unit 3

87 ใบความรู้ วชิ า . งานฝึ กฝี มอื ช่ือหน่วย. เครื่องมือวดั และตรวจสอบชื่อเรื่อง . งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยวดั ในงานการผลิตทุกชนิด เพื่อที่จะใหไ้ ดผ้ ลิตภณั ฑม์ ีรูปร่างและขนาดตามท่ีกาหนดหรือตอ้ งการ จะตอ้ งมีกดงั น้นั การใชเ้ คร่ืองมือและการอา่ นเป็นสิ่งจาเป็นอยา่ งยง่ิ ท่ีจะตอ้ งเรียนรู้ใหเ้ ขา้ ใจและอ่านไดถ้ ูกตอ้ ง ซ่ึงในงานอุตสและความหนาของชิ้นงาน สาหรับหน่วยวดั ในประเทศไทย ยงั มีท้งั หน่วยวดั ระบบองั กฤษและเมตริกแตก่ ย็ งั มีเครื่องมือวดั และเครื่องจกั รกลท่ีใชห้ น่วยวดั ในระบบองั กฤษอยเู่ ป็นจานวนมากโดยเฉพาะการคา้ ขายทางดา้เครื่องมือช่างท่ีใชส้ าหรับวดั ขนาดมีหลายชนิด แต่ท่ีสาคญั ๆ คือ ฉากผสม ฟุตเหล็ก เวอร์เนียร์คาลิเปอร์ และไมโ หน่วยวดั ความยาวท่ียงั ใชก้ นั อยใู่ นประเทศไทย มีอยู่ ระบบ คือ . ระบบองั กฤษ ใชก้ นั ในประเทศสหรัฐอเมริกา มีหน่วยวดั เรียงจากส้ันสุดไปถึงยาวสุดดงั น้ี นิ้ว ฟุต หลา ไมล์ มาตราส่วนของหน่วยวดั ระบบองั กฤษ นิ้ว = 1 ฟุต ฟุต = 1 หลา , หลา = 1 ไมล์ . ระบบเมตริก ปัจจุบนั เป็นระบบวดั สากล (Standard International Unit, SI Unit)นิยมใชก้ นั มากโดยเฉพาะประเทศแถบยโุ รป และเอเชีย มีหน่วยวดั เรียงจากส้ันสุดไปถึงยาวสุด ดงั น้ี มิลลิเมตร เซและกิโลเมตร มาตราส่วนของหน่วยวดั ระบบเมตริก มิลลิเมตร = 1 เซนติเมตร เซนติเมตร = 1 เดซิเมตร เดซิเมตร = 1 เมตร เมตร = 1 เดคาเมตร เดคาเมตร = 1 เฮกโตเมตร เฮกโตเมตร = 1 กิโลเมตร

88 ไ ใบความรู้ วชิ า . งานฝึ กฝี มอื ช่ือหน่วย เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ ตารางเปรียบเทยี บความยาวระหว่างระบบเมตริกและระบบอ เมตริก เป็ น องั กฤษ องั กฤษ เป็ นเมตริกมิลลิเมตร = . นิ้ว 1 นิ้ว = 25.4 มิลลิเมตรเซนติเมตร = 0.3937 นิ้วเมตร = 39.37 นิ้ว นิ้ว = 2.541 เซนติเมตรกิโลเมตร = 0.6214 ไมล์ นิ้ว = . เมตร ไมล์ = 1.609 กิโลเมตร การวดั โดยตรงและการวดั เปรียบเทยี บ เครื่องมือวดั ความยาวท้งั หลายจาเป็นตอ้ งมีสเกลประกอบอยู่ เครื่องมือวดั ประเภทบรรทดั เหลก็ หรือตลบั เนาบรรทดั ไปทาบกบั ส่วนที่ตอ้ งการ และใชส้ ายตาถ่ายทอดขนาดจากงานจริงลงบนบรรทดั และอา่ นคา่ ตามสเกลจา“การวดั โดยใช้สเกลประกอบสายตา” หรือเรียกวา่ “วดั โดยตรง” ดงั แสดงในรูปที่ . รูปที่ . แสดงลกั ษณะของการวดั โดยตรง จากรูปท่ี . เป็ นการวดั โดยตรงซ่ึงการวดั ดว้ ยวธิ ีน้ี จะละเอียดถูกตอ้ งหรือไมน่ ้นั ข้ึนอยกู่ บั ตาแหน่งที่มองโอกาสผดิ พลาดจากการวดั จะยง่ิ มีมาก เช่น การวดั ชิ้นงานกลม เป็นตน้

89 ใบความรู้ รหัสวชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ หน่วยที่. ชื่อหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่ การอา่ นขนาดดว้ ยบรรทดั เหลก็ ถา้ ตาแหน่งการอา่ นอยคู่ นละตาแหน่งแลว้จะอ่านไดข้ นาดที่ไม่เทา่ กนั ซ่ึงปัญหาที่กล่าวมาจะถูกลดลงโดยสิ้นเชิงโดยการวดั ดว้ ยขาวดั สมั ผสั ผวิ งานและจากน้นั จึงนาไปทาบกบั สเกลของบรรทดั อีกคร้ังหน่ึง เพ่อื อ่านคา่ ท่ีถูกตอ้ ง การวดั เช่นน้ีเรียกวา่“การวดั เปรียบเทียบ” ซ่ึงเคร่ืองมือที่ทาหนา้ ที่ถ่ายทอดขนาดน้นั เรียกวา่ “คาลิเปอร์” หรือวงเวยี นวดัดงั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงลกั ษณะการวดั แบบเปรียบเทียบชิ้นงานกลมซ่ึงจะไดข้ นาดความโตที่เที่ยงตรง ชนิดของเคร่ืองมือวดั และการใช้งาน บรรทดั เหลก็ (Steel Rule) ส่วนใหญ่จะทาจากเหลก็ ไร้สนิม (Stainless Steel)เป็นเครื่องมือใชว้ ดั ระยะความยาวมีสเกลบอกขนาด ระบบ คือ ระบบเมตริกและระบบองั กฤษมีหลายขนาด เช่น ขนาด นิ้ว, นิ้ว, นิ้ว และ นิ้ว เป็นตน้ บรรทดั เหล็กในระบบเมตริก จะแบ่งเป็นเซนติเมตร และใน เซนติเมตรแบง่ เป็ นมิลลิเมตร ใน มิลลิเมตร จะแบ่งขีดยอ่ ยเป็น . มิลลิเมตรฉะน้นั คา่ ความละเอียดสูงสุดของบรรทดั เหลก็ ในระบบเมตริก คือ . มิลลิเมตรส่วนบรรทดั เหล็กในระบบองั กฤษแบง่ นิ้ว เป็น ส่วนเทา่ ๆ กนั ฉะน้นั ส่วนมีค่าเท่ากบั 1 นิ้ว 8หรือนิยมเรียกกนั วา่ หุน และ หุน คือ นิ้วนน่ั เอง การแบง่ ขีดวดั บนสเกลบรรทดั เหล็กน้ีอาจแบ่งเป็น ส่วน, ส่วน, ส่วน และ ส่วนใน นิ้ว แลว้ แต่ความ

90 ไ ใบความรู้ รหัสวชิ า.2100-1004 หน่วยที่. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ จานวน ชม. ชื่อหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ สัปดาห์ท่ี 2ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ หยาบหรือความละเอียดของบรรทดั น้นั การแบ่งความละเอียดของนิ้วน้นั จะแบง่ เฉพาะ -นิ้วแรกเทา่ น้นั ส่วนนิ้วต่อไปจะแบง่ ความละเอียดเพยี ง 1 นิ้ว 16เนื่องจากไมจ่ าเป็นตอ้ งแบง่ ใหล้ ะเอียดทุกนิ้ว ดงั แสดงในรูปท่ี . รูปที่ . แสดงลกั ษณะของบรรทดั เหลก็ และการใชง้ าน บรรทดั วดั มุม บรรทดั วดั มุมน้ีนกั ศึกษาจะตอ้ งพบเห็นและใชง้ านอยเู่ สมอในงานช่าง ตวั มนั จะประกอบดว้ ย ส่วน คือ ส่วนหวั ซ่ึงมีลกั ษณะเป็นคร่ึงวงกลมมีส่วนแบง่ ท้งั หมด องศาและส่วนใบซ่ึงใชแ้ นบกนั ดา้ นขา้ งของชิ้นงาน ขณะทาการวดั มุม ดงั แสดงในรูปท่ี .รูปที่ . แสดงลกั ษณะของบรรทดั วดั มุม และการใชง้ าน

91 ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื หน่วยที่. ชื่อหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ท่ี คาลเิ ปอร์ (Caliper) เป็นเครื่องมือวดั ชนิดหน่ึงซ่ึงเป็นเคร่ืองมือวดั แบบเก่า ปัจจุบนั มีการนามาใชง้ านนอ้ ยมากเป็นเคร่ืองมือถ่ายทอดขนาดซ่ึงไม่มีสเกลเป็นของตนเอง ถา้ ตอ้ งการทราบคา่ ตอ้ งนาไปเทียบกบั บรรทดัโอกาสที่ไดค้ า่ ผดิ พลาดก็มีเนื่องจากมีการเคลื่อนยา้ ยขนาดออกมาจากชิ้นงาน มี ชนิด คือ 1. คาลิเปอร์วดั นอก ใชส้ าหรับวดั ขนาดความโตภายนอกของเพลา ดงั แสดงในรูปท่ี . (ก) 2. คาลิเปอร์วดั ใน ใชส้ าหรับวดั ขนาดความโตของรูภายในชิ้นงาน ดงั แสดงในรูปที่ . (ข) รูปที่ . แสดงลกั ษณะและวธิ ีการใชง้ านของคาลิเปอร์วดั นอกและวดั ใน ฉากผสม (Combination Square) เป็นเครื่องมือวดั ที่ประกอบดว้ ยอุปกรณ์การวดั หลายชนิด ประกอบอยดู่ ว้ ยกนัมีประโยชน์อยา่ งมาก นิยมนามาใชใ้ นงานโลหะทวั่ ไป มีส่วนประกอบจานวน ชิ้น ดงั น้ี 1. หวั หาศูนยก์ ลาง (Center Head) 2. หวั ปรับแบง่ องศา (Protractor Head) 3. หวั ฉากและ องศา (Square Head) 4. บรรทดั (Steel Rule) สามารถใชห้ าจุดศูนยก์ ลางของชิ้นงานที่มีลกั ษณะเป็นแท่งกลมไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว ใชว้ ดัขนาดชิ้นงาน วดั มุม องศา องศา วดั ระดบั น้า และวดั มุมต่างๆ ได้ ดงั แสดงในรูปที่ .

ไ ใบความรู้ 92 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื รหัสวชิ า.2100-1004 ช่ือหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ หน่วยท่ี. 3ชื่อเร่ือง งานวดั และการตรวจสอบ จานวน ชม. สัปดาห์ท่ี 2 รูปท่ี . แสดงลกั ษณะและการใชง้ านของฉากผสม เวอร์เนียร์คาลเิ ปอร์ (Vernier Calipers) เวอร์เนียร์คาลเิ ปอร์ เป็นเครื่องมือวดั ที่ไดร้ ับการพฒั นาปรับปรุงมาจากการวดั โดยตรงจากบรรทดั และการวดั โดยออ้ มจากคาลิเปอร์ทาใหส้ ามารถอ่านขนาดไดโ้ ดยตรงในขณะที่ปากจบั ชิ้นงานอยู่ มีความละเอียดและเท่ียงตรงสูงปัจจุบนั นิยมใชก้ นั มากในงานอุตสาหกรรมและงานทวั่ ๆ ไปเรียกวา่ ในงานช่างจะขาดเคร่ืองมือวดั ชนิดน้ีไม่ไดเ้ ลยทีเดียว สามารถวดั ขนาดความโตภายนอกขนาดความโตภายในรูเจาะ และขนาดความลึกของรูเจาะได้ ดงั แสดงในรูปที่ . รูปที่ . แสดงลกั ษณะและส่วนต่าง ๆ ของเวอร์เนียร์คาลิเปอร์

ใบความรู้ 93 วชิ า . งานฝึ กฝี มอื ช่ือหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ รหัสวชิ า.2100-1004ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยท่ี. จานวน ชม. สัปดาห์ท่ี ส่วนประกอบของเวอร์เนียร์คาลเิ ปอร์ จากรูปท่ี . จะเห็นวา่ เวอร์เนียร์คาลิเปอร์มีส่วนประกอบต่างๆ ดงั น้ี . ตวั บรรทดั เป็นชิ้นส่วนหลกั เพอื่ ใชใ้ นการประกอบเขา้ กบั ส่วนอื่นๆ บนตวั บรรทดั จะมีสเกลความยาว ท้งั ระบบองั กฤษ (นิ้ว) โดยทวั่ ไปจะอยดู่ า้ นบน และระบบเมตริก (มิลลิเมตร)ซ่ึงจะอยทู่ างดา้ นล่าง สเกลบนบรรทดั น้ีเรียกวา่ สเกลหลกั ทาหนา้ ท่ีเช่นเดียวกบั บรรทดั เหลก็ . ปากวดั นอก ปากขา้ งหน่ึงจะออกแบบใหค้ งท่ี และเป็นส่วนหน่ึงของบรรทดั ส่วนอีกปากหน่ึงจะติดอยกู่ บั สเกลเล่ือน สามารถเลื่อนไปมาไดบ้ นบรรทดัทาใหป้ รับเลื่อนวดั งานไดห้ ลายขนาด จึงใชส้ าหรับวดั ขนาดภายนอกของงานทวั่ ไปเปรียบเสมือนคาลิเปอร์วดั นอกประกอบสเกล . ปากวดั ใน จะอยดู่ า้ นบนของบรรทดั ปากขา้ งหน่ึงคงท่ีและเป็นส่วนของบรรทดั เช่นกนั อีกขา้ งหน่ึงจะติดอยบู่ นสเกลเล่ือน ใชว้ ดั ขนาดภายในของชิ้นงาน เช่น รูเจาะภายในของชิ้นงานขนาดความโตภายในท่อ และความโตของร่าง เป็นตน้ ทาหนา้ ที่เสมือนคาลิเปอร์วดั ในประกอบสเกล . ก้านวดั ลกึ จะอยดู่ า้ นทา้ ยของเวอร์เนียร์ กา้ นวดั ลึกน้ีจะประกอบติดอยกู่ บั สเกลเล่ือนจึงสามารถเลื่อนเขา้ ออกพร้อมกบั สเกลเลื่อน ทาใหส้ ามารถวดั ความลึกของชิ้นงานไดห้ ลายขนาด เวอร์เนียร์ทใ่ี ช้กนั อยู่ในปัจจุบนั มี ระบบ สามารถอ่านค่าได้ละเอยี ด ดังนี้ . ระบบองั กฤษ 1) วดั เป็ นเศษส่วนของนิว้ ปัจจุบนั ไม่นิยมนามาใชว้ ดั กนั มากนกั เนื่องจากเป็นการวดั ท่ีมีความละเอียดนอ้ ยและอ่านค่ายาก มีความละเอียดในการวดั 1 นิ้ว 128 2) วดั เป็ นจุดทศนิยมของนิว้ สาหรับหน่วยงานที่ใชห้ น่วยการวดั เป็นนิ้ว จะนิยมใช้การอา่ นคา่ เป็นจุดทศนิยมของนิ้วมีความละเอียดในการวดั 1 นิ้วหรือ . นิ้ว 1, 000 . ระบบเมตริก หรือระบบ SI Unit วดั เป็ นจุดทศนิยมของมิลลเิ มตร มีความละเอียดดงั น้ี ) วดั ละเอียดได้ 1 มม. หรือ . มม. 20 ) วดั ละเอียดได้ 1 มม. หรือ . มม. 50

ไ ใบความรู้ 94 วชิ า. งานฝึ กฝี มือชื่อเร่ือง. ช่ือหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ รหัสวชิ า.2100-1004 งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยที่. 3 จานวน ชม. สัปดาห์ท่ี 2 ส่วนมากเวอร์เนียร์ท่ีใชก้ นั อยถู่ า้ สเกลดา้ นล่างวดั ไดล้ ะเอียด 1 มิลลิเมตร สเกลดา้ นบน 20จะวดั หน่วยเป็นนิ้วได้ 1 นิ้ว และถา้ สเกลดา้ นล่างวดั ไดล้ ะเอียด 1 มิลลิเมตร 128 50สเกลดา้ นบนของเวอร์เนียร์จะวดั หน่วยเป็ นนิ้วไดล้ ะเอียด ถึง 1 นิ้ว 1, 000ซ่ึงในที่น้ีจึงขอกล่าวเพียงเฉพาะเวอร์เนียร์วดั ละเอียด 1 นิ้ว, 1 นิ้ว, 1 มิลลิเมตร และ 1 128 1,000 20 50มิลลิเมตร การอ่านเวอร์เนียร์ . เวอร์เนียร์วดั ละเอียด 1 มิลลเิ มตร 20 มีหลกั การแบ่งสเกลและอ่านการอา่ น ดงั น้ี ก) บนบรรทดั สเกล (Main Scale) แบง่ เป็นเซนติเมตร ใน ซม. แบง่ เป็น ช่อง ฉะน้นั ช่องมีคา่ มิลลิเมตร ข) สเกลเลอื่ น (Vernier Scale) แบง่ เป็น ช่อง ซ่ึงมีความยาว มม. ของบรรทดั สเกล (ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดท่ี มม. ของบรรทดั สเกล)

ใบความรู้ 95 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื ช่ือหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ รหสั วชิ า.2100-1004ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยท่ี. จานวน ชม. สัปดาห์ท่ีฉะน้นั ขีดของเสเกลเล่ือนมีคา่ = 19 มม. = 20 0.95 มม. ความแตกต่างของบรรทดั สเกลกบั สเกลเล่ือน ที่จะขยบั ใหแ้ ตล่ ะขีดตรงกนัหรือวดั ไดล้ ะเอียดท่ีสุด - 19 = 1 หรือ . มม. 20 20 สรุป  ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีคา่ . มม.  ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีค่า . มม.  ถา้ ขีดที่ ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีค่า . มม.  ถา้ ขีดที่ ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีคา่ มม. ในขณะเดียวกนั ถา้ ยอ้ นไปดูท่ีขีด กจ็ ะตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกลเช่นเดียวกบั บรรทดัสเกลวา่ ไดโ้ ตเท่าไรก่อน และส่วนเกินที่อา่ นได้ ก็อา่ นบนสเกลเลื่อนรวมเขา้ ไปดงั ตวั อยา่ งขา้ งล่างตวั อย่างการอ่านสเกลเวอร์เนียร์คาลเิ ปอร์ 1 มิลลเิ มตร 20 เพอ่ื ใหก้ ารอ่านสเกลง่ายข้ึน ดงั น้นัเวอร์เนียร์คาลิเปอร์ทว่ั ไปจึงกาหนดตวั เลขของคา่ ท่ีจะอ่านลงบนขีดของสเกล ดงั ภาพท่ีเม่ือสเกลของสเกลเล่ือนหมายเลข ตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกลก็อ่านค่าได้ . มม.และถา้ ขีดส้ันของสเกลเล่ือนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกลก็อา่ นคา่ . มม.

96 ไ ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 หน่วยท่ี. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื จานวน ชม. ชื่อหน่วย. เครื่องมือวดั และตรวจสอบ สัปดาห์ที่ 2ชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ พจิ ารณาภาพท่ี ขีดศูนยข์ องสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดท่ี ของบรรทดั สเกลระยะของปากที่เปิ ดออกก็คือ ความยาวระหวา่ งขีดศูนยข์ องสเกลท้งั สอง ดงั น้นั คา่ ท่ีอ่านได้ คือ . มม. พิจารณาภาพท่ี ขีดศนู ยข์ องสเกลเล่ือนผา่ นขีดที่ของบรรทดั สเกลไปเลก็ นอ้ ยและเมื่อดูท่ีสเกลเล่ือนพบวา่ ขีดหมายเลขของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกลค่าที่อา่ นได้ คือระยะห่างระหวา่ งขีดศูนยข์ องสเกลท้งั สองนนั่ เอง นนั่ คือ . มม. ( . มม. + 4 มม.) 20 พิจารณาภาพท่ี คา่ ที่อ่านไดก้ ค็ ือ ระยะห่างระหวา่ งขีดศนู ยข์ องสเกลท้งั สอง ซ่ึงเทา่ กบั . มม. ( . มม. + 5 มม.) 20 . เวอร์เนียร์วดั ละเอยี ด 1 มลิ ลเิ มตร 50 มีหลกั การแบง่ สเกลและการอา่ น เช่นเดียวกบั เวอร์เนียร์วดั ละเอียด 1 มิลลิเมตร คือ 20

97 ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื หน่วยที่. ช่ือหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่ 1) บนบรรทดั สเกล (Mainscale) แบง่ เป็นเซนติเมตร ซม. แบ่งเป็น ช่องดงั น้นั ช่องมีค่า มม. 2) สเกลเลอื่ น (Vernier Scale) แบง่ เป็น ช่อง ซ่ึงมีความยาว มม. ของบรรทดั สเกล (ขีดที่ ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดท่ี ของบรรทดั สเกล)ฉะน้นั ขีดของสเกลเลื่อนมีค่า = 49 มม. 50 = 0.98 มม. ความแตกต่างของบรรทดั สเกลกบั สเกลเลื่อนท่ีขยบั ใหแ้ ต่ละขีดตรงกนัหรือวดั ไดล้ ะเอียดที่ใด = 1 - 49 50 = 1 หรือ . มม. 50 สรุป  ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีคา่ = . 2 มม.  ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีค่า = . มม.  ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเล่ือนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีค่า = . มม.  ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีค่า = มม. ในขณะเดียวกนั ถา้ ยอ้ นไปดูที่ขีด ก็จะพบวา่ อยตู่ รงขีดของบรรทดั สเกลเช่นเดียวกนัหลกั การอา่ นกใ็ หด้ ูวา่ ตาแหน่ง ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดใดบนบรรทดั สเกลส่วนเกินที่อ่านไมไ่ ดก้ ็ใหอ้ ่านบนสเกลเล่ือน แลว้ นามารวมกนั ดงั ตวั อยา่ งขา้ งล่าง ตัวอย่างการอ่านเวอร์เนียร์ / มม.

98 ไ ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ หน่วยที่. 3ช่ือเร่ือง. ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ จานวน ชม. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่ 2 . คา่ ที่อ่านไดก้ ็คือ ระยะห่างระหวา่ งขีดศูนยข์ องสเกลท้งั สอง จากรูปจะเห็นวา่ ขีดศูนย์ของสเกลเล่ือนเลยขีด ของบรรทดั สเกลมาเลก็ นอ้ ย ใหอ้ ่านท่ีบรรทดั สเกลก่อนได้ มม. . คา่ ที่เหลือให้อ่านท่ีสเกลเลื่อน เพ่ือใหก้ ารอา่ นสเกลง่ายข้ึนถา้ สเกลเล่ือนหมายเลขตรงกบั บรรทดั สเกลกใ็ หอ้ ่าน . มม. ถา้ หมายเลข ตรงกใ็ หอ้ า่ น . มม. ส่วนขีดยอ่ ยๆขีดระหวา่ งช่องหมายเลขบนสเกลเมื่อมีค่าขีดละ . มม. ถา้ ขีดท่ี ตรงก็ใหอ้ ่าน .แลว้ จึงนามารวมกนั พจิ ารณาจากภาพจะเห็นวา่ ขีดท่ีตรงกบั บรรทดั สเกล คือ เลยเลข ไปไมถ่ ึงเลข อ่านได้ . มม. แลว้ ไปอ่านที่ขีดยอ่ ยระหวา่ ง ขีด และ ไดข้ ีดท่ี ตรง อา่ นไดอ้ ีก .  คา่ ท่ีอ่านไดบ้ นสเกลเลื่อน คือ . + . = 0.24 มม. . ค่าท่ีอา่ นไดร้ วม + . = 12.24 มม. . เวอร์เนียร์วดั ละเอียด 1 นิว้ มีหลกั การแบ่งสเกลและการอา่ น ดงั น้ี 128 การอ่านจะอา่ นเป็นเศษส่วนสามารถอ่านไดล้ ะเอียดถึง 1 นิ้ว นนั่ คือ 128ซ่ึงแน่นอนอยา่ งยงิ่ ท่ีจะตอ้ งใหส้ เกลหลกั แบ่งเป็นเศษส่วนดว้ ยและแบง่ ใหส้ มั พนั ธ์กบั ตวั เลขบรรทดั สเกลจะแบ่งความยาว นิ้ว ออกเป็น ส่วน ทาใหแ้ ตล่ ะส่วนยาวเท่ากบั 1 นิ้ว 16เม่ือตอ้ งการความแตกตา่ ง 1 นิ้ว ก็คือ ใหส้ เกลเล่ือนเลก็ กวา่ บรรทดั สเกล 1 นิ้ว 128 128หรือใหส้ เกลเลื่อนโตช่องละ 1  - /  = 7 นิ้ว สาหรับ 7 นิ้ว กไ็ ดม้ าจากการแบง่ 7 16 128 128 16นิ้ว

99 ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื หน่วยท่ี. ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่ ออกเป็ น ส่วน นนั่ เอง ส่วนวธิ ีอา่ นกเ็ ช่นเดียวกบั การอ่านสเกลเวอร์เนียร์แบบเมตริก คือ ตาแหน่ง ของสเกลเลื่อนช้ีบนบรรทดั สเกลที่ขีดใดก็อ่านตรงน้นั ส่วนที่เกินมากอ็ ่านบนสเกลเล่ือน มหี ลกั การอ่าน ดงั น้ี . บนบรรทดั สเกล (Main Scale) ใน นิ้ว แบง่ เป็ น ช่อง ดงั น้นั ช่อง มีคา่ 1 นิ้ว 16 . ถา้ ขีดที่ ของสเกลเล่ือนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีคา่ = 1 นิ้ว 128 ถา้ ขีดที่ ของสเกลเล่ือนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีคา่ = 2 นิ้ว 128 หรือ 1 นิ้ว 64 ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีคา่ = 3 นิ้ว 128 ถา้ ขีดที่ ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีคา่ = 8 นิ้ว 128 หรือ 1 นิ้ว 16 ในขณะเดียวกนั ถา้ ยอ้ นไปดูที่ขีด ของสเกลเลื่อนจะพบวา่ อยตู่ รงกบั ขีดบนบรรทดั สเกลเช่นเดียวกนัตวั อย่างการอ่านเวอร์เนียร์วดั ละเอยี ด 1 นิว้ 128 . คา่ ที่อ่านไดก้ ค็ ือ ระยะห่างระหวา่ งขีดศูนยข์ องสเกลท้งั สอง จากภาพจะเห็นวา่ ขีดศูนยข์ องสเกลเลื่อนไดผ้ า่ นระยะ นิ้ว และอยรู่ ะหวา่ งขีดท่ี กบั ขีดท่ี สามารถอ่านท่ีบรรทดั สเกลได้ 2  3  2 3 นิ้ว 16 16

100 ไ ใบความรู้ รหัสวชิ า.2100-1004 หน่วยท่ี. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ จานวน ชม. ช่ือหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ สัปดาห์ท่ี 2ชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ . คา่ ที่เหลือใหอ้ ่านที่สเกลเลื่อน จากภาพจะเห็นวา่ ขีดท่ี ของสเกลเล่ือนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล สามารถอา่ นได้ 3 นิ้ว 128 . คา่ ท่ีอา่ นไดร้ วมกนั  2 3  3  2 27 16 128 128. เวอร์เนียร์วดั ละเอยี ด 1 นิ้ว หรือ . นิว้ 1, 000 เวอร์เนียร์ชนิดแบ่งละเอียด 1 หรือ . นิ้ว 1, 000 ใน นิ้ว จะถูกแบง่ ออกเป็ น ช่องใหญ่ ดงั น้นั ในแต่ละช่องใหญ่มีค่า 1 นิ้ว หรือ . นิ้ว 10 ในแต่ละช่องของ 1 นิ้ว หรือ . นิ้ว 10 ยงั แบ่งออกเป็ น ช่องเลก็ ดงั น้นั ใน ช่องเลก็ มีคา่ 1 หรือ . = 0.025 นิ้ว  = 0.024 นิ้ว 40 เมื่อตอ้ งการอา่ นละเอียดถึง . นิ้ว สเกลเลื่อนจึงควรโต .  - .กระทาไดโ้ ดยนา ช่องของบรรทดั สเกลมาแบ่งออกเป็ น ส่วนจะเห็นวา่ ค่าความแตกต่างระหวา่ งบรรทดั สเกลกบั บรรทดั เลื่อน มีคา่ เทา่ กบั . – .= 0.001 นิ้ว ( 1 นิ้ว) 1, 000 สรุป ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเล่ือนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีค่า = . นิ้ว ถา้ ขีดที่ ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีค่า = . นิ้ว ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีค่า = . นิ้ว ถา้ ขีดท่ี ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดของบรรทดั สเกล จะมีคา่ = . นิ้ว

ใบความรู้ 101 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ ชื่อหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ รหัสวชิ า.2100-1004ช่ือเร่ือ. งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยท่ี. จานวน ชม. สัปดาห์ท่ี ตวั อย่างการอ่านค่าเวอร์เนียร์วดั ละเอยี ด 1 นิว้ 1, 000 . คา่ ท่ีอา่ นได้ คือ ระยะห่างระหวา่ งขีดศูนยข์ องสเกลท้งั สองจากภาพ จะเห็นวา่ ขีดศูนยข์ องสเกลเลื่อนผา่ น นิ้ว มายงั ช่องที่ และเลยขีดแรกไปเลก็ นอ้ ยสามารถอา่ นที่บรรทดั สเกลได้ คือ นิ้ว + ช่องท่ี คือ . นิ้ว + อีก ขีด คือ . นิ้ว ไดเ้ ท่ากบั . นิ้ว . คา่ ท่ีเหลือใหอ้ า่ นท่ีสเกลเล่ือน จะเห็นวา่ แตล่ ะช่องในสเกลเล่ือนมีคา่ เทา่ กบั .นิ้ว ซ่ึงขีดที่ ของสเกลเลื่อนตรงกบั ขีดบนบรรทดั สเกล อา่ นได้ . นิ้ว . ค่าท่ีอ่านไดร้ วมกนั = 2.425 + 0.015 = 2.440 นิ้ว การใช้ เวอร์ เนียร์ คาลิเปอร์ เน่ืองจากเวอร์เนียร์คาลิเปอร์เป็นเครื่องมือวดั ละเอียดและเป็นเครื่องมือที่ประกอบกนั ข้ึนดว้ ยชิ้นส่วนจานวน ชิ้นดงั น้นั การใชง้ านผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งระมดั ระวงั เป็นพิเศษ จึงจะไดค้ ่าท่ีวดั ไดม้ ีความละเอียดและเท่ียงตรงซ่ึงมีวธิ ีการใชง้ านดงั น้ี . การวดั ชิ้นงานดว้ ยเวอร์เนียร์ตอ้ งกดขาของเวอร์เนียร์ดว้ ยแรงกดท่ีเบาเพราะแรงกดท่ีมากเกินไปจะทาใหค้ า่ ที่วดั ไดม้ ีค่านอ้ ยกวา่ ขนาดจริง กรณีเวอร์เนียร์สึกหรอมาก ดงั แสดงในรูปท่ี .รูปที่ . แสดงวธิ ีการการใชแ้ รงกดที่ไมถ่ ูกตอ้ งและถูกตอ้ ง

102 ไ ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 หน่วยที่. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ จานวน ชม. ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ สัปดาห์ท่ี 2ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ . ลาตวั ของเวอร์เนียร์ตอ้ งต้งั ฉากกบั ชิ้นงาน ไมค่ วรเอนลาตวั ของเวอร์เนียร์ไปทางดา้ นหลงั การเคล่ือนไหวอาจทาใหป้ ากของเวอร์เนียร์ไม่แนบกบั ชิ้นงาน เป็ นสาเหตุทาใหค้ ่าคลาดเคลื่อนไดด้ งั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงวธิ ีการวดั ชิ้นงานที่ถกู ตอ้ งโดยใหเ้ วอร์เนียร์ต้งั ฉากกบั ชิ้นงาน . ขาของเวอร์เนียร์ตอ้ งแนบสนิทกบั ผวิ ดา้ นขา้ งของชิ้นงาน  กรณีเป็นการวดั ภายใน การท่ีขาวดั ของเวอร์เนียร์ไม่แนบกบั ดา้ นขา้ งของชิ้นงาน จะทาใหค้ ่าท่ีอา่ นไดเ้ ลก็ กวา่ ขนาดของชิ้นงานจริง ดงั แสดงในรูปท่ี . (ก)  กรณีการวดั ภายนอก การที่ขาวดั นอกของเวอร์เนียร์ไมแ่ นบกบั ดา้ นขา้ งของชิ้นงาน จะทาใหค้ ่าที่อา่ นไดโ้ ตกวา่ ขนาดของชิ้นงานจริง ดงั แสดงในรูปท่ี . (ข)รูปที่ . แสดงวธิ ีการวดั กรณีท่ีขาวดั ไม่แนบสนิท กบั ผิวดา้ นขา้ งของชิ้นงาน ทาใหค้ ่าคลาดเลื่อน

103 ใบความรู้ รหัสวชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ หน่วยท่ี. ชื่อหน่วย. เครื่องมือวดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่. ตอ้ งใหข้ าวดั ของเวอร์เนียร์สมั ผสั ดา้ นขา้ งของชิ้นงานใหม้ ากที่สุด ดงั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงวธิ ีการวดั โดยใหเ้ วอร์เนียร์สัมผสั ชิ้นงานมากที่สุด . การวดั ขนาดของชิ้นงานดว้ ยเวอร์เนียร์ตอ้ งอ่านค่าในขณะท่ีเวอร์เนียร์อยบู่ นชิ้นงานการถอดเวอร์เนียร์จากชิ้นงานแลว้ นามาอ่าน อาจทาใหค้ ่าที่ไดค้ ลาดเคลื่อนได้ ดงั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงวธิ ีการอ่านเวอร์เนียร์ถูกตอ้ งขณะที่ขาของเวอร์เนียร์จบั อยทู่ ่ีชิ้นงาน ชนิดของเวอร์เนียร์คาลเิ ปอร์ เวอร์เนียร์คาลิเปอร์ไดม้ ีการพฒั นาและปรับปรุงอยเู่ สมอเพอ่ื ความละเอียดและความเที่ยงตรงในการวดันอกจากจะมีการพฒั นาทางดา้ นความสะอาดและความรวดเร็วในการอา่ นแลว้ยงั มีการพฒั นารูปแบบของการวดั อีกดว้ ย ซ่ึงมีชนิดตา่ งๆ ดงั น้ี

104 ไ ใบความรู้ รหัสวชิ า.2100-1004 หน่วยท่ี. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ จานวน ชม. ชื่อหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ สัปดาห์ที่ 2ช่ือเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอ . เวอร์เนียร์คาลเิ ปอร์ธรรมดา เป็นเวอร์เนียร์ที่นิยมใชก้ นั มาก เป็นเวอร์เนียร์ในระบบแรกที่มีการคิดคน้ ข้ึน สามารถวดั นอก วดั ในและวดั ลึกได้ มีหน่วยวดั ท้งั ระบบองั กฤษ และระบบ SIUnit อยใู่ นตวั เดียวกนั มีรูปร่างดงั ที่ไดก้ ล่าวมาแลว้ มีหลายขนาดซ่ึงขนาดท่ียาวสามารถวดั ชิ้นงานไดก้ วา้ งถึง มม. . เวอร์เนียร์คาลเิ ปอร์แบบนาฬิกา (Dial Calipers) การอ่าน Dial Calipers ขีดเล็กๆ แต่ละขีดมีค่าเท่ากบั . มม. ช่องมีค่าเทา่ กบั . ฉะน้นั ถา้ เขม็ อยขู่ ีดเลขกอ็ ่าน . ถา้ ช้ีอยขู่ ีดเลข ก็อา่ น . แลว้ บวกดว้ ยขีดยอ่ ยอีกคร้ังหน่ึง จากรูปที่ . อา่ นค่าท่ีบรรทดั สเกลก่อนได้ มม.แต่ขีดของสเกลเลื่อนจะเลยออกไปเลก็ นอ้ ยใหอ้ า่ นที่นาฬิกาวดั ละเอียด ปรากฏวา่ เขม็ ช้ีเลยไปจากขีดจานวน ขีดยอ่ ย ขีด อ่านได้ . มม. ส่วนขีดยอ่ ยมีคา่ ขีดละ . จานวน ขีด เทา่ กบั .รวมท้งั หมดเท่ากบั + . + . = 3.14 มม.รูปท่ี . การอ่านนาฬิกาวดั ละเอียด

105 ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื หน่วยท่ี. ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่ . เวอร์เนียร์วดั ความสูง (Vernier High Gage) เป็นเวอร์เนียร์ซ่ึงไดร้ ับการออกแบบมาเพ่ือใชว้ ดั ความสูงของชิ้นงาน มีท้งั แบบสเกลและแบบนาฬิกา มีหลกั และวธิ ีการอา่ นเช่นเดียวกบั เวอร์เนียร์แบบธรรมดา ดงั แสดงในรูปท่ี . รูปท่ี . แสดงลกั ษณะของเวอร์เนียร์วดั ความสูง แบบสเกล ( ก ) และแบบดิจิตตอล ( ข ) และวธิ ีการใช้งาน . เวอร์เนียร์ดิจิตอล (Digital Vernier Calipers) เป็นเวอร์เนียร์ท่ีไดร้ ับการพฒั นามาจากแบบสเกล เวอร์เนียร์แบบดิจิตอลน้ีจะแสดงค่าของการวดั ออกมาเป็ นตวั เลขเลย ทาใหก้ ารวดั มีความละเอียดสูงและมีความสะดวกในการอา่ นคา่ เป็นอยา่ งมาก ดงั แสดงในรูปท่ี . รูปท่ี . แสดงลกั ษณะของเวอร์เนียร์ดิจิตอล

ไ ใบความรู้ 106 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื รหสั วชิ า.2100-1004 ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ หน่วยที่. 3ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ จานวน ชม. สัปดาห์ที่ 2 การใช้งานและบารุงรักษาเวอร์เนียร์คาลเิ ปอร์ . ก่อนใชเ้ วอร์เนียร์คาลิเปอร์ทุกคร้ัง ควรตรวจสอบความสมบูรณ์ของขาวดั เสียก่อนเช่น เข้ียวสัมผสั ตรงกนั หรือไม่ ปากวดั สึกหรอหรือไม่ และความฝืดระหวา่ งบรรทดั และสเกลเลื่อนเป็ นตน้ . ขณะปฏิบตั ิงานควรวางแยกออกจากเคร่ืองมือมีคมอ่ืนๆ และควรรองรับดว้ ยผา้ นุ่มๆ . ไมค่ วรนาไปวดั ชิ้นงานที่กาลงั เคล่ือนที่ เช่น ชิ้นงานกลึงซ่ึงกาลงั หมุนอยู่ หรือชิ้นงานเลื่อนในขณะที่เพื่อนกาลงั เล่ือยอยู่ เพราะจะทาใหเ้ วอร์เนียร์สึกหรอโดยเร็วและเป็นอนั ตรายต่อผปู้ ฏิบตั ิงาน . ทาความสะอาดทุกคร้ังหลงั จากเลิกปฏิบตั ิงาน และควรชโลมน้ามนั หล่อลื่นชนิดเหลวเพยี งบางๆ ไมโครมเิ ตอร์ (Micrometer) เป็นเครื่องมือวดั ขนาดเช่นเดียวกบั เวอร์เนียร์คาลิเปอร์แต่ไมโครมิเตอร์สามารถวดั งานไดล้ ะเอียดกวา่ เวอร์เนียร์เพราะเครื่องมือชนิดน้ีสามารถวดั ค่าละเอียดไดโ้ ดยอาศยั ระยะพิตซ์ของแกนเกลียวเป็นเกณฑ์ขณะท่ีแกนวดั หมุนครบหน่ึงรอบแกนวดั จะขยบั เลื่อนไปไดห้ น่ึงระยะพติ ซ์ของยอดเกลียวของเคร่ืองมือวดั น้นั ไมโครมิเตอร์มีรูป ร่างลกั ษณะแตกตา่ งกนั ตามประโยชนก์ ารใชง้ าน มีท้งั ชนิดใชว้ ดั นอกวดั ในวดั สูง และวดั ลึก แตท่ ี่นิยมใชก้ นั มาก คือ ไมโครมิเตอร์วดั นอก (Outside Micrometer)ดงั แสดงในรูปท่ี .รูปที่ . ส่วนประกอบของไมโครมิเตอร์ ( Micrometer ) วดั นอก

ใบความรู้ 107 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ ชื่อหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ รหสั วชิ า.2100-1004ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยที่. จานวน ชม. สัปดาห์ท่ี ไมคามเิ ตอร์ ประกอบด้วยส่วนต่างๆ ดงั นี้ 1. โครง (Frame) สาหรับไมโครมิเตอร์วดั นอก มีลกั ษณะคลา้ ยตวั ซี (C) หรือตวั ยู (U) มีรูปร่างแขง็ แรงมน่ั คง เป็ นส่วนสาคญั ที่ใชใ้ นการประกอบจบั ยดึ กบั ส่วนอื่นๆ ไดอ้ ยา่ งแขง็ แรงและเที่ยงตรง ลกั ษณะพิเศษของโครง คือ จะตอ้ งมีน้าหนกั เบา ไม่เปลี่ยนรูปไดง้ ่าย เกิดการขยายตวั หรือหดตวั นอ้ ย เมื่ออุณหภมู ิเปล่ียนไป 2. แกนรองรับงาน (Anvil) เป็นส่วนท่ีอยกู่ บั ที่ติดอยกู่ บั โครงดว้ ยการสวมอดั จะมีหนา้ ท่ีสัมผสั ชิ้นงานอีกดา้ นหน่ึง แกนรองรับน้ีจะแขง็ มากเพื่อทนต่อการสึกหรอ ส่วนมากทาจากเหล็กผสมสูง (High Alloy Steel) 3. แกนวดั (Spindle) เป็นส่วนเคลื่อนที่เขา้ ออกเพ่ือสัมผสั ชิ้นงาน เคลื่อนที่ไดโ้ ดยการหมุนปลอกหมุน (Thimble) ผวิ หนา้ ของแกนวดั จะตอ้ งเรียบและมีความแขง็ เช่นเดียวกบั แกนรองรับงาน 4. ปลอกสเกลหลัก (Barrel) เป็นปลอกหุม้ โครงแกนเกลียว ปลอกสเกลหลกั น้ี ส่วนมากเรียกกนั วา่ Barrel หรือ Sleeve ท่ีตามแนวปลอกน้ีจะมีสเกลหลกั แบ่งอยู่ เรียกวา่ Barrel Scale 5. ปลอกหมุน (Thimble) เป็นปลอกเกลียวรวมอยกู่ บั เกลียวของแกนวดั สวมครอบบาเรลอยเู่ ป็ นส่วนท่ีใชม้ ือจบั หมุนเม่ือวดั ชิ้นงาน บริเวณที่จบั หมุนจะพมิ พล์ ายไวร้ อบๆปลอกหมุนจะมีสเกลอยเู่ รียกวา่ Thimble Scale สาหรับอ่านละเอียดในการวดั 6. หวั หมุนวดั (Ratchet) แกนวดั ของไมโครมิเตอร์จะตอ้ งรับแรงกดขณะใชว้ ดั ค่า แรงกดท่ีเกิดข้ึนจะไมท่ าใหค้ ่าวดั ผดิ พลาดเกิน . มิลลิเมตร ขนาดของแรงกดวดั จะต้งั ไวด้ ว้ ยตวั แรตเซต(Ratchet) ถา้ แรงกดมากเกินพิกดั ตวั แรตเซตจะหมุนฟรีทาใหแ้ กนวดั ของไมโครมิเตอร์มีแรงกดอดั ขณะวดั เทา่ กนั ทุกคร้ัง ไมโครมิเตอร์มีความละเอียดในการวดั ไดห้ ลายคา่ ท่ีมีใชก้ นั โดยทว่ั ไปมีความละเอียดดงั น้ี 1. ไมโครมเิ ตอร์วดั ละเอยี ด ระบบองั กฤษ  สามารถวดั คา่ ไดล้ ะเอียดถึง 1 นิ้ว หรือ . นิ้ว 1, 000  สามารถวดั คา่ ไดล้ ะเอียด 1 นิ้ว หรือ . นิ้ว 10, 000

108 ไ ใบความรู้ รหัสวชิ า.2100-1004 หน่วยที่. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื จานวน ชม. ชื่อหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ สัปดาห์ที่ 2ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ 2. ไมโครมิเตอร์วดั ละเอียด ระบบเมตริก  สามารถวดั ค่าไดล้ ะเอียดถึง 1 มม. หรือ 0.01 มม. 100  สามารถวดั คา่ ไดล้ ะเอียดถึง 1 มม. หรือ . มม. 1, 000 ไมโครมิเตอร์อนั หน่ึงๆ จะสามารถวดั ไดล้ ะเอียดมากนอ้ ยเพียงใดน้นั ข้ึนอยกู่ บั องค์ประกอบดงั น้ี . ระยะพิตช์ (Pitch) ของเกลียวภายในไมโครมิเตอร์ . จานวนส่วนแบ่งสเกลใน รอบ ของปลอกหมุน (Thimble) . จานวนส่วนแบ่งสเกล บนปลอกสเกลหลกั (Barrel) ในที่น้ีจะกล่าวถึงการวดั ระบบองั กฤษ วดั ละเอียด 1 นิ้ว ( . นิ้ว) และการวดั 1, 000ระบบเมตริก วดั ละเอียด 1 มิลลิเมตร ( . มม.) เท่าน้นั 100 การอ่านไมโครมิเตอร์ วดั ละเอยี ด 1 นิว้ ( . นิว้ ) 1, 000 ไมโครมิเตอร์ระบบองั กฤษอ่านได้ 1 นิ้ว ( . นิ้ว) จะกาหนดให้ระยะพิตซ์ (Pitch) 1, 000เท่ากบั 1 นิ้ว หรือเรียกวา่ เกลียวขนาด เกลียว/ นิ้ว ทาใหป้ ลอกสเกลหลกั แบง่ ช่องไวห้ ่างกนั 40 1 นิ้วดว้ ย เพราะเกลียวหมุนไป รอบได้ ระยะพิตซ์ สเกลก็จะเลื่อนไป ช่องเช่นเดียวกนั40ฉะน้นั บนปลอกสเกลหลกั ใน นิ้ว ตอ้ งแบง่ ช่องไว้ ช่อง สาหรับปลอกหมุน (Thimble) เม่ือหมุนครบ รอบ กว็ ดั ไดร้ ะยะ 1 นิ้ว หรือ . นิ้ว 40ฉะน้นั เมื่อตอ้ งการอา่ นใหไ้ ดล้ ะเอียด . นิ้ว ตอ้ งแบ่ง รอบออกเป็ น ส่วนบนปลอกหมุนเพราะวา่ รอบ ก็คือ . นิ้ว แบง่ อีก ส่วนบนปลอกหมุน ฉะน้นัส่วนบนปลอกหมุนจะมีค่าเท่ากบั 0.025 เทา่ กบั . นิ้ว ดงั แสดงในรูปที่ . 25

ใบความรู้ 109 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ รหสั วชิ า.2100-1004ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยท่ี. จานวน ชม. สัปดาห์ที่ รูปท่ี . การอา่ นไมโครมิเตอร์วดั ละเอียด 1 1, 000 ที่บรรยายมาขา้ งตน้ ขอแนะนาใหท้ าความเขา้ ใจหลายๆ คร้ังเพราะอ่านคร้ังเดียวอาจงงและไม่เขา้ ใจได้ สรุปง่ายๆ อีกคร้ังวา่ ภายใน นิ้วสามารถแบง่ ออกเป็ น , ส่วนโดยแบ่งที่ปลอกสเกลหลกั (Barrel Scale) ส่วน และแบง่ ท่ีปลอกหมุน (ThimbleScale) อีก ส่วน ใช้ x 25 = 1,000 ส่วน ตามที่ไดก้ ล่าวมาแลว้ผอู้ ่านคงจะพอเขา้ ใจกระจ่างข้ึนอีกบา้ งไมม่ ากก็นอ้ ย จากรูปท่ี . ใหอ้ า่ นที่ปลอกสเกลหลกั ก่อนได้ . นิ้ว เพราะขีด คือ . นิ้ว อีกช่องเลก็ มีค่าช่องละ . เป็น . ท่ีเกินออกไปเลก็ นอ้ ยอ่านท่ีปลอกหมุน ช่องละ . นิ้วปรากฏวา่ อา่ นได้ ช่อง คือ . รวมกนั ท้งั คา่ ท่ีอ่านไดแ้ ลว้ คือ . + . + .ไดเ้ ทา่ กบั . นิ้ว การอ่านไมโครมิเตอร์วดั ละเอยี ด 1 มิลลเิ มตร ( . มม.) 100 ไมโครมิเตอร์ระบบเมตริกวดั ละเอียด 1 มิลลิเมตร ( . มม.) จะกาหนดระยะพิตซ์ 100(Pitch) เทา่ กบั . มม. ถา้ หมุนตวั ปลอกหมุน รอบ ปากวดั ก็จะเคล่ือนออก พิตซ์ หรือ . มม.และตวั ปลอกหมุนจะถูกแบง่ ระยะทาง รอบไวเ้ ป็ น ส่วนหรือ ช่องทาใหส้ ามารถอ่านไดช้ ่องละ 0.5  0.01 หรือ 1 มิลลิเมตร ดงั แสดงในรูปท่ี . 50 100 รูปท่ี . ไมโครแบ่ง 1 1, 000

110 ไ ใบความรู้ รหัสวชิ า.2100-1004 หน่วยท่ี. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื จานวน ชม. ชื่อหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ สัปดาห์ที่ 2ช่ือเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ จากรูปที่ . ใหอ้ า่ นระยะจากปลอกสเกลหลกั ก่อน ซ่ึงปลอกหมุนไดผ้ า่ น มม.ไปอยบู่ ริเวณ . มม. โดยอา่ นได้ . มม. ส่วนที่เหลือใหอ้ ่านท่ีสเกลหมุน เม่ือดูท่ีสเกลหมุนซ่ึงมีค่าขีดละ . มม. ปรากฏวา่ อยตู่ รงขีดศูนยพ์ อดี รวมอ่านได้ . มิลลิเมตร ชนิดของไมโครมเิ ตอร์ (Type of Micrometer) ไมโครมิเตอร์ ไดร้ ับการออกแบบใหม้ ีรูปร่างตามลกั ษณะการใชง้ าน เช่นไมโครมิเตอร์วดั นอกจะใชส้ าหรับวดั นอกเท่าน้นั ไม่สามารถนาไปใชว้ ดั ในได้ ดงั น้นัผปู้ ฏิบตั ิงานตอ้ งเลือกใชไ้ มโครมิเตอร์ใหถ้ ูกตอ้ งกบั ลกั ษณะของงาน ไมโครมิเตอร์มีแบบต่างๆ ดงั น้ี . ไมโครมิดตอร์วดั นอก (Out Side Micrometer) เป็นไมโครมิเตอร์ซ่ึงใชส้ าหรับวดั ขนาดความโตภายนอกของชิ้นงานเทา่ น้นั ดงั แสดงในรูปท่ี .รูปที่ . แสดงลกั ษณะและวธิ ีการวดั ความโตของชิ้นงานดว้ ยไมโครมิเตอร์วดั นอก. ไมโครมิเตอร์วดั ใน (Inside Micrometer) ไมโครมิเตอร์วดั ในน้ีมี แบบ คือ

111 ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ หน่วยท่ี. ช่ือหน่วย. เครื่องมือวดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอ สัปดาห์ท่ี . แบบใช้วดั ร่องหรือความโตรูภายในทมี่ ขี นาดเลก็ ซ่ึงมีขาวดั ในคลา้ ยๆกบั ขาวดั ในของเวอร์เนียร์คาลิเปอร์ ดงั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงลกั ษณะและวธิ ีการวดั ดว้ ยไมโครมิเตอร์แบบวดั ในขนาดเล็ก . แบบใช้วดั ความโตภายในทมี่ ีขนาดใหญ่ ไมโครมิเตอร์ชนิดน้ีจะประกอบดว้ ยชุดขาตอ่ สามารถเลือกขาต่อใหเ้ หมาะสมกบั ความโตภายในของทอ่ ได้ ดงั แสดงในรูปท่ี . รูปท่ี . แสดงลกั ษณะของไมโครมิเตอร์แบบใชว้ ดั ความโตภายในที่มีขนาดใหญ่ และลกั ษณะการใชง้ าน . ไมโครมเิ ตอร์วดั ความหนาของผนังทอ (Tube Micrometer) เป็นไมโครมิเตอร์ซ่ึงไดร้ ับการออกแบบข้ึนมาเพ่ือความสะดวกในการใชว้ ดั ผนงั ทอ่ ซ่ึงถา้ใชไ้ มโครมิเตอร์วดั นอกทากรวดั แลว้ อาจทาใหไ้ ดค้ ่าที่ผิดพลาดได้ เน่ืองจากขาวดั ไมโ่ คง้ แนบไปกบั ผนงั ของท่อดงั น้นั จึงควรเลือกใชไ้ มโครมิเตอร์เฉพาะงาน จึงจะทาใหไ้ ดค้ ่าวดั ท่ีเท่ียงตรง ดงั แสดงในรูปท่ี .

ไ ใบความรู้ 112 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื รหสั วชิ า.2100-1004 ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ หน่วยที่. 3ชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ จานวน ชม. สัปดาห์ที่ 2 รูปท่ี . แสดงลกั ษณะของไมโครมิเตอร์วดั ความหนาของผนงั ท่อ . ไมโครมเิ ตอร์วดั ลกึ (Depth Micrometer) เป็นไมโครมิเตอร์ทีไดร้ ับการออกแบบข้ึนมาใหใ้ ชส้ าหรับวดั ความลึกของร่องหรือรูเจาะโดยการวางแขนของไมโครมิเตอร์ใหแ้ นบกบั ผวิ หนา้ ที่เรียบขอ้ งชิ้นงานแลว้ หมุนปลอกวดั จนกระทง่ั ขาวดั สมั ผสั กบั กน้ ของรู ดงั แสดงในรูปที่ .รูปที่ . แสดงลกั ษณะและวธิ ีการใชง้ านของไมโครมิเตอร์วดั ลึก

113 ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ หน่วยที่. ชื่อหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ท่ี การใช้งานและบารุงรักษาไมโครมิเตอร์ . ไม่ควรนาไมโครมิเตอร์ไปวดั ผวิ ชิ้นงานดิบหรือผิวชิ้นงานท่ีเกิดจากการเล่ือย เพราะจะไมเ่ กิดประโยชนจ์ ากการวดั เลย งานลกั ษณะเช่นน้ีควรตรวจสอบขนาดอยา่ งหยาบๆ ดว้ ยบรรทดั เหลก็ ก่อน . ไมค่ วรนาไมโครมิเตอร์ไปวดั ขนาดของชิ้นงานที่ร้อน หรือวางไมโครมิเตอร์ใกลก้ บั ความร้อน เพราะความร้อนจะทาใหไ้ มโครมิเตอร์ขยายตวั ทาใหก้ ารวดั ผดิ พลาด . ก่อนใชง้ านควรตรวจสอบความเที่ยงตรงของไมโครมิเตอร์ก่อนโดยการหมุนเล่ือนใหแ้ กนท้งั สองสัมผสั กนั ถา้ ขีดศนู ยต์ รงกนั พอดี แสดงวา่ ไมโครมิเตอร์น้นั มีความเท่ียงตรงแตถ่ า้ ไม่ตรงกนั จะตอ้ งปรับแกไ้ ขตามคู่มือการใชง้ านที่ทางบริษทั ผผู้ ลิตไดม้ อบใหม้ า . การปฏิบตั ิงานวดั ดว้ ยไมโครมิเตอร์ตอ้ งระมดั ระวงั เป็ นพิเศษ อยา่ ใหไ้ มโครมิเตอร์ตกลงพ้ืน กรณีไมโครมิเตอร์ตกจากที่สูง อาจทาใหก้ ลไกภายในมีความคลาดเคลื่อนไดด้ งั น้นั จงตอ้ งนาไปตรวจสอบความเท่ียงตรงดว้ ยแทง่ มาตรฐานเสียก่อน แลว้ จึงนาไปใชง้ าน ดงั แสดงในรูปท่ี . รูปที่ . แสดงการตรวจสอบความเท่ียงตรงของไมโครมิเตอร์ดว้ ยแทง่ มาตรฐาน . เมื่อตอ้ งการเกบ็ ไมโครมิเตอร์เป็นเวลานาน ควรเช็ดความสะอาดใหป้ ราศจากผงตะไบและส่ิงสกปรกจากน้นั ชโลมน้ามนั บางๆ ใหท้ วั่ แลว้ จึงนาไปวางในกล่องเก็บไมโครมิเตอร์โดยเฉพาะ . ควรถนอมผวิ หนา้ สมั ผสั ของแกนรองรับงาน (Anvil) และแกนวดั (Spindle)โดยเฉพาะขณะทาการวดั และการนาขาวดั ออกจากชิ้นงาน จะตอ้ งกระทาดว้ ยความระมดั ระวงัอยา่ ใหเ้ กิดการกระแทก ชน หรือเสียดสีกบั ชิ้นงาน

114 ไ ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 หน่วยที่. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื จานวน ชม. ช่ือหน่วย. เครื่องมือวดั และตรวจสอบ สัปดาห์ที่ 2ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ ฉาก (Try - Square) ชิ้นงานที่ผลิตไดอ้ าจมีผวิ เรียบไดฉ้ ากสวยงามแตถ่ า้ ชิ้นงานน้นั มีผวิ เอียงไม่ไดฉ้ ากตามแบบที่กาหนดใหช้ ิ้นงานน้นั จะเสีย ดงั แสดงในรูปที่ . รูปที่ . แสดงลกั ษณะของงานผวิ ต้งั ฉากและงานผวิ เอียง ฉะน้นั จึงมีเคร่ืองมือท่ีจะใชส้ าหรับตรวจวดั ความฉากของชิ้นงานได้ เรียกวา่ “เหลก็ ฉาก”ซ่ึงทาจากเหลก็ กลา้ เจียระไนผวิ เรียบทุกดา้ น ขาดา้ นส้ัน ต้งั ฉากกบั ขาดา้ นยาว ท้งั ดา้ นนอกและดา้ นในมี แบบคือ แบบขาเรียบ และแบบมีขอบประกบ ซ่ึงแบบมีขอบประกบน้ีสามารถนาไปประกบกบั ขอบของชิ้นงานเพื่อลากเส้นต้งั ฉากกบั ขอบของงานไดท้ นั ที ทาใหส้ ะดวกในการร่างแบบเป็นอยา่ งมาก ดงั แสดงในรูปที่ . รูปที่ . แสดงลกั ษณะของฉากแบบขาเรียบ และแบบมีขอบประกอบ

115 ใบความรู้ รหัสวชิ า.2 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ หน่วยที่. ช่ือหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ จานวนชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ท่ี คุณภาพของผวิ งานทใ่ี ช้ในการตรวจวดั ความเที่ยงตรงในการตรวจวดั ความฉากของชิ้นงานดว้ ยเหล็กฉาก ข้ึนอยกู่ บั ลกั ษณะของผวิ งานถา้ ผวิ งานดงั แสดงในรูปท่ี . (ข) และ (ค) การตีความหมายจะกระทาไดย้ าก ชิ้นงานที่จะทาการตรวจวดั ความแกใหไ้ ดค้ วาจะตอ้ งมีผวิ ราบเรียบ ดงั แสดงในรูปที่ . (ก) รูปที่ . แสดงลกั ษณะของผวิ งานท่ีมีผลตอ่ การวดั ความฉาก ผลการตรวจวดั ในระหวา่ งขณะทาการตะไบข้ึนรูปชิ้นงานน้นั การตรวจวดั ความแกของผวิ ในแตล่ ะดา้ นดว้ ยเหลก็ ฉากจะเงผวิ ชิ้นงาน ทาใหส้ ามารถปรับแตง่ ผวิ ชิ้นงานน้นั ๆ ใหไ้ ดฉ้ ากตามตอ้ งการจากรูปท่ี . จะเห็นไดว้ า่ ผวิ ดา้ นที่ จซ่ึงตอ้ งทาการตะไบแกไ้ ขใหไ้ ดฉ้ ากกบั ดา้ นที่ รูปที่ . การตรวจความฉากของชิ้นงานดว้ ยเหล็ก

116 ไ ใบความรู้ รหสั วชิ า.2 หน่วยท่ี. 3 วชิ า . งานฝึ กฝี มือ จานวน ช่ือหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ สัปดาห์ท่ี 2ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบลาดบั ข้นั ของการตรวจวดั ความแกและความขนาน ความเท่ียงตรงในการตรวจวดั ความฉากของชิ้นงาน ส่วนหน่ึงข้ึนอยกู่ บั การจดั อนั ดบั ของผวิ งานที่จะตรว รูปที่ . แสดงการจดั ลาดบั การตรวจวดั ท่ีไมถ่ ูกตอ้ งและถูกตอ้ ง จากภาพที่ . (ก) เป็นการตรวจวดั ความฉากแบบต่อเน่ือง ทาใหค้ วามบกพร่องของผวิ ดา้ นที่ อาจมีผลซ่ึงไดบ้ กพร่องมาก่อน จากภาพท่ี . (ข) เป็ นการตรวจวดั ความแกของผวิ งานโดยอาศยั “ฐานวดั ” ของผวิ ดา้ นที่ ซ่ึงความบกพไมเ่ กี่ยวขอ้ งกบั ดา้ นท่ี * สาหรับการตรวจวดั ความฉากท่ีถูกตอ้ งน้นั จะตอ้ งกระทาออกไปจาก “ฐานวดั เดียวกนั ” ดงั แสดงในรูปท รูปที่ . แสดงการจดั ลาดบั การตรวจวดั ท่ีไมถ่ ูกตอ้ งและถูกตอ้ ง

117 ใบความรู้ รหัสวชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื หน่วยท่ี. ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่ * การตรวจวดั ความฉากของชิ้นงานอาจจาเป็นตอ้ งใชก้ ารวดั ขนาดของดา้ นแตล่ ะดา้ นประกอบร่วมกบั การตรวจวดั ความแกดว้ ยกไ็ ด้ นน่ั คือการวดั “ความขนาน” นนั่ เอง แตอ่ ยา่ งไรก็ตามถา้ หากดา้ นขา้ งท้งั สองของชิ้นงาน (ดา้ น และดา้ น )สมบูรณ์ การตรวจวดั ความฉากของดา้ นที่ ดว้ ยเหลก็ ฉากก็จะไม่มีปัญหาซ่ึงจะใหก้ ารตีความหมายไดผ้ ลเที่ยงตรง ดงั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงการตรวจสอบความขนานดว้ ยการวดั และการตรวจสอบความบกพร่องของผวิ ดา้ นที่ ผลการตรวจวดั งานสามมติ ิ การตรวจวดั สาหรับชิ้นงาน มิติ (ชิ้นงานท่ีบาง) สามารถทาการตรวจสอบไดโ้ ดยง่ายเน่ืองจากตรวจสอบเพยี ง แกนเทา่ น้นั แตถ่ า้ เป็นชิ้นงาน มิติ (ชิ้นงานที่หนา)การตรวจสอบกระทาไดย้ ากข้ึนเนื่องจากตอ้ งตรวจสอบท้งั แกน นนั่ คือ ความกวา้ ง ความยาวและความหนา ดงั แสดงในรูปท่ี .รูปที่ . แสดงการตรวจสอบความขนานดว้ ยการวดั

ไ ใบความรู้ 118 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื รหัสวชิ า.2100-1004 ช่ือหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ หน่วยที่. 3ช่ือเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ จานวน ชม. สัปดาห์ที่ 2 การตรวจวดั ด้วยเหลก็ ฉากเป็ นการตรวจวดั แบบเส้นสัมผัส การตรวจวดั ความฉากของชิ้นงานดว้ ยเหลก็ ฉากในแต่ละคร้ัง จะใหผ้ ลเป็นแบบ “เส้นสมั ผสั ”ดงั น้นั ในการตรวจสอบเพียงดา้ นเดียวจึงไมเ่ พยี งพอต่อการตีความหมายของดา้ นแตล่ ะดา้ น จากรูปที่ . จะเห็นวา่ ชิ้นงานไดฉ้ ากกบั ดา้ นหน่ึงแตค่ วามแกของอีกดา้ นหน่ึงยงั ไมท่ ราบ เช่น ผวิ เอียง เป็นตน้ รูปท่ี . แสดงการตรวจสอบผวิ ชิ้นงานเพยี งดา้ นเดียว จึงไมไ่ ดผ้ ลสาหรับชิ้นงานท่ีมีความกวา้ ง ความยาว และความหนาตัวอย่างการตรวจวดั ฉากของงาน มิติรูปท่ี . แสดงวธิ ีการตรวจสอบความฉากของผวิ งานตอ้ งกระทา แนว

119 ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มอื หน่วยที่. ช่ือหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่ ชิ้นงานท่ีมีความกวา้ ง ความสูง และความหนา การตรวจสอบจะตอ้ งกระทาจานวนแนวระนาบโดยอาศยั “ผวิ อา้ งอิง” หรือ “ผวิ ฐานวดั ”ท้งั น้ีเนื่องจากการตรวจสอบความฉากโดยอาศยั ผวิ อ่างอิงเพยี งดา้ นเดียวน้นัไม่เพียงพอสาหรับการตีความหมาย ดงั เช่น ผลการตรวจวดั รูปท่ี . (ค) พบวา่ ดา้ นท่ี ต้งั ฉากกบั ดา้ นท่ี แตจ่ ากการตรวจวดั ผวิ ดา้ นท่ี ในอีกระนาบหน่ึง น้นั ก็คือเมื่อใชผ้ วิ ดา้ นท่ี เป็นฐานวดัการตรวจสอบกลบั พบวา่ ดา้ นท่ี เป็นผวิ เอียง ดงั แสดงในรูปที่ . (ง) วธิ ีการใช้ฉากด้านใน . การใชฉ้ ากจะตอ้ งใชข้ าวดั ส่วนท่ียาว สัมผสั ใหเ้ ตม็ หนา้ ของผวิ งานและไม่ควรใหข้ าโผล่ยนื่ ออกไปนอกชิ้นงานมากเกินไป ดงั แสดงในรูปท่ี . (ก) . กรณีชิ้นงานมีความหนามากดา้ นท่ีจะทาการตรวจสอบตอ้ งใหข้ าของฉากสมั ผสั เตม็ หนา้ ของผวิ งาน ดงั แสดงในรูปที่ . (ข) รูปที่ . แสดงวธิ ีการใชฉ้ ากวดั งานที่ถูกตอ้ ง . การตรวจวดั ความแกตอ้ งวางเหลก็ ฉากใหแ้ นบสนิทกบั ผวิ งานและตอ้ งใหข้ าวดั ขนานกบั ขอบของชิ้นงานการเอียงเหลก็ ฉากจะทาใหก้ ารตรวจวดั ความฉากคลาดเคลื่อนได้ ดงั แสดงในรูปที่ .

ไ ใบความรู้ 120 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ รหสั วชิ า.2100-1004 ชื่อหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ หน่วยที่. 3ชื่อเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ จานวน ชม. สัปดาห์ท่ี 2 รูปท่ี . แสดงการวางฉากใหแ้ นบกบั ลาตวั ท่ีไม่ถูกตอ้ ง ( ก ) และการวางฉากใหแ้ นบกบั ลาตวั ที่ถูกตอ้ ง ( ข ) วธิ ีการใช้ฉากด้านนอก . การตรวจสอบความฉากของงานดว้ ยฉากดา้ นนอกของเหล็กฉากท้งั ชิ้นงานและเหล็กแกตอ้ งวางอยบู่ นโตะ๊ ระดบั ที่เช็ดผวิ สะอาดดีแลว้ เหล็กฉากตอ้ งวางต้งั ฉากกบั โตะ๊ ระดบัโดยอาจเอียงทามุม องศา หรือ องศากบั ผวิ ของชิ้นงานก็ได้ ดงั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงวธิ ีการใชง้ านฉากดา้ นนอกที่ถูกตอ้ ง . ไม่ควรเอนฉากทามุมกบั โตะ๊ ระดบั เพราะจะทาใหก้ ารตรวจสอบความฉากผดิ พลาดได้ดงั แสดงในรูปที่ . (ก) . ขาของฉากตอ้ งยาวเพียงพอกบั ความสูงของชิ้นงานโดยเลือกขนาดความโตของฉากเหลก็ ใหเ้ หมาะสมกบั ความสูง ดงั แสดงในรูปท่ี . (ข)

ใบความรู้ 121 วชิ า . งานฝึ กฝี มือ ชื่อหน่วย. เครื่องมอื วดั และตรวจสอบ รหสั วชิ า.2100-1004ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยที่. จานวน ชม. สัปดาห์ที่ รูปท่ี . แสดงวธิ ีการใชง้ านฉากที่ไมถ่ ูกตอ้ ง การตรวจวดั งานทมี่ คี วามลกึ มาก เนื่องจากการตรวจวดั ความฉากดว้ ยเหล็กฉากใหผ้ ลการตรวจเป็นแบบเส้นสมั ผสัดงั น้นั ตึงจาเป็นท่ีจะตอ้ งตรวจวดั ผวิ งานหลายๆ จุด ตลอดความลึกของชิ้นงานน้นั ดงั แสดงในรูปท่ี . รูปที่ . แสดงวธิ ีการตรวจวดั ความฉากของชิ้นงาน หมายเหตุ ขณะทาการวดั น้นั ควรยกฉากวดั เป็ นจุดๆ อยา่ เล่ือนฉากไปมาขณะทาการวดัเพราะจะทาใหฉ้ ากสึกหรอ มีอายกุ ารใชง้ านส้นั ลง เนื่องจากขาดความเท่ียงตรงนนั่ เอง

ไ ใบความรู้ 122 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ รหัสวชิ า.2100-1004 ช่ือหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ หน่วยที่. 3ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ จานวน ชม. สัปดาห์ท่ี 2 เทคนิคการนาฉากเข้าตรวจวัด การใชแ้ กที่ไมถ่ ูกตอ้ งนอกจากจะทาใหก้ ารตรวจวดั ความฉากของชิ้นงานผดิ พลาดแลว้ฉากที่มีความเที่ยงตรงและมีราคาแพงก็จะสึกหรอและชารุดไปอยา่ งรวดเร็ว ดงั น้นัการใชฉ้ ากและการนาฉากเขา้ วดั ตอ้ งทาดว้ ยความระมดั ระวงั และถูกตอ้ ง โดยมีเทคนิควธิ ีการวดั ดงั น้ี . จบั ชิ้นงานดว้ ยมือซา้ ยและถือฉากดว้ ยมือขวานาฐานฉากใหแ้ นบเขา้ กบั ดา้ นขา้ งของชิ้นงานโดยใหแ้ ขนของฉากลอยจากชิ้นงานเลก็ นอ้ ย ดงั แสดงในรูปที่ . ( ก ) . จากน้นั ค่อยๆ ดึงฉากลงมาตรงๆ เพ่ือใหแ้ ขนของฉากที่ลอยอยเู่ ขา้ สัมผสั ผวิ งานจากน้นั จึงพจิ ารณาผวิ ของชิ้นงานจากการวดั ดงั แสดงในรูปที่ . ( ข ) หมายเหตุ ในการวดั ฉากควรหนั หนา้ เขา้ หาแสงเพ่ือที่จะไดส้ ังเกตเห็นจุดบกพร่องของความฉากไดช้ ดั เจนรูปที่ . แสดงเทคนิควธิ ีการใชฉ้ ากวดั ชิ้นงาน

123 ใบความรู้ วชิ า. งานฝึ กฝี มือ ช่ือหน่วย. เครื่องมือวดั และตรวจสอบช่ือเร่ือง. งานวดั และการตรวจสอบ วธิ ีการใช้และบารุงรักษาฉาก . ก่อนนาฉากเขา้ ตรวจวดั ตอ้ งทาความสะอาดเศษผง และขนดั รอยครีม รอยเยนิ และลบคมชิ้นงานใหเ้ . ระวงั อยา่ ใหฉ้ ากตกหล่นจากโตะ๊ หรือโยนฉากลงบนโต๊ะเม่ือตรวจวดั งานเสร็จแลว้ . ขณะปฏิบตั ิงานควรวางฉากแยกจากเคร่ืองมือมีคมชนิดอ่ืน เช่น เลื่อย ตะไบ เป็ นตน้ . เนื่องจากฉากเป็นเคร่ืองมือท่ีมีความละเอียดสูง ราคาแพง และหาซ้ือไดย้ าก ดงั น้นั ขณะปฏิบตั ิงานควร . หลงั จากเลิกใชง้ าน ควรทาความสะอาดใหป้ ราศจากฝ่ ุนและผงตะไบ และชโลมดว้ ยน้ามนั บางๆ เพอื่ บรรทดั เส้นผม บรรทดั เส้นผมน้ีเป็นเครื่องมือวดั ละเอียดชนิดหน่ึงซ่ึงไดร้ ับการออกแบบมาใหใ้ ชต้ รวจสอบความเรียบของผิวงานท่ีตอ้ งการความละเอียดของผวิ สูงหรือให้ตรวจวดั ควโดยเฉพาะบริเวณที่ใชต้ รวจวดั หรือใชส้ มั ผสั กบั ผวิ งาน จะมีลกั ษณะแหลมคมขนาดเท่าเส้นผม บรรทดั ชนิดน้ีบางค รูปที่ . แสดงลกั ษณะของบรรทดั เส้นผม และแนววางบรรทดั เพือ่ ทาการตรวจวดั ความเรียบของผวิ งาน หมายเหตุ การตรวจสอบผวิ เรียบดว้ ยบรรทดั เส้นผมน้ีตอ้ งตรวจสอบโดยการหนั หนา้ เขา้ หาแสดงเพื่อจะไดเ้ ห็นความหยาบหรือความละเอียดของผวิ งานไดอ้ ยา่ งชดั เจนแลอยา่ เล่ือนบรรทดั เส้นผมถูไปมาบนผวิ งาน ควรยกบรรทดั ไปวางลงอยา่ งน่ิมนวลตามความลึกของงานและในแนวท

124 ไ ใบความรู้ วชิ า. งานฝึ กฝี มอื ช่ือหน่วย. เคร่ืองมอื วดั และตรวจสอบช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ เกจวดั ต่าง ๆ ในงานเครื่องมือมีเกจวดั ตา่ งๆ ซ่ึงนกั ศึกษาจาเป็นตอ้ งศึกษาและนาไปใชง้ านซ่ึงจะช่วยประหยดั เวลาในกคือ . เกจวดั รัศมี (Radius Gage) เป็นเครื่องมือขนาดเล็กซ่ึงใชส้ าหรับวดั รัศมีภายนอก และภายในท่ีมีขนาดช่วยใหส้ ามารถทางานไดส้ ะดวกและรวดเร็วในการปฏิบตั ิงานเกี่ยวกบั ส่วนโคง้ เกจวดั รัศมีน้ีมีลกั ษณะเป็นแผน่ บางดงั แสดงในรูปท่ี . รูปที่ . แสดงลกั ษณะของเกจวดั รัศมี และวธิ ีการใช้ . เกจวดั เกลยี ว (thread Gage) หรือหวีวดั เกลียว เป็นเครื่องมือใชห้ าระยะพติ ช์ของเกลียวท่ีมีอยแู่ ลว้ มีทซ่ึงในระบบเมตริกจะบอกให้ทราบวา่ ระยะห่างระหวา่ งยอดฟัน (Pitch) จะห่างกนั ก่ีมิลลิเมตร ส่วนระบบองั กฤษจะหววี ดั เกลียว ชุดจะประกอบดว้ ยหววี ดั เกลียวแผน่ บางๆ จานวนหลายแผน่ ในแตล่ ะแผน่ จะบอกระยะพติ ชห์ รือจารูปท่ี . แสดงลกั ษณะของหววี ดั เกลียว และวธิ ีการใชง้ าน

125 ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ หน่วยท่ี. ชื่อหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ จานวน ชม.ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ สัปดาห์ที่ . เกจวดั มุมหรือเกจหาศูนย์กลาง (Center Gage)เป็นเกจขนาดเลก็ ทาจากเหลก็ ไร้สนิมตลอดลาตวั จะบากเป็นมุม องศาซ่ึงเท่ากบั มุมคมตดั ของเคร่ืองมือตดั ตา่ งๆ เช่น สกดั มีดกลึง เป็นตน้ใชส้ าหรับนาเขา้ ตรวจสอบมุมของเครื่องมือตดั ไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว ดงั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงลกั ษณะและการใชง้ านของเกจวดั มุม . เกจวดั ความโตของลวด (Wire Gage) เกจวดั ความโตของลวดน้ีจะมีลกั ษณะเป็นแผน่ กลมท่ีขอบของวงกลมจะถูกบากเป็นร่องโดยรอบ แตล่ ะร่องมีขนาดความโตต้งั แต่ขนาดเล็กจนถึงขนาดใหญ่และมีขนาดกากบั อยู่ ใชส้ าหรับวดั ขนาดความโตของลวดและความหนาของโลหะแผน่ ดงั แสดงในรูปท่ี .รูปท่ี . แสดงลกั ษณะของเกจวดั ขนาดความโตของลวด และวธิ ีการใชง้ าน

126 ไ ใบความรู้ รหสั วชิ า.2100-1004 หน่วยที่. 3 วชิ า. งานฝึ กฝี มือ จานวน ชม. ช่ือหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ สัปดาห์ท่ี 2ช่ือเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ . เกจวดั ความโตดอกสว่าน (Drill Gage)มีลกั ษณะเป็นแผน่ ทาจากเหล็กไร้สนิมเจาะรูขนาดต่างๆ ต้งั แต่ขนาดเลก็ จนถึงขนาดใหญ่ใชส้ าหรับวดั ขนาดความโตของดอกสวา่ นไดอ้ ยา่ งรวดเร็วเพยี งนากา้ นของดอกสวา่ นแหยล่ งไปในรูโดยใหม้ ีขนาดพอดีกบั รูกส็ ามารถอ่านขนาดของดอกสวา่ นจากรูไดท้ นั ที ดงั แสดงในรูปที่ . รูปท่ี . แสดงลกั ษณะของเกจวดั ความโตดอกสวา่ น . เกจทาเคร่ืองหมาย (Marking Gage) เป็นเกจท่ีสามารถทาใชเ้ องได้โดยใชก้ รรไกรตดั แผน่ เหลก็ บางใหม้ ีขนาดความกวา้ งตามตอ้ งการ ส่วนใหญ่แลว้ จะทาข้ึนเฉพาะงานเมื่อเลิกใชง้ านแลว้ ก็จะทิ้งไป ดงั แสดงในรูปท่ี . รูปท่ี . แสดงลกั ษณะของเกจทาเคร่ืองหมาย และวธิ ีการใชง้ าน

ใบความรู้ 127 วชิ า . งานฝึ กฝี มือ ช่ือหน่วย. เคร่ืองมือวดั และตรวจสอบ รหัสวชิ า.2100-1004ชื่อเรื่อง. งานวดั และการตรวจสอบ หน่วยท่ี. จานวน ชม. สัปดาห์ท่ี สรุป เครื่องมือวดั โดยทว่ั ไป เม่ือทาการวดั จะสามารถอา่ นค่าไดจ้ ากเครื่องมือโดยตรงซ่ึงเคร่ืองมือวดั แต่ละชนิดจะมีสเกลบอกระยะทางของการวดั เช่น ฟุตเหลก็ เวอร์เนียร์คาลิเปอร์และบรรทดั วดั มุมเป็นตน้ แตเ่ ครื่องมือตรวจสอบม่ีสามารถอ่านคา่ ไดจ้ ากการตรวจสอบเพยี งแตท่ ราบวา่ ผวิ งานท่ีตรวจสอบน้นั ใชไ้ ดห้ รืออยใู่ นข้นั ยอมใหไ้ ด้ เช่น การตรวจสอบความฉากและการตรวจสอบความเรียบของผวิ งาน เป็นตน้

ค 4 .21.ค . ์ .4 . 3 ์3 ล

5 คล ์ค ็ค ค็ ค ลล ็ ค ล ลคลคล ค ลลล ็ค ลค ค ลค1. ล (Scratch awls) ็ค ล ล ลค ์ล ล ็ล ็ ล ล ล 10 ล ญล คล ล ็ล ็ ็ คล 4.1 ลล ค .21 . .3 . 3

.ค ล ์ 6 ์3 ล ล ลคล ล คล 60 15 ลค ล ลล 4.2 ค4.2 ล ล ็ ล ล ล ลล ลค ล ล 4.4 ลคคล ล ล ล ลล ลค ลลล4.3 ล ล 4.4 ล

. ค 7 ์ .2100-1004 . .4 3..ค ล ์3

8 2. ล (Dividers)ล ล ็ล ล ล ็ ์ล ลล ล ลค (Tool Steel) ลค คล 2ค ล1) (Spring Type) ล คล Knurled Nutล 4.5 ล 4.6 4.5 4.6 ล .2100-1004 ค .3 3. . .

.ค ล์ 9 2) (Wing Type) ์3 ลล Knurled Screw ค ค ล 4.74.7 ล ล3) (Hermaphrodite Caliper) ค ล คล 4.8 ลล ์ล ล4.8 ล ล

10 ค.ค . . ล์

114) ล (Trammel Point) ค (Bea ล (Dividers) ์ ลล คญ ล ล ค (Beam) ล 2 4.9 4.9 ล ค ล ์ล ค คค ค ลล ล ล1. ลล ์ ล2. ค ๋ ้3. ล4. ค ล ล5. ล6. ค ล ลค ล ค คล ค . .

12.ค ล ์ 3. ล ์ (Center Punch) ลค (Tool Steel)ล์ ์ ์ล ล 90 ลล 4.10 ล ์ล์ ์็ คญ คล คล ล ์1. ล ์ ล ล ล์ ค ลล2. ล ล3. ล ลล ลล4. ์ ค 4.11. .2100-1004 .4