั อเมริกาบรเิ วณชายฝง่ั ตะวนั ตกริมชายฝ่งั มหาสมุทรแปซฟิ กิ 3. เม่ือเกดิ ไฟป่าจะสง่ ผลกระทบตอ่ สภาพภมู อิ ากาศของโลกอยา่ งไร ไปตรวจคาตอบหน้า ถัดไปไดเ้ ลยนะคะ

19 เฉลยคาตอบ 1. รัฐแคลิฟอรเ์ นยี ตอบถูกไหมค่ะ กรอบท่ี 6 2. เปน็ บริเวณทมี่ กี ระแสลมแรง ถา้ ผดิ ไมเ่ ปน็ ไร กลับไป ศกึ ษาเนือ้ หาใหม่ได้ และอากาศแหง้ แล้ง 3. ภาวะโลกรอ้ น กรอบท่ี 7 7. ปรากฎการณ์ลานินญา ในเขตทวปี อเมรกิ าเหนอื โดยจะเปน็ ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติที่ตรงขา้ มกบั ปรากฏการณเ์ อลนโิ ญ่ คอื ลานนิ ญาจะทาให้เกดิ ฝนตกชกุ ในทวปี อเมริกาเหนือ โดยเฉพาะในเขต ประเทศสหรฐั อเมรกิ า บางครงั้ ปรากฏการณล์ านนิ ญาจะเกดิ ขึ้นในเขตท่ี เกิดปรากฏการณเ์ อลนโิ ญ่สนิ้ สดุ ลง ผลกระทบจากการเกดิ ปรากฏการณ์ ลานนิ ญาในทวปี อเมรกิ าเหนอื ที่สาคัญ คอื 7.1 ทาใหเ้ กิดปัญหาพื้นท่นี า้ ทว่ มขงั เป็นบรเิ วณกว้าง เนอ่ื งจากปรากฏการณ์ลานนิ ญาจะทาใหม้ ปี ริมาณฝนตกเปน็ จานวนมาก ในพ้ืนที่ ส่งผลใหเ้ กิดปัญหานา้ ท่วมขงั สร้างความเดือดรอ้ นแก่ ประชาชน 7.2 พืชผลทางการเกษตรได้รับความเสียหาย อันเป็นผลมา จากการมปี ริมาณน้าฝนทีม่ ากและการมฤี ดฝู นอนั ยาวนานอาจทาใหพ้ ืชผล การเกษตรบางประเภทไดร้ ับความเสยี หาย 7.3 ทาให้วถิ กี ารดาเนินชวี ิตของประชาชนเปลยี่ นแปลง อนั เนื่องมาจากการทมี่ ีฝนตกชกุ ประชาชนจาเปน็ ตอ้ งปรับเปล่ยี นวถิ กี าร ดาเนินชีวิตของตนเองให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมทเี่ ปลย่ี นไป สง่ ผล ใหเ้ กดิ วัฒนธรรมใหม่ ๆ

20 รปู ที่ 6 ผลกระทบจากปรากฏการณ์ลานนิ ญา ทมี่ า : www.dailynews.co.th ศกึ ษาเนอ้ื หาเขา้ ใจ แลว้ ไปตอบคาถาม กนั เลยคะ่ คาถาม 1. ปรากฏการณล์ านนิ ญาเปน็ ปรากฏการณท์ างธรรมชาติ ที่ก่อให้เกดิ สง่ิ ใด 2. สาเหตทุ พ่ี ชื ผลทางการเกษตรเสยี หายเน่ืองจากการเกดิ ปรากฏการณ์ลานินญาเพราะ ตอบคาถามเสรจ็ ยังคะ่ ถา้ เสร็จแล้ว.. ไปตรวจ คาตอบหน้าถดั ไปกันเลยค่ะ

เฉลยคาตอบ 1. ฝนตกชกุ 21 กรอบที่ 7 2. มปี รมิ าณน้าฝนมากเกินไป ตอบถูกใช่ไหม เยี่ยมจรงิ ๆ คะ่ กรอบท่ี 8 8. ปัญหาโลกร้อน เป็นปรากฏการณท์ อ่ี ุณหภูมิเฉลยี่ ของโลก เพิม่ สงู ขึ้น อนั มีสาเหตกุ ารเกิดเน่ืองจากโลกของเราพัฒนาขึน้ อยา่ งมาก ในการดารงชวี ิตประจาวนั มีการนาเอาเทคโนโลยมี าใชม้ ากขนึ้ มกี าร ตัดไม้ทาลายป่า เผาปา่ ความร้อนจากเครอื่ งจกั รต่าง ๆ ประกอบกับมี การปลอ่ ยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์และกา๊ ซเรือนกระจกตา่ ง ๆ ข้นึ สชู่ ้นั บรรยากาศซึ่งจะเปน็ ตวั กักเกบ็ ความรอ้ นจากแสงอาทติ ยไ์ วไ้ มใ่ หค้ ายออก สู่บรรยากาศกจ็ ะสง่ ผลให้อณุ หภูมขิ องโลกสงู ข้นึ โดยเฉพาะประเทศ สหรฐั อเมริกา มสี ว่ นทาให้โลกร้อนมากทสี่ ดุ โดยทเี่ ป็นประเทศทป่ี ลอ่ ย ก๊าซพษิ ขึน้ สชู่ นั้ บรรยากาศมากเปน็ อันดบั 1 ถงึ ประมาณร้อยละ 36 ของโลก จงึ ทาใหโ้ ลกของเราร้อนขนึ้ อยา่ งรวดเร็ว ผลกระทบท่ีเกดิ จาก ปัญหาโลกร้อนที่สาคัญ มดี งั น้ี 8.1 น้าแข็งในเขตขัว้ โลกละลายอยา่ งรวดเร็ว ส่งผลให้ ปริมาณน้าในมหาสมทุ รเพม่ิ ขึ้นอยา่ งรวดเร็วซ่ึงจะทว่ มในเขตพน้ื ท่ชี ายฝงั่ ที่ต่า สง่ ผลให้พ้ืนดนิ ของโลกถูกน้าทว่ มไปเปน็ จานวนมาก เชน่ ในพื้นที่ ทางดา้ นตะวนั ออกของอเมริกาเหนือในรัฐฟลอรดิ าและหลยุ เซียนาของ สหรัฐอเมริกา เปน็ ต้น 8.2 อุณหภูมขิ องนา้ ในมหาสมทุ รเพม่ิ สงู ขนึ้ ซ่งึ จะสง่ ผล กระทบตอ่ ระบบนิเวศวทิ ยาตา่ ง ๆ อยา่ งมาก ส่งผลใหเ้ กิดปญั หาขาด แคลนน้าจดื ในโลกมาก

22 8.3 เกิดการเปลยี่ นแปลงของสภาพภมู อิ ากาศ โดยจะมี อากาศท่ีแปรปรวนมากขึ้น เชน่ เขตแหง้ แลง้ ก็จะแห้งแล้งมากขึน้ หรอื เขตมรสุมกจ็ ะมปี ริมาณฝนตกมากขนึ้ รวมถงึ มีระยะเวลาทีน่ านขึ้น เป็นต้น 8.4 เกิดพายทุ มี่ คี วามรุนแรงโดยในตอนกลางของอเมรกิ า เหนือ จะไดร้ บั ความเสียหายจากพายุทอรน์ าโด และเมอื งทางชายฝงั่ ตะวนั ออกของสหรฐั อเมรกิ าจะได้รบั ความเสียหายจากพายเุ ฮอริเคน ซ่ึง พายทุ ง้ั สองเป็นพายหุ มุนที่มีอานภุ าพการทาลายล้างที่รนุ แรง สร้างความ เสยี หายตอ่ พื้นทใี่ นบริเวณกวา้ ง อนั เปน็ ผลมาจากการเกดิ ภาวะโลกรอ้ น 8.5 เกิดโรคระบาดโดยเฉพาะในเขตร้อนมากขนึ้ เปน็ การ พัฒนาของเชื้อโรคทต่ี ้านตอ่ ยาท่ีใช้รักษา ซึ่งทาให้ยากตอ่ การรักษาและ อาจเป็นสาเหตุทส่ี าคญั ทที่ าใหป้ ระชาชนเสียชวี ิตเป็นจานวนมากใน อนาคต โดยเฉพาะโรคทางผวิ หนังรวมถงึ โรคมะเร็งผวิ หนงั รปู ท่ี 7 น้าแขง็ ในเขตขัว้ โลกละลาย ทม่ี า : www.leamers.in.th คาถาม 1. ปัญหาโลกรอ้ นเกดิ จาก 2. ประเทศใดในทวปี อเมรกิ าเหนอื ท่ีมสี ว่ นทาใหเ้ กดิ ปญั หา โลกรอ้ นมากท่ีสดุ เพราะเหตใุ ด

23 เฉลยคาตอบ 1. การตัดไมท้ าลายปา่ เผาปา่ กรอบท่ี 8 ก๊าซคารบ์ อนไดออกไซด์ ตอบถูกอกี แลว้ 2. ประเทศสหรฐั อเมรกิ า เพราะปล่อยกา๊ ซพิษ เกง่ จรงิ ๆ ขนึ้ ส่ชู ั้นบรรยากาศมากเป็นอันดับ 1 ของโลก กรอบสดุ ท้าย สรุปปญั หาสง่ิ แวดล้อมในทวปี อเมรกิ าเหนอื ทวีปอเมริกาเหนอื มีความเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจคอ่ นข้าง รวดเร็ว มกี ารขยายพื้นท่ีการเพาะปลูก การเล้ียงสัตว์ โรงงาน อุตสาหกรรม ท่ีอยอู่ าศัย การขยายเสน้ ทางคมนาคม การทาเหมอื งแร่ การมจี านวนประชากรเพิ่มขน้ึ มาก รวมทั้งเปน็ ทวปี ท่ีมกี ารใช้สง่ิ ของ เพือ่ การอุปโภคบรโิ ภคจานวนมหาศาล ซึ่งส่งผลให้เกดิ ปญั หาส่งิ แวดลอ้ ม ตามมาหลายประการดงั น้ี 1. มลพษิ ทางอากาศ 2. ขาดแคลนนา้ สะอาดและมีมลพษิ ทางนา้ 3. ท่ดี ินเสื่อมโทรม เม่อื ศึกษาบทเรยี นจบแล้ว 4. ขยะและส่ิงปฏิกูล ขอให้ทกุ คนนาความรทู้ ไี่ ด้ 5. แผ่นดนิ และภูเขาไฟระเบดิ ไปทาแบบทดสอบหลังเรยี น 6. ไฟปา่ 7. ปรากฏการณ์ลานินญา กนั นะคะ 8. ปัญหาโลกรอ้ น

24 แบบทดสอบหลังเรยี น เร่ือง ปญั หาสิ่งแวดล้อมในทวปี อเมรกิ าเหนือ คาสั่ง ใหน้ ักเรียนกาเคร่ืองหมาย X ทบั หนา้ ข้อทถ่ี ูกที่สุดลงในกระดาษคาตอบ 1. ปัญหาไฟปา่ ในทวีปอเมริกาเหนือสง่ ผลกระทบต่อการดาเนินชีวติ ของประชาชนในประเทศใดมากทสี่ ดุ ก. ประเทศสหรฐั อเมริกา ข. ประเทศแคนาดา ค. ประเทศเมก็ ซิโก ง. ประเทศฮอนดรู ัส 2. ปญั หาแผ่นดินไหวและภเู ขาไฟระเบดิ ในทวีปอเมรกิ าเหนอื พบมากในบริเวณใด ก. ทางตอนใตข้ องทวีป ข. ทางดา้ นตะวันออกของทวปี ค. ทางดา้ นตะวนั ตกของทวีป ง. ทางด้านเหนอื ของทวปี 3. ปรากฏการณ์ลานินญาสง่ ผลกระทบตอ่ การดารงชวี ติ ของประชาชน ในประเทศใดของทวปี อเมริกาเหนือมากท่ีสุด ก. ประเทศแคนาดา ข. ประเทศสหรฐั อเมรกิ า ค. ประเทศเมก็ ซโิ ก ง. ประเทศปานามา 4. ปญั หาไฟปา่ ในทวปี อเมรกิ าเหนือไม่ไดส้ ่งผลกระทบตอ่ สิง่ ใด ก. ระบบนิเวศวิทยา ข. ชีวติ และทรัพย์สนิ ของประชาชน ค. สภาพภูมอิ ากาศของโลก ง. การเปล่ียนแปลงของสภาพภูมิประเทศ

25 5. ปัญหาฝนกรดในทวปี อเมริกาเหนอื จะสง่ ผลกับส่ิงปลูกสร้างที่ สร้างมาจากวัสดชุ นดิ ใดมากทส่ี ุด ก. สิ่งปลูกสร้างที่สร้างมาจากไม้เนอ้ื อ่อน ข. ส่ิงปลกู สร้างทส่ี รา้ งมาจากไมเ้ น้อื แขง็ ค. สิ่งปลูกสรา้ งที่สร้างมาจากหนิ อ่อน ง. ส่งิ ปลกู สร้างที่สร้างมาจากอิฐ 6. ปญั หาฝนกรดในทวปี อเมริกาเหนือมกั เกิดในเขตทม่ี ีกิจกรรม ทางเศรษฐกจิ แบบใด ก. เขตทปี่ ระชาชนประกอบอาชพี การเกษตรกรรม ข. เขตท่ปี ระชาชนประกอบอาชพี อตุ สาหกรรม ค. เขตที่ประชาชนประกอบอาชพี การบริการ ง. เขตท่ปี ระชาชนประกอบอาชพี การทาเหมอื งแร่ 7. การเกดิ ภาวะโลกรอ้ นในปัจจบุ ันไม่สง่ ผลกระทบใหเ้ กิดปัญหาใด ก. ปัญหานา้ แขง็ ในเขตขว้ั โลกละลายอยา่ งรวดเร็ว ข. ปัญหาอณุ หภมู ขิ องน้าในมหาสมุทรเพ่มิ สูงข้นึ ค. ปญั หาการเปลีย่ นแปลงของสภาพภมู อิ ากาศ ง. ปญั หาแผน่ ดนิ ไหวและภูเขาไฟระเบดิ 8. ประเทศในทวปี อเมรกิ าเหนือทม่ี สี ว่ นทาให้เกดิ ปัญหาโลกรอ้ น มากท่สี ดุ คอื ประเทศใด ก. ประเทศสหรัฐอเมรกิ า ข. ประเทศแคนาดา ค. ประเทศเมก็ ซิโก ง. ประเทศฮอนดูรัส

26 9. ในชว่ งปที ผ่ี า่ นมาสหรฐั อเมรกิ าเกิดเหตรุ ะเบิดทแ่ี ทน่ ขดุ เจาะนา้ มนั จนกอ่ ใหเ้ กิดการร่ัวไหลของนา้ มนั ในทะเลบรเิ วณอ่าวเมก็ ซโิ ก เหตกุ ารณ์ดังกลา่ วสง่ ผลเสียหลายประการ ยกเว้นขอ้ ใด ก. ราคานา้ มนั ดิบขยบั ตัวลดต่าลง ข. การปนเปื้อนของคราบน้ามันบรเิ วณชายหาด ค. การตกค้างของสารเคมที ใ่ี ช้กาจัดคราบนา้ มัน ง. การเพาะเลี้ยงสัตว์น้าตามแนวชายฝงั่ ลดปรมิ าณลง 10. หากตอ้ งการศกึ ษาเกย่ี วกับมลภาวะทางอากาศในเมืองใหญ่ของ ทวปี อเมรกิ าเหนือ ควรเดินทางไปศึกษาทเี่ มืองใด ก. กรงุ ฮาวานา ประเทศคิวบา ข. เมืองแวนคเู วอร์ ประเทศแคนาดา ค. กรงุ เมก็ ซิโกซติ ี ประเทศเมก็ ซโิ ก ง. เมอื งบอสตัน ประเทศสหรัฐอเมริกา ทาเสร็จแล้วไปตรวจคาตอบ ทเ่ี ฉลยกนั เลยนะคะ

27 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน 1. ค 6. ค 2. ก 7. ก 3. ง 8. ง 4. ข 9. ค 5. ข 10. ก เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น 1. ก 6. ข 2. ค 7. ง 3. ข 8. ก 4. ง 9. ก 5. ค 10. ค

28 บรรณานกุ รม กวี วรกวิน. หนงั สือเรียนกลุ่มสาระการเรยี นร้สู งั คมศึกษา ศาสนาและ วัฒนธรรม ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 3. กรงุ เทพฯ : พัฒนาคุณภาพวชิ าการ, 2548. เคน จันทร์วงษ.์ สงั คมศกึ ษา ม. 3. กรุงเทพฯ : ภมู บิ ัณฑิต, 2551. นิคม สมุ งคล. สงั คมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม ม. 3. กรุงเทพฯ : ไฮเอด็ พับลิชชง่ิ จากัด, 2551. วโิ รจน์ เอยี่ มเจริญ และคณะ. คมู่ อื ครู ภมู ิศาสตร์ ม. 3. กรงุ เทพฯ : อักษร เจรญิ ทัศน์, ม.ป.ป. สมมต สมบรู ณ์ และคณะ. หนังสือเรียน รายวิชาพืน้ ฐาน ภมู ศิ าสตร์ ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 3 กล่มุ สาระการเรียนรู้สังคมศกึ ษา ศาสนาและ วฒั นธรรม. กรุงเทพฯ : วฒั นาพานชิ , 2548. สมศกั ด์ิ สนิ ธรุ เวชญ์. หนังสือเรียนสาระการเรยี นรชู้ ดุ ปฏิรปู การเรยี นรู้ : วิธกี าร เรียน สังคมศึกษา ศาสนาและวัฒนธรรม ช้นั มัธยมศกึ ษาปที ่ี 3. กรุงเทพฯ : วฒั นาพานิช, 2547.

29

30