Important Announcement
PubHTML5 Scheduled Server Maintenance on (GMT) Sunday, June 26th, 2:00 am - 8:00 am.
PubHTML5 site will be inoperative during the times indicated!

Home Explore ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการจัดการสินค้า

ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการจัดการสินค้า

Published by NP, 2017-09-07 05:01:12

Description: Inventory Management

Search

Read the Text Version

ชือ่ หนว่ ย 1 ความรู้เบ้อื งต้นเกีย่ วกับการจัดการสินคา้ คงคลัง ดา้ นความรู้ 1. บอกความหมายของการจดั การสินค้าคงคลังได้ 2. บอกประเภทของสินค้าคงคลงั ได้ ดา้ นทักษะ 3. อธบิ ายปจั จัยท่ีทาใหม้ ีความจาเปน็ ตอ้ งมสี นิ ค้าคงคลงั ได้ 4. บอกวตั ถุประสงค์ของการจัดการสินค้าคงคลงั ได้ 5. อธบิ ายบทบาททส่ี าคัญของคลงั สนิ คา้ ได้ ด้านคุณธรรม จริยธรรม/บูรณาการเศรษฐกจิ พอเพียง จดั เตรียมอุปกรณใ์ หเ้ หมาะสมกับการปฏบิ ัตงิ าน ข้อมูลมีความถูกต้อง ทันถ่วงทตี ่อการใชข้ อ้ มลูสาระสาคญั การจัดการสินค้าคงคลงั เป็นกิจกรรมทเ่ี กี่ยวข้องกับการถอื ครองสนิ คา้ สาหรบั ประเทศไทยเป็นต้นทุนประมาณร้อยละ 45 ของต้นทนุ โลจสิ ตกิ สท์ งั้ หมด แต่ในประเทศท่ีพฒั นาแลว้ จะเปน็ ต้นทุนประมาณร้อยละ 22 ของตน้ ทนุ โลจสิ ตกิ ส์ คลงั สนิ คา้ จึงเป็นกจิ กรรมท่ีสาคญั ของการจัดการโลจสิ ตกิ ส์ มี บทบาทของสนิ ค้าคงคลงั จึงมผี ลต่อผลกาไรและขาดทนุ ของธรุ กิจอยา่ งหลกี เล่ียงไม่ได้ วัตถุประสงคห์ ลกั ของการจดั การโซ่อปุ ทานโลจสิ ตกิ สก์ ็เพอื่ การลดต้นทนุ การถือครองสนิ ค้าให้มากที่สดุ ซง่ึ เปา้ หมายของทุกธรุ กจิ กล็ ้วนต้องการลดต้นทนุ ในการถอื ครองสนิ ค้าภายใตก้ ารคลประสทิ ธิภาพต่อการส่งมอบแบบทันเวลาโดยการขจดั กิจกรรมตา่ ง ๆซง่ึ ไม่มมี ูลคา่ เพ่มิ และส่งผลตอ่ การงอกเงยและการเพิ่มของสินคา้ คงคลงั ทั้งน้ปี รชั ญาของการบริหารจัดการคลังสินค้าทีม่ ีประสทิ ธิภาพ ก็คอื มสี ินคา้ ให้เกบ็ นอ้ ยท่ีสุดหรือไม่มีสนิ คา้ ให้เก็บสินค้าคงคลังพื้นฐาน 5 ประเภทซ่ึงกค็ ือ วัตถดุ บิ งานระหวา่ งดาเนินการ (WIP) สนิ ค้าประกอบก่ึงแลว้ เสรจ็ สินค้าทผี่ ลติ เสรจ็ และวสั ดุสิ้นเปลอื งเพ่ือการบารุงรักษา ซอ่ มแซม และการปฏบิ ตั งิ าน (MRO)สมรรถนะอาชพี ประจาหนว่ ย 1. แสดงความรู้เก่ียวกับและวิธกี ารสินค้าคงคลัง 2. ปฏบิ ัติงานเกีย่ วกับการจดั ทาและใหร้ หัสสินคา้ บัญชคี วบคุมสนิ ค้า และการบริหารจดั การสินคา้ คงคลงั ตามประเภทของสินค้าจุดประสงค์การสอน/การเรยี นรู้ จุดประสงค์ท่ัวไป/บูรณาการเศรษฐกิจพอเพยี ง 1. ความหมายของการจัดการสนิ คา้ คงคลังได้ 2. ประเภทของสินค้าคงคลงั ได้ 3. ปัจจัยทท่ี าให้มีความจาเปน็ ต้องมีสินคา้ คงคลังได้ 4. วัตถปุ ระสงค์ของการจดั การสนิ คา้ คงคลังได้ 5. บทบาททีส่ าคัญของคลงั สินค้าได้ จุดประสงค์พฤติกรรม/บรู ณาการเศรษฐกจิ พอเพยี ง 1. บอกความหมายของการจัดการสนิ คา้ คงคลังได้ (ดา้ นความร)ู้ 2. บอกประเภทของสินค้าคงคลังได้ (ด้านความรู)้ 3. อธิบายปจั จัยท่ีทาใหม้ คี วามจาเปน็ ต้องมสี ินค้าคงคลังได้ (ด้านทกั ษะ) 4. บอกวัตถุประสงค์ของการจดั การสินค้าคงคลังได้ (ดา้ นทกั ษะ)

5. อธบิ ายบทบาททส่ี าคัญของคลังสินค้าได้ (ด้านทักษะ) 6. จดั เตรียมอปุ กรณใ์ ห้เหมาะสมกบั การปฏิบัตงิ าน ข้อมูลมีความถูกต้อง ทนั ถว่ งทีต่อการใชข้ ้อมูลเนือ้ หาสาระการสอน / การเรียนรู้ด้านความรู้ 1. ความหมายของการจดั การสินค้าคงคลัง สนิ ค้า หรอื ผลติ ภณั ฑ์ (Product) หมายถงึ การนาผลิตผล (Produce ) หรอื วัตถดุ ิบ(RawMaterial) ทไ่ี ดจ้ ากธรรมชาติ เช่น ผกั ผลไม้ เนอ้ื ปลา แร่ธาตุ ฯลฯ มาผา่ นกรรมวิธีในการผลติ อาจจะใช้เครือ่ งจักรออกมาเป็นสนิ คา้ หรือผลติ ภัณฑ์ สนิ ค้าคงคลัง (Inventory) จดั เปน็ สินทรพั ย์หมุนเวยี นชนดิ หนึ่ง ซึง่ กจิ การต้องมีไวเ้ พื่อขายหรือผลติการจัดซอ้ื สนิ คา้ คงคลงั มาในคุณสมบตั ทิ ่ตี รงตามความ ตอ้ งการ ปรมิ าณเพยี งพอ ราคา เหมาะสม ทนั เวลาที่ตอ้ งการ โดยซ้อื จากผู้ขายท่ีไวว้ างใจได้ และนาสง่ ยังสถานท่ีทถ่ี กู ต้อง ตามหลักการการจัดซื้อท่ีดีทส่ี ุด (BestBuy) เป็นจดุ เร่มิ ตน้ ของการบริหารสินคา้ คงคลัง การจดั การสนิ คา้ คงคลัง (Inventory Management) เก่ียวขอ้ งกบั การควบคมุ วัสดุ สิง่ ของสนิ ค้าและวตั ถุดิบให้มกี ารไหลลืน่ การรับ การเกบ็ รกั ษา และการส่งมอบ ทง้ั ภายในองค์กร และระหว่างองค์กรในโซ่อุปทานโลจิสติกส์ สาหรบั การจัดการคลงั สินค้า (Warehouse Management)เป็นสว่ นหน่ึงของต้นทนุ สนิ ค้าจะเก่ียวข้องกับความสมั พันธข์ องกิจกรรมเกี่ยวกบั การจดั การพนื้ ทใ่ี ห้สามารถสนองตอบต่อกระบวนการรับสินคา้ การเก็บรักษา การเบกิ จา่ ย หรือการกระจายส่งมอบสนิ คา้ (Picking & Distribution)ประเภทของสนิ ค้าคงคลงัสนิ คา้ คงคลังมอี ยูด่ ้วยกนั 5 ประเภท คือ1. วตั ถุดิบ : ในสว่ นนีจ้ ะรวมทุกอย่างท่ีถูกสัง่ ซื้อ และวัตถดุ ิบทางตรงท่ีจะกลายเปน็ ผลิตภัณฑข์ ั้นสุดท้าย (EndProduct) สินคา้ คงคลังประเภทนจี้ ะมีมูลค่าเพ่ิมข้ึน เมือ่ ไหลผา่ นไปในกระบวนการประกอบยอ่ ย จนถงึ การประกอบสดุ ท้าย สผู่ ลิตภัณฑท์ ่ีสามารถส่งมอบได้2. งานระหว่างทา (WIP) : คอื ของคงคลังในกระบวนการทก่ี าลังจะถกู ประกอบใหเ้ ปน็ ผลิตภณั ฑข์ ัน้ สุดทา้ ยวตั ถดุ บิ ถกู นาออกจากสต็อกและถูกเคลื่อนยา้ ยไปยังสถานีงาน คน (แรงงานทางตรง) และ / หรอื เคร่อื งจักรจะเป็นตวั เพ่มิ มลู ค่า โดยการนาชิ้นสว่ นต่าง ๆ ประกอบเข้าด้วยกันทั้งในสายการประกอบย่อย และสายการประกอบหลกั จนกระทง่ั เป็นผลติ ภัณฑส์ ดุ ทา้ ย ชิ้นส่วนเหลา่ น้ีอาจถูกจัดเกบ็ ไวอ้ ีกเปน็ การชวั่ คราว จนกวา่ จะถกู เบิกออกไปเพ่ือใช้ในกระบวนการผลติ ต่อไป ในขณะทีช่ ิ้นสว่ นเหลา่ น้อี ยใู่ นสถานะดังกล่าวอาจจะเรียกว่าเปน็ สินค้าประกอบกึ่งแลว้ เสร็จ (semifinished assemblies)3. สนิ ค้าทผ่ี ลิตเสร็จ / สินค้าสาเรจ็ รูป : สินค้าประเภทนี้ คือ สนิ คา้ ท่พี ร้อมจะจัดส่งไปยังศูนย์กระจายสินค้าผคู้ ้าสง่ ผู้ค้าปลีก หรือส่งไปยังลกู ค้าโดยตรง4. สนิ ค้าคงคลังสาหรบั การกระจาย : คือ สินค้าคงคลงั ท่ีมีขึ้น ณ จดุ ทใ่ี กลก้ ับลูกคา้ มากท่ีสดุ เท่าท่ีจะเป็น ไปได้การ เพื่อรอคอยการจดั ส่งให้แกล่ ูกคา้5. วัสดสุ ้ินเปลือง เพื่อการบารงุ รกั ษา ซ่อมแซม และการปฏบิ ัตงิ าน (MRO) : รายการวสั ดุเหลา่ น้ถี ูกจัดเตรยี มไว้ในบริษัทเป็นสว่ นใหญส่ ินค้าคงคลังประเภทน้ีมักมีต้นทุนต่า ซ่งึ รวมถงึ วสั ดุส้ินเปลอื งเพ่ือสนับสนุนและบริการสานักงาน และการปฏิบตั งิ านตา่ ง ๆการบรหิ ารสินคา้ คงคลงั (Inventory Management)

การบริหารสินคา้ คงคลงั (Inventory Management) เปน็ กจิ กรรมท่เี กี่ยวข้องกับการวางแผนและการปฏบิ ตั ิการดา้ นการรับ – จดั เก็บ และการส่งมอบสินคา้ ซ่ึงเกีย่ วข้องกบั งานควบคมุ และดาเนินการตา่ ง ๆ เชน่งานดา้ นเอกสาร, การควบคมุ สนิ คา้ ท่จี ัดเกบ็ , การจัดสรรพื้นที่ (SpaceUtilize) ในคลังสินคา้ ให้มีประสิทธภิ าพสูงสดุความหมายของสนิ คา้ คงคลังตอ่ ไปน้ไี ดน้ ามาใช้ในชีวติ ประจาวนั1. สนิ คา้ คงคลงั สารอง (Decoupling Inventory) ในบางครั้งอาจเรียกแทนด้วย สตอ็ กสารอง (SafetyStock) ทส่ี รา้ งกันชนระหว่าง อุปสงค์และอปุ ทานของวัสดุภัณฑ์ ถูกใชเ้ ปน็ สินค้าคงคลังของงานระหว่างทา(WIP)2. สินคา้ คงคลงั ระหวา่ งขนถ่าย (Transportation / Pipeline Inventory) คือ สินค้าคงคลังที่กาลังเคลอื่ นจากจดุ หนึ่งไปยงั อีกจุดหนึง่ ตามปกตจิ ะเปน็ การเคล่ือนจากโรงงานไปยังจดุ จดั เก็บของศูนยก์ ระจายสนิ คา้ ทอ่ี ยู่ใกล้ลูกค้ามากที่สดุ3. สต็อกคาดหวัง (Anticipation Stock) สต็อกคาดหวังจะครอบคลุมถงึ สนิ ค้าท่ผี ลติ เสรจ็ งานระหว่างทาและวัตถุดบิ ซ่ึงปกตจิ ะใช้กับสินค้าคงคลงั ท่ีขึน้ อยกู่ ับอปุ สงคต์ ามชว่ งฤดูกาล (Seasonal Demand) หรอืแผนการหยุดการผลติ (Shutdown) ของโรงงาน4. สตอ็ กปกป้อง (Hedging Stock) สตอ็ กปกป้องน้ีประกอบด้วย สินคา้ ท่ผี ลติ เสรจ็ / สนิ คา้ สาเร็จรปู งานระหวา่ งทา และวัตถุดิบ ซึ่งคลา้ ยกับสต็อกคาดหวัง ในบางเหตุการณท์ ่ีอาจจะไม่เกดิ ขึน้ จริง ซึ่งมีความแตกตา่ งจากสตอ็ กคาดหวัง อันเนือ่ งมาจาก การนดั หยดุ งาน (Strike) โดยแรงงานของผจู้ ัดส่ง การคาดการณ์ราคาวสั ดุทอ่ี าจเพ่มิ ขน้ึ เปน็ ต้นลักษณะของสนิ คา้ คงคลังจดั แบง่ ตามภารกจิ ประกอบไปด้วย1. สินค้าคงคลังหรือสนิ ค้าหมนุ เวยี น (Current Stock) เป็นการสารองสนิ คา้ เพ่อื ใหม้ ีปริมาณที่เพยี งพอต่อความต้องการทั้งเพื่อการผลติ และเพ่ือการส่งมอบใหก้ บั ลูกค้า รวมถึงสนิ คา้ ทผี่ ลิตได้บางฤดูเท่านั้น2. สนิ คา้ ทีอ่ ยู่ระหว่างกระบวนการผลติ ภายในกระบวนการผลิตโรงงาน (Work – in –Process Stock)3. สินคา้ ระหว่างการขนส่ง (In – Transit) ซ่งึ อยใู่ นระหว่างเส้นทางการขนสง่ จากโรงงานของผู้ขายมายงัโรงงานผลติ เชน่ การขนส่งทางเรอื4. สินคา้ คงคลังสารอง (Reserve Inventory) เป็นสนิ ค้าคงคลงั สารองท่ผี ู้ขายสินค้าได้เกบ็ สารองไวใ้ หก้ ับผูผ้ ลิต (ลกู คา้ ) เพ่ือป้องกันความแปรผนั ของ Order ฉุกเฉินหรอื ป้องกันการผลติ ที่ไม่ทนั หรือป้องกันการจัดส่งไมท่ ันด้านทักษะปัจจยั ที่ทาใหม้ คี วามจาเปน็ ตอ้ งมีสนิ ค้าคงคลงั1. การประหยดั จากขนาด (Achieving Economies of Scale) ธรุ กิจที่มีการจัดการโดยใช้ยุทธศาสตร์ประหยัดจากขนาด เพราะการจดั ซ้อื และการขนส่งครัง้ ละจานวนมากจะเปน็ การเพมิ่ อานาจการตอ่ รอง กลยทุ ธ์นีไ้ ดจ้ ะต้องมีการเปรียบเทียบผลต่างของต้นทุนท่ีเกิดจากสินคา้ คงคลัง กับผลทไี่ ดจ้ ากสว่ นลดสนิ ค้า (Discounton the purchase)2. การจัดการความสมดุลของซัพพลายเออร์ (Suppliers Balancing) ความแตกต่างเก่ียวกับระบบโลจิสตกิ ส์ของซัพพลายเออร์ในโซ่อุปทาน ส่งผลต่อความจาเปน็ ทธ่ี รุ กจิ ยงั คงต้องมีสนิ ค้าคงคลังในปริมาณท่ีเหมาะสมเพ่อื ให้มีความสมดลุ ต่ออปุ สงคแ์ ละอุปทาน

3. สนิ ค้าตามฤดูกาล (Seasonal Stock) สินค้าทต่ี ้องมีการผลิตตามฤดกู าล ทาใหม้ ีความจาเป็นท่ธี ุรกจิจะตอ้ งมกี ารเกบ็ สต็อกสนิ ค้าคงคลังอยา่ งหลีกเลยี่ งไม่ได้ เห็นได้อย่างชัดเจน คอื สนิ คา้ เกษตร หรือสินค้าประมง4. สินค้าทเี่ กบ็ เพ่อื การเกง็ กาไร (Speculative Stock) สินคา้ คงคลงั ท่เี กิดจากการเก็งกาไรเกีย่ วข้องกับการพยากรณ์ความต้องการของลูกค้า หรือการพยากรณป์ ริมาณของวตั ถดุ บิ หรือสินค้าในอนาคต ที่เกย่ี วข้องกบัการปล่อยสินคา้ ของศลุ กากร โดยมกี ารจดั ซอ้ื ทีม่ ปี ระสิทธิภาพ ทเ่ี รยี กว่าEOQ : Economic Order Quantity5. การเกบ็ สินค้าเพือ่ ใหก้ ารผลิตไม่หยุดชะงกั (Stock for Stable Production) สนิ ค้าคงคลังซึ่งเกิดจากความต้ังใจของฝ่ายจดั การในการผลติ ท่สี ม่าเสมอ ส่งผลต่อสภาพการจ้างงานท่ตี ่อเนอ่ื งทาไมตอ้ งมีการจัดการสนิ คา้ คงคลงั1. เพื่อให้การบริการลูกคา้ อยู่ในระดบั ทด่ี ีที่สดุ2. เพือ่ ใหเ้ กดิ ประสิทธิภาพสูงสดุ ของการจัดซื้อ และการผลติ3. เพอ่ื ลดระดับการลงทนุ ในสินคา้ คงคลงั ให้นอ้ ยทีส่ ดุ4. เพอ่ื สร้างผลกาไรสงู สดุวัตถุประสงค์ของการจัดการสนิ ค้าคงคลัง1. เพื่อให้การบรกิ ารลูกค้าอยู่ในระดับท่ีดีที่สดุ2. เพื่อใหเ้ กิดประสิทธภิ าพสูงสดุ ของการจดั ซ้ือ และการผลิต3. เพอื่ ลดระดับการลงทุนในสินค้าคงคลงั ให้น้อยทสี่ ุด4. เพ่ือสร้างผลกาไรสงู สุดบทบาทที่สาคญั ของคลงั สินค้า1. การรบั สนิ คา้ (Receiving) เก่ียวข้องกบั การตรวจสอบจานวน คุณลกั ษณะในการที่จะแยกแยะจัดเก็บให้เป็นหมวดหมู่ โดยการจัดการท่ีมรี ะบบการตรวจสอบและตรวจนับความถูกต้อง2. การควบคุมและรบั ผิดชอบตอ่ สินค้า ทจ่ี ดั เก็บอยใู่ นคลัง (Storage & Responsibility) การบริหารจัดการคลงั สนิ คา้ จะเกี่ยวข้องกบั การเก็บรกั ษาและคงสภาพของสินค้าใหเ้ หมือนกับทีร่ ับเขา้ มา ท้ังปริมาณและคณุ ภาพ 3. การส่งมอบและกระจายสนิ คา้ (Picking & Distribution) เป็นการสง่ มอบสินคา้ ใหก้ ับฝา่ ยผลิตหรอื ลกู คา้ หรือผ้ทู ่มี าเบิกหรือตามคาสั่งของ ผู้ฝากสินคา้ ซึ่งจะตอ้ งส่งมอบสนิ ค้าใหต้ รงกับความต้องการของผู้รับ ทั้งจานวน สภาพ สถานท่แี ละเวลา (The right thing at the right place in the right time)4. การรับผดิ ชอบทางกฎหมายในการชดใช้ความเสียหาย (Liability)5. เปน็ กลยทุ ธ์เพิ่มขดี ความสามารถในการแขง่ ขนั (Competitiveness)6. ศนู ยร์ วบรวมสินคา้ (Depot & HUB) พันธะกจิ ของคลังสินคา้ ในปัจจบุ ัน ซึง่ เป็นการส่งมอบสินค้าระหว่างประเทศหรอื การขนส่งทางไกล คลงั สินค้าจึงทาหน้าทีเ่ ป็น HUB & Spoke เพ่ือใชเ้ ป็นสถานทรี่ วบรวมสินคา้ เพื่อให้มีปรมิ าณพอเพียงกับการจัดสง่ เชน่ การบรรจุสินค้าแบบ Consolidate7. บทบาทเก่ียวข้องกบั การตอบสนองต่อความคล่องตัว (Agility Responsiveness) เปน็ การสนองตอบในภาคของอปุ สงค์ ในลกั ษณะที่เปน็ การประหยัดต่อขนาดในลักษณะท่ีเปน็ การสงั่ ซ้ือ การขนสง่ ครัง้ ละจานวนมาก ด้านคุณธรรม จรยิ ธรรม/บูรณาการเศรษฐกจิ พอเพยี ง จดั เตรียมอปุ กรณ์ให้เหมาะสมกับการปฏิบตั ิงาน ข้อมูลมีความถกู ต้อง ทันถ่วงทีต่อการใช้ข้อมูล