สุขศึกษา ม.2 หน่วยที่ 2 การเจริญเติบโตและพัมนาการในวัยรุ่น

การเจรญิ เตบิ โตและ พัฒนาการในวัยรนุ่

1 ปจั จยั ทมี่ ผี ลตอ่ การเจริญเติบโต และพฒั นาการในวยั รุ่น

เรมิ่ ขน้ึ เมอ่ื เกิดการปฏสิ นธิ “ ในครรภ์ เริม่ ตง้ั แตไ่ ขผ่ สมกบั ตวั อสจุ จิ นถงึ ทารกคลอดออกมาจากครรภม์ ารดาและ “เจริญเตบิ โตตามวยั เปน็ ลําดบั มกี ารเจรญิ เติบโต และพัฒนาการอย่างต่อเนอื่ งทกุ ระยะของอายุ ที่เพิม่ ขึ้น อัตราการเจริญเตบิ โตและพฒั นาการ ของบุคคลมคี วามแตกต่างกนั ข้ึนอยู่กับปจั จัย ท่เี กีย่ วข้องหลายประการ

ปัจจยั ท่มี ีผลตอ่ การเจริญเติบโต และพัฒนาการในวยั รนุ่ 123

1. พันธุกรรม หมายถึง ลักษณะของบุคคลที่ได้รับการถ่ายทอดมาจากบรรพ บุรุษ โดยการสืบสายเลือดมาจากพ่อ แม่ ปู่ ย่า ตา ยาย ลักษณะท่ีได้รับถ่ายทอดมาใน แตล่ ะบุคคลมคี วามแตกตา่ งกัน และมีผลต่อการเจรญิ เตบิ โตและพฒั นาการ ไดแ้ ก่ ลกั ษณะรปู รา่ ง หนา้ ตา ความสงู ลกั ษณะเส้นผม สผี ิว สตปิ ญั ญา และโรคบางโรค เช่น โรคธาลัสซีเมีย โรคฮีโมฟีเลีย คนเผือก ตาบอดสี โรคเบาหวาน ความพิการทาง สตปิ ญั ญาบางชนดิ และโรคจติ บางประเภท

มอี งคป์ ระกอบสาํ คญั 3 ประการ คอื โครโมโซม (Chromosome) จีน (Gene) ดีเอ็นเอ (DNA)

โครโมโซม (Chromosome) เป็นท่ีอยู่ของหน่วยพันธุกรรม ซ่ึงทําหน้าท่ี ควบคุมและถ่ายทอดข้อมูลเก่ียวกับลักษณะทาง พันธุกรรมต่าง ๆ ของส่ิงมีชีวิต ซึ่งในคนเราจะมี โครโมโซมอยู่ 23 คู่ หรือ 46 แทง่

จนี (Gene) เป็นหน่วยพันธุกรรม ปรากฏอยู่บน โครโมโซม ในแต่ละโครโมโซมจะมีจีนเป็น จํานวนมาก ทําหน้าท่ีกําหนดลักษณะทาง พันธุกรรม

ดเี อ็นเอ (DNA) เป็นสารเคมีชนิดหนึ่งท่ีเป็นส่วนประกอบ ที่สําคัญของจีน ซึ่งเป็นส่วนหน่ึงของหน่วย พันธกุ รรม

การถา่ ยทอดลกั ษณะ ทางพันธกุ รรม การถ่ายทอดลกั ษณะทางพันธกุ รรม จะถ่ายทอดผ่านโคโมโซม โดยมจี ีนและดเี อ็นเอท่อี ย่บู นโคโมโซม ทาํ หนา้ ท่ีกําหนดลักษณะทางพันธกุ รรม และสง่ิ มีชวี ติ พันธุกรรมเป็นปัจจัยท่ีมีผลต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาการของ วยั รนุ่ เป็นสิ่งทต่ี ิดตวั มาตง้ั แตป่ ฏสิ นธิ ไมส่ ามารถเปลีย่ แปลงได้

มอี งค ประกอบสาํ คัญ 3 ประการ คือ 1 โครโมโซม (Chromosome) 2 จนี (Gene) 3 ดเี อน็ เอ (DNA)

2. ส่ิงแวดล้อม เ ป็ น ปั จ จั ย สํ า คั ญ แ ล ะ มี อิ ท ธิ พ ล ต่ อ ก า ร เจริญเติบโต และพัฒนาการของวัยรุ่น ซ่ึงส่ิงแวดล้อมจะเร่ิมมีอิทธิพลต่อตัว เด็กนับตั้งแต่เร่ิมปฏิสนธิในครรภ์มารดา จนกระทั่งคลอดเป็นทารกและมีการ เจริญเติบโตตามวัยต่าง ๆ ส่ิงแวดล้อมท่ีมีบทบาทต่อการเจริญเติบโตและ พฒั นาการของวัยร่นุ ไดแ้ ก่ ภาวะโภชนาการ การออกกาํ ลังกาย การเจบ็ ปว่ ย ฐานะทางเศรษฐกิจ การบรกิ ารทางสขุ ภาพ

วัยรุ่นควรได้รับสารอาหารครบ 5 หมู่ ในอาหารม้ือ หลักทงั้ 3 มอ้ื ในปริมาณทเ่ี พยี งพอ ทั้งชนิดและปริมาณ สัดส่วนพลงั งานจากอาหารควรไดร้ บั คาร์โบไฮเดรต รอ้ ยละ 50-60 ไขมนั รอ้ ยละ 30-35 และโปรตนี รอ้ ยละ 10-15 นอกจากการได้รับสารอาหารเพ่ือให้พลังงานแล้ว ยัง ควรได้รับสารอาหาร ประเภทวิตามินและแร่ธาตุอย่าง เพียงพอ ซึ่งจะช่วยให้การเจริญเติบโตเป็นไปอย่างปกติ แร่ ธาตทุ ่ีจําเป็นในวัยน้ี คอื แคลเซียม ซึง่ ควรได้รบั ในปริมาณ 1200 มลิ ลิกรัมต่อวนั

ควรกนิ อาหาร ใหค้ รบ 3 ม้อื และ ครบ 5 หมู่ เพือ่ สุขภาพ รา่ งกายที่แข็งแรง

การออกกาํ ลังกายท่เี หมาะสมสาํ หรับวยั ร่นุ คอื ปัญหาสุขภาพท่ีพบบ่อยในเด็กวัยเรียนและวัยรุ่น ได้ การเลน่ กีฬาและการออกกาํ ลังกายท่ีแบกน้าํ หนักตนเอง แก่ อบุ ัติเหตุ ภาวะโภชนาการตาํ่ หรือเกิน ปัญหาสุขภาพจิต เ ช่น การเดิน วงิ่ เป็นเวลาอย่างน้อยสัปดาหล์ ะ 3 คร้ัง ซ่ึงจะสง่ ผลตอ่ การเจริญเตบิ โตและพัฒนาการ ดังนัน้ ครั้งละ 30 นาที อย่างต่อเนื่องเป็นประจํา จะช่วยทําให้ นักเรียนจึงควรให้ความสําคัญกับการดูแลสุขภาพอย่าง เด็กมีการเจริญเตบิ โตสมวัย สมา่ํ เสมอและตอ่ เน่ือง

วัยรุ่นที่มีปัญหาการเจริญเติบโตและพัฒนาการ ส่วน ใหญ่มาจากปัญหาทางเศรษฐกิจ ท้ังนี้เน่ืองจากครอบครัว อาจไม่มีเวลาหรือไม่มีเงินเพียงพอในการเลี้ยงดูเด็กให้ เจรญิ เติบโตและมีพฒั นาการอย่างเต็มศกั ยภาพ เป็นปัจจัยที่ส่งเสริม ป้องกัน รักษา และฟื้นฟูสุขภาพ หากมี บริการสุขภาพในระดับปฐมภูมิท่ีวัยรุ่นหรือคนในชุมชนสามารถ เข้าถึงได้และมีบริการท่ีมีประสิทธิภาพจะส่งผลให้วัยรุ่น มีการ เจริญเตบิ โตสมวัย

3. การอบรมเลยี้ งดู เป็นปัจจัยที่สําคัญประการหนึ่งท่ีมีผลต่อการเจริญเติบโตและ พัฒนาการ ทั้งนี้เน่ืองจากเด็กจะซึมซับส่ิงต่าง ๆ ท่ีได้จากการ อบรมเล้ียงดูของพ่อแม่หรือผู้ปกครอง ถ่ายเลี้ยงดูอย่างถูกต้อง เหมาะสมจะส่งผลให้เด็กมีบุคลิกภาพที่ดี มีการปรับตัวและแก้ไข ปัญหาได้ดี ตลอดจนมีพัฒนาการที่ดีและสมวัย สามารถใช้ชีวิตอยู่ รวมกบั ผ้อู ื่นได้อยา่ งมคี วามสขุ

สรปุ เป็นชว่ งวัยท่มี ีการเปลี่ยนแปลงทั้งทางดา้ นร่างกาย จติ ใจ อารมณ์ สังคม และสติปัญญา ในแต่ละบุคคลจะมีการเจริญเติบโตและพัฒนาการแตกต่างกัน ท้ังน้ี เน่อื งมาจากปจั จัยหลายประการ ได้แก่ พนั ธกุ รรม สภาพแวดล้อม และการอบรมเลย้ี งดู หากเราสามารถพัฒนาปัจจัยเหล่านี้ได้แล้ว จะส่งผลต่อการเจริญเติบโด และพัฒนาการ อย่างเต้มศกั ยภาพ เปน็ ทรัพยากรมนษุ ยท์ ม่ี ีคุณคา่ ของสงั คมและประเทศชาติ

สรุป ปัจจัยที่มผี ลตอ่ การเจริญเตบิ โต และพัฒนาการในวยั ร่นุ 123