เกจวัดรูใน

158 แผนการจดั การเรียนรู้ หน่วยท่ี 5 สอนคร้ังท่ี 14-16 วิชา งานวดั ละเอียดช่างยนต์ จานวนชั่วโมง 9 ช่ัวโมง ชื่อหน่วย เคร่ืองมอื วัดแบบถ่ายทอดขนาดเร่ือง เครื่องมือวัดถ่ายทอดขนาดหัวข้อเรื่อง (หวั ขอ้ ยอ่ ยหรือความรูแ้ ละทกั ษะทีจ่ ะไดจ้ ากการปฏบิ ตั ิด้านความรู้ 5.1 วงเวยี น 5.2 วงเวยี นขางอ 5.3 คาลิปเปอร์วดั นอก 5.4 คาลิปเปอร์วดั ใน 5.5 คาลิปเปอร์แบบอื่น ๆ 5.6 เกจวดั รูใน 5.7 เกจวดั ความโตรูควา้ นสาระสาคญั (ความคิดรวบยอดหรือหลกั การ) 1. วงเวยี นเป็นเครื่องมือพน้ื ฐานใชว้ ดั ขนาดจากแบบงาน หรือถ่ายขนาดจากแบบงานลงบนชิ้นงาน ใชข้ ีดแบบงานเขยี นวงกลม 2. วงเวยี นขางอรูปร่างลกั ษณะทวั่ ไป ปลายขา้ งหน่ึงมีลกั ษณะเหมือนวงเวยี น ใชส้ าหรับขดี บนชิ้นงาน ขาของวงเวยี นอีกขา้ งหน่ึงมีความโคง้ งอใชป้ ระคองเพอ่ื ใหเ้ กิดความขนานทาใหส้ ามารถขดี แบบ 3. คาลิปเปอร์วดั นอกจะโคง้ ออกท้งั 2 ขา้ งเพอ่ื ใหส้ ามารถคล่อมผา่ นชิ้นงานขณะวดั ไดต้ รงปลายที่ สมั ผสั วดั ขนาดของงานจะมีลกั ษณะมนเลก็ นอ้ ย เพอื่ ใหส้ มั ผสั กบั งานช่วยใหว้ ดั งานไดส้ ะดวก 4. คาลิปเปอร์วดั ในหรือตนี ผใี ชว้ ดั ความกวา้ งภายในร่องของช้ินงานหรือเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางรูในของ ช้ินงานรูปร่างคลา้ ยวงเวยี น ปลายขาวดั ท้งั สองขา้ งจะงอออก 5. คาลิปเปอร์แบบอื่น ๆมีท้งั หมด 3 แบบ คือ คาลิปเปอร์แบบคู่สามารถใชข้ ดี งานได้ คาลิปเปอร์วดั ในและวดั นอก คาลิปเปอร์แบบผสม 6. จดุ ประสงคข์ องการใชเ้ กจวดั รูในเพอื่ ใชว้ ดั รูในขนาดเลก็ ร่องความกวา้ งของงานขนาดเล็กที่ เคร่ืองมือธรรมดาไม่สามารถวดั ได้ 7. เกจวดั ความโตรูควา้ น ลกั ษณะกานใชง้ านเพอ่ื ใชว้ ดั เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางรูขนาดโตที่ไม่สามารถใช้ เครื่องมือวดั แบบมีสเกลเขา้ ไปวดั ได้

159ด้านทกั ษะ 1. สามารถบอกประเภทของเคร่ืองมือวดั แบบถ่ายทอดขนาดไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 2. สามารถอธิบายหลกั การใชง้ านไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 3. สามรถบอกลกั ษณะของเครื่องมือวดั แบบถ่ายทอดขนาดไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 4. สามารถปฏิบตั ิการนาเครื่องมือวดั แบบถ่ายทอดขนาดมาใชง้ านไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ ง 5. สามารถปฏิบตั งิ านเป็นกลุ่มไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งด้านคณุ ธรรมจริยธรรม/บรูณาการเศรษฐกิจพอเพียง 6. เตรียมความพร้อมดา้ นเครื่องมืออุปกรณ์ไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งและใชว้ สั ดุอุปกรณ์อยา่ งคุม้ ค่า ประหยดั ตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งและคุณลกั ษณะ3D (ความรบั ผดิ ชอบ ความประหยดั ความขยนั ความอดทน แบง่ บนั ) 7. ปฏิบตั งิ านตามลาดบั ข้นั ตอนไดอ้ ยา่ งถูกตอ้ งและเสร็จภายในเวลาทกี่ าหนดอยา่ งมีเหตผุ ลตามหลกั ปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพยี งและคุณลกั ษณะ3D (ความสนใจใฝ่รู่ ความรอบรู้ รอบคอบ ระมดั ระวงั )

160ด้านความรู้ เครื่องมอื วดั แบบถ่ายทอดขนาด (TYPES OF CALIPER) เครื่องมอื วดั แบบถ่ายทอดขนาด เป็นเคร่ืองมือทีใ่ ชว้ ดั เปรียบเทียบขนาดของชิ้นงาน ซ่ึงบางคร้งัเคร่ืองมือวดั ท่มี ีสเกลไม่สามารถวดั ขนาดไดจ้ ึงตอ้ งใชเ้ ครื่องมือถ่ายทอดขนาดเป็ นตวั ช่วยวดั ขนาดรูปทรงตา่ งๆ แลว้ นาไปวดั กบั เคร่ืองมือวดั ท่ีมีสเกลแบบตา่ ง ๆ ต่อไป ประเภทของเคร่ืองมือวดั แบบถ่ายทอดขนาด (SIMPLE CALIPER INSTRUMENTS)ประกอบดว้ ย 1. วงเวยี น (DIVIDER) 2. วงเวยี นขางอ (HERMAPHODITE CALPER) 3. คาลิปเปอร์วดั นอก (OUTSIDE CALIPER) 4. คาลิปเปอร์วดั ใน (INSIDE CALIPER) รูปท่ี 5.1 วงเวยี น (Divider) รูปที่ 5.2 วงเวยี นขางอ (Hermaphrodite Caliper)

161 รูปที่ 5.3 คาลิปเปอร์วดั นอก (Outside caliper) รูปที่ 5.4 คาลิปเปอร์วดั ใน (Inside caliper)5.1 วงเวยี น (DIVIDERS) วงเวยี นเป็นเครื่องมือพ้นื ฐานใชว้ ดั ขนาดจากแบบงาน หรือถ่ายขนาดจากแบบงานลงบนช้ินงาน ใช้ขดี แบบงานเขียนวงกลม ขนาดวงเวยี นมาตรฐานแบบปรับได้ ขนาดระบบเมตริก ระบบอังกฤษ 75 มม. 3 นิ้ว 100 มม. 4 น้ิว 150 มม. 6 นิ้ว 200 มม. 8 นิ้ว 250 มม. 10 นิ้ว 300 มม. 12 น้ิวรูปท่ี 5.5 วงเวยี นแบบปรบั ได้ ตารางท่ี 5.1 ขนาดของวงเวยี นมาตรฐานแบบปรับได้

162ด้านทักษะ5.1.1 ลักษณะของวงเวียนและการใช้งาน ลกั ษณะโดยทว่ั ไป บริเวณปลายของวงเวยี นจะเป็นปลายแหลมท้งั 2 ขา้ ง สามารถปรบั ขยายใหใ้ หญเ่ ลก็ไดต้ ามตอ้ งการ โดยใชช้ ุดเกลียวปรบั ขนาด จดุ ประสงคใ์ นการใชง้ าน เพอื่ การถ่ายทอดขนาดทีต่ อ้ งการทราบค่ากบั ขนาดของบรรทดั วดั ใชใ้ นการวดั ขดี แบบใหเ้ กิดความขนานไดเ้ สน้ 2 เสน้ ที่ขนานกนั การใช้วงเวยี นในการวัดงานลกั ษณะต่าง ๆ รูปท่ี 5.6 วดั ขนาดของงานเพอื่ ถ่ายทอดขนาดบนบรรทดั วดั รูปท่ี 5.7 ขีดหาความขนานของขอบงานกบั บา่ ฉาก รูปที่ 5.8 เขียนวงกลมหลาย ๆ วงทม่ี ีขนาดเท่า ๆ กนั

163รูปท่ี 5.9 การขีดวงกลมบนช้ินงาน รูปท่ี 5.10 การขดี วงกลมบนชิ้นงานทรงกระบอก รูปท่ี 5.11 ใชต้ รวจสอบหาเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางทรงกระบอก5.2 วงเวยี นขางอ (HERMAPHRODITE CALIPER) วงเวยี นขางอ รูปร่างลกั ษณะทว่ั ไป ปลายขา้ งหน่ึงมีลกั ษณะเหมือนวงเวยี น ใชส้ าหรบั ขดี บนช้ินงานขาของวงเวยี นอีกขา้ งหน่ึงมีความโคง้ งอ ใชป้ ระคองเพอื่ ใหเ้ กิดความขนานทาใหส้ ามารถขีดแบบที่ตอ้ งการ

164ความขนานกบั ขอบงานใชห้ าศูนยก์ ลางของงาน ใชห้ าตาแหน่งความขนานของงาน และใชข้ ีดเพอื่ หาจุดศูนยก์ ลางของงานทรงกระบอก รูปท่ี 5.12 วงเวยี นขางอลกั ษณะต่าง ๆขนาดของวงเวียนมาตรฐานแบบขางอขนาดระบบเมตริก ขนาดระบบอังกฤษ 125 มม. 5 น้ิว 150 มม. 6 น้ิวตารางที่ 5.2 ขนาดของวงเวยี นมาตรฐานแบบขางอการใช้วงเวียนขางอในการทางานลกั ษณะต่าง ๆรูปท่ี 5.13 หาศนู ยก์ ลางของงาน รูปที่ 5.14 หาความขนานของงาน

165รูปที่ 5.15 การหาตาแหน่งศนู ยก์ ลางของงานเจาะ ท่ีห่างจากขอบงานระยะเทา่ กนั รูปที่ 5.16 ใชข้ ดี เสน้ ขนานกบั ขอบของงานหลาย ๆ เสน้

166 รูปที่ 5.17 ขีดเสน้ ขนานจากขอบดา้ นในของช้ินงาน5.3 คาลปิ เปอร์วดั นอก (OUTSIDE CALIPER) คาลิปเปอร์วดั นอก มีรูปร่างคลา้ ยวงเวยี นปลายขาท้งั สองขา้ งโคง้ งอเขา้ หากนั ช่วงตรงกลางขาวดั จะโคง้ออกท้งั 2 ขา้ ง เพอื่ ใหส้ ามารถคล่อมผา่ นช้ินงานขณะวดั ได้ ตรงปลายที่ สมั ผสั วดั ขนาดของงานจะมีลกั ษณะมนเล็กนอ้ ย เพอ่ื ใหส้ มั ผสั กบั งาน ช่วยใหว้ ดั งานไดส้ ะดวกคาลปิ เปอร์วัดนอกมี 2 แบบ คอื 1. คาลิปเปอร์วดั นอกแบบเขาควายหรือแบบใชค้ วามฝืด (Wing Outside Caliper) 2. คาลิปเปอร์วดั นอกแบบขาสปริง (Spring Outside Caliper)รูปท่ี 5.18 คาลิปเปอร์วดั นอกแบบ รูปที่ 5.19 คาลิปเปอร์วดั นอกแบบปรบั ได้ เขาควายหรือแบบใชค้ วามฝืด

167ขนาดของคาลปิ เปอร์วัดนอกขนาดระบบเมตริก ขนาดระบบอังกฤษ75 มม. 250 มม. 3 น้ิว 10 น้ิว 4 น้ิว 12 น้ิว100 มม. 300 มม. 6 นิ้ว 18 น้ิว 8 น้ิว 24 น้ิว150 มม. 400 มม.200 มม. 600 มม. ตารางที่ 5.3 ขนาดของคาลิปเปอร์วดั นอกการใช้คาลิปเปอร์วดั นอกเพ่อื วดั งานลักษณะต่าง ๆรูปท่ี 5.20 การวดั ขนาดของเพลา รูปท่ี 5.21 การวดั ร่องของเพลารูปท่ี 5.22 การวดั งานรูปทรงส่ีเหลี่ยม รูปท่ี 5.23 การวดั ความกวา้ งระยะห่าง ระหวา่ งร่องท้งั สอง

168 รูปที่ 5.24 การเปรียบเทียบเพลางานทรงกระบอก 2 ชิ้น รูปท่ี 5.25 การวดั เพลาทรงกระบอก และนาไปเปรียบเทียบขนาดความกวา้ ง ของงานจากไมโครมิเตอร์วดั ในรูปที่ 5.26 การวดั เพลาทรงกระบอก และนาไปวดั เปรียบเทยี บขนาดกบั บรรทดั วดั

169รูปที่ 5.27 การวดั เพลาขนาดเลก็ รูปท่ี 5.28 การวดั งานทรงกระบอก บนหวั เคร่ืองกลึง ของเพลาขนาดใหญ่บนเคร่ืองกลึงรูปที่ 5.29 การขยายคาลิปเปอร์ขาวดั รูปที่ 5.10 การขยายคาลิปเปอร์กางออกใหญก่ วา่ เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางของงาน ขาวดั กางออกเลก็ กวา่ ศนู ยก์ ลางของงานรูปที่ 5.31 การขยายคาลิปเปอร์ขาวดั รูปท่ี 5.32 การเปรียบเทียบขนาดกางออกพอดีกบั เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางของงาน คาลิปเปอร์จากบรรทดั วดั

170รูปท่ี 5.33 การจดั ยดึ คาลิปเปอร์ขณะวดั งานรูปท่ี 5.34 การเคาะหรือถ่างขาวดั รูปท่ี 5.35 การเคาะเพอ่ื ปรับคาลิปเปอร์ให้กบั ไมเ้ น้ืออ่อนเพอื่ ขยายปากวดั ใหก้ วา้ งข้นึ แคบลงโดยเคาะดา้ นนอกของขาวดัโดยเคาะดา้ นในของขาวดัรูปที่ 5.36 ไม่ควรใชป้ ลายของคาลิปเปอร์ รูปที่ 5.37 ขณะวดั ช้ินงานจะเล่ือน เคาะเพอ่ื ขยายขาวดั งาน คาลิปเปอร์ไป – มา ตามแนวลูกศร

171รูปที่ 5.38 การเปรียบเทยี บขนาดจากเวอร์เนียร์ รูปที่ 5.39 การวดั เปรียบเทยี บ ขนาดจากบรรทดั วดั5.4 คาลปิ เปอร์วดั ใน (INSIDE CALIPER) คาลิปเปอร์วดั ในหรือตีนผี ใชว้ ดั ความกวา้ งภายในร่องของชิ้นงานหรือเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางรูในของช้ินงานรูปร่างคลา้ ยวงเวยี น ปลายขาวดั ท้งั สองขา้ งจะงอออก ลาตวั เหยยี ดตรงจุดสมั ผสั ทปี่ ลายวดั ท้งั สองขา้ งมีลกั ษณะมนทาใหเ้ คล่ือนท่คี ล่องตวั ลดความเสียดสีเมื่อสมั ผสั งานคาลิปเปอร์วัดในมี 2 แบบ คอื 1. คาลิปเปอร์ในแบบใชค้ วามฝืด (Wing lnside Caliper) 2. คาลิปเปอร์วดั ในแบบขาสปริง (Spring lnside Caliper)รูปท่ี 5.40 คาลิปเปอร์วดั ในแบบใชค้ วามฝืด รูปท่ี 5.41 คาลิปเปอร์วดั ในแบบปรับได้ แบบขาสปริง

172ขนาดของคาลปิ เปอร์วดั ในขนาดระบบเมตริก ขนาดระบบองั กฤษ75 มม. 200 มม. 3 น้ิว 8 นิ้ว 4 น้ิว 10 นิ้ว100 มม. 250 มม. 6 น้ิว 12 นิ้ว150 มม. 300 มม. ตารางท่ี 5.4 ขนาดของคาลิปเปอร์วดั ในการใช้คาลปิ เปอร์วัดในวัดงานลักษณะต่าง ๆรูปท่ี 5.42 การวดั เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลาง รูปท่ี 5.43 การวดั เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางภายในทรงกลมแบบใชต้ วั ลอ็ คขนาด ภายในงานกระบอก รูปท่ี 5.44 การวดั ความกวา้ งภายใน กล่องรูปสี่เหล่ียม

173รูปที่ 5.45 การเคาะหรือถ่างขาวดั คาลิปเปอร์ รูปที่ 5.46 การเคาะเพอื่ ปรบั ขาวดักบั ไมเ้ น้ืออ่อน เพอ่ื ขยายปากวดั ใหก้ วา้ งข้นึ คาลิปเปอร์ใหแ้ คบลงโดยการเคาะโดยเคาะดา้ นในของขาวดั ดา้ นนอกของขาวดัรูปท่ี 5.47 ไม่ควรใชป้ ลายของขาวดั รูปที่ 5.48 การถ่ายทอดขนาดระหวา่ งคาลิปเปอร์ เคาะเพอ่ื ขยายปากวดั งาน คาลิปเปอร์วดั นอกกบั คาลิปเปอร์วดั ใน ทาใหไ้ ดข้ นาดท่ถี ูกตอ้ ง รูปที่ 5.49 ตาแหน่งการวางปลายขาวดั ที่ถูกตอ้ งในการวดั งานและแนวก่ึงกลางของคาลิปเปอร์อยใู่ นแนวศูนยก์ ลางของงานที่วดั ดว้ ย

174 รูปท่ี 5.50 ตาแหน่งการวางปลายขาวดั ที่ไม่ถูกตอ้ ง และแนวก่ึงกลางของคาลิปเปอร์อยู่ นอกแนวศนู ยก์ ลางของช้ินงานจะทาใหค้ ่าท่ไี ดค้ ลาดเคล่ือน รูปท่ี 5.51 การวดั ขนาดภายในงานทรงกระบอกรูปท่ี 5.52 การวดั ร่องภายในงานทรงกระบอกซ่ึงเครื่องมือวดั แบบมีสเกลไม่สามารถวดั ได้

175รูปท่ี 5.53 แนวการวดั งานที่ถูกตอ้ งแนวก่ึงกลางของคาลิปเปอร์ จะตอ้ งต้งั ฉากกบั แนวเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางของงานรูปที่ 5.54 การเปรียบเทียบขนาดกบั รูปท่ี 5.55 การเปรียบเทียบขนาดกบั บรรทดั วดั แบบขอ ฉากเล่ือนรูปท่ี 5.56 การเปรียบเทียบขนาดจาก รูปที่ 5.57 การเปรียบเทยี บขนาดจากไมโครมิเตอร์ เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์

176 รูปท่ี 5.58 การเปรียบเทยี บขนาดกบั บรรทดั วดั โดยใชป้ ระกอบกบั แทน่ ระดบั เพอ่ื ป้ องกนั ความคลาดเคลื่อน รูปที่ 5.59 การเปรียบเทยี บขนาดกบั บรรทดั วดัข้อควรระวงั ในการใช้คาลปิ เปอร์ การใชค้ าลิปเปอร์วดั นอกและคาลิปเปอร์วดั ใน ควรวดั อยา่ งถูกวธิ ีและมีความรอบคอบ เน่ืองจากเป็ นเคร่ืองมือวดั ตรวจสอบขนาดท่ีอาศยั ความรู้สึกเม่ือเครื่องมือวดั สมั ผสั งานในระยะท่พี อดี ดงั น้นั การวดั จะถูกตอ้ งหรือผดิ พลาด ข้นึ อยกู่ บั ประสบการณ์ความชานาญของช่างผวู้ ดั ตลอดจนการรู้จกั ใชแ้ ละบารุงรักษาคาลิปเปอร์อยา่ งถูกตอ้ งดว้ ย ขอ้ ควรระวงั ในการใชค้ าลิปเปอร็ ดงั น้ี 1. ก่อนวดั งานจะตอ้ งทาความสะอาดชิ้นงานทุกคร้ัง 2. ก่อนใชค้ าลิปเปอร์ถ่ายทอดขนาดควรตรวจสอบความสมบรู ณ์ยองขาวงเวยี นถ่ายทอดขนาดก่อน เช่นเข้ียวสมั ผสั ความฝืดระหวา่ งขาวงเวยี น และความแขง็ ของสปริง เป็ นตน้ 3. อยา่ วดั งานท่ีกาลงั หมุน 4. อยา่ ทาคาลิปเปอร์หล่นลงกบั พ้นื หรือวางแรงเกินไป 5. ใชค้ าลิปเปอร์ถ่ายทอดขนาดอยา่ งถูกตอ้ ง

177 6. การเปรียบเทียบค่าวดั กบั เครื่องมือวดั อ่ืนควรทาอยา่ งถูกวธิ ี และทาดว้ ยความระมดั ระวงั เพอ่ื ป้ องกนั ค่าท่ีอ่านไดเ้ กิดความคลาดเคล่ือน5.5 คาลปิ เปอร์แบบอนื่ ๆ ทผ่ี ลติ ขนึ้ มาเพอ่ื ใช้งาน5.5.1 คาลปิ เปอร์แบบคู่ (Double Caliper) คาลิปเปอร์แบบคูส่ ามารถใชข้ ดี งานได้ และปรบั ใหว้ ดั งานไดท้ ้งั งานวดั ใน และงานวดั นอก รูปท่ี 5.60 คาลิปเปอร์แบบคู่5.5.2 คาลปิ เปอร์วัดในและวัดนอก (Reversible Caliper) คาลิปเปอร์วดั ใน และวดั นอก สามารถหมุนกลบั ขา้ งขาวดั งานใหเ้ ป็นคาลิปเปอร์วดั นอก เพอื่ ใช้ สาหรบั งานวดั นอก และหมุนกลบั ขา้ งเป็นคา ลิปเปอร์วดั ใน เพอื่ ใชส้ าหรับงานวดั ใน ข้นึ อยู่ กบั วตั ถุประสงคก์ ารใชง้ าน รูปท่ี 5.61 คาลิปเปอร์วดั ในและวดั

1785.5.3 คาลปิ เปอร์ (Combination Caliper) คาลิปเปอร์แบบผสมใชส้ าหรับวดั ขนาดงานที่มีเสน้ ผา่ ศูนย์ กลาง ขนาดใหญ่ สามารถปรับใหว้ ดั งานไดท้ ้งั งานในและงานวดั ในและ งานวดั นอก รูปที่ 5.62 คาลิปเปอร์แบบผสม5.6 เกจวดั รูใน ( SMALL HOLD GAUGE) เกจวดั รูใน เป็นเคร่ืองมือถ่ายทอดขนาด จดุ ประสงคข์ องการใชเ้ กจวดั รูในเพอ่ื ใชว้ ดั รูในขนาดเลก็ ร่องความกวา้ งของงานขนาดเล็กท่ีเครื่องมือธรรมดาไม่สามารถวดั ได้ เกจวดั ลกั ษณะน้ีไม่สามารถอ่านคา่ ได้ จะตอ้ งใชง้ านร่วมกบั เคร่ืองมือวดั แบบมีสเกลอาจจะใชว้ ดั ร่วมกบั เวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ หรือไมโครมิเตอร์แลว้ จงึ อ่านขนาดของรูในทวี่ ดั ไดอ้ อกมาเกจวดั รูในแบ่งเป็ น 2 แบบ 1. เกจวดั รูในแบบปลายโคง้ (Small hole gauge with hardened ball) 2. เกจวดั รูในแบบปลายแบน (Small hole gauge with flat bottom)รูปท่ี 5.63 เกจวดั รูในแบบปลายโคง้ รูปท่ี 5.64 เกจวดั รูในแบบปลายแบน

179ขนาดของเกจวัดรูใน เกจวดั รูใน 1 ชุดประกอบดว้ ยเกจวดั ขนาดต่าง ๆ กนั 4 ตวั เพอื่ ใหส้ ามารถเลือกใชใ้ หเ้ หมาะสมกบั ขนาดของรูชิ้นงานเกจวดั รูในระบบเมตริก ตวั ท่ี 1 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 3-5 มม. ตวั ที่ 2 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 5-7 มม. ตวั ท่ี 3 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 7-10 มม. ตวั ที่ 4 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 10-13 มม.เกจวัดรูในระบบอังกฤษ ตวั ท่ี 1 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 1/8 - 1/16 น้ิว ตวั ที่ 2 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 3/16-1/4 น้ิว ตวั ท่ี 3 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 1/4-3/8 นิ้ว ตวั ท่ี 4 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 1/8-1/2 น้ิว ข้นั ตอนการใช้เกจวัดรูในขนาดงาน 1. ใชบ้ รรทดั วดั ขนาดของรูหรือร่องที่ ตอ้ งการจะวดั 2. เลือกขนาดของเกจวดั รูในใหม้ ีขนาดใกลเ้ คยี งกบั ขนาดของรู 3. ทาความสะอาดรูและเกจวดั 4. ปรบั ขนาดของเกจวดั ใหม้ ีขนาดเล็กกวา่ ขนาดของรูและใส่ เกจวดั ลงในรู รูปที่ 5.65 การนาเกจวดั รูในใส่ลงในรู 5. เม่ือนาเกจใส่เขา้ ในรูเรียบร้อย ก่อนเร่ิมวดั ใหต้ ้งั เกจวดั ใหต้ ้งั ฉากกบั รูท่ีจะวดั 6. ปรับระยะปลายเกจวดั ใหเ้ ทา่ กบั ขนาดของรูจากรูปที่ 7.66 โดยใช้ มือซา้ ยจบั ที่ แกนเกจมือขวาจบั นาฬิกาปลายของเกจวดั จะขยายออก เทา่ กบั ขนาดของรูพอดูรูป รูป ท่ี 5.66 การปรบั ขนาดของเกจใหเ้ ทา่ กบั รูป

180 7. ค่อย ๆ นาเกจวดั ออกจากรูท่วี ดั 8. ใชไ้ มโครมิเตอร์วดั ขนาดบริเวณปลายของ เกจท่ีมี ขนาดใหญท่ ส่ี ุดและอ่านคา่ ทวี่ ดั ได้ รูปท่ี 5.67 การนาเกจวดั ออกจากชิ้นงาน รูปที่ 5.68 การใชไ้ มโครมิเตอร์วดั ขนาดของเกจวดัข้อสังเกต การวดั ขนาดท่ไี ดค้ วามถูกตอ้ งข้ึนอยกู่ บั ประสบการณ์ในการวดั หนา้ สมั ผสั ระหวา่ งเกจวดั กบั รูในใหฝ้ ืดพอสมควรก่อนนาเกจวดั ออกจากรูชิ้นงาน

1815.7 เกจวดั ความโตรูคว้าน (TELESCOPING GATGE SETS) เกจวดั ความโตรูควา้ น เป็นเคร่ืองมือประเภทถ่ายทอดขนาด ลกั ษณะกานใชง้ านเพอ่ื ใชว้ ดัเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางรูขนาดโตที่ไม่สามารถใชเ้ คร่ืองมือวดั แบบมีสเกลเขา้ ไปวดั ได้ นาเกจวดั ขนาดรูท่ีวดั ไดม้ าเปรียบเทยี บหรือวดั ขนาดจากเวอร์เนียร์คาลิปเปอร์ หรือไมโครมิเตอร์ เพอื่ ใหท้ ราบคา่ และขนาดทว่ี ดั ได้ รูปท่ี 5.69 เกจวดั ความโตรูควา้ นระบบเมตริก เกจวดั ความโตรูควา้ น 1 ชุด ประกอบดว้ ยเกจวดั ขนาดตา่ ง ๆ กนั จานวน 6 ตวั เพอื่ ใหส้ ามารถเลือกใชใ้ ห้เหมาะสมกบั ขนาดของรูชิ้นงาน ขนาดของเกจวดั ในระบบเมตริกรูใหญก่ วา่ 8 มม. ข้ึนไป และไม่เกิน 150มม. ในระบบองั กฤษรูขนาด 5/16 น้ิวข้ึนไป และไม่เกิน 6 น้ิวเกจวัดความโตรูคว้านระบบเมตริก ตวั ที่ 1 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 8-12.7 มม.ตวั ที่ 2 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 12.7-19 มม.ตวั ท่ี 3 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 19-32 มม.ตวั ท่ี 4 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 32-54 มม.ตวั ท่ี 5 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 54-90 มม.ตวั ที่ 6 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 90-150 มม.

182เกจวดั ความโตรูคว้านระบบองั กฤษ รูปที่ 5.70 เกจวดั ความโตรู้ควา้ นระบบองั กฤษ ตวั ที่ 1 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 5/16-1/2 นิ้ว ตวั ที่ 2 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 1/2-3/4 นิ้ว ตวั ที่ 3 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 3/4- 1 1/4 น้ิว ตวั ที่ 4 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 1 1/4 - 2 1/8 น้ิว ตวั ท่ี 5 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 2 1/8 – 3 1/2 น้ิว ตวั ท่ี 6 วดั ขนาดเสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลางไดต้ ้งั แต่ 3 1/4 - 6 น้ิวข้นั ตอนในการใช้เกจวดั ความโตรูคว้านวดั ขนาดงาน รูปท่ี 5.17 สวมเกจวดั เขา้ ไปในรูชิ้นงานคลายสกรูล็อคใหแ้ กนวดั ออกสมั ผสั รูชิ้นงาน

183 1. ทาความสะอาดเกจวดั และรูของชิ้นงาน2. ใชบ้ รรทดั วดั ขนาดรูช้ินงานและเลือกใชเ้ กจวดั ใหม้ ีขนาดใกลเ้ คยี งกบั ขนาดชิ้นงาน3. หุบแกนวดั ท้งั 2 ขา้ ง ใหเ้ ล็กกวา่ รูชิ้นแลว้ ล็อคไว้4. สวมเกจวดั เขา้ ไปในรูช้ินงานคลายลอ็ คหวั สกรู ใหแ้ กนวดั ดนั ออกมาสมั ผสั กบั ผวิ ชิ้นงาน5. เมื่อแกนวดั สมั ผสั กบั ผวิ งานพอดีแลว้ ล็อคหวั สกรู รูปที่ 5.72 การวดั ขนาดรูชิ้นงานและลอ็ คสกรูแกนวดั รูปท่ี 5.73 นาเกจวดั ออกจากรูชิ้นงาน

1846. คอ่ ยเอียงเกจวดั แลว้ เอาออกมาภายนอก รูปที่ 5.74 นาเกจวดั มาวดั ถ่ายขนาดจากไมโครมิเตอร์7. นาเกจวดั งานมาวดั ถ่ายขนาดจากไมโครมิเตอร์ หรือเวอร์เนียร์และอ่านคา่ ท่ีวดั ได้

185 แบบฝึ กหัดที่ 5.11. จงบอกประเภทของเครื่องมือวดั แบบถ่ายทอดขนาด (SIMPLE CALIPER INSTRUMENTS)ประกอบดว้ ย 4 ประเภท 1. …………………………………………………………………………………………. 2. …………………………………………………………………………………………. 3. …………………………………………………………………………………………. 4. …………………………………………………………………………………………..2. จงบอกลกั ษณะของวงเวยี นและการใชง้ าน………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..3. คาลิปเปอร์วดั นอกมี 2 แบบ คอื 1. ……………………………………………………………………………………………... 2. ……………………………………………………………………………………………...4. คาลิปเปอร์วดั ในมี 2 แบบ คือ 1. ……………………………………………………………………………………………... 2. ……………………………………………………………………………………………...5. จงบอกขอ้ ควรระวงั ในการใชค้ าลิปเปอร์มาอยา่ งนอ้ ย 5 ขอ้ 1. ……………………………………………………………………………………………... 2. …………………………………………………………………………………………….. 3. ……………………………………………………………………………………………... 4. …………………………………………………………………………………………….. 5. ……………………………………………………………………………………………...6. เกจวดั รูในแบ่งเป็น 2 แบบ 1. ……………………………………………………………………………………………... 2. ……………………………………………………………………………………………...งานท่มี อบหมายหรือกจิ กรรม1. ครูแจกใบความรู้ เร่ือง เคร่ืองมือวดั แบบค่าคงท่ีเพอ่ื ใหน้ กั ศึกษานาไปศกึ ษาและนามาเรียนในคร้ังตอ่ ไป

186 เฉลยแบบฝึ กหัดท่ี 5.11. จงบอกประเภทของเครื่องมอื วัดแบบถ่ายทอดขนาด (SIMPLE CALIPER INSTRUMENTS)ประกอบด้วย 4 ประเภท 1. วงเวยี น (DIVIDER) 2. วงเวยี นขางอ (HERMAPHODITE CALPER) 3. คาลิปเปอร์วดั นอก (OUTSIDE CALIPER) 4. คาลิปเปอร์วดั ใน (INSIDE CALIPER)2. จงบอกลกั ษณะของวงเวียนและการใช้งาน ลกั ษณะโดยทว่ั ไป บริเวณปลายของวงเวยี นจะเป็นปลายแหลมท้งั 2 ขา้ ง สามารถปรับขยายใหใ้ หญ่เลก็ ไดต้ ามตอ้ งการ โดยใชช้ ุดเกลียวปรบั ขนาด จดุ ประสงคใ์ นการใชง้ าน เพอื่ การถ่ายทอดขนาดทต่ี อ้ งการทราบคา่ กบั ขนาดของบรรทดั วดั ใชใ้ นการวดั ขีดแบบใหเ้ กิดความขนานไดเ้ สน้ 2 เสน้ ท่ีขนานกนั3. คาลิปเปอร์วัดนอกมี 2 แบบ คอื 1. คาลิปเปอร์วดั นอกแบบเขาควายหรือแบบใชค้ วามฝืด (Wing Outside Caliper) 2. คาลิปเปอร์วดั นอกแบบขาสปริง (Spring Outside Caliper)4. คาลิปเปอร์วดั ในมี 2 แบบ คอื 1. คาลิปเปอร์ในแบบใชค้ วามฝืด (Wing lnside Caliper) 2. คาลิปเปอร์วดั ในแบบขาสปริง (Spring lnside Caliper)5. จงบอกข้อควรระวังในการใช้คาลิปเปอร์มาอย่างน้อย 5 ข้อ 1. ก่อนวดั งานจะตอ้ งทาความสะอาดช้ินงานทุกคร้ัง 2. ก่อนใชค้ าลิปเปอร์ถ่ายทอดขนาดควรตรวจสอบความสมบรู ณ์ยองขาวงเวยี นถ่ายทอดขนาดก่อน เช่นเข้ยี วสมั ผสั ความฝืดระหวา่ งขาวงเวยี น และความแขง็ ของสปริง เป็ นตน้ 3. อยา่ วดั งานท่ีกาลงั หมุน 4. อยา่ ทาคาลิปเปอร์หล่นลงกบั พน้ื หรือวางแรงเกินไป 5. ใชค้ าลิปเปอร์ถ่ายทอดขนาดอยา่ งถูกตอ้ ง

1876. เกจวดั รูในแบ่งเป็ น 2 แบบ1. เกจวดั รูในแบบปลายโคง้ (Small hole gauge with hardened ball)2. เกจวดั รูในแบบปลายแบน (Small hole gauge with flat bottom)

188 กจิ กรรมการเรียนการสอนข้ันนาเข้าสู่บทเรียน1. ครูต้งั คาถามนกั ศึกษาวา่ นกั ศกึ ษาเคยประสบปัญหาของการวดั ขนาดของชิ้นงานทเี่ วอร์เนียร์ไม่สามารถเขา้ ถึงไดห้ รือไม่ เราจะมีวธิ ีการวดั ขนาดช้ินงานน้นั ไดอ้ ยา่ งไร หรือจะทารูปวงกลมใหม้ ีขนาดแตกต่างกนั ตามความตอ้ งการ นกั ศกึ ษาจะมีวธิ ีการอยา่ งไรข้นั สอนหรือให้ความรู้1. ครูใหน้ กั ศกึ ษา ศึกษาใบความรู้เรื่อง เคร่ืองมือวดั แบบถ่ายทอดขนาด2. ครูถามนกั ศกึ ษาเก่ียวกบั เคร่ืองมือแบบถ่ายทอดขนาดวา่ มีอะไรบา้ ง ใชง้ านอยา่ งไร ใชป้ ระโยชนอ์ ะไร3. ครูใหน้ กั ศกึ ษา แบง่ กลุ่มออกเป็น 5 กลุ่ม พรอ้ มแจกวงเวยี นใหก้ ลุ่มละ 1 ตวั4. ครูอธิบายส่วนประกอบและวธิ ีการนาไปใชง้ านของวงเวยี น พรอ้ มท้งั ซกั ถามขอ้ สงสยั ในส่วนทนี่ กั ศึกษายงัไม่เขา้ ใจ5. ครูแจกใบงานพร้อมชิ้นงานใหน้ กั ศกึ ษาปฏิบตั ิตามใบงานท้งั 5 กรณี6. ครูใหน้ กั ศกึ ษาแลกเปล่ียนใบงานเพอื่ ตรวจความถูกตอ้ ง โดยยดึ ถือคาตอบจากครูเป็นหลกั7. ครู แนะนาขอ้ ควรระวงั ในการใชง้ าน8. ครูทาตามข้นั ตอนขอ้ 5.2-5.5 ในเรื่องวงเวยี นขางอ คาลิปเปอร์วดั นอก คาลิปเปอร์วดั ในเกจวดั ในรูจนครบ9. ทาแบบฝึกหดั ที่ 5.1ข้ันสรุป1. ครูและนกั ศกึ ษา ร่วมกนั สรุปวธิ ีการใชง้ านท้งั 5 อยา่ ง และการนาไปใชป้ ระโยชนใ์ นงานช่างยนต์ส่ือการเรียนการสอนใบงาน/ช้ินงานวงเวยี น วงเวยี นขางอ คาลิปเปอร์วดั นอก คาลิปเปอร์วดั ใน เกจวดั ในรู เครื่องมือวดัข้นั ประเมนิ ผล1. ครูนาชิ้นงานมาตรฐานมาใหน้ กั ศึกษาวดั จานวน 5 ชิ้นงานโดยใชเ้ ครื่องมือท้งั 5 อยา่ ง โดยแตล่ ะอยา่ งวดัตามจุดที่กาหนดในใบงาน

189 เอกสารอ้างอิงประสานพงษ์ หาเรือนชีพ. งานวัดละเอยี ดช่างยนต์. กรุงเทพฯ : ซีเอด็ ยเู คชนั่ , 2546.ธิติ ธาตรีนรานนท์ และปิ ยชาติ ธาตรีนรานนท.์ งานปรับแต่งเครื่องยนต์. กรุงเทพฯ : - ศนู ยส์ ่งเสริม อาชีวะ, 2549.วเิ ชียร อารมยส์ ุข . เคร่ืองยนต์เบอื้ งต้น. กรุงเทพ ฯ : สานกั พมิ พศ์ ูนยส์ ่งเสริมอาชีวะ , 2545. Martin W. Stockel and Martin T. Stockel. Auto Service and Repair. South Holland, lllinois : - The Good Heart – Willcox Company, lnc. 1984.

190บนั ทกึ หลงั การสอนผลการสอน……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..ปัญหาและอุปสรรค……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..……………………………………………………………………………………………………………………ข้อเสนอแนะ/ แนวทางแก้ไข……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………. ลงชื่อ………………………..ผสู้ อน () ลงช่ือ ………………………. ผชู้ ่วยฝ่ ายวชิ าการ ()