ความฉลาดทางดิจิทัล-วรรณษา016

ความฉลาดทางดจิ ิทลั (Digital Intelligence Quotient : DQ)

จัดทาโดย นางสาววรรณษา นามวชิ ัย สาขาวิชาภาษาองั กฤษ หมทู่ ่ี 2 รหัสนกั ศกึ ษา 634102016 เสนอ อาจารย์ สุธดิ า ปรีชานนท์

คานา รายงานเรื่องความฉลาดทางดจิ ทิ ัล (Digital Intelligence Quotient : DQ) เป็นส่วนหนงึ่ ของรายวชิ านวัตกรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศเพอ่ื การสอ่ื สารการศึกษา PC62506 โดยมจี ุดประสงคเ์ พอ่ื ใหผ้ ู้อา่ นไดเ้ รียนรู้และเขา้ ใจเกย่ี วกับความลาดทาง ดจิ ิทัลและสามารถนาไปประยกุ ต์ใช้ในชวี ติ ประจาวันได้ ผู้จัดทาหวังว่าจะเกดิ ความรู้และประโยชน์อนั มากแกผ่ ู้อ่าน หากมีข้อแนะนาหรอื ขอ้ ผดิ พลาดประการใด ผู้จดั ทาขอนอ้ มรับไว้และขออภยั มา ณ ทนี่ ดี้ ว้ ย วรรณษา นามวิชัย ผู้จดั ทา

สารบญั 01. ความหมายของความฉลาดทางดิจทิ ลั 03. 8 ทกั ษะความฉลาดทางดจิ ทิ ัล 02. ความเปน็ พลเมอื งดจิ ิทลั (Digital 04. บรรณานกุ รม Citizenship) คืออะไร

ความหมายของความฉลาดทาง ดิจทิ ัล (Digital Intelligence Quotient : DQ) กลมุ่ ของความสามารถทางสงั คม อารมณ์ และการรับรู้ ท่จี ะทาให้ คนคนหนง่ึ สามารถเผชญิ กับความท้าทายบนเส้นทางของชวี ิตในยคุ ดิจิทลั และสามารถปรับตัวให้เขา้ กบั ชีวติ ดจิ ทิ ลั ได้ ความฉลาดทาง ดิจทิ ัลครอบคลุมทั้งความรู้ ทักษะ ทัศนคตแิ ละคา่ นิยมท่จี าเปน็ ต่อการ ใชช้ ีวติ ในฐานะสมาชิกของโลกออนไลน์ กล่าวอกี นยั หน่ึงคอื ทกั ษะ การใชส้ ่ือและการเข้าสังคมในโลกออนไลน์

ความเปน็ พลเมืองดจิ ทิ ลั (Digital Citizenship) คอื อะไร พลเมืองผูใ้ ชง้ านส่ือดิจิทลั และส่อื สงั คมออนไลน์ทเ่ี ข้าใจบรรทัดฐานของ การปฏิบัตติ วั ใหเ้ หมาะสมและมคี วามรับผดิ ชอบในการใชเ้ ทคโนโลยี โดยเฉพาะอย่างยง่ิ การส่ือสาร ในยุคดจิ ิทลั เป็นการส่อื สารที่ไร้พรมแดน สมาชิกของโลกออนไลนค์ อื ทุกคนทใ่ี ช้เครอื ขา่ ยอินเทอร์เนต็ บนโลกใบน้ี ผู้ใชส้ อ่ื สังคมออนไลนม์ ีความหลากหลายทางเชอ้ื ชาติ อายุ ภาษา และวฒั นธรรม พลเมอื ง ดจิ ิทัลจงึ ตอ้ งเปน็ พลเมอื งท่ีมคี วามรับผดิ ชอบ มีจริยธรรม เห็นอกเหน็ ใจและเคารพผู้อืน่ มสี ่วนรว่ ม และมงุ่ เนน้ ความเป็นธรรมในสังคม การเป็นพลเมืองในยคุ ดิจทิ ลั นั้น มที ักษะที่สาคญั 8 ประการ

8 ทกั ษะความฉลาดทาง ดิจิทัล

1.ทกั ษะในการรกั ษาอัตลักษณ์ทด่ี ขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) ตอ้ งมีความสามารถในการสร้างสมดุล บริหารจัดการ รักษาอตั ลักษณท์ ี่ดขี องตนเองไวใ้ หไ้ ด้ ท้งั ในส่วนของ โลกออนไลน์และโลกความจริง โดยตอนนี้ประเดน็ เรื่องการสร้างอัตลกั ษณอ์ อนไลนถ์ อื เปน็ ปรากฏการณใ์ หม่ ทีท่ าใหบ้ คุ คลสามารถแสดงออกถงึ ความเป็นตัวตนต่อสงั คมภายนอก โดยอาศัยชอ่ งทางการสอ่ื สารผา่ นเว็บไซต์ เครือขา่ ยสังคมในการอธิบายรูปแบบใหม่ของการสือ่ สารแบบมปี ฏสิ มั พันธ์ทางอนิ เทอร์เน็ต ซึง่ เป็นการ แสดงออกเก่ยี วกบั ตัวตนผา่ นเวบ็ ไซตเ์ ครอื ข่ายสงั คมตา่ งๆ 2.ทกั ษะในการรกั ษาข้อมลู สว่ นตัว (Privacy Management) ดุลพินจิ ในการบริหารจัดการขอ้ มูลสว่ นตวั โดยเฉพาะการแชร์ขอ้ มลู ออนไลนเ์ พื่อป้องกนั ความเป็น สว่ นตัวทั้งของตนเองและผู้อ่นื เปน็ ส่ิงสาคัญท่ีต้องประกอบอยใู่ นพลเมอื งดิจิทัลทุกคน และพวกเขา จะต้องมีความตระหนกั ในความเทา่ เทยี มกนั ทางดิจิทัล เคารพในสทิ ธิของคนทกุ คน รวมถงึ ต้องมี วจิ ารณญาณในการรักษาความปลอดภยั ของข้อมูลตนเองในสังคมดิจิทลั รวู้ า่ ข้อมลู ใดควรเผยแพร่ ขอ้ มูลใดไม่ควรเผยแพร่ และตอ้ งจัดการความเสย่ี งของขอ้ มูลของตนในส่อื สงั คมดจิ ทิ ัลไดด้ ว้ ย

3.ทักษะในการคดิ วิเคราะหม์ ีวิจารณญาณทด่ี ี (Critical Thinking) ความสามารถในการวิเคราะหแ์ ยกแยะระหว่างขอ้ มลู ที่ถูกตอ้ งและข้อมูลท่ผี ดิ ขอ้ มูลที่มเี น้อื หาดีและขอ้ มลู ทีเ่ ขา้ ขา่ ย อันตราย รวู้ า่ ข้อมูลลกั ษณะใดทถ่ี กู สง่ ผ่านมาทางออนไลนแ์ ล้วควรต้ังขอ้ สงสยั หาคาตอบให้ชัดเจนกอ่ นเชอื่ และนาไป แชร์ ดว้ ยเหตุน้ี พลเมืองดจิ ทิ ลั จงึ ต้องมคี วามร้คู วามสามารถในการเขา้ ถึง ใช้ สร้างสรรค์ ประเมิน สังเคราะห์ และ ส่อื สารข้อมูลข่าวสารผ่านเครอ่ื งมอื ดจิ ิทัล ซ่ึงจาเป็นต้องมคี วามร้ดู ้านเทคนคิ เพื่อใช้เคร่ืองมือดิจทิ ลั เชน่ คอมพวิ เตอร์ สมารต์ โฟน แท็บเลต็ ได้อย่างเช่ียวชาญ รวมถงึ มที ักษะในการรูค้ ิดขน้ั สงู เช่น ทักษะการคดิ อย่างมวี ิจารณญาณ ท่ี จาเป็นต่อการเลือก จัดประเภท วิเคราะห์ ตคี วาม และเข้าใจข้อมูลขา่ วสาร มีความรแู้ ละทกั ษะในสภาพแวดล้อม ดจิ ทิ ลั การรู้ดิจิทลั โดยมงุ่ ให้เปน็ ผใู้ ช้ทด่ี ี เป็นผู้เขา้ ใจบรบิ ททีด่ ี และเปน็ ผ้สู ร้างเนือ้ หาทางดิจทิ ัลที่ดี ใน สภาพแวดลอ้ มสังคมดิจิทัล 4.ทักษะในการจดั สรรเวลาหน้าจอ (Screen Time Management) ทกั ษะในการบริหารเวลากับการใช้อุปกรณย์ ุคดจิ ิทลั รวมไปถึงการควบคุมเพือ่ ใหเ้ กดิ สมดุลระหว่างโลกออนไลน์ และโลกภายนอก นบั เป็นอกี หน่ึงความสามารถทีบ่ ่งบอกถงึ ความเปน็ พลเมืองดจิ ิทลั ได้เป็นอยา่ งดี เพราะเปน็ ท่ี รูก้ นั อยู่แล้วว่าการใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศท่ีขาดความเหมาะสมยอ่ มส่งผลเสียตอ่ สขุ ภาพโดยรวม ท้งั ความเครียด ต่อสขุ ภาพจิตและเปน็ สาเหตกุ อ่ ใหเ้ กดิ ความเจ็บปว่ ยทางกาย ซง่ึ นาไปสกู่ ารสญู เสยี ทรัพย์สนิ เพอ่ื ใช้รักษา และ เสยี สขุ ภาพในระยะยาวโดยรเู้ ทา่ ไม่ถงึ การณ์

5.ทักษะในการรบั มือกบั การคกุ คามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) จากขอ้ มลู ทางสถิตลิ ่าสดุ สถานการณ์ในเรื่อง Cyber bullying ในไทย มคี ่าเฉลีย่ การกล่ันแกล้งบนโลกออนไลน์ใน รูปแบบต่างๆ ที่สงู กวา่ คา่ เฉลยี่ โลกอย่ทู ี่ 47% และเกิดในรูปแบบทีห่ ลากหลาย อาทิ การดา่ ทอกันดว้ ยขอ้ ความหยาบ คาย การตดั ตอ่ ภาพ สร้างข้อมลู เทจ็ รวมไปถงึ การตั้งกลุ่มออนไลน์กดี กันเพื่อนออกจากกลุ่ม ฯลฯ ดังนั้น ว่าที่ พลเมอื งดิจทิ ลั ทกุ คน จึงควรมีความสามารถในการรบั รู้และรบั มือการคุกคามขม่ ขู่บนโลกออนไลน์ไดอ้ ย่างชาญฉลาด เพือ่ ปอ้ งกันตนเองและคนรอบข้างจากการคุกคามทางโลกออนไลนใ์ ห้ได้ 6.ทักษะในการบริหารจดั การข้อมลู ท่ผี ้ใู ช้งานทง้ิ ไวบ้ นโลกออนไลน์ (Digital Footprints) มีรายงานการศกึ ษาวิจยั ยนื ยนั ว่า คนรุ่น Baby Boomer คือ กลุ่ม Aging ท่เี กิดตงั้ แต่ปี พ.ศ. 2487 – 2505 มกั จะใช้ งานอุปกรณค์ อมพวิ เตอร์หรอื โทรศัพท์เคลอื่ นท่ีของผู้อืน่ และเปดิ ใช้งาน WiFi สาธารณะ เสรจ็ แล้วมักจะละเลย ไม่ลบรหสั ผ่าน หรอื ประวตั ิการใช้งานถึง 47% ซ่งึ เสีย่ งมากท่ีจะถูกผ้อู ่นื สวมสทิ ธิ ขโมยตวั ตนบนโลกออนไลน์ และเขา้ ถึงขอ้ มลู ส่วนบุคคลได้ อย่างง่ายดาย ดงั นนั้ ความเป็นพลเมอื งดิจทิ ัล จึงต้องมีทักษะความสามารถท่จี ะเขา้ ใจธรรมชาติของการใชช้ ีวติ ในโลกดิจิทัล ว่าจะ หลงเหลอื รอ่ งรอยขอ้ มูลท้ิงไวเ้ สมอ รวมไปถงึ ต้องเข้าใจผลลัพธ์ท่อี าจเกดิ ขึ้น เพื่อการดแู ลสง่ิ เหล่าน้อี ยา่ งมีความรับผดิ ชอบ

7.ทกั ษะในการรกั ษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) ความสามารถในการป้องกนั ข้อมลู ด้วยการสร้างระบบความปลอดภัยทเี่ ข้มแข็งและป้องกันการโจรกรรมข้อมูลไมใ่ ห้ เกิดขึ้นได้ ถา้ ต้องทาธุรกรรมกับธนาคารหรือซื้อสินค้าออนไลน์ เชน่ ซอ้ื เสอ้ื ผา้ ชุดเดรส เปน็ ตน้ ควรเปล่ยี น รหสั บ่อยๆ และควรหลกี เลย่ี งการใช้คอมพิวเตอร์สาธารณะ และหากสงสัยว่าขอ้ มลู ถูกนาไปใช้หรอื สญู หาย ควร รบี แจ้งความและแจ้งหน่วยงานที่เก่ียวข้องทันที 8.ทักษะในการใชเ้ ทคโนโลยอี ยา่ งมจี รยิ ธรรม (Digital Empathy) ความสามารถในการเห็นอกเห็นใจและสร้างความสัมพันธท์ ีด่ กี บั ผู้อ่นื บนโลกออนไลน์ พลเมอื งดจิ ิทลั ที่ดีจะต้องรู้ถึง คณุ ค่าและจรยิ ธรรมจากการใช้เทคโนโลยี ต้องตระหนักถึงผลพวงทางสังคม การเมอื ง เศรษฐกจิ และวัฒนธรรม ที่ เกิดจากการใชอ้ นิ เทอรเ์ นต็ การกดไลก์ กดแชร์ ขอ้ มูล ขา่ วสาร ออนไลน์ รวมถงึ รู้จักสทิ ธแิ ละความรบั ผดิ ชอบ ออนไลน์ อาทิ เสรีภาพในการพดู การเคารพทรัพยส์ ินทางปัญญาของผู้อื่น และการปกป้องตนเองและชุมชนจากความ เสย่ี งออนไลน์ เชน่ การกล่ันแกลง้ ออนไลน์ ภาพลามกอนาจารเดก็ สแปม เป็นตน้

ท่มี า:https://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge-base/article-pr/1355-goto-citizens21st

วรพจน์ วงศ์กจิ รงุ่ เรือง.(2561).พลเมอื งดิจทิ ลั .สืบค้น 21 สงิ หาคม 2564,จาก https://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge-base/article-pr/1355-goto-citizens21st ดร.สรานนท์ อนิ ทนนท.(2563). ความฉลาดทางดจิ ทิ ลั (DQ Digital Intelligence).สืบคน้ 21 สิงหหาคม 2564,จาก http://cclickthailand.com/wp- content/uploads/2020/04/dq_FINAL.pdf?fbclid=IwAR3XHB1fpckPdrueqbxdhCDRwxCsKAl 7UR95UBy9IykPnr0zqykw9zrXd2

ขอบคุณค่ะ