E-book2 lib

ช่ือหนงั สอื : โครงการพัฒนาองค์ความรหู้ อ้ งสมุดและวิชาชพี บรรณารักษ ์ งานจัดตั้งและบริการหอ้ งสมดุ ขอ้ มูลทางบรรณานกุ รมของสำ�นักหอสมุดแหง่ ชาติ National Library of Thailand Cataloging in Publication Data สมาคมหอ้ งสมุดแหง่ ประเทศไทยฯ. งานจดั ตงั้ และด�ำ เนนิ งานห้องสมุด.-- กรงุ เทพฯ : สมาคมฯ, 2556. 101 หน้า : ภาพประกอบ.-- (โครงการพฒั นาความรหู้ ้องสมุดและวชิ าชีพบรรณารักษ์) 1.หอ้ งสมดุ -การบรกิ าร. I. ช่อื เรอื่ ง. 025 ISBN 978-974-7963-40-3 ลิขสิทธิ์ : สมาคมหอ้ งสมดุ แหง่ ประเทศไทย ในพระราชูปถัมภ์ สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และมลู นธิ ติ ลาดหลักทรพั ยแ์ หง่ ประเทศไทย จัดพมิ พ์เผยแพร่ : ครัง้ ท่ี 1 พุทธศักราช 2556 จ�ำ นวน 700 เลม่ สมาคมห้องสมดุ แหง่ ประเทศไทยฯ ผ้จู ัดพมิ พ์ : 1436 ถนนอาคารสงเคราะห์ 5 แขวงคลองจ่ัน เขตบางกะปิ กทม. 10240 ส�ำ นกั พมิ พค์ ณะรฐั มนตรแี ละราชกิจจานุเบกษา ส่แี ยกซ้งั ฮี้ ถนนสามเสน เขตดุสติ กทม. 10300 พมิ พ์ที ่ : โทร. 0 2243 0611 โทรสาร 0 2243 0616

คาํ นํา โครงการ “การจดั การองคค์ วามรู้ : หอ้ งสมุดและวชิ าชีพบรรณารักษ”์ (Library & Librarian Professional : Knowledge Management) ตามโครงการ “ เชิดชูผทู้ าํ ความดีเพ�ือสงั คม ประจาํ ปี 2555 ” โดยการสนบั สนุนจากมูลนิธิตลาดหลกั ทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย สมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ เลง็ เห็นความสาํ คญั ในการพฒั นาองคค์ วามรู้ดา้ นหอ้ งสมุดและวชิ าชีพบรรณารักษ์ ซ�ึงประกอบดว้ ย งาน บริหารและดาํ เนินงานหอ้ งสมุด งานเทคนิคหอ้ งสมุด งานบริการและกิจกรรมหอ้ งสมุด งานเทคโนโลยี หอ้ งสมุด และแนวปฏิบตั ิท�ีดีสาํ หรับหอ้ งสมุด ตลอดจนประวตั ิสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ งานบริหารและดาํ เนินงานหอ้ งสมุด ประกอบดว้ ย การจดั ต�งั หอ้ งสมุด การบริหารงานหอ้ งสมุด การดาํ เนินงานหอ้ งสมุด มาตรฐานวิชาชีพ จรรยาบรรณวชิ าชีพ ตลอดจนมาตรฐานหอ้ งสมุดประเภท ต่าง ๆ ผจู้ ดั หวงั อยา่ งยง�ิ วา่ จะเป็นคูม่ ือสาํ หรับประยกุ ตใ์ ชใ้ นงานหอ้ งสมุด อนั จะเป็นการเพมิ� ศกั ยภาพของ บรรณารักษ์ และผเู้ ก�ียวขอ้ ง ในการพฒั นาหอ้ งสมุดสู่สงั คมไทย อนั จะเป็นการเตรียมความพร้อมกา้ วไปสู่ หอ้ งสมุดสงั คมประชาคมอาเซียนต่อไป คณะผจู้ ดั ทาํ 10 กนั ยายน 2556



สารบัญ หนา้ การจดั ต�งั หอ้ งสมุด 1 การบริหารงานหอ้ งสมุด 26 การดาํ เนินงานหอ้ งสมุด 45 มาตรฐานวิชาชีพ 510 จรรยาบรรณวชิ าชีพ 654 มาตรฐานหอ้ งสมุด พ.ศ.2549 754  มาตรฐานหอ้ งสมุดเฉพาะ พ.ศ.2553 798 มาตรฐานหอ้ งสมุดประชาชน พ.ศ. 2550 854 มาตรฐานหอ้ งสมุดโรงเรียน สงั กดั สาํ นกั งานคณะกรรมการการศึกษาข�นั พ�ืนฐาน พ.ศ. 2556 954 เก�ียวกบั ผเู้ ขียน 1210



11    การจดั ต�งั ห้องสมุด น.อ.หญิง นวรัตน์ ทองสลวย ห้องสมุด คือ แหล่งสารนิเทศ บริการทรัพยากรหอ้ งสมุดรูปแบบต่าง ๆ เช่น หนงั สือ วารสาร นิตยสาร หนงั สือพิมพ์ จุลสาร กฤตภาค วสั ดุเทป ซีดีรอม ดีวีดี วซี ีดี รวมท�งั ไมโครฟิ ลม์ โดยมีบรรณารักษ์ เป็นผดู้ าํ เนินงานและบริหารงานต่าง ๆ ในหอ้ งสมุด เพือ� ดาํ เนินการจดั ระบบหมวดหม่ทู รัพยากรหอ้ งสมุด ให้เป็ นระบบมาตรฐาน และจดั เรียงหนังสือข�ึนช�นั ตามหมวดหมู่และระบบสากล เพื�อให้ผูใ้ ชบ้ ริการ สามารถสืบคน้ และเขา้ ถึงขอ้ มูลที�ตอ้ งการไดอ้ ยา่ งสะดวก รวดเร็ว และไดข้ อ้ มูลตรงตามความตอ้ งการ ปัจจุบันห้องสมุดนอกเหนือจากการทาํ หนา้ ท�ีรวบรวม และจดั ทรัพยากรหอ้ งสมุด การจดั บริการ และกิจกรรมสาํ หรับสมาชิกหอ้ งสมุดแลว้ ยงั มีบทบาทสาํ คญั ที�ควรคาํ นึงคือ การนาํ ระบบเทคโนโลยมี า ใชใ้ นงานห้องสมุด เพื�อเพ�ิมประสิทธิภาพในการทาํ การของบรรณารักษ์ โดยเฉพาะอยา่ งย�ิงสืบคน้ และ เขา้ ถึงขอ้ มูลไดส้ ะดวกย�งิ ข�ึนไม่ว่าจะอยทู่ �ีไหน เมื�อไหร่ เวลาใด ซ�ึงตอ้ งอาศยั การบริหารและการจดั การ ห้องสมุด โดยการใชโ้ ปรแกรมระบบห้องสมุดอตั โนมตั ิในงานห้องสมุด อาทิ การสร้างฐานขอ้ มูล ทรัพยากรห้องสมุด การสร้างฐานขอ้ มูลสมาชิก การให้บริการยืม-คืนทรัพยากรห้องสมุด การจดั ทาํ บาร์โคด้ สาํ หรับหนังสือและบตั รสมาชิกห้องสมุด รวมท�งั การจดั ทาํ สถิติและรายงานห้องสมุด ต่อ ผบู้ ริหารระดบั สูงต่อไป เพ�อื การพฒั นาหอ้ งสมุดต่อไป ดงั น�นั องคก์ รหรือหน่วยงานใดที�จะจดั ต�งั หอ้ งสมุด จาํ เป็นตอ้ งเตรียมการต่าง ๆ เพื�อรองรับบริการ และกิจกรรมต่าง ๆ ของห้องสมุดให้มีประสิทธิภาพสูงสุด สามารถรองรับจาํ นวนผูใ้ ชบ้ ริการ สร้าง ความพึงพอใจ และอาํ นวยความสะดวก เพื�อตอบสนองความตอ้ งการองค์กร หน่วยงาน ตลอดจน กลุ่มเป้ าหมาย คือ ผใู้ ชบ้ ริการ จึงจาํ เป็ นตอ้ งเตรียมการเพื�อนาํ ไปสู่การปฏิบตั ิและดาํ เนินการสู่รูปธรรม ต่อไป การเตรียมการเพอ�ื จัดต�ังห้องสมุด การจดั ต�งั ห้องสมุดสําหรับให้บริการแก่บุคลากรในองคก์ ร หน่วยงาน ผูร้ ับผิดชอบตอ้ งศึกษา ขอ้ มูล ความตอ้ งการต่างๆ โดยละเอียด โดยคาํ นึงถึง ว่าจะบริการอะไร ที�ไหน เม�ือไร ทาํ ไม และ อยา่ งไร เพ�ือใหห้ อ้ งสมุดท�ีจดั ต�งั เป็นหอ้ งสมุดท�ีมีประสิทธิภาพ ผรู้ ับบริการไดร้ ับความรู้และความพึงพอใจ จึงตอ้ ง ศึกษาปัจจัยในการจัดต�งั ห้องสมุด โดยศึกษาจากแหล่งต่างๆ ท�ังปฐมภูมิ ทุติยภูมิ เช่น การเย�ียมชม ห้องสมุดที�มีลกั ษณะกายภาพที�ตอ้ งการ เป็ นตน้ เพ�ือนาํ มาวางแผนจดั ต�งั ห้องสมุด โดยมีหลกั ในการ พิจารณา ดงั น�ี

2 2    1. คณะกรรมการจดั ต�งั หอ้ งสมุด 2. การศึกษาขอ้ มูลเกี�ยวกบั หอ้ งสมุด 3. การกาํ หนดนโยบายและวตั ถุประสงคใ์ นการจดั ต�งั หอ้ งสมุด 4. การวางแผนงาน / โครงการ และจดั สรรงบประมาณในการดาํ เนินงาน 5. การพิจารณาอาคาร/สถานที�ต�งั หอ้ งสมุดที�เหมาะสม 6. การจดั เตรียมบุคลากรในการดาํ เนินงานหอ้ งสมุด คณะกรรมการจดั ต�ังห้องสมุด เม�ือตอ้ งการที�จะให้องคก์ ร หน่วยงาน มีหอ้ งสมุด เรื�องสาํ คญั ที�ตอ้ งดาํ เนินการในลาํ ดบั แรก คือ การจดั ใหม้ ีผรู้ ับผดิ ชอบและคณะกรรมการดาํ เนินงานจดั ต�งั หอ้ งสมุด ข�ึนเสียก่อน โดยให้ 1. ผบู้ งั คบั บญั ชาสูงสุดในหน่วยงาน เป็นประธาน โดยตาํ แหน่ง 2. ผมู้ ีความรู้ดา้ นบรรณารักษ์ ซ�ึงเป็นบรรณารักษว์ ิชาชีพ เป็นกรรมการและเลขานุการ 3. มีกรรมการจากหน่วยงานต่า ง ๆ ในองคก์ รน�นั ซ�ึงตอ้ งพิจารณาจากประเภทของหอ้ งสมุด เช่น หอ้ งสมุดโรงเรียน กรรมการอาจมาจากอาจารยผ์ แู้ ทนวชิ าต่าง ๆ เป็นตน้ รูปแบบของคณะกรรมการจัดต�งั ห้องสมุด ตอ้ งศึกษาทรัพยากรบุคคลขององคก์ ร แลว้ จึงนาํ มาทาํ คาํ ส�ังแต่งต�งั การพิจารณาเพ�ือแต่งต�งั คณะกรรมการน�นั ควรตอ้ งเป็ นผูท้ �ีมีใจรักงานห้องสมุด ให้ความ สนใจต่อการให้บริการ มีหนา้ ที�เกี�ยวขอ้ งในหน่วยงานน�นั เช่น จากงานการเงินการคลงั ของหน่วยงาน บุคคลจากงานพสั ดุ บุคคลจากงานวิชาการเป็ นตน้ และที�สําคญั ควรตอ้ งมีบุคคลที�มีความรู้ทางวิชาชีพ บรรณารักษ์ คณะกรรมการจดั ต�งั หอ้ งสมุด อาจจดั ต�งั เป็นคณะกรรมการอาํ นวยการ เป็นเหมือนผบู้ งั คบั บญั ชา ที�คอยกํากับดูแล ให้งานเป็ นไปตามแผนที�กําหนดไว้ และแต่งต�ังคณะกรรมการหลายฝ่ าย เช่น คณะกรรมการวางโครงการเก�ียวกบั อาคารห้องสมุด ซ�ึงตอ้ งมีหน้าท�ีในการออกแบบ เขียนแปลน และ เสนอขออนุมตั ิ คณะกรรมการจดั หาวสั ดุ ครุภณั ฑข์ องหอ้ งสมุด คณะกรรมการคดั เลือกสารนิเทศ เป็นตน้ หน้าทข�ี องคณะกรรมการจัดต�ังห้องสมุด ประกอบดว้ ยหนา้ ท�ีหลกั ดงั น�ี 1. ศึกษาขอ้ มูลเกี�ยวกบั การจดั หอ้ งสมุด 2. ศึกษาดูงาน หอ้ งสมุดต่างๆ เพ�อื เป็นขอ้ พิจารณาเตรียมนาํ มาเขียนโครงการ แต่หากไม่สามารถ ศึกษาดูงานตามแหล่งต่างๆได้ ใหพ้ ิจารณาทาํ หนงั สือสอบถาม ขอคาํ แนะนาํ จากหอ้ งสมุดต่าง ๆ ที�สนใจ หรือ จากสมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทยฯ ซ�ึงเป็ นสมาคมวิชาชีพดา้ นห้องสมุด และมีบรรณารักษ์ ผเู้ ชี�ยวชาญเรื�องหอ้ งสมุด 3. เชิญผมู้ ีความรู้ ความชาํ นาญในวิชาชีพร่วมปรึกษาหารือ 4. จัดการประชาสัมพนั ธ์ ประชาพิจารณ์ เรื�องห้องสมุด แก่ บุคคลในชุมชน ในองค์กร / หน่วยงาน

33    5. จดั ประชุมคณะกรรมการ เพ�ือวางนโยบาย เตรียมทาํ โครงการ เพื�อดาํ เนินงาน พิจารณาหา สถานท�ี เตรียมบุคลากร เตรียมจดั และประมาณการงบประมาณ เตรียมวสั ดุ อุปกรณ์ห้องสมุด ครุภณั ฑ์ และหนงั สือ รวมถึงสารนิเทศ ส�ือต่างๆ 6. คณะกรรมการจดั ต�งั ห้องสมุดตอ้ ง ควบคุม กาํ กบั ดูแล ให้โครงการสามารถปฏิบตั ิไดต้ าม ระยะเวลา การศึกษาข้อมูลเกย�ี วกบั ห้องสมุด การเตรียมการจดั ต�งั หอ้ งสมุด ประการหน�ึง คือ เมื�อไดต้ �งั เป้ าหมายวา่ จะตอ้ งจดั ต�งั หอ้ งสมุดแลว้ คณะกรรมการจดั ต�งั หอ้ งสมุด ควรคาํ นึงถึงส�ิงต่าง ๆ ดงั น�ี • ขอ้ มูลองคก์ ร / หน่วยงาน • สถานที� • วตั ถุประสงค์ เป้ าหมาย • ทรัพยากร และการบริการ • ผรู้ ับผดิ ชอบ และคณะกรรมการหอ้ งสมุดท�ีมีใจรักและสนใจในกิจการหอ้ งสมุด ข้อมูลองค์กร ผูท้ ี�ได้รับมอบหมายในการจัดต�ังห้องสมุด ต้องต�ังเป้ าหมายว่า จะต้องเป็ นห้องสมุดท�ีมี ประสิทธิภาพ เพ�ือใหผ้ รู้ ับบริการไดร้ ับความพึงพอใจ จึงจาํ เป็ นตอ้ งศึกษาขอ้ มูลองคก์ ารของตนเองก่อนว่า มีหนา้ ท�ีอะไร ทาํ อะไร เพื�อเป็ นองคป์ ระกอบท�ีดี ในการสร้างความพึงพอใจให้ผูร้ ับบริการ เช่น หน่วย ราชการท�ีเป็นโรงเรียน หอ้ งสมุดจะมีหนา้ ท�ี สนบั สนุนดา้ นการศึกษา จึงตอ้ งพิจารณาใหบ้ ริการท�งั ครูและ นกั เรียน ห้องสมุดในหน่วยราชการ กรม กอง จะตอ้ งดูวิสัยทศั น์ พนั ธกิจ และหนา้ ที�ของหน่วยงาน เพื�อ นํามากําหนดวัตถุประสงค์ของห้องสมุดเพื�อให้ผูร้ ับบริการได้ใช้สารนิเทศในห้องสมุดอย่างเต็ม ประสิทธิภาพ ดงั ตวั อยา่ งขอ้ มลู องคก์ รที�ควรศึกษา • ประวตั ิหน่วยงาน / องคก์ ร ความเป็นมา • อาํ นาจหนา้ ท�ี นโยบายการปฏิบตั ิงาน • วสิ ยั ทศั น์ ยทุ ธศาสตร์ พนั ธกิจ • โครงสร้างของหน่วยงาน องคก์ ร • กฎ ระเบียบต่างๆ ขององคก์ ร และส่วนงานท�ีเกี�ยวขอ้ ง • แผนการจดั การความรู้ ของหน่วยงาน องคก์ ร • วฒั นธรรมองคก์ ร

4 4    สถานที� ปัจจุบนั การอ่านหนงั สือ เพื�อใหเ้ กิดความมีชีวิตชีวาท�ีจะศึกษาหาความรู้ ใหเ้ กิดแรงจูงใจ ควรตอ้ ง มีการดูแลเร�ืองการสร้างบรรยากาศในการอ่าน สร้างอตั ลกั ษณ์ให้กับห้องสมุด การแสวงหาพ�ืนที�ที� เหมาะสมกบั การจดั ต�งั หอ้ งสมุด นบั เป็นเรื�องสาํ คญั ผรู้ ับผดิ ชอบการจดั ต�งั หอ้ งสมุด ตอ้ งเรียนรู้ และศึกษา ขอ้ มูลของพ�ืนท�ี ที�จะตอ้ งมีเพียงพอ และเหมาะสมต่อการให้บริการสารนิเทศของห้องสมุด เพ�ือให้ ผรู้ ับบริการไดร้ ับประโยชนส์ ูงสุด วตั ถุประสงค์และเป้ าหมาย ห้องสมุดยงั ไม่ไดถ้ ูกนบั เป็ นส่วนหน�ึงของโครงสร้างพ�ืนฐาน และนบั ว่าตอ้ งเป็ นสิ�งท�ีเพิ�มความ เป็นพิเศษใหห้ น่วยงาน หรือองคก์ รที�มีหอ้ งสมุดเป็นของตนเอง นบั เป็นสีสนั ของชุมชน หรือองคก์ ร หรือ หน่วยงานน�นั ๆ การจดั ต�งั หอ้ งสมุด จึงตอ้ งกาํ หนดวตั ถุประสงคแ์ ละเป้ าหมายใหช้ ดั เจน ทรัพยากรและการบริการ ห้องสมุดตอ้ งกาํ หนดรายการความตอ้ งการ วสั ดุ ครุภณั ฑ์ หนงั สือ สื�อต่างๆ ให้สอดคลอ้ งกบั วตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมุดและผรู้ ับบริการ ควรจดั ทาํ รายการมาตรฐานวสั ดุ ครุภณั ฑไ์ วด้ ว้ ยในส่วนของ การจดั บริการในห้องสมุด ตอ้ งกาํ หนดการบริการซ�ึงตอ้ งมีบริการท�ีจดั ประจาํ และการบริการในโอกาส ต่าง ๆ นอกจากน�ี ห้องสมุดยงั ตอ้ งกาํ หนดระเบียบขอ้ บงั คบั และมารยาทในการใชห้ ้องสมุด เนื�องจาก ห้องสมุดมีผูเ้ ข้าใช้โดยไม่จํากัดจาํ นวน และเพื�อให้เกิดความเป็ นระเบียบเรียบร้อย และจะทาํ ให้ ผูร้ ับบริการได้รับบริการอย่างทวั� ถึง และเท่าเทียมกนั ระเบียบ ขอ้ บงั คบั น�ีจะเป็ นหลกั ปฏิบตั ิสําหรับ ผรู้ ับบริการ ซ�ึงระเบียบ ขอ้ บงั คบั มารยาทเหล่าน�ี จะแตกต่างไปตามแต่วฒั นธรรมองคก์ ร ผู้รับผดิ ชอบและคณะกรรมการ ผรู้ ับผดิ ชอบและคณะกรรมการ เป็นองคป์ ระกอบท�ีสาํ คญั ของหอ้ งสมุด คณะกรรมการหอ้ งสมุด ควรเป็ นบุคคลที�ให้ความสนใจในกิจการของห้องสมุด คณะกรรมการจะมีบทบาท ช�ีนาํ และผลกั ดนั ให้ เกิดหอ้ งสมุดข�ึนมาได้ การกาํ หนดนโยบาย และวตั ถุประสงค์ในการจดั ต�ังห้องสมุด นโยบายของห้องสมุดเป็ นสิ�งสาํ คญั ท�ีสุด และตอ้ งมาก่อนสิ�งอื�นใด เพราะเป็ นเคร�ืองบงั คบั การวาง รูปแบบของสถานท�ี การเลือกหนงั สือ รวมท�งั งานต่าง ๆ ของหอ้ งสมุด การกาํ หนดนโยบายและวตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมุด ตอ้ งชดั เจน และกาํ หนดเรื�องงานบริการต่าง ๆ เพื�อให้บรรลุวตั ถุประสงคน์ �นั ๆ นโยบายต่าง ๆ ที�กาํ หนดน�นั มุ่งหมายให้สามารถปฏิบตั ิงาน ภารกิจของ หอ้ งสมุดไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ เช่น การกาํ หนดเวลา เปิ ด - ปิ ด การกาํ หนดบริการต่าง ๆ บริการยมื -คืน บริการสืบคน้ และการจดั วางพ�ืนที�การใหบ้ ริการ เป็นตน้

55    นโยบายของห้องสมุดแต่ละแห่งจะแตกต่างกนั ออกไป ท�งั น�ีจะตอ้ งศึกษาความตอ้ งการของ หน่วยงาน เพ�ือการกาํ หนดให้ครอบคลุมกบั การปฏิบตั ิงานไดเ้ ป็ นอย่างดี นโยบายของห้องสมุดแต่ละ ประเภทจะแตกต่างกัน เช่น ผูท้ ี�ได้รับมอบหมายให้ดาํ เนินการจดั ต�งั ห้องสมุดตอ้ งมีความรู้เกี�ยวกับ ห้องสมุดและองคป์ ระกอบของห้องสมุด เพ�ือให้การดาํ เนินการจดั ต�งั เป็ นไปอย่างมีประสิทธิภาพ ควร พิจารณาองคป์ ระกอบของหอ้ งสมุดที�มีประสิทธิภาพ มีดงั น�ี 1. คณะอาํ นวยการหอ้ งสมุดตอ้ งมีความสนใจในกิจการของหอ้ งสมุด 2. บรรณารักษม์ ีคุณวฒุ ิเหมาะสม มีความรู้ในทางวิชาบรรณารักษศาสตร์ มีบุคลิกลกั ษณะดี มี ความสนใจในหนงั สือ และผใู้ ชบ้ ริการ มีความขยนั หมน�ั เพียร 3. ไดร้ ับเงินอุดหนุนเป็ นประจาํ โดยสม�าํ เสมอ และเพียงพอแก่การจา้ งเจา้ หนา้ ท�ี ซ�ือหนงั สือ วสั ดุ รักษาและซ่อมแซมสถานท�ี ใชจ้ ่ายในดา้ นต่าง ๆ ตลอดจนการใหบ้ ริการ 4. มีหนงั สือมากพอแก่ความตอ้ งการของแต่ละคน แต่ละกลุ่ม มีเพ�ิมข�ึนและทนั สมยั อยเู่ สมอ 5. มีสถานที�อยใู่ นศูนยก์ ลาง และเป็นที�สวยงามดึงดูดความสนใจ 6. มีวตั ถุประสงคแ์ น่นอน และมีการจดั ใหบ้ ริการต่าง ๆ เพ�อื ใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคน์ �นั ๆ การเตรียมการเพอื� จดั ต�ังห้องสมุด 1. จดั ต�งั คณะกรรมการ มีผบู้ งั คบั บญั ชาสูงสุดของหน่วยงานเป็นประธานโดยตาํ แหน่ง และเลือก ตวั บุคคลท�ีจะเป็ นบรรณารักษ์ คดั เลือกผูท้ ี�ทาํ งานอยแู่ ลว้ แต่ไม่มีความรู้ทางดา้ นห้องสมุดให้ไปอบรม การดาํ เนินงานหอ้ งสมุด ซ�ึงสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ จดั ข�นึ เป็นคราว ๆ ไป 2. คณะกรรมการควรศึกษาเร�ืองราวเกี�ยวกบั หอ้ งสมุด โดยอ่านหนงั สือเกี�ยวกบั การจดั ต�งั หอ้ งสมุด ไปศึกษาดูงานจากห้องสมุดท�ีมีชื�อเสียง หรือเขียนจดหมายขอคาํ แนะนาํ จากสมาคมห้องสมุดแห่ง ประเทศไทยฯ เป็นตน้ 3. ชกั ชวนใหผ้ ใู้ ชบ้ ริการหอ้ งสมุดประเภทต่าง ๆ เกิดความสนใจทราบวา่ หอ้ งสมุดใหบ้ ริการ ต่าง ๆ เช่น จดั ประชุม จดั ทาํ แผน่ พบั ลงขา่ วในหนงั สือพิมพ์ ในเวบ็ ไซต์ 4. คณะกรรมการประชุมเพอ�ื 1) วางนโยบาย เวลาเปิ ด-ปิ ดทาํ การ การใหย้ มื ฯลฯ และวตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมุด 2) เตรียมโครงร่างการดาํ เนินงานต่อไปเป็นข�นั ๆ ร่วมกบั บรรณารักษ์ และผเู้ ชี�ยวชาญ ทางดา้ นหอ้ งสมุด 3) เตรียมงบประมาณสาํ หรับการจดั ต�งั และงบประมาณสาํ หรับการดาํ เนินงานต่อไป • เขียนโครงการเสนอผบู้ งั คบั บญั ชาเพ�อื อนุมตั ิ

6 6    • เริ�มดาํ เนินงาน ดงั น�ี (1) สถานที� การปรับปรุงสถานท�ีตอ้ งมีแบบแปลนที�บรรณารักษแ์ ละสถาปนิก ทาํ งานร่วมกนั (2) ครุภณั ฑ์ ไดแ้ ก่ โตะ๊ อ่านหนงั สือ ช�นั วางหนงั สือ เกา้ อ�ี โตะ๊ ทาํ งาน ฯลฯ ออกแบบและดาํ เนินการสร้าง (3) เครื�องใชใ้ นหอ้ งสมุด เช่น เหลก็ ก�นั หนงั สือไม่ใหล้ ม้ บตั รต่าง ๆ (4) คดั เลือกและจดั หาทรัพยากรหอ้ งสมุด อาทิ หนงั สือ นิตยสาร และ โสตทศั นวสั ดุ จดั ทาํ บญั ชีไวใ้ หเ้ รียบร้อยวา่ ส�ิงใดท�ีจะตอ้ งซ�ือ ส�ิงใดที�ขอได้ (5) จดั ซ�ือหนงั สือ จดั หมวดหมู่ ทาํ รายการหนงั สือ เตรียมหนงั สือใหบ้ ริการ (6) จดั หนงั สือเขา้ ท�ี หลงั จากไดจ้ ดั ครุภณั ฑเ์ ขา้ ที�เรียบร้อยแลว้ 5. ทาํ พิธีเปิ ดหอ้ งสมุด เพอื� ประชาสมั พนั ธ์ใหท้ ราบโดยทว�ั กนั และเป็นที�สนใจโดยเฉพาะ กลุ่มเป้ าหมาย สถานทแ�ี ละทต�ี �งั ห้องสมุด การจดั สถานที�สาํ หรับหอ้ งสมุดตอ้ งคาํ นึงถึงความจาํ เป็นบางประการ อาทิ พ�ืนที�เพยี งพอ สวยงาม และสะดวก สบาย มีบรรยากาศทนั สมยั สามารถประยุกตใ์ ชพ้ �ืนที�ประโยชน์ไดต้ ามวตั ถุประสงค์ มี ความทนทาน แขง็ แรง และปลอดภยั รวมท�งั รองรับการขยายตวั ในอนาคต ห้องสมุดต้องมพี นื� ทเ�ี พยี งพอสําหรับใช้งาน ดงั น�ี • สถานท�ีเกบ็ และวางหนงั สือ และวสั ดุหอ้ งสมุดอ�ืน ๆ ข�ึนอยกู่ บั นโยบายในการ จดั เกบ็ วา่ จะแยกหนงั สืออะไรเป็นพิเศษ • พ�ืนที�อ่านหนงั สือ • พ�ืนที�สาํ หรับบริการส�ืออิเลก็ ทรอนิกส์ • พ�ืนที�สาํ หรับจดั กิจกรรมต่าง ๆ • พ�ืนท�ีสาํ หรับปฏิบตั ิงานของเจา้ หนา้ ที� เช่น จดั หมู่ ลงทะเบียน ซ่อมหนงั สือ • พ�ืนที�สาํ หรับเกบ็ วสั ดุ อุปกรณ์ ประกอบการทาํ งานของบรรณารักษ์ เช่น บตั ร หนงั สือต่าง ๆ เคร�ืองใชส้ าํ นกั งาน แบบพมิ พต์ ่าง ๆ • อุปกรณ์เครื�องใชใ้ นการทาํ ความสะอาดหอ้ งสมุด

77    สถานท�ีสาํ หรับสวสั ดิการของผใู้ ชแ้ ละเจา้ หนา้ ท�ีหอ้ งสมุด เช่น หอ้ งน�าํ หอ้ ง รับประทานอาหาร พ�ืนท�ีของหอ้ งสมุดอาจแบ่งเป็นส่วนตามเกณฑท์ ี�กาํ หนดไว้ เพ�อื เป็นแนวทาง ดงั น�ี o ที�รับ-จ่ายหนงั สือใหย้ มื ร้อยละ 10.2 ของเน�ือท�ีท�งั หมด o ท�ีเกบ็ หนงั สือ ร้อยละ 17.8 ของเน�ือที�ท�งั หมด o หอ้ งอ่านหนงั สือ ร้อยละ 49.2 ของเน�ือที�ท�งั หมด o ท�ีทาํ งานของเจา้ หนา้ ท�ี ร้อยละ 7.8 ของเน�ือท�ีท�งั หมด o ที�จดั กิจกรรมต่าง ๆ ร้อยละ 10 ของเน�ือที�ท�งั หมด o หอ้ งน�าํ บนั ได ที�เกบ็ ของ ร้อยละ 5 ของเน�ือท�ีท�งั หมด o อื�น ๆ ร้อยละ 4 ของเน�ือท�ีท�งั หมด ห้องสมุดควรมคี วามสวยงาม และสะดวกสบาย ดงั น�ี ความสวยงามของห้องสมุด ประกอบดว้ ย แบบอาคาร คาํ นึงถึงการใชว้ า่ จะใชท้ าํ อะไรบา้ ง แลว้ จึงคิดถึงทรวดทรง สี เป็นเครื�องดึงดูดสายตาอยา่ งหน�ึง ใชส้ ีที�สวยงามเยน็ ตาทาํ ใหร้ ู้สึกสบายใจ วสั ดุท�ีใชใ้ นการก่อสร้าง เช่น ซิเมนตบ์ ลอ๊ ก หินอ่อนสีต่าง ๆ กระจก กระเบ�ืองยาง ลายไม้ เพ�อื ความสวยงาม การจดั วางครุภณั ฑภ์ ายในหอ้ ง เช่น โตะ๊ กลม โตะ๊ สี�เหลี�ยม เกา้ อ�ีธรรมดา เกา้ อ�ีนวม จดั ใหเ้ ป็นระเบียบ ไม่เบื�อตา การตกแต่งต่าง ๆ เช่น ผา้ ม่าน ภาพเขยี น ตน้ ไม้ ดอกไม้ โคมไฟ โบราณวตั ถุบางชิ�น จดั ไวแ้ ต่พองามไม่มากไป จดั ป้ ายนิทรรศการ ความสะอาด ความเป็ นระเบียบ ความสะดวกสบายของผู้ใช้ ประกอบดว้ ย พ�นื ท�ีสาํ หรับนง�ั อ่านเพียงพอ ไม่เบียดเสียด ยดั เยยี ดจนเกินไป เขา้ ถึงช�นั หนงั สือได้ และสามารถเลือกหยบิ หนงั สือที�ตอ้ งการได้ หอ้ งอ่านหนงั สือมีแสงสวา่ งเพียงพอ หอ้ งอ่านหนงั สือมีอากาศถ่ายเทเสมอ

8 8    • หอ้ งอ่านหนงั สือปราศจากเสียงรบกวน • สะดวกในการติดต่อ โตะ๊ รับจ่ายหนงั สืออยใู่ นที�ที�จะเดินไปถึงไดง้ ่าย มีป้ ายบอก ตามจุดต่าง ๆ ของหอ้ งสมุด • ความสบายในการใชห้ อ้ งน�าํ หอ้ งรับประทานอาหาร ห้องสมุดควรมีพนื� ทใ�ี ช้สอยตามประโยชน์และวตั ถุประสงค์ การจดั สถานที� จะกาํ หนดวา่ หน่วยงานไหนอยตู่ รงไหนตอ้ งคิดถึงความสัมพนั ธ์กบั ผใู้ ชแ้ ละบริการ และความสมั พนั ธ์ระหวา่ งหน่วยงานต่อหน่วยงานภายในหอ้ งสมุด คอื • ทางเขา้ ออกหอ้ งสมุด ควรอยใู่ นท�ีใกลถ้ นนหรือทางเดิน เป็นบริเวณที�คนเดินผา่ นแลว้ แยกไปตามที�ต่าง ๆ แลว้ แต่ขนาดของหอ้ งสมุด • หอ้ งอ่านหนงั สือ ควรอยใู่ นท�ีใกลท้ างเขา้ ถึงไดง้ ่าย ใกลท้ างเขา้ • ท�ีสาํ หรับจดั นิทรรศการควรอยใู่ นที�เห็นไดง้ ่าย ตรงทางเขา้ • หอ้ งน�าํ สาํ หรับผใู้ ชห้ อ้ งสมุด หอ้ งน�าํ สาํ หรับเจา้ หนา้ ที� สถานท�ีต�งั ความสะดวก • หอ้ งทาํ งานของเจา้ หนา้ ท�ี ควรมีทางเขา้ เป็นพเิ ศษเพือ� ใหไ้ ปถึงหอ้ งทาํ งานไดส้ ะดวก ไม่ตอ้ งผา่ นบริเวณท�ีใหบ้ ริการแก่ผใู้ ช้ • เคานเ์ ตอร์รับ-จ่ายหนงั สือ ควรต�งั อยใู่ กลท้ างเขา้ ออกใหค้ นติดต่อไปถึงไดส้ ะดวก และ เจา้ หนา้ ท�ีสามารถดูแลไดท้ ว�ั ถึง • ที�อ่านวารสารและหนงั สือพมิ พ์ ควรอยใู่ กลท้ างเขา้ ออกเขา้ ถึงไดง้ ่าย ดูแลควบคุมง่าย • ช�นั หนงั สืออยใู่ นท�ีเห็นไดช้ ดั • โตะ๊ เจา้ หนา้ ท�ีบริการตอบคาํ ถามอยใู่ กลห้ นงั สืออา้ งอิงและเคานเ์ ตอร์รับ-จ่ายหนงั สือ • คอมพวิ เตอร์สืบคน้ ขอ้ มูล ควรอยรู่ ะหวา่ งหนงั สืออา้ งอิงและหนงั สือทว�ั ไป และใกล้ บริเวณยมื -คืนทรัพยากรหอ้ งสมุด • ป้ ายหรือตูน้ ิทรรศการอยใู่ กลท้ างเขา้ • หนงั สือสาํ หรับเดก็ อยใู่ กลท้ างเขา้ ถา้ หอ้ งสมุดมี 2 ช�นั ควรอยชู่ �นั ล่าง ห้องสมุดควรมคี วามทนทานและปลอดภยั ความทนทาน หมายถึง วสั ดุที�ใชใ้ นการก่อสร้างควรเลือกวสั ดุท�ีทนทาน ทนแดด ทนฝน ทนไฟ ผรู้ ับเหมา ผอู้ อกแบบหรือที�ปรึกษา ควรเป็นผชู้ าํ นาญงาน มีฝีมือประณีต ละเอียดรอบคอบซื�อตรง

99    ความปลอดภยั หมายถึง ปลอดภยั จาก ปลวก มอด ฝน อคั คีภยั มีทางหนีไฟ เครื�องดบั เพลิงใน หอ้ งสมุด กลอนประตู หนา้ ต่างแขง็ แรง ปลอดภยั จากโจรผรู้ ้าย ห้องสมุดควรคาํ นึงถงึ การขยายตวั ในอนาคต หอ้ งสมุดจะตอ้ งขยายตวั เป็น 2 เท่า เผอ�ื เวลา 20-25 ปี การก�นั ฝาหอ้ งควรก�นั อยา่ งลาํ ลอง ไม่ใช่ทาํ ถาวรเพอ�ื จะไดข้ ยายในเวลาต่อไป หากเป็นการสร้างอาคาร ควรกาํ หนดเน�ือที� เตม็ ที� 20-25 ปี เสียก่อน แลว้ คอ่ ย ๆ สร้างทีละส่วนตามกาํ ลงั เงิน ไปจนครบโครงการ เลือกท�ีต�งั ใหม้ ีบริเวณกวา้ งขวาง พอจะขยายออกไปอีกได้ ภาพประกอบท�ี 1 การออกแบบ Library Floor Plan แหล่งที�มา http://library.nd.edu/architecture/about/1stFloor.shtml 1. หอ้ งอา่ นหนงั สือ/หนงั สือทว�ั ไป 11. โซฟา 2. ช�นั หนงั สือทว�ั ไป 12. หนงั สือใหม่ 3. ช�นั หนงั สือ 13. ข่าวสาร/นิทรรศการ 4. แผนท�ี & ลกู โลก 14. หนงั สือพิมพ์ 5. หอ้ งหนงั สืออา้ งอิง 15. มุมเดก็ /เยาวชน 6. หอ้ งประชุม/กลุ่มยอ่ ย 7. หอ้ งทาํ งานบรรณารักษ์ 16. บริการยมื คืน 8. มุมถ่ายเอกสาร 17. ช�นั DVD/CD-ROM 9. หอ้ งส�ือโสตทศั น์ 18. หอ้ งสื�อโสตทนั น์ ดหู นงั ฟังเพลง 10. โซฟา 19. บริการคอมพวิ เตอร์ 20. บริการคอมพิวเตอร์

10 10    ตวั อย่างการจดั ทาํ โครงการห้องสมุด ห้องสมุดระดบั อุดมศึกษา : ห้องสมุดวทิ ยาลยั เซนต์หลยุ ส์ นโยบาย 1. สร้างศกั ยภาพสู่ความเป็นสถาบนั อุดมศึกษาท�ีมีคุณภาพ 2. ส่งเสริมการจดั การศึกษาที�มงุ่ สร้างคุณค่าและศกั ด�ิศรีมนุษย์ 3. ส่งเสริมบริการวชิ าการและร่วมมือกบั ชุมชนดว้ ยความรักและเอ�ืออาทร 4. ส่งเสริมการประกนั คุณภาพการศึกษา 5. ส่งเสริมการวจิ ยั และงานสร้างสรรคท์ ี�เนน้ การพฒั นาองคค์ วามรู้ดา้ นสุขภาพและศกั ด�ิศรี มนุษย์ 6. ส่งเสริมใหเ้ กิดเครือขา่ ยในระดบั นานาชาติ 7. สร้างระบบและกระบวนการบริหารที�เอ�ืออาทร คล่องตวั และตรวจสอบได้ 8. สร้างกิจกรรมที�เพมิ� ประสิทธิภาพในการหารายได้ 9. ส่งเสริมและทาํ นุบาํ รุงศิลปวฒั นธรรมไทยและนานาชาติ 10. ส่งเสริมการดาํ เนินชีวิตบนพ�นื ฐานเศรษฐกิจพอเพียง ปรัชญา วิทยาลยั เซนตห์ ลุยส์เชื�อมน�ั ในปรัชญา “เมตตากรุณาอยทู่ ี�ใด พระเจา้ สถิตที�นน�ั ” จะทาํ ใหบ้ ณั ฑิตที�สาํ เร็จ การศึกษามีคุณภาพ มีความรู้ และมีความชาํ นาญในศาสตร์เฉพาะสาขา รวมท�งั รอบรู้ในศาสตร์อื�น ๆ ที� เก�ียวขอ้ ง สามารถประกอบวชิ าชีพบนพ�นื ฐานความรักและเมตตาธรรม ส่งเสริมคุณค่าและศกั ด�ิศรีของ มนุษย์ เป็นผใู้ ฝ่ รู้รักการศึกษาคน้ ควา้ และเป็นผนู้ าํ ในการพฒั นาตนเอง วิชาชีพ และสงั คมอยา่ งต่อเนื�อง เพื�อสร้างสรรคค์ วามผาสุกและคุณภาพชีวติ ของประชาชนทว�ั ไป ปณธิ าน วิทยาลยั เซนตห์ ลุยส์ตระหนกั ถึงความสาํ คญั ในการปลูกฝังคุณธรรมใหก้ บั นกั ศึกษา จึงมีคาํ ขวญั วา่ “ความรู้คู่ความดี” โดยมีปณิธานที�จะทาํ ใหผ้ สู้ าํ เร็จการศึกษามีคุณธรรม 12 ประการของวิทยาลยั เพราะ คุณธรรมเหล่าน�ีจะส่งผลใหผ้ สู้ าํ เร็จการศึกษาทุกคนเป็นผทู้ ี�เปี� ยมลน้ ไปดว้ ยความเมตตาต่อผอู้ ื�น มีความ เอ�ืออาทรต่อมนุษย์ มีคุณภาพชีวติ ท�ีดี และตอนสนองปรัชญา “เมตตากรุณาอยทู่ �ีใด พระเจา้ สถิตท�ีนนั� ” คุณธรรม 12 ประการที�วทิ ยาลยั ตอ้ งการจะปลกู ฝังใหน้ กั ศึกษา ไดแ้ ก่ ความซ�ือตรง ความรักเพอ�ื นมนุษย์ ความเมตตา กรุณา ความสละตน ความขม่ ใจ ความอดทน ความจริงใจ ความเพยี ร ความมีจรรยาวชิ าชีพ ความนอบนอ้ มสุภาพ ความมีวาจาดี และความสะอาดกายใจ

1111    วสิ ัยทศั น์ วทิ ยาลยั เซนตห์ ลุยส์เป็นสถาบนั การศึกษาท�ีมุ่งพฒั นาความเป็นมนุษยอ์ ยา่ งสมบูรณ์ มีเมตตาธรรม ความ เอ�ืออาทร และส่งเสริมศกั ด�ิศรีมนุษย์ มุ่งพฒั นาองคค์ วามรู้ดา้ นสุขภาพอยา่ งต่อเนื�องสู่ระดบั ชาติและ นานาชาติ พนั ธกจิ 1. จดั การศึกษาท�ียดึ หลกั การสร้างความเป็นมนุษยอ์ ยา่ งสมบรู ณ์ โดยเนน้ การบรู ณาการหลกั ศาสนา และ จริยธรรมเขา้ ในสาระทางวิชาการ 2. ใหบ้ ริการวชิ าการแก่สงั คมและเพ�อื นมนุษยใ์ นทกุ ช่วงวยั ชีวิต 3. คน้ ควา้ วจิ ยั ท�ีเนน้ การพฒั นาองคค์ วามรู้ดา้ นสุขภาพและศกั ด�ิศรีมนุษย์ 4. สร้างชุมชนท�ีมีความรักและเอ�ืออาทร 5. มุ่งสร้างความเป็นสากลในการจดั การศึกษา และพฒั นาเครือข่ายนานาชาติ 6. สร้างความเขา้ ใจและทาํ นุบาํ รุงศิลปวฒั นธรรมไทยและนานาชาติ 7. มุ่งสร้างพฤติกรรมการดาํ เนินชีวติ ตามปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง ระเบยี บการใช้ห้องสมุด ข้อ 1 ข้อปฏบิ ตั สิ ําหรับผู้ใช้ห้องสมุด 1. โปรดแต่งกายสุภาพ 2. หา้ มนาํ กระเป๋ า ถุง ยา่ ม เขา้ ไปในหอ้ งสมุด 3. ตอ้ งแสดงบตั รประจาํ ตวั ก่อนเขา้ ใชห้ อ้ งสมดุ ทุกคร�ัง 4. ตอ้ งสาํ รวมกิริยาวาจา ไม่ส่งเสียงดงั รบกวนผอู้ �ืน 5. หา้ มใชส้ มุด หนงั สือ หรือส�ิงของวางจองท�ีนง�ั 6. หา้ มนาํ อาหารและเคร�ืองดื�มเขา้ มารับประทานในหอ้ งสมุด 7. การใชเ้ ครื�องมือส�ือสารทุกชนิด จะตอ้ งปฏิบตั ิตามท�ีหอ้ งสมุดกาํ หนดดงั น�ี 8. เปิ ดเสียงใหเ้ บาท�ีสุด หรือเปิ ดระบบสนั� 9. วางเคร�ืองมือสื�อสารใหใ้ กลท้ �ีสุด เพอ�ื ท�ีจะสามารถรับไดอ้ ยา่ ง รวดเร็ว 10. เดินออกไปนอกหอ้ งสมุดหากตอ้ งสนทนานาน เนื�องจากจะเป็น การรบกวนผอู้ ื�น 11. งดใชเ้ คร�ืองมือสื�อสารในขณะติดต่อกบั เจา้ หนา้ ท�ี ณ จุดบริการต่าง ๆ 12. ไม่ฉีก ทาํ ลาย หรือกระทาํ การใด ๆ ที�ทาํ ใหส้ ิ�งพิมพห์ รือทรัพยส์ ินของหอ้ งสมุดชาํ รุดเสียหาย 13. ไม่นาํ ทรัพยากรสารสนเทศของหอ้ งสมุดออกไปภายนอกหอ้ งสมุด โดยมิไดย้ มื ตามระเบียบ การยมื ผจู้ งใจฝ่ าฝืนจะไดร้ ับการลงโทษตามระเบียบ 14. ตอ้ งใหเ้ จา้ หนา้ ที�ตรวจสิ�งของท�ีจะนาํ ออกจากหอ้ งสมุดทุกคร�ัง

12 12    ข้อ 2 การดาํ เนินการต่อผู้ละเมดิ ข้อปฏบิ ตั ิ 1. ตกั เตือน 2. เม�ือไดร้ ับการตกั เตือนแลว้ ยงั ไม่ปฏิบตั ิตามระเบียบจะถกู เชิญใหอ้ อกนอกหอ้ งสมุด 3. ผใู้ ชท้ ี�ฉีก ทาํ ลาย หรือกระทาํ การใด ๆ ที�ทาํ ใหส้ ิ�งพิมพห์ รือทรัพยส์ ินของหอ้ งสมุดชาํ รุดเสียหาย จะถูกดาํ เนินการดงั น�ี o ปรับ 3 เท่าของราคาหนงั สือ และ ตดั สิทธ�ิการใชบ้ ริการ 1 ภาคการศึกษา ในกรณีที�เป็น สมาชิกหอ้ งสมุด หรือตดั สิทธ�ิการใชบ้ ริการหอ้ งสมุดตลอดไปในกรณีเป็น บุคคลภายนอก และแจง้ คณะ สาํ นกั สถาบนั และ / หรือหน่วยงานตน้ สงั กดั เพือ� ดาํ เนินการทางวนิ ยั ต่อไป 4. ผใู้ ชท้ �ีนาํ ทรัพยากรสารสนเทศของหอ้ งสมุดออกไปภายนอกหอ้ งสมุด โดยมิไดย้ มื ตามระเบียบ การยมื (ลกั ทรัพย)์ จะถูกดาํ เนินการดงั น�ี o ปรับ 10 เท่าของราคาหนงั สือ ตดั สิทธ�ิการใชบ้ ริการ 1 ภาคการศึกษา ในกรณีที�เป็น สมาชิกหอ้ งสมุด หรือตดั สิทธ�ิการใชบ้ ริการหอ้ งสมุดตลอดไปในกรณีเป็น บุคคลภายนอก และ แจง้ คณะ สาํ นกั สถาบนั และ / หรือหน่วยงานตน้ สงั กดั เพื�อ ดาํ เนินการทางวินยั ต่อไป ห้องสมุดโรงเรียน : ห้องสมุดโรงเรียนสวนกหุ ลาบวทิ ยาลยั วสิ ัยทศั น์ ศูนยก์ ลางความรู้ ควบคูเ่ ทคโนโลยี มุ่งใหเ้ ป็นคนดีมีคุณธรรม พนั ธกจิ มุ่งจดั หา จดั ระบบจดั เกบ็ และการใหบ้ ริการเพ�ือสนบั สนุนการเรียนการสอน การศึกษา ค้นคว้าด้วยตนเอง เพ�ือความเป็ นเลิศทางวิชาการและการมุ่งพัฒนาคุณภาพของ สถานศึกษาสู่มาตรฐานโดยการจดั การศึกษาท�ีมีประสิทธิภาพ บทบาทหน้าที� หอ้ งสมุดโรงเรียนสวนกหุ ลาบวิทยาลยั มีหนา้ ที�หลกั ดงั ต่อไปน�ี 1. ส่งเสริมและสนบั สนุนการเรียนการสอนของโรงเรียน 2. การบริการทรัพยากรสารสนเทศ 3. การใหบ้ ริการดา้ นวชิ าการแก่ครูและนกั เรียน และบุคลากรภายนอก 4. ส่งเสริมการเรียนรู้ ท�งั ในหลกั สูตรและนอกหลกั สูตรและการศึกษาตลอดชีวติ 5. จดั หาสารสนเทศใหม้ ีปริมาณที�เพียงพอต่อความตอ้ งการและมีคุณภาพ 6. พฒั นาคุณภาพของหอ้ งสมุดใหท้ นั ต่อความกา้ วหนา้ ของเทคโนโลยสี ารสนเทศ 7. ส่งเสรมการเขา้ ถึงขอ้ มูลท�งั ภายในและภายนอกหอ้ งสมุด 8. ส่งเสริมและพฒั นาบุคลากรใหม้ ีความรู้ความสามารถทนั ต่อความกา้ วหนา้ ของโลก

  1133  แผนผงั การบริหารงานห้องสมุดโรงเรียน เวลาทาํ การ เปิ ดทาํ การ วนั จนั ทร์-วนั ศุกร์ เปิ ดบริการเวลา 07.00 - 18.00 น. วนั เสาร์ เปิ ดทาํ การเวลา 07.00 - 14.00 น. (เฉพาะวนั ที�เปิ ดสอนเสริมวนั เสาร์) ผมู้ ีสิทธิเขา้ ใชห้ อ้ งสมุด ครู-อาจารย์ นกั เรียนปัจจุบนั ศิษยเ์ ก่า และผปู้ กครองนกั เรียน ระเบยี บการยมื -คนื 1. หนงั สือ วดิ ีทศั น์ และเทปบนั ทึกเสียงครู-อาจารย์ ยมื 10 เล่ม/สปั ดาห์ 2. นกั เรียนมธั ยมปลาย ยมื 5 เล่ม/สปั ดาห์ 3. นกั เรียนมธั ยมตน้ ยมื 5 เล่ม/สปั ดาห์ 4. หนงั สือส่งคืนชา้ กวา่ กาํ หนด ปรับวนั ละ 1 บาท/เล่ม 5. วดิ ีทศั นส์ ่งคืนชา้ กวา่ กาํ หนด ปรับวนั ละ 2 บาท/มว้ น 6. หนงั สือสูญหายหรือชาํ รุด ตอ้ งชดใชต้ ามราคาท�ีหอ้ งสมุดกาํ หนด 7. วิดีทศั น์หาย ตอ้ งชดใชเ้ ป็นเงินค่าปรับจาํ นวน 200 บาท/มว้ น 8. นกั เรียนท�ีไม่คืนหนงั สือก่อนสิ�นภาคเรียน จะงดแจง้ ผลการสอบ ข้อปฏิบตั ใิ นการใช้ห้องสมุด 1. นกั เรียนตอ้ งแต่งกายเคร�ืองแบบนกั เรียน หรือแต่งกายสุภาพ 2. ไม่นาํ ถุง กระเป๋ า แฟ้ มเขา้ หอ้ งสมุด ใหฝ้ ากในตเู้ กบ็ ของหนา้ หอ้ งสมุด 3. ไม่นาํ อาหารและเครื�องดื�มเขา้ มาในหอ้ งสมุด

14 14    4. หนงั สืออ่านเสร็จแลว้ นาํ ไปเกบ็ ที�รถเขน็ ที�จดั ไว้ 5. วารสารและหนงั สือพมิ พอ์ ่านแลว้ เกบ็ เขา้ ที�ใหเ้ รียบร้อย 6. ใชว้ สั ดุสิ�งพมิ พด์ ว้ ยความระมดั ระวงั ไม่ตดั ฉีก ทาํ ลาย 7. ไม่เล่นหรือส่งเสียงดงั ในหอ้ งสมุด 8. ไม่คุยโทรศพั ทใ์ นหอ้ งสมุด 9. ใหเ้ จา้ หนา้ ที�ตรวจหนงั สือหรือส�ิงของทุกคร�ังท�ีออกจากหอ้ งสมุด ห้องสมุดประชาชน : ห้องสมุดประชาชนอาํ เภอบ้านหม�ี จงั หวดั ลพบุรี หอ้ งสมุดประชาชนอาํ เภอบา้ นหม�ี มีนโยบาย ดงั น�ี 1. เป็นแหลง่ เรียนรู้ท�ีทนั สมยั และใหบ้ ริการอยา่ งทวั� ถึง 2. มีการพฒั นาการใหบ้ ริการอยา่ งมีระบบและอาํ นวยความสะดวกแก่ผใู้ ชบ้ ริการที�มีประสิทธิภาพ 3. มีการพฒั นาบุคลากรของหอ้ งสมุดใหม้ ีความรู้ความสามารถเหมาะสาํ หรับการบริการ ห้องสมุดประชาชน : ห้องสมุดประชาชนอาํ เภอมญั จาครี ี นโยบายหอ้ งสมุดประชาชนอาํ เภอมญั จาคีรี ปี 2554 1. การส่งเสริมการอ่าน 1.1 พฒั นาระดบั ความสามารถในการอ่านของประชาชนทุกกลุ่มเป้ าหมายใหไ้ ดร้ ะดบั อ่าน คล่อง เขียนคล่อง และอ่านเชิงคิดวิเคราะห์พ�นื ฐาน โดยผา่ นกระบวนการปฏิรูปการเรียนการสอนท�ีมี ประสิทธิภาพ 1.2 พฒั นาคนไทยใหม้ ีนิสยั รักการอ่าน ใฝ่ เรียน ใฝ่ รู้ โดยปลูกฝังและสร้างเจตคติใหเ้ ห็น คุณค่าและประโยชนข์ องการอ่าน ประชาสมั พนั ธ์ส่งเสริมใหท้ ุกคนมีส่วนร่วมและกาํ หนดมาตรการจูงใจ เครือขา่ ยส่งเสริมการอ่าน 1.3 ส่งเสริมใหม้ ีการสร้างบรรยากาศ และส�ิงแวดลอ้ มท�ีเอ�ือต่อการอ่าน ใหเ้ กิดข�นึ ใน สงั คมไทย โดยสนบั สนุนการพฒั นาแหล่งการอ่านใหเ้ กิดข�ึนอยา่ งกวา้ งขวาง และหลากหลายรวมท�งั มี ความพร้อมในดา้ นส�ืออุปกรณ์ท�ีสนบั สนุนการอ่าน และจดั กิจกรรม 1.4 ส่งเสริมและสนบั สนุนการสร้างเครือข่ายส่งเสริมการอ่านโดยจดั ใหม้ ีอาสาสมคั ร ส่งเสริมการอ่านในทุกตาํ บล 2. ห้องสมุดประชาชนมชี ีวติ 2.1 มุ่งเนน้ พฒั นาหอ้ งสมุดใหเ้ ป็นศูนยก์ ลางการเรียนรู้ตลอดชีวติ ของชุมชน 2.2 จดั บริการใหก้ บั ประชาชนอยา่ งครอบคลุมและทวั� ถึง โดยเนน้ การระดมทรัพยากรและ ความร่วมมือจากภาคีเครือขา่ ยในการดาํ เนินงาน

1155    2.3 จดั ทาํ โครงการพ�ืนฐานดา้ นเทคโนโลยสี ารสนเทศและการส�ือสารเพื�อเช�ือมโยงกบั แหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ สาํ หรับใหบ้ ริการในหอ้ งสมุดประชาชน 2.4 จดั กิจกรรมส่งเสริมการเรียนรู้ในรูปแบบท�ีหลากหลายท�งั ภายในและภายนอกหอ้ งสมุด เพอ�ื ปลูกฝังนิสยั รักการอ่าน และพฒั นาศกั ยภาพการเรียนรู้ดว้ ยตนเองของประชาชน 2.5 จดั หน่วยบริการเคลื�อนท�ีพร้อมอุปกรณ์เพอ�ื ส่งเสริมการอ่านและการเรียนรู้แก่ ประชาชนในพ�นื ที�ต่าง ๆ 2.6 พฒั นาศกั ยภาพบุคลากร ท�ีรับผดิ ชอบการบริการของหอ้ งสมุดประชาชนใหม้ ี ความรู้ ความสามารถในการใหบ้ ริการสนบั สนุนการดาํ เนินงานหอ้ งสมุด 3 ดี 2.7 แสวงหาภาคีเครือข่ายเพ�ือใหเ้ กิดการมีส่วนร่วมในการสนบั สนุนการดาํ เนินงาน หอ้ งสมุดประชาชน

16 16    ตัวอย่างการเขยี นโครงการจัดต�งั ห้องสมุด 1. ชื�อโครงการ ตอ้ งมีความชดั เจน เหมาะสม เฉพาะเจาะจง และสื�อความหมายไดช้ ดั เจน เช่น • โครงการจดั ต�งั หอ้ งสมุด • โครงการปรับปรุงอาคารหอ้ งสมุด • โครงการจดั หาหนงั สือเพอื� ใหบ้ ริการ เป็นตน้ 2. หลกั การและเหตุผล อธิบายถึงปัญหา ความสาํ คญั ความจาํ เป็นที�ตอ้ งจดั ทาํ โครงการ โดยตอ้ งยดึ แนวทาง ทฤษฎี นโยบาย ตลอดจนความตอ้ งการในการจดั ต�งั หอ้ งสมุด เพ�ือเป็นการแสดงขอ้ มลู ที�มีน�าํ หนกั น่าเชื�อถือ และ ใหค้ วามสาํ คญั ของสถานการณ์ท�ีเกิดข�นึ โดยอา้ งอิงแหล่งที�มาของขอ้ มลู 3. วตั ถุประสงค์ เป็นการแสดงเจตจาํ นงในการดาํ เนินงาน แสดงใหเ้ ห็นถึงผลที�ตอ้ งการไวอ้ ยา่ งกวา้ งๆ อาจจะมี วตั ถุประสงคห์ ลกั วตั ถุประสงคร์ อง หรือวตั ถุประสงคท์ ว�ั ไป และวตั ถุประสงคเ์ ฉพาะกไ็ ด้ ในการเขียน วตั ถุประสงค์ ควรคาํ นึงถึงส�ิงต่อไปน�ี • ใชค้ าํ กริยาที�แสดงถึงความต�งั ใจ เช่น เพื�อส่งเสริม... เพื�อปรับปรุง.... เพ�อื เผยแพร่... เป็นตน้ • ระบุผลผลิต (Output) ผลลพั ธ์ (Outcome) ท�ีตอ้ งการใหเ้ กิดข�ึนในวตั ถุประสงคห์ น�ึงขอ้ • กาํ หนดเกณฑม์ าตรฐานของความสาํ เร็จท�ีวดั ไดใ้ นเชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพ • กาํ หนดช่วงเวลา พ�ืนท�ี หรือกลุ่มเป้ าหมาย • การเขียนวตั ถุประสงคข์ องโครงการตอ้ งสอดคลอ้ งกบั ความเป็นมาและความสาํ คญั ของ ปัญหา ตลอดจนสอดคลอ้ งกบั แผนงานหลกั ของหน่วยงานดว้ ย 4. เป้ าหมาย ระบุถึงผลลพั ธ์สุดทา้ ยของการดาํ เนินงานโครงการ ระบุส�ิงท�ีตอ้ งการทาํ อยา่ งชดั เจน และระบุ เวลาท�ีตอ้ งการจะดาํ เนินงานใหส้ าํ เร็จ 5. วธิ ีดําเนินการ รายละเอียดในการดาํ เนินการ การปฏิบตั ิ อาจแยกเป็นกิจกรรมยอ่ ย ๆ แสดงวธิ ีการดาํ เนินการ เป็นรูปธรรมอยา่ งชดั เจน สามารถตรวจสอบได้ รวมท�งั กรอบเวลาในการดาํ เนินการ อาจใชแ้ ผนผงั คุม กาํ หนดงานของแกนท์ (Gantt Chart) เป็นตน้

1177    6. ผู้รับผดิ ชอบ การแบ่งมอบความรับผดิ ชอบในการดาํ เนินงาน วา่ จะเป็น ใคร หรือหน่วยงานใด มีขอบเขตความ รับผดิ ชอบอยา่ งไร และเพอ�ื ประโยชน์ของการติดต่อประสานในแต่ละส่วน แต่ละกิจกรรม 7. งบประมาณ ประมาณการคา่ ใชจ้ ่ายของการดาํ เนินงานทุกกิจกรรม โดยแจกแจงรายละเอียดเป็นหมวดหมู่ เช่น หมวดคา่ ครุภณั ฑ์ หมวดค่าตอบแทน หมวดค่าก่อสร้าง เป็นตน้ การแจกแจงงบประมาณเป็นหมวดหมู่จะ ง่ายต่อการตรวจสอบความเป็นไปได้ และความเหมาะสม ควรระบุแหล่งการเงินวา่ มาจากท�ีใด โดยเฉพาะ หน่วยงานราชการ ควรตอ้ งปรึกษา ขอคาํ แนะนาํ จากแผนกการเงิน การคลงั ของหน่วยงาน 8. สถานท�ี กาํ หนดชดั เจนวา่ จะดาํ เนินการ ณ สถานท�ีแห่งใด เริ�มต�งั แต่การกาํ หนดสถานท�ีก่อสร้าง และทาํ การสาํ รวจสถานที� 9, ระยะเวลา ระบุระยะเวลาเริ�มตน้ และสิ�นสุดงานโครงการ ตามแผนผงั กาํ หนดงานท�ีไดว้ างไว้ 10. ผลประโยชน์ทคี� าดว่าจะได้รับ เมื�อการดาํ เนินโครงการเป็นไปตามแผนข�นั ตอน จนสาํ เร็จโครงการ จะไดป้ ระโยชนใ์ ดบา้ ง และ ใครท�ีจะไดร้ ับประโยชน์จากโครงการบา้ ง ท�งั เชิงปริมาณและคุณภาพ 11, การประเมนิ ผล แสดงรายละเอียดวา่ จะมีการควบคุมติดตามและประเมินผลโครงการ อยา่ งไร วิธีการ ระยะเวลา และเครื�องมือในการประเมินผล รวมท�งั ดชั นีช�ีวดั ความสาํ เร็จของโครงการ การเขยี นโครงการเป็นเรื�องสาํ คญั ผเู้ ขียนโครงการตอ้ งมีความเขา้ ใจ ความรู้ ขอ้ มลู ของหน่วยงาน และความรู้ดา้ นบรรณารักษ์ รวมท�งั เครือข่ายและความสามารถในการติดต่อประสานอยา่ งดียงิ� ซ�ึงจะช่วย ใหก้ ารเขยี นโครงการเขา้ ใจง่าย ปฏิบตั ิไดเ้ ป็นรูปธรรม และ มีความชดั เจนในการดาํ เนินงาน

18 18    ตัวอย่างการเขยี นโครงการห้องสมุด ความร่วมมอื ระหว่างตลาดหลกั ทรัพย์แห่งประเทศไทย และ สมาคมห้องสมุดแห่งประเทศไทย ” ในการจัดทาํ “ห้องสมุดเสริมปัญญา” 1. ทม�ี า สมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทย ในพระราชูปถมั ภส์ มเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรม ราชกมุ ารี ไดร้ ับอนุญาตเป็นทางราชการใหก้ ่อต�งั ไดเ้ มื�อวนั ท�ี 11 ตุลาคม 2497 ในระยะแรกไดร้ ับความ อนุเคราะห์จากท่านเจา้ คุณญาณวโรดม และ ม.จ.ชชั ชวลิต เกษมสนั ต์ ในการใชต้ ึกวรทยั กญั ญา ของวดั บวรนิเวศวหิ าร เป็นที�ต�งั สาํ นกั งานสมาคมฯ ต่อมาสมเดจ็ พระนางเจา้ สิริกิต�ิพระบรมราชินีนาถ ทรงพระ กรุณาโปรดเกลา้ ฯ รับสมาคมฯ ใหอ้ ยใู่ นพระอุปถมั ภข์ องสมเดจ็ พระเจา้ ลกู เธอ เจา้ ฟ้ าสิรินทร (พระอิสริยา ยศขณะน�นั ) สมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ทรงพระกรุณาโปรดเกลา้ ฯ รับไวใ้ นพระ ราชูปถมั ภ์ เม�ือวนั ท�ี 2 กนั ยายน 2519 มีท�ีทาํ การอยทู่ ี�ถนนวภิ าวดีรังสิต ซ�ึงเป็นอาคารเช่ามีกาํ หนด 30 ปี ปัจจุบนั ไดย้ า้ ยสาํ นกั งานมาอยู่ ณ อาคารเลขที� 1346 ถ.อาคารสงเคราะห์ 5 คลองจน�ั บางกะปิ กทม. 10240 เป็นอาคารขนาด 4 ช�นั มีพ�ืนท�ี 99 ตารางวา ภายในอาคารมีพ�นื ที�ใชส้ อยประมาณ 400 ตรม. ต่อมาในปี 2547 สมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ ไดจ้ ดั ซ�ือบา้ นพร้อมท�ีดิน ขนาด 2 ช�นั มีพ�ืนท�ี 87 ตารางวา ซ�ึง อยบู่ ริเวณใกลเ้ คียงกบั สมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ การดาํ เนินงานของสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ โดยคณะกรรมการบริหาร 25 คน ซ�ึงมา จากการเลือกต�งั ของสมาชิกสมาคมหอ้ งสมุดฯ ทวั� ประเทศ มีวาระคราวละ 2 ปี มีการประชุม คณะกรรมการบริหารทุกเดือน เพอื� กาํ หนดกิจกรรมของสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ โดยนายก สมาคมฯ หรืออุปนายก เป็นประธานการประชุมทุกคร�ัง 1.1 ปัจจยั ภายใน 1.1.1 พนั ธกจิ ของสมาคม สมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ ไดท้ าํ หนา้ ที�เพือ� ส่งเสริมความสามคั คีและเพอ�ื สงเคราะห์ซ�ึง กนั และกนั ในระหวา่ งสมาชิก ส่งเสริมการศึกษาและเผยแพร่วิทยาการ ส่งเสริมสถาบนั หอ้ งสมุดทว�ั ประเทศเพื�อใหเ้ จริญวฒั นาถาวรยงิ� ข�ึน การแลกเปล�ียนความรู้ กบั สมาคมหอ้ งสมุดอื�น ๆ ท�งั ใน

1199    และนอกประเทศ รักษาผลประโยชนข์ องบรรณารักษแ์ ละส่งเสริมฐานะของบรรณารักษเ์ ป็นท�ีมนั� คงเป็น แหล่งกลางสาํ หรับรับการสนบั สนุนจากบคุ คลหรือองคก์ ารใดๆ เพอ�ื ใหบ้ รรลุวตั ถุประสงคส์ ่วนใหญ่ ของสมาคม ใหค้ วามคิดเห็นในการจดั หอ้ งสมุดแก่บุคคลหรือนิติบุคคล หรือองคก์ ารใด ๆ ซ�ึงประสงคจ์ ะ ดาํ เนินการจดั ต�งั หอ้ งสมุด รวมท�งั การจดั ทาํ ครุภณั ฑ์ และอุปกรณ์หอ้ งสมุด 1.1.2 ภาพลกั ษณ์ที� “ต้องการ” นําเสนอ จากพนั ธกิจของสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ ที�ไดต้ ระหนกั ถึงบทบาทในการสร้างและ ส่งเสริม เผยแพร่ แลกเปล�ียน รักษาผลประโยชน์ของบรรณารักษ์ และสถาบนั หอ้ งสมุดทวั� ประเทศ ให้ บรรลุวตั ถุประสงคต์ ามความตอ้ งการ สมาคมฯ จึงไดอ้ อกแบบจดั ทาํ โครงการหอ้ งสมุดเสริมปัญญา เป็น หอ้ งสมุดตน้ แบบท�งั ในดา้ นสถานที� วสั ดุ ครุภณั ฑ์ สื�อต่าง ๆ ใหเ้ ป็นท�ีรู้จกั อยา่ งทว�ั ถึง โดยสะทอ้ น ภาพลกั ษณ์หอ้ งสมุดสมยั ใหม่ สาํ หรับการปฏิรูปการเรียนรู้ที�ทนั สมยั สะดวก รวดเร็ว สามารถศึกษา คน้ ควา้ หาความรู้ดว้ ยตนเอง สามารถฝึกฝนและพฒั นาอาชีพ มีการแนะแนวการศึกษาและอาชีพ การ แลกเปลี�ยนความรู้ในวชิ าชีพและระหวา่ งวชิ าชีพ เพ�ือพฒั นาวชิ าชีพและพฒั นาสติปัญญา เพือ� ใหบ้ รรลุ ตามวตั ถุประสงคข์ องพระราชบญั ญตั ิการศึกษาแห่งชาติ พทุ ธศกั ราช 2542 มาตรา 6 ของเยาวชน ประชาชน ผสู้ ูงอายุ และผดู้ อ้ ยโอกาส ใหเ้ ป็นตลาดนดั ทางปัญญาของชุมชน โดยมีการจดั สรรพ�ืนท�ี ใชส้ อยใหผ้ สู้ ญั จรสามารถเห็นบรรยากาศภายในอาคาร มีการปรับปรุงบา้ นหลงั ใหม่ จดั ทาํ เป็นศูนย์ ส่งเสริมการเรียนรู้ตามอธั ยาสยั ตลอดชีพ (บา้ นปลูกฝนั ) เพอ�ื ส่งเสริมและพฒั นาเยาวชนและชุมชนผา่ น กระบวนการเรียนรู้นอกหอ้ งเรียน 1.2 ปัจจัยภายนอก เนื�องจากรัฐบาลไดม้ ีนโยบายการเปล�ียนประเทศไปสู่ความมง�ั คง�ั ยงั� ยนื ในทุกทาง สร้างโอกาส เพือ� อนาคต วางรากฐานใหม่ใหแ้ ก่ประเทศท�งั ทางดา้ นเศรษฐกิจ สงั คม และการเมืองการปกครอง โดย เนน้ การคืนความเขม้ แขง็ สู่ทอ้ งถิ�น คืนความสมบูรณ์ของดินและน�าํ สู่ธรรมชาติ และกระจายอาํ นาจการ ตดั สินปัญหาใหแ้ ก่ชุมชน โดยใหค้ วามสาํ คญั แก่การปรับโครงสร้างเศรษฐกิจและสงั คมใหม้ ีความสมดุล มากยง�ิ ข�ึน สร้างภูมิคุม้ กนั ใหแ้ ก่ระบบเศรษฐกิจ ปฏิรูปการศึกษาเพอื� นาํ ไปสู่สงั คมเศรษฐกิจบน ฐานความรู้โดยยดึ หลกั เศรษฐกิจพอเพียงตามแนวพระราชดาํ ริ นาํ ประเทศไปสู่โครงสร้างท�ีมีความสมดุล มงั� คงั� มน�ั คง และยง�ิ ยนื โดยเฉพาะอยา่ งยง�ิ การปฏิรูปการศึกษาและกระบวนการเรียนการสอนทุกรูปแบบ สนบั สนุนใหม้ ีการเรียนรู้อยา่ งต่อเน�ืองตลอดชีวิต สร้างแหล่งบริการองคค์ วามรู้ใหก้ ระจายไปทวั� ภูมิภาค

20 20    อยา่ งสอดคลอ้ งกบั ลกั ษณะเฉพาะและความตอ้ งการเฉพาะของทอ้ งถ�ิน อาทิ หอ้ งสมุดสมยั ใหม่ พพิ ธิ ภณั ฑเ์ พอ�ื การเรียนรู้แห่งชาติ ศูนยส์ ร้างสรรคง์ านออกแบบ ศนู ยพ์ ฒั นาดา้ นดนตรี ศิลปะ ศูนย์ บาํ บดั และพฒั นาบุคลิกภาพของบุคคลออทิสติก และผดู้ อ้ ยโอกาสอ�ืน ๆ เป็นตน้ ตลาดหลกั ทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย ตระหนกั ความสาํ คญั ในการพฒั นาการเรียนรู้อยา่ งต่อเนื�อง ตลอดชีวติ ของเยาวชนใหไ้ ดร้ ับโอกาสทางการศึกษา โดยการสร้างแหล่งบริการองคค์ วามรู้ตามชุมชน สนบั สนุน ส่งเสริม เผยแพร่วทิ ยาการและส่งเสริมสถาบนั หอ้ งสมุด จึงเห็นสมควรสนบั สนุนโครงการ หอ้ งสมุดเสริมปัญญา ของสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทย เพอื� สร้างสงั คมชุมชนคลองจนั� เป็น หอ้ งสมุดชนชนตน้ แบบ ใหม้ ีความพร้อมและความสามารถในการแสวงหาความรู้ดว้ ยตนเอง การฝึก อาชีพเพือ� พฒั นาเยาวชน และประชาชนใหม้ ีความพร้อมและสมบูรณ์ตอ่ ไป 2. วตั ถุประสงค์ การเพมิ� มลู คา่ อาคารสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทย โดยการจดั ทาํ “หอ้ งสมุดเสริมปัญญา” เป็นการดาํ เนินการในพ�ืนท�ีช�นั 1 – 4 รวมท�งั บา้ น เพอื� ใหเ้ กิดประโยชนใ์ ชส้ อยท�ีคุม้ คา่ สอดคลอ้ งกบั ความตอ้ งการในการสร้างตลาดนดั ทางปัญญา โดยมีวตั ถุประสงค์ ดงั น�ี 2.1 ส่งเสริมบทบาทสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ โดยการสนบั สนุนการสร้างหอ้ งสมุด ชุมชนตน้ แบบ ในการเป็นผนู้ าํ และสร้างความความเปล�ียนแปลงในวงการหอ้ งสมุด โดย สร้างบรรยากาศและแรงจูงใจแห่งการเรียนรู้ในภาพลกั ษณ์ใหม่ 2.2 สร้างหอ้ งสมุดเสริมปัญญา ใหเ้ ป็นตลาดนดั ทางปัญญา เป็นศูนยก์ ลางแลกเปลี�ยนความรู้ ในวิชาชีพและระหวา่ งวชิ าชีพ 2.3 ส่งเสริมและพฒั นาเยาวชนและชุมชน ผา่ นกระบวนการเรียนรู้นอกหอ้ งเรียน 2.4 สร้างวฒั นธรรมรักการอ่าน การใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์ ตลอดจนการเรียนรู้อยา่ ง ต่อเนื�องตลอดชีวิตของเยาวชน นกั เรียน นกั ศึกษา ประชาชน ผสู้ ูงอายุ ผดู้ อ้ ยโอกาสอ�ืน ๆ 3. กลุ่มเป้ าหมาย การดาํ เนินการปรับพ�นื ท�ีและจดั ทาํ หอ้ งสมดุ เสริมปัญญา มุ่งใหส้ มาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทย ฯ เป็นองคก์ รที�เปิ ดตวั เช�ือมต่อในวงการหอ้ งสมุดท�งั ภาครัฐและภาคเอกชน กลุ่มเป้ าหมายที�สาํ คญั ไดแ้ ก่ ƒ เยาวชน นกั เรียน นิสิต นกั ศึกษา

  2211  ƒ ประชาชนในชุมชนเคหะคลองจนั� และบริเวณใกลเ้ คียง ƒ ผสู้ ูงอายุ ผเู้ กษียณอายุ ƒ ผดู้ อ้ ยโอกาสอ�ืน ๆ สําหรับการพฒั นาคณุ ภาพชีวติ ทด�ี ตี ่อไปของสังคม โดยจัดทาํ กจิ กรรม ไดแ้ ก่ ƒ การจดั กิจกรรมร่วมกบั หอ้ งสมุดมหาวทิ ยาลยั หอ้ งสมดุ โรงเรียน หอ้ งสมุดประชาชน หอ้ งสมุดเฉพาะ สาํ นกั พมิ พ์ กระทรวง ศนู ยฝ์ ึกแนะแนวอาชีพ กทม. ƒ การจดั อบรม สมั มนาวชิ าการ การฝึกอาชีพ ประจาํ เดือน 4. แนวคิดหลกั ในการออกแบบ แนวคดิ ในการออกแบบ “ห้องสมุดเสริมปัญญา” ปรับโฉมอาคารสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ ใหม้ ีบรรยากาศเชิญชวนเขา้ ใชม้ ากข�ึน (Marketing look) ท�งั น�ีจดั ใหอ้ ยภู่ ายใตแ้ นวคิดหลกั สร้างความดึงดูดใหเ้ ขา้ ใชบ้ ริการ กาํ หนดประโยชน์ ใชส้ อยของพ�นื ท�ีไวอ้ ยา่ งชดั เจน ดงั น�ี ช�ันที� 1 Library Show Room, Coffee Corner & Convenient Store จดั สร้างใหส้ ะดวกแก่ผใู้ ชบ้ ริการ ในการติดต่อจดั ซ�ือ จดั หา วสั ดุครุภณั ฑห์ อ้ งสมุด โดยการจดั แสดงผลิตภณั ฑข์ องสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ เช่น ช�นั หนงั สือ เคาน์เตอร์ โตะ๊ ตู้ เกา้ อ�ี โดย การนาํ แสดงในรูปแบบทนั สมยั สวยงาม สะทอ้ นความน่าเชื�อถือจากการรับบริการของสมาคมฯ ซ�ึงรวม ความสะดวก ที�จูงใจผใู้ ชบ้ ริการ โดยจดั ใหม้ ีรายละเอียดดงั น�ี - ส่วนให้บริการลกู ค้า (100 ตรม.) ƒ หอ้ งสมุดและแสดงสินคา้ โตะ๊ ตู้ ช�นั หนงั สือ เกา้ อ�ี เคาน์เตอร์ ƒ ร้านกาแฟ และจาํ หน่ายหนงั สือ ƒ ร้านสะดวกซ�ือ ƒ โตะ๊ ท�ีนงั� ผใู้ ชบ้ ริการ - ส่วนเจ้าหน้าทใ�ี ห้บริการ (20 ตรม.) ƒ โตะ๊ และอุปกรณ์การทาํ งานครบชุดของผจู้ ดั การบริหาร 1 ชุด ƒ โตะ๊ และอุปกรณ์การทาํ งานครบชุดของพนกั งาน 2 ชุด พร้อมเคร�ืองพมิ พ์ 1 ตวั

22 22    ƒ เคาน์เตอร์บริการสาํ หรับผใู้ หบ้ ริการ 1 คน ƒ ตแู้ ละช�นั เกบ็ ของสาํ หรับเจา้ หนา้ ท�ีเกบ็ ขอ้ มูลสมาชิก และวสั ดุอุปกรณ์ท�ีจาํ เป็น ช�ันที� 2 Knowledge Center (110 ตรม.) เป็นการนาํ เสนอทรัพยากรสารสนเทศ โดยจดั แสดงหนงั สือตาม collection เพอ�ื อาํ นวยความ สะดวกสาํ หรับผใู้ ช้ พร้อมระบบคอมพิวเตอร์อนั ทนั สมยั สาํ หรับสืบคน้ ขอ้ มลู ผา่ นอินเทอร์เน็ต - ส่วนให้บริการลูกค้า ƒ คอมพิวเตอร์เพื�อใหบ้ ริการแก่ลกู คา้ ƒ ท�ีนงั� ผใู้ ชบ้ ริการ ƒ จุดจดั แสดงหนงั สือน่าสนใจ ƒ ช�นั หนงั สือวิชาการ ภาษาไทย และภาษาองั กฤษ ƒ มุมหมากลอ้ ม หมากรุก จาํ นวน 4 – 5 โตะ๊ ƒ หอ้ งบริการถ่ายเอกสาร ใหเ้ ป็นพ�ืนที�เฉพาะมีระบบถ่ายเทอากาศ - ส่วนเจ้าหน้าทใี� ห้บริการ ƒ เคานเ์ ตอร์บริการ ประกอบดว้ ยคอมพวิ เตอร์ ใหบ้ ริการ ƒ โตะ๊ และอุปกรณ์ การทาํ งานครบชุดของพนกั งาน 4 ชุด พร้อมเครื�องพิมพข์ าว-ดาํ 2 ตวั เคร�ืองพิมพส์ ี 1 ตวั เคร�ืองแฟกซ์ 1 ตวั ƒ ตแู้ ละช�นั เกบ็ ของ สาํ หรับการทาํ งานและเตรียมทรัพยากรสาํ หรับใหบ้ ริการ ช�ันท�ี 3 Multi – Purpose Room (110 ตรม.) เป็นหอ้ งอเนกประสงคส์ ามารถรองรับการใชง้ านไดห้ ลากหลาย ตามความตอ้ งการ สามารถ รองรับเปลี�ยนเป็นหอ้ งประชุม สมั มนา อบรม หอ้ งฉายหนงั ประกอบดว้ ยอุปกรณ์เครื�องเสียง คอมพวิ เตอร์ และจอโปรเจค็ เตอร์ พร้อมท�งั โตะ๊ เกา้ อ�ี ช�ัน 4 Multi - Activity Room (60 ตรม.) เป็นหอ้ งกิจกรรมกลุ่มยอ่ ย สามารถแบ่งเป็นกิจกรรมแตล่ ะประเภทตามความสนใจและตาม ตารางกิจกรรมในแต่ละเดือน ประสานงานการจดั กิจกรรมร่วมกบั สถาบนั พฒั นบณั ฑิตบริหารศาสตร์ กรุงเทพมหานคร มหาวิทยาลยั รามคาํ แหง เป็นตน้

  2233  5. ค่าใช้จ่ายและรายได้ การพฒั นาหอ้ งสมุดเสริมปัญญา เป็นความร่วมมือระหวา่ ง ตลาดหลกั ทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย และ สมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ โดยตลาดหลกั ทรัพยฯ์ สนบั สนุนและส่งเสริมบทบาทของ สมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ ในการเป็นผนู้ าํ หอ้ งสมุดสมยั ใหม่ เพื�อใหเ้ ป็นหอ้ งสมุดตน้ แบบใน การสร้างความเปล�ียนแปลงในวงการหอ้ งสมุด โดยปรับปรุงพ�นื ท�ีอาคารฯ บริเวณช�นั 1 – 4 ใหส้ ามารถ บริการและการจาํ หน่ายอุปกรณ์หอ้ งสมุด การจดั แสดงหนงั สือบนช�นั การจดั แสดงสินคา้ ต่าง ๆ ของ สมาคมฯ รวมท�งั การใหบ้ ริการทรัพยากรหอ้ งสมุด การจดั กิจกรรมสมั มนา อบรม และหรือการเช่าพ�ืนที� สาํ หรับหน่วยงานต่าง ๆ ท�งั น�ีคาดวา่ จะมีค่าใชจ้ ่ายและรายไดจ้ ากการประกอบการ ดงั น�ี ค่าใช้จ่าย / เดอื น 1. ค่าเงินเดือนและค่าตอบแทน 30,000 X 1 30,000 บาท 1.1 หวั หนา้ หอ้ งสมุด 1 คน 20,000 บาท 1.2 บรรณารักษ์ 1 คน 20,000 X 1 10,000 บาท 1.3 ผชู้ ่วยบรรณารักษ์ 1 คน 5,000 บาท 1.4 แม่บา้ น 1 คน 10,000 X 1 10,000 บาท 5,000 X 1 75,000 บาท 3. ค่าไฟฟ้ า ค่าน�าํ ค่าใชส้ อย ค่าเบด็ เตลด็ อื�น ๆ รายได้ / เดอื น 1. ค่าเช่าสถานท�ี 15,000 บาท 1.1 ร้านสะดวกซ�ือ ร้านกาแฟ & จาํ หน่ายหนงั สือ 5,000 บาท 2. ค่าสมคั รสมาชิกหอ้ งสมุดเสริมปัญญา 2.1 นกั เรียน นิสิต นกั ศึกษา ปี ละ 50 บาท เดือนละ 100 คน 2.2 ประชาชนทว�ั ไป ปี ละ 100 บาท เดือนละ 50 คน 5,000 บาท 3. ค่าส่วนแบ่งจากการจาํ หน่ายสินคา้ หอ้ งสมุด 40,000 บาท 3.1 วสั ดุ/ครุภณั ฑ์ 30,000 บาท 95,000 บาท 4. การจดั ฝึกอบรม หลกั สูตรต่าง ๆ การจดั สมั มนา

24 24    6. แผนการดาํ เนินการ รายการ/เดือน กย ตค พย ธค 1. Conceptual Design (30 วนั ) XX 2. การประมลู ผรู้ ับเหมา (15 วนั ) 3. การเขียนแบบ (15 วนั ) X 4. การก่อสร้าง/ตกแต่ง (45 วนั ) X 5. ส่งมอบงาน (30 พฤศจิกายน 2548) XX 6. เปิ ดใหบ้ ริการ (5 ธนั วาคม 2548) X 7. ประมาณการค่าใช้จ่าย X คา่ ใชจ้ ่ายเบ�ืองตน้ ในการปรับปรุงอาคารสมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ ประกอบดว้ ย ƒ ค่าปรับปรุง/ตกแต่งอาคารสมาคมหอ้ งสมุด (4 ช�นั ) (400 ตรม.ๆ ละ 12,000 บาท) 4,800,000 บาท ƒ คา่ ออกแบบและเขียนแบบ (10%) 400,000 บาท ƒ ค่าเฟอร์นิเจอร์ โตะ๊ เกา้ อ�ี ช�นั หนงั สือ 800,000 บาท ƒ ค่าปรับปรุง/ตกแต่งบา้ น 2 ช�นั 500,000 บาท 6,500,0000 บาท รวมท�งั สิ�น 8. ผลทค�ี าดว่าจะได้รับ 1. ตลาดหลกั ทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย และ สมาคมหอ้ งสมุดแห่งประเทศไทยฯ ร่วมกนั จดั ทาํ “หอ้ งสมุดเสริมปัญญา” เพื�อเฉลิมพระเกียรติสมเดจ็ พระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกมุ ารี ในวโรกาสพระชนมม์ ายุ ครบ 50 พรรษา 2. ภาพลกั ษณ์และช�ือเสียงที�ดีของตลาดหลกั ทรัพยแ์ ห่งประเทศไทย ในการสนบั สนุน ส่งเสริม การ เรียนรู้อยา่ งต่อเน�ืองตลอดชีวติ 3. สมาคมหอ้ งสมุดฯ มีหอ้ งสมุดชุมชนตน้ แบบ ในภาพลกั ษณ์ใหม่ สาํ หรับเป็นศูนยก์ ลางเรียนรู้ แลกเปล�ียนประสบการณ์ และกระบวนการเรียนรู้นอกหอ้ งเรียนดว้ ยตนเอง รวมท�งั การสร้าง วฒั นธรรมรักการอ่าน และการใชเ้ วลาวา่ งใหเ้ ป็นประโยชน์

2255    บรรณานุกรม แมน้ มาส ชวลิต, คุณหญิง. คู่มือบรรณารักษ์ (ฉบับปรับปรุงแก้ไขเล่ม 2). กรุงเทพฯ: บรรณกิจ, 2549. Architecture Library : Floor Plans คน้ คืนวนั ท�ี 1 พฤศจิกายน 2556 จาก http://library.nd.edu/architecture/about/1stFloor.shtml

26 26    การบริหารงานห้องสมุด นายสุรพล ฤทธ�ิรวมทรัพย์ การกาํ หนดวสิ ัยทศั น์ พนั ธกจิ และกลยุทธ์ การดาํ เนินงานใด ๆ ใหเ้ กิดสมั ฤทธิผลท�ีดีควรจะตอ้ งมีการวางแผน กาํ หนดทิศทางและเป้ าหมาย ท�ีชัดเจน การดาํ เนินงานห้องสมุดก็เช่นเดียวกันควรมีการกาํ หนดวิสัยทศั น์ พนั ธกิจ กลยุทธ์การ ดาํ เนินงาน พร้อมกบั ตวั ช�ีวดั ความสําเร็จในแต่ละกลยุทธ์อย่างชดั เจน เพ�ือใชเ้ ป็ นกรอบในการบริหาร จดั การ การวางแผนปฏิบตั ิงาน การควบคุมการปฏิบตั งาน และจดั บริการให้เขา้ ถึงกลุ่มเป้ าหมาย สร้าง ความมน�ั ใจว่าสามารถดาํ เนินงานหอ้ งสมุดไดอ้ ยา่ งสอดคลอ้ งกบั สภาพแวดลอ้ ม นโยบายของหน่วยงาน ตน้ สงั กดั และเหมาะสมกบั สถานการณ์ในปัจุบนั วิสัยทัศน์ (Vision) คือความคาดหวงั หรือความมุ่งมน�ั ที�จะพฒั นาห้องสมุดมุ่งไปสู่จุดหมาย ปลายทางที�ตอ้ งการ วิสัยทศั น์ควรมีลกั ษณะที�มีความทา้ ทาย เพ�ือป็ นแรงกระตุน้ การทาํ งานของคนใน หน่วยงาน และช่วยในการปรับระบบงานใหอ้ ยใู่ นทิศทางเดียวกนั อยา่ งไรก็ตามความคาดหวงั หรือความ ฝันควรอยบู่ นพ�ืนฐานของสภาพปัจจุบนั และมีความเป็นไปไดท้ ี�จะไปถึงจุดมุ่งหมายในอนาคต ดงั น�นั จึง ควรวิเคราะห์สภาพแวดลอ้ มภายใน และภายนอกองคก์ ร จุดแข็ง (Strength) จุดอ่อน(Weakness) โอกาส (Opportunities) และภัยคุกคาม (Threat) หรือท�ีเรียกว่าการวิเคราะห์ SWOT เพื�อจะไดน้ าํ มา เป็ นขอ้ มูลในการกาํ หนดทิศทางหรือปรับเปล�ียนกลยุทธ์ในการนาํ พาห้องสมุดไปสู่จุดหมายปลายทางท�ี ตอ้ งการ ตัวอย่างวิสัยทัศน์ เป็ นหน่วยงานท�ีมีศกั ยภาพสูงในการสนับสนุนและส่งเสริมการเรียนการสอน การคน้ ควา้ วิจยั และการพฒั นานกั เรียนตามนโยบายและอุดมการณ์ของโรงเรียน (ศูนยว์ ิทยบริการ โรงเรียนมหิดลวิทยา นุสรณ์, 2555) เป็นศูนยก์ ารเรียนรู้ (Learning Center) ระดบั แนวหนา้ ท�ีสนบั สนุนการเป็นมหาวทิ ยาลยั แห่ง ความเป็นเลิศ (University of Excellence) (สาํ นกั หอสมุด มหาวิทยาลยั เชียงใหม่, 2555)

2277    เป็ นขุมทรัพย์ทางปัญญาท�ีเพียบพร้อม สมบูรณ์ด้วยทรัพยากรสารสนเทศทุกประเภทท�ีมี มาตรฐาน สามารถให้บริการสนองความตอ้ งการด้านการเรียน การสอน การวิจยั และความใฝ่ รู้ของ ประชาคมมหาวิทยาลยั และสงั คม (ศนู ยว์ ิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์มหาวทิ ยาลยั , 2555) หอ้ งสมุดโรงเรียนเจริญดีวทิ ยาเป็นศนู ยก์ ลางความรู้ ควบคู่เทคโนโลยี ผเู้ รียนมีนิสยั รักการอ่าน และการศึกษาคน้ ควา้ (หอ้ งสมุดโรงเรียนเจริญดีวทิ ยา, 2555) พนั ธกจิ (Mission) หรือบางทีก็ใชค้ าํ ว่า ภารกิจ หมายถึง หนา้ ที�การงานที�อยใู่ นความรับผดิ ชอบ ที�มีความเก�ียวเนื�องกบั วิสยั ทศั น์ หากวิสยั ทศั น์คือความคาดหวงั หรือความฝันท�ีอยากใหเ้ ป็น พนั ธกิจกค็ ือ ขอ้ กาํ หนดหรือขอ้ ตกลงร่วมกนั ของบุคลากรในหน่วยงานถึงบทบาทหนา้ ท�ี และแนวการปฏิบตั ิงานเพื�อ ไปให้ถึงความคาดหวงั ตามวิสัยทศั น์ พนั ธกิจจะบอกถึงส�ิงท�ีหน่วยงานกาํ ลงั ทาํ อยใู่ นปัจจุบนั ช่วยทาํ ให้ เรารู้วา่ เราคือใคร และกาํ ลงั ทาํ อะไร ในการเขียนพนั ธกิจตอ้ งคาํ นึงวา่ ลูกคา้ ของเราเป็นใคร ความตอ้ งการ ของลูกคา้ เป็นอยา่ งไร และจะทาํ อยา่ งไรเพ�ือตอบสนองความตอ้ งการของลูกคา้ ทาํ อยา่ งไรถึงจะสามารถ สนบั สนุนการดาํ เนินงานของหน่วยงานตน้ สงั กดั ทาํ อยา่ งไรถึงจะปฏิบตั ิงานใหเ้ กิดประสิทธิผลสูงสุด ซ�ึง สามารถตอบคาํ ถามไดว้ ่าเหตุผลหรือความจาํ เป็ นท�ีตอ้ งมีหน่วยงานน�ี ทาํ ไมตอ้ งมีหอ้ งสมุดในองคก์ รน�ี องคก์ รมีความมุ่งหวงั อะไร บทบาทหนา้ ท�ีของหอ้ งสมุดคืออะไร ตวั อยา่ งพนั ธกิจ 1. จดั หาทรัพยากรสารนิเทศที�มีคุณภาพเพอื� สนบั สนุนการจดั การเรียนการสอนตามหลกั สูตร สอดคลอ้ งกบั นโยบายของโรงเรียน และตรงกบั ความตอ้ งการของครูและนกั เรียน 2. จดั ระบบและจดั ทาํ ฐานขอ้ มลู ทรัพยากรสารนิเทศ เพอื� ความสะดวกรวดเร็วในการสืบคน้ ขอ้ มลู 3. พฒั นาระบบหอ้ งสมุดอิเลก็ ทรอนิกส์ (e-library) เพ�อื เพม�ิ โอกาสการเขา้ ถึงแหล่งสารนิเทศใน รูปแบบออนไลน์ 4. จดั บริการเพ�ือสนบั สนุนการเรียนการสอนและการศึกษาคน้ ควา้ วจิ ยั ของครูและนกั เรียน 5. จดั กิจกรรมส่งเสริมการอ่าน และการใชส้ ารนิเทศเพอ�ื การเรียนรู้ของนกั เรียน 6. ควบคุมมาตรฐานการดาํ เนินงานหอ้ งสมดุ 7. บริการวชิ าการแก่สงั คม 8. จดั วางระบบควบคุมภายในและบริหารจดั การดว้ ยหลกั ธรรมาภิบาล

28 28    ตัวชี�วัดความสําเร็จการดําเนินงานตามแผนกลยุทธ์ (Key Performance Indicators - KPIs) การวางแผนกลยทุ ธเ์ ป็นการวางแผนที�เช�ือมโยงกบั วสิ ยั ทศั น์และพนั ธกิจ วเิ คราะห์สภาพแวดลอ้ ม กาํ หนด ทิศทางการดาํ เนินงานขององค์กรตามพนั ธกิจที�ไดร้ ับมอบหมาย วิเคราะห์ประเด็นที�มุ่งเน้น หรือให้ ความสาํ คญั แนวทางที�จะทาํ ใหบ้ รรลุผลสาํ เร็จตามวิสัยทศั น์ โดยจะตอ้ งมีตวั ช�ีวดั และเป้ าหมายท�ีชดั เจน ในการประเมินความสาํ เร็จในการปฏิบตั ิงาน ตวั อยา่ งตวั ช�ีวดั ผลสาํ เร็จการปฏิบตั ิงานหอ้ งสมุด มีดงั น�ี   ตัวชี�วดั ผลการปฏิบตั งิ าน หน่วยวดั เป้ าหมาย ปี เกณฑ์การให้คะแนน 2556 12345 กลยุทธ์ท�ี 1 สนับสนุนการเรียนการสอน และการค้นคว้าวิจัย ตวั ช�ีวดั ท�ี 1 ความพงึ พอใจของครู เจา้ หนา้ ที� ร้อยละ 75 65 70 75 80 85 และนกั เรียนตอ่ บริการของหอ้ งสมุด ตวั ช�ีวดั ท�ี 2 ปริมาณการยมื ทรัพยากรสารนิเทศ รายการ:คน:ปี 30 20 25 30 35 40 ต่อจาํ นวนผใู้ ชบ้ ริการท�ีมีสิทธ�ิยมื ตวั ช�ีวดั ท�ี 3 ปริมาณการใชบ้ ริการหอ้ งสมุดของ ราย 400 300 350 400 450 500 ครูและนกั เรียนเฉล�ียตอ่ วนั ตวั ช�ีวดั ที� 4 ปริมาณการเขา้ ใชฐ้ านขอ้ มลู คร�ัง 2,500 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 ออนไลน์ กลยุทธ์ที� 2 ส่ งเสริมการอ่าน และการเรียนรู้ของนักเรียน ตวั ช�ีวดั ท�ี 5 จาํ นวนกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน กิจกรรม 4 23456 และพฒั นาทกั ษะของนกั เรียนเก�ียวกบั การรู้ สารนิเทศ (Information Literacy) กลยุทธ์ที� 3 พัฒนาระบบเทคโนโลยีเพ�ือสนับสนุนการเรียนการสอนและการบริการห้องสมุด ตวั ช�ีวดั ที� 6 กระบวนการควบคุมประสิทธิภาพ กระบวนการ 3 12345 ของเครื�องคอมพิวเตอร์และระบบเครือข่ายที� ใหบ้ ริการในหอ้ งสมุด ตวั ช�ีวดั ท�ี 7 การบริการหอ้ งสมุดและแหลง่ กระบวนการ 3 12345 เรียนรู้อื�นผา่ นระบบเครือขา่ ยคอมพวิ เตอร์          

2299    ตัวชี�วดั ผลการปฏบิ ตั งิ าน หน่วยวดั เป้ าหมาย ปี 2556 เกณฑ์การให้คะแนน 12 3 45 กลยุทธ์ที� 4 พัฒนาห้องสมุดตามหลักการบริหารจัดการท�ีดี และพัฒนาสู่มาตรฐานสากล ตวั ช�ีวดั ที� 8 ร้อยละของความสาํ เร็จการดาํ เนินงานตาม ร้อยละ 80 70 75 80 85 90 แผนงาน/โครงการ ตวั ช�ีวดั ท�ี 9 เวลาเฉลี�ยในการดาํ เนินการพฒั นา วนั : คร�ัง 576543 ทรัพยากรสารนิเทศเริ�มต�งั แต่การตรวจรับพสั ดุจนถึงนาํ ออก ใหบ้ ริการ (ตอ่ จาํ นวน 100 รายการ) ตวั ช�ีวดั ที� 10 คา่ เฉล�ียตอ่ ปี ของการพฒั นาบุคลากรหอ้ งสมุด ชวั� โมง 70 50 60 70 80 90 ตวั ช�ีวดั ท�ี 11 ระดบั การควบคุมมาตรฐานการดาํ เนินงาน ระดบั 3 1 2 3 4 5 หอ้ งสมุด ตารางที� 1 แสดงตวั ช�ีวดั ผลปฏิบตั ิงานตามกลยทุ ธ์ KPI การกาํ หนดนโยบายและควบคุมมาตรฐานการดาํ เนินงานห้องสมุด เพ�อื ใหก้ ารดาํ เนินงานหอ้ งสมุดมีแนวการปฏิบตั ิงานเป็นมาตรฐานเดียวกนั ผบู้ ริหารและผมู้ ีส่วน เก�ียวขอ้ งควรร่วมกันกาํ หนดหลกั เกณฑ์หรือขอ้ ตกลงร่วมกัน ที�ครอบคลุมพนั ธกิจทุกส่วนงานของ ห้องสมุด กาํ หนดเป็ นนโยบายในการบริหารงานให้เป็ นไปในทิศทางเดียวกนั มีความชดั เจน และสร้าง ความเขา้ ใจที�ตรงกนั สามารถใช้เป็ นแนวทางในการปฏิบตั ิงาน การตรวจสอบ การประเมินผล และ พฒั นาหอ้ งสมุดไดอ้ ยา่ งมีประสิทธิภาพ โดยสามารถจาํ แนกเป็นนโยบายดา้ นต่าง ๆ ดงั น�ี 1. นโยบายการพฒั นาทรัพยากรสารนิเทศ การพฒั นาทรัพยากรสารนิเทศ เป็ นงานตามบทบาทหน้าท�ีหลกั ของห้องสมุด ซ�ึงมีกระบวนการ ทาํ งานอยา่ งต่อเนื�อง และมีข�นั ตอน ทรัพยากรหอ้ งสมุดท�ีใหบ้ ริการในหอ้ งสมุดเป็นส�ิงสาํ คญั ในการประเมิน คุณภาพห้องสมุด การจัดหาส�ือสารนิเทศต่าง ๆ ควรสอดคลอ้ งกับนโยบายของหน่วยงานต้นสังกัด วตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมุด และตรงกบั ความตอ้ งการของผใู้ ชบ้ ริการ แต่เดิมอาจมีความเช�ือวา่ คุณภาพของ ห้องสมุดวดั ได้จากปริมาณทรัพยากรท�ีมีอยู่ในห้องสมุด ห้องสมุดท�ีมีปริมาณหนังสือมากกว่าเป็ น หอ้ งสมุดท�ีมีคุณภาพดีกวา่ หอ้ งสมุดที�มีปริมาณหนงั สือนอ้ ย จึงจดั ซ�ือหนงั สือโดยไม่จาํ กดั จาํ นวน หรือซ�ือ โดยไม่พจิ ารณาความตอ้ งการในการใชง้ านที�เหมาะสม หนงั สือบางรายการมีการใชน้ อ้ ยมากหรือไม่มีการ ใช้งานเลย ทําให้สิ� นเปลืองงบประมาณและอาจประสบปั ญหาในการจัดเก็บ การพัฒนา ทรัพยากรหอ้ งสมุด จึงควรมีกระบวนการในการจดั หาท�ีสัมพนั ธ์กบั ความตอ้ งการในการใชง้ าน โดยควร

30 30    ศึกษาว่าผใู้ ชบ้ ริการห้องสมุดของเราเป็ นใคร วยั เพศ ระดบั การศึกษา และความตอ้ งการสารนิเทศของ ผูใ้ ชบ้ ริการ โดยอาจศึกษาพฤติกรรมการใช้ทรัพยากรสารนิเทศของผูใ้ ช้บริการ รวบรวมสถิติการใช้ บริการ เพ�ือใชเ้ ป็ นขอ้ มูลในการวางแผนและกาํ หนดนโยบายการพฒั นาทรัพยากรห้องสมุดท�ีชดั เจน ซ�ึง ประกอบดว้ ยประเดน็ ต่าง ๆ ดงั น�ี • วตั ถุประสงค์ ในการพฒั นาทรัพยากรหอ้ งสมุด ตวั อยา่ งเช่น 1. จัดหาทรัพยากรสารนิเทศ ท�ีสอดคล้องกับหลกั สูตรการเรียนการสอนของ โรงเรียน 2. จดั หาทรัพยากรสารนิเทศ ท�ีส่งเสริมการศึกษาเรียนรู้ของนกั เรียน 3. จดั หาทรัพยากรสารนิทศ ที�ทนั สมยั และมีคุณคา่ ทางวิชาการ 4. จดั หาทรัพยากรสารนิเทศ ที�ส่งเสริมการคน้ ควา้ วจิ ยั ของครูและนกั เรียน 5. จดั หาทรัพยากรสารนิเทศ เพือ� การส่งเสริมการอ่านของนกั เรียน • ผูร้ ับผิดชอบ ในการพฒั นาทรัพยากรห้องสมุด ควรมีการแต่งต�งั คณะกรรมการซ�ึง ประกอบดว้ ย ครู-อาจารยผ์ แู้ ทนจากสาขาวิชาต่าง ๆ ร่วมกบั บรรณารักษ์ มีหนา้ ท�ีในการพิจารณาคดั เลือก หนงั สือ หรือส�ือสารนิเทศต่าง ๆ ใหเ้ ป็นไปตามนโยบายและวตั ถุประสงค์ • ประเภททรัพยากรสารนิเทศ กาํ หนดนโยบายเกี�ยวกบั ประเภททรัพยากรท�ีควรจดั หาไว้ ให้บริการในห้องสมุด ไดแ้ ก่ หนงั สือแบบเรียน หนงั สือทว�ั ไป หนงั สืออา้ งอิง นวนิยาย วารสารวิชาการ นิตยสาร หนงั สือพมิ พ์ สื�อโสตทศั น์ และสื�ออิเลก็ ทรอนิกส์ เป็นตน้ • การสํารวจความตอ้ งการของผูใ้ ชบ้ ริการ ควรกาํ หนดช่องทางในการติดต่อส�ือสาร ระหว่างบรรณารักษก์ บั ผใู้ ชบ้ ริการในการเสนอแนะรายการทรัพยากรฯ ที�ควรจดั หาเขา้ ห้องสมุด หรือมี วิธีการสาํ รวจความตอ้ งการทรัพยากรฯ ของผใู้ ชบ้ ริการ เช่น จดั ทาํ แบบฟอร์มสาํ รวจความตอ้ งการ การ เสนอผา่ นทางเวบ็ ไซตห์ อ้ งสมุด การเสนอผา่ น e-mail ของบรรณารักษ์ การติดต่อร้านคา้ หรือสาํ นกั พิมพน์ าํ หนังสือมาให้ผูใ้ ช้บริการพิจารณาเสนอซ�ือเขา้ ห้องสมุด หรืออาจพาผูแ้ ทนผูใ้ ช้บริการไปคดั เลือกที� สํานักพิมพ/์ ร้านคา้ หรือในงานสัปดาห์หนังสือ หรือเปิ ดโอกาสให้ผูใ้ ชบ้ ริการเสนอแนะดว้ ยตนเองท�ี หอ้ งสมุด • เกณฑก์ ารคดั เลือกและจดั ซ�ือทรัพยากรหอ้ งสมุด กาํ หนดกรอบการพิจารณาคดั เลือก ทรัพยากรฯ ท�ีควรมีและไม่ควรมีไวใ้ นหอ้ งสมุด ซ�ึงควรพจิ ารณาจากวตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมดุ กลุ่ม ผใู้ ชบ้ ริการ คุณภาพ ความน่าเชื�อถือ และความทนั สมยั ของเน�ือหา การไม่ขดั ต่อคุณธรรมจริยธรรม ค่านิยม

3311    ที�ดีงาม และระบอบการเมืองการปครองของไทย รวมท�งั ควรกาํ หนดการจดั ซ�ือทรัพยากรหอ้ งสมุดแต่ละ ประเภทใหเ้ หมาะสมกบั ความตอ้ งการใชง้ านใหช้ ดั เจน • การจดั สรรงบประมาณในการจดั ซ�ือ เพ�ือใหก้ ารบริหารงบประมาณในการจดั ซ�ือเป็นไป อย่างมีประสิทธิภาพ สามารถควบคุมปริมาณการจัดซ�ือทรัพยากรแต่ละประเภทเป็ นไปตามความ เหมาะสม สอดคลอ้ งกบั นโยบายและวตั ถุประสงคข์ องหอ้ งสมุด สมควรที�จะมีการจดั สรรงบประมาณใน การจดั ซ�ือทรัพยากรสารนิเทศออกเป็นหมวดหมู่หรือประเภทใหช้ ดั เจน โดยอาจจดั สรรไดห้ ลายรูปแบบ ไดแ้ ก่ จดั สรรงบประมาณตามกลุ่มสาขาวิชา ตวั อยา่ งเช่น à กลุ่มวชิ ามนุษยศาสตร์และสงั คมศาสตร์ ร้อยละ 40 à กลุ่มวชิ าวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ร้อยละ 50 à กลุ่มบนั เทิงคดีและส่งเสริมการอ่าน ร้อยละ 10 จดั สรรงบประมาณตามประเภททรัพยากร ตวั อยา่ งเช่น à หนงั สือแบบเรียนและหนงั สือทวั� ไป ร้อยละ 40 à หนงั สืออา้ งอิง ร้อยละ 10 à หนงั สือนวนิยาย ร้อยละ 10 à วารสารและหนงั สือพิมพ์ ร้อยละ 20 à สื�อโสตทศั นแ์ ละส�ืออิเลก็ ทรอนิกส์ ร้อยละ 20 หรืออาจจดั สรรงบประมาณตามกลุ่มผูใ้ ช้บริการ เช่น ระดบั ประถมศึกษาและระดบั มธั ยมศึกษา ระดบั ปริญญาตรีและระดบั บณั ฑิตศึกษา หรืออาจผสมผสานกนั ทุกรูปแบบก็ได้ ข�ึนอยกู่ บั แนวคิดในการบริหารจดั การของแต่ละหอ้ งสมุด 2. มาตรฐานการวเิ คราะห์เร�ืองและจัดระบบหนังสือ การจดั ระบบหนงั สือในห้องสมุด เป็ นการจดั แบ่งหมวดหมู่หนังสือตามเร�ืองหรือเน�ือหาวิชา หนงั สือที�มีเน�ือหาเดียวกนั หรือคลา้ ยกนั จะจดั ไวด้ ว้ ยกนั หรือใกลๆ้ กนั เพื�ออาํ นวยความสะดวกใหแ้ ก่ผใู้ ช้ หอ้ งสมุดในการเขา้ ใชห้ นงั สือที�มีอยหู่ ลากหลาย ระบบการจดั แบ่งหมวดหมู่ท�ีนิยมใชก้ นั ในหอ้ งสมุดต่าง ๆ เช่น ระบบทศนิยมดิวอ�ี (The Dewey Decimal Classification System -DDC) ระบบรัฐสภาอเมริกนั (The Library of Congress Classification System -LC) เป็นตน้ โดยบรรณารักษจ์ ะทาํ การวิเคราะห์เน�ือหาของ หนงั สือแต่ละเล่ม และกาํ หนดสญั ลกั ษณ์แทนเน�ือหาวิชา ซ�ึงอาจเป็ นตวั เลข หรือตวั อกั ษรหรือสัญลกั ษณ์

32 32    ผสม ข�ึนอยู่กบั ระบบการจดั หมวดหมู่หนังสือที�ห้องสมุดเลือกใช้ วิธีการกาํ หนดสัญลกั ษณ์หมวดหมู่ นอกจากการจดั แบ่งตามหลกั เกณฑข์ องระบบแลว้ บรรณารักษก์ ต็ อ้ งมีมาตรฐานในการกาํ หนดหมวดหมู่ ของห้องสมุด เพื�อให้การจดั ระบบหนังสือของห้องสมุดเป็ นเอกภาพ เนื�องจากเน�ือหาวิชาบางอย่าง สามารถกาํ หนดหมวดหมู่ไดห้ ลายลกั ษณะ การกาํ หนดหมวดหมู่ของหนงั สือท�ีมีเน�ือหาเหมือนกนั ควรจดั อยใู่ นหมวดหมู่เดียวกนั ทุกรายการ ในท�ีน�ีขอยกตวั อยา่ งเฉพาะการจดั หมวดหมู่หนงั สือระบบทศนิยมดิวอ�ี ซ�ึงจดั แบ่งวิชาความรู้ท�งั หมดออกเป็ น 10 หมวดใหญ่ โดยใชส้ ัญลกั ษณ์ 000 – 900 และแบ่งย่อยในแต่ละ หมวดใหญ่ลงไปอีก 100 หมวดย่อย ในแต่ละหมวดย่อยสามารถแบ่งลงไดอ้ ีกโดยใชท้ ศนิยม เพื�อให้ สามารถกาํ หนดสัญลกั ษณ์ที�ตรงกบั เน�ือหาวิชาของหนงั สือมากที�สุด อยา่ งไรก็ดีการจดั หมวดหมู่หนงั สือ ในบางสาขาวิชาสามารถกาํ หนดเลขหมู่ไดห้ ลายแบบ หากบรรณารักษ์ไม่มีการกาํ หนดแนวปฏิบตั ิท�ี ชัดเจน อาจทาํ ให้เกิดความแตกต่างในการกาํ หนดเลขหมู่ในแต่ละคร�ัง จึงขอยกตวั อย่างการกาํ หนด นโยบายการจดั หมวดหม่หู นงั สือระบบทศนิยมดิวอ�ีไวพ้ อสงั เขป ดงั น�ี 1) หนังสือเก�ียวกับกับฮาร์ดแวร์คอมพิวเตอร์อาจกาํ หนดไวใ้ นหมวด 004 หรือหมวด 621.39 เพื�อใหห้ นงั สืออยใู่ นหมวดเดียวกนั ไม่กระจดั กระจาย หอ้ งสมุดควรกาํ หนดวา่ จะเลือกใชห้ มวดใด 2) การกาํ หนดเลขหมวดหมู่พุทธศาสนา เนื�องจากระบบ DDC ไม่มีการแบ่งยอ่ ยหมวดหมู่ หนงั สือเกี�ยวกบั พุทธศาสนาไวช้ ดั เจน ดงั น�นั จึงควรมีการกาํ หนดโดยหอ้ งสมุดว่าจะกาํ หนดหมวดหมู่ใน เร�ืองน�ีอยา่ งไร ท�งั น�ีอาจใชค้ ู่มือการแบ่งหมวดหมู่หนงั สือระบบทศนิยมดิวอ�ี ของ รศ.พวา พนั ธุ์เมฆา เป็น แนวในการกาํ หนดหมวดหมู่หนงั สือพทุ ธศาสนากไ็ ด้ 3) เร�ืองเก�ียวกบั ปัญหาส�ิงแวดลอ้ ม มลภาวะ มีการกาํ หนดไวห้ ลายหมวดหมู่ ไดแ้ ก่ 363.7 ปัญหาสงั คมเก�ียวกบั ส�ิงแวดลอ้ ม 577.2 องคป์ ระกอบเฉพาะที�มีผลต่อนิเวศวิทยา 628 วิศวกรรมพิทกั ษ์ ส�ิงแวดลอ้ ม ดงั น�นั การกาํ หนดเลขหมวดหมู่เกี�ยวกบั สิ�งแวดลอ้ มจึงควรพิจารณาให้ชดั เจนว่าควรจะใช้ หมวดหม่ใู ด เน�ือหาของหนงั สือเนน้ ในเรื�องใด หรือเก�ียวขอ้ งกบั ประเดน็ ใดมากที�สุด 4) เรื�องเก�ียวกบั พืช บางคร�ังก็มกั พบปัญหาว่าสมควรจดั อยู่ในหมวด 580 พฤกษศาสตร์ หรือ 633 – 635 ในสาขาเกษตรศาสตร์ วิธีการพิจารณาเบ�ืองตน้ ก็คือ หากเป็ นเร�ืองราวเก�ียวกบั ธรรมชาติ ของพืช ก็ควรจดั อยใู่ นสาขาวิชาพฤษศาสตร์ แต่ถา้ มีการกล่าวถึงการเพาะปลูก การขยายพนั ธุ์พืช ก็ควร จดั ไวใ้ นสาขาวิชาเกษตรศาสตร์ 5) การจดั หมวดหมู่หนังสือวรรณคดี จะทาํ อย่างไรให้วรรณคดีเร�ืองเดียวกนั จดั เรียงอยู่ ดว้ ยกนั เพราะวรรณคดีบางเร�ืองมีการจดั พิมพห์ ลายสํานวน ท�งั ร้อยแกว้ และร้อยกรอง หรือเป็ นบท วิจารณ์ หากกาํ หนดเลขเรียกหนงั สือ (ประกอบดว้ ยเลขหมู่ อกั ษรตวั แรกของผแู้ ต่ง เลขประจาํ ตวั ผแู้ ต่ง

3333    และอกั ษรตวั แรกของหนงั สือ) ท�ีแตกต่างกนั จะทาํ ใหว้ รรณคดีเร�ืองเดียวกนั อยกู่ ระจดั กระจาย หอ้ งสมุด สามารถแกป้ ัญหาน�ีโดยการใชห้ ลกั เกณฑข์ องชื�อเร�ืองแบบฉบบั โดยใชเ้ ลขหมู่ตามวรรณคดีตน้ ฉบบั และ ใชอ้ กั ษรตวั แรกของช�ือเร�ืองแบบฉบบั มาใชแ้ ทนชื�อผูแ้ ต่ง กาํ หนเลขจากตารางผูแ้ ต่งตามช�ือเรื�องแบบ ฉบบั ตวั อยา่ งเช่นเรื�อง สามก๊ก มีการจดั ทาํ โดยผเู้ ขียนหลายท่าน และมีบทวิจารณ์ท�ีใชช้ �ือเร�ืองท�ีแตกต่าง กนั เช่น สามก๊ก ฉบบั วณิพก ขงเบง้ ผหู้ ยง�ั รู้ดินฟ้ ามหาสมุทร ศิลปะการใชค้ นในสามก๊ก หรือ โจโฉ นายกฯ ตลอดกาล เป็นตน้ สามารถกาํ หนดเลขเรียกหนงั สือไดด้ งั น�ี 895.13 วรรณคดีจีน ประเภทนวนิยาย ส646 ส อกั ษรตวั แรกของชื�อเรื�องแบบฉบบั “สามก๊ก” 646 คือเลขจาก ตารางเลขผแู้ ต่งหนงั สือภาษาไทยสาํ เร็จรูปของหอสมุดแห่งชาติ เรื�อง รามเกียรต�ิ มีการพิมพเ์ ผยแพร่หลายลกั ษณะเช่นกนั สามารถกาํ หนดเลขเรียกหนงั สือไดด้ งั น�ี 895.911 วรรณคดีไทย ประเภทร้อยกรอง ร445 ร อกั ษรตวั แรกของช�ือเรื�องแบบฉบบั “รามเกียรต�ิ” 445 คือเลขจาก ตารางเลขผแู้ ต่งหนงั สือภาษาไทยสาํ เร็จรูปของหอสมุดแห่งชาติ เพ�ือมิใหก้ ารกาํ หนดเลขหม่หู นงั สือท�ีมีเน�ือหาเหมือนกนั ใชเ้ ลขแตกต่างกนั ผวู้ ิเคราะห์เร�ืองและ จดั ระบบหนังสือควรตรวจสอบขอ้ มูลเดิมก่อน ว่าห้องสมุดไดใ้ ชเ้ ลขหมู่ใดสาํ หรับหนังสือที�มีเน�ือหา เดียวกนั น�ี มีการแบ่งหมวดหมู่ย่อยและทศนิยมถึงระดบั ใด การกาํ หนดแนวปฏิบตั ิท�ีชดั เจน และมีการ ตรวจสอบขอ้ มูลเดิมก่อนทุกคร�ัง ยอ่ มทาํ ใหเ้ กิดเอกภาพในการปฏิบตั ิงาน 3. นโยบายการบริการ งานบริการเป็ นงานที�จดั ทาํ ข�ึนเพ�ืออาํ นวยความสะดวกแก่ผใู้ ชห้ อ้ งสมุดในการศึกษาเรียนรู้ การ คน้ หาขอ้ มูลข่าวสาร และสามารถใชท้ รัพยากรฯ ประเภทต่าง ๆ ท�ีจดั หามาอย่างคุม้ ค่า ห้องสมุดควรมี บริการพ�ืนฐาน และบริการอ�ืนๆ ตามความเหมาะสม ในรูปแบบที�หลากหลาย มีระเบียบการใหบ้ ริการ เพ�ือใหผ้ รู้ ับบริการทุกกลุ่มเป้ าหมายไดร้ ับการบริการอยา่ งเสมอภาค สามารถเขา้ ถึงทรัพยากรหอ้ งสมุดท�ี ตอ้ งการไดอ้ ยา่ งรวดเร็ว การกาํ หนดนโยบายการให้บริการหอ้ งสมุดท�ีชดั เจนสอดคลอ้ งกบั นโยบายของ หน่วยงานตน้ สังกดั วตั ถุประสงค์ แผนกลยุทธ์ และสภาพปัจจุบนั ของห้องสมุด จะช่วยให้สามารถ ควบคุมคุณภาพการใหบ้ ริการ การประเมินผล และการพฒั นาบริการเป็นไปอยา่ งมีประสิทธิภาพ ดงั น�ี

34 34    ตัวอย่างนโยบายการบริการห้องสมุด 1. จดั บริการและกิจกรรมเพื�อสนับสนุนการเรียนการสอน การส่งเสริมการอ่าน การศึกษา คน้ ควา้ และการวจิ ยั ของครูและนกั เรียน 2. ใหบ้ ริการผใู้ ชห้ อ้ งสมุดทุกคนอยา่ งเท่าเทียมกนั 3. พฒั นาระบบการใหบ้ ริการเชิงรุก โดยนาํ กลยทุ ธ์การตลาดและการประชาสัมพนั ธ์มาใชใ้ น การจดั บริการและกิจกรรม 4. จดั บริการที�ส่งเสริมใหม้ ีการใชท้ รัพยากรสารนิเทศอยา่ งคุม้ ค่า 5. กาํ หนดระเบียบการให้บริการห้องสมุดตามความเหมาะสม และเกิดประโยชน์สูงสุดกับ ผใู้ ชบ้ ริการ 6. พฒั นาระบบเทคโนโลยเี พ�ือเพิ�มประสิทธิภาพการปฏิบตั ิงานและการใหบ้ ริการ 7. ควบคุมมาตรฐานการจดั เก็บและคน้ คืนทรัพยากรสารนิเทศเพื�ออาํ นวยความสะดวก รวดเร็ว ในการบริการ 8. จดั กิจกรรมส่งเสริมความรู้และพฒั นาทกั ษะการรู้สารนิเทศ (Information Literacy) ของ นกั เรียน สามารถเขา้ ถึงและใชส้ ารนิเทศอยา่ งมีคุณธรรม จริยธรรม มีวิจารณญาณและรู้เท่า ทนั 9. ส่งเสริมการพฒั นาบุคลากรในด้านบุคลิกภาพ ภาษาและการสื�อสาร และเทคนิคการ ใหบ้ ริการที�ดี 10. ประเมินความความพึงพอใจของผใู้ ชบ้ ริการห้องสมุด สาํ รวจความคิดเห็นและขอ้ เสนอแนะ เพือ� พฒั นาบริการหอ้ งสมุด อยา่ งนอ้ ยปี ละ 1 คร�ัง 4. การบริหารงานบุคคล การบริหารงานบุคคลเป็ นกระบวนการสรรหาหรือคัดเลือกบุคคลและวางตัวบุคคลให้ เหมาะสมกบั ตาํ แหน่งงาน รวมถึงการวางแผนอตั รากาํ ลงั การกาํ หนดภาระงาน การพฒั นาบุคลากร การ ควบคุมคุณภาพ และประเมินผลการปฏิบตั ิงานของบุคลากร บุคลากรท�ีมีคุณภาพเป็นปัจจยั สาํ คญั ท�ีจะทาํ ใหภ้ ารกิจขององคก์ รบรรลุตามเป้ าหมายท�ีคาดหวงั หอ้ งสมุดควรมีบุคลากรท�ีมีวฒุ ิ คุณสมบตั ิ และอตั รากาํ ลงั ตามความจาํ เป็น สอดคลอ้ งกบั นโยบาย เป้ าหมายของหน่วยงานตน้ สังกดั การพิจารณาจาํ นวนและคุณสมบตั ิของบุคลากร ตอ้ งคาํ นึงถึงจาํ นวน ผรู้ ับบริการ ทรัพยากร เทคโนโลยี และบริการของห้องสมุด หรืออาจใชม้ าตราฐานของห้องสมุดแต่ละ

3355    ประเภทเป็ นกรอบในการวางแผน หากเป็ นไปไดค้ วรพิจารณาให้มีตาํ แหน่งบุคลากรดา้ นเทคโนโลยี สารสนเทศและการสื�อสาร เพื�อพฒั นาระบบงานเทคโนโลยีสารสนเทศของห้องสมุด และมีแผนการ พฒั นาบุคลากรอยา่ งต่อเน�ือง ใหท้ นั ต่อความกา้ วหนา้ ทางวชิ าการและเทคโนโลยี เพื�อให้มีกรอบหรือแนวทางในการสรรหาหรือคดั เลือกบุคคลท�ีมีคุณลกั ษณะและศกั ยภาพท�ี เหมาะสมกบั ลกั ษณะงานที�กาํ หนด ตลอดจนการวางแผนอตั รากาํ ลงั และการกาํ หนดภาระงานของ ผปู้ ฏิบตั ิงานหอ้ งสมุด ควรทาํ การวิเคราะห์งาน และจดั ทาํ มาตรฐานกาํ หนดตาํ แหน่งใหช้ ดั เจน ดงั ตวั อยา่ ง ตัวอย่างมาตรฐานกาํ หนดตาํ แหน่งบรรณารักษ์ ตาํ แหน่งประเภท วชิ าการ สายงาน บรรณารักษ์ หน้าทแี� ละความรับผดิ ชอบ ปฏิบตั ิงานบรรณารักษเ์ พื�อใหบ้ ริการทางวิชาการ รวมท�งั การควบคุมหน่วยงาน และปกครอง ผอู้ ยู่ ใตบ้ งั คบั บญั ชา และปฏิบตั ิหนา้ ท�ีอ�ืนตามท�ีไดร้ ับมอบหมาย ลกั ษณะงานทปี� ฏิบตั ิ ปฏิบตั ิงานเก�ียวกบั งานบรรณารักษ์ โดยปฏิบตั ิหนา้ ท�ีอยา่ งหน�ึงอยา่ งใดหรือ หลายอยา่ ง เช่น การ พิจารณาจัดหาส�ือสารนิเทศเข้าห้องสมุด วิเคราะห์เรื� องและจัดระบบสื�อสารนิเทศ ทําดรรชนี บรรณานุกรม สาระสงั เขป กฤตภาค เกบ็ รวบรวมสถิติต่าง ๆ เกี�ยวกบั การดาํ เนินงาน การใหบ้ ริการ ศึกษา คน้ ควา้ วิธีการเทคนิคใหม่ ๆ ทางดา้ นบรรณารักษศาสตร์และสารนิเทศศาสตร์ รวมท�งั เทคโนโลยีและ นวตั กรรมต่าง ๆ เพอื� ปรับปรุงหอ้ งสมุด ใหค้ าํ แนะนาํ ปรึกษา และบริการในการคน้ หาหนงั สือ การสืบคน้ สารนิเทศ แก่นกั เรียน คณาจารย์ และผสู้ นใจอ�ืน ๆ เพื�อประโยชน์เก�ียวกบั งานสอน งานวิจยั และการ เผยแพร่ความรู้ท�งั ภายในและภายนอกโรงเรียน จดั กิจกรรมส่งเสริมการอ่าน จดั ฝึ กอบรมความรู้ทางดา้ น บรรณารักษศาสตร์ การสืบคน้ สารนิเทศจากฐานขอ้ มูลต่าง ๆ ควบคุมดูแล ให้คาํ แนะนาํ ในการ ปฏิบตั ิงานแก่ เจา้ หน้าท�ีระดบั รองลงมา ติดตามประเมินผลการปฏิบตั ิงาน และปฏิบตั ิหน้าที�อื�นท�ี เก�ียวขอ้ ง วุฒิการศึกษา วุฒิการศึกษาปริญญาตรีหรือเทียบเท่าข�ึนไป ในสาขาวิชาบรรณารักษศาสตร์ หรือสารนิเทศ ศาสตร์ หรือสารสนเทศศึกษา หรือการจดั การสารสนเทศ หรือสาขาวิชาอ�ืนที�เกี�ยวขอ้ ง

36 36    ความรู้ความสามารถทต�ี ้องการ 1. มีทกั ษะและความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยีสารสนเทศในการปฏิบตั ิงานเป็ นอยา่ งดี มี ความรู้เก�ียวกบั ระบบห้องสมุดอตั โนมตั ิ ห้องสมุดดิจิตลั การสร้างและสืบคน้ ฐานขอ้ มูล เครือข่ายสารสนเทศ การเขียนเวบ็ เพจ และเรื�องอ�ืน ๆ ท�ีเกี�ยวขอ้ ง 2. มีความรู้ในการวเิ คราะห์เรื�อง การจดั ระบบ และทาํ ดรรชนีสืบคน้ สื�อสารนิเทศ 3. มีทกั ษะการใชภ้ าษาองั กฤษเพ�อื การอ่านและการสื�อสารเป็นอยา่ งดี 4. มีความรู้และทกั ษะในการวิจยั 5. แนวทางในการพฒั นาห้องสมุด โดยการรวบรวมและศึกษาขอ้ มูล เพื�อเป็นแนวทางในการวางแผนเพ�ือพฒั นาหอ้ งสมุด ซ�ึงอาจจะเร�ิม จากการศึกษาสภาพปัจจุบนั และปัญหา ขอ้ มูล และผลการปฏิบตั ิงานที�ผ่านมา ความตอ้ งการของผใู้ ชบ้ ริการ ขอ้ มูลที�ถูกตอ้ งชดั เจน อนั จะนาํ ไปสู่การวางแผนอยา่ งมีประสิทธิภาพ ท�งั น�ีสามารถศึกษาขอ้ มูลจากสถิติ การใหบ้ ริการของหอ้ งสมุดต่าง ๆ ไดแ้ ก่ สถิติจาํ นวนผเู้ ขา้ ใชห้ อ้ งสมุด สถิติการใชห้ อ้ งสมุดเพื�อการเรียน การสอน สถิติการยมื สถิติการใชฐ้ านขอ้ มูล สถิติบริการตอบคาํ ถามและช่วยการคน้ ควา้ จาํ นวนการใช้ บริการถ่ายเอกสาร จาํ นวนทรัพยากรสารนิเทศในปัจจุบนั ฯลฯ เป็ นตน้ นอกจากน�ีอาจไดม้ าจากการ สาํ รวจความพงึ พอใจหรือความคิดเห็นของผใู้ ชบ้ ริการ

3377    ตัวอย่างข้อมูลสถิตขิ องห้องสมุด จาํ นวนหนงั สือและสื�อในหอ้ งสมุด (สิ�นสุด ณ วนั ท�ี 30 กนั ยายน 2555) รายการ หน่วยนับ ปี งบประมาณ 2553 2554 2555 1. จาํ นวนหนงั สือท�งั หมด เล่ม 48,679 54,280 60,086 2. จาํ นวนหนงั สือจาํ แนกตามกลุ่มวชิ า - หนงั สือกลุ่มวิชาคณิตศาสตร์ วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ร้อยละ 51.80 52.10 51.74 เล่ม 25,215 28,279 31,091 - หนงั สือกลุ่มวชิ าสาขามนุษยศาสตร์และสงั คมศาสตร์ ร้อยละ 37.38 37.24 37.37 เล่ม 18,197 20,214 22,455 - หนงั สือส่งเสริมการอ่าน ร้อยละ 10.82 10.66 10.89 เล่ม 5,267 5,787 6,540 3. จาํ นวนส�ือโสตทศั นท์ �งั หมด (ซีดี วิดีทศั น์ เทปเสียง) รายการ 5,661 6,140 7,052 4. บอกรับวารสาร รายการ 65 86 95 - วารสารภาษาไทย รายการ 60 70 78 - วารสารภาษาต่างประเทศ รายการ 5 16 17 5. บอกรับหนงั สือพมิ พ์ ฉบบั 15 11 14 6. ฐานขอ้ มลู ออนไลน์ รายการ 3 4 4 7. วีดิทศั น์ตามประสงค์ (Video on Demand) * รายการ 70 201 274 ตารางที� 2 แสดงขอ้ มูลสถิติของหอ้ งสมุด หมายเหตุ Video on Demand หมายถึง ระบบการแพร่ภาพและเสียงวิดีทศั น์จากคลงั ขอ้ มูลวิดีทศั น์ (Video Server) สู่ผชู้ มท�ีอยใู่ นระบบเครือขา่ ยภายในโรงเรียน สื�อสารผา่ นระบบจดั การขอ้ มูลวิดีทศั น์แบบ Streaming file โดยผชู้ มสามารถเลือกเร�ืองท�ีตอ้ งการชมไดต้ ามประสงคโ์ ดยไม่จาํ กดั เวลาและสถานท�ี

38 38    เปรียบเทียบจาํ นวนผเู้ ขา้ ใชบ้ ริการ ปี งบประมาณ………….ถึง................. หน่วย : คน รายการ ปี งบประมาณ เวลาทาํ การปกติ เฉลี�ยต่อวนั สูงสุด เสาร์-อาทิตยแ์ ละ ต�าํ สุด ภาคกลางคืน รวมตลอดปี เฉลี�ยต่อวนั สูงสุด ต�าํ สุด รวมตลอดปี ตารางที� 3 แสดงการเปรียบเทียบจาํ นวนผใู้ ชบ้ ริการ สถิติจาํ นวนผเู้ ขา้ ใชบ้ ริการ ปี งบประมาณ………… จาํ นวนผใู้ ชบ้ ริการ (คน) เดือน เวลาทาํ การปกติ วนั หยดุ และภาคกลางคืน ท�งั หมด เฉล�ีย/วนั สูงสุด/ ต�าํ สุด/วนั ท�งั หมด เฉลี�ย/วนั สูงสุด/ ต�าํ สุด/วนั วนั วนั ภาพรวม ตารางที� 4 แสดงตารางการจดั เกบ็ จาํ นวนผเู้ ขา้ ใชบ้ ริการ

3399    สถิติจาํ นวนการยมื หนงั สือ ปี งบประมาณ......................... หมวดหมู่ ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. เดือน พ.ค. มิ.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. รวม มี.ค. เม.ย. 000 100 200 300 400 500 600 700 800 900 แบบเรียน นวนิยาย เยาวชน รวม ตารางท�ี 5 แสดงตารางการจดั เกบ็ สถิติจาํ นวนการยมื หนงั สือ • วิเคราะห์ขอ้ มูล นาํ ขอ้ มูลที�ไดม้ าวิเคราะห์ จดั ลาํ ดบั ความสาํ คญั ของปัญหา หาสาเหตุ ของปัญหา และแนวทางแกไ้ ขปัญหา เช่น การลดความซ�าํ ซอ้ นในการปฏิบตั ิงาน การเพ�ิมความสะดวก รวดเร็วในการบริการ การส่งเสริมการรู้สารสนเทศแก่นกั เรียน การเพ�มิ การใชก้ ารยมื หนงั สือ เป็นตน้ • วางแผนงาน นาํ ประเดน็ ที�ไดจ้ ากการวิเคราะห์ขอ้ มูล มาใชใ้ นการวางแผนงานโครงการ ท�งั ระยะส�นั และระยะยาว โดยมุ่งเนน้ การพฒั นารูปแบบและวิธีการปฏิบตั ิงาน พฒั นาศกั ยภาพการใหบ้ ริการ การนาํ เทคโนโลยีและนวตั กรรมต่าง ๆ มาใชใ้ นการพฒั นางานให้มีประสิทธิภาพมากข�ึน ท�งั น�ีควรคาํ นึงถึง เรื�องความคุม้ ทุน ประสิทธิผลที�จะไดจ้ ากการลงทุน และประโยชน์ท�ีผใู้ ชบ้ ริการจะไดร้ ับ เป็ นหลกั ในการ วางแผน โดยควรสอดคลอ้ งกบั วิสยั ทศั น์ พนั ธกิจ กลยทุ ธ์ และตวั ช�ีวดั ความสาํ เร็จของหอ้ งสมุด • สรุปและประเมินผลการปฏิบตั ิงาน การดาํ เนินงานต่าง ๆ ควรสรุปและประเมินผลทุก คร�ังเมื�องานหรือโครงการน�นั สิ�นสุดลง เพือ� เป็นขอ้ มลู ในการพฒั นางานต่อไป

40 40    ตวั อย่างโครงการพฒั นาห้องสมุดโรงเรียน หลักการและเหตุผล โรงเรียนมีการจดั กระบวนการเรียนการสอนสาํ หรับที�มุ่งส่งเสริมให้นกั เรียนไดฝ้ ึ กปฏิบตั ิ คน้ ควา้ ทดลอง สืบเสาะ แสวงหาคาํ ตอบในส�ิงท�ีสงสัย รวมท�งั เปิ ดโอกาสให้นกั เรียนสร้างสรรคผ์ ลงานตามความ สนใจ เพอ�ื ใหน้ กั เรียนแต่ละคนไดร้ ับการพฒั นาความรู้ความสามารถอยา่ งเตม็ ศกั ยภาพ หอ้ งสมุดเป็นแหล่งเรียนรู้ท�ีสาํ คญั ของโรงเรียน มีบทบาทหนา้ ท�ีในการส่งเสริมการศึกษาคน้ ควา้ การวิจยั และส่งเสริมการอ่าน ของนกั เรียนและครู โรงเรียนที�มีห้องสมุดท�ีไดม้ าตรฐาน ซ�ึงประกอบดว้ ย อาคารสถานท�ีและการจัดบรรยากาศท�ีเหมาะสม มีทรัพยากรการเรียนรู้ที�หลากหลายสอดคลอ้ งกับ หลกั สูตรและการเรียนการสอน มีบริการและกิจกรรมท�ีดี ยอ่ มส่งผลต่อคุณภาพการจดั การเรียนการสอน ของโรงเรียน โครงการน�ีมุ่งที�จะยกระดบั คุณภาพหอ้ งสมุดโรงเรียนใหไ้ ดม้ าตรฐาน สนบั สนุนและส่งเสริมการ จดั กิจกรรมการเรียนการสอน ตามอุดมการณ์และเป้ าหมายในการพฒั นานกั เรียน เป็ นแหล่งวิทยาการที� สมบูรณ์แบบ มีสื�อความรู้หลากหลายรูปแบบ รวมท�งั สื�อเทคโนโลยที �ีทนั สมยั ไวใ้ ห้บริการตรงตามความ ตอ้ งการของผใู้ ชบ้ ริการ สามารถสนบั สนุนการศึกษาเรียนรู้ไดอ้ ยา่ งไม่มีขอ้ จาํ กดั ในเวลาอนั รวดเร็ว วตั ถุประสงค์ 1. เพ�อื พฒั นาอาคารสถานที�และการจดั บรรยากาศภายในหอ้ งสมุดโรงเรียน 2. เพ�อื พฒั นาคุณภาพและปริมาณหนงั สือและสื�อการเรียนรู้ในหอ้ งสมุดโรงเรียน 3. เพื�อติดต�งั ระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศเพ�ือการบริหารจดั การหอ้ งสมุด และการสืบคน้ ขอ้ มูล ผา่ นระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต 4. เพอ�ื พฒั นาความรู้ความสามารถของบุคลากรหอ้ งสมุด เป้ าหมาย 1. หอ้ งสมุดโรงเรียนไดร้ ับการออกแบบและพฒั นาอาคารสถานท�ี ครุภณั ฑ์ และจดั บรรยากาศท�ี เหมาะสมต่อการส่งเสริมการศึกษาคน้ ควา้ และส่งเสริมการอ่าน 2. ติดต�งั ระบบเครือข่ายคอมพิวเตอร์ท�งั ระบบสาย และระบบไร้สาย เช�ือมโยงภายในห้องเรียน หอ้ งสมุด สาํ นกั งาน และพ�นื ที�ต่าง ๆ ภายในโรงเรียน 3. จดั หาหนงั สือและส�ือสารนิเทศเพื�อการศึกษาเรียนรู้ การคน้ ควา้ วิจยั ครบถว้ นทุกสาขาวิชา ตามนโยบายการเรียนการสอน และความตอ้ งการของอาจารย์ และนกั เรียน

4411    4. หอ้ งสมุดจดั ระบบหอ้ งสมุดอตั โนมตั ิ (Library automation system)โมดูลต่าง ๆ ดงั น�ี ƒ Cataloging Module ระบบจดั การฐานขอ้ มลู หนงั สือและสื�อ ƒ Inquiry Module ระบบสืบคน้ ขอ้ มลู หนงั สือและสื�อ ƒ Circulation Module ระบบบริการยมื คืนหนงั สือและส�ือดว้ ยระบบ barcode ƒ Journal & Indexing Module ระบบจดั การขอ้ มลู วารสารและระบบดรรชนีบทความ วารสาร ƒ Internet Module ระบบเช�ือมโยงขอ้ มูลผา่ นระบบเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ผใู้ ชส้ ามารถ สืบคน้ ขอ้ มูลจากภายนอก เขา้ มายงั ฐานขอ้ มูลของห้องสมุด ในทางกลบั กนั ผูใ้ ช้ ภายในหอ้ งสมุดกส็ ามารถคน้ ขอ้ มลู ผา่ นระบบดงั กล่าวไปยงั แหล่งขอ้ มูลทวั� โลก ƒ Multimedia Module ระบบจดั การส�ือประสม ไดแ้ ก่ วดิ ีทศั น์ ภาพ เสียง 5. ห้องสมุดจดั ทาํ เวบ็ ไซต์ห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์ เพ�ือให้บริการศึกษาคน้ ควา้ ผ่านเครือข่าย อินทราเน็ต และอินเทอร์เน็ต 6. บุคลากรห้องสมุดไดร้ ับการพฒั นาความรู้ความสามารถเกี�ยวกบั การบริหารจดั การห้องสมุด การจดั บริการและกิจกรรม ระบบห้องสมุดอตั โนมตั ิ ระบบเทคโนโลยีสารสนเทศ การบริหาร จดั การเครือข่ายคอมพวิ เตอร์ การสืบคน้ สารสนเทศ และเรื�องอื�น ๆ ท�ีเกี�ยวขอ้ ง สถานทดี� าํ เนินการ หอ้ งสมุดโรงเรียน............................

42 42    2. แผนการดําเนินงาน แผนการดาํ เนินงาน ระยะเวลาดาํ เนินการ ไตรมาส 1 ไตรมาส 2 ไตรมาส 3 ไตรมาส 4 ‚ วางแผน และสาํ รวจสภาพปัจจุบนั ของหอ้ งสมุด ‚ ออกแบบและวางผงั ปรับปรุงสถานที�และครุภณั ฑ์ หอ้ งสมุด ‚ ดาํ เนินการปรับปรุงสถานท�ีและครุภณั ฑห์ อ้ งสมุด ‚ กาํ หนดคุณลกั ษณะและจดั ซ�ือระบบเครือขา่ ย คอมพวิ เตอร์ เครื�องคอมพวิ เตอร์ อุปกรณ์ตอ่ พว่ ง และระบบโปรแกรม ‚ ติดต�งั ระบบสายสญั ญาณเครือขา่ ยคอมพิวเตอร์ ภายในหอ้ งสมุด (Local Area Network – LAN) ‚ ติดต�งั คอมพวิ เตอร์แม่ขา่ ย คอมพวิ เตอร์ลกู ขา่ ย อุปกรณ์ต่อพว่ ง ‚ ติดต�งั ระบบโปรแกรมหอ้ งสมุดอตั โนมตั ิ ‚ จดั อบรมบุคลากรหอ้ งสมุด ‚ ถ่ายโอนขอ้ มูลและบนั ทึกขอ้ มูลหนงั สือและสื�อลง ฐานขอ้ มลู ‚ พิจารณาคดั เลือกหนงั สือและส�ือความรู้ ‚ จดั ซ�ือหนงั สือและสื�อความรู้ ‚ ทดลองระบบ และประเมินผลโครงการ

  4433  งบประมาณ งบประมาณ รายการ ‚ คา่ ใชจ้ ่ายในการออกแบบครุภณั ฑแ์ ละวางผงั หอ้ งสมุด ‚ คา่ ใชจ้ ่ายในการจดั จา้ งทาํ ครุภณั ฑห์ อ้ งสมุดใหม่และปรับปรุงครุภณั ฑเ์ ดิม ‚ คา่ ใชจ้ ่ายในการปรับปรุงสถานท�ีและตกแตง่ ภายใน ‚ คา่ ใชจ้ ่ายในการปรับปรุงระบบไฟฟ้ า ระบบแสงสวา่ ง และระบบปรับอากาศ ‚ คา่ อุปกรณ์เครือข่ายและการติดต�งั สายสญั ญาณเครือข่าย ‚ คา่ คอมพวิ เตอร์แม่ข่าย คอมพิวเตอร์ลกู ข่าย และอุปกรณ์ต่อพว่ งอ�ืน ๆ ‚ คา่ ระบบโปรแกรมหอ้ งสมุดอตั โนมตั ิ ‚ คา่ หนงั สือและส�ือการเรียนรู้ ‚ คา่ ใชจ้ ่ายในการถ่ายโอนขอ้ มูลและบนั ทึกขอ้ มูลหนงั สือและส�ือ ‚ คา่ ใชจ้ ่ายในการอบรมบุคลากร รวม ผลทคี� าดว่าจะได้รับ 1. โรงเรียนสามารถเพ�ิมความเข้มแข็งทางวิชาการ ในการพฒั นาการเรียนการสอนได้อย่างมี ประสิทธิภาพมากข�ึน 2. โรงเรียนมีสถานที�และระบบเทคโนโลยที ี�เหมาะสมต่อการเรียนการสอนและการคน้ ควา้ วิจยั 3. นกั เรียนและอาจารยม์ ีความพงึ พอใจต่อบรรยากาศ สถานท�ี ทรัพยากรสารนิเทศ และเทคโนโลยี ของหอ้ งสมุด ส่งผลใหม้ ีจาํ นวนผใู้ ชบ้ ริการเพิ�มมากข�ึน 4. นกั เรียนและอาจารยไ์ ดร้ ับความสะดวกรวดเร็วในการศึกษาคน้ ควา้ เพ�ิมมากข�ึน

44 44 บรรณานุกรม จุฬาลงกรณม์ หาวิทยาลยั . ศูนยว์ ิทยทรัพยากร. (2555). วิสัยทศั น์ พนั ธกิจ ศนู ย์วิทยทรัพยากร จุฬาลงกรณ์ มหาวิทยาลยั ปี งบประมาณ 2555. สืบคน้ ไดจ้ าก http://www.car.chula.ac.th/aboutus/ มหาวิทยาลยั เชียงใหม.่ สานกั หอสมุด. (2555). รายงานประจาปี 2554 สานักหอสมดุ มหาวิทยาลยั เชียงใหม่. สืบคน้ ไดจ้ าก http://library.cmu.ac.th/cmul/th โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ.์ (2555). รายงานผลการดาเนินงานฝ่ ายวิทยบริการ โรงเรียนมหิดลวิทยานุสรณ์ ปี งบประมาณ 2555. นครปฐม: ฝ่ายวิทยบริการ. สุรพล ฤทธ์ิรวมทรัพย.์ (2542). ปัจจัยเก้ือหนุนท่ีส่งผลให้การพฒั นาห้องสมุดประสบผลสาเร็จ. ใน แนวการพัฒนาห้ องสมุดเฉลิมพระเกียรติกาญจนาภิเษก. หน้า 49-56. กรุงเทพฯ: หน่วย ศึกษานิเทศก์ กรมสามญั ศกึ ษา. Maryland State Department of Education. (2000). Standard for school library media programs in Maryland. Baltimore: Maryland State Department of Education.