Neuman nursing theory

วตั ถุประสงค์ – ™อธบิ าย ความหมาย แนวคิด ของทฤษฎกี ารพยาบาลของนิวแมน ™อธบิ ายมโนทศั น์ของทฤษฎกี ารพยาบาลของนิวแมน ™อธบิ ายธรรมชาตขิ องมนุษย์ สขุ ภาพ สCงิ แวดล้อมและการพยาบาล ตามกรอบแนวคิดทฤษฎกี ารพยาบาลของนิวแมน ™อธบิ ายการประยุกตใ์ ช้ทฤษฎกี ารพยาบาลของนิวแมนในการให้ การพยาบาลแบบองค์รวม

เบตตี0 นิวแมน (Betty Neuman, RN, PhD) – ™เกิดในปี ค.ศ.1924 ท2ีรัฐโอไฮโอ ประวตั ิการศึกษาและการ ทาํ งานของท่านมีดงั นGี (Freese, 2006; Neuman, 1995; 2002) ™ค.ศ.XYZ[ นิวแมนสาํ เร็จการศึกษาพยาบาลในหลกั สูตร อนุปริญญาพยาบาลจากโรงเรียนพยาบาลของโรงพยาบาลพีเพิล ™ค.ศ.XYf[ ไดส้ าํ เร็จการศึกษาระดบั ปริญญาตรีหลกั สูตร พยาบาลสาธารณสุข

เบตตี0 นิวแมน (Betty Neuman, RN, PhD) – ™ค.ศ.XYjj สาํ เร็จการศึกษาระดบั ปริญญาโทหลกั สูตรสุขภาพจิตและ การใหค้ าํ ปรึกษาดา้ นสาธารณสุขจากมหาวทิ ยาลยั แคลิฟอร์เนีย เมือง ลอสแองเจอลิส ™ค.ศ.XYof ไดส้ าํ เร็จการศึกษาระดบั ปริญญาเอกหลกั สูตรจิตวทิ ยา คลินิกจากมหาวทิ ยาลยั แปซิฟิ กเวสเติร์นรัฐแคลิฟอร์เนีย ™ค.ศ.XYYo ท่านยงั ไดร้ ับปริญญาเอกกิตติมศกั ดqิจากมหาวทิ ยาลยั แก รนดว์ าเลยส์ เตท รัฐมิชิแกน

วิวฒั นาการของการพฒั นาทฤษฎีระบบของนวิ แมน – 1989 1995 2002 ขยายความมโนทศั น์จิตวิญญาณและสCงิ แวดล้อม 1982 เพCิมองค์ประกอบด้านจิตวิญญาณของผู้รับบริการ และสCงิ แวดล้อม 1974 ผู้ป่ วยเป็นผู้รับบริการและเปลCียนชCือแนวคิดนNีเป็นทฤษฎรี ะบบของนิวแมน 1970 เผยแพร่ต่อวงการวิชาการ 1972 The Betty Neuman Health Care System Model: A Total Approach to Patient Problems แนวคิดองคร์ วม

2006วิวฒั นาการของการพฒั นาทฤษฎีระบบของนวิ แมน – ความสมดุลของระบบ และการพยาบาล สิง@ ก่อความเครียด (stressors) แรงทีร@ บกวน (disruptive forces) อธิบายคน ทฤษฎรี ะบบของเบอร์ทาแลนฟ์ ฟCี ทฤษฎรี ะบบสะท้อนถงึ ธรรมชาตขิ องสCงิ มชี ีวิตว่าเป็น ระบบเปิ ดมปี ฏสิ มั พันธซ์ Cึงกนั และกนั และมปี ฏสิ มั พันธก์ บั สCงิ แวดล้อมตลอดเวลา สงั เคราะห์ความรู้ จากศาสตร์สาขาอCนื

มโนทศั น์ของทฤษฎกี ารพยาบาลของนิวแมน ™ – ™ ระบบผู้รับบริการแต่ละระบบจะมที Nงั ™ ลกั ษณะเฉพาะของตนเอง ™ ความสมั พันธร์ ะหว่างองค์ประกอบด้าน ร่างกาย จิตใจ สงั คมวัฒนธรรม ระบบผู้รับบริการมกี ารเปลีย@ นแปลงพลังงานกบั พัฒนาการ และจิตวิญญาณ ภาวะ สCงิ แวดล้อมอย่างสมCาํ เสมอตลอดเวลา สขุ ภาพดอี ยู่บนความต่อเนอื@ งของ พลังงานทCชี ่วยในระบบอยู่ในภาวะคงทCี สิง@ ก่อความเครียดทีม@ ีอยู่ในสิง@ แวดลอ้ ม ™ ผู้รับบริการหรือระบบผู้รับบริการแต่ละระบบมี ™ “แนวการต่อตา้ น” ซCึงทาํ หน้าทCใี ห้ ขอบเขตปกตขิ องการตอบสนองต่อสCงิ แวดล้อม ผู้รับบริการอยู่ในภาวะคงทCหี รือกลับคืน เรียกว่า “แนวการป้ องกนั ปกติ” ส่ภู าวะสขุ ภาพปกตหิ รืออาจคงทCใี น ™ ความสมั พนั ธร์ ะหว่างองค์ประกอบด้านร่างกาย ระดบั ทCสี งู กว่าก่อนมปี ฏกิ ริ ิยาต่อสCงิ ก่อ จิตใจ สงั คมวัฒนธรรม พัฒนาการและจิต ความเครียด วิญญาณ จะเป็นตวั กาํ หนดธรรมชาตแิ ละระดบั ของปฏกิ ริ ิยาต่อสCงิ ก่อความเครียดทCเี กดิ ขNนึ

มโนทศั น์ของทฤษฎกี ารพยาบาลของนิวแมน (ต่อ) – ™ การป้ องกนั ปฐมภูมเิ กCยี วข้องกบั ™ การป้ องกนั ทุติยภูมิเกCียวข้อง ™การป้ องกนั ตติยภูมิ ความร้ทู Cวั ไปทCใี ช้ในการประเมนิ กบั ความรู้ด้านอาการแสดงต่าง เกCยี วข้องกบั ความรู้ สขุ ภาพและการปฏบิ ตั กิ าร ๆ ทCเี กิดต่อหลังปฏิกิริยาต่อสCิง ด้านกระบวนการ พยาบาลเพCือค้นหาและลดสCงิ ทCี ก่อความเครียด และลาํ ดับของ ปรับตวั ต่าง ๆ ซCึง เป็นหรืออาจเป็นปัจจัยเสCยี งทCี การพยาบาล เพCือบาํ บัดอาการ เกCยี วข้องกบั สCงิ ก่อความเครียด หรือความเจ็บป่ วยเพCือลด เกดิ ขNนึ เมCอื มกี าร เพCือป้ องกนั การเกดิ ปฏกิ ริ ิยาต่อ ผ ล ก ร ะ ท บ ข อ ง สCิ ง ก่ อ เกดิ ขNนึ และปัจจัยการ สCงิ ก่อความเครียดและสร้างเสริม ความเครียด ดูแลรักษาทCที าํ ให้ สขุ ภาพ ผู้รับบริการกลับไปสู่ การป้ องกนั ปฐมภมู ิ



ผูร้ บั บริการ (Client/Client System) โครงสร้างและหน้าทCขี องอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย – กระบวนการทางจิตใจและภาวะทาง จิตใจอารมณ์ ซCึงเป็นผลกระทบของ ร่างกาย สCงิ แวดล้อมภายในและภายนอก ความเชCือทางจิตวิญญาณ จิต จิตใจ วิญญาณ พัฒนาการ สงั คม อทิ ธพิ ลของวัฒนธรรม วัฒนธรรม พัฒนกจิ และกระบวนการพัฒนาการตามอายุ

แนวการป้ องกนั ยดื หย่นุ (Flexible line of defense: FLD) – ร่างกาย จิต จิตใจ วิญญาณ พัฒนาการ สงั คม วัฒนธรรม

แนวการป้ องกนั ปกติ (Normal Line of Defense: NLD) – ร่างกาย ภาวะสุขภาพปกติ จิต จิตใจ วิญญาณ ภาวะสุขภาพปกติ พัฒนาการ สงั คม วัฒนธรรม

แนวการต่อตา้ น (Lines of Resistance: LOR) – ร่างกาย จิต จิตใจ วิญญาณ พัฒนาการ สงั คม วัฒนธรรม

สิง@ แวดลอ้ ม : ENVIRONMENT – ™สิง@ แวดลอ้ มภายใน (Internal Environment) ™สิง@ แวดลอ้ มภายนอก (External Environment) ™สิง@ แวดลอ้ มภายนอกทีถ@ ูกสรา้ งขS ึน (Created Environment) ™สิง@ ก่อความเครียด (Stressors) ™ระบบผูร้ บั บริการและสิง@ แวดลอ้ ม

สFิงแวดล้อมภายใน (Internal Environment) ™สCงิ แวดล้อมภายในประกอบด–้วยแรงหรือสCงิ ทCมี อี ทิ ธพิ ลทNงั หมดทCอี ยู่ ภายในผู้รับบริการหรือระบบผู้รับบริการ สCงิ แวดล้อมภายใน เกCยี วข้องกบั ปัจจัยภายในบุคคล (Intrapersonal factors) และเป็นแหล่งเกดิ ของสCงิ ก่อความเครียดภายในบุคคล (Intrapersonal stressors)

สิFงแวดล้อมภายนอก (External Environment) ™แรงหรือสCงิ ทCมี อี ทิ ธพิ ลทNงั หมด–ทCอี ยู่ภายนอกระบบผู้รับบริการ สCงิ แวดล้อมภายนอกเกCยี วข้องทNงั กบั ปัจจัยภายในบุคคล (Intrapersonal factors) และปัจจัยภายนอกบุคคล (extrapersonal factors) และเป็นแหล่งเกดิ ของการก่อ ความเครียดระหว่างบุคคล (Intrapersonal stressors) และสCงิ ก่อความเครียดภายนอกบุคคล (extrapersonal stressors)

สFิงแวดล้อมภายนอกทถีF ูกสร้างขนึ0 (Created Environment) ™สCงิ แวดล้อมทCสี ร้างขNนึ เป็นสCงิ แ–วดล้อมทCผี ู้รับบริการสร้างขNนึ โดยไม่ ร้ตู วั และแสดงออกโดยทCไี ม่ร้ตู วั หรือทNงั สองอย่างพร้อม ๆ กนั สCงิ แวดล้อมทCสี ร้างขNนึ นNีมกี ารเปลCียนแปลงได้ และแสดงถงึ มกี ารใช้ องค์ประกอบของระบบโดยเฉพาะด้านจิตใจและสงั คมวัฒนธรรม และการใช้พลังงานจากโครงสร้างพNืนฐานโดยทCมี รี ้ตู วั เพCือเป็นเกราะ ป้ องกนั ตนเองหรือเป็นส่วนทCรี ้สู กึ ปลอดภยั ทNงั นNีเพCือให้ระบบมคี วาม สมดุล ผลของสCงิ แวดล้อมทCสี ร้างขNนึ นNีจะเปลCียนแปลงการตอบสนอง ต่อสCงิ ก่อความเครียดของผู้รับริการได้

สิFงก่อความเครียด (Stressors) ™คสวCงิ าเมร้าสทมCที ดาํุลให้เกดิ ความเครียด–และมแี นวโน้มทCจี ะทาํ ให้ระบบเสยี ™สCงิ ก่อความเครียดมศี กั ยภาพพอทCจี ะทาํ ให้เกดิ ความเจบ็ ป่ วยขNนึ และมอี ยู่ทNงั ในสCงิ แวดล้อมภายในและสCงิ แวดล้อมภายนอกของ ระบบผู้รับบริการสCงิ ก่อความเครียดทCจี ะทาํ อนั ตรายต่อระบบ ผู้รับบริการในช่วงเวลาใดเวลาหนCึงอาจมมี ากกว่าหนCึงอย่าง ™สCงิ ก่อความเครียดอย่างใดอย่างหนCึงอาจจะมอี ทิ ธพิ ลต่อปฏกิ ริ ิยา การตอบสนองของผู้รับบริการต่อสCงิ ก่อความเครียดอย่างอCนื ๆ ด้วย

ระบบผู้รับบริการและสFิงแวดล้อม ™ผผู้รู้รับับบบรริกิกาารรสเาปม็นารระถบทบNงั เรปับิ ดอซทิ Cึงธมพิ ปี –ลฏแสิ ลมั ะพสCงิันแธวก์ ดบั ลส้อCงิ มแภวดายลใ้อนมบรุคะคบลบ ระหว่างบุคคลและภายนอกบุคคล ™ กระบวนการมปี ฏสิ มั พันธแ์ ละการปรับตวั ส่งผลให้ระบบมคี วาม กลมกลืน (harmony) ความคงทCี (stability) หรือความ สมดุล (balance) การปรับตวั ของระบบผู้รับบริการอาจทาํ ให้แบบ แผนการตอบสนองต่อสCงิ ก่อความเครียดของผู้รับบริการเปลCียนแปลง ได้

กรอบแนวคิดของนิ วแมน –

สุขภาพ (Health or Wellness) – ™ภาวะสมดุลของระบบผู้รับบริการ ™ภาวะสขุ ภาพทCดี ที Cสี ดุ เทา่ ทCเี ป็นไปได้ในช่วงเวลาหนCึงภาวะสขุ ภาพของ ผู้รับบริการการเปลCียนแปลงได้โดยอาจดขี Nนึ หรือเลวลงได้ตลอดชีวิต โดยขNนึ อยู่กบั ปัจจัยโครงสร้างพNืนฐานและการปรับตวั ต่อสCงิ ก่อ ความเครียดของผู้รับบริการ ™ภาวะสขุ ภาพดขี องผู้รับบริการแสดงถงึ การมพี ลังงานทCพี อเพียงสาํ หรับ รักษาและส่งเสริมความสมดุลของระบบความเจบ็ ป่ วยหรือปฏกิ ริ ิยาต่อ สCงิ ก่อความเครียด

การพยาบาล (Nursing) – (1) การรักษาความสมดุลของระบบผู้รับบริการโดยการ ประเมนิ ผลกระทบของสCงิ ก่อความเครียดทCเี กดิ ขNนึ และทCอี าจ เกดิ ขNนึ ได้อย่างถูกต้อง (2) การลดผลกระทบของสCงิ ก่อความเครียดทCเี กดิ ขNนึ (3) การป้ องกนั การเกดิ ผลกระทบของสCงิ ก่อความเครียดหรือ ปฏกิ ริ ิยาต่อสCงิ ก่อความเครียด

การพยาบาลตามระดบั การป้องกนั สามระดบั – (1) การพยาบาลระดบั การป้ องกนั ปฐมภมู ิ คือการพยาบาลทCี ให้ป้ องกนั การเกดิ ปฏกิ ริ ิยาต่อสCงิ ก่อความเครียด (2) การพยาบาลระดบั การป้ องกนั ทุตยิ ภมู ิ คือ การพยาบาลทCที าํ ให้เพCือบาํ บดั ปฏกิ ริ ิยาต่อสCงิ ก่อความเครียด (3) การพยาบาลระดบั การป้ องกนั ตตยิ ภมู ิ คือ การพยาบาลเพCือ ส่งเสริมการสร้างขNนึ ใหม่หลังการบาํ บดั ปฏกิ ริ ิยาต่อสCงิ ก่อ ความเครียด

การประยุกต์ใช้ทฤษฎกี ารพยาบาลของนิวแมน ในการให้การพยาบาลแบบองค์รวม – ขSนั ตอนการวินจิ ฉยั การพยาบาล (Nursing Diagnosis) ขSนั ตอนการกาํ หนดเป้ าหมายการ พยาบาล (Nursing Goals) ขSนั ตอนการประเมินผลลพั ธก์ าร พยาบาล (Nursing Outcomes



ข0นั ตอนการวนิ ิจฉัยการพยาบาล (Nursing Diagnosis) – ™การประเมนิ สขุ ภาพอย่าง สมบูรณแ์ บบ ™การระบุสCงิ ก่อ ความเครียดแ ™การวินิจฉัยผลกระทบของ สCงิ ก่อความเครียด

การประเมนิ สุขภาพของผู้รับบริการอย่างสมบูรณ์แบบ (comprehensive health assessment) – ™ ข้อมูลจากการสงั เกตซCึงได้จาก ™ ข้อมูลการรับร้ขู องผู้รับบริการและของ ™ การซักประวัติ พยาบาลเกCยี วกบั ™ การตรวจร่างกาย ™ สCงิ ก่อความเครียด ™ ผลการตรวจทางห้องปฏบิ ตั กิ าร ™ สCงิ ก่อความเครียดนNัน ™ ข้อมูลปัจจัยภายในบุคคล ™ สถานการณค์ วามเจบ็ ป่ วย ™ ข้อมูลปัจจัยระหว่างบุคคล ™ ผลกระทบของความเจบ็ ป่ วย ™ ข้อมูลปัจจัยภายนอกบุคคล ™ แบบแผนการเผชิญความเครียด ™ ข้อมูลเหล่านNีเป็นทNงั ข้อมูลทCผี ู้รับบริการ ™ ความคาดหวังของผู้รับบริการ และ/หรือญาตบิ อกเล่า

ระบุสิFงก่อความเครียดและ การวนิ ิจฉัยผลกระท–บของสFิงก่อความเครียด ™การวิเคราะห์และสงั เคราะห์ข้อมูลของผู้รับบริการจาก ข้อมูลทCรี วบรวม ™ใช้ความรู้ มโนทศั น์ และทฤษฎที Cเี กCยี วข้องจะทาํ ให้ สามารถระบุได้ว่ามสี Cงิ ก่อความเครียดอะไรบ้าง และสCงิ ก่อ ความเครียดนNัน ๆ ส่งผลกระทบหรืออาจส่งผลกระทบ อย่างไร

ระบุสิFงก่อความเครียดและ การวนิ ิจฉัยผลกระท–บของสิFงก่อความเครียด การระบุสิง@ ก่อความเครียดทีเ@ ผชิญอยู่ (actual stressors) ™การวินิจฉัยผลกระทบของสCงิ ก่อความเครียดทCเี กดิ ขNนึ (effects) ทCอี าจเกดิ ขNนึ (possible effects) ™การวิเคราะห์ความแขง็ แรงและการทาํ งานของแนวการต่อต้านและโครงสร้างพNืนฐาน ™วิเคราะห์ความแขง็ แรงและการทาํ งานของแนวการป้ องกนั ยืดหยุ่นโดยพิจารณาถงึ องค์ประกอบ ด้านต่าง ๆ ของผู้รับบริการ

ระบุสิFงก่อความเครียดและ การวนิ ิจฉัยผลกระท–บของสFิงก่อความเครียด การระบุสิง@ ก่อความเครียดทีอ@ าจคุกคาม (potential stressors) และการวินจิ ฉยั ผลกระทบของสิง@ ก่อความเครียดทีอ@ าจเกิดขS ึน (possible effects) ™ ระบุชนิดของสCงิ ก่อความเครียดทCอี าจคุกคามต่อภาวะสขุ ภาพปกตขิ องผู้รับบริการ ™ การประเมินศักยภาพของสCงิ ก่อความเครียดทCจี ะทาํ ให้เกดิ ปฏกิ ิริยาชนิดความรุนแรงของ ปฏกิ ริ ิยาทCอี าจเกดิ ขNนึ ™ การวิเคราะห์ความแขง็ แรงและการทาํ งานของแนวการป้ องกันยืดหยุ่น โดยพิจารณาถึง องค์ประกอบด้านต่าง ๆ ของผู้รับบริการ

ขSนั ตอนการกาํ หนดเป้ าหมายการพยาบาล (Nursing Goals) – ™การกาํ หนดเป้ าหมายการพยาบาล ™วิธกี ารพยาบาลร่วมกนั ระหว่างพยาบาลและผู้รับบริการ ™ตามระดบั การป้ องกนั เพCือดาํ รงรักษาภาวะสขุ ภาพดี ™ ตามภาวะสขุ ภาพดี ™ตามการกลับคืนส่ภู าวะสขุ ภาพดี

ขSนั ตอนการประเมินผลลพั ธก์ ารพยาบาล (Nursing Outcomes) – ™การปฏบิ ตั กิ ารพยาบาลตามระดบั การป้ องกนั ™การประเมนิ ผลลัพธก์ ารพยาบาล ™การประเมนิ ความต้องการการกาํ หนดเป้ าหมายการพยาบาล ™การประเมนิ ความต้องการการกาํ หนดเป้ าหมายการพยาบาล ใหม่เมCอื วิธกี ารพยาบาลทCกี ระทาํ ไปแล้วไม่สามารถทาํ ให้บรรลุ เป้ าหมายการพยาบาลได้

ขอบคุณค่ะ –