ใบความรู้ เรื่อง รู้จักภัยธรรมชาติ

0 การปฏบิ ตั ติ นใหป้ ลอดภยั จากภัยธรรมชาติ สถาบนั ส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี ภาพโดย gtaranu และ Jan Helebrant จาก Pixabay

1 การปฏิบตั ิตนให้ปลอดภัยจากภัยธรรมชาติ ภัยธรรมชาติต่าง ๆ มีลักษณะ มีสาเหตุการเกิด บริเวณท่ีเกิด และมีผลกระทบต่อ สงิ่ มีชวี ติ และส่ิงแวดลอ้ มแตกต่างกนั การเฝา้ ระวงั และการปฏิบัติตนให้ปลอดภยั จากภัยธรรมชาติ ต่าง ๆ จึงควรปฏิบัติให้สอดคล้องกับลักษณะของภัยธรรมชาติท่ีเกิดข้ึน ความรุนแรงของภัย ธรรมชาติและผลกระทบต่อสิ่งมีชีวิตและส่ิงแวดล้อมจะมีความรุนแรงมากน้อยแตกต่างกันข้ึนอยู่ กับภูมิประเทศ สภาพแวดล้อมของแต่ละพ้ืนที่ ช่วงเวลา และการเปลี่ยนแปลงใต้ผิวโลกในบาง บริเวณ นอกจากนั้นภัยธรรมชาติบางอย่างอาจมีสัญญาณบอกเหตุก่อนเกิดภัยนั้น ๆ จึงควร ติดตามสถานการณ์ และการประกาศเตือนภัยต่าง ๆ อย่างสม่าเสมอ เพื่อเตรียมตัววางแผนรับ ภัยธรรมชาติได้ทันท่วงที และปฏิบัติตนให้ปลอดภัยจากภัยธรรมชาติต่าง ๆ ได้อย่างถูกต้องและ เหมาะสม เอกสารฉบับน้ีจะกล่าวถงึ การปฏบิ ัตติ นให้ปลอดภัยจากภัยธรรมชาติเก่ียวกับน่า้ ทว่ ม ดนิ ถล่ม แผ่นดินไหว สึนามิ และการกัดเซาะชายฝั่ง การเตรยี มชดุ อุปกรณฉ์ ุกเฉิน ชุดอุปกรณ์ฉุกเฉินควรบรรจุในกระเป๋าท่ีมีน่้าหนักเบา พกพาสะดวก และอาจใช้ กระเป๋าที่กันน่้าได้ เก็บกระเป๋าไว้ในท่ีหยิบใช้ง่าย หม่ันตรวจสอบและเปลี่ยนส่ิงของท่ีบรรจุใน กระเป๋า เพราะอุปกรณ์บางอย่างอาจเสื่อมสภาพ หมดอายุ และเน่าเสียได้ โดยเฉพาะอาหาร และน้า่ ดื่มควรมปี ริมาณทเี่ พียงพอต่อความต้องการในการยงั ชพี ระยะหนงึ่ ชุดอุปกรณฉ์ กุ เฉินประกอบดว้ ย 1. น้า่ ดืม่ ที่สะอาด อาหารแห้ง ข้าวสาร น้าด่มื 2. เสื้อผ้าส่ารอง เสือ้ กันฝน เสื้อชูชพี ถงุ นอน ผา้ หม่ ขนาดเล็ก ผ้าแหง้ 3. ยารักษาโรค ยาประจา่ ตวั 4. ชดุ ปฐมพยาบาลเบื้องตน้ 5. ของใชอ้ ื่น ๆ ทีจ่ ่าเป็นต่อการด่ารงชีวติ เชน่ นาฬิกา มดี พก ไฟฉายพรอ้ มถ่านสา่ รอง ไม้ขดี ไฟหรอื ไฟแชค็ นกหวดี เชือก เทียนไข ถงุ พลาสตกิ เทปกาว กระจกสะท้อนขนาด เล็ก ผ้าอนามยั ดา่ งทบั ทมิ กระดาษช่าระ สบู่ แปรงสฟี ัน ยาสฟี ัน ยากนั ยงุ รองเท้าแตะ สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

2 น้าท่วม (Flood) น้่าท่วมเป็นเหตุการณ์ท่ีน่้าในพื้นที่หน่ึง ๆ มีระดับสูงกว่าปกติหรือมีปริมาณน้่ามากเกิน กว่าที่ทางน่้า แม่น้่า ล่าคลอง ห้วย หรือแหล่งน่้าต่าง ๆ จะกักเก็บน้่าไว้ได้ การเกิดน้่าท่วมมีหลาย ลักษณะ เช่น นา่้ ลน้ ตลง่ิ น้า่ ป่าไหลหลาก น่า้ ทว่ มขงั น่้าท่วมเกิดข้ึนได้ทั้งบริเวณที่ราบริมแม่น่้า ท่ีราบน้่าท่วมถึง บริเวณใกล้ภูเขา ที่ลาดเชิง เขา พื้นท่ีราบลุ่ม น้่าท่วมส่งผลกระทบหลายด้าน เช่น ท่าให้บ้านเรือนเสียหาย เส้นทางคมนาคมถูก ตัดขาด เกิดโรคภัยที่มนี ้่าเปน็ พาหะ ขาดส่ิงอุปโภค บริโภค และยารักษาโรค น้่าท่วมท่าให้เกิดความ เสียหายท้ังทางด้านเศรษฐกิจและสังคม ทรัพย์สินถูกน้่าท่วมขัง รวมถึงเกิดการสูญเสียชีวิตเนื่องด้วย สาเหตตุ า่ ง ๆ จากนา้่ ทว่ ม ส่ิงบอกเหตกุ ่อนเกิดน้าท่วม มดี งั นี  ฝนตกหนักอยา่ งต่อเนือ่ ง  ปริมาณฝนเฉลี่ยเพมิ่ ขึ้น  ระดับน้า่ ในแมน่ ่า้ ล่าธาร หรอื ในแหลง่ น่้าตา่ ง ๆ เพิ่มขน้ึ อย่างรวดเร็ว  ระดบั นา้่ ทะเลหนนุ สงู กอ่ นเกิด การวางแผนเฝ้าระวัง การรับมือและการปฏบิ ตั ติ นใหป้ ลอดภัย 1. ตดิ ตามข่าวพยากรณอ์ ากาศและประกาศเตอื นภยั 2. เตรียมชดุ อปุ กรณฉ์ กุ เฉินให้อย่ใู นทห่ี ยิบง่ายและมสี ภาพพรอ้ มใช้ 3. เก็บสง่ิ ของไวใ้ นท่ีปลอดภยั 4. ศกึ ษาเส้นทางอพยพที่ปลอดภัยจากเจ้าหน้าทีห่ รือผู้ปกครอง 5. ศึกษาวิธกี ารปฐมพยาบาล 6. ก่าจัดขยะไม่ใหอ้ ดุ ตันทอ่ ระบายน่้า ก่าจดั วชั พชื และส่งิ กีดขวางทางน่้า 7. น่าสัตว์เลีย้ งไปอยู่ในที่ปลอดภยั พร้อมอาหารทจี่ ่าเป็น 8. ควรว่ายน้่าเปน็ และเตรยี มอุปกรณ์สา่ หรบั ช่วยเหลือตนเองและผู้อืน่ เช่น ห่วงยาง เสือ้ ชูชีพ 9. เสริมคันกนั้ นา้่ เพื่อปอ้ งกนั บ้านเรือน หรือเตรยี มวัสดุปดิ กั้นจุดทนี่ า้่ จะเข้ามาภายใน บ้าน 10. ฝกึ ซ้อมแผนป้องกัยภัยจากนา่้ ทว่ มอย่างสม่าเสมอ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

3 ขณะเกดิ การวางแผนเฝา้ ระวัง การรบั มอื และการปฏิบตั ิตนใหป้ ลอดภยั หลังเกิด 1. ปดิ สวิตช์ไฟ ถอดปล๊กั เคร่อื งใชไ้ ฟฟา้ ทกุ ชนิด งดใช้เครอื่ งใชไ้ ฟฟ้า เพอ่ื ป้องกัน กระแสไฟฟา้ รั่วซง่ึ อาจทา่ ใหถ้ ูกไฟฟา้ ดดู ได้ 2. สวมรองเท้าบูธในกรณีที่เดนิ ในน้่าเพอื่ ป้องกนั เชื้อโรคทมี่ ากบั นา้่ และอันตรายจาก สัตวม์ ีพิษและวสั ดุมคี มทจี่ มอยใู่ ตน้ ้า่ 3. รบั ประทานอาหารและน่า้ ทสี่ ะอาด 4. ลา้ งมอื และเทา้ ดว้ ยสบ่แู ละนา่้ สะอาดหลงั จากสมั ผสั กับนา้่ ทว่ ม 5. หลกี เลีย่ งการไปดูหรือเล่นบรเิ วณท่มี นี ่้าทว่ ม 6. ไม่เข้าใกล้แนวเสาไฟฟ้าหรือวตั ถทุ เี่ ป็นสื่อนา่ ไฟฟ้าทุกชนิด เพราะอาจท่าใหถ้ กู ไฟฟา้ ดูดได้ 7. กรณีน้่าทว่ มสงู ใหอ้ พยพออกจากพื้นท่ไี ปตามเส้นทางที่ปลอดภัย 8. หลกี เลย่ี งเสน้ ทางท่ีมีน้่าท่วมสงู ท่ีมีกระแสนา้่ ไหลเช่ียว และทอ่ี ยูใ่ นแนวดินถลม่ 9. ระมดั ระวังตนเองและปฏบิ ัตติ ามค่าแนะนา่ ของผ้ปู กครองอย่างเคร่งครัด 10. ติดตามฟังข่าวการช่วยเหลือและการแจง้ สถานการณ์ตา่ ง ๆ ที่เกิดข้นึ 1. รับฟังข่าวเผ่อื มเี หตุการณ์ฉกุ เฉินหรอื มกี ารชว่ ยเหลอื จากช่องทางตา่ ง ๆ 2. ตรวจสอบวา่ มีไฟฟ้ารวั่ หรือไม่ โดยการดับไฟทุกจุดในบ้าน ปิดสวติ ชไ์ ฟ ถอดปลั๊ก เครอ่ื งใช้ไฟฟ้าทุกชนดิ จากน้ันดูว่าตวั เลขมิเตอร์ไฟฟ้ามีการเปลีย่ นแปลงหรือไม่ 3. ใหผ้ ู้ปกครองตรวจสอบความเสยี หายและซอ่ มแซมท่ีพักอาศัย เคร่อื งใชแ้ ละ อปุ กรณ์ตา่ ง ๆ 4. ถา้ มีโรคหรือได้รบั บาดเจ็บใหร้ บี พบแพทย์ ภาพโดย Hermann Traub จาก Pixabay สถาบันส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

4 ดนิ ถล่ม (Landslide) ดินถล่มเป็นการเคลื่อนที่หรือการถล่มของมวลดินหรือหินลงมาตามแนวลาดชันขอ ง พ้ืนที่ ซ่ึงจะเกิดอย่างฉับพลันตามพื้นท่ีลาดชัน หรือที่ลาดเชิงเขา ท่าให้หน้าดินถูกชะล้างพังทลาย ป่าไม้ถูกท่าลาย รวมถึงเกิดความเสียหายต่อชีวิตและทรัพย์สิน การถล่มลงมาของมวลดินหรือหิน บรเิ วณท่ีลาดเชงิ เขาริมถนนอาจท่าให้เสน้ ทางคมนาคมถูกตดั ขาด สงิ่ บอกเหตกุ อ่ นเกิดดนิ ถลม่ มีดังนี  มฝี นตกหนกั อยา่ งตอ่ เน่ือง  ระดบั นา่้ ในล่าธารหรือในลา่ หว้ ยเพ่ิมสงู ขน้ึ อย่างรวดเรว็  น้่าในลา่ ธารหรือในลา่ หว้ ยเปลย่ี นเป็นสีข่นุ หรือสีเดยี วกบั ดินภูเขา  มเี สียงดังผิดปกตมิ าจากภเู ขาหรอื ลา่ ห้วย  มีตน้ ไมข้ นาดเล็ก หรอื เศษไมข้ นาดตา่ ง ๆ ไหลมาพร้อมกับน่า้ การวางแผนเฝ้าระวัง การรบั มอื และการปฏิบตั ิตนใหป้ ลอดภยั 1. ติดตามข่าวพยากรณ์อากาศและประกาศแจง้ เตอื นภยั ก่อนเกิด 2. เตรียมชดุ อุปกรณฉ์ กุ เฉนิ ใหอ้ ยูใ่ นทห่ี ยบิ งา่ ยและมีสภาพพร้อมใช้ 3. ศึกษาเสน้ ทางอพยพท่ีปลอดภัยจากเจ้าหน้าทห่ี รอื ผู้ปกครอง 4. ชมุ ชนที่อยู่ในพืน้ ท่ีเสยี่ งภัยควรจัดบคุ คลใหเ้ ฝา้ ระวงั เตอื นภยั 1. ถ้าอยู่ในบ้านหรืออาคารให้ข้ึนไปหลบท่ีช้ันบนสุดท่ีแข็งแรงหรือหาที่ก่าบังท่ี แข็งแรง 2. การหนีภัยให้น่าเฉพาะสิ่งของท่ีจ่าเป็นติดตัวไป ไม่น่าของขนาดใหญ่หรือส่ิงของท่ี ขณะเกดิ หนกั ตดิ ตวั ไปเพราะจะท่าใหเ้ คล่อื นทีไ่ ม่สะดวก 3. การหนีภัยให้เลี่ยงเส้นทางท่ีเป็นแนวถล่มลงมาของดินหรือหิน ห้ามว่ายน่้าหนี เพราะอาจกระแทกกับหินหรือซากต้นไมท้ ่ไี หลมาตามนา้่ 4. ติดตามฟังขา่ วการช่วยเหลอื และการแจ้งสถานการณ์ตา่ ง ๆ ทเ่ี กิดข้นึ 5. อพยพไปสถานท่ที ีป่ ลอดภยั ตามทห่ี น่วยงานราชการไดก้ ่าหนดไว้ 1. รบั ฟงั ข่าวเผือ่ มีเหตกุ ารณ์ฉกุ เฉนิ หรือมกี ารชว่ ยเหลือจากชอ่ งทางตา่ ง ๆ หลังเกดิ 2. หลงั เกดิ ดนิ ถล่มอาจมนี ่้าท่วมและอาจเกดิ ดินถลม่ ซ้่า ให้หนอี อกจากพน้ื ท่ี 3. เม่ือสถานการณ์ยุติลงให้ส่ารวจผู้ที่ได้รับบาดเจ็บและหาวิธีการช่วยเหลือ และ สา่ รวจความเสียหายต่าง ๆ สถาบนั สง่ เสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

5 แผน่ ดนิ ไหว (Earthquake) แผ่นดินไหวเป็นการสั่นสะเทือนของแผ่นดินที่เกิดจากการเคล่ือนที่ของแผ่นดินบางส่วน ที่อยู่ใต้ผิวโลก ส่วนใหญ่เกิดจากแผ่นดินที่อยู่ใต้ผิวโลกท้ังส่วนท่ีเป็นพนื้ ดินและพื้นมหาสมุทร และส่ง แรงสั่นสะเทือนข้ึนมาสู่บางบริเวณของผิวโลก แผ่นดินไหวท่ีรุนแรงท่าให้ส่ิงปลูกสร้างและเส้นทาง คมนาคมเสียหาย ประชาชนไม่มีที่อยู่อาศัยและได้รับบาดเจ็บหรือเสียชีวิตจากเศษสิ่งปรักหักพังล้ม ทับ สง่ิ บอกเหตุกอ่ นเกิดแผ่นดนิ ไหว มีดังนี  สตั วเ์ ลย้ี งหรอื นก มอี าการต่นื ตระหนกผดิ ปกติ  ระดบั น่า้ ในแมน่ ้า่ ลา่ ธาร หรือในแหลง่ นา้่ ต่าง ๆ มีการเปลีย่ นแปลงอย่างผิดปกติ  มีการส่นั ไหวของอาคารบา้ นเรอื นเล็กน้อย กอ่ นเกดิ การวางแผนเฝา้ ระวงั การรบั มอื และการปฏบิ ัตติ นให้ปลอดภัย ขณะเกิด 1. วางสง่ิ ของทม่ี ีน้่าหนกั มากไวบ้ รเิ วณพน้ื เพ่ือป้องกนั การหล่นลงมาทบั เมือ่ เกิดการ ส่นั สะเทอื นของแผน่ ดิน 2. เตรยี มชดุ อุปกรณ์ฉกุ เฉินให้อยู่ในทหี่ ยิบง่าย มสี ภาพพรอ้ มใช้ 3. ศกึ ษาเส้นทางการอพยพ ศกึ ษาวธิ ีการติดตอ่ และก่าหนดจุดนัดพบหลงั เกิดเหตุ 4. ตรวจสอบบา้ นเรอื นและส่ิงของเคร่อื งใชต้ ่าง ๆ ภายในบ้านใหอ้ ยู่ในสภาพมั่นคง แข็งแรง และปลอดภยั อยเู่ สมอ 5. บา้ นเรือนทอี่ ยู่ในเขตพ้นื ท่เี ส่ียงภัยจากแผน่ ดินไหว ควรติดตง้ั เครื่องเรอื นหรือ สงิ่ ของขนาดใหญใ่ ห้อยู่ติดกับผนงั บ้านอย่างแน่นหนา 6. ตดิ ตามสถานการณ์แผน่ ดนิ ไหวจากสือ่ ต่าง ๆ ฝึกซ้อมและวางแผนเตรียมพร้อมรับ ภัยจากแผ่นดินไหวอย่างสม่าเสมอ 1. ควบคมุ สตอิ ย่างตกใจ 2. ปดิ วาลว์ แก๊สและปดิ สวิตช์ไฟฟ้าท้งั หมด อย่าจดุ ไฟหรือหา้ มกอ่ ใหเ้ กดิ ประกายไฟ 3. ถ้าอยู่นอกอาคาร ให้ไปอยู่ท่ีโล่งแจ้ง ห่างจากต้นไม้ ป้าย เสาไฟ อาคารสูง ก่าแพง สะพาน เพือ่ ป้องกนั อนั ตรายจากการหกั โค่นหรือหล่นมาทบั 4. ถ้าอยู่ในอาคารหรือภายในบ้านให้อยู่ในที่ท่ีมีโครงสร้างแข็งแรงและใหร้ ะวังส่ิงของ ต่าง ๆ หล่นทับ และให้มุดตัวลงหรือหมอบลงไปอยู่ในโครงสร้างหรือท่ีก่าบังท่ี สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

6 หลงั เกดิ การวางแผนเฝ้าระวงั การรับมือและการปฏบิ ัตติ นให้ปลอดภัย แข็งแรง เช่น ใต้โต๊ะที่แขง็ แรง โดยอยู่ห่างจากหน้าต่าง หรือตู้ต่าง ๆ ที่สามารถล้ม ลงมาทับได้ 5. หา้ มใชล้ ิฟต์โดยสารโดยเด็ดขาด 6. หยดุ รถและจอดรถในบริเวณท่ีปลอดภัย ห้ามจอดรถบริเวณใต้สะพาน บริเวณใกล้ ป้ายโฆษณาและตน้ ไมข้ นาดใหญ่ 7. ติดตามฟงั ขา่ วการชว่ ยเหลือและการแจง้ สถานการณ์ต่าง ๆ ที่เกดิ ขึน้ 1. รบั ฟังขา่ วเพราะอาจมเี หตกุ ารณ์ฉุกเฉนิ หรอื มกี ารช่วยเหลือจากชอ่ งทางต่าง ๆ 2. เมือ่ แผ่นดินหยุดไหวแล้วและมีการประกาศยุติสถานการณ์ให้รบี ออกจากอาคารสูง ไปอยบู่ รเิ วณที่โลง่ ทันที 3. ส่ารวจผู้ท่ีได้รับบาดเจ็บและหาวิธีช่วยเหลือหรือปฐมพยาบาลเบ้ืองต้น ถ้าได้รับ บาดเจบ็ ให้รีบพบแพทย์ 4. อย่าจดุ ไฟหรือหา้ มก่อให้เกดิ ประกายไฟ จนกว่าจะแน่ใจวา่ ไม่มแี ก๊สรวั่ 5. อยา่ เข้าไปพ้ืนทเี่ สีย่ งหรอื อาคารทีช่ า่ รดุ ภาพโดย Angelo Giordano จาก Pixabay สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

7 สนึ ามิ (Tsunami) สึนามิเป็นคล่ืนในทะเล สามารถเคลื่อนท่ีผ่านทะเลหรือมหาสมุทรด้วยความเร็วสูงได้เป็น ระยะทางหลายพันกิโลเมตรและมีพลังงานมาก เม่ือเคลื่อนเข้าสู่ชายฝั่งจะเป็นคล่ืนขนาดยักษ์ท่ี เคลื่อนทด่ี ว้ ยความเร็วสงู ขึ้น สนึ ามมิ พี ลังงานในการท่าลายอย่างรนุ แรง สามารถทา่ ลายสิง่ ต่าง ๆ ท่ี อยูบ่ รเิ วณชายฝัง่ ใหพ้ งั ทลายลง สง่ ผลใหป้ ระชาชนได้รับบาดเจ็บ และเสยี ชีวิตเป็นจ่านวนมาก สิง่ บอกเหตุก่อนเกดิ สนึ ามิ มดี ังนี  เห็นระดับน่้าทะเลลดลงจนเห็นชายหาดถอยร่นลงไปในทะเลเป็นระยะทาง หลายรอ้ ยเมตร หรือเหน็ ระดับน้่าทะเลลดลงอยา่ งผิดปกติ  ถ้าเกิดแผ่นดินไหวใต้พื้นมหาสมุทรอาจมีสึนามิตามมาได้ (แต่สึนามิไม่ไดเ้ กดิ ข้ึน ทุกคร้ังท่ีเกิดแผ่นดินไหวใตพ้ ื้นมหาสมุทร ให้ฟังประกาศเตือนภยั จากหนว่ ยงาน ต่าง ๆ)  มองเหน็ สันคลน่ื เป็นก่าแพงขนาดใหญ่  กรณีอยู่ในเรือไดย้ นิ เสียงดงั ผดิ ปกตจิ ากใต้ท้องเรอื ก่อนเกิด การวางแผนเฝา้ ระวัง การรับมือและการปฏบิ ตั ติ นใหป้ ลอดภัย 1. ศึกษาแผนอพยพ หรอื เสน้ ทางการอพยพข้นึ สทู่ ี่สงู ทแี่ ข็งแรงและม่ันคงโดยรวดเรว็ ทสี่ ดุ ใหศ้ ึกษาไว้อย่างน้อย 2 เส้นทาง เพราะเส้นทางใดเส้นทางหนง่ึ อาจใช้การ ไม่ได้ 2. รบี หนขี นึ้ ท่ีสงู ทีม่ สี ภาพมนั่ คงแขง็ แรงและอย่หู า่ งจากชายฝงั่ มากท่สี ุด 3. ขณะหลบภยั ควรอย่ใู ห้ห่างจากพ้ืนท่ีลมุ่ ต่าบรเิ วณรมิ ทะเลและอยู่หา่ งจากแมน่ ่้า ลา่ คลองหรอื ทางน้่าท่ีเช่ือมต่อกบั ทะเล เพราะสนึ ามิอาจเคล่ือนทม่ี าถงึ ได้ 4. นดั หมายวิธีการติดต่อและสถานทน่ี ดั พบในกรณพี ลัดหลงเม่ือเกิดสึนามิ 5. ศึกษาวธิ ีการปฐมพยาบาล เตรียมชุดอุปกรณฉ์ กุ เฉนิ ให้อยู่ในท่หี ยิบงา่ ยและมี สภาพพรอ้ มใช้ 6. ตดิ ตามสถานการณแ์ ผน่ ดนิ ไหวและสนึ ามจิ ากสอ่ื ต่าง ๆ ฝึกซอ้ มและวางแผน เตรียมพรอ้ มรับภัยจากสึนามิอย่างสม่าเสมอ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

8 ขณะเกดิ การวางแผนเฝา้ ระวงั การรับมือและการปฏิบัติตนใหป้ ลอดภยั หลังเกดิ 1. อยูใ่ นบริเวณที่ปลอดภยั จนกวา่ สถานการณ์จะยุติลง รอประกาศยตุ ิสถานการณ์ สนึ ามิกอ่ นจงึ ค่อยออกจากบรเิ วณที่ปลอดภยั 2. หา้ มลงไปบริเวณชายหาดในทันทีเพราะสนึ ามจิ ะมีคล่ืนเคล่อื นที่เขา้ มาหลาย ระลอก และสามารถซดั เขา้ สู่ชายฝ่ังได้ตลอดเวลา ให้รอจนมีประกาศยุติ สถานการณ์ 3. หา้ มหลบอยใู่ นรถยนตเ์ น่อื งจากคลนื่ สามารถพัดรถยนตไ์ ปได้ 4. อย่ายืนรอดูสนึ ามหิ รอื รอดูความเสียหาย เพราะสนึ ามเิ คล่ือนที่เขา้ ชายฝั่งดว้ ย ความเร็วสูงมาก ถ้าถกู ซัดไปกบั คลื่นใหพ้ ยายามหาท่ียดึ เกาะไว้ 5. ถ้าอยู่บนเรือในทะเลและมีคา่ เตอื นเรอ่ื งการเกิดสึนามิหรอื อยรู่ ะหวา่ งเกดิ สึนามิ ให้ ลอยเรอื อยู่กลางทะเล หรือน่าเรือออกสู่ทะเลลึก 6. ถ้าอยู่บนเรือบริเวณชายฝงั่ และมีค่าเตือนเรอ่ื งการเกิดสนึ ามิ ถ้ามีเวลาเพียงพอให้ รบี นา่ เรอื ออกไปบริเวณทะเลลกึ ถา้ มเี วลานอ้ ยให้ท้ิงเรือไว้และรีบหนไี ปยงั พน้ื ที่สงู ทแี่ ข็งแรงและปลอดภัย 7. ตดิ ตามฟังขา่ วการช่วยเหลือและการแจง้ สถานการณ์ตา่ ง ๆ ที่เกิดขึน้ 1. ส่ารวจผู้ท่ีได้รับบาดเจ็บและหาวิธีช่วยเหลือ รับฟังข่าวเผ่ือมีเหตุการณ์ฉุกเฉินหรอื มกี ารชว่ ยเหลอื จากชอ่ งทางต่าง ๆ 2. ถา้ มโี รคหรอื ไดร้ บั บาดเจ็บใหร้ ีบพบแพทย์ 3. ท่าความสะอาดพ้ืนท่ี ซ่อมแซมบ้านเรือนหรือส่ิงปลูกสร้าง หรือซ่อมแซมเคร่ืองใช้ ตา่ ง ๆ ภาพโดย xtinarson จาก Pixabay สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

9 การกัดเซาะชายฝ่งั (Coastal erosion) การกัดเซาะชายฝั่งเป็นการกร่อนของตะกอบบริเวณชายฝ่ัง ท่าให้พ้ืนท่ีบริเวณชายฝ่ังถูก กดั เซาะจนพน้ื แผน่ ดินบางส่วนค่อย ๆ หายไป หรอื แนวชายฝง่ั เปลย่ี นแปลงไปจากเดิม กอ่ นเกิด การวางแผนเฝา้ ระวัง การรับมือและการปฏิบัตติ นให้ปลอดภยั ขณะเกดิ 1. ฟงั ข่าวการเกิดมรสมุ ซึ่งจะมผี ลตอ่ การกดั เซาะชายฝัง่ หลงั เกดิ 2. สงั เกตส่ิงปลกู สร้างหรอื ทอี่ ยู่อาศัยว่าอยู่ในสภาพที่ม่ันคงและแข็งแรงหรอื ไม่ 3. มีการเคลื่อนท่ขี องอาคารบา้ นเรือนหรือสิ่งปลูกสรา้ งออกจากทเ่ี ดมิ ตรวจสอบว่าส่ิงปลูกสร้างหรือท่ีอยอู่ าศยั อยู่ในสภาพทม่ี นั่ คงและแขง็ แรงหรือไม่ หรอื ควรย้ายทีพ่ ักอาศัยช่ัวคราว 1. ควรเปล่ียนสถานที่อย่อู าศัยใหห้ ่างออกจากบริเวณการกัดเซาะชายฝง่ั ทเ่ี กดิ ขึน้ รนุ แรง เพราะพ้ืนทีช่ ายฝั่งท่ีถูกกดั เซาะอาจท่าใหโ้ ครงสรา้ งของสิ่งปลูกสรา้ งเกิด ความเสยี หายและพังทลายลงได้ 2. หาแนวทางการชะลอการกดั เซาะด้วยวิธีการที่เหมาะสมและเป็นระบบ สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

10 เอกสารอ้างอิง กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝง่ั . (2561). แนวทางการจดั ทําแผนงาน/โครงการป้องกนั และแก้ไข ปัญหาการกดั เซาะชายฝัง่ . สืบคน้ เมอ่ื 20 กรกฏาคม 2563, จาก https://www.dmcr.go.th กรมปอ้ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงมหาดไทย. (ม.ป.ป.) คมู่ อื ประชาชนในการเตรยี มตัวให้ รอดปลอดภัยพิบัติ. สบื คน้ เมอื่ 11 กรกฎาคม 2559, จาก http://www.disaster.go.th/upload/download/file_attach/55fbd637d25d9.pdf กรมอตุ นุ ิยมวิทยา. (ม.ป.ป.) ภัยธรรมชาติ (Natural Disasters). สืบคน้ เมอื่ 17 กรกฎาคม 2559, จาก http://www.earthquake.tmd.go.th/documents/file/seismo-doc- 1404601916.pdf ศูนยป์ อ้ งกันวกิ ฤตนิ ่า้ กรมทรัพยากรน้า่ . (ม.ป.ป.). คู่มอื เตรียมพร้อมรับอทุ กภัย กอ่ นนาํ มาให้ เตรียมพร้อม. ม.ป.ท. สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี. (2554). หนงั สือเรยี นรายวชิ าพนื ฐาน วิทยาศาสตร์ ดวงดาวและโลกของเรา ชนั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 4-6 สําหรับนักเรียนไมเ่ นน้ วทิ ยาศาสตร์ กลุ่มสาระการเรยี นร้วู ิทยาศาสตร์ (พิมพ์ครงั้ ที่ 2). กรงุ เทพฯ: สกสค. ลาดพร้าว. สถาบนั ส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลย.ี (2559). การเตรียมรบั ภัยพบิ ตั ทิ างธรรมชาติ ส่ือ ประกอบการเรียนรู้ เร่ือง ภัยพิบตั ทิ างธรรมชาติ รายวิชาพืนฐานวทิ ยาศาสตร์ ระดับ ประถมศกึ ษาปีท่ี 6. ม.ป.ท. สถาบันส่งเสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี

11 สถาบันสง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี