การแยกสาร

การแยกสาร การแยกสารประกอบซึ่งมี 7 วิธี ไดแ้ ก่ 1. การกลน่ั เหมาะสำหรบั แยกของเหลวท่ีปนเป็นเน้ือเดียวกนั โดยทำให้ของเหลวกลายเป็นไอ แล้วทำให้ ควบแน่นเป็นของเหลวอกี แบ่งออก เปน็ 2 ประเภท คอื 1.1 การกลน่ั ธรรมดา เหมาะสำหรับสารทีม่ ีจุดเดอื ดตา่ งกันประมาณ 80 องศาเซลเซียส ขนึ้ ไป แต่ อณุ หภมู ติ งั้ แต่ 40 องศาเซลเซียส ก็จะเกดิ กระบวนการแล้ว 1.2 การกลน่ั ลำดับสว่ น เหมาะสำหรับสารที่มจี ุดเดอื ดต่างกนั เพียงเลก็ น้อย ซ่งึ จะมีข้อเสีย คือ จะใช้ พลังงานเป็นจำนวนมาก และมีความ สลับซับซ้อน การกล่ันลำดับสว่ นบางคร้งั ไม่ไดแ้ ยกสารให้บรสิ ุทธ์ิ แต่ แยกเพ่ือประโยชน์ในการนำไปใช้ เชน่ การแยกน้ำมันดิบ โดยจะแยกพวกทม่ี ี จดุ เดือดใกล้เคยี งไว้ดว้ ยกัน แต่ถ้าสารที่มีจุดเดือดใกลเ้ คยี งกนั มาก แต่ไมม่ เี ครอื่ งกลน่ั ลำดบั สว่ นกส็ ามารถกลน่ั ไดด้ ้วยเครอื่ งกลั่น ธรรมดา แต่จะต้องกลัน่ หลาย ๆ ครง้ั จนกระทั่งจดุ เดือด และจดุ หลอมเหลวคงที่ 2. การใชก้ รวยแยก เหมาะสมกับสารทีเ่ ป็นของเหลว และ จะตอ้ งเปน็ สารท่ไี ม่ละลายตอ่ กนั หรอื จะต้องมีขั้วต่างกัน เช่น น้ำ และ นำ้ มัน 3. การกรอง เหมาะสำหรบั ของแข็งที่ไม่ละลายนำ้ หรือ ของแข็งท่ีละลายน้ำ และ ไม่ละลายนำ้ ปนอยูด่ ว้ ยกัน เชน่ หินปนู และ น้ำ 4. การตกผลึก เหมาะสำหรับสารท่สี ามารถละลายได้เปน็ ปรากฏการณท์ ่ตี ัวถูกละลายท่เี ป็นของแข็ง แยกตวั ออก จากสารละลายได้เป็นของแข็งท่ีมีรปู ทรงเรขาคณิต โดยสารใด ๆ ท่ีละลายในน้ำอยใู่ นจดุ อิม่ ตัวจะตกเป็น ผลึก ถ้ามากเกินพอจะเป็นการตกตะกอนของสาร

5. การสกดั ดว้ ยไอน้ำ เหมาะสมสำหรับการสกัดพวกนำ้ มนั หอมระเหยจากพืช และ การทำน้ำหอม ( CH3COOH2O ) โดย มีหลกั สำคญั ดงั น้ี 5.1 จดุ เดอื ดต่ำจะระเหยง่าย ถา้ เปน็ สารทม่ี ีจดุ เดอื ดสงู จะตอ้ งการกลั่นโดยอาศัยการเปลีย่ นแปลง ความดันในระบบ 5.2 สารสว่ นใหญ่ไมล่ ะลายนำ้ 6. การสกัดดว้ ยตวั ทำละลาย เหมาะสมกับสารที่ระเหยงา่ ย โดยมีหลกั สำคัญดังน้ี 6.1 ถา้ สารมีความสามารถในการละลายในตวั ทำละลายตา่ งชนิดกนั สามารถแยกสารออกจากกนั ได้ 6.2 หลกั การเลอื กตัวทำละลายท่ดี ี คือ ตอ้ งเลือกตวั ทำละลายทีด่ ี คือ ตอ้ งเลือกตวั ทำละลายที่ ละลายสารทีต่ า่ งกัน การสกัดออกมามากท่ีสดุ และ สิง่ เจือปนนน้ั จะต้องติดมาน้อยท่ีสุด 7. การโครมาโทรกราฟี เหมาะสมสำหรับการแยกสารที่มความสามารถในการละลาย และ ดดู ซับไมเ่ ท่ากนั , สารท่มี ีปรมิ าณ น้อย และ ไมม่ ีสี โดยหลักสำคัญ มดี ังนี้ 7.1 ในการทดลองทุกครง้ั จะต้องปดิ ฝา เพ่ือป้องกนั ตัวทำละลายแหง้ ในขณะท่ีเคล่ือนทีบ่ นตัวดูดซบั 7.2 ถ้าสารเคลอ่ื นทีใกล้เคยี งกันมาก แสดงว่าสารมีความสามารถในการละลาย และ ดูดซับได้ ใกล้เคยี ง และ จะแกไ้ ขได้โดย การเปลีย่ นตัว ทำละลาย หรอื เพิม่ ความยาวของดูดซับได้ แตส่ ารที่ เคลอ่ื นที่ได้ระยะทางเท่ากนั ในตวั ทำละลาย และ ตัวดูดซบั ใกลเ้ คยี งกนั มกั จะสรปุ ไดว้ ่า สารน้นั เป็นสาร เดยี วกัน โดยวธิ นี ีส้ ามารถทำให้สารบรสิ ทุ ธไิ์ ด้ โดยตดั แบ่งสารท่ีตอ้ งการละลายในตัวทำละลายทีเ่ หมาะสม แลว้ ระเหยตัวทำละลายนัน้ ท้ิงไป แลว้ นำสารน้ันมาทำการโครมาโทรกราฟีใหม่ จนได้สารบริสทุ ธ์ิ