5_1เกจทั่วไป

หน่วยที่ 5 เกจบทที่ 1 เกจท่วั ไป[email protected] อาจารย์จิตตวิ ัฒน์ นิธกิ าญจนธาร อาจารย์พเิ ศษ สาขาการจดั การอุตสาหกรรม 1

บทท่ี 1 เกจทวั่ ไป1. เกจวัดรัศมี (Radius gauge)1.1 ลกั ษณะของเกจวดั รัศมี เกจวดั รัศมบี ้างคร้ังเรียกว่า อาร์เกจ (R gauge) ใช้วดั ส่วนโค้งของชิ้นงานท้งั โค้งนอกและโค้งใน มดี ้วยกนั 2 แบบ คอื แบบชิ้นเดยี วใช้วดั โค้งนอกและในได้ขนาดเดยี ว และแบบเป็ นชุดรวมกนั อยู่ในด้ามเดยี วกนัวดั ได้หลายขนาดท้งั โค้งนอกและโค้งในซึ่งทาไว้คนละด้านกนัเรียงจากเลก็ ไปหาใหญ่มตี วั เลขกากบั ไว้ทุกแผ่นโดยแต่ละแผ่นมีความหนาประมาณ 0.5 [email protected] 2

บทท่ี 1 เกจทว่ั ไป 1. เกจวดั รัศมี (Radius gauge) 1.2 วธิ ีใช้เกจวดั รัศมี เลือกชนิดและขนาดของเกจที่ใช้ ตรวจสอบรัศมีให้ ถูกต้ องตามขนาดและชนิดของส่ วนโค้ง โดยอาศัยวธิ ีตรวจสอบกบั แสงหรืออาจใช้กระดาษสีขาวเป็ นฉากหลงั ในการมอง[email protected] 3

บทท่ี 1 เกจทวั่ ไป 1. เกจวดั รัศมี (Radius gauge) 1.2 วธิ ีใช้เกจวดั รัศมี - ถ้าผวิ ส่วนโค้งโตกว่าเกจให้ใช้วธิ ีหมุนเกจ - การวางแผ่นเกจต้องวางให้ขนานกับแนวแกนของชิ้นงาน - อย่าเอยี งแผ่นเกจในขณะวดั งาน[email protected] 4

บทที่ 1 เกจทว่ั ไป2. เกจแผ่น (Filler gauge)2.1 ลกั ษณะของเกจแผ่น เกจแผ่นจะใช้สาหรับวัดหรือตรวจสอบร่องแคบๆหรือต้ังระยะคลอนหรือช่องว่าง จะทามาเป็ นชุดๆหนึ่งมีหลายแผ่นทาจากแผ่นเหล็กกล้าผิวเรียบ มีตัวเลขระบุขนาดไว้บนตัวเกจ ปลายของเกจแผ่นมี 2 แบบ คอื แบบ A ปลายโค้งมน แบบ B ปลายเรียวและโค้งมน มีค่าความละเอยี ด 0.02 0.05 mmชุดหน่ึงอาจมี 10 ,13,19 หรือ 25 ชิ้น และเกรดความละเอยี ดแบ่งตามการใช้งาน มเี กรดพเิ ศษและเกรดกลาง[email protected] 5

บทที่ 1 เกจท่วั ไป2. เกจแผ่น (Filler gauge) 2.1 ลกั ษณะของเกจแผ่นความหนาของเกจ (t) ความคลาดเคลอื่ นความหนา ความคลาดเคลอื่ นการบดิ ตวั 0.03-0.15 เกรดพเิ ศษ เกรดกลาง เกรดพเิ ศษ เกรดกลาง -- 0.003 0.005 0.002 0.0040.15-0.5 0.006 0.0120.5-3.00 0.010 0.020 0.003 [email protected] 6

บทท่ี 1 เกจท่ัวไป 2. เกจแผ่น (Filler gauge) 2.2 วธิ ีการใช้เกจแผ่น ก า ร ใ ช้ เ ก จ แ ผ่ น แ บ่ งออกเป็ น 2 ลกั ษณะ คอื ใช้ตรวจสอบระยะช่องว่างหรือระยะคลอนและใช้ต้งั ระยะช่องว่างหรือระยะคลอน 2.2.1ใช้ตรวจสอบระยะหรือวัดระยะ จะใช้วัดความกว้างของร่องทแ่ี คบๆท่ีเครื่องมืออน่ื ไม่สามารถวดั ได้ทาได้ดงั นี้[email protected] 7

บทท่ี 1 เกจทว่ั ไป 2. เกจแผ่น (Filler gauge) 2.2 วธิ ีการใช้เกจแผ่น 2.2.1ใช้ตรวจสอบระยะหรือวดั ระยะ1) กะประมาณระยะช่องว่าง2) เลอื กขนาดของแผ่นเกจให้มขี นาดใกล้เคยี ง3) สอดแผ่นเกจเข้าไปในช่องว่างทจ่ี ะวดั[email protected] 8

บทท่ี 1 เกจทวั่ ไป2. เกจแผ่น (Filler gauge)2.2 วธิ ีการใช้เกจแผ่น 2.2.1ใช้ตรวจสอบระยะหรือวดั ระยะ4) ถ้ามรี ะยะคลอนอยู่ให้เพมิ่ ความหนาขนึ้ ไปเท่ากบั ค่าความละเอยี ดของเกจชุดน้ัน หรือถ้าสวมไม่เข้าให้ลดความหนาของเกจลงเท่ากบั ค่าความละเอยี ดของเกจชุดน้ันเหมอื นกนั5) ขนาดทถ่ี ูกต้องคอื ขนาดทโี่ ตทส่ี ุดทสี่ ามารถสวมเข้าไปในร่ องน้ันได้[email protected] 9

บทท่ี 1 เกจทวั่ ไป 2. เกจแผ่น (Filler gauge) 2.2.2 ใช้ต้ังระยะ ในงานของช่างกลโรงงานส่วนมากนิยมใช้ต้งั ระยะคลอนของเครื่องจกั รซึ่งมสี กรูสาหรับปรับระยะคลอนและมีสกรูล็อคตาแหน่งเมื่อต้ังได้ระยะแล้ว หรือในงานช่างยนต์นิยมใช้ต้งั ระยะเขยี้ วหัวเทยี นและระยะห่างของลนิ้ ไอดีและไอเสีย มีวธิ ีการดงั นี้[email protected] 10

บทที่ 1 เกจทัว่ ไป 2. เกจแผ่น (Filler gauge) 2.2 วธิ ีการใช้เกจแผ่น 2.2.2 ใช้ต้ังระยะ ในงานของช่างกลโรงงานส่ วนมากนิยมใช้ ต้ังระยะคลอนของเครื่องจักรซ่ึงมีสกรูสาหรับปรั บระยะคลอนและมีสกรู ล็อคตาแหน่ งเมื่อต้ังได้ ระยะแล้ วหรือในงานช่างยนต์นิยมใช้ต้ังระยะเขีย้ วหัวเทยี นและระยะห่างของลนิ้ ไอดแี ละไอเสีย มวี ธิ ีการดงั นี้[email protected] 11

บทท่ี 1 เกจทั่วไป2. เกจแผ่น (Filler gauge)2.2 วธิ ีการใช้เกจแผ่น 2.2.2 ใช้ต้งั ระยะ ในงานของช่างกลโรงงาน1) เลอื กขนาดของแผ่นเกจให้ได้ระยะทตี่ ้องการ2) สอดแผ่นเกจเข้าไปในช่องว่างทตี่ ้องการปรับ3) ทาการหมุนสกรูปรับระยะ หรืออาศัยวธิ ีการเคาะ ขนึ้ อยู่กบัลกั ษณะงานโดยขยบั เกจไปมาขณะปรับด้วยจนรู้สึกตึงมอื[email protected] 12

บทที่ 1 เกจทวั่ ไป 2. เกจแผ่น (Filler gauge) 2.2 วธิ ีการใช้เกจแผ่น 2.2.2 ใช้ต้งั ระยะ ในงานของช่างกลโรงงาน4) ดงึ แผ่นเกจออกและต้องสอดเข้าไปได้เหมอื นเดมิ5) ดงึ แผ่นเกจออกแล้วเพมิ่ ความหนาเท่ากบั ค่าความละเอยี ดจะต้องสอดเข้าไม่ได้จงึ จะได้ระยะทต่ี ้งั ถูกต้อง[email protected] 13

บทท่ี 1 เกจท่ัวไป 2. เกจแผ่น (Filler gauge) 2.3 ข้อควรระวงั ในการใช้งาน เกจแผ่นเป็ นเคร่ืองมือท่ีมีราคาแพงและมีจุดอ่อนโดยเฉพาะแผ่นที่บางสามารถโค้งงอและอาจหักหรือขาดได้ถ้าใช้งานผดิ วธิ ี มขี ้อควรระวงั ดงั นี้[email protected] 14

บทที่ 1 เกจทวั่ ไป2. เกจแผ่น (Filler gauge)2.3 ข้อควรระวงั ในการใช้งาน@ ทาความสะอาดผวิ ร่องทจี่ ะทาการวดั และตรวจความเรียบร้อย@ ทาความสะอาดและตรวจความสมบูรณ์ของแผ่นเกจว่าบดิงอหรือไม่@ ขณะใช้งานให้เอาเฉพาะเกจแผ่นทใ่ี ช้เท่าน้ันออกมา@ jitใtiwชat.้nหi@gลmaาil.cยomแผ่นให้เอาแผ่นทบี่ างไว้ตรงกลาง 15

บทที่ 1 เกจท่วั ไป2. เกจแผ่น (Filler gauge)2.3 ข้อควรระวงั ในการใช้งาน@ ให้เลอื กแผ่นเกจมจี านวนน้อยทส่ี ุดขณะใช้งาน@ ในการต้งั ระยะจะต้องขยบั เกจอยู่เสมอเพอ่ื ป้ องกนั เกจขาดจาดการกด@ ใช้งานให้จบั ทดี่ ้ามเท่าน้ัน@ เมอื่ ใช้หลายแผ่นซ้อนกนั ต้องคานึงถงึ ความสะอาดระหว่างผวิ หjittiwนat.n้าi@ขgmaอil.cงomเกจทป่ี ระกบกนั ด้วย 16

บทท่ี 1 เกจทว่ั ไป3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) ในการวัดรูขนาดเล็กที่ต้ อการค่ าความละเอียดเท่ียงตรง ในการวัดงานน้ันจะอาศัยเครื่องมือวัดโดยท่ัวไปน้ันทาได้ยาก จึงจาเป็ นต้องอาศัยเกจวดั รูชนิดนี้ 3.1 ลกั ษณะของ Small hole gauge จะมีลักษณะเป็ นแท่งมีส่วนประกอบ 4ส่วนที่สาคัญคือ หัววัด แขนวัด ด้ามจับ สกรูปรับหัววดั Small hole gauge จะทามาเป็ นชุดสามารถวดั ได้ต้งั แต่ขนาด 3-12 mm ชุดหน่ึงมีประมาณ 4-5 ตัว ลกั ษณะของปากวดั น้ันมี[email protected] 172 แบบคอื

บทที่ 1 เกจทั่วไป3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge)3.1 ลกั ษณะของ Small hole gauge @ ปากวดั แบบปลายสัมผสั โค้งมน เหมาะกบัการใช้วดั รูทที่ ะลุผ่านตลอดเพราะสัมผสั กบั ผนังรูได้ดี แต่ไม่สามารถใช้วดั ถงึ ก้นรูทไี่ ม่ทะลไุ ด้ @ ปากวดั แบบปลายสัมผสั คม เหมาะกบั การใช้วดั รูทไี่ ม่ทะลุหรหรือร่องท่ตี นื้ ๆ แต่การสัมผสั กบั ผนังรูไม่ดี[email protected] 18

บทที่ 1 เกจทัว่ ไป3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) 3.2 วธิ ีการใช้ Small hole gauge วดั งาน ในการวดังานโดยใช้ Small hole gauge น้ันจะต้องอาศัยความรู้สึกในการปรับวดั ให้ปากวดั สัมผสั กบั ผนังรูทพ่ี อดไี ม่แน่นหรือหลวมจนเกนิ ไป มขี ้นั ตอนดงั นี้1) กะประมาณขนาดความโตของรูทจี่ ะวดั2) เลอื กขนาดของ Small hole gauge ให้อยู่ในช่วงทต่ี ้องการวดั[email protected] 19

บทที่ 1 เกจทวั่ ไป 3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) 3.2 วธิ ีการใช้ Small hole gauge วดั งาน 3) ปรับตาแหน่งของสกรูให้ปากวัดเล็กกว่าขนาดงานทจี่ ะวดั คอื ขนาดปกติ[email protected] 20

บทท่ี 1 เกจทว่ั ไป3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) 3.2 วธิ ีการใช้ Small hole gauge วดั งาน 4) สอดเกจวดั รูเข้าไปในชิ้นงาน[email protected] 21

บทท่ี 1 เกจทั่วไป 3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) 3.2 วธิ ีการใช้ Small hole gauge วดั งาน 5) หมุนสกรูปรับเพอ่ื ให้หัววดั ขยายออกสัมผสักบั ผวิ งาน[email protected] 22

บทท่ี 1 เกจท่ัวไป3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) 3.2 วธิ ีการใช้ Small hole gauge วดั งาน 6) ดงึ เกจวดั ออกจากรูชิ้นงาน[email protected] 23

บทท่ี 1 เกจทว่ั ไป 3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) 3.2 วธิ ีการใช้ Small hole gauge วดั งาน 7) วัดหรือถ่ายขนาดด้วยเคร่ืองมือวัดขนาดภายนอก[email protected] 24

บทท่ี 1 เกจทั่วไป 3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) 3.3 ข้อควรระวงั ในการใช้ Small hole gauge เพอื่ป้ องกนั การเสียหายทจี่ ะเกดิ ขนึ้ กบั เกจและการวดั รูอาจผดิ พลาดได้มดี งั นี้ @ ใช้วดั รูทม่ี ผี วิ เรียบเท่าน้ัน @ การปรับปากถ่างวดั จะต้องปรับให้อยู่ในช่วงทส่ี ามารถวดั ได้ [email protected] @ การเลอ่ื นสัมผสั วดั ต้องเลอื่ นอย่างช้าๆ 25

บทท่ี 1 เกจทั่วไป 3. เกจวดั รูขนาดเลก็ ( Small hole gauge) 3.3 ข้อควรระวงั ในการใช้ Small hole gauge เพอื่ป้ องกนั การเสียหายทจ่ี ะเกดิ ขนึ้ กบั เกจและการวดั รูอาจผดิ พลาดได้มดี งั นี้ @ หลงั ใช้งานต้องคลายชุดเกลยี วทดี่ นั ปากวดัให้ถ่างน้ันออก ให้ปากวดั อยู่ในภาวะไร้แรงกระทา[email protected] 26

บทท่ี 1 เกจทั่วไป4. TELESCOPING GAUGE เป็ นเคร่ืองมือประเภทถ่ายทอดขนาดเช่นเดียวกับSmall hole gauge โดยใช้วดั เปรียบเทยี บกบั เครื่องมอื วดั อน่ื ใช้ในการวดั ตรวจสอบรูทมี่ ขี นาดต้งั แต่ 8-150 mm ทามาเป็ นชุด4.1 ลกั ษณะของ Telescoping gauge จะมีลกั ษณะคล้าย บาร์เกจมีด้ามสาหรับจับวัดขนาด แกนวัดสามารถยุบตัวได้ท้ัง 2 ข้าง และมีหัวปรับลอ็ คตาแหน่งวัด คล้ายกับ Smallhole [email protected] 27

บทที่ 1 เกจทว่ั ไป 4. TELESCOPING GAUGE 4.2 วธิ ีการใช้ Telescoping วดั งานมขี ้นั ตอนดงั นี้ 1) กะประมาณขนาดของรูทจี่ ะทาการวดั 2) เลอื กขนาดของเกจให้เหมาะสมกบั รูทจ่ี ะทาการวดั 3) กดแกนวดั ให้ยุบตวั เลก็ กว่ารูชิ้นงานทจี่ ะทาการวดั แล้วลอ็ คไว้[email protected] 28

บทท่ี 1 เกจท่วั ไป4. TELESCOPING GAUGE 4.2 วธิ ีการใช้ Telescoping วดั งานมขี ้นั ตอนดังนี้4) สวมเกจเข้าไปในรูท่จี ะทาการวดั แล้วคลายลอ็ คหัววดั ออก[email protected] 29

บทท่ี 1 เกจทัว่ ไป 4. TELESCOPING GAUGE 4.2 วธิ ีการใช้ Telescoping วดั งานมขี ้นั ตอนดงั นี้ 5) ขยบั วดั รูชิ้นงานให้ผ่านศูนย์กลางรูและต้งั ฉากกบั ผนังรูเหมอื นกบั ไมโครมิเตอร์วดั ในแบบแกนยนั วดั เมื่อได้ตาแหน่งแล้วลอ็ คไว้[email protected] 30

บทที่ 1 เกจท่ัวไป4. TELESCOPING GAUGE 4.2 วธิ ีการใช้ Telescoping วดั งานมี ข้นั ตอนดงั นี้ 6) ดงึ เกจออกแล้ว นามาถ่ายขนาดกบั เคร่ืองมอื วดั ขนาด[email protected] ภายนอก 31

บทที่ 1 เกจทวั่ ไป4. TELESCOPING GAUGE 4.2 วธิ ีการใช้ Telescoping วดั งานมขี ้นั ตอนดงั นี้[email protected] ในการถ่ ายขนาด จะต้องกระทาด้วยความระมัดระวัง เช่นเดียวกบั Small hole gauge เพอื่ ไม่ ให้ แกนวัดยุบตัวขณะถ่ ายทอด ขนาดและมขี ้อควรระวงั คล้ายก3นั2

หน่วยที่ 5 เกจบทท่ี 1 เกจทวั่ ไป[email protected] เนอื้ หาบทนี้จบแลว้ ครบั กลับไปทบทวนดว้ ยนะครับ สาขาการจดั การอตุ สาหกรรม 33