บทสรุปการฝึกซ้อมแผนสถานการณ์จำลอง “การบริหารจัดการมาตรการสาธารณสุขและสังคม กรณีการระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด 19)” ในจังหวัดชายแดนของประเทศไทย

บทสรุปุ การฝึกึ ซ้้อมแผนสถานการณ์์จำ�ำ ลอง “การบริิหารจััดการมาตรการสาธารณสุขุ และสัังคม กรณีีการระบาดของโรคติดิ เชื้�อ้ ไวรัสั โคโรนา 2019 (โควิดิ 19)” ในจังั หวััดชายแดนของประเทศไทย OFFICE OF INTERNATIONAL COOPERATION สำำ�นักั งานความร่ว่ มมืือระหว่่างประเทศ



SUMMARY OF TABLE TOP EXERCISES CONDUCTED IN THE BORDER PROVINCES OF THAILAND ON PUBLIC HEALTH AND SOCIAL MEASURES (PHSM) RELATED TO THE COVID-19 PANDEMIC. 3 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

บทสรุปุ การฝึึกซ้อ้ มแผนสถานการณ์จ์ ำำ�ลอง “การบริิหารจััดการมาตรการสาธารณสุุขและสัังคม กรณีีการระบาดของโรคติิดเชื้อ้� ไวรัสั โคโรนา 2019 (โควิดิ 19)” ในจังั หวััดชายแดนของประเทศไทย ที่่ป� รึึกษา นายแพทยส์ มชาย พรี ะปกรณ์ นายแพทย์ภาสกร อัครเสวี บรรณาธิิการ นายแพทยค์ รรชิต ลมิ ปกาญจนารัตน์ คณะทำ�ำ งาน สพ.ญ.ดร.สุดารตั น์ ดำ�ำ รงค์์วัฒั นโภคิิน จากสำำ�นักั งานความร่่วมมืือระหว่า่ งประเทศ นายแพทยจ์ รงุ เมอื งชนะ นางสาวจนิ ตนา ศรีวงษา สพ.ญ.ดาริกา กง่ิ เนตร สพ.ญ.ดร.เสาวพกั ตร์ ฮ้นิ จ้อย นายชชั ไชยโส นางสาววรรณภรณ์ เก่งการณ์ นายจิตรภาณุ ศรเี ดช นางสาวจนั ทร์เจ้า รอดช้างเผ่อื น นางพรรณราย สมติ สุวรรณ Mr.Royce Tsukayama นางสาวศกลวรรณ แกว้ กลิน่ นางเกณกิ า สงวนสตั ย์ นางสาวอภริ ดี สุนงาม นางสาววลยั พร เจียระไนรงุ่ โรจน์ นางสาวศุกภรตั น์ ศรีสขุ นางสาวกมนชนก บญุ สิทธิ์ นางสาวเปรยี บกมล สังข์ทรัพย์ นางสาวศุภรดา สวรรค์ราช นายพรชัย ทพิ ย์สาตร์ จััดพิมิ พ์โ์ ดย ส�ำ นกั งานความรว่ มมอื ระหว่างประเทศ กรมควบคมุ โรค พิมิ พ์์ครั้้ง� ที่่� 1 สิงหาคม 2565 โรงพิิมพ์์ ส�ำ นักพมิ พ์แคนนา กราฟฟิค ISBN 978-616-11-4920-8 EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 4

ส�ำ นกั งานความรว่ มมอื ระหวา่ งประเทศ กรมควบคมุ โรค ขอขอบคณุ ทกุ ทา่ นทม่ี สี ว่ นรว่ ม กติ ตกิ รรมประกาศ ในการฝกึ ซอ้ มแผนสถานการณจ์ �ำ ลอง“การบรหิ ารจดั การมาตรการสาธารณสขุ และสงั คมกรณี การระบาดของโรคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนาii2019ii(โควดิ 19)”iiในจงั หวดั ชายแดนของประเทศไทยจน ประสบผลส�ำ เรจ็ โครงการนม้ี วี ตั ถปุ ระสงคเ์ พอ่ื ทบทวน คน้ หาขอ้ ทา้ ทายเเละขอ้ เสนอเเนะของ การปฏบิ ตั งิ านตอบโตโ้ รคตดิ เชอ้ื ไวรสั โคโรนาii2019iiในพน้ื ทช่ี ายแดนของประเทศไทยiiเพอ่ื ให้ จงั หวดั สามารถเตรยี มพรอ้ มรบั มอื กบั สถานการณท์ อ่ี าจเกดิ ขน้ึ ในอนาคตเเละคน้ หากระบวนการ ประสานงานเเละท�ำ งานรว่ มกนั ระหวา่ งหนว่ ยงานแบบพหภุ าคขี องจงั หวดั ขอขอบคุณiiดร.นพ.ปณิธiiธัมมวิจยะiiดร.พญ.ภาวินีiiด้วงเงินiiและนสพ.iiธีรศักด์iิ iชักนำ� กองระบาดวิทยาiiกรมควบคุมโรคiiท่ีได้สนับสนุนด้านวิชาการอันเป็นประโยชน์อย่างย่ิงต่อ กระบวนการด�ำ เนนิ โครงการตง้ั แตเ่ รม่ิ ตน้ จนสน้ิ สดุ โครงการ ขอขอบคณุ iDr.BarbaraiKnustiดร.ณฐั พงษi์ วงศจ์ นิ ดานนทi์ และนส.นวลจนั ทรi์ ไหลสพุ รรณวงศ์ ศนู ยค์ วามรว่ มมอื ไทย - สหรฐั ดา้ นสาธารณสขุ ทส่ี นบั สนนุ ดา้ นวชิ าการ ชแ้ี นะแนวทาง การดำ�เนินโครงการท่ดี ีจนบรรลุวัตถุประสงค์ตามท่วี างไว้รวมถึงการสนับสนุนและอำ�นวย ความสะดวกดา้ นงบประมาณในการด�ำ เนนิ งานโครงการ ขอขอบคณุ ผเู้ ขา้ รว่ มการฝกึ ซอ้ มแผนฯ จากทง้ั สามจงั หวดั เเละผปู้ ระสานงานของเเตล่ ะ จงั หวดั ไดแ้ ก่ จงั หวดั อบุ ลราชธานี จงั หวดั แมฮ่ อ่ งสอน เเละจงั หวดั นา่ น รวมทง้ั สน้ิ 147 คน จาก 95 หนว่ ยงานทส่ี นบั สนนุ เเละใหข้ อ้ เสนอแนะอยา่ งดมี าโดยตลอด สดุ ทา้ ยน้ี ขอขอบคณุ บคุ ลากรของส�ำ นกั งานความรว่ มมอื ระหวา่ งประเทศ กรมควบคมุ โรค ทกุ ทา่ น ทใ่ี หก้ ารสนบั สนนุ การด�ำ เนนิ งานจนประสบผลส�ำ เรจ็ มา ณ โอกาสน้ี ชััช ไชยโส วรรณภรณ์์ เก่ง่ การณ์์ จิิตรภาณุุ ศรีีเดช สำ�ำ นัักงานความร่ว่ มมืือระหว่่างประเทศ กรมควบคุมุ โรค 5 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

สารจาก ู้ผบ ิรหาร หนึ่�งในเครื่�องมืือที่�ทรงพลัังในการตอบโต้้โรคอุุบััติิใหม่่หรืือภััยสุุขภาพที่่�สำ�ำ คััญคืือ การเตรียี มความพร้อ้ มรับั สถานการณ์์ กิจิ กรรมสำ�ำ คัญั ของการเตรียี มพร้อ้ มรับั คือื กิจิ กรรมซ้อ้ มแผน ที่่�ต้้องระดมบุุคลากรจากทุุกภาคส่่วนที่ �เกี่ �ยวข้้องที่่�มีีประสบการณ์์จริิงจากการปฏิิบััติิงานในพื้ �นที่ � มาช่่วยกัันคาดการณ์์ว่่า ถ้้ามีีสถานการณ์์นี้�เกิิดขึ้�นจริิง ประเด็็นปััญหาและข้้อขััดข้้องใดน่่าจะ เกิิดตามมา และเตรีียมการเพื่�อจััดการปััญหาให้้พร้้อม มิิให้้ลุุกลามจนเกิิดความเสีียหาย ดัังที่� อับั ราฮัมั ลินิ คอล์น์ กล่่าวไว้้ “Give me six hours to chop down a tree and I will spend the first four sharpening the axe.” หรืือ “หากผมมีเี วลา 6 ชั่�วโมง ในการตััดต้้นไม้้ ผมจะใช้้ เวลา 4 ชั่�วโมงแรกในการลัับขวานให้้คม” การลับั ขวานเปรียี บเสมือื นการฝึึกซ้้อมแผน ซึ่�งช่ว่ ยให้้ บุุคลากรได้้มีีโอกาสทบทวนถึึงความสำำ�เร็็จ ความท้้าทายที่�ได้้ดำ�ำ เนิินการมา และนำำ�ไปสู่�การคิิด วิเิ คราะห์ท์ี่�จะตอบโต้้สถานการณ์ท์ี่�จะเกิิดขึ้�นซึ่�งจะนำำ�ไปสู่�ผลลััพธ์ท์ ี่่�ดียีิ่�งขึ้�น นั่�นก็ค็ ืือ การตัดั ต้้นไม้้ ที่ �สามารถกำำ�หนดให้้ต้้นไม้้ล้้มไปในทิิศทางที่่�ต้้องการและประหยััดทรััพยากรของการตััดต้้นไม้้ได้้ มากที่่�สุุด ในบทบาทของหน่ว่ ยงานที่�ประสานความร่ว่ มมือื ระหว่า่ งประเทศด้า้ นการป้อ้ งกันั ควบคุมุ โรค เราพบว่่าiiการรุุกคืืบเป็็นกลยุุทธ์์สำ�ำ คััญในการตอบโต้้โรคและภััยสุุขภาพในสถานการณ์์ปััจจุุบััน การประสานหน่ว่ ยงานที่�เกี่�ยวข้อ้ งทั้�งในประเทศ ภาครัฐั ภาคเอกชน NGOs ท้อ้ งถิ่�น ประชาสังั คม และหน่ว่ ยงานระหว่า่ งประเทศ เพื่�อให้เ้ กิดิ การเติมิ เต็ม็ ของทรัพั ยากรด้า้ นงบประมาณและวิชิ าการ และได้ผ้ ลลัพั ธ์ส์ ำ�ำ คัญั “บทสรุปุ การฝึกึ ซ้อ้ มแผนสถานการณ์จ์ ำ�ำ ลอง” ฉบับั นี้� เป็น็ การแสดงให้เ้ ห็น็ ถึงึ ความเข้ม้ แข็็ง ความท้า้ ทาย และสิ่�งที่่�บุคุ ลากรในพื้�นที่่�จำ�ำ เป็็นต้อ้ งได้้รับั การสนัับสนุนุ เพื่�อตอบโต้้ โรคและภัยั สุขุ ภาพได้อ้ ย่า่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพ เอกสารผลลัพั ธ์น์ี้�จะช่ว่ ยให้ผ้ ู้้�กำำ�หนดนโยบายและหน่ว่ ย งานที่่�มีีศัักยภาพในการสนัับสนนุุงบประมาณเล็็งเห็็นแนวทางและเทคนิิควิิชาการที่ �จะช่่วยพื้ �นที่ � โดยเฉพาะพื้ �นที่ �ชายแดนให้้มีีความพร้้อมสููงสุุดในการเตรีียมพร้้อมรัับมืือในกรณีีมีีโรคระบาด ระหว่า่ งประเทศเกิิดขึ้�น เราสามารถสร้้างกำ�ำ แพงที่�หนาและสููงเพื่�อป้้องกัันศััตรููได้้ แต่่ถ้้าศััตรููแข็็งแกร่่งขึ้�นเรื่�อยๆ เราต้้องสร้้างกำ�ำ แพงที่�หนาและสููงอีีกเท่่าใดเพื่�อปกป้้องสมาชิิกในบ้้านของเราให้้ปลอดภััย แต่่ถ้้าเราเพิ่ �มภาคส่่วนอื่ �นมาช่่วยกัันเสริิมความเข้้มแข็็งด้้านการเตรีียมพร้้อมรัับร่่วมกัันแบบ หลายภาคส่่วน และมองไปไกลนอกบ้้าน มองไปยัังเพื่�อนบ้้าน และร่่วมกัันเตรีียมพร้้อม เพื่�อให้เ้ กิดิ การตอบโต้ไ้ ด้อ้ ย่า่ งเข้ม้ แข็ง็ เพื่�อขยายไปสู่�ระดับั ภูมู ิภิ าคโดยเริ่�มจากจังั หวัดั ชายแดนไปสู่� จัังหวััดชายแดนของประเทศเพื่�อนบ้้านที่่�ติิดกัับประเทศไทย ถืือเป็็นก้้าวสำำ�คััญของ การสร้า้ งความมั่�นคงปลอดภััยทางสุุขภาพให้้กับั ประชาชนในภูมู ิิภาค เสาวพักั ตร์์ ฮิ้�นจ้อ้ ย ผู้้�อำำ�นวยการสำำ�นักั งานความร่ว่ มมือื ระหว่่างประเทศ กรมควบคุุมโรค EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 6

: สารจาก ศนู ย์ความร่วมมอื ไทย-สหรฐั ฯ ด้านสาธารณสขุ สำ�ำ นักั งานความร่ว่ มมือื ระหว่า่ งประเทศ กรมควบคุมุ โรค เสนอแนวคิดิ ที่�จะสร้า้ งเครือื ข่า่ ย ความร่่วมมืือที่�ประกอบไปด้้วยหน่่วยงานและองค์์กรต่่างๆ จากภาครััฐและเอกชน เพื่�อพััฒนาระบบเฝ้้าระวัังโรคและภััยสุุขภาพ โดยการแลกเปลี่�ยนข้้อมููลระหว่่างหน่่วยงาน และการปฏิิบััติิงานร่่วมกัันอย่่างเป็็นระบบและทัันท่่วงทีี โดยเฉพาะในสถานการณ์์ฉุุกเฉิิน เช่น่ กรณีกี ารระบาดของโรคติิดเชื้�อไวรััสโคโรนา 2019 การสื่�อสารข้อ้ มููลอย่่างถููกต้อ้ งและ ทันั เวลาเป็น็ ปัจั จัยั สำ�ำ คัญั ในการควบคุมุ โรค โดยเฉพาะในพื้�นที่่�จังั หวัดั ชายแดนที่่�มีคี นเดินิ ทาง ข้า้ มพรมแดนอยู่�เสมอ ศููนย์์ความร่่วมมืือไทย-สหรััฐ ด้้านสาธารณสุุข มีีความยิินดีีที่่�มีีโอกาสสนัับสนุุนและ ร่่วมเป็็นส่่วนหนึ่�งของการเริ่�มพััฒนาเครืือข่่ายความร่่วมมืือนี้� ซึ่�งในช่่วงปีีแรกที่่�ผ่่านมา สำ�ำ นัักงานความร่่วมมืือระหว่่างประเทศได้้ดำำ�เนิินการจััดกิิจกรรมต่่างๆ ที่�เกี่�ยวข้้องกัับ การประสานงานระหว่่างองค์์กรผ่่านการจััดอบรมฝึึกซ้้อมแผนสถานการณ์์จำ�ำ ลองที่�เอื้�อต่่อ การพััฒนาศัักยภาพของบุุคลากร รวมถึึงเพิ่�มพููนทัักษะการบริิหารจััดการมาตรการ สาธารณสุขุ ชายแดน หวัังเป็น็ อย่่างยิ่�งว่่า สำำ�นักั งานความร่่วมมืือระหว่า่ งประเทศจะสามารถสร้า้ งเครืือข่่าย ความร่ว่ มมือื ให้ค้ รอบคลุมุ ทั่�วทั้�งประเทศและขยายเครือื ข่า่ ยให้ค้ รอบคลุมุ ไปถึงึ ระดับั ภูมู ิภิ าค ในอนาคต ณััฐพงษ์์ วงศ์จ์ ิินดานนท์์ โครงการสุขุ ภาพผู้�อพยพ ผู้้�ลี้้�ภััยและผู้�พลัดั ถิ่�น ศููนย์ค์ วามร่่วมมือื ไทย-สหรัฐั ด้้านสาธารณสุขุ 7 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

สารบััญ EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 8

1. บทสรุุปผู้บ�้ ริิหาร หน้า้ 10 2. ข้อ้ เสนอทั่่�วไปที่่�เป็น็ แนวทางในการปรับั ปรุงุ การดำ�ำ เนินิ งาน หน้้า 14 3. บทนำำ� หน้า้ 18 4. ข้้อค้น้ พบ ด้้านที่่� 1 การจัดั การและการประสานงาน หน้้า 22 5. ข้อ้ ค้้นพบ ด้า้ นที่่� 2 การจัดั การการระบาดผ่า่ นการประเมินิ สถานการณ์์ หน้า้ 26 6. ข้อ้ ค้้นพบ ด้า้ นที่่� 3 การปรับั มาตรการสาธารณสุุขระดัับพื้้�นที่่� หน้า้ 30 7. ข้อ้ ค้้นพบ ด้้านที่่� 4 การบริหิ ารจััดการในสถานศึึกษาและสถานที่่ท� ำำ�งาน หน้้า 34 8. สรุุปจุดุ แข็ง็ ความท้้าทาย และข้้อเสนอแนะแยกรายจังั หวััด หน้า้ 37 9. ภาคผนวก ผลการวิิเคราะห์ข์ ้อ้ มููลของผู้�เข้้าร่ว่ มการฝึึกซ้อ้ มแผนแบบบนโต๊๊ะ หน้า้ 55 รายชื่�อผู้�ให้้ข้้อมููล หน้า้ 61 ทีีมอำำ�นวยการซ้้อมแผนแผนสถานการณ์จ์ ำำ�ลองฯ หน้้า 71 9 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

บทสรปุ สำ�หรับผู้บรหิ าร การฝึกึ ซ้อ้ มแผนสถานการณ์จ์ ำ�ำ ลอง “การบริหิ าร health emergencies along border areas: EMSC) จัดั การมาตรการสาธารณสุขุ และสังั คม กรณีกี ารระบาด แบ่ง่ ได้เ้ ป็น็ 4 ด้้าน ได้แ้ ก่่ ด้า้ นที่� 1 การจัดั การและ ของโรคติิดเชื้�อไวรััสโคโรนา 2019 (โควิิด 19)” ใน การประสานงาน ด้า้ นที่� 2 การจัดั การการระบาดผ่า่ น จัังหวััดชายแดนของประเทศไทย เป็็นความร่่วมมืือ การประเมินิ สถานการณ์์ ด้้านที่� 3 การปรับั มาตรการ ระหว่่างสำ�ำ นัักงานความร่่วมมืือระหว่่างประเทศ สาธารณสุุขในระดัับพื้�นที่� และ ด้า้ นที่� 4 การบริหิ าร กรมควบคุุมโรค เเละศููนย์์ความร่่วมมืือไทย-สหรััฐฯ จััดการในสถานศึกึ ษาและสถานที่่�ทำำ�งาน ด้้านสาธารณสุุข มีีวััตถุุประสงค์์เพื่�อถอดบทเรีียน กระบวนการดำำ�เนิินการฝึึกซ้้อมแบ่่งออกเป็็น การปฏิิบััติิงานด้้านสาธารณสุุขในการตอบสนอง 3 ช่ว่ ง คือื ช่ว่ งที่� 1 การทบทวนการดำ�ำ เนินิ การป้อ้ งกันั ต่่อสถานการณ์์โรคโควิิด 19 ของจัังหวััดชายแดน ควบคุมุ โรคโควิดิ 19 ของประเทศไทยตั้�งเเต่เ่ ริ่�มต้น้ ถึึง ประเทศไทยโดยใช้้แนวคิิดพหุุภาคีี “Whole of ปััจจุุบััน ช่่วงที่� 2 การอภิิปรายกลุ่�มแบบมีีส่่วนร่่วม Government and Whole of Society” ทั้�งภาครััฐ แบ่่งออกเป็็น 4 กลุ่�ม กระจายหน่ว่ ยงานและจำ�ำ นวน เอกชนเเละประชาชนในการทำ�ำ งานร่ว่ มกันั อย่า่ งมีสี ่ว่ นร่ว่ ม ของผู้�เข้้าร่่วมการฝึึกซ้้อมแผนกลุ่�มละเท่่าๆกััน เพื่�อตอบโต้้และตอบสนองต่่อโรคโควิิด 19 ประมาณ 8 - 15 คน เพื่�อให้้สามารถให้้ข้้อมููลได้้ โดยนำ�ำ ร่อ่ งใน 3 จัังหวััด ได้้แก่่ จัังหวััดอุบุ ลราชธานีี อย่่างทั่�วถึึง โดยมีีวิิทยากรกลางเเละผู้้�ช่่วยในการ จังั หวัดั แม่ฮ่ ่อ่ งสอน เเละจังั หวัดั น่า่ น แบ่ง่ ออกเป็น็ 3 ช่ว่ ง สรุุปเเละจดบัันทึึกการฝึึกซ้้อมแผนเเละอภิิปรายตาม คือื ระยะเตรียี มการตั้�งเเต่ว่ ันั ที่� 28 มีนี าคม 2565 ระยะ ประเด็็นทั้�ง 4 ด้้าน และช่่วงที่� 3 การสรุุปผล ดำ�ำ เนินิ การ ระหว่า่ งวันั ที่� 20 เมษายน - 12 พฤษภาคม การฝึึกซ้้อมแผนฯ เเละตรวจสอบความถููกต้้อง 2565 เเละระยะสรุปุ ผล ระหว่า่ งวันั ที่� 30 พฤษภาคม ของข้้อสรุุป - มิถิ ุนุ ายน 2565 ผลการฝึกึ ซ้้อมแผนฯ แบบมีสี ่ว่ นร่่วม ผู้�เข้า้ ร่่วม การฝึึกซ้้อมแผนสถานการณ์์จำ�ำ ลองในครั้�งนี้� การฝึกึ ซ้อ้ มมาจาก 3 จังั หวัดั รวมทั้�งสิ้�น 147 คน จาก คณะทำ�ำ งานได้ป้ ระยุกุ ต์ใ์ ช้ส้ ถานการณ์จ์ ำำ�ลองจากคู่่�มือื โรงพยาบาล/โรงพยาบาลส่่งเสริิมสุุขภาพตำ�ำ บล การซ้้อมแผนบนโต๊๊ะขององค์์การอนามััยโลกและ สำ�ำ นัักงานสาธารณสุุข องค์์การปกครองส่่วนท้้องถิ่�น ปรัับเพิ่�มเติิมตามวััตถุุประสงค์์ของโครงการพััฒนา หน่่วยงานความมั่�นคง หน่่วยงานจากส่่วนกลาง/ ขีีดความสามารถการทำ�ำ งานร่่วมกัับหลายภาคส่่วน สำำ�นักั งานป้้องกันั ควบคุมุ โรค ปศุุสััตว์์/ด่่านกัักกันั สััตว์์ เพื่�อการป้้องกััน ตรวจจัับ และตอบสนองต่่อ ด่่านควบคุุมโรค/ตรวจคนเข้้าเมืือง/ด่่านศุุลกากร ภาวะฉุุกเฉิินด้้านสาธารณสุุขในพื้�นที่�ชายแดน องค์์กรไม่่แสวงหาผลกำ�ำ ไร (NGOs) แรงงานจัังหวััด (Enhancing multi-sectoral collaboration capacities และหน่่วยงานอื่�นๆ รวมทั้�งสิ้�น 95 หน่่วยงาน ซึ่�งมีี for prevention, detection, and response to public ข้้อค้้นพบประเด็็นแยกตามด้้านอภิปิ ราย ดัังนี้� EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 10

ด้้านที่่� 1 การจััดการและการประสานงาน ด้้านที่่� 2 การจััดการการระบาดผ่่านการ คณะกรรมการโรคติิดต่่อจัังหวััด โดยมีีผู้้�ว่่า ประเมินิ สถานการณ์์ ราชการจัังหวััดเป็็นประธาน มีีการกำ�ำ หนดนโยบาย มีีการประเมิินสถานการณ์์โดยอาศััยข้้อมููลจาก วางระบบ และแนวทางการปฏิิบััติิในการเฝ้้าระวััง ห ล า ย แ ห ล่่ ง จ า ก ทุุ ก ร ะ ดัั บ ข อ ง พื้ � น ที่ �ทั้ � ง ใ น แ ล ะ ป้้องกันั ควบคุมุ โรค ร่ว่ มกัับคณะกรรมการโรคติิดต่อ่ นอกจัังหวััด เพื่�อสนัับสนุุนการกำ�ำ หนดและปรัับ จังั หวัดั ที่่�มีสี ่ว่ นร่ว่ มจากหลายภาคส่ว่ น ประชาชนและ มาตรการของพื้ �นที่ �ให้้เหมาะสมและสอดคล้้องกัับ เอกชนมีีส่่วนร่่วมในการปฏิิบััติิตามมาตรการการ มาตรการของศููนย์์บริิหารสถานการณ์์แพร่่ระบาดของ ป้อ้ งกันั ควบคุมุ โรคและสนับั สนุนุ งานด้า้ นสาธารณสุขุ โรคติิดเชื้�อไวรััสโคโรนา 2019 (ศบค.) นอกจากนี้� มีีการบููรณาการด้้านกำ�ำ ลัังคนและสมรรถนะของ มีีการประเมิินสถานการณ์ข์ องพื้�นที่� ในระดับั ผู้�ปฏิิบััติิ บุุ ค ล า ก ร ที่่�มีี ค ว า ม เ ชี่ � ย ว ช า ญ ใ น ก า ร ต อ บ โ ต้้ งานและนำ�ำ เสนอสู่�ระดัับนโยบายของจัังหวััดชายแดน ภาวะฉุุกเฉิิน เเละมีีการประสานงานความร่่วมมืือ ภายใต้ค้ ณะกรรมการโรคติิดต่อ่ จังั หวัดั จััดการสถานการณ์์โรคโควิิด 19 และระบบ การสื่�อสารแบบมีสี ่่วนร่่วมในจังั หวัดั ชายแดน ความท้้าทายที่่�ค้้นพบ คืือ การเปลี่�ยนแปลง มาตรการและแนวทางการปฏิิบััติิที่่�บ่่อยและฉัับพลััน ความท้้าทายที่่�ค้้นพบ คืือ ช่่องว่่างของ ในบางครั้�งทำ�ำ ให้้ประชาชนอาจจะไม่่ปฏิิบััติิตามการ การสื่�อสารข้อ้ มูลู ระหว่า่ งหน่ว่ ยงานกับั หน่ว่ ยงาน และ เปลี่ �ยนแปลงมาตรการภายใต้้ความสัับสนที่ �เกิิดขึ้ �น ระหว่า่ งหน่ว่ ยงานกับั ประชาชน อันั เนื่�องมาจากความ และประชาชนยัังมีีความตระหนัักรู้�ของมาตรการ เปลี่ �ยนแปลงที่ �รวดเร็็วของการปรัับเปลี่ �ยนมาตรการ ที่�เปลี่�ยนแปลงอยู่�ในระดับั ต่ำ�ำ � ส่่งผลต่อ่ การปฏิบิ ััติติ าม ตามสถานการณ์ท์ี่�เกิิดขึ้�น ทรััพยากรและบริบิ ทของ มาตรการของจังั หวัดั สิ่�งสำำ�คััญคืือ จังั หวัดั ชายแดนยังั พื้ �นที่ �เป็็นอุุปสรรคทำำ�ให้้การตอบโต้้กัับสถานการณ์์ ขาดการเตรีียมความพร้้อมในภาวะฉุุกเฉิินที่ �อาจกลัับ ล่่าช้้าและไม่่เต็็มประสิิทธิิภาพเท่่าที่�ควร และ มาระบาดได้ใ้ หม่ใ่ นอนาคต นอกจากนั้�นแล้ว้ ยังั มีปี ัญั หา ก า ร ป้้ อ ง กัั น ค ว บ คุุ ม โ ร ค ใ น ก ลุ่ � ม แ ร ง ง า น ข้้ า ม ช า ติิ การจัดั การกับั ประชากรแฝงและแรงงานข้า้ มชาติทิี่�เดินิ กลุ่�มเปราะบาง ประชากรแฝงและบุุคคลไร้้สััญชาติิ ทางจากประเทศเพื่ �อนบ้้านผ่่านพรมแดนธรรมชาติิ ในจัังหวััดชายแดนทำ�ำ ได้้ยาก เนื่�องจากการเดิินทาง หรือื จากชุมุ ชนใกล้เ้ คียี งเข้า้ มาในพื้�นที่�ซึ่�งเป็น็ เรื่�องยาก เข้า้ จัังหวััดแบบผิิดกฎหมาย ทำำ�ให้้ไม่ม่ ีีข้้อมูลู ที่�เเน่ช่ ัดั ต่่อการควบคุุมโรคหากพบการระบาด ในการบริหิ ารจััดการ และการเข้า้ ไม่่ถึงึ ระบบบริกิ าร สุขุ ภาพในกลุ่�มประชากรดังั กล่า่ ว อันั เนื่�องมาจากการ ปรัับเกณฑ์์การเบิิกจ่่ายงบประมาณตามสถานการณ์์ 11 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

ด้้านที่่� 3 การปรัับมาตรการสาธารณสุุข โควิิด 19 ส่่วนสถานที่่�ทำำ�งานมีีการใช้้มาตรการ ระดับั พื้�้นที่่� VUCA คืือ Vaccine ฉีีดครบ ลดป่่วยหนััก Universal Prevention ป้อ้ งกันั ตัวั เองตลอดเวลา ห่า่ งไกล การปรับั มาตรการของจังั หวัดั ซึ่�งมีกี ารปรับั มาตรการ จากโควิดิ COVID Free Setting สถานที่�บริกิ ารพร้อ้ ม ตาม ศบค. โดยการมีสี ่ว่ นร่ว่ มอย่า่ งบูรู ณาการระหว่า่ ง ผู้�ให้บ้ ริกิ ารฉีดี วัคั ซีนี ครบ ตรวจ ATK (Antigen test kit) ภาครััฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน ในพื้�นที่� ทุกุ สััปดาห์์ และ ATK พร้อ้ มตรวจเสมอเมื่�อใกล้้ชิิด จังั หวัดั ชายแดน และมีกี ารปรับั ให้เ้ หมาะสมกับั บริบิ ท กับั คนที่่�ติดิ เชื้�อ หรือื มีีอาการทางเดินิ หายใจ ของจัังหวัดั มากขึ้�น โดยเปิดิ โอกาสให้ใ้ ห้้ทุุกภาคส่่วน มีสี ่ว่ นร่ว่ มในการปรับั มาตรการในภาพรวมของจังั หวัดั ความท้้าทายที่่�ค้้นพบ คืือ การเพิ่�มความ ชายแดน ผ่่านระดัับนายอำำ�เภอและผู้้�ว่่าราชการ ครอบคลุมุ การฉีดี วัคั ซีนี ในนักั เรียี นเพื่�อให้ม้ ีภี ูมู ิคิุ้�มกันั จัังหวััดภายใต้้คณะกรรมการโรคติิดต่่อระดัับจัังหวััด หมู่�เมื่�อต้อ้ งเปิดิ ภาคเรียี น โดยเฉพาะในพื้�นที่่�ห่า่ งไกล ซึ่ �งได้้รัับจากการตอบรัับเละได้้รัับความร่่วมมืือเป็็น ที่่�มีีชาวเขาหรืือชาวเผ่่า พบว่่า ต้้องอนุุญาตจาก อย่า่ งดีีจากภาคประชาชน ผู้�ปกครอง ทั้�งนี้� หน่ว่ ยงานรัฐั ต้อ้ งเผชิญิ กับั การปฏิเิ สธ ใ ห้้ บุุ ต ร ห ล า น เ ข้้ า รัั บ ก า ร ฉีี ด วัั ค ซีี น จ า ก ผู้ � ป ก ค ร อ ง ความท้า้ ทายที่่�ค้นพบ คือื บางประเด็น็ ของการออก อันั เนื่�องมาจากข่่าวลือื ข่่าวลวง และความเข้า้ ใจผิดิ มาตรการทางสาธารณสุุขและสัังคมเพื่ �อตอบโต้้ ที่�มาจากสื่�อต่า่ งๆ อาทิิ การเสียี ชีวี ิติ ของคนที่่�ฉีดี วัคั ซีนี ตอบสนองต่่อเหตุุการณ์์การระบาดมีีความล่่าช้้า หรืือจากคนในชุุมชน และมาตรการส่่วนหนึ่�ง การสื่�อสารเพื่�อสร้า้ งความเข้า้ ใจกับั ประชาชนในการปรับั เป็น็ การขอความร่ว่ มมือื เท่า่ นั้�น ประกอบกับั การบังั คับั เเละบังั คับั ใช้ม้ าตรการป้อ้ งกันั ส่ว่ นบุคุ คลเเละสังั คมแบบ ใช้้กฏหมายยัังไม่่บรรลุุเป้้าหมายมากนััก ทำ�ำ ให้้ เข้้มงวดอีีกครั้�ง ภายหลัังการผ่่อนคลายมาตรการ ไม่่สามารถดำ�ำ เนิินการตามกฎหมายได้้อย่่างเป็็น การสื่�อสารความเสี่�ยงเเละข้อ้ มูลู ที่�ให้ก้ ับั ประชาชนที่่�ช้า รูปู ธรรม นอกจากนั้�นแล้ว้ ยังั ไม่ม่ ีแี ผนหรือื แนวทางการ เเละไม่ท่ ันั ต่อ่ สถานการณ์์ สร้า้ งความสับั สนต่อ่ มาตรการ ฟื้้� น ฟูู เ ศ ร ษ ฐ กิิ จ ที่่�ชัั ด เ จ น ใ น ร ะ ดัั บ จัั ง ห วัั ด เ พื่ � อ เเละความเชื่�อมั่�นในหน่ว่ ยงานภาครัฐั เตรีียมพร้อ้ มต่่อการฟื้้�นฟููเศรษฐกิจิ ของจัังหวััด ด้า้ นที่่� 4 การบริิหารจัดั การในสถานศึกึ ษา และสถานที่่ท� ำ�ำ งาน จัังหวััดสามารถประยุุกต์์นำ�ำ มาตรการจากส่่วน กลางมาปรับั ใช้ใ้ ห้เ้ หมาะสมกับั พื้�นที่� โดยปรับั เปลี่�ยน ตามสถานการณ์ท์ี่�เกิดิ ขึ้�น พร้อ้ มสื่�อสารให้ก้ ับั ทุกุ ภาค ส่่วนร่ว่ มดำำ�เนิินการ โดยในสถานศึึกษาปรับั เปลี่�ยน รููปแบบการเรีียนการสอนเป็็นรููปแบบออนไลน์์ หรือื การเปิดิ เรียี นแบบสลับั ชั้�นเรียี นเลขคู่�และเลขคี่� หรือื ปรับั มาตรการเป็น็ การแยกกักั แทนการปิดิ สถานศึกึ ษา หรืือปิิดทั้�งชั้�นเรียี น โดยมีกี ารประเมินิ และประชุมุ ทำำ� ข้้อตกลงร่่วมระหว่่างครููกัับผู้�ปกครองนัักเรีียน เรื่�อง มาตรการและส่่งเสริิมการรัับรู้ �บทบาทหน้้าที่ �ของครูู นักั เรียี น และผู้�ปกครอง ในการป้อ้ งกันั ตนเองจากโรค EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 12

13 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

ข้้อเสนอทั่่ว� ไป ที่่�เป็็นแนวทางในการ ปรัับปรุุงการดำ�ำ เนิินงาน ต่่อยอดโครงสร้า้ งคณะกรรมการ โรคติดิ ต่่อระดัับจังั หวััดให้้ ครอบคลุุมภาคส่ว่ นที่่�เกี่่�ยวข้้อง เเละพร้้อมอยู่ �เสมอ คณะกรรมการโรคติิดต่่อระดัับจัังหวััดและศููนย์์ปฏิิบััติิ การภาวะฉุกุ เฉินิ (Emergency Operation Center: EOC) ระดัับอำ�ำ เภอ/จัังหวััด มีีความสำำ�คััญต่่อการ ตอบโต้้ต่่อสถานการณ์์การระบาดของโรคโควิิด 19 ทบทวนการบริหิ ารจัดั การการ ได้้อย่่างมีีประสิิทธิิภาพ อย่่างไรก็็ตาม การปรัับปรุุง ระบาดของโรคแบบมีีส่ว่ นร่่วม เพิ่�มเติิมเเละขยายความครอบคลุุมของคณะกรรมการ จากทุกุ ภาคส่่วน ในภาคส่่วนสำ�ำ คััญที่�เกี่�ยวข้้อง อาทิิ ภาคเศรษฐกิิจ การท่่องเที่�ยว ประชาสััมพัันธ์์ ทั้�งในภาครััฐ เอกชน การทบทวนการบริหิ ารจัดั การการระบาดของโรคโควิดิ 19 ในพื้�นที่� ตลอดจนผู้�เเทนประชาชน จะทำำ�ให้้การตอบ ในระดัับจัังหวััด โดยมีีหน่่วยงานภาครััฐเเละเอกชน โต้เ้ เละการปฏิบิ ัตั ิติ ามมาตรการต่า่ งๆ ที่�ปรับั เปลี่�ยนได้้ รวมถึึงเปิิดโอกาสให้้ภาคประชาชนเเละองค์์กรไม่่ อย่า่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพภายใต้ส้ ถานการณ์ท์ี่�เปลี่�ยนแปลง เเสวงหาผลกำำ�ไรเข้า้ มามีสี ่ว่ นร่ว่ มให้ข้ ้อ้ คิดิ เห็น็ ผ่า่ นเวทีี อย่า่ งรวดเร็ว็ การประชุุมทบทวนการบริิหารจััดการการระบาดของ โรคแบบมีีส่่วนร่่วมจะทำำ�ให้้มีีการระบุุความท้้าทาย ที่�เกิิดขึ้�นในพื้�นที่�ได้้อย่่างแม่่นยำ�ำ เเละเพิ่�มโอกาสใน การพัฒั นาความร่ว่ มมือื การประสานงาน เเละมีรี ายชื่�อ ผู้ �ประสานงานของหน่่วยงานที่ �เกี่ �ยวข้้องที่ �เป็็นปััจจุุบััน เพื่�อให้้สามารถประสานงานได้้อย่่างรวดเร็็ว นำ�ำ ไปสู่� การวางแผนพัฒั นาแผนเตรียี มการตอบโต้ภ้ าวะฉุกุ เฉินิ ทางด้า้ นสาธารณสุขุ และภัยั สุขุ ภาพ และลดผลกระทบ จากความท้้าทายที่ �อาจเกิิดขึ้ �นของพื้ �นที่ �ชายแดนใน อนาคต EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 14

ซ้อ้ มแผนอย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� งโดยจัดั เตรียี ม สถานการณ์ส์ มมติหิ รืือฉากทัศั น์์ ล่ว่ งหน้า้ เพื่่อ� เตรียี มพร้อ้ มรับั มืือ สถานการณ์ฉ์ ุกุ เฉินิ ในอนาคต จัังหวััดควรมีีการประเมิินขีีดความสามารถผ่่านการจััด เตรียี มสถานการณ์ส์ มมติหิ รือื การเตรียี มฉากทัศั น์์ อาทิิ สถานการณ์์สมมติิการระบาดใหญ่่ของโรคโควิิด 19 ในสถานศึึกษา สถานประกอบการหรืือในชุุมชน เป็น็ ข้อ้ สังั เกตที่�ได้จ้ ากการเข้า้ ร่ว่ มซ้อ้ มแผนพบว่า่ จังั หวัดั ยัังขาดแผนรัับมืือสถานการณ์์การระบาดขนาดใหญ่่ หากพบการระบาดใหม่่อีีกครั้�ง รวมถึึงแนวทางการ ปรับั ปรุงุ เเละความพร้อ้ มในการเปิดิ ใช้ง้ านศูนู ย์เ์ เยกกักั หรืือมาตรการหากต้้องการนำำ�กลัับมาใช้้อีีกครั้�ง โดย คำำ�นึึงถึึงความจำ�ำ เป็็นอย่่างสููงสุุดภายใต้้ข้้อมููลที่่�นำำ�มา ประเมิินสถานการณ์์ เเละต้้องนำำ�มาสื่�อสารให้้ ประชาชนรัับทราบอย่่างต่่อเนื่�อง เพื่�อลดการปฏิิเสธ พััฒนาช่อ่ งทางการสื่่�อสาร ของประชาชนในการดำำ�เนิินการตามมาตรการ ความเสี่่ย� งกับั มาตรการที่่� เปลี่่ย� นแปลงอย่่างรวดเร็็ว เพื่่อ� ลดความสัับสน เนื่ �องด้้วยสถานการณ์์การระบาดมีีความเปลี่ �ยนแปลง เร็็วและอาจแตกต่่างกัันในแต่่ละพื้ �นที่ �ซึ่ �งมาตรการ ที่�ออกมานั้�น อาจสร้า้ งความสับั สนให้ก้ ัับประชาชนใน การปฏิิบััติิในระดัับจัังหวััด ควรพััฒนาการสื่�อสาร ความเสี่�ยงผ่่านวิทิ ยากรหลัักระดับั จัังหวัดั และพััฒนา ช่่องทางสื่�อสารที่�ประชาชนสามารถเข้้าถึึง เข้้าใจง่่าย และควรจััดทำ�ำ การประเมิินความรู้� ทััศนคติิและ พฤติิกรรมเป็็นระยะๆเพื่ �อประเมิินและใช้้ข้้อมููลในการ จััดการและปรัับปรุงุ มาตรการที่�จะออกสู่�ประชาชน 15 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

ติิดตามและแลกเปลี่่�ยนข้อ้ มููล มาตรการทางด้้านสาธารณสุุขและ สัังคมกัับประเทศเพื่่อ� นบ้า้ น เพื่่�อส่่งเสริิมความร่ว่ มมืือ ระหว่า่ งประเทศ ในสถานการณ์ก์ ารแพร่ร่ ะบาดของโรคโควิดิ 19 ทำ�ำ ให้้ การเดิินทางระหว่่างประเทศถููกระงัับตามมาตรการ ทางด้า้ นสาธารณสุขุ ของแต่ล่ ะประเทศ ด้ว้ ยเทคโนโลยีี ที่่�ทันั สมัยั สามารถทำ�ำ ให้ม้ ีกี ารแลกเปลี่�ยนข้อ้ มูลู มาตรการ ด้้านสาธารณสุุขและสัังคมกัับประเทศเพื่ �อนบ้้าน ยัั ง ค ง ส า ม า ร ถ ดำ�ำ เ นิิ น ก า ร ไ ด้้ อ ย่่ า ง ไ ร้้ ร อ ย ต่่ อ จากแหล่ง่ ข้อ้ มูลู ทั้�งรูปู แบบทางการและไม่เ่ ป็น็ ทางการ แต่่อย่่างไรก็็ตามมาตรการของแต่่ละประเทศมีีความ พััฒนาขีีดความสามารถ แตกต่า่ งกันั และมีีการปรับั เปลี่�ยนบ่อ่ ยครั้�ง การศึึกษา ของบุุคลากรที่่�เกี่่ย� วข้้อง ทบทวนมาตรการต่า่ งๆ ของประเทศเพื่�อนบ้า้ นอยู่�เสมอ เพื่่�อเตรีียมพร้อ้ มรัับมืือ จ ะ ช่่ ว ย ห า จุุ ด ร่่ ว ม ใ ห้้ เ กิิ ด ป ร ะ โ ย ช น์์ สูู ง สุุ ด ทั้ � ง ด้้ า น กัับการระบาดในอนาคต เศรษฐกิิจและสัังคมร่่วมกัันระหว่่างประเทศ เช่่น บางพื้�นที่่�มีขี ้อ้ เสนอแนะมาตรการเปิดิ ด่า่ นพรมแดนเข้า้ การประเมิินความต้้องการของบุุคลากรที่ �ปฏิิบััติิงาน ออกระหว่่างประเทศเพื่�อนำ�ำ แรงงานเข้้ามากระตุ้�น ด้้านการตอบโต้้ต่่อการระบาดของโรคโควิิด 19 เศรษฐกิิจในประเทศ เป็น็ ต้น้ เป็็นการดำำ�เนิินงานที่่�มีีความจำ�ำ เป็็นในการค้้นหา ช่่องว่่างและนำ�ำ ไปสู่�แผนพััฒนาเพิ่�มศัักยภาพผู้�ปฏิิบััติิ งานให้ส้ ามารถปฏิบิ ัตั ิงิ านได้อ้ ย่า่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพสูงู สุดุ และนำ�ำ ไปสู่�การเสนอแผนพััฒนาการเพิ่�มจำ�ำ นวน ผู้�ปฏิบิ ัตั ิงิ านให้ม้ ีคี วามสอดคล้อ้ งกับั ภาระงานที่�เพิ่�มขึ้�น และสถานการณ์์โลกที่่�มีีการเปลี่ �ยนแปลงอย่่างรวดเร็็ว พร้้อมเปิิดโอกาสให้้มีีการอบรมทั้ �งระยะสั้ �นผ่่านการ จััดอบรมโดยจัังหวััดหรืือการสนัับสนุุนการพััฒนาจาก องค์ก์ รภายนอก นอกจากนี้� ความร่ว่ มมือื กับั หน่ว่ ยงาน นอกภาครัฐั อาทิิ องค์ก์ รไม่แ่ สวงหาผลกำำ�ไร (NGOs) ม ห า วิิ ท ย า ลัั ย ห รืื อ ส ถ า น ศึึ ก ษ า ข อ ง พื้� น ที่� ใ น การ สนับั สนุุนการพัฒั นาขีดี ความสามารถของจังั หวััด ในภาวะฉุุกเฉินิ EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 16



EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE บทนำ�ำ 18

จากสถานการณ์์การระบาดของโรคติิดเชื้�อ ที่�เป็็นเอกภาพในทุุกระดัับร่่วมกััน เเต่่ยัังพบว่่า ไวรัสั โคโรนา 2019 หรือื โรคโควิดิ 19 ในภูมู ิภิ าค จุุดที่�ควรเฝ้้าระวัังอย่่างใกล้้ชิิดเเละมีีความเสี่�ยง เอเชีียตะวัันออกเฉีียงใต้้ตั้�งแต่่ปีี 2563 จนถึึง มากกว่่าพื้�นที่�ทั่�วไป คืือ พื้�นที่�ชายแดนติิดกัับ ปัจั จุบุ ันั โควิิด 19 ได้้แพร่ก่ ระจายอย่า่ งรวดเร็็ว ประเทศเพื่�อนบ้้าน เนื่�องจากเป็็นพื้�นที่่�ที่่�มีีการ ข้้ามพรมแดนระหว่่างประเทศอย่่างเป็็นวงกว้้าง เคลื่�อนย้า้ ยของประชากรจำำ�นวนมากจากการข้า้ ม เนื่�องจากยังั พบว่า่ มีกี ารเคลื่�อนย้า้ ยของประชากร พรมแดนตามพรมแดนธรรมชาติิ หรืือด่่าน เข้า้ - ออกระหว่า่ งประเทศ ถึงึ แม้แ้ ต่ล่ ะประเทศ ผ่่อนปรนการค้้าระหว่่างประเทศ นอกจากนี้� จะมีีมาตรการการจำ�ำ กััดการเดิินทางเข้้าออก ความหลากหลายของประชากรที่�อาศัยั อยู่�ในพื้�นที่� ก็ต็ าม การแลกเปลี่�ยนข้อ้ มูลู สุขุ ภาพของประชากร อาทิิ ชนกลุ่�มน้อ้ ยที่�อยู่่�ห่า่ งไกล และกลุ่�มเปราะบาง ข้อ้ มูลู การเดินิ ทาง รวมถึงึ ข้อ้ มูลู การเฝ้า้ ระวังั โรค ภาษาที่�ใช้พ้ ูดู คุยุ ความสามารถในการปฏิบิ ัตั ิติ าม มาตรการการป้้องกัันและควบคุุมโรคในพื้�นที่� ของประชากร ความเชื่�อเเละทัศั นคติิ รวมถึงึ การ ชายแดนและชายแดนคู่�ขนานกัับประเทศเพื่�อน เข้้าถึึงข้้อมููลข่่าวสาร ข่่าวลืือ ข่่าวลวง ข่่าวเท็็จ บ้้าน เป็็นกลไกที่่�สำ�ำ คััญทำ�ำ ให้้ทราบข้้อมููล เป็น็ ความท้า้ ทายต่อ่ การปฏิบิ ัตั ิงิ านของเจ้า้ หน้า้ ที่� สถานการณ์ป์ ัจั จุบุ ันั นำ�ำ ไปสู่�การวิเิ คราะห์ค์ วามเสี่�ยง ทุุกส่่วน เพื่�อให้้การตอบโต้้โรคเป็็นไปอย่่างมีี คาดการณ์์การระบาดของโรค รวมถึึงการนำ�ำ ไป ประสิทิ ธิิภาพ ใช้้เป็็นแนวทางพิิจารณากำ�ำ หนดนโยบาย มาตรการทางด้า้ นสาธารณสุุขของประเทศ หนึ่ �งในข้้อเสนอเเนะของทีีมประเมิินจาก องค์ก์ ารอนามัยั โลก เสนอให้ป้ ระเทศไทยจััดการ จากการถอดบทเรีียนการปฏิิบััติิงานด้้าน ทบทวนระหว่่างการปฏิิบััติิงานในระดัับประเทศ สาธารณสุขุ เพื่�อตอบสนองต่อ่ สถานการณ์โ์ รคโควิดิ 19 เพื่�อค้้นหาความท้้าทายและเพิ่�มโอกาสใน ของประเทศไทย ในปีี 2563 โดยองค์ก์ ารอนามัยั โลก การพัฒั นา ดังั นั้�น สำำ�นักั งานความร่ว่ มมือื ระหว่า่ ง องค์ก์ รระหว่า่ งประเทศ และองค์ก์ รภาคีเี ครือื ข่า่ ย ประเทศ ร่ว่ มกับั ศูนู ย์ค์ วามร่ว่ มมือื ไทย - สหรัฐั ฯ ที่�เกี่�ยวข้้อง พบว่่าปััจจััยแห่่งความสำ�ำ เร็็จในการ ด้้านสาธารณสุุข ได้้จััดทำ�ำ การฝึึกซ้้อมแผน บริหิ ารจัดั การสถานการณ์โ์ ควิดิ 19 ในประเทศไทย สถานการณ์จ์ ำำ�ลอง “การบริหิ ารจัดั การมาตรการ เกิดิ จากการบูรู ณาการทุกุ ภาคส่ว่ นทั้�งภาครัฐั และ สาธารณสุุขและสัังคม กรณีีการระบาดของโรค เอกชนแบบพหุุภาคีี “Whole of Society” ติดิ เชื้�อไวรัสั โคโรนา 2019 (โควิดิ 19)” ในจังั หวัดั ทำำ�งานร่่วมกัันอย่่างมีสี ่่วนร่ว่ มในการตอบโต้้และ ชายแดนของประเทศไทยขึ้�น เป็็นกิิจกรรมของ ตอบสนองต่่อโควิิด 19 และเสนอแนะให้้ควร โครงการพััฒนาขีีดความสามารถการทำำ�งานร่่วม ยกระดัับการขยายศัักยภาพและพััฒนาขีีด กับั หลายภาคส่ว่ นเพื่�อการป้อ้ งกันั ตรวจจับั และ ความสามารถด้้านการรายงานผลแบบพหุุภาคีี ตอบสนองต่่อภาวะฉุุกเฉิินด้้านสาธารณสุุขใน 19 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

พื้�นที่�ชายแดน (Enhancing multi-sectoral กระบวนการดำ�ำ เนิินการฝึึกซ้้อมแบ่่งออก collaboration capacities for prevention, เป็น็ 3 ช่ว่ ง คือื ช่ว่ งที่� 1 การทบทวนการดำ�ำ เนินิ detection, and response to public health การป้อ้ งกันั ควบคุมุ โรคโควิดิ 19 ของประเทศ emergencies along border areas: EMSC) ไทยตั้�งเเต่เ่ ริ่�มต้น้ ถึงึ ปัจั จุบุ ันั ช่ว่ งที่� 2 การอภิปิ ราย เพื่�อส่่งเสริิมให้้เกิิดกระบวนการทบทวนการ กลุ่�มแบบมีีส่่วนร่่วม แบ่่งออกเป็็น 4 กลุ่�ม ปฏิิบััติิงานของจัังหวััดในพื้�นที่�ชายแดน โดยกระจายหน่ว่ ยงานและจำ�ำ นวนของผู้�เข้า้ ร่ว่ ม โดยมุ่�งเน้น้ การจัดั การ ประสานงาน แลกเปลี่�ยน การฝึึกซ้้อมแผนอย่่างละเท่่าๆ กััน ประมาณ ข้้อมููลระหว่่างหน่่วยงานอย่่างพหุุภาคีใี นระดัับ 8 - 15 คน/กลุ่�ม เพื่�อให้้สามารถให้้ข้้อมููล จัังหวัดั ใน 4 ด้า้ น ได้้แก่่ ได้อ้ ย่า่ งทั่�วถึงึ โดยมีวี ิทิ ยากรกลางเเละผู้้�ช่วยใน การซัักถามประเด็็น กระตุ้�นการอภิิปราย ด้า้ นที่� 1 การจัดั การและการประสานงาน สรุปุ เเละจดบันั ทึกึ การฝึกึ ซ้อ้ มแผนเเละอภิปิ ราย ด้า้ นที่� 2 การจัดั การการระบาดผ่า่ นการประเมินิ ตามประเด็็นทั้�ง 4 ด้้าน และช่่วงที่� 3 สถานการณ์์ ด้้านที่� 3 การปรัับมาตรการ เป็น็ การสรุปุ ผลการฝึกึ ซ้อ้ มแผนฯ เเละตรวจสอบ สาธารณสุุขระดัับพื้�นที่� และ ด้้านที่� 4 ความถููกต้้องของข้้อสรุุปร่่วมกัันของผู้ �เข้้าร่่วม การบริิหารจััดการในสถานศึึกษาและสถานที่ � ฝึกึ ซ้อ้ มแผนฯ ทั้�งหมด ทำ�ำ งาน โดยประยุกุ ต์ใ์ ช้ส้ ถานการณ์จ์ ำ�ำ ลองจาก คู่่�มือื การซ้อ้ มแผนบนโต๊ะ๊ ขององค์ก์ ารอนามัยั โลก การฝึึกซ้้อมนี้�สามารถตอบวััตถุุประสงค์์ และปรัับเพิ่�มเติิมตามวััตถุุประสงค์์ของ ของการฝึกึ ซ้อ้ มแผนฯ ครั้�งนี้� คือื เพื่�อการทบทวน โครงการพััฒนาขีีดความสามารถการทำำ�งาน ประเมินิ และจัดั ทำ�ำ ข้อ้ เสนอแนะเพื่�อการพัฒั นา ร่ว่ มกับั หลายภาคส่ว่ นเพื่�อการป้อ้ งกันั ตรวจจับั เตรียี มความพร้อ้ ม วางแผนตอบโต้ส้ ถานการณ์์ และตอบสนองต่อ่ ภาวะฉุกุ เฉินิ ด้า้ นสาธารณสุขุ โรคโควิดิ 19 ของจังั หวัดั ชายแดนของประเทศไทย ในพื้ �นที่ �ชายแดน โดยมีขี ้อ้ ค้น้ พบแยกประเด็น็ ดังั ต่อ่ ไปนี้� ลักั ษณะของผู้�ร่วมฝึกึ ซ้อ้ มแผนฯ ประกอบ ด้้วย ผู้�ปฏิิบััติิงานที่�เกี่�ยวข้้องกัับประเด็็น ทบทวนทั้�ง 4 ด้า้ น และเป็น็ ผู้�ที่�ปฏิิบััติิงานอยู่� ในระหว่่างการระบาดของโรคโควิิด 19 มากกว่า่ 6 เดืือนในพื้�นที่� EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 20

21 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

ด้า้ นที่�่ 1 การจัดั การและการประสานงาน สถานการณ์์จำำ�ลองที่� 1 มีีสถานการณ์์โดย จุุดเเข็ง็ สัังเขปดัังนี้� พื้�นที่� หมายถึึง พื้�นที่�สมมติิที่�ใช้้ใน การอภิิปรายเป็็นพื้ �นที่ �เศรษฐกิิจพิิเศษแบบผสม การมีคณะกรรมการโรคตดิ ต่อจังหวัดโดยมผี วู้ า่ ระหว่า่ งเกษตรกรรมเเละการท่อ่ งเที่�ยว มีคี วามสะดวก ราชการจังหวัดเป็นประธาน ก�ำ หนดนโยบาย ในการเดิินทางโดยเครื่�องบินิ ทางเรือื และทางบก วางระบบ และแนวทางการปฏบิ ตั ใิ นการเฝา้ ระวงั ที่�สามารถเชื่�อมโยงไปยัังภาคอื่�นๆ ของประเทศ ป้องกนั ควบคมุ โรค รว่ มกบั คณะกรรมการ แต่่ไม่่ใกล้้กัับเมืืองหลวงของประเทศ ภายหลััง โรคตดิ ต่อจงั หวัดท่ีมีส่วนร่วมจากหลายภาคสว่ น การผ่อ่ นคลายมาตรการในบางกิจิ กรรม ทำ�ำ ให้ผู้้้�ติดิ เชื้�อ เพิ่�มขึ้�น มีเี หตุกุ ารณ์ท์ ี่่�น่า่ สนใจ คือื พบการระบาด การตอบสนองต่อ่ สถานการณ์ก์ ารระบาดของ จากการตรวจคััดกรองในโรงงานชำ�ำ แหละสััตว์์ โรคโควิดิ 19 ที่่�มีปี ระสิทิ ธิภิ าพ ภายใต้ก้ ารบริหิ าร ในพื้�นที่่�ปิดิ ที่�ออกแบบมาโดยเฉพาะ เเละในวันั เดียี ว จััดการของคณะกรรมการโรคติิดต่่อระดัับจัังหวััด กัันโรงเเรม รีีสอร์์ต คััดกรองพบผู้�เข้้าพัักเเละ รวมถึึงการมีีคณะอนุุกรรมการย่่อยที่่�มีีหน่่วยงาน พนักั งานจำำ�นวนหนึ่�งที่่�มีีอาการป่่วย ทั้�งนี้� พนัักงาน รััฐและเอกชนร่่วมเป็็นคณะอนุุกรรมการปฏิิบััติิ เ เ ล ะ ผู้ � ป ฏิิ บัั ติิ ง า น ใ น โ ร ง ง า น อ า ศัั ย อ ยู่ � ใ น ชุุ ม ช น การตามบทบาทหน้า้ ที่�ที่�เกี่�ยวข้อ้ ง คณะกรรมการ เดีียวกััน โรคติิดต่่อจัังหวััดดำำ�เนิินการภายใต้้พระราช กำ�ำ หนดการบริิหารราชการในสถานการณ์์ฉุุกเฉิิน วััตถุุประสงค์์ของการอภิิปรายในสถานการณ์์ เป็็นศููนย์์กลางในการสั่ �งการผ่่านกลไกพระราช จำำ�ลองนี้� คือื เพื่�อทบทวนจุดุ เเข็ง็ ความท้า้ ทาย เเละ บััญญััติิโรคติิดต่่อ พ.ศ.2558 โดยมีีคณะ ข้้อเสนอเเนะการปฏิิบััติิงานด้้านการตอบโต้้ อนุุกรรมการที่่�มีีหน่่วยงานท้้องถิ่ �นและเอกชนเป็็น โ ร ค ร ะ บ า ด ข อ ง ห น่่ ว ย ง า น พ ร้้ อ ม ค้้ น ห า คณะสนัับสนุุนข้้อมููลและข้้อเสนอแนะ แนวทาง กรอบกฎหมาย ระเบียี บ โดยมีขี ้อ้ ค้น้ พบ ดังั ต่อ่ ไปนี้� การแก้ไ้ ขปัญั หา รวมถึงึ ผลกระทบที่�อาจจะเกิดิ ขึ้�น ที่ � เ กิิ ด ขึ้ � น ใ น จัั ง ห วัั ด เ นื่ � อ ง จ า ก ส ถ า น ก า ร ณ์์ EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE การระบาดของโรคโควิิด 19 เสนอต่่อ คณะกรรมการโรคติิดต่่อจัังหวััดเพื่ �อพิิจารณา ทำ�ำ ให้จ้ ังั หวัดั มีคี ำ�ำ สั่่�ง แนวปฏิบิ ัตั ิิ และมาตรการการ จัดั การโรคโควิดิ 19 ตามแนวทางที่่�กำ�ำ หนดเดียี วกันั 22

การมีส่วนร่วมของประชาชนและเอกชนในการ ก า ร ป ร ะ ส า น ง า น ค ว า ม ร่ ว ม มื อ จั ด ก า ร ปฏิบัติตามมาตรการการป้องกันควบคุมโรคและ สถานการณโ์ รคโควดิ 19 และระบบการสอื่ สาร สนับสนุนงานดา้ นสาธารณสุข แบบมสี ว่ นร่วมในจงั หวดั ชายแดน ประชาชนมีสี ่ว่ นร่ว่ มในการสร้า้ งความเข้ม้ แข็ง็ การประสานงานและมีีแนวทางร่่วมกััน ของระบบสุุขภาพชุุมชน มีีการสนัับสนุุนอุุปกรณ์์ ดำ�ำ เนินิ การด้า้ นป้อ้ งกันั โรคกับั หลากหลายภาคส่ว่ น ทางการแพทย์์และอาหารในระหว่่างการระบาด เช่่น มีีแนวทางการปฏิิบััติิในกรณีีส่่งต่่อผู้้�ป่่วย ของโรคให้้แก่่ ศููนย์์แยกกัักตััวในชุุมชน โควิิด 19 จากสถานที่่�พัักพิิงผู้้�ลี้้�ภััยไปยััง (Community Isolation) โดยประชาชนดำำ�เนินิ การ โรงพยาบาลจัังหวััด การคััดกรองโรคโควิิด 19 ผ่า่ นคณะกรรมการหมู่่�บ้า้ น ผู้้�นำ�ำ ชุมุ ชน ตามวิถิ ีที าง เชิิงรุุกระหว่่างโรงพยาบาล สำำ�นัักงาน ด้้านวััฒนธรรมของพื้�นที่� ที่�เป็็นส่่วนสำ�ำ คััญใน สาธารณสุุขจัังหวััด/อำำ�เภอ เทศบาล องค์์การ การดำำ�เนิินงานป้้องกัันควบคุุมโรคอย่่างเข้้มเเข็็ง บริหิ ารส่ว่ นตำ�ำ บล และหน่ว่ ยงานไม่แ่ สวงผลกำ�ำ ไร รวมถึึงการมีีอาสาสมััครสาธารณสุุขประจำำ� เป็น็ ต้น้ การมีเี ครือื ข่า่ ยการดำ�ำ เนิินงานจากหลาย หมู่่�บ้า้ น โดยประชาชนในชุมุ ชนที่�เป็น็ กำำ�ลังั สำ�ำ คัญั ภาคส่ว่ นที่�เข้ม้ แข็ง็ ทำ�ำ ให้ส้ ามารถติดิ ต่อ่ ประสาน ในการเป็็นกระบอกเสีียง สื่�อสารข่่าวสาธารณสุุข งานกันั ได้อ้ ย่า่ งรวดเร็ว็ ทั้�งรูปู แบบที่�เป็น็ ทางการ ระหว่า่ งเจ้า้ หน้า้ ที่่�กับั ประชาชน ดำ�ำ เนินิ การค้น้ หา และไม่่เป็็นทางการ หลากหลายช่่องทาง ผู้้�ป่่ ว ย เ ชิิ ง รุุ ก ร่่ ว ม กัั บ ห น่่ ว ย ง า น ส า ธ า ร ณ สุุ ข เป็็นการประสานงานที่ �เอื้ �อให้้เกิิดความคล่่องตััว ถ่่ายทอดองค์์ความรู้�ในการป้้องกัันควบคุุมโรคให้้ และมีีประสิิทธิิภาพในการดำ�ำ เนิินการตอบโต้้ แก่่ประชาชนในชุุมชน ในภาวะฉุุกเฉินิ การบรู ณาการดา้ นกำ�ลงั คนและสมรรถนะ DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY ของบุคลากรท่มี ีความเชีย่ วชาญในการตอบโต้ ภาวะฉุกเฉิน การบููรณาการกำำ�ลัังคนและงบประมาณ จากหลายหน่่วยงาน เพื่�อควบคุุมสถานการณ์์ การระบาดของโรค อาทิิ องค์์กรปกครองส่่วน ท้้องถิ่�น องค์์กรหรืือมููลนิิธิิที่�ไม่่แสวงหาผลกำ�ำ ไร สำ�ำ นัักงานกองทุุนสนัับสนุุนการสร้้างเสริิมสุุขภาพ (สสส.) รวมถึึงการมีีบุุคลากรมีีความเชี่�ยวชาญ ในการตอบโต้้ภาวะฉุุกเฉิินที่่�มีีประสบการณ์์ ในการดำำ�เนิินงานตอบโต้้การระบาดในอดีีต เช่่น โรคซาร์ส์ (SARS) โรคไข้ห้ วััดใหญ่่ H1N1 2009 (2009 H1N1 Pandemic Influenza) และ โรคเมอร์ส์ (MERS) ให้ส้ ามารถดำำ�เนินิ การป้อ้ งกันั ควบคุมุ โรคได้้อย่า่ งมีีประสิิทธิภิ าพ 23

ความท้า้ ทาย การส่ือสารขอ้ มลู ระหว่างหนว่ ยงานกบั หนว่ ยงานและ ระหว่างหน่วยงานกบั ประชาชน อันเนอื่ งมาจากการ ข้้อจำ�ำ กััดด้้านทรััพยากรและบริิบทของพื้�นที่�เป็็น ปรับเปล่ียนมาตรการที่รวดเรว็ ตามสถานการณท์ ่เี กิด อุปุ สรรคในการตอบโต้ก้ ัับสถานการณ์์ ขึน้ ได้อ้ ย่า่ งรวดเร็ว็ และมีปี ระสิทิ ธิภิ าพ หน่่วยงานที่ �เกี่ �ยวข้้องจำำ�เป็็นต้้องมีีการสื่ �อสาร จากการระบาดของโรคโควิิด 19 ที่่�ผ่่านมา ระหว่า่ งหน่่วยงานและหน่่วยงาน และระหว่า่ งหน่ว่ ย ที่่�มีผี ู้้�ติดิ เชื้�อเป็็นจำำ�นวนมาก ทรัพั ยากรที่่�มีีอยู่�อย่่าง งานกัับประชาชนให้้ทัันท่่วงทีี เนื่�องจากการปรัับ จำำ�กััดไม่่เพีียงพอต่่อการตอบสนองสถานการณ์์ เ ป ลี่ � ย น ม า ต ร ก า ร ต า ม ค ว า ม รู้ �ที่ � เ พิ่ � ม ขึ้ � น แ ล ะ ต า ม ต้้องใช้้ทรััพยากรเป็็นจำ�ำ นวนมากในการจััดการ สถานการณ์์ที่�เกิดิ ขึ้�นบ่่อยครั้�ง เพื่�อสร้้างความเข้า้ ใจที่� ทั้�งด้า้ นกำ�ำ ลังั คน งบประมาณ และอุปุ กรณ์ใ์ นการ ถููกต้้องครบถ้ว้ น ลดความสับั สนของผู้�ปฏิิบััติงิ านและ ป้้องกันั ควบคุมุ โรค รวมถึึงการรักั ษาฟื้�น้ ฟููผู้้�ติิดเชื้�อ ประชาชน การดำำ�เนินิ งานที่่�ผ่า่ นมาพบว่า่ มีคี วามล่า่ ช้า้ จำำ� น ว น แ พ ท ย์์ ที่่�มีี อ ยู่ � ใ น พื้ � น ที่่�จัั ง ห วัั ด ช า ย แ ด น ของการรัับ - ส่่งข้้อมููลแบบทางการระหว่่างจัังหวััด มีีจำ�ำ นวนน้้อย พยาบาลเฉพาะทางสาขาการ และหน่่วยงานในท้้องถิ่�น ทำ�ำ ให้้ประชากรบางกลุ่�ม พยาบาลผู้้�ป่่วยโรคติิดเชื้�อมีีจำำ�กััด เจ้้าหน้้าที่� มีีการร้้องเรีียนถึึงการปฏิิบััติิที่�ไม่่เท่่าเทีียมกััน และ สาธารณสุุขรัับมืือกัับสถานการณ์์การระบาดตั้ �งแต่่ ยัั ง พ บ ก า ร สื่ � อ ส า ร ที่ � ไ ม่่ ค ร อ บ ค ลุุ ม โ ด ย เ ฉ พ า ะ ก ลุ่ � ม ปีี พ.ศ. 2564 อย่า่ งต่่อเนื่�องจนถึงึ ปััจจุบุ ันั ทำ�ำ ให้้ ในพื้ �นที่่�ห่่างไกลถึึงแม้้ว่่าจะเพิ่ �มช่่องทางการสื่ �อสาร เจ้้าหน้้าที่�เกิิดความเหนื่�อยล้้าจากการทำ�ำ งานหนััก แล้ว้ ก็ต็ าม ปัญั หาสำ�ำ คัญั อีกี ประการหนึ่�งคือื ประชาชน อย่า่ งยาวนาน รวมถึงึ มีกี ารโยกย้า้ ยหรือื ลาออกของ ได้้รัับข้้อมููลจากหลายช่่องทาง ได้้รัับข่่าวสารจำ�ำ นวน ผู้�ปฏิบิ ัตั ิงิ านมากขึ้�นจนกระทั่�งขาดแคลนบุคุ ลากรใน มากทั้�งจริงิ และเท็จ็ ทำ�ำ ให้เ้ กิดิ ความเข้า้ ใจที่�คลาดเคลื่�อน การป้้องกันั ควบคุุมโรคติิดเชื้�อในพื้�นที่�ชายแดน เละไม่่ให้้ความร่่วมมืือ มีีการนำ�ำ เทคโนโลยีีมาช่่วยใน การสื่ �อสารโดยจัังหวััดชายแดนมีีแอปพลิิเคชัันที่่�มีี นอกจากนั้�นแล้้ว วิิธีีการการเบิิกจ่่ายงบ ความหลากหลายและมีีตััวแปรในการกรอกข้้อมููล ประมาณจัดั เป็น็ อุปุ สรรคใหญ่ใ่ นการบริหิ ารจัดั การ จำ�ำ นวนมากหลายขั้�นตอน ทำ�ำ ให้เ้ กิดิ ความสับั สนในการ ภาพรวมทั้�งหมด ด้ว้ ยกฏระเบียี บ ข้อ้ บังั คับั การเบิกิ เลือื กใช้แ้ อปพลิเิ คชันั สำำ�หรับั ประชาชน และผู้�รวบรวม จ่่ายงบประมาณที่ �ไม่่ได้้รองรัับสถานการณ์์การ ข้อ้ มููลจากทุกุ แอปพลิิเคชัันที่่�มีี ส่ง่ ผลให้้การวิเิ คราะห์์ ระบาดที่่�มีีความยืืดเยื้�อ ทำ�ำ ให้้เกิิดข้้อจำ�ำ กััดในการ อาจไม่ค่ รบถ้ว้ นและใช้้เวลานานเกินิ ความจำำ�เป็็น การจััดสรรงบประมาณ เพื่�อรองรับั สถานการณ์์ฉุกุ การปอ้ งกนั ควบคมุ โรคในกลุ่มแรงงานขา้ มชาติ เฉิินอื่�นๆ ที่�อาจเกิดิ ขึ้�นในพื้�นที่� กล่มุ เปราะบาง ประชากรแฝงและบคุ คลไรส้ ญั ชาติ ในจงั หวัดชายแดน บริิบทพื้ �นที่่�จัังหวััดชายแดนเป็็นพื้ �นที่่�ห่่างไกล และพื้�นที่่�สููง การเข้้าถึึงระบบบริิการและการให้้ การดำำ�เนิินงานควบคุุมโรคโควิิด 19 ในกลุ่�ม บริิการด้้านสาธารณสุุขและการแพทย์์ต้้องใช้้เวลา แรงงานข้้ามชาติิ กลุ่�มเปราะบาง ประชากรแฝง และ เดิินทางนาน ทำ�ำ ให้้การเข้้าไปให้้การบริิการ และ บุคุ คลไร้ส้ ัญั ชาติเิ ป็น็ ไปได้ด้ ้ว้ ยความยากลำ�ำ บาก ทำ�ำ ให้้ ความช่ว่ ยเหลือื ต่า่ งๆ ในพื้�นที่�เป็น็ ไปด้ว้ ยความยาก เกิดิ การระบาดเป็น็ วงกว้า้ งในชุมุ ชน จากการดำ�ำ เนินิ งาน ลำ�ำ บากและล่่าช้้า บางพื้�นที่�ไม่่เหมาะกัับการเปิิด ที่�ที่�ผ่านมายังั คงพบช่อ่ งว่า่ งด้า้ นนโยบาย การออกมาตรการ ศููนย์์กัักกัันโรคในชุุมชน ส่่งผลให้้มีีผู้้�ป่่วยอาศััยอยู่� และการสนัับสนุุนทรััพยากรที่ �ครอบคลุุมทุุกกลุ่ �ม รวมกัับคนในชุุมชนที่ �ไม่่ป่่วยโดยไม่่มีีการกัักกัันโรค EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 24

ประชากรในจัังหวััดชายแดน เนื่�องจากพบว่่า ค่่าตอบแทนให้้แก่่ผู้ �ปฏิิ บัั ติิงานในพื้ �นที่่�จัังหวััด กลุ่�มประชากรแรงงานข้้ามชาติิฯ มีีการเดิินทาง ชายแดนเพื่�อลดการโยกย้้ายกลับั ภููมิิลำำ�เนา เข้้ามาแบบผิิดกฎหมาย หรืือพัักอาศััยอยู่�ใน การเพมิ่ ศักยภาพกลกไกการประสานงานและ ประเทศไทยเป็น็ เวลานาน มีพี ฤติกิ รรมการเคลื่�อนย้า้ ย การสื่อสารสาธารณะในภาวะฉุกเฉนิ ที่่�พัักพิิงเดิินทางเข้้า - ออกในพื้�นที่� ทำ�ำ ให้้ การค้้นหาผู้้�ป่่วยเชิิงรุุกในชุุมชนมีีความล่่าช้้าและ ควรมีีการจััดทำำ�ความตกลงการแลกเปลี่ �ยน ไม่่ครอบคลุุม ยกเว้้นว่่าประชาชนกลุ่�มดัังกล่่าว ข้้อมููลด้้านโรคและภััยสุุขภาพทั้ �งแบบทางการและ มีีอาการเจ็็บป่่วยหรืือมีีความประสงค์์ที่ �จะตรวจ ไม่่เป็็นทางการระหว่่างหน่่วยงาน อย่่างเป็็น สุุขภาพของตนเองและทำำ�การเข้้าสู่ �ระบบบริิการ รููปธรรมเพื่ �อเป็็นแนวทางการปฏิิบััติิงานในการ สุขุ ภาพ รวบรวม วิิเคราะห์์ สัังเคราะห์์ข้้อมููลและ แลกเปลี่ �ยนข้้อมููลที่ �เป็็นมาตรฐานระดัับจัังหวััด ข้อ้ เสนอเเนะ ชายแดน จะทำำ�ให้เ้ จ้า้ หน้า้ ที่�ที่�เกี่�ยวข้อ้ งและผู้้�มีสี ่ว่ น ไ ด้้ส่่วนเ สีียสามารถนำำ�ข้้อมููล ไปใช้้ในการ การจดั ท�ำ แนวทางปฏิบตั กิ ารใชง้ บประมาณและ ประชาสัมั พันั ธ์แ์ ละสื่�อสารแก่ป่ ระชาชนได้อ้ ย่า่ งถูกู ต้อ้ ง จดั สรรกำ�ลังคนแบบบรู ณาการ เพือ่ ให้สอดคล้อง ครบถ้้วน ทัันสถานการณ์์ และลดการใช้้ กบั การจัดการสถานการณภ์ าวะฉกุ เฉินท่ีเกิดข้นึ แอปพลิเิ คชันั ที่�หลากหลายให้เ้ ป็น็ หนึ่�งเดียี วเพื่�อลด ในจงั หวัดชายแดน ความสัับสนของประชาชน รวมถึึงเพิ่�มการสื่�อสาร เชิงิ รุกุ ในกลุ่�มแรงงานข้า้ มชาติิ กลุ่�มเปราะบางและ ในสถานการณ์์ภาวะฉุุกเฉิินในจัังหวััด ผู้�ไร้ส้ ัญั ชาติิให้ท้ั่�วถึงึ ทุุกกลุ่�มประชากร ชายแดน การแก้้ไขปััญหาแบบบููรณาการให้้เป็็น หนึ่�งเดียี วกันั ของทั้�งจังั หวัดั และปรับั ใช้ท้ รัพั ยากร การถอดบทเรียี นเพื่�อทบทวนการบริิหารจัดั การ ตามสัดั ส่ว่ นที่�เหมาะสมเป็น็ สิ่�งที่่�สำำ�คัญั และมีคี วาม สถานการณ์์ฉุุกเฉินิ และการแก้้ไขปััญหาเชิิงระบบ จำ�ำ เป็็นอย่่างยิ่�งยวด ภายใต้้การกำำ�กัับดููแลของ โดยมุ่�งเน้้นการมีีส่ว่ นร่่วมจากทุกุ ภาคส่ว่ น คณะกรรมการโรคติิดต่่อจัังหวััด โดยเฉพาะการ แ ก้้ ไ ข ปัั ญ ห า ด้้ า น กำำ�ลัั ง ค น แ ล ะ ง บ ป ร ะ ม า ณ สนับั สนุนุ ให้พ้ื้�นที่่�จังั หวัดั ชายแดนมีกี ารดำำ�เนินิ เ นื่ � อ ง จ า ก ห น่่ ว ย ง า น ใ น จัั ง ห วัั ด ช า ย แ ด น มีี การถอดบทเรีียนจากสถานการณ์์ที่ �เป็็นปััญหา ความหลากหลายและมีขี ้อ้ กำ�ำ จัดั ที่�แตกต่า่ งกันั ตาม สำำ�คััญในพื้�นที่� เพื่�อช่่วยสะท้้อนให้้เห็็นถึึง บริบิ ทของแต่่ละหน่ว่ ยงาน เช่น่ ปรับั แนวการเบิิก กระบวนการทำ�ำ งานที่่�ผ่านมา โดยผ่า่ นกระบวนการ จ่่ายงบประมาณการตอบสนองต่่อภาวะฉุุกเฉิิน ซ้อ้ มแผน เพื่�อทดสอบความสามารถในการปฏิบิ ัตั ิงิ าน ของแต่ล่ ะแห่ง่ การจัดั การค่า่ เสี่�ยงภัยั ของบุคุ ลากร ทบทวนนโยบาย แผน หรืือแนวทางการปฏิิบััติิของ ด้้านสาธารณสุุขและเจ้้าหน้้าที่ �หน่่วยงานอื่ �นๆ หน่่วยงานที่่�ผ่่านมา นำำ�สู่่�การปรัับปรุุงแก้้ไขปััญหา ที่�เกี่�ยวข้อ้ ง การแก้ไ้ ขปัญั หาด้า้ นการจัดั สรรกำ�ำ ลังั คน ในการจััดการ ลดความผิิดพลาดและป้้องกััน ให้้มีีการบููรณาการจากหลายภาคส่่วนเป็็นทีีม การเกิิดซ้ำำ�� และนำ�ำ สิ่่�งที่�ปฏิิบััติิแล้้วได้้ผลดีี ปฏิบิ ัตั ิงิ านที่่�มีศี ักั ยภาพในการตอบโต้ภ้ าวะฉุกุ เฉินิ มีีประสิิทธิิภาพ มาพััฒนาต่่อยอดให้้เกิิดการ ในพื้�นที่� โดยการแบ่ง่ พื้�นที่่�รับั ผิดิ ชอบและสนับั สนุนุ กระบวนการทำำ�งานที่่�ดียี ิ่ �งขึ้ �น การเคลื่�อนย้า้ ยกำ�ำ ลังั คนเพื่�อช่ว่ ยเหลือื งานในพื้�นที่� ขาดแคลน เสนอเพิ่�มกรอบอััตรากำำ�ลัังและ DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY 25

ด้้านที่�่ 2 การจัดั การการระบาด ผ่่านการประเมิินสถานการณ์์ EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE สถานการณ์์จำ�ำ ลองที่� 2 มีีสถานการณ์์โดยสัังเขป ดัังนี้� สถานการณ์ก์ ารระบาดของโรคโควิิด 19 ในพื้�นที่� ผ่า่ นมาระยะหนึ่�ง หน่่วยงานส่่วนกลางด้า้ นสาธารณสุขุ ของประเทศได้้นำ�ำ เสนอมาตรการสาธารณสุุขเเละสัังคม ที่่�มีคี วามสัมั พันั ธ์เ์ เละยืนื ยันั ได้ว้ ่า่ สามารถลดการระบาด ของโรคได้้ อย่่างไรก็็ตาม การตััดสิินใจนำ�ำ มาตรการ สาธารณสุุขเเละสัังคมมาใช้้ ปรัับเปลี่�ยน หรืือยกเลิิก ควรอยู่�บนพื้�นฐานการประเมินิ สถานการณ์์ (Situational Assessment) วััตถุุประสงค์์ของการหารืือในสถานการณ์์จำำ�ลองนี้ � คือื เพื่�อทบทวนจุุดแข็ง็ ความท้้าทายเเละข้อ้ เสนอเเนะ ของการประเมิินสถานการณ์์ของพื้�นที่� เพื่�อประเมิิน ขีดี ความสามารถ ความพร้อ้ มในการจัดั การเเละตอบโต้้ การระบาดของโรคในพื้ �นที่ � 26

จุดุ เเข็ง็ การประเมนิ สถานการณข์ องพน้ื ทโ่ี ดยผปู้ ฏบิ ตั งิ าน สรู่ ะดบั นโยบายของจงั หวดั ชายแดน การประเมนิ สถานการณ์โดยอาศยั ข้อมลู จาก หลายแหล่งทกุ ระดบั ของพื้นท่ีทั้งในและนอก ภายใต้ส้ ถานการณ์ก์ ารระบาดของโรคโควิดิ 19 จงั หวดั เพื่อสนบั สนุนการกำ�หนดมาตรการ ที่�กระจายไปยัังพื้�นที่่�ชุุมชน องค์์กรปกครองส่่วน ท้้องถิ่�นมีีบทบาทสำ�ำ คััญอย่่างยิ่�งในการสนัับสนุุน ทีีมตระหนัักรู้�สถานการณ์์ (Situation การประเมิินสถานการณ์์ของจัังหวััดชายแดน Awareness Team: SAT) ในพื้�นที่�ใช้ข้ ้้อมูลู จาก ภ า ย ใ ต้้ ก า ร นำำ� ข อ ง ผู้้�ว่่ า ร า ช ก า ร จัั ง ห วัั ด ที่ � เ ป็็ น หลายส่่วนทั้�งข้้อมููลสุุขภาพและสาธารณสุุข เช่่น ประธานคณะกรรมการโรคติิดต่่อระดัับจัังหวััด ตัวั เลขผู้้�ป่ว่ ยยืนื ยันั ผู้�เสียี ชีวี ิติ อัตั ราการครองเตียี ง ที่่�มีีภารกิิจเตรีียมความพร้้อมด้้านทรััพยากร ในสถานพยาบาลที่่�รัับผู้้�ป่่วยโรคโควิิด 19 หรืือ (บุคุ ลากร งบประมาณ และสถานที่�) เพื่�อโยกย้า้ ย ข้้อมููลด้้านทรััพยากรของพื้ �นที่ �ชายแดนจากระดัับ หรืือขอรัับจััดสรรทรััพยากรทั้ �งด้้านบุุคลากรและ ตำ�ำ บล อำำ�เภอและจัังหวััด รวมถึึงข้้อมููลทั้�งจาก สิ่ �งของสนัับสนุุนให้้สามารถตอบโต้้สถานการณ์์ จังั หวัดั ข้า้ งเคียี งและประเทศเพื่�อนบ้า้ น มาใช้ใ้ น ได้อ้ ย่า่ งรวดเร็ว็ ทันั เหตุกุ ารณ์์ และมีปี ระสิทิ ธิภิ าพ ประกอบในการประเมินิ สถานการณ์ต์ ามแนวทาง โดยเน้้นเรื่ �องการติิดตามผู้้�ป่่วยยืืนยัันที่ �แยกกัักตััว การประเมิินของกรมควบคุุมโรค กระทรวง ที่่�บ้า้ นหรืือในศูนู ย์แ์ ยกกักั ตัวั ชุมุ ชน (Community สาธารณสุุข เพื่�อให้้การประเมิินสถานการณ์์การ Isolation) ให้้ได้้รัับสิ่�งสนัับสนุุนพื้�นฐานครบถ้้วน ระบาดของโรคโควิดิ 19 ในพื้�นที่่�มีีความสมบููรณ์์ ภายหลัังจากพื้ �นที่ �ได้้ประเมิินสถานการณ์์ก็็จะนำำ� มากที่่�สุุด และสนัับสนุุนการปรัับมาตรการของ ข้้อมููลรายงานไปยัังระดัับอำำ�เภอเป็็นประจำำ�และ พื้�นที่�ให้เ้ หมาะสมและสอดคล้อ้ งกับั มาตรการของ สม่ำำ��เสมอ โดยความถี่�ขึ้�นอยู่่�กัับความรุุนแรงของ ศูนู ย์บ์ ริหิ ารสถานการณ์แ์ พร่ร่ ะบาดของโรคติดิ เชื้�อ สถานการณ์ใ์ นแต่ล่ ะพื้�นที่� และส่ง่ ต่อ่ ไปยังั จังั หวัดั ไวรัสั โคโรนา 2019 (ศบค.) เพื่ �อประเมิินสถานการณ์์ภาพรวมของทั้ �งจัังหวััด ภายใต้้คณะกรรมการโรคติิดต่่อจัังหวััด ส่่งผลให้้ นอกจากนี้� เครือื ข่า่ ยสุขุ ภาพชุมุ ชนระดับั อำ�ำ เภอ จัังหวััดชายแดนสามารถจััดการสถานการณ์์ได้้ เครืือข่่ายองค์์กรไม่่แสวงหาผลกำ�ำ ไร อาสาสมััคร อย่า่ งรวดเร็็วและทันั ต่่อเหตุกุ ารณ์์ สาธารณสุขุ ประจำ�ำ หมู่่�บ้า้ น อาสาสมัคั รสาธารณสุขุ ข้้ามชาติิ (อสต.) หรืือเครืือข่่ายจากประเทศ DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY เพื่ �อนบ้้านโดยเฉพาะหน่่วยงานภาครััฐที่่�มีีความ สััมพัันธ์์อัันดีีกัันมาเป็็นเวลายาวนาน มีีการแลก เปลี่ �ยนข้้อมููลที่ �เชื่ �อถืือได้้ในรููปแบบที่ �เป็็นทางการ และไม่เ่ ป็น็ ทางการ เพื่�อนำ�ำ เสนอข้อ้ มูลู สถานการณ์์ และแนวทางการดำ�ำ เนิินงานปรัับมาตรการต่่อ คณะกรรมการโรคติิดต่่อระดับั จัังหวััด 27

ความท้า้ ทาย การจััดการด้้านการป้้องกัันควบคุุมโรคในกลุ่ �ม ประชากรแฝงและแรงงานข้้ามชาติิ การประเมินิ ความรู้� ทััศนคติิและพฤติิกรรมของ ประชาชน ส่ง่ ผลต่่อการปฏิิบัตั ิติ ามมาตรการของ ประชากรแรงงานข้า้ มชาติิ และแรงงานแฝง จังั หวัดั ในจังั หวัดั ชายแดนมีจี ำ�ำ นวนมาก ทั้�งที่�เดินิ ทางจาก ป ร ะ เ ท ศ เ พื่ � อ น บ้้ า น ที่ � เ ดิิ น ท า ง ผ่่ า น พ ร ม แ ด น ความตระหนัักในสถานการณ์์โรคของ ธรรมชาติิ หรืือจากชุุมชนใกล้เ้ คียี งเข้า้ มาในพื้�นที่� ประชาชนมีกี ารเปลี่�ยนแปลงอยู่�ตลอดเวลา ซึ่�งเป็น็ ซึ่�งอาจนำำ�เชื้�อโควิิด 19 เข้า้ มา และเสี่�ยงต่่อการ ความท้้าทายหลัักของการดำำ�เนิินงานป้้องกััน กระจายโรคหากเป็น็ ผู้้�ป่ว่ ยยืนื ยันั อีกี ทั้�งหน่ว่ ยงาน ควบคุมุ โรคภายใต้ส้ ถานการณ์ก์ ารระบาดของโรค ภาครัฐั ยังั ไม่ส่ ามารถสนับั สนุนุ ด้า้ นทรัพั ยากร และ โควิิด 19 อย่่างไรก็็ตาม แม้้ว่่าจัังหวััดจะมีีการ ประเมิินศัักยภาพของศููนย์์แยกกัักตััวชุุมชนหรืือ ประเมินิ สถานการณ์โ์ ดยใช้ข้ ้อ้ มูลู จากหลายภาคส่ว่ น การแยกกักั ตัวั ที่่�บ้า้ นสำ�ำ หรับั แรงงานข้า้ มชาติิ การ แต่ข่ ้อ้ มูลู ภาคประชาชนด้า้ นความรู้� ทัศั นคติแิ ละ ดำำ�เนิินงานที่่�ผ่่านมา แรงงานข้้ามชาติิที่่�ถููกจัับได้้ พ ฤ ติิ ก ร ร ม พ บ ว่่ า ใ น พื้ � น ที่ � ช า ย แ ด น ยัั ง พ บ ว่่ า เพื่�อรอการผลัักดัันกลัับประเทศหรืือดำ�ำ เนิินการ การประเมินิ ข้อ้ มูลู ดังั กล่า่ วมีนี ้อ้ ยและไม่ม่ ีคี วามต่อ่ เนื่�อง ทางกฎหมายก่่อนผลัักดัันกลัับประเทศ จะถููก จากการดำำ�เนิินงานของจัังหวััดชายแดนที่่�ผ่่านมา กัักกัันในศููนย์์กัักกัันโรคของด่่านตรวจคนเข้้าเมืือง ที่่�มีีการเปลี่ �ยนแปลงมาตรการและแนวทางการ ตามแนวชายแดนโดยความร่่วมมืือจากภาค ปฏิิบััติิที่่�บ่่อยและกระทัันหัันในบางครั้�งทำำ�ให้้ สาธารณสุขุ และความมั่�นคง ประชาชนอาจจะไม่่ปฏิิบััติิตามการเปลี่ �ยนแปลง มาตรการภายใต้ค้ วามสับั สนที่�เกิดิ ขึ้�นและมีคี วาม เ ก ณ ฑ์์ ม า ต ร ก า ร แ ล ะ ก า ร ป ร ะ เ มิิ น ร ะ ดัั บ ตระหนักั ต่อ่ การเปลี่�ยนแปลงมาตรการในระดับั ต่ำ�ำ � ส ถ า น ก า ร ณ์์ ที่ � แ ต ก ต่่ า ง กัั น ร ะ ห ว่่ า ง ไ ท ย แ ล ะ ส่่งผลกระทบต่่อการสะท้้อนสถานการณ์์ที่ �แท้้จริิง ประเทศเพื่ �อนบ้้าน ในข้้อมููลการเฝ้้าระวัังและควบคุุมโรคจากภาค เกณฑ์์การประเมิินความเสี่ �ยงสถานการณ์์โรค ประชาชน ระหว่่างประเทศมีีความแตกต่่างกััน ส่่งผลต่่อ การเตรีียมพร้้อมของพื้�นที่� และการประเมิินการ ขาดการเตรียมความพร้อมในการรบั มอื กับ ใ น ก า ร เ ปิิ ด ห รืื อ ปิิ ด ด่่ า น พ ร ม แ ด น ห รืื อ ภาวะฉุกเฉนิ ในอนาคต การกำำ�หนดการกักั ตัวั (Quarantine) ในผู้�เดินิ ทาง จังั หวัดั ชายแดนยังั พบช่อ่ งว่า่ งในการเตรียี มพร้อ้ ม ระหว่่างประเทศต้้นทาง รับั มือื กับั การระบาดที่�อาจกลับั มาระบาดใหม่ห่ รือื การรัับมืือกัับโรคที่่�มีีความรุุนแรงมากขึ้�น โดย 28 เฉพาะในระยะที่�สถานการณ์ข์ องพื้�นที่�สงบนิ่�งหรือื ควบคุุมโรคได้้ทำำ�ให้้หน่่วยงานที่่�รัับผิิดชอบและ เครือื ข่า่ ยมีคี วามตระหนักั และการเตรียี มพร้อ้ มอยู่� ในระดัับต่ำ�ำ � ดัังนั้�นเมื่�อเกิิดการระบาดใหญ่่ อาจทำำ�ให้้มาตรการที่�ออกมาล่า่ ช้า้ ไม่ท่ ัันการณ์์ EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE

ข้้อเสนอเเนะ สรา้ งระบบตรวจจับและรายงานการเฝา้ ระวังโรค ในกลุ่มประชากรแฝง โดยมีชมุ ชนเปน็ สว่ นร่วม จังั หวัดั ชายแดนควรมีกี ารสร้า้ งระบบตรวจจับั โรคและภััยสุขุ ภาพ และรายงานจำำ�นวนประชากร แฝงในชุมุ ชน มุ่�งเน้น้ การจัดั ทำำ�ข้อ้ มูลู ให้เ้ ป็น็ ปัจั จุบุ ันั โดยหารืือกัับหน่่วยงานความมั่ �นคงในการสมดุุล ระหว่่างประโยชน์์ส่่วนรวมในชุุมชนเพื่ �อให้้ได้้มาซึ่ �ง ฐานข้อ้ มูลู ที่�เป็น็ จริงิ นำ�ำ ไปสู่�การประเมินิ ความเสี่�ยง ของสถานการณ์์ นำ�ำ ไปสู่�การจััดสรรทรััพยากร ที่�เหมาะสม และมีีการบููรณาการการจััดสรร งบประมาณและกำ�ำ ลัังคนโดยใช้้กลไกการปกครอง ส่่วนท้้องถิ่�น มาช่่วยสนัับสนุุนการดำ�ำ เนิินงาน ส่่งเสริิมการเข้้าสู่ �กระบวนการการตรวจคััดกรอง และรักั ษา จดั เตรยี มสถานการณ์สมมตุ ิ ฉากทัศน์ล่วงหนา้ จััดทำ�ำ การประเมิินความรู้� ทััศนคติิและพฤติกิ รรม เพื่อรับมือภาวะฉุกเฉนิ ในอนาคต อย่่างสม่ำำ��เสมอ และสื่�อสารความเสี่�ยงเพื่�อกระตุ้�น การรัับรู้� และความตระหนัักของประชาชน ในสถานการณ์์ที่ �การระบาดเป็็นเสมืือนเรื่ �อง หนึ่�งในชีีวิิตประจำำ�วััน ความตระหนัักของทั้�ง ประชาชนในพื้ �นที่ �ให้้ความร่่วมมืือในการ ประชาชนและเจ้า้ หน้า้ ที่�จะลดลง ทำ�ำ ให้ม้ ีคี วามเสี่�ยง ดำำ�เนินิ การเป็น็ อย่า่ งดีใี นระยะแรกกับั มาตรการของ ต่่อการกลัับมาระบาดใหม่่ ดัังนั้�น จัังหวััด รััฐที่�ออกมา แต่่เมื่�อผ่า่ นไประยะหนึ่�ง ความร่ว่ มมืือ ควรเตรียี มแผนรับั มือื ทั้�งด้า้ นทรัพั ยากร (บุคุ ลากร จากประชาชนจะลดลงอย่า่ งต่อ่ เนื่�อง ดังั นั้�น การจัดั ทำ�ำ งบประมาณ และสถานที่�) ตามสถานการณ์ส์ มมติิ การประเมินิ ความรู้� ทััศนคติิและพฤติิกรรมอยู่�เป็็น ที่ � อ า จ เ กิิ ด ขึ้ � น ใ น อ น า ค ต ใ น ห ล า ย ฉ า ก ทัั ศ น์์ ระยะๆ จะทำ�ำ ให้้ทราบข้้อมููลที่�เป็็นปััจจุุบัันและ โดยอาศัยั ความร่ว่ มมือื จากทุกุ ภาคส่ว่ น ในจังั หวัดั นำำ�ไปใช้้ในการปรัับเปลี่ �ยนมาตรการที่ �เหมาะสมที่ � ชายแดนอาทิิ การจััดเวทีีประชุุมโดยมีีผู้้�นำ�ำ การ จะออกสู่�ประชาชน เพื่�อให้้เกิิดความร่่วมมืือสููงสุุด ทำำ�กิิ จ ก ร ร ม โ ด ย ภ า ค ค ว า ม มั่ � น ค ง ที่่�มีี ค ว า ม เละทำำ�ให้้เกิิดการเปลี่ �ยนแปลงอย่่างเป็็นรููปธรรม เ ชี่� ย ว ช า ญ ใ น ก า ร ทำ�ำ ฉ า ก ทัั ศ น์์ ร่่ ว ม กัั บ และมีปี ระสิิทธิิภาพ ภาคสาธารณสุุขและเครืือข่่ายที่�เกี่�ยวข้้อง เป็น็ ต้น้ โดยคำำ�นึึงถึึงสถานการณ์์ในสถานที่่�ต่่างๆ อาทิิ DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY ตลาดนััด สถานศึึกษา สถานที่่�ทำ�ำ งาน/โรงงาน หรือื การระบาดเป็น็ วงกว้้าง 29

ด้้านที่่� 3 การปรับั มาตรการ สาธารณสุุขระดัับพื้�น้ ที่�่ สถานการณ์์จำ�ำ ลองที่� 3 มีีสถานการณ์์โดยสัังเขป ดังั นี้� ภายหลัังการผ่อ่ นคลายมาตรการของโรคโควิดิ 19 ทั่�วประเทศ ทำ�ำ ให้จ้ ำ�ำ นวนผู้้�ป่ว่ ยในพื้�นที่�เพิ่�มขึ้�น มากกว่า่ ค่า่ เฉลี่�ยของประเทศถึึง 4 เท่่า นอกจากนี้� สื่�อมวลชน มีีการนำำ�เสนอข่่าวเรื่�องข้้อสัันนิิษฐานถึึงสาเหตุุของการ เพิ่�มขึ้�นของจำำ�นวนผู้้�ป่ว่ ยในพื้�นที่่�ว่า่ อาจมาจาก 4 สาเหตุุ คืือ 1) การอยู่่�กันั แบบแออััดของกลุ่�มชาติพิ ัันธุ์�/ผู้�อพยพ 2) การจัดั งานเลี้�ยงอย่า่ งผิดิ กฎหมาย 3) การเข้า้ มาทำ�ำ งาน เเละพักั อาศัยั ของแรงงานนอกพื้�นที่� เเละ 4) นักั ท่อ่ งเที่�ยว จากพื้�นที่�อื่�นๆ ของประเทศ หากมีีการนำำ�มาตรการ สาธารณสุุขเเละสัังคมกลัับมาบัังคัับใช้้ใหม่่ อาจมีีผล กระทบรุุนเเรงต่อ่ เศรษฐกิิจในกลุ่�มผู้�ประกอบการ วััตถุุประสงค์์ของการหารืือในสถานการณ์์จำำ�ลองนี้ � เพื่�อทบทวนจุุดเเข็็ง ความท้้าทายเเละข้้อเสนอเเนะเพื่�อ ให้้เกิิดความสมดุุลย์์ระหว่่างมาตรการที่ �เหมาะสมที่ � สามารถควบคุุมโรคได้้และมีีผลกระทบน้้อยที่่�สุุดต่่อ ประชาชนทั้�งทางด้า้ นเศรษฐกิจิ และสังั คม โดยมีขี ้อ้ ค้น้ พบ ดังั ต่อ่ ไปนี้� EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 30

จุดุ เเข็็ง ความท้้าทาย ศนู ย์บรหิ ารสถานการณก์ ารแพรร่ ะบาดโรคตดิ การนำ�มาตรการฉุกเฉนิ ทีไ่ ม่มขี ้อบงั คบั เช้อื ไวรสั โคโรนา 2019 หรอื ศบค. มบี ทบาท ทางกฎหมายมาใชอ้ ีกครง้ั หลงั จากการผ่อน ทส่ี �ำ คญั ในการตอบสนองตอ่ สถานการณโ์ ควดิ 19 คลายมาตรการและประกาศให้โรคโควิด 19 ในพ้นื ทีจ่ งั หวัดชายแดน เปน็ โรคประจำ�ถน่ิ ศบค.ออกกำ�ำ หนดมาตรการกลางระดัับ เ มื่� อ ต้้ อ ง เ ผ ชิิ ญ ห น้้ า กัั บ ส ถ า น ก า ร ณ์์ ประเทศเพื่�อป้อ้ งกันั ควบคุมุ โรคสำ�ำ หรับั ประชาชน การระบาดของโรคโควิิด 19 เป็็นเวลานาน ชาวไทยเพื่ �อนำำ�สู่่�การปฏิิบััติิในระดัับจัังหวััดเป็็น ประชาชนเริ่�มใช้้ชีีวิิตแบบเสรีีมากขึ้�น หลัังจาก แนวทางเดียี วกััน สอดคล้้องกับั จัังหวััดชายแดนที่� มาตรการควบคุุมโรคโควิิด 19 ที่่�ผ่่านมากระทบ เข้้าร่่วมการฝึึกซ้้อม ได้้แก่่ อุุบลราชธานีี ต่่อเศรษฐกิิจและการใช้้ชีีวิิตของประชาชน เช่่น แม่่ฮ่อ่ งสอน และน่่าน ที่�ได้้นำ�ำ คำ�ำ สั่่�งการ ข้้อบังั คัับ การจำำ�กัดั กิจิ วัตั รประจำ�ำ วันั กิจิ กรรมการรวมกลุ่�ม ม า ป รัั บ ใ ช้้ ใ น จัั ง ห วัั ด ช า ย แ ด น โ ด ย คำำ�นึึ ง ถึึ ง รวมไปถึึงการงดออกจากบ้้านตามเวลาที่่�กำ�ำ หนด ความสมดุุลระหว่า่ งภาคเศรษฐกิิจและสัังคม งดเดินิ ทางข้า้ มจังั หวัดั และงดเดินิ ทางข้า้ มประเทศ การปรบั มาตรการทางสาธารณสุขผ่านโครงสรา้ ง ทำำ�ให้้ที่่�ผ่่านมาประชาชนใช้้ชีีวิิตตามมาตรการ คณะกรรมการระดบั จังหวัดทเ่ี ขม้ แขง็ ควบคุุมโรคในชั่�วเวลาหนึ่�ง แต่ก่ ิิจกรรมทางสังั คม โดยการมสี ว่ นรว่ มอยา่ งบรู ณาการระหวา่ งภาครฐั ของประชาชนจะถููกกำ�ำ จััดได้้ในเวลาจำ�ำ กััด ภาคเอกชน และภาคประชาชน ในพน้ื ทีจ่ ังหวดั เนื่�องจากประชาชนต้อ้ งออกจากบ้า้ นเพื่�อประกอบ ชายแดน อาชีพี พบปะสัังสรรค์์ เรีียนหนังั สืือ ร่ว่ มกิิจกรรม ทางศาสนาหรืือตามประเพณีี แม้ว้ ่่าบางกิจิ กรรม มีกี ารเปิดิ โอกาสให้ภ้ าคส่ว่ นต่า่ งๆ ได้ส้ ะท้อ้ น จะปรับั เปลี่�ยนเป็็นวิิถีีใหม่่แล้ว้ ก็ต็ าม แต่ก่ ิจิ กรรม ความคิิดเห็็นและมีีส่่วนร่่วมในการปรัับมาตรการ ทางสัังคมตามประเพณีีและความเชื่ �อพื้ �นฐาน ภาพรวมจัังหวััดชายแดน ผ่่านระดัับนายอำำ�เภอ ยังั คงอยู่� ประกอบกับั การผ่อ่ นคลายมาตรการและ และผู้้�ว่่าราชการจัังหวััดภายใต้้คณะกรรมการ มีแี นวโน้ม้ ประกาศให้โ้ รคโควิดิ 19 เป็น็ โรคประจำ�ำถิ่่�น โรคติิดต่่อระดัับจัังหวััด เช่่น การปรัับมาตรการ ทำ�ำ ให้้ประชาชนลดความกัังวลและละเลยต่่อ ท า ง สัั ง ค ม ใ น ก า ร ร่่ ว ม พิิ ธีี ก ร ร ม ท า ง ศ า ส น า มาตรการควบคุุมโรค หากมีีการระบาดระลอก ประเพณีีต่่างๆ ให้้สอดคล้้องกัับวิิถีีชีีวิิตและ ใหม่ใ่ นพื้�นที่� การนำ�ำ มาตรการควบคุมุ โรคมาบังั คับั มาตรการจากส่่วนกลาง ซึ่�งได้้รัับจากการตอบรัับ ใช้อ้ ย่า่ งเข้ม้ งวดอีกี ครั้�งอาจไม่เ่ ป็น็ ผล และมีคี วาม จากความร่ว่ มมือื เป็น็ อย่า่ งดีจี ากภาคประชาชนใน เป็็นไปได้้ที่�ประชาชนจะคำ�ำ นึึงถึึงเสรีีภาพ และ การปฏิบิ ัตั ิติ นเองตามมาตรการป้อ้ งกันั ควบคุมุ โรค ผลกระทบต่อ่ เศรษฐกิจิ และชีวี ิติ ความเป็น็ อยู่�ของ โควิิด 19 ในแต่่ละเหตุุการณ์์และสถานที่� ครอบครััวเป็็นหลัักมากกว่่าการถููกจำ�ำ กััดการใช้้ ชีีวิิตตามมาตรการการป้้องกัันควบคุุมโรค และ 31 อาจนำำ�ไปสู่�การระบาดใหญ่่ของโรคโควิิด 19 อีีกครั้�งได้้ DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

ความล่าช้าในการออกมาตรการทางสาธารณสขุ ไม่่เชื่ �อมั่ �นในประสิิทธิิภาพและประสิิทธิิผลของ และสังคมเพอ่ื ตอบโต้ ตอบสนองต่อเหตกุ ารณ์ วััคซีนี และกังั วลกัับผลข้า้ งเคีียงที่�ตามมา ทำ�ำ ให้้ การระบาด การรับั วัคั ซีนี เข็ม็ กระตุ้�นในประชาชนไม่ค่ รอบคลุมุ และต่ำำ��กว่่าเป้า้ หมาย ในบางพื้�นที่�ของจัังหวััดชายแดน ยัังคงพบ ปัญั หาการระบาดของโรคโควิดิ 19 เป็น็ กลุ่�มก้อ้ น ข้อ้ เสนอเเนะ ในชุมุ ชน ภายหลังั การระบาด หรือื เจ้า้ หน้า้ ที่�พบ ผู้้�ป่ว่ ยโรคโควิดิ 19 ในชุมุ ชน ที่่�ผ่า่ นมาพบว่า่ การ ถอดบทเรียนการจัดการโรคโควดิ 19 เพอื่ เรียนรู้ ออกคำ�ำ สั่่�ง หรืือข้้อสั่�งการจากหน่่วยงานภาครััฐ กระบวนการรับมือแบบองคร์ วมในระดับจงั หวัด จะออกภายหลัังจากพบเหตุุการณ์์ดัังกล่่าว ชายแดน เป็็นผลให้้ประชาชนขาดความเชื่�อมั่�น เชื่�อใจ เจ้า้ หน้า้ ที่�ภาครัฐั หรือื ผู้้�มีสี ่ว่ นเกี่�ยวข้อ้ ง การสะท้อ้ น ปััจจุุบัันการแพร่่ระบาดโรคโควิิด 19 ใน อารมณ์ค์ วามรู้�สึกของประชาชนทำ�ำ ให้ท้ ุกุ ภาคส่ว่ นที่� พื้�นที่่�จังั หวัดั ชายแดน เป็น็ ระยะของการเตรียี มการ เกี่�ยวข้อ้ งจำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งปรับั รูปู แบบการคิดิ วิเิ คราะห์์ ผ่อ่ นคลายของมาตรการทางสาธารณสุขุ และสังั คม และคาดการณ์์โดยใช้้ข้้อมููลสถานการณ์์เป็็นหลััก ในพื้�นที่�และประเทศ ซึ่�งเป็น็ เวลาที่�เหมะสมในการ ในการประเมินิ ความเสี่�ยงเพื่�อที่�จะสามารถสั่�งการ ทบทวนและประเมิินการตอบโต้้ ตอบสนองต่่อ ไปข้า้ งหน้า้ ได้อ้ ย่า่ งมีที ิศิ ทาง ภาวะฉุกุ เฉินิ ด้า้ นสาธารณสุขุ ของแต่ล่ ะพื้�นที่�แบบ การสอื่ สารมาตรการที่น่าเชอื่ ถือและรวดเรว็ องค์์รวม พร้อ้ มจัดั ทำำ� SWOT analysis ในช่่วง แกป่ ระชาชนในพนื้ ทีช่ ายแดนให้ครอบคลมุ และ การระบาดของโรคโควิดิ 19 ในช่ว่ ง 2 ปีที ี่่�ผ่า่ นมา สามารถน�ำ ไปปฏบิ ตั ไิ ด้จริง เพื่�อพัฒั นาให้ด้ ีียิ่�งๆ ขึ้�น ประชาชนในพื้ �นที่ �ชายแดนมีีช่่องทางรัับ กระบวนการดัังกล่่าวจำำ�เป็็นต้้องมีีการ ข้้อมููลที่�หลากหลายและได้้รัับข้้อมููลจำ�ำ นวนมาก ส่่งเสริิมความร่่วมมืือและสร้้างการมีีส่่วนร่่วมของ ทั้ �งในรููปแบบการฟัังจากเสีียงตามสายในชุุมชน ประชาชนและทุกุ ภาคส่ว่ นทั้�งภาครัฐั ภาคเอกชน จากอาสาสมััครสาธารณสุุขหมู่่�บ้้าน วิิทยุุชุุมชน และองค์ก์ รไม่แ่ สวงผลกำำ�ไรในการร่ว่ มระดมความ และไลน์์กลุ่�มต่่างๆ ที่่�ส่่งต่่อข้้อมููลกัันเป็็นประจำ�ำ คิดิ สะท้อ้ นผลการดำ�ำ เนินิ งานที่่�ผ่า่ นมา และเข้า้ มา สิ่�งที่�พบได้บ้ ่่อย คืือ ข่่าวลือื ข่่าวเท็็จ ข่า่ วที่�ไม่่มีี มีีส่่วนร่่วมในการพััฒนาแผนการเตรีียมการ แหล่่งที่�มาชััดเจน ขาดแหล่่งอ้้างอิิงที่่�น่่าเชื่�อถืือ ตอบโต้้ต่่อภาวะฉุุกเฉิินทางด้้านสาธารณสุุขใน ทำ�ำ ให้้ประชาชนเกิิดความสัับสนและหลงเชื่�อ อนาคตที่�อาจเกิิดในพื้�นที่�ชายแดน ผลลััพธ์์ที่�เกิิด เ กิิ ด ค ว า ม กัั ง ว ล เ รื่ � อ ง ค ว า ม ป ล อ ด ภัั ย ใ น พื้ � น ที่ � จากการดำำ�เนินิ การทำำ�ให้เ้ จ้า้ หน้า้ ที่� และประชาชน ไม่ม่ั่�นใจในการจัดั การและแก้ไ้ ขปัญั หาของภาครัฐั ในจัังหวััดมองเห็็นภาพแผนการตอบโต้้ใน การทำ�ำ ความเข้้าใจกัับประชาชนและสร้้างความ ภาวะฉุุกเฉิินแบบบููรณาการร่่วมกัันเป็็นภาพ เชื่�อมั่�นและการตอบโต้ข้ ่า่ วเท็จ็ เป็น็ สิ่�งสำ�ำ คัญั ที่่�ต้อ้ ง เดีียวกััน ตลอดจนรัับทราบถึึงบทบาทของแต่่ละ ดำำ�เนินิ การให้ร้ วดเร็ว็ ปัจั จุบุ ันั ยังั ไม่ม่ ีโี ครงสร้า้ งหรือื ภาคส่ว่ น หน่ว่ ยงานที่่�รับั ผิดิ ชอบโดยตรงในการตอบโต้ข้ ่า่ วลือื ข้้อเท็จ็ และทำ�ำ ความเข้้าใจกัับประชาชนโดยตรง 32 โดยเฉพาะประเด็็นการรัับวััคซีีนที่ �ประชาชนยััง EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE

ติดตามและแลกเปลี่ยนข้อมูลมาตรการทางด้าน จดั ใหม้ ีการจัดกำ�หนดแนวทาง/รปู แบบการ สาธารณสุขและสังคมของประเทศเพ่ือนบ้านเพื่อ สือ่ สารการปรบั มาตรการทางสาธารณสขุ และ ส่งเสริมความร่วมมอื ระหว่างประเทศ สังคมเพื่อลดผลกระทบต่อผู้มสี ว่ นไดส้ ว่ นเสีย ในสถานการณ์ก์ ารแพร่ร่ ะบาดโรคโควิดิ 19 ประชาชนสามารถเข้้าถึึงข้้อมููลได้้จากหลาย ทำ�ำ ให้้การเดิินทางระหว่่างประเทศถููกระงัับตาม แหล่่ง ซึ่�งมีีทั้�งข้้อมููลจริิงและข้้อมููลที่�เท็็จหรืือ มาตรการทางด้้านสาธารณสุุขของแต่่ละประเทศ เป็็นข่า่ วลืือ ข่่าวลวง ข่า่ วเท็จ็ หรืือข่่าวลือื ข่่าวลวง แต่ก่ ารแลกเปลี่�ยนข้อ้ มูลู มาตรการด้า้ นสาธารณสุขุ จากชุมุ ชน หรือื บนโลกออนไลน์์ จังั หวัดั ควรพัฒั นา และสัังคมกัับประเทศเพื่�อนบ้้านยัังคงดำ�ำ เนิินการ แนวทาง/รููปแบบการสื่ �อสารจากเดิิมหรืือต่่อยอด ได้้อย่่างไร้้รอยต่่อด้้วยเทคโนโลยีีที่่�ทัันสมััย ช่่องทางสื่�อสารหลัักของจัังหวััด เพื่�อสื่�อสารเรื่�อง จากแหล่่งข้้อมููลทั้ �งรููปแบบทางการและไม่่เป็็น การปรับั มาตรการทางสาธารณสุขุ และสังั คมที่�เป็น็ ทางการ หน่่วยงานส่่วนกลางที่่�มีีบทบาทภารกิิจ เป็็นแหล่่งข้้อมููลที่ �ประชาชนเข้้าถึึงและเชื่ �อมั่ �น งานความร่่วมมืือระหว่่างประเทศสามารถ อีกี ทั้�งต้อ้ งคำ�ำ นึงึ ถึงึ ความครอบคลุมุ ความเหมาะสม สนัับสนุุนเจ้้าหน้้าที่�ในจัังหวััดชายแดน ในการ กับั วิถิ ีชี ีวี ิติ ของทุกุ กลุ่�มประชาชนรวมถึงึ ชนกลุ่�มน้อ้ ย ศึึกษา ทบทวนมาตรการต่่างๆ ข้้ออ่่อนไหวของ งานการต่า่ งประเทศในมิติ ิติ ่า่ งๆ เพื่�อหาจุดุ ร่ว่ มให้้ เกิิดประโยชน์์สููงสุุด ทั้�งด้้านเศรษฐกิิจและสัังคม ร่ว่ มกันั ระหว่า่ งประเทศ เช่น่ เสนอแนะมาตรการ เปิดิ ด่า่ นพรมแดนเข้า้ ออกระหว่า่ งประเทศเพื่�อนำำ� แ ร ง ง า น เ ข้้ า ม า ก ร ะ ตุ้ � น เ ศ ร ษ ฐ กิิ จ ใ น ป ร ะ เ ท ศ เป็็นต้น้ 33 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

ด้า้ นที่่� 4 การบริหิ ารจััดการใน สถานศึกึ ษาและสถานที่ท�่ ำ�ำ งาน EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE สถานการณ์์จำำ�ลองที่� 4 มีีสถานการณ์์โดยสัังเขป ดัังนี้� ในสถานศึึกษาพบการระบาดของโรคโควิิด 19 โดยมีีโรงเรีียนประจำ�ำ แห่่งหนึ่�งเกี่�ยวข้้องกัับการระบาด ในชุมุ ชน แต่ป่ ฏิเิ สธความเกี่�ยวข้อ้ งดังั กล่า่ ว โดยแรงจูงู ใจ ของผู้�บริหิ ารโรงเรียี นมาจากเรื่�องเศรษฐกิจิ เนื่�องจากรายได้้ มาจากค่่าเทอมของนัักเรีียนประจำ�ำ สำ�ำ หรัับโรงเรีียน เอกชน ตรงข้้ามกัับสถานที่่�ทำ�ำ งานที่�สถานการณ์์ การระบาดลดลง ทำ�ำ ให้ห้ น่ว่ ยงานรัฐั เเละบริษิ ัทั ห้า้ ง ร้า้ น เริ่�มเตรียี มแผนเปิดิ เมือื งเพื่�อฟื้น้� ฟูเู สรษฐกิจิ เเต่ต่ ้อ้ งมีกี าร กำำ�หนดมาตรการการป้้องกัันโรคโควิิด 19 เพิ่�มเติิม ซึ่�งมีีความจำ�ำ เป็็นสำำ�หรัับสถานที่่�ทำำ�งานเฉพาะด้า้ น วััตถุุประสงค์์ของการหารืือในสถานการณ์์จำำ�ลองนี้ � คืือ เพื่�อทบทวนจุุดเเข็ง็ ความท้า้ ทายเเละข้้อเสนอเเนะ ในการฟื้�้นฟููชุุมชน อุุตสาหกรรมหลัังการระบาดของ โรคโควิิด 19 โดยมีขี ้้อค้น้ พบ ดังั ต่่อไปนี้� 34

จุุดเเข็ง็ ปรบั เปล่ียนตามสถานการณ์ที่เปล่ยี นแปลง ส ถ า น ศึึ ก ษ า มีี ก า ร ป รัั บ เ ป ลี่ � ย น รูู ป แ บ บ จังหวัดประยกุ ตใ์ ช้มาตรการจากส่วนกลาง ใหเ้ หมาะสมกบั พืน้ ที่ พร้อมสือ่ สารให้กบั การเรีียนการสอนเป็็นรููปแบบออนไลน์์ หรืือการ ทุกภาคส่วนรว่ มด�ำ เนนิ การ เปิดิ แบบสลับั ชั้�นเรียี นเลขคู่�และเลขคี่� เพื่�อเข้า้ เรียี น ในชั้�นเรีียนตามปกติิในห้้องเรีียน นอกจากนี้� สถานศึึกษาและสถานที่่�ทำ�ำ งาน สถานที่� ในสถานการณ์์ที่่�มีีการระบาดของโรคโควิิด 19 ราชการ เอกชนและหน่ว่ ยงานภาครัฐั มีกี ารดำ�ำ เนินิ การ ที่�พบผู้้�ติดิ เชื้�อในสถานศึกึ ษาจะมีกี ารปรับั แนวทาง ตามมาตรการที่่�กำำ�หนด โดยมาตรการนั้�นเป็็น การจัดั การสถานการณ์์อย่่างต่่อเนื่�อง บางจัังหวัดั ม า ต ร ก า ร ที่� ป ร ะ ยุุ ก ต์์ จ า ก ส่่ ว น ก ล า ง เ ช่่ น มีกี ารใช้ม้ าตรการแยกกักั แทนการปิดิ สถานศึกึ ษา มาตรการiiThai Stop COVID+ (Plus) หรืือ หรืือปิิดทั้�งชั้�นเรีียน โดยแยกกัักนัักเรีียนที่่�ติิดเชื้�อ 2Plus ซึ่�งกรมอนามััยได้ก้ ำำ�หนดเป็็นแนวทางให้ผู้้� หลัังตรวจพบจากการตรวจคััดกรองด้้วยอุุณหภููมิิ ประกอบการที่่�ต้้องการเปิิดกิิจการได้้อย่่างมั่ �นใจ หรือื มีอี าการที่�เข้า้ ข่า่ ย การเตรียี มเปิดิ สถานศึกึ ษา พร้้อมทั้ �งมีีใบรัับรองเพื่ �อสร้้างความมั่ �นใจให้้กัับ ใหม่น่ี้� มีกี ารประเมิินและประชุุมทำ�ำ ข้้อตกลงร่่วม ประชาชนที่�มารัับบริิการ หรืือการใช้้มาตรการ กับั ผู้�ปกครองนัักเรีียน เรื่�องมาตรการและส่ง่ เสริมิ VUCA คืือ Vaccine ฉีีดครบ ลดป่่วยหนััก การรัับรู้�บทบาทหน้้าที่�ของครูู นัักเรีียน และ Universal Prevention ป้อ้ งกัันตัวั เองตลอดเวลา ผู้�ปกครอง ในการป้อ้ งกัันตนเองจากโรคโควิิด 19 ห่า่ งไกลจากโควิดิ COVID Free Setting สถานที่� เพื่ �อให้้การเปิิดภาคเรีียนภายใต้้สถานการณ์์การ บริิการพร้้อม ผู้�ให้้บริิการฉีีดวััคซีีนครบ ตรวจ ระบาดของโรคโควิิด 19 เป็็นไปอย่่างมีี ATK ทุกุ สััปดาห์์ และ ATK (Antigen test kit) ประสิิทธิภิ าพ พร้้อมตรวจเสมอเมื่�อใกล้้ชิิดคนติิดเชื้�อ หรืือ ประสานงานหลายภาคส่วนเพื่อช่วยเหลือและ มีีอาการทางเดิินหายใจ ตามที่� ศบค. กำำ�หนด เยยี วยาผไู้ ดร้ บั ผลกระทบ ให้้สอดคล้้องกัับบริิบทของพื้ �นที่ �ภายใต้้การหารืือ ของคณะกรรมการโรคติดิ ต่่อระดับั จัังหวััด กำ�ำ หนดมาตรการให้้ความช่่วยเหลืือผู้� ประกอบการและแรงงานที่ �ได้้รัับผลกระทบจาก 35 โรคโควิิด 19 โดยอาศััยความร่่วมมืือจากหลาย ภาคส่่วน เช่น่ การจัดั หาแหล่่งเงินิ ทุุนดอกเบี้�ยต่ำำ�� เ พื่ � อ ใ ห้้ ผู้ � ป ร ะ ก อ บ ก า ร มีี ท า ง เ ลืื อ ก ที่ � ม า ก ขึ้ � น การส่่งเสริิมอาชีีพในกลุ่ �มผู้ �ได้้รัับผลกระทบหรืือ ตกงาน การจัดั สถานที่�ออกร้า้ นที่่�จัดั โดยหน่ว่ ยงาน รััฐให้้ผู้ �ประกอบการได้้ออกร้้านแสดงสิินค้้าโดย ไม่เ่ สียี ค่า่ ใช้จ้ ่า่ ย หรือื ให้ผู้้�ปฏิบิ ัตั ิงิ านสามารถหยุดุ งานได้้โดยไม่่คิิดเป็็นวัันลาป่่วยในกลุ่ �มผู้้�ติิดเชื้ �อ โควิิด 19 จากการปฏิิบัตั ิิงาน DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

ความท้้าทาย การเขา้ ไมถ่ งึ ระบบรกิ ารสุขภาพของแรงงาน ขา้ มชาติลักลอบเขา้ เมอื งโดยผดิ กฎหมาย การเพม่ิ ความครอบคลมุ การฉีดวัคซนี ในนกั เรียน เพือ่ ใหม้ ีภมู คิ ุ้มกนั ตอ่ โรคเมือ่ ตอ้ งเปดิ ภาคเรียน แรงงานข้้ามชาติิที่ �เข้้ามาโดยผิิดกฎหมาย โดยเฉพาะพ้นื ที่สูงและห่างไกล และไม่่ได้้รัับสััญชาติิไทยเป็็นกลุ่ �มที่ �เข้้าถึึงระบบ บริิการสุุขภาพได้้ยาก โดยเฉพาะการตรวจ ปััจจุุบัันนัักเรีียนที่�อายุุตั้�งแต่่ 5 – 17 ปีี คัดั กรองเชิิงรุกุ ที่่�ต้อ้ งดำ�ำ เนิินการให้ค้ รอบคลุมุ และ สามารถรัับวััคซีนี ป้้องกัันโรคโควิิด 19 ได้้ภายใต้้ รวดเร็็วในทุุกกลุ่ �มบนพื้ �นฐานความเท่่าเทีียมกััน การอนุญุ าตจากผู้�ปกครอง ทั้�งนี้� หน่ว่ ยงานของรัฐั ภายหลัังการตรวจคััดกรองเชิิงรุุกลดบทบาทลง ต้อ้ งเผชิญิ หน้า้ กับั การปฏิเิ สธของผู้�ปกครองในการ เป็็นการคัดั กรองตามความเสี่�ยง ทำ�ำ ให้ก้ ารตรวจ ให้้บุุตรหลานเข้้ารัับการฉีีดวััคซีีนอัันเนื่ �องมาจาก คััดกรองในกลุ่ �มนี้ �ลดลงและไม่่สามารถเบิิกค่่า ข่่าวลืือ ข่่าวลวงและความเข้้าใจผิิดที่�มาจากสื่�อ ตรวจคััดกรองจากหน่ว่ ยงานรัฐั ได้้ ต้อ้ งรอให้้กลุ่�ม ต่่างๆ โดยเฉพาะการเสีียชีีวิิตจากการฉีีดวััคซีีน ดัังกล่า่ วตรวจคัดั กรองตนเอง และเมื่�อพบว่า่ ป่่วย รวมไปถึึงความเชื่ �อของประชาชนในพื้ �นห่่างไกล จึึงออกมาเข้้าระบบการรัักษา ซึ่�งส่่งผลต่่อการ ทำ�ำ ให้้การให้้วััคซีีนเข็็มกระตุ้�นไม่่ครอบคลุุมทุุก ควบคุุมโรคและการติิดตามผู้้�สััมผััสในบุุคคลที่ � กลุ่�มเป้้าหมาย ที่่�ผ่่านมาหน่่วยงานสาธารณสุุขมีี อาศััยอยู่่�ด้้วยกััน ทั้�งในที่่�พัักอาศััย หรืือสถานที่� ความพยายามที่�จะพัฒั นาแนวทางการกระตุ้�นการ ทำ�ำ งานทำำ�ได้้ยาก ทั้�งนี้� การปิิดด่่านพรมแดน ฉีดี วัคั ซีีนป้้องกัันโรคโควิิด 19 อาทิิ การคุยุ แบบ ระหว่่างประเทศ เป็็นปััจจััยสนัับสนุุนให้้เกิิดการ ตัั ว ต่่ อ ตัั ว กัั บ ผู้ � ป ก ค ร อ ง เ พื่ � อ ทำำ� ค ว า ม เ ข้้ า ใ จ เดินิ ทางเข้า้ ประเทศอย่่างผิดิ กฎหมาย และทำ�ำ ให้้ รายละเอีียดการรัับวััคซีีนและผลข้้างเคีียงที่ �อาจ แรงงานกลุ่ �มนี้ �ไม่่เข้้าสามารถเข้้าถึึงระบบการ เกิดิ ขึ้�นจากการรับั วััคซีนี หรืือการขอความร่ว่ มมืือ ตรวจคัดั กรองและระบบบริิการสุขุ ภาพ ในการลงทะเบีียนเพื่ �อยื่ �นความประสงค์์ขอรัับ บางมาตรการการปอ้ งกันควบคุมโรคสำ�หรบั วััคซีีนและยกเลิิกได้้หากไม่่ต้้องการรัับวััคซีีนแล้้ว สถานประกอบการอาจเป็นการสรา้ งภาระ การฟน้ื ฟเู ศรษฐกิจและสงั คมหลังสถานการณ์ ใหผ้ ู้ประกอบการ โควดิ 19 ของจงั หวัด มาตรการต่่างๆ ที่�ใช้้ในสถานประกอบการ มาตรการหรือื แนวทางในการฟื้น้� ฟูเู ศรษฐกิจิ หรืือสถานบัันเทิิงเป็็นการขอความร่่วมมืือในการ และสัังคมของจัังหวััดชายแดนยัังไม่่ชััดเจน ปฏิิบััติิหลัังผ่่อนคลายมาตรการแล้้ว ทำำ�ให้้ ขาดแผนฟื้้�นฟููเศรษฐกิิจที่ �ยั่ �งยืืนและความสมดุุล ผู้ �ประกอบการไม่่ให้้ความร่่วมมืือหรืือปฏิิบััติิตาม ระหว่า่ งเศรษฐกิจิ และสุขุ ภาพ โดยปัจั จุบุ ันั ยังั เน้น้ มาตรการดัังกล่่าว ซึ่�งเห็็นได้้จากการไม่่เห็็นชอบ เรื่�องมาตรการป้้องกัันควบคุุมโรคในภาคสุุขภาพ ต่่อมาตรการ COVID Free Setting เพราะ อยู่� จังั หวัดั ยังั ต้อ้ งทบทวนเรื่�องการฟื้น�้ ฟูเู ศรษฐกิจิ เ กี่ � ย ว ข้้ อ ง กัั บ ค่่ า ใ ช้้ จ่่ า ย ใ น ก า ร จัั ด ซื้ � อ ชุุ ด ต ร ว จ ร่่วมกัันระหว่่างหน่่วยงานภาครััฐ เอกชน คััดกรองเบื้�องต้้นด้้วยตนเอง ที่�เป็็นค่่าใช้้จ่่าย ผู้�ประกอบการ รวมถึึงสมาคมต่่างๆ เพื่�อหารืือ ที่�หน่่วยงานหรืือลููกจ้้างต้้องจััดซื้�อชุุดตรวจ ATK แนวทางการฟื้น�้ ฟูอู ย่่างยั่�งยืนื และสมดุลุ เองทุุกสััปดาห์์ เนื่�องจากการจััดซื้�อไม่่เข้้าเกณฑ์์ การเบิกิ จ่า่ ยงบประมาณของกระทรวงสาธารณสุขุ EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE และกระทรวงมหาดไทย 36

ข้อ้ เสนอเเนะ เสรมิ สรา้ งศักยภาพด้านการสอ่ื สารความเส่ียง แกผ่ ปู้ ระกอบการและผปู้ กครองถึงบทบาท จดั หาตัวเลอื กเพอ่ื การฟน้ื ฟเู ศรษฐกิจใหก้ ับ สำ�คญั ตอ่ การพัฒนาและฟืน้ ฟเู ศรษฐกิจ ประชาชน และขยายขดี ความสามารถในการ คดั กรองเพอ่ื เตรยี มรับการเดินทางและ การสร้้างการรัับรู้้�ถึึงบทบาทของประชาชน การเคลอ่ื นยา้ ยระหว่างประเทศท่เี พม่ิ ขึ้น ในการป้้องกัันตนเองจากโรค โดยเฉพาะ ผู้�ประกอบการเศรษฐกิิจและท่อ่ งเที่�ยว ครูู และ ควรเตรีียมแผนงานฟื้้�นฟููเศรษฐกิิจของ ผู้�ปกครอง โดยการสร้้างความตระหนัักและ จัังหวััด โดยยึึดยุุทธศาสตร์์การท่่องเที่�ยวใหม่่ที่� เสริิมสร้้างความรู้ �ที่ �จำ�เป็็นให้้สามารถเข้้าใจว่่า สร้้างความสมดุุลระหว่่างเศรษฐกิิจและสุุขภาพ การป้อ้ งกันั ควบคุมุ โรคและการฟื้น�้ ฟูเู ศรษฐกิจิ ต้อ้ ง ผสานความร่่วมมืือจากภาคีีเครืือข่่ายในการหา ทำำ�ควบคู่่�กัันไปในสถานการณ์์ที่่�ยัังมีีการระบาด หน่ว่ ยงานที่่�ช่วยพัฒั นาทักั ษะการทำ�ำ งาน การสร้า้ งงาน ของโรคอยู่ � สร้้างโอกาสใหม่่ การปรัับโครงสร้้างเศรษฐกิิจ จัังหวััด จากเศรษฐกิิจฐานรากที่�เป็็นจุุดเด่่นของ การสื่ �อสารเพื่ �อสร้้างความเข้้าใจในกลุ่ �ม จัังหวััด พื้�นที่�เกษตรและธรรมชาติิ และสิินค้้า แรงงานข้า้ มชาติหิ รือื ชนกลุ่�มน้อ้ ยหรือื คนในพื้�นที่่�สูงู พื้�นบ้า้ นในแต่ล่ ะจังั หวัดั และกลุ่�มจังั หวัดั และเพิ่�ม ต้้ อ ง อ า ศัั ย ผู้้�มีี อิิ ท ธิิ พ ล ท า ง ค ว า ม คิิ ด ห รืื อ ผู้ �ที่ � องค์์ความรู้�หรืืออาชีีพให้้กัับประชาชน โดยการ ประชาชนในชุุมชน ให้้ความเคารพนัับถืือ พััฒนาทัักษะด้้านการเงิินและดิิจิิทััลตั้ �งแต่่วััยเด็็ก ห น่่ ว ย ง า น ภ า ค รัั ฐ ห รืื อ ส า ธ า ร ณ สุุ ข ค ว ร ใ ห้้ รวมถึงึ การเพิ่�มพูนู ทักั ษะแรงงานเพื่�อรองรับั ตลาด ความสำำ�คัญั กัับกำำ�ลังั สนัับสนุนุ เพื่�อให้้การสื่�อสาร งานในอนาคต ทั้�งนี้� การลดรายจ่า่ ยและเพิ่�มราย ความเสี่�ยงมีปี ระสิทิ ธิภิ าพสูงู สุุด ได้้ของประชาชนเป็็นแนวคิิดหลัักที่่�สำำ�คััญในการ จััดหาตััวเลืือก พร้้อมทั้�งการเตรีียมความพร้้อม สร้างเวทีหารอื ร่วมกนั ของทกุ ภาคสว่ น สำ�ำ หรัับการเดิินทางระหว่่างประเทศที่�จะมีีผู้�เดิิน เพอื่ ปรับปรงุ มาตรการทส่ี มดุลระหว่างเศรษฐกิจ ทางจากประเทศเพื่�อนบ้า้ นเข้า้ มาเพิ่�มมากขึ้�น ซึ่�ง และสขุ ภาพ จำ�ำ เป็น็ ต้อ้ งเตรียี มกำ�ำ ลังั คน ทรัพั ยากรทั้�งเงินิ และ อุุ ป ก รณ์์ เ พื่ � อ ต ร ว จ คัั ด ก ร อ ง ผู้ � เ ดิิ น ท า ง ไ ด้้ อ ย่่ า ง การมีสี ่ว่ นร่ว่ มของภาครัฐั เอกชน ผู้�ประกอบการ มีีประสิิทธิิภาพ พร้้อมมีีแผนรัับมืือกรณีีตรวจพบ ประชาชนและเครืือข่่ายในการกำ�ำ หนดมาตรการ การติดิ เชื้�อ หรืือแนวทางในการฟื้�้นฟููเศรษฐกิิจทำำ�ให้้เข้้าใจ บริบิ ทและปรับั ความต้อ้ งการของทุกุ ภาคส่ว่ นเพื่�อ 37 หาข้้อสรุุปร่่วมกััน เพื่�อให้้ทุุกภาคส่่วนสามารถ ดำำ�เนิินการตามมาตรการที่�ได้้จััดทำ�ำ ร่่วมกััน เ พื่ � อ ฟื้้� น ฟูู เ ศ ร ษ ฐ กิิ จ แ ล ะ ล ด ค ว า ม เ สี่ � ย ง ต่่ อ การระบาดของโรคที่�อาจเกิดิ ขึ้�นได้ใ้ นอนาคต DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE 38

สรุุปจุดุ แข็็ง ความท้า้ ท้้าย และข้อ้ เสนอแนะ 39 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY

EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE สรปุ จดุ แขง็ ความท้าทา้ ยและข้อเสนอแนะ จงั หวัดอบุ ลราชธานี ประเด็น็ จุดุ เเข็็ง ความท้า้ ทาย ข้อ้ เสนอเนะ ระบบการจัดั การเเละ • มกี ารตอบสนองทีม่ ปี ระสิทธิภาพภายใต้ • การสือ่ สารขอ้ มูลระหว่างหนว่ ยงานและ • พิจารณาเปดิ ดา่ นพรมแดนเขา้ ออก การประสานงาน การบริหิ ารและตััดสิินใจของคณะ หน่่วยงาน กัับประชาชนรวมถึึงกลุ่�ม ตามกฎหมาย เพื่�อลดการหลบหนีีเข้า้ 40 กรรมการโรคติดิ ต่อ่ ระดับั จังั หวัดั ที่่�มีี แรงงานข้้ามชาติมิ ีคี วามคลาดเคลื่�อน/ ประเทศตามแนวพรมแดนธรรมชาติิ คณะกรรมการจากหลายส่่วน รวมถึงึ ไม่ต่ รงกััน อันั เนื่�องมาจากมาตรการมีี • จัดท�ำค่มู อื หรือแนวทางการด�ำเนนิ มีีกลไกคณะกรรมการพัฒั นาคุุณภาพ การเปลี่�ยนอย่า่ งรวดเร็ว็ ก่อ่ ให้้เกิดิ ความ งานฉบับั ย่อ่ ที่�หน่่วยงานหรือื ชีวี ิิตระดัับอำ�ำ เภอ (พชอ.) สับั สนทั้�งผู้�ปฏิิบััติิงานและประชาชน ประชาชนสามารถนำ�ำ ไปใช้ไ้ ด้เ้ ลยหรือื • บรู ณาการก�ำลังคนและงบประมาณจาก ส่ง่ ผลให้้มีีการร้้องเรียี น หรือื ได้้รับั การ ง่่ายต่่อความเข้้าใจสำ�ำ หรับั ผู้�ปฏิิบัตั ิิ หลายหน่ว่ ยงาน เพื่�อควบคุุมสถานการณ์์ ปฏิบิ ััติิที่�ไม่่เท่า่ เทีียมกันั ในประชากร งานใหม่่ การระบาดของโรค อาทิิ องค์ก์ รหรือื แต่ล่ ะกลุ่�ม • พัฒนาช่องทางท่ีมีอยู่เดิมใหเ้ ขา้ ถึง มูลู นิธิ ิิที่�ไม่แ่ สวงหาผลกำำ�ไร สำำ�นักั งาน • การเคลอื่ นย้ายของแรงงานตามชอ่ งทาง กลุ่ �มเป้้าหมายที่ �หลากหลายและ กองทุนุ สนัับสนุนุ การสร้า้ งเสริมิ สุขุ ภาพ ธรรมชาติิ ซึ่�งเป็็นกลุ่�มเฝ้้าระวังั พิเิ ศษ ตรงประเด็็นความต้อ้ งการมากขึ้�น (สสส.) อัันเนื่�องมาจากมีพี รมแดนที่่�ข้้ามไปมา • พฒั นาสอ่ื ใหน้ ่าสนใจ ง่าย กระชับ • สามารถบงั คับใช้กฎหมาย มาตรการของ มีกี ารลักั ลอบข้้ามพรมแดน อาจก่อ่ ให้้ และเป็น็ ความจริงิ หรืือลดความเสี่�ยง จังั หวัดั ได้ภ้ ายใต้อ้ ำ�ำ นาจพระราชกำ�ำ หนดการ เกิิดการระบาดได้้ ต่อ่ การเข้า้ ใจผิดิ โดยเฉพาะกลุ่�ม บริิหารราชการในสถานการณ์์ฉุกุ เฉิิน • กลุม่ คนที่เดนิ ทางเข้ามาเปน็ ประชากร เปราะบางและแรงงานข้้ามชาติใิ น พ.ศ. 2558 แฝง เช่น่ คนขายลอตเตอรี่�จากพื้�นที่�อื่�น พื้�นที่�และที่�จะเดินิ ทางเข้า้ ออก • มีการประสานงานและร่วมมอื จากหลาย ส่่งผลต่่อการบริหิ ารจัดั การทรััพยากร ระหว่า่ งประเทศ กรณีมี ีกี ารเปิิดด่่าน ภาคส่ว่ นอย่า่ งเข้้มแข็็ง อาทิิ องค์ก์ ร กรณีีพบว่า่ ติดิ เชื้�อหรืือต้้องแยกกัักตััว พรมแดนอย่่างเป็็นทางการ ปกครองส่่วนท้้องถิ่�น ผู้้�นำำ�ชุุมชนและ • การช่วยเหลือท�ำได้ไมค่ รอบคลุมหรือเท่า • บรู ณาการก�ำลังจากสว่ นงาน อาสาสมััครสาธารณสุขุ ประจำ�ำ หมู่่�บ้้าน เทียี มกันั ในแต่่ละพื้�นที่� ด้้วยข้อ้ จำำ�กััดของ ที่�เกี่�ยวข้อ้ ง อาทิิ ฝ่า่ ยความมั่�นคงของ

41 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY ประเด็น็ จุดุ เเข็็ง ความท้า้ ทาย ข้อ้ เสนอเนะ ระบบการจััดการเเละ (อสม.) เอื้�อให้เ้ กิดิ ความคล่่องตััวในการ งบประมาณ สามารถสนับั สนุุนได้เ้ ฉพาะ จัังหวัดั และเพิ่�มบทบาทของประชาชน การประสานงาน (ต่อ่ ) ดำำ�เนินิ การตอบโต้ภ้ าวะฉุกุ เฉิิน เช่น่ ประชากรที่�อาศััยอยู่�ในพื้�นที่�ที่�รับผิดิ ชอบ ในพื้�นที่�ในการตรวจเข้ม้ รายงาน การส่่งต่่อผู้้�ป่่วยไปยัังโรงพยาบาลหรือื เท่่านั้ �น คนน่า่ สงสัยั ที่�อาจเข้้ามาในพื้�นที่� ศูนู ย์์แยกโรคชุุมชน (Community • การใชง้ บประมาณทีม่ ีอยูไ่ ม่สามารถใชไ้ ด้ • ปรับแนวทางการใช้งบประมาณเรอื่ ง Isolation) หรืือการสนัับสนุุนอาหาร อย่า่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพ เนื่�องจากระเบียี บ ค่่าเสี่�ยงภัยั ให้้ใช้ไ้ ด้้นอกเหนืือจาก และยาสำ�ำ หรัับการแยกกักั ตัวั ที่่�บ้า้ นในผู้�ที่� การเบิิกจ่่าย ทำำ�ให้ไ้ ม่่สามารถใช้ไ้ ด้้ตาม หน่่วยสุุขภาพ เนื่�องจากมีผีู้�ปฏิิบัตั ิงิ าน ติดิ เชื้�อโควิิด 19 รวมถึงึ การตรวจจัับการ สถานการณ์์ที่ �เกิิดขึ้ �นจริิงในพื้ �นที่ � ที่�เสี่�ยงแต่ไ่ ม่่ได้้อยู่�ในภาคสุุขภาพด้้วย ลักั ลอบเข้า้ ประเทศ เพื่�อทำ�ำ การรัักษา • ประชาชนบางกลมุ่ ยงั มีความเข้าใจที่ไม่ • ถอดบทเรียนการด�ำเนินงานรว่ มกนั • ใชก้ ลไกการประสานงานท่หี ลากหลาย ถูกู ต้อ้ งและครบถ้้วน ถึึงแม้้ว่า่ จะเพิ่�ม ระหว่า่ งหน่่วยงานที่�เกี่�ยวข้อ้ ง ทั้�งแบบเป็็นทางการผ่่านการประชุมุ ของ ช่่องทางการสื่ �อสารแล้้วก็็ตาม หน่ว่ ยงานในแต่่ละระดับั อาทิิ • จ�ำนวนแพทย์ พยาบาลหรอื เจา้ หนา้ ที่ที่ คณะกรรมการโรคติิดต่่อของระดับั เกี่�ยวข้อ้ งต่่อการควบคุมุ การระบาดของ จัังหวัดั หรือื ศููนย์์ปฏิิบััติกิ ารภาวะฉุุกเฉิิน โรคมีีจำ�ำ นวนที่�ไม่เ่ พียี งพอต่อ่ การดำำ�เนิิน (EOC) ของระดับั อำำ�เภอหรืือชุุมชน งาน อาทิิ สถานการณ์ท์ ี่่�มีผี ู้้�ติดิ เชื้�อ นอกจากนี้้�ยังั มีกี ารใช้้ช่อ่ งทางแบบไม่เ่ ป็็น จำ�ำ นวนมากเกินิ กว่า่ ที่�จะรัับมืือไหว ทางการ อาทิิ กลุ่�มไลน์ใ์ นการส่่งต่่อ • การปรบั คณะกรรมการโรคตดิ ต่อระดับ ข้้อมูลู หรือื ประสานงานกัับผู้้�รับั ผิดิ ชอบ จังั หวััดให้้ครอบคลุุมนอกเหนือื จากภาค ของหน่่วยงานอื่ �นๆ สุขุ ภาพให้้มากขึ้�น • บคุ ลากรมีความเชี่ยวชาญในการตอบโต้ ภาวะฉุกุ เฉิิน ทำำ�ให้ส้ ามารถสนัับสนุนุ การป้้องกันั ควบคุมุ โรคได้ม้ ีี ประสิิทธิิภาพ

EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE ประเด็็น จุดุ เเข็็ง ความท้า้ ทาย ข้อ้ เสนอเนะ ระบบการจััดการเเละ การประสานงาน (ต่อ่ ) • มกี ารชว่ ยเหลือจากหนว่ ยงานภายนอก ภาครััฐ เช่น่ ภาคเอกชน บริษิ ัทั หรือื การจััดการการระบาด ประชาชนภายนอกจังั หวัดั ที่�เป็น็ ลูกู หลาน ผ่่านการประเมินิ ของคนในจังั หวััดมีกี ารสนัับสนุนุ อุุปกรณ์์ สถานการณ์์ ทางการแพทย์์และอาหารในระหว่่างการ ระบาดของโรค • มีการประเมินสถานการณ์ระดับจังหวัด • ประชากรแฝงทีอ่ ย่ใู นชุมชนจากพน้ื ทอ่ี ื่น • จงั หวดั ศกึ ษาขอ้ มลู สถานการณก์ าร และตำำ�บลอย่า่ งสม่ำำ��เสมอ โดยอ้้างอิิง ตามอาชีีพที่�ประกอบอยู่� ทำ�ำ ให้ไ้ ม่่ทราบ ระบาดของประเทศเพื่�อนบ้า้ น ความพร้อ้ ม จากแนวทางการประเมินิ สถานการณ์์ จำำ�นวนที่�แท้้จริิง ส่่งผลต่อ่ การดำำ�เนินิ งาน ในการเปิิดประเทศ ความครอบคลุมุ ของกรมควบคุมุ โรค พร้้อมบููรณาการ กัักตััวและควบคุุมสถานการณ์ก์ าร ของวัคั ซีนี รวมถึงึ ผลกระทบด้า้ น ข้้อมูลู จากพื้�นที่�ในหลายประเด็็น อาทิิ ระบาดของพื้ �นที่ �โดยเฉพาะพื้ �นที่่�ชุุมชน เศรษฐกิจิ หากมีีการเปิิดด่า่ นพรมแดน ข้้อมููลผู้้�ป่่วย จำ�ำ นวนเตีียงคงเหลือื อััตรา เมือื ง การครองเตียี ง จำำ�นวนทรััพยากรแต่่ละ • พัฒนาฐานขอ้ มลู แรงงานที่เขา้ มา ด้า้ น เป็็นต้้น รวมถึึงประเมิินขีีดความ • ฐานข้อมลู แรงงานข้ามชาตทิ ี่เข้ามา ทำำ�งานในจังั หวััด รวมถึงึ แรงงานข้า้ ม สามารถในการตอบโต้้ภาวะฉุกุ เฉิินของ ทำำ�งานอย่่างไม่่ถููกต้อ้ งตามกฎหมาย ชาติิ โดยชุุมชนมีสี ่ว่ นร่่วมในการ ระบบสาธารณสุขุ เพื่�อการบริหิ ารจัดั การ เป็็นประชากรแฝงที่ �เสี่ �ยงต่่อการแพร่่ จััดเก็บ็ ข้้อมููลร่่วมกัับหน่ว่ ยงานที่� ทรัพั ยากรได้อ้ ย่า่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพ กระจายของโรค เนื่�องจากไม่่สามารถ เกี่ �ยวข้้อง เข้้าถึงึ การตรวจคััดกรองตามปกติิได้้ • มกี ารใช้ข้อมลู ของประเทศเพอื่ นบา้ นเพือ่ • ผลกั ดนั ให้แรงงานข้ามชาติขึน้ ร่่วมประกอบการประเมิินสถานการณ์์ • เกณฑใ์ นการประเมินสถานการณ์ของ ทะเบีียนอย่่างถูกู กฎหมาย ของจัังหวัดั เพื่�อดูแู นวโน้้มของ ประเทศไทยและเพื่�อนบ้า้ นแตกต่่างกััน 42 อาจส่ง่ ผลต่อ่ การประเมิินเพื่�อเปิดิ ด่่าน

43 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY ประเด็็น จุุดเเข็็ง ความท้้าทาย ข้้อเสนอเนะ การจััดการการระบาด สถานการณ์์และความเสี่ �ยงต่่อการ ช่่องทางเข้้าออก/ด่า่ นพรมแดนหรืือ ผ่า่ นการประเมิิน ระบาดมายัังพื้�นที่่�จังั หวััดผ่า่ นกลุ่�มที่�เดิิน เปิดิ ประเทศได้้ สถานการณ์์ (ต่่อ) ทางเข้า้ ออกผ่่านพรมแดนธรรมชาติิ • จงั หวัดมขี ีดความสามารถในการตอบโต้ อยู่�ในระดับั เพีียงพอโดยภาพรวม เพราะ สามารถบริหิ ารจัดั การทรััพยากร งบประมาณจากหน่ว่ ยงานที่�เกี่�ยวข้อ้ ง อาทิิ กรมป้อ้ งกันั และบรรเทาสาธารณภัยั ทั้�งนี้� ในสถานการณ์ท์ี่�ทรัพั ยากรมีีอย่า่ ง จำ�ำ กัดั จะอยู่�ในระดัับปานกลาง คืือ สามารถร้อ้ งขอหรือื ถ่า่ ยโอนทรัพั ยากรจาก ที่�อื่�นมาสนับั สนุนุ การดำ�ำ เนินิ งานก่อ่ นได้้ • มีความสมั พนั ธ์ระหว่างประเทศทด่ี ี ทำำ�ให้้สามารถได้ข้ ้้อมููลและประสานงาน ระหว่่างประเทศได้เ้ ป็็นอย่า่ งดีี

EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE ประเด็็น จุดุ เเข็ง็ ความท้้าทาย ข้้อเสนอเนะ การปรับั มาตรการ • เปดิ โอกาสใหป้ ระชาชนเขา้ มามสี ว่ นรว่ ม • มาตรการทอ่ี อกมาล่าช้ากวา่ สถานการณ์ • เตรยี มแผนและแนวปฏิบัตดิ ้าน สาธารณสุขุ ระดับั พื้�นที่� ในการปรัับเปลี่�ยนมาตรการ โดยการรัับ ที่�เกิดิ ขึ้�นจริงิ ทำำ�ให้ก้ ารระบาดอาจ สาธารณสุขุ และสังั คม ผ่า่ นการคาดการณ์์ ฟังั ความคิดิ เห็็น กระจายเป็น็ วงกว้า้ งและไม่ส่ ามารถ สถานการณ์ท์ ี่ �อาจเกิิดขึ้ �นล่่วงหน้้า • อ้างอิงแนวทางจากศนู ยบ์ ริหาร ควบคุมุ ได้้ อีีกทั้�งยัังไม่่สามารถใช้้งาน • ส่งเสริมให้พ้ืนที่ปรบั เปล่ียนนโยบาย สถานการณ์โ์ รคโควิิด 19 (ศบค.) แต่่ มาตรการที่ �ออกมาได้้จริงิ หรืือมาตรการที่ �เหมาะสมกัับพื้ �นที่ �ได้้ คำำ�นึึงถึงึ ความสมดุุลระหว่่างสุุขภาพและ • การสอื่ สารมาตรการทีเ่ ปลี่ยนแปลงให้ ภายใต้ค้ ำ�ำ แนะนำ�ำ และมาตรการกลาง เศรษฐกิิจ อาทิิ การปรับั มาตรการ รวดเร็ว็ และทัันต่่อสถานการณ์์ทั้�ง ของจังั หวัดั ปิิดตลาดในอดีีตปิิดทั้�งตลาด ปััจจุบุ ันั หน่่วยงานและประชาชนภายหลังั การ • พฒั นารูปแบบการสอ่ื สารและช่อง เป็็นมาตรการแพ้ค้ ััดออก คือื ผู้้�ค้า้ ที่� เปลี่�ยนแปลงมาตรการ เนื่�องจาก ทางการสื่�อสารมาตรการระหว่า่ ง ติิดเชื้�อให้เ้ ข้้ารับั การรัักษา ส่่วนแผง ประชาชนมีกี ารร้อ้ งเรียี นมาตรการ หน่่วยงานที่�รวดเร็็วและเป็น็ แหล่ง่ เดีียว ข้้างเคียี งให้ก้ ัักตััว เพื่�อให้ธ้ ุรุ กิิจโดยรวม มีีการดำำ�เนิินการที่�แตกต่า่ งภายหลังั การ เพื่�อให้้รัับทราบมาตรการที่�เหมือื นกััน สามารถดำำ�เนิินการต่อ่ ไปได้้ เปลี่ �ยนแปลง ทั้�งจังั หวัดั • พิจารณามาตรการที่ตอ้ งคงไว้หรือลดลง โดยอาศััยข้อ้ มูลู ของสถานการณ์ท์ี่�เกิิดขึ้�น ในพื้�นที่� หน่ว่ ยงานที่�เกี่�ยวข้อ้ ง อาทิิ ภาคเศรษฐกิิจ ท่อ่ งเที่�ยว จากศบค. หรืือกระทรวงสาธารณสุขุ 44

45 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY ประเด็็น จุุดเเข็็ง ความท้้าทาย ข้้อเสนอเนะ การบริหิ ารจััดการ • การสง่ เสรมิ ใหค้ รู นกั เรียน และ • ขาดความร่วมมอื จากสถานประกอบการ • ดงึ ความรว่ มมือจากทกุ ภาคส่วน สถานศึึกษาและที่ � ทำ�ำ งาน ผู้�ปกครองรู้�บทบาทหน้้าที่� มีคี วามรู้� เนื่�องจากเป็็นการเพิ่�มภาระค่่าใช้จ้ ่่าย เข้า้ มามีีส่ว่ นช่่วยสนับั สนุุนสถาน ความเข้า้ ใจในการป้อ้ งกัันและควบคุมุ และมาตรการไม่ส่ อดคล้อ้ งกับั ความเป็น็ ประกอบการ เพื่�อลดภาระค่า่ ใช้จ้ ่่าย โรคโควิิด 19 จริงิ ของพื้�นที่�หน้า้ งาน และเพิ่�มการดููแลสุขุ ภาพและจิติ ใจให้้ • การปรับรูปแบบการเรียนการสอน โดย • กลมุ่ แรงงานขา้ มชาติทีท่ �ำงานอย่ใู นพืน้ ที่ กัับผู้ �ปฎิิบััติิงาน เฉพาะในกลุ่�มเด็ก็ เล็็ก การสลับั ชั้�นเรีียน เข้้าถึงึ บริิการสุขุ ภาพได้้ไม่ค่ รบถ้ว้ น • มีมาตรการเยยี วยา ชดเชยคา่ ใช้จ่าย เลขคู่�เลขคี่� และการเรีียนออนไลน์์ หรืือมีีแหล่ง่ เงินิ กู้�ไม่่มีดี อกเบี้�ยหรือื • การส่งเสรมิ อาชพี และเยยี วยาผู้ได้รบั ดอกเบี้ �ยถูกู ผลกระทบจากโควิิด 19 ในกลุ่�ม • จัดเวทีหารอื รว่ มกันทกุ ภาคส่วนเพ่ือ แรงงาน ปรัับมาตรการที่ �เหมาะสมกัับภาค สุขุ ภาพและเศรษฐกิิจ

EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE สรุปจดุ แข็ง ความท้าทา้ ยและข้อเสนอแนะ จังหวดั แม่ฮอ่ งสอน ประเด็็น จุดุ เเข็็ง ความท้้าทาย ข้อ้ เสนอเนะ ระบบการจัดั การเเละ • มีเครือข่ายการด�ำเนินงานที่หลากหลาย • ทรพั ยากรมีจ�ำกดั ได้แก่ คน สง่ิ ของและ • เร่งด�ำเนินการบูรณาการงบประมาณ การประสานงาน เเละมีีความใกล้ช้ ิดิ งบประมาณสนับั สนุนุ และบุุคลากร จากหลายภาคส่ว่ น • ท�ำให้สามารถติดต่อประสานงานไดอ้ ยา่ ง • การสอ่ื สารที่ไม่ครอบคลุมบางพ้ืนทห่ี ่าง ในการสนัับสนุนุ ดำ�ำ เนินิ การป้้องกันั ควบคุมุ โรคโควิิด 19 รวดเร็ว็ ทั้�งรูปู แบบทางการเเละไม่่เป็็น ไกล • แบง่ เจ้าหนา้ ท่ตี ามโซนท่ีรับผิดชอบ ทางการ • ข้อจ�ำกดั ดา้ นขดี ความสามารถในการ และสนัับสนุนุ การเคลื่�อนย้า้ ยกำ�ำ ลัังคน • ความรว่ มมือของชุมชนผ่าน เพื่�อช่ว่ ยงานในพื้�นที่�ขาดแคลน คณะกรรมการหมู่่�บ้า้ น และตามวิิถีที าง จัดั การโรคและภัยั สุุขภาพที่่�มีีความ • เพ่ิมกรอบอตั ราก�ำลังเจ้าหนา้ ท่ใี น ด้้านวััฒนธรรมของแม่่ฮ่่องสอนที่�เป็็นส่ว่ น รุุนแรงและกระทบต่อ่ สุุขภาพประชาชน พื้�นที่� ตามเงื่�อนไขต้้องเป็็นบุุคคลใน สำ�ำ คัญั ในการสนัับสนุุนการดำ�ำ เนินิ งาน ในระดับั จังั หวััด พื้�นที่่�จัังหวััดแม่ฮ่ ่่องสอน เพื่�อลดการ ป้อ้ งกันั ควบคุุมโรค อย่า่ งเข้ม้ เเข็ง็ • ขอ้ จ�ำกัดด้านบรบิ ทชุมชน สถานทแี่ ละ ขอย้า้ ยกลับั ภูมู ิลิ ำ�ำ เนา • มกี ารประสานงานและมีแนวทางร่วมกัน อุุปกรณ์์ทำ�ำ ให้ม้ าตรการแยกกักั ตัวั • สนับสนุนหนว่ ยงานในท้องถิ่น ดำ�ำ เนินิ การด้า้ นป้อ้ งกันั โรคกับั หลากหลาย ไม่ส่ ามารถดำ�ำ เนินิ การได้อ้ ย่า่ งมีปี ระสิทิ ธิภิ าพ พิจิ ารณาจััดจ้้างเจ้้าหน้้าที่�เพื่�อ ภาคส่ว่ น เช่น่ มีแี นวทางการปฏิบิ ัตั ิใิ นกรณีี สนัับสนุนุ การดำ�ำ เนินิ งาน ส่ง่ ต่อ่ ผู้้�ป่วยโควิดิ 19 จากสถานที่่�พักั พิงิ • จดั ท�ำ/พัฒนาแผนรับมอื และตอบโต้ ผู้้�ลี้้�ภัยไปยังั โรงพยาบาลจังั หวััด, คัดั กรอง ภาวะฉุกุ เฉินิ ที่�สามารถนำ�ำ มาปรับั ใช้ไ้ ด้้ โรคโควิิด 19 เชิิงรุกุ และปรับั ปรุงุ ให้เ้ ป็น็ ปััจจุบุ ันั • หลายภาคสว่ นระหว่างโรงพยาบาล • ถอดบทเรียนการตอบโตภ้ าวะฉกุ เฉนิ สำ�ำ นักั งานสาธารณสุุขจัังหวััด/อำ�ำ เภอ จากสถานการณ์์ การระบาดโรคโควิดิ 19 เทศบาล องค์ก์ ารบริิหารส่่วนตำ�ำ บล และ และมีีการปรัับปรุุงเพื่�อฝึึกซ้อ้ มแผน 46

47 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY ประเด็น็ จุดุ เเข็็ง ความท้้าทาย ข้้อเสนอเนะ ระบบการจัดั การเเละ หน่ว่ ยงานไม่่แสวงผลกำำ�ไร เป็น็ ต้น้ รับั มืือภาวะฉุุกเฉินิ ในอนาคต การประสานงาน (ต่่อ) • คณะกรรมการโรคตดิ ต่อระดับจงั หวดั • ดงึ ความรว่ มมอื จากภาคส่วนความ มีมี ติแิ ละข้้อสั่�งการเพื่�อดำ�ำ เนิินการ มั่�นคงให้้การบัังคับั ใช้้และสนัับสนุุน การจัดั การการระบาด ประสานงานที่่�ชััดเจนตามหน่ว่ ยงานที่� มาตรการทางสัังคม เพื่�อให้ผ้ ู้้�ป่่วย ผ่า่ นการประเมิิน รัับผิดิ ชอบ กักั ตัวั ในพื้�นที่่�ที่่�กำำ�หนด สถานการณ์์ • คณะกรรมการโรคติดต่อตอ่ ระดบั อ�ำเภอ • แนวทางปฏิบัติและมาตรการมีการ • จัดท�ำแนวทางเพ่ือรองรับผลกระทบ /จังั หวััด ประเมิินสถานการณ์แ์ ละปรัับ เปลี่�ยนแปลงบ่่อย ไม่ช่ ััดเจน และมีีการ จากการปรัับเปลี่ �ยนมาตรการที่ �อาจ มาตรการตามบริิบทของพื้ �นที่ �อยู่ �บน ปรัับเปลี่�ยนกระทัันหันั ทำ�ำ ให้้การถ่่ายทอด ก่อ่ เกิดิ ผลกระทบต่อ่ ประชาชนและ มาตรการการสั่�งการของศููนย์บ์ ริิหาร นโยบายสู่�การปฏิบิ ััติิแก่ป่ ระชาชน ผู้้�มีีส่่วนได้ส้ ่่วนเสียี สถานการณ์โ์ รคโควิิด 19 ไม่ช่ ััดเจน • เพ่ิมรูปแบบและชอ่ งทางการสอื่ สาร • มกี ารบรหิ ารจดั การสถานการณ์โรคโควดิ ความเสี่�ยงที่�เหมาะสมกับั ประชาชน 19 ผ่่านเครืือข่่ายสุุขภาพระดัับอำำ�เภอ รวมถึึงชนกลุ่�มน้อ้ ยทุุกกลุ่�มในจังั หวัดั (ภาคสาธารณสุขุ ) • มเี ครือขา่ ยเพอื่ ตดิ ตามขา่ วสาร ประเมิน สถานการณ์์ประเทศเพื่ �อนบ้้านจาก แหล่ง่ ข่่าว/ข้อ้ มูลู ที่่�น่่าเชื่�อถืือ เพื่�อนำำ�เข้า้ คณะกรรมการโรคติดิ ต่่อระดับั จัังหวััด ในการประเมิินมาตรการเตรียี มรัับมืือกับั สถานการณ์ก์ ารระบาดโรคโควิดิ 19 ของประเทศเพื่ �อนบ้้าน

EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE ประเด็น็ จุดุ เเข็็ง ความท้้าทาย ข้้อเสนอเนะ การปรับั มาตรการ • ประชาชนให้ความรว่ มมือเเละมีสว่ นรว่ ม • ประชาชนสามารถเข้าถึงสื่อจ�ำนวนมาก • เสนอแนวทางจดั ท�ำส่อื เพอ่ื สอื่ สารใน สาธารณสุขุ ระดัับพื้�นที่� แสดงความคิิดเห็น็ เพื่�อนำำ�มาปรัับใช้้ และมีคี วามหลากหลายของข้้อมูลู ทำ�ำ ให้้ กรณีกี ารปรับั มาตรการแก่่ประชาชน มาตรการในภาพรวมจังั หวััด เกิดิ การรัับ-ส่่งต่อ่ ข้อ้ มููลอันั เป็็นเท็จ็ ในจังั หวััด ให้ม้ ีีความหลากหลายและ • การปรับใช้มาตรการสาธารณสขุ ตาม • ประชาชน ไม่ปฏิบตั ติ ามมาตรการ เหมาะสมกับั ทุุกกลุ่�ม สถานการณ์์ และเหตุุการณ์์ที่�เกิดิ ขึ้�นใน ป้อ้ งกัันส่่วนบุุคคลอย่า่ งเคร่ง่ ครัดั อีีกทั้�ง • เผยแพร่มาตรการท่สี ามารถปฏิบตั ิ แต่่ละเหตุกุ ารณ์ข์ องจังั หวััด เช่น่ มีกี าร ประชาชนบางกลุ่�ม ที่�ไม่ย่ อมตรวจ ATK ได้จ้ ริงิ เห็็นผลเป็็นรูปู ธรรมแก่่ ปรับั มาตรการ VUCA หรืือ V: Vaccine เพื่�อคัดั กรองโรคโควิิด 19 เนื่�องจาก ประชาชน Coverage, U: Universal Prevention, มีีผลกระทบทางอาชีีพและรายได้้ • คัดเลือกกลมุ่ ผ้คู นท่มี อี ทิ ธิพลทาง C: Covid Free Setting, A: ATK ให้ม้ ีี ความคิิด (influencer) เพื่�อส่่งเสริิม ความเหมาะสมกัับจัังหวััด การสื่�อสารกัับชนกลุ่�มน้อ้ ย โดย เฉพาะกลุ่ �มเปราะบาง • การผลกั ดนั Covid Free Setting ให้้ครอบคลุุมทุกุ พื้�นที่� และมีกี าร กำำ�กับั ติิดตาม อย่่างสม่ำ�ำ �เสมอ • ส่งเสรมิ การมสี ว่ นรว่ มของประชาชน และทุุกภาคส่ว่ นในการแก้้ไขปััญหา จากการแพร่ร่ ะบาดของโรคโควิดิ 19 ในจังั หวััด 48

49 DGMQ-EMSC: TTX 1ST PHASE SUMMARY ประเด็็น จุุดเเข็ง็ ความท้้าทาย ข้อ้ เสนอเนะ การบริิหารจัดั การสถาน • การบรหิ ารจดั การในสถานศึกษาและ • การเบิกจ่ายคา่ ชดุ ตรวจ ATK • สรา้ งความเช่อื ม่ันให้แกผ่ ปู้ กครอง ศึึกษาและที่่�ทำำ�งาน • การเร่งรดั มาตรการฉีดวัคซีน ป้องกัน สถานที่่�ทำ�ำ งานโดยการนำำ�มาตรการที่� โดยให้ม้ ีกี ารประชุุมหารืือร่ว่ มกัับ ถ่า่ ยทอดจากส่่วนกลาง นำำ�มาปรัับใช้้ใน โควิิด 19 แก่่เด็็กวัยั เรีียนในพื้�นที่่�สูงู สถานศึกึ ษา สาธารณสุุข พื้ �นที่ � • ไมม่ ีการตรวจคดั กรองท่ีเข้มขน้ เเละการ • สง่ เสริมให้ครู นกั เรียนและผู้ปกครอง • การตอบสนองตอ่ สถานกาณก์ ารระบาด รู้�บทบาทหน้้าที่� มีคี วามรู้�ความเข้้าใจ ของโรคในสถานศึึกษาและสถานที่ � ติดิ ตามผู้้�สัมั ผัสั (contact tracing) ใน ในการป้อ้ งกันั และควบคุมุ โรคโควิดิ 19 ทำำ�งานที่�สามารถดำำ�เนินิ การได้้อย่า่ ง สถานที่่�ทำำ�งานและสถานศึึกษา • สรา้ งความรู้ ความเขา้ ใจใหก้ บั ผปู้ กครอง รวดเร็ว็ เรื่�องผลข้า้ งเคีียง และข้้อดีีของการฉีีด วััคซีนี ป้้องกันั โควิิด 19 ในเด็็กวัยั เรีียน • สง่ เสริมการสอื่ สารความเส่ยี งผ่าน บุคุ คลที่�ประชาชนให้ค้ วามเคารพ (Key local Influencer) ในสถานที่� ทำ�ำ งานและสถานที่่�ศึึกษา

EMSC: CONNECT THE BORDER FOR THE FUTURE สรปุ จุดแข็ง ความท้าท้ายและขอ้ เสนอแนะ จังหวดั น่าน ประเด็น็ จุดุ เเข็็ง ความท้้าทาย ข้อ้ เสนอเนะ ระบบการจัดั การเเละ • มีการบังคับใชก้ ฎหมายและระเบยี บได้ • การมอบหมายสัง่ การในระดบั ทอ้ งถิ่นยัง • ปรบั ปรุง/เพ่ิมเตมิ ค�ำสั่ง การประสานงาน เป็น็ อย่า่ งดีี เช่น่ การใช้พ้ ระราชกํําหนด ไม่ค่ รอบคลุมุ พื้�นที่่�ห่่างไกล คณะกรรมการโรคติดิ ต่อ่ ระดับั จังั หวัดั การบริหิ ารราชการในสถานการณ์ฉ์ ุกุ เฉินิ • การรับข้อมลู จากหลายช่องทาง หรอื ให้ค้ รอบคลุมุ หน่ว่ ยงานในระดับั ท้อ้ งถิ่�น พ.ศ. 2558, พระราชบััญญััติิโรคติดิ ต่่อ เพื่�อให้ห้ น่่วยงานท้อ้ งถิ่�นเป็็นส่่วนหนึ่�ง พ.ศ. 2558 ส่ง่ ผลให้้สามารถควบคุุม ข้้อมูลู จำำ�นวนมาก ทำ�ำ ให้เ้ กิิดความเข้า้ ใจ ขององค์์ประชุมุ และรัับรู้�สถานการณ์์ สถานการณ์์การระบาดของโรคได้เ้ ป็น็ คาดเคลื่�อน เกิิดความสับั สนในการใช้้ พร้อ้ มกันั อย่่างดีี ข้อ้ มูลู • การท�ำขอ้ ตกลงการแลกเปลี่ยนข้อมลู • มคี ณะกรรมการโรคติดต่อระดบั จงั หวัด • แนวทาง มาตรการระหวา่ งประเทศ ทั้�งแบบทางการ - ไม่เ่ ป็็นทางการ และอนุุกรรมการย่่อยในแต่่ละประเด็็น แตกต่่างกันั เช่่น สปป.ลาว ต้อ้ งมีผี ล ระหว่่างหน่ว่ ยงาน อย่า่ งเป็็นรููปธรรม 8 คณะ ได้แ้ ก่่ การจัดั ตั้�งจุดุ ตรวจ การขนส่ง่ ตรวจแบบ RT-PCR เท่่านั้�น เพื่�อให้้เป็น็ ฐานข้อ้ มููลกลางที่� สินิ ค้า้ การค้า้ ส่ง่ ค้า้ ปลีกี การท่อ่ งเที่�ยว • แอปพลิเคชนั ส�ำหรับผูเ้ ดินทางหรือคนใน ประชาชนและผู้้�มีสี ่่วนได้ส้ ่ว่ นเสีีย การศึึกษาศาสนาศิิลปวัฒั นธรรม การจัดั พื้�นที่่�มีจี ำ�ำ นวนมากเกิินความจำำ�เป็็นและ สามารถนำ�ำ ข้อ้ มูลู ไปใช้้ได้้ ตั้�งโรงพยาบาลสนามและสถานที่่�กักั กันั ไม่เ่ อื้�อต่อ่ ทั้�งการดำำ�เนิินงานป้้องกันั • ปรับปรุงและสง่ เสริมการใช้ การประชาสััมพัันธ์์ และการจััดการ ควบคุุมโรค และผู้�เดินิ ทาง แอปพลิเิ คชัันสำ�ำ หรัับผู้�เดิินทางให้เ้ ป็น็ แรงงาน หนึ่�งเดียี วและรวดเร็็วมากที่่�สุดุ • มกี ารประสานงานระหวา่ งเครอื ข่ายท่ี เข้ม้ แข็็ง อาทิิ อาสาสมััครสาธารณสุขุ ประจำ�ำ หมู่่�บ้าน องค์ก์ รปกครองส่ว่ นท้อ้ งถิ่�น 50