บทที่ 2 การบันทึกรายการเกี่ยวกับสินค้าในสมุดรายวัน

หน่วยที่ 2 การบนั ทึกรายการเกี่ยวกบั สินคา้ ในสมุดรายวนัการบนั ทึกรายการในกรณีไม่มีภาษีมูลคา่ เพิ่มการบนั ทึกรายการในกรณีมีภาษีมูลค่าเพ่ิมการผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทแบบฟอร์มบญั ชีแยกประเภท ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

1. การบนั ทกึ รายการในกรณไี ม่มภี าษมี ูลค่าเพม่ิการบนั ทกึ รายการในกรณไี ม่มภี าษมี ูลค่าเพม่ิ มหี ลกั การบนั ทกึ บญั ชีในสมุดรายวนั ทว่ั ไป ดงั นี้1.1 การซื้อขายสินค้า แบ่งออกเป็ น 4 กรณี ได้ดงั นี้1) ซื้อสินค้าเป็ นเงนิ สด บันทกึ บญั ชีโดยเดบติ ซื้อสินค้า xxx เครดติ เงนิ สด xxx2) ซื้อสินค้าเป็ นเงนิ เช่ือ บนั ทกึ บญั ชีโดยเดบิต ซื้อสินค้า xxx เครดติ เจ้าหนี-้ ร้าน........ xxx3) ขายสินค้าเป็ นเงนิ สด บนั ทกึ บญั ชีโดยเดบติ เงนิ สด xxx เครดติ ขายสินค้า xxx4) ขายสินค้าเป็ นเงนิ เช่ือ บันทกึ บญั ชีโดยเดบติ ลูกหนี-้ ร้าน...... xxx ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ เครดติ ขายสินค้า xxx

1.2 การส่งคืนสินค้าและการรับคืนสินค้า แบ่งออกเป็ น 4 กรณี ได้ดงั นี้1) การส่งคืนสินค้าทซ่ี ื้อเป็ นเงนิ สด บนั ทึกบญั ชีโดยเดบติ เงนิ สด xxxเครดติ ส่งคืนสินค้า xxx2) การส่งคืนสินค้าทซี่ ื้อเป็ นเงินเช่ือ บันทกึ บัญชีโดยเดบิต เจ้าหนี้ – ร้าน ....... xxxเครดติ ส่งคืนสินค้า xxx3) การรับคืนสินค้าที่ขายเป็ นเงินสด บันทึกบัญชีโดยเดบติ รับคืนสินค้า xxxเครดติ เงนิ สด xxx4) การส่งคืนสินค้าทซี่ ื้อสินค้าเป็ นเงนิ สด บนั ทกึ บัญชีโดยเดบิต รับคืนสินค้า xxxเครดติ ลูกหนี้ – ร้าน ...... xxx ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

2. การบันทึกรายการในกรณีทมี่ ี ภาษีมูลค่าเพม่ิการบันทกึ รายการในกรณีทมี่ ภี าษีมูลค่าเพม่ิ มหี ลกั การบันทกึ บญั ชีในสมุดรายวนั ทวั่ ไป ดงั นี้2.1 การซื้อขายสินค้า แบ่งออกเป็ น 4 กรณี ได้ดงั นี้1) ซื้อสินค้าเป็ นเงินสด บันทึกบัญชีโดยเดบติ ซื้อสินค้า xxx ภาษซี ื้อ xxx เครดติ เงนิ สด xxx2) ซื้อสินค้าเป็ นเงนิ เชื่อ บันทกึ บญั ชีโดยเดบิต ซื้อสินค้า xxx ภาษีซื้อ xxx เครดติ เจ้าหนี้ – ร้าน......... xxx ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

3) ขายสินค้าเป็ นเงนิ สด บนั ทกึ บญั ชีโดยเดบติ เงนิ สด xxxเครดติ ขายสินค้า xxx xxx ภาษขี าย xxx4) ขายสินค้าเป็ นเงนิ เช่ือ บันทึกบญั ชีโดย xxxเดบติ ลูกหนี้ – ร้าน........ xxxเครดติ ขายสินค้า ภาษขี าย ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

2.2 การส่งคืนสินค้าและรับคืนสินค้า แบ่งออกเป็ น 4 กรณี ได้ดงั นี้1) การส่งคืนสินค้าทซ่ี ื้อเป็ นเงนิ สด บนั ทกึ บัญชีโดยเดบติ เงนิ สด xxxเครดติ ส่งคืนสินค้า xxx ภาษซี ื้อ xxx2) การส่งคืนสินค้าทซี่ ื้อเป็ นเงนิ เช่ือ บนั ทกึ บญั ชีโดยเดบติ เจ้าหนี้ xxxเครดติ ส่งคืนสินค้า xxx ภาษซี ื้อ xxx ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

3) การรับคืนสินค้าทข่ี ายเป็ นเงนิ สด บนั ทกึ บญั ชีโดยเดบติ รับคืนสินค้า xxxภาษขี าย xxxเครดติ เงนิ สด xxx4) การรับคืนสินค้าทขี่ ายเป็ นเงนิ เช่ือ บันทกึ บญั ชีโดยเดบติ รับคืนสินค้า xxxภาษขี าย xxxเครดติ ลูกหนี้ – ร้าน ......... xxx ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

โอนปิ ดบญั ชีภาษีซ้ือ และบญั ชีภาษีขายโอนปิ ดบญั ชีภาษีซื้อ และบญั ชีภาษขี าย1. กรณภี าษขี ายมากกว่าภาษซี ื้อ ผลต่าง คือ จานวนเงนิ ค่าภาษีที่กจิ การจะต้องนาส่งกรมสรรพากรการบันทึกบญั ชีจะเป็ น ดงั นี้1.1 โอนปิ ดบญั ชีภาษีขาย และบญั ชีภาษีซื้อไปยงั บัญชีเจ้าหนี้ – กรมสรรพากรบนั ทกึ บัญชีโดยเดบิต ภาษีขาย xxx เครดติ ภาษีซื้อ xxx เจ้าหนี้ – กรมสรรพากร xxx1.3 การชาระค่าภาษี บนั ทกึ บัญชีโดยเดบติ เจ้าหนี้ – กรมสรรพากร xxx เครดติ เงนิ สด xxx ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

2. กรณภี าษซี ื้อมากกว่าภาษขี าย ผลต่าง คือ จานวนเงนิ ค่าภาษีที่กจิ การจะสามารถขอคืนจากการกรมสรรพากรได้ การบนั ทกึ บัญชีจะเป็ น ดงั นี้2.1 โอนปิ ดบัญชีภาษซี ื้อ และบัญชีภาษขี ายไปยงั บญั ชีลกู หนี้ – กรมสรรพากร บนั ทกึ บญั ชีโดยเดบิต ภาษีขาย xxxลูกหนี้ – กรมสรรพากร xxxเครดติ ภาษซี ื้อ xxx2.2 ได้รับคืนเงินค่าภาษี บันทกึ บัญชีโดยเดบติ เงนิ สด xxxเครดติ ลกู หนี้ – กรมสรรพากร xxx ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

3. การผ่านรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทท่วั ไป การผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภททว่ั ไป เมื่อได้บันทกึ รายการค้าในสมุดรายวนั ทว่ั ไปแล้ว มขี ้นั ตอนต่อไปนี้ 3.1 เปิ ดบัญชีแยกประเภท โดยเขียนช่ือบญั ชีเลขทบี่ ัญชี โดยดูช่ือบญั ชีจาก สมุดรายวนั ทว่ั ไป 3.2 ช่อง วนั เดือน ปี ให้เขยี น วนั เดือน ปี ตามทบ่ี นั ทกึ ไว้ในสมุดรายวนั ทวั่ ไป 3.3 ช่องรายการ ให้นาชื่อบญั ชีด้านตรงกนั ข้ามของรายการค้าท่บี นั ทกึ ไว้ใน สมุดรายวนั ทว่ั ไปมาบันทกึ 3.4 ช่องจานวนเงนิ ด้านซ้ายมือ และด้านขวามือจากสมุดรายวนั ทวั่ ไป ให้นา จานวนเงนิ ของช่องเดบิตและเครดิตมาบนั ทกึ ในบัญชีแยกประเภททวั่ ไป 3.5 ช่องหน้าบัญชี หน้าบญั ชีของบญั ชีแยกประเภททว่ั ไปจะใช้อกั ษรย่อ คือ ร.ว. 1 (สมุดรายวนั ทวั่ ไป หน้า 1) เรียงตามลาดบั หน้าบญั ชีในสมุดรายวนั ท่วั ไป ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

แบบฟอร์มของบญั ชีแยกประเภทแบ่งออกเป็ น 2 ชนิด ดงั นี้ 1. บญั ชีแบบมาตรฐาน (Standard account form) เป็ นบัญชีแยกประเภททแี่ บ่งออกเป็ น 2 ด้าน มีลกั ษณะทส่ี าคญั 3 ประการ คือ 1.1 ช่ือบญั ชี (Title of account) ของบญั ชีแยกประเภทแต่ละบัญชี 1.2 ด้านซ้ายของบญั ชี เรียกว่า ด้านเดบติ (Debit side) 1.3 ด้านขวาของบญั ชี เรียกว่า ด้านเครดติ (Credit side) ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

บัญชีแยกประเภทมาตรฐานจะเห็นได้ว่า มีลกั ษณะคล้ายตัวT จงึ เรียกได้อกี อย่างหนึ่งว่า T – Account ดังนี้ ชื่อบญั ชี ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

2. บัญชีแบบแสดงยอดดุล (Balance account form) เป็ นบัญชี แย ก ป ร ะ เ ภท ท่ีแส ด งใ ห้ เ ห็ น ถึงย อ ด คงเ หลื อ ไ ด้ ทุ ก ข ณ ะประกอบด้วย ชื่อบัญชี ช่องวนั ที่ รายการ หน้าบญั ชี เดบติ เครดิตและยอดคงเหลือเรียงตามลาดับกันมา บัญชีแยกประเภทแบบนี้เหมาะสาหรับกิจการขนาดใหญ่ที่มี่รายการค้าจานวนมาก ซึ่งต้องการทราบยอดคงเหลือของแต่ละบัญชีเพ่ือจัดทารายงานทางบัญชีทุกวัน เช่ น กิจการธนาคารพาณิชย์ บริษัทเงินทุนหลกั ทรัพย์ เป็ นต้น ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

ชื่อบัญชี เลขท.ี่ .. หน้าวนั ท่ี รายการ บัญ เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือ ชี ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

ตัวอย่างการบันทกึ บัญชีการขายสินค้า4 ต.ค. 2552 ขายสินค้าเป็ นเงนิ สด 2,000 บาท ภาษมี ูลค่าเพม่ิ 140 บาทออกเลขทใ่ี บกากบั ภาษี 01/0050 สมุดรายวนั ทว่ั ไปพ.ศ. 2552 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติเดือน วนั บญั ชี ท่ีต.ค. 4 เงนิ สด 101 2,140 - ขายสินค้า 401 2,000 - ภาษขี าย 202 140 - ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ ขายสินค้าเป็ นเงนิ สด ออกเลขทใี่ บกากับภาษี 01/0050

ตัวอย่างการบนั ทกึ บญั ชีการส่งคืนสินค้า7 ต.ค. 2552 ส่งคืนสินค้า จานวน 500 บาท ภาษีมูลค่าเพมิ่ 35 บาทได้รับเงนิ สดแล้ว สมุดรายวนั ทว่ั ไปพ.ศ. 2552 รายการ เลขที่ เดบติ เครดติเดือน วนั บญั ชี ท่ีต.ค. 7 เงนิ สด 101 535 - 502 500 - ส่ งคืนสินค้า 104 35 - ภาษซี ื้อ ส่งคืนสินค้า เน่ืองจากสินค้าชารุด ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

ตัวอย่างการบนั ทกึ บญั ชีการรับคืนสินค้า13 ต.ค. 2552 รับคืนสินค้าจากร้านวจิ ติ รา ในราคา 300 บาทภาษีมูลค่าเพม่ิ 21 บาท สมุดรายวนั ทว่ั ไปพ.ศ. 2552 รายการ เลขท่ี เดบติ เครดติเดือน วนั บญั ชี ท่ีต.ค. 13 รับคืนสินค้า 402 300 - - 202 21 - ภาษขี าย 102 321 ลูกหนี้ - ร้านวจิ ติ รา รับคืนสินค้าจากลูกหนี้ - ร้านวจิ ิตรา ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ

ตวั อย่างการบนั ทกึ การปิ ดบญั ชีภาษซี ื้อและภาษขี าย31 ต.ค. 2552 ปิ ดบัญชีภาษีซื้อและภาษีขาย ไปยงั บญั ชีภาษมี ูลค่าเพม่ิ สมุดรายวนั ทว่ั ไปพ.ศ. 2552 รายการ เดบติ เครดติเดือน วนั เลขที่ ท่ี บญั ชีต.ค. 31 ภาษขี าย 202 329 - ลูกหนี้ - กรมสรรพากร 103 721 - ภาษซี ื้อ - 104 1,050 โอนปิ ดบญั ชีภาษซี ื้อไปบญั ชีภาษมี ูลค่าเพม่ิ ครูพฒั นีย์ พรหมสุทธ์ิ