โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน

รายงานผลการดาเนินงาน โครงการชีววถิ ีเพ่ือการพัฒนาอยา่ งยัง่ ยืน ประจาปี 2565 ประเภทที่ 1 : การดาเนินงานภายในวทิ ยาลยั ดีเดน่ รูปแบบ แปลงสาธติ วทิ ยาลยั การอาชีพเวียงสา สานกั งานคณะกรรมการการอาชีวศึกษา กระทรวงศกึ ษาธิการ





ก. ความเหมาะสมของสถานท่ตี ้งั

โครงการชีววถิ เี พอื่ การพฒั นาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 1 ผลการดำเนนิ งานโครงการชวี วถิ ี เพื่อการพฒั นาอย่างยงั่ ยืน ประเภทที่ 1 การดำเนนิ งานภายในวทิ ยาลยั ดีเด่น ประจำปี 2565 1. การจดั ทำแปลงสาธติ ภายในวิทยาลยั ก. ความเหมาะสมของสถานท่ตี ง้ั โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน วิทยาลัยการอาชีพเวียงสา เป็นโครงการความ ร่วมมือของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแฟ่งประเทศไทยกับวิทยาลัยการอาชีพเวียงสา ซึ่งได้น้อมนำแนว พระราชดำริ “เศรษฐกจิ พอเพียง” ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยูห่ วั มาใชใ้ นการดำเนนิ กิจกรรมทาง การเกษตร เพ่ือให้มีการดำเนินชวี ิตแบบพ่ึงพาตนเอง และขยายผลสูค่ รู นักเรียน และชมุ ชน ก.1 ขนาดของพนื้ ที่ โครงการชวี วิถเี พื่อการพัฒนาอยา่ งยั่งยนื วทิ ยาลัยการอาชพี เวยี งสา จดั เป็นประเภท แปลงสาธติ ซง่ึ มพี นื้ ทีจ่ ำนวน 2 งาน ก.2 มีแปลงสาธติ อย่างชัดเจน มีการจัดตั้งแปลงสาธิตอย่างชัดเจน แยกเป็นสัดส่วน เหมาะแก่การเรียนรู้ได้เป็น อย่างดี โครงการชวี วิถีเพ่ือการพฒั นาอย่างย่ังยนื วิทยาลัยการอาชพี เวยี งสา

โครงการชีววิถีเพอ่ื การพัฒนาอยา่ งยัง่ ยนื ประจำปี 2565 2 ก.3 มแี ปลงสาธติ อยา่ งชดั เจน ภายในแปลงสาธิตชีววิถีฯ มีการดำเนินกิจกรรมครบทั้ง 4 กิจกรรม ได้แก่ การเพาะปลูกพืช การเลี้ยงสตั ว์ ประมง และสง่ิ แวดล้อม มอี งคค์ วามรู้ เช่น บอรด์ เอกสาร ผลผลิตแสดงไว้อย่างชัดเจน กิจกรรมดา้ นการเพาะปลกู

โครงการชีววถิ ีเพื่อการพฒั นาอยา่ งยัง่ ยนื ประจำปี 2565 3 กจิ กรรมด้านการเลย้ี งสตั ว์ กจิ กรรมด้านการประมง

โครงการชวี วิถีเพื่อการพฒั นาอยา่ งยง่ั ยนื ประจำปี 2565 4 กิจกรรมดา้ นสิ่งแวดล้อม

โครงการชวี วถิ ีเพ่ือการพฒั นาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 5 ก.4 สถานทตี่ ง้ั แปลงสาธติ อยใู่ นจดุ ทม่ี องเห็นได้อยา่ งชดั เจน สถานที่ตั้งแปลงสาธิตชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน วิทยาลัยการอาชีพเวียงสา อยู่ติดกับถนนสาย หลักของวิทยาลัย ส่วนด้านข้างติดรมิ แม่น้ำนา่ นและหมู่บ้าน ซึ่งเป็นตำแหน่งที่ตั้งเหมาะสม เพราะผู้คนสัญจร ไปมาเป็นประจำ สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน สะดวกต่อการปฏิบัติกิจกรรมและเยี่ยมชมของผู้สนใจ จึง เหมาะทีจ่ ะใช้เป็นแปลงสาธติ ได้อย่างดี ด้านหนา้ โครงการ ด้านขา้ งโครงการ

โครงการชวี วิถเี พื่อการพฒั นาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 6 มกี ารจดั ภูมทิ ัศน์ สะอาด สวยงาม ร่มรนื่ เหมาะต่อการเป็นแหล่งเรยี นรู้

ข. ดา้ นการเพาะปลกู

โครงการชวี วิถีเพื่อการพฒั นาอยา่ งยงั่ ยนื ประจำปี 2565 7 ข. ด้านการเพาะปลกู ข.1 มีการสาธติ การปลูกพืชหลากหลายอย่างเป็นระบบ ในด้านการเพาะปลูกพืช ได้ดำเนินการปลูกพืชเศรษฐกิจหลากหลาย เป็นระบบ จำนวนมากกว่า 10 ชนิด พืชผักที่ปลูก ได้แก่ พืชผักปลอดสารพิษ เช่น ผักสลัด ผักกาดขาวปลี ผักกะหล่ำ ดอก กะหล่ำปลี มะเขอื ยาว พริก ผกั บงุ้ ขม้นิ ข่า ตะไคร้ และ ไม้ผลเศรษฐกิจ เช่น มะละกอ ฝรั่ง เปน็ ต้น พืชผักปลอดสารพิษ เช่น ผักสลดั บวบ ยีห่ ร่า โหระพา บอน มะเขอื ยาว

โครงการชวี วิถีเพ่อื การพฒั นาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 8 พชื ผักปลอดสารพิษ เชน่ ตะไคร้ กะหล่ำดอก กะหลำ่ ปลี ใบบวั บก ชะอม ผักกาดขาวปลี

โครงการชวี วิถเี พ่อื การพัฒนาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 9 ไมผ้ ลเศรษฐกจิ ได้แก่ มะพร้าว ฝรั่ง (กิมจู) ละมดุ มะละกอ

โครงการชวี วถิ เี พ่ือการพฒั นาอยา่ งยงั่ ยนื ประจำปี 2565 10 ข.2 มกี ารแสดงรายไดแ้ ละลดตน้ ทนุ จากการปลูกพืช การดำเนินกิจกรรมโครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน ได้มีการบันทึกรายรับและรายจ่ายไว้ เป็นปัจจุบัน ทำให้ทราบผลการดำเนินงาน ข้อบกพร่องต่าง ๆ ซึ่งจะใช้เป็นข้อมูลการตัดสินใจและวางแผน ดำเนินงานในอนาคต ปัจจุบันมีรายรับทั้งสิ้น 2,270 บาท รายจ่าย 1,920 (ต้นทุน) รายได้สุทธิจากการ ดำเนินกิจกรรมการปลกู พชื ณ วนั ที่ 31 ตลุ าคม 2565 เปน็ เงนิ 350 บาท สมดุ บนั ทกึ รายรบั รายจา่ ยกิจกรรมการปลกู พืช ในด้านการลดต้นทุนการปลกู พืช จะใชจ้ ลุ นิ ทรีย์ที่มีประสิทธิภาพ (EM) ในการผลิตปุ๋ยหมักเพ่ือใช้ เป็นปุ๋ยสำหรับพืช เช่น โบกาฉิและน้ำหมักมูลวัวกับEM สารสกัดชีวภาพ ฮอร์โมนผลไม้ ฯลฯ เน้นใช้สาร สกัดจากธรรมชาติแทนสารเคมี โดยใช้ EM เปน็ สว่ นประกอบสูตรต่าง ๆ เชน่ สุโตจู/EM5 สตู รไลเ่ พล้ียไฟ สูตรป้องกันเชื้อรา ตลอดจนปลูกพืชหลากหลายชนิด เพื่อลดการระบาดของแมลงศัตรูพืช ทั้งนี้ เพื่อมิให้ เกิดอนั ตรายต่อผู้ใช้ ผบู้ รโิ ภค และสามารถลดค่าใชจ้ ่ายในครวั เรอื น เพม่ิ คณุ ภาพชวี ิตและสร้างสิง่ แวดล้อมท่ดี ี โบกาฉิ นำ้ หมักมูลวัวกบั EM

โครงการชวี วถิ เี พ่อื การพัฒนาอยา่ งย่ังยนื ประจำปี 2565 11 ข.3 มีการใชจ้ ลุ นิ ทรยี ์ ในกระบวนการปรับปรุงดินปลกู พืช 1) การปลูกพืชผักปลอดสารพษิ การเตรยี มดิน ประเภทพืชผักกนิ ใบ ไถพรวน/ขุดเพื่อย่อยดนิ ตากดินทิ้งไว้ 7 วัน จากนั้นยก เป็นแปลงตามขนาดที่ต้องการ ใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกหมัก 2 – 4 กิโลกรัม ต่อพื้นที่ ๑ ตารางเมตร หรือปยุ๋ โบกาฉมิ ูลสตั ว์ 1 – 2 กโิ ลกรมั ตอ่ พืน้ ท่ี 1 ตารางเมตร คลกุ เคล้าให้เขา้ กบั ดินสว่ นบนคลุมด้วยพลาสติก/ฟาง ข้าว รดน้ำที่ผสมอีเอ็มและกากน้ำตาล (น้ำ 20 ลิตร : อีเอ็ม 1 – 2 ช้อนแกง : กากน้ำตาล 1 – 2 ช้อนแกง ) รดนำ้ ใหช้ ุ่ม หมักทิ้งไว้ 7 – 10 วนั จงึ ปลูกพชื ได้ หากต้องการให้เรว็ ขน้ึ ให้ใช้จอบสับคลุกเคล้า ดนิ ทุก 2 – 3 วัน จะใชเ้ วลาหมัก 6 – 7 วนั วิธีการปลูก การปลูกผัก ควรปลูกหลายๆ ชนิดรวมกันอย่างน้อย 2 – 3 ชนิด เพื่อลดการระบาดของ โรคและแมลง วิธีการปลูกอาจทำได้ 2 วิธี คือ การหยอดหรือหว่านด้วยเมล็ด และ การเพาะกล้าแล้ว ยา้ ยปลูกลงแปลง การดูแล การรดน้ำผัก ในระยะ 1 – 3 วันแรกให้รดน้ำผสมจุลินทรีย์ EM ทุกวันในช่างเช้าหรือเย็น ( EM 1 ช้อนโต๊ะ : กากน้ำตาล 1 ชอ้ นโต๊ะ : นำ้ 10 ลติ ร ) ตอ่ มารดนำ้ วนั ละ 1 คร้งั หรอื วันเว้นวัน ขึ้นอยู่ กับความต้องการน้ำของพืชแต่ละชนิด โดยใช้น้ำในบ่อเลี้ยงปลา (บ่อพลาสติกขนาด 2- 4 เมตร) มารด ผักจะทำให้เจริญเติบโตดีสลับด้วยการใช้น้ำผสมจุลินทรีย์ EM ใช้ฉีดพ่น รด ให้ทั่วดิน ลำต้น กิ่ง ใบ ในช่วง เช้าหรือเย็น ทุก 3 วัน และควรมีอินทรียวัตถุปกคลุมด้วย เช่น ฟางข้าว ใบไม้แห้ง เพื่อรักษาความชื้น และเป็นอาหารของจลุ นิ ทรยี ต์ ่อไป เตรียมดินด้วยปุ๋ยคอก และโบกาฉิ นำน้ำในบ่อปลารดพืชผัก และฉดี พน่ ดว้ ย EM ทุก 3-5 วัน

โครงการชีววิถเี พอื่ การพัฒนาอยา่ งย่ังยนื ประจำปี 2565 12 การใส่ปุ๋ย ใส่จุลินทรีย์หรือโบกาฉิ หรือน้ำหมักมูลวัวกับEM อาทิตย์ละ 1 ครั้ง หรือสองอาทิตย์ ต่อ 1 ครัง้ เพื่อเร่งการเจริญเตบิ โตให้แก่พชื การใช้น้ำหมกั มูลวัวกบั EM การใช้โบกาฉิบารุงพชื ผกั

โครงการชวี วถิ เี พื่อการพัฒนาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 13 มีการใชจ้ ุลินทรยี ์ EM ในการปอ้ งกันกำจดั ศตั รูพชื การปอ้ งกนั ศตั รูพชื มีวธิ กี ารดงั นี้ 1) ปรบั ปรงุ ดินใหอ้ ดุ มสมบรู ณอ์ ย่เู สมอ ถ้าดินดี มธี าตอุ าหารสูง พชื ผักจะเจรญิ เตบิ โต แข็งแรง เม่ือผกั แข็งแรงกจ็ ะทนต่อโรคและแมลงได้ ดินท่ีไดร้ บั การบำรงุ จากปุย๋ ธรรมชาติ เชน่ โบกาฉิ น้ำหมัก มลู วัว EM จะทำใหผ้ ักมีสเี ขยี วแบบธรรมชาติ ซงึ่ สามารถลดการทำลายของแมลงได้ 2) ปลูกพืชผกั หลายชนดิ สลบั กัน กรอื ปลูกหลายๆชนดิ ในพ้นื ทเ่ี ดยี วกนั เชน่ แปลง 1 ปลูก อย่างหนึ่ง แปลงที่ 2 ปลูกอีกอย่างหนึ่ง แปลงที่ 3 ปลูกอีกอย่างหนึ่ง สลับกันไปเรื่อยไปก็ได้ การปลูกผักพืช ชนิดเดียวกัน อีก 2-3 แปลงถัดไปก็ปลูกอีกชนิดหนึ่ง เช่นนี้เรื่อยไปก็ได้ การปลูกผักหลายชนิดสลับกันขะช่วย ลดการทำลายของศตั รพู ืชลงได้ 3) กำจัดวัชพืช/ทำความสะอาดบริเวณปลกู พชื ผักอยเู่ สมอ หากปลอ่ ยใหว้ ชั พืชขึน้ รกจะมี แมลงศตั รหู ลบซอ่ นและขยายแพรพ่ ันธุ์แพรร่ ะบาดตอ่ ไป 4) ใชส้ โุ ตจ/ู EM5 40-50 ซซี ี (4-5 ช้อนโต๊ะ) ผสมกบั น้ำ 20 ลติ ร ฉีดพ่น/รด พชื ผักในช่วงก่อนค่ำหรือเช้าตรู่ ทกุ 3-7 วัน สารเอสเทอร์ท่ีเกดิ จากการหมัก EM5 จะช่วยขับไล่แมลง ทำให้ ระบบย่อยอาหารไม่สามารถทำงานได้ ทำให้ท้องอืดตาย นอกจากนี้ยังช่วงป้องกันโรคใบหงิก ใบด่าง เพลี้ยง แปง้ หนอนชอนใบ ฯลฯ กรณีใช้สุโตจู/EM5 ไปบ่อย ๆ แมลงอาจดื้อหรือปรับตัวได้ ก็ใช้พืชสมุนไพรป้องกันกำจัด แมลงสลับกับการใช้สุโตจู หรือนำมาผสมอัตราส่วนเท่ากัน พืชสมุนไพรที่นิยมและได้ผลดี เช่น สะเดา ถ้าใช้ ร่วมกับใบข่า ตะไคร้หอม จะช่วยเสริมฤทธิ์ทำให้มีประสิทธิภาพในการป้องกันและกำจัดแมลงศัตรูพืชได้ดีข้ึน สารทีไ่ ดจ้ ากสะเดาจะทำใหแ้ มลงแสดงอาการต่าง ๆ ในแต่ละระยะการเจรญิ เติบโต เชน่ ยับยง้ั การเจริญเติบโต ยับยั้งการกินอาหาร เป็นสารฆ่าแมลง/ไล่แมลง ทำให้แมลงไม่ลอกคราบ ไข่ไม่ฟักออกเป็นตัว ทำให้แมลงเป็น หมัน ต่อต้านการดูดกิน ส่วนของสะเดาท่ีใช้ คือ เมล็ดจะใหผ้ ลดที ่ีสุด ถ้าไม่มีให้ใช้ใบแก่ ๆ แต่จะไม่ได้ผลดีเทา่ เมล็ดและต้องใชป้ ริมาณมาก นอกจากนี้ยังใช้ใบและลำต้นของตะไครห้ อม และข่าแก่ พืชทั้ง 2 ชนิดมีสารช่วย ในการขบั ไล่แมลง เม่ือใชร้ ่วมกับสะเดาจะเปน็ ฤทธเิ์ สรมิ กนั ปอ้ งกันกำจดั ศัตรพู ชื โดยใช้พ่นทกุ 3 – 7 วัน

โครงการชีววิถเี พอื่ การพฒั นาอยา่ งยงั่ ยนื ประจำปี 2565 14 การเกบ็ เกยี่ วผลผลติ และออกขาย การจดั การดนิ หลงั การเก็บเกี่ยวผลผลติ เกษตรกรโดยทั่วไป มักขุดหรือถากวัชพืช รวมทั้งเศษผักที่เหลืออยู่ในแปลงทิ้งไปโดยเปล่า ประโยชน์ แปลงสาธิตโครงการชีววถิ ี วทิ ยาลัยการอาชีพเวยี งสา ได้มีการนำเอาส่ิงเหลือใช้เหลา่ นกี้ ลบั มาใช้ใหม่ ซึ่งจะก่อให้เกิดประโยชน์ในแง่การรักษาความอุดมสมบูรณ์ของดินให้เหมาะแก่การปลูกพืชผักอยู่เสมอ ซึ่ง สามารถทำไดห้ ลายวธิ ี คอื 1) ใช้โบกาฉิ 0.5-1 กิโลกรมั หรอื ปุ๋ยคอกหมกั EM 1-2 กโิ ลกรมั ตอ่ พน้ื ทแ่ี ปลงผกั 2 ตารางเมตร หว่านทั่วแปลงปลูกสับคลุกเคล้ากับดินความลึกประมาณ 5-10 เซนติเมตร รดน้ำให้ชุ่มคลุมฟาง หรอื สแลนดำ หมักทงิ้ ไว้ 7-15 วัน จงึ ปลูกผักได้ (สังเกตจากดินท่ีหมักได้ที่แล้วจะไม่มีรา สีขาว ๆ เหลืออยู่เลย หากดมดจู ะมกี ลนิ่ หอม และไมม่ กี ล่นิ ฉนุ ) การใชป้ ๋ ยุ คอกหมกั EM และโบกาฉิบารุงดนิ หลังเกบ็ เก่ียวผลผลิต

โครงการชีววิถีเพือ่ การพฒั นาอยา่ งยงั่ ยนื ประจำปี 2565 15 การใช้ป๋ ยุ คอกหมกั EM และโบกาฉบิ ารุงดนิ หลังเกบ็ เกีย่ วผลผลิต ข.4 มเี อกสารหรอื บอร์ดอ่ืน ๆ ท่แี สดงการเผยแพร่ความรู้ บอรด์ องคค์ วามรู้การปลกู ผกั สวนครัว 2) การปลกู ไม้ผลเศรษฐกจิ ดำเนินจัดทำแปลงสาธิตการปลูกไมผ้ ลเศรษฐกิจหลากหลายชนดิ เพ่อื ใชเ้ ป็นศนู ย์ การเรียนรกู้ ารปลูกไม้ผลพนั ธต์ุ ่าง ๆ โดยการใช้จุลินทรีย์ EM ในการผลติ ปุย๋ หมกั จากมลู สตั ว์/ใบไม้ หรือทำเป็น จุลินทรีย์แห้ง (โบกาฉิ) เพื่อใช้ผสมดินปลูกและใช้เป็นปุ๋ยรองพื้นก้นหลุมก่อนปลูก เน้นป้องกันศัตรูพืช โดยใช้ สารสกัดจากธรรมชาติแทนสารเคมี โดยใช้ EM เป็นส่วนประกอบสูตรต่าง ๆ เช่น สุโตจู EM5 เพื่อลดการ ระบาดของแมลงศัตรูพืชหรือใช้สารสกดั จากธรรมชาตหิ มักดว้ ย EM ในการปอ้ งกันศตั รูพืช ไม้ผลสำคัญท่ีปลูก ได้แก่ มะพร้าว ฝร่ัง(กมิ จ)ู ละมุด ขนุน มะละกอ เปน็ ต้น 1) วธิ ีการปลกู ไม้ผล (1) การขุดหลุมปลูก การขุดหลมุ ปลูกท้ังแบบปลูกบนร่องและปลกู ในที่ดอน ควรปลูกให้เป็นแถว เพื่อสะดวกในการดูแลรักษาและการปฏิบัตงิ าน ขุดหลุมปลูกให้มีขนาดกว้าง ยาวและลึก 50 เซนตเิ มตร ทง้ั น้ี ข้ึนอยกู่ ับความอดุ มสมบูรณ์ของดิน ถ้าดินดี รว่ นซุย มอี นิ ทรยี วตั ถมุ ากก็ขุดหลุมขนาดเล็ก

โครงการชีววถิ เี พอ่ื การพัฒนาอยา่ งยั่งยนื ประจำปี 2565 16 ได้ ส่วนดินไม่ดีให้ขุดหลุมขนาดใหญ่ เพื่อจะได้ปรับปรุงดินในหลุมปลูกให้ดีขึ้น ดินที่ขุดขึ้นมาจากหลุมน้ัน ใหแ้ ยกเป็นสองกอง คือ ดนิ ชน้ั บนลงไว้กองหนึ่ง ดินชนั้ ล่างอีกกองหน่งึ ตากดนิ ท่ีขดุ ขึ้นมา 15-20 วนั แล้ว ผสมดินทั้งสองกองดว้ ยปุ๋ยอินทรีย์หมัก ด้วย EM อตั รา 1 บ้งุ ก๋ี แลว้ จึงกลบดินลงไปในหลุมตามเดิม โดยเอา ดินชั้นบนลงไว้กน้ หลุมและดินช้ันล่างกลบทบั ลงไป ดนิ ท่กี ลบลงไปจะสูงกว่าปากหลุม จากนั้นผสมอีเอ็มขยาย และกากน้ำตาล (น้ำ 20 ลิตร : อีเอม็ 1 – 2 ชอ้ นแกง : กากนำ้ ตาล 1 – 2 ช้อนแกง) รดนำ้ ให้ชุม่ คลุมดว้ ย ฟางขา้ วหรือหญ้าแหง้ หมักท้ิงไว้ 7-10 วนั ควรปลอ่ ยทง้ิ ไว้ให้ดินยุบตัวดีเสยี กอ่ นจงึ ลงมอื ปลกู เริ่มปลูกไมผ้ ลในแปลงสาธิตชีววิถี ในปี 2564 2) การดแู ลรักษา (1) กำจัดวชั พชื ใตต้ น้ ใสป่ ุย๋ หมัก EM (โบกาฉ)ิ รอบโคนตน้ ใส่โบกาฉริ อบโคนตน้

ค. ดา้ นการเล้ยี งสตั ว์

โครงการชวี วิถเี พอ่ื การพัฒนาอยา่ งยงั่ ยนื ประจำปี 2565 17 ค. ดา้ นการเลี้ยงสตั ว์ ค.1 มกี ารสาธิตการเลยี้ งสตั วอ์ ย่างน้อย 2 ชนิด ในด้านการเลี้ยงสัตว์ แปลงสาธิตชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน วิทยาลัย การอาชพี เวียงสา มีการเลยี้ งสตั ว์จำนวน 2 ชนดิ ไดแ้ ก่ ไก่พนั ธสุ์ ามสายเลือด 10 ตวั และ เป็ดพนั ธ์ุไข่ 3 ตวั ไก่พันธ์สุ ามสายพันธ์ุ เป็ดไข่ ผลผลติ ในด้านการเลยี้ งสัตว์ ไกพ่ ันธส์ุ ามสายเลือด และ เป็ดพนั ธุ์ไข่ ผลผลิตในด้านการเลย้ี งสตั ว์ ไก่พนั ธุส์ ามสายเลือด และ เปด็ พันธ์ไุ ข่

โครงการชวี วถิ ีเพื่อการพฒั นาอยา่ งยง่ั ยนื ประจำปี 2565 18 ค.2 มีการแสดงรายได้และลดต้นทนุ จากการเลยี้ งสตั ว์ การดำเนินกิจกรรมการเลยี้ งสตั ว์ ได้มีการบนั ทกึ รายรบั รายจ่ายไว้เปน็ ปัจจบุ นั ทำใหท้ ราบผล การดำเนนิ งาน ขอ้ บกพร่องตา่ ง ๆ ซง่ึ จะใชเ้ ปน็ ขอ้ มลู การตัดสินใจและวางแผนดำเนินงานในอนาคต ปัจจบุ ันมี รายรับทั้งสิ้น 5,590 บาท รายจ่าย (ต้นทุน) 3,140 บาท รายได้สุทธิจากการดำเนินกิจกรรมการเลี้ยงสัตว์ ณ วันท่ี 31 ตุลาคม 2564 เปน็ เงนิ 2,450 บาท สมดุ บนั ทึกรายรบั รายจา่ ยกิจกรรมการเล้ียงสัตว์ ด้านการลดต้นทนุ การเลี้ยงสตั ว์ การเลย้ี งไกส่ ามสายพนั ธุ์และเปด็ ไข่ ไดม้ ีการลดต้นทนุ อาหารไก่และอาหารเป็ดไข่ โดยใช้ตน้ กล้วยและรำละเอยี ดผสมอาหารไก่ และอาหารเป็ดไข่ อตั รา 20% ของอาหารท่ีให้กนิ ซ่งึ จะช่วยลดต้นทุนของ อาหารได้ นอกจากนี้ยงั ไดใ้ ช้ EM สด ผสมนำ้ ใหไ้ ก่และหนูกินเปน็ ประจำ อาหารผสมต้นกล้วย รำละเอยี ดและ EM ช่วยลดต้นทุนในการเล้ยี งไก่และเปด็ ไข่

โครงการชวี วิถเี พือ่ การพัฒนาอยา่ งย่ังยนื ประจำปี 2565 19 อาหารผสมตน้ กลว้ ย รำละเอียดและ EM ช่วยลดต้นทุนในการเลี้ยงไก่และเป็ดไข่ ค.3 มีการใช้จุลินทรีย์ EM ในกระบวนการเล้ยี งสัตว์ การเลย้ี งไกพ่ นั ธุ์สามสายพันธุ์และเป็ดไข่ ได้มีการนำจลุ ินทรีย์ EM มาใชใ้ นกระบวนการเลย้ี ง โดยผสมนำ้ และอาหารใหส้ ตั ว์กินทุกวัน รวมทงั้ ใช้ในการป้องกันรกั ษาโรค 1) จุลนิ ทรีย์ EM สด (หัวเชือ้ ) ใช้ผสมน้ำใหไ้ กแ่ ละหนูกนิ ทุกวัน ในอัตราจุลนิ ทรยี ์ EM ประมาณ 1 ช้อนโตะ๊ + นำ้ สะอาด 5 ลิตร สตั วเ์ ลยี้ งแขง็ แรง ไมเ่ กดิ โรค มูลของสัตว์เล้ียง มกี ลน่ิ เหมน็ ลดลง โดยทุกเช้าจะเปลีย่ นน้ำใหม่ใสจ่ ุลนิ ทรีย์ EM สดทุกวัน ไมค่ วรให้คา้ งคนื 2) กรณสี ัตวป์ ่วย ใช้ EM สด รกั ษาด้วยการหยอดหรือกรอกปาก ดังน้ี - ไกแ่ ละเปด็ ไขเ่ ลก็ 1-2 หยด - ไกแ่ ละเป็ดไขใ่ หญ่ 4-5 หยด

โครงการชวี วถิ ีเพือ่ การพฒั นาอยา่ งยง่ั ยนื ประจำปี 2565 20 จุลินทรีย์ EM ใหไ้ ก่และเปด็ ไขก่ นิ

โครงการชวี วถิ เี พอื่ การพฒั นาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 21 มีการใชจ้ ุลนิ ทรีย์ EM ในการจดั การของเสยี ทเ่ี กดิ จากการเล้ียงสตั ว์ มีการจัดการของเสียทีเ่ กิดจากการเลี้ยงสตั ว์ได้ โดยนำจุลนิ ทรยี ์ EM มาใช้ในการจัดการของ เสียตา่ ง ๆ ดงั นี้ 1) ขยาย EM โดยการใช้หวั เชอ้ื EM และกากน้ำตาลอย่างละ 2 ช้อนโตะ๊ : นำ้ 1 ลติ ร ผสม ให้เข้ากนั ปดิ ฝาให้สนิททิง้ ไว้ 1-3 วัน 2) นำ EM ขยาย ผสมกบั น้ำอีกในอตั รา 1 : 5 (หรือ EM 1 ชอ้ นโต๊ะ : นำ้ สะอาด 5 ลติ ร) ใช้ฉดี พ่น เลา้ ไก่ และเลา้ เปด็ ไข่ ใช้ EM ฉีดพ่นภายในโรงเรอื นเลย้ี งไก่และเปด็ ค.4 มีเอกสารหรือบอรด์ หรอื อน่ื ๆ ทแ่ี สดงการเผยแพรค่ วามรู้ มีบอร์ดแสดงองคค์ วามรู้ตา่ ง ๆในแตล่ ะกิจกรรมไว้อย่างชัดเจน

ง. ดา้ นการประมง

โครงการชีววิถเี พ่ือการพัฒนาอยา่ งย่ังยนื ประจำปี 2565 22 ง. ด้านการประมง วทิ ยาลัยการอาชีพเวยี งสา ได้ดำเนินกิจกรรมการเลยี้ งปลาดุกในบ่อพลาสติก ขนาด 2 x 4 เมตร จำนวน 1 บอ่ ง.1 มกี ารสาธติ การเล้ยี งสัตว์นำ้ หรือสตั วค์ ร่ึงบกครึง่ น้ำอย่างนอ้ ย 1 ชนิด ด้านการประมง ได้สาธิตการเลย้ี งสตั ว์น้ำ ได้แก่ การเล้ยี งปลาดุกในบอ่ พลาสตกิ ขนาด 2 x 4 เมตร จำนวน 1 บอ่ 300 ตวั บอ่ เลยี้ งปลาดุก ขนาด2 x 4 เมตร จำนวน 1 บ่อ 300 ตัว ง.2 มกี ารแสดงรายได้และตน้ ทุนและลดต้นทนุ จากการประมง การดำเนนิ กจิ กรรมการประมง ไดม้ ีการบันทึกบญั ชรี ายรบั รายจ่ายไว้เป็นปัจจุบนั ทำให้ทราบ ผลการดำเนินงาน ข้อบกพร่องต่าง ๆ ซึ่งจะใช้เป็นข้อมูลการตัดสินใจและวางแผนดำเนินงานในอนาคต ปัจจบุ ันมีรายรบั ทงั้ ส้ิน 3,900 บาท รายจา่ ย 3,000 บาท (ตน้ ทนุ ) รายไดส้ ุทธิจากการดำเนนิ กิจกรรมการเล้ียง สตั ว์ ณ วนั ท่ี 31 ตุลาคม 2565 เปน็ เงิน 900 บาท สมุดบนั ทึกรายรับ รายจ่าย กิจกรรมประมง

โครงการชีววิถเี พอ่ื การพัฒนาอยา่ งยั่งยนื ประจำปี 2565 23 ง.3 มกี ารใช้จลุ ินทรยี ์ EM ในกระบวนการประมง กิจกรรมการประมง ได้มีการนำจุลินทรีย์ :M มาใช้ในกระบวนการเลี้ยงปลาและการจัดการของเสีย ตา่ ง ๆ ที่เกิดจากการเลีย้ งปลา โดยดำเนนิ การดังนี้ 1) ขยาย EM โดยใช้หัวเช้ือ EM และกากน้ำตาลอย่างละ 1 ลิตร : น้ำ 100 ลิตรผสมให้เข้ากัน ปิดฝา ใหส้ นทิ ทิ้งไว้ 1-3 วัน 2) นำ EM ขยายผสมกับนำ้ อัตรา 1:1,000 (หรอื EM 1 ช้อนโตะ๊ น้ำสะอาด 1 ลติ ร) ใชร้ าด/สาดลงใน บอ่ ปลา อัตรา 1 ลติ ร/พ้นื ท่ี 10 ตารางเมตร เปน็ ประจำทุกวัน 3) ใช้ EM สด 2 ซซี ี ผสมน้ำสะอาด 1 แกว้ คลกุ เคล้ากบั อาหารปลา ท้ิงไวป้ ระมาณ 5 นาที ก่อนนำไป ใหป้ ลากนิ อัตราความเขม้ ขน้ ของ EM ขยาย ทีน่ ำไปใช้จะมากหรือนอ้ ย ข้นึ อยกู่ ับการเน่าเสียของน้ำเป็นสำคัญ จลุ ินทรีย์ EM สด 2 ซีซี ผสมน้ำ 1 ลิตร ช่วยใหป้ ลาแข็งแรง ใช้ EM ขยาย 1 ชอ้ นโตะ๊ : น้ำสะอาด 5 ลติ ร ใชร้ าด/สาดลงในบ่อปลา อัตรา 1ลติ ร/พื้นที่ 10 ตารางเมตร เปน็ ประจำทกุ วนั

โครงการชวี วถิ เี พือ่ การพัฒนาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 24 ง.4 มเี อกสารหรือบอร์ดหรอื อืน่ ๆ ทแ่ี สดงการเผยแพร่ความรู้ เอกสารหรอื บอรด์ หรืออ่นื ๆ ทแ่ี สดงการเผยแพรค่ วามรู้

ก. การบรู ณาการความร้ดู า้ นชวี วถิ ฯี

โครงการชีววถิ เี พือ่ การพฒั นาอยา่ งยงั่ ยนื ประจำปี 2565 25 2. การขยายผลนำความรไู้ ปใช้ ก.1 การบรู ณาการความรดู้ า้ นชีววถิ ีฯ มีการบูรณาการความรู้ด้านชีววิถีไปใช้ในกิจกรรมการเรียนการแผนกวิชาเทคนิคพื้นฐาน ในรายวิชางานเชื่อมและโลหะแผ่นเบื้องต้น แผนกวิชาช่างไฟฟ้ากำลัง ในรายวิชา มอเตอร์ไฟฟ้ากระแสสลับ หน่วยการตรวจสอบและบำรุงรักษามอเตอร์ไฟฟ้า วิชาเซลล์แสงอาทิตย์และการประยุกต์ใช้ แผนกวิชาการ บัญชี ในรายวชิ า การบัญชซี ื้อขายธุรกจิ สนิ ค้า แผนกวิชาสามัญสัมพันธ์ ในรายวชิ าศาสตรพ์ ระราชา บรู ณาการความรูด้ า้ นชีววถิ ไี ปใช้ในการเรยี นแผนกวิชาเทคนิคพน้ื ฐาน รายวชิ างานเชอ่ื มและโลหะแผน่

โครงการชีววถิ ีเพื่อการพัฒนาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 26 บรู ณาการความรู้ดา้ นชีววถิ ไี ปใช้ในการเรียนการสอน แผนกวชิ าช่างไฟฟ้า แผนกวิชาการบัญชี แผนกวิชาสามญั สมั พนั ธ์

ข. การขยายผลสู่ชมุ ชน

โครงการชีววิถเี พื่อการพัฒนาอยา่ งยงั่ ยนื ประจำปี 2565 27 ข. การขยายผลส่ชู มุ ชน ได้ขยายผลโครงการชีววิถีสู่ชุมชน บ้านไผ่งาม หมู่1 ตำบลส้าน อำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน โดยออกไปแนะนำการดำเนินกิจกรรมทางการเกษตรตามรูปแบบของชีววิถี ตลอดจนเผยแพร่องค์ความรู้/ สาธิตการดำเนินโครงการชีววิถีทั้ง 4 ด้าน ได้แก่ การเพาะปลูกพืช การเลี้ยงสัตว์ การประมง และด้าน สิ่งแวดล้อม สาธิตการทำโบกาฉแิ ละ EM ขยาย สาธิตการทำโบกาฉแิ ละ EM ขยาย สาธิตการทำโบกาฉิ

โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยา่ งยั่งยนื ประจำปี 2565 28 การขยายผลสู่ชุมชน ลงพน้ื ที่บ้านไผ่งาม เยีย่ มชมและให้คำปรกึ ษาการเพาะปลูกพืชผักของชุมชนบา้ นไผง่ าม เย่ียมชมและใหค้ ำปรกึ ษา ด้านการจัดการของเสยี ต่างๆทเี่ กิดจากการเลยี้ งปลา

ค. การขยายผลสู่ครแู ละผู้เรยี น

โครงการชีววิถเี พอ่ื การพฒั นาอยา่ งยัง่ ยนื ประจำปี 2565 29 ค. การขยายผลสู่ครูและผ้เู รยี น การดำเนินงานโครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน วิทยาลัยฯได้ดำเนินการขยายผลโครงการ ไปยัง ครู บุคลากรทางการศึกษา และนักเรียน นักศึกษา โดยจัดส่งครูและนักเรียนที่มีความรู้และ ประสบการณ์ ออกไปส่งเสริมให้ความรู้ แนะนำและสาธิตการดำเนินกิจกรรมโครงการชีววิถีฯ อย่างต่อเนื่อง ส่งผลให้ครแู ละนกั เรยี นนักศกึ ษาสนใจและนำความรู้ที่ได้รับไปใช้ที่บ้านของตน ดำเนินการขยายผลโครงการไปยงั ครู บุคลากรทางการศึกษา และนกั เรียน โรงเรียนบ้านปางกอม

โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 30 ขยายผลสูค่ รแู ละนกั เรียน เรอ่ื งการขยายจุรนิ ทรีย์ EM

โครงการชีววถิ ีเพือ่ การพัฒนาอยา่ งยง่ั ยนื ประจำปี 2565 31 ขยายผลสู่ครแู ละนักเรยี น เรื่องการขยายจุรนิ ทรยี ์ EM และทำสารไลแ่ มลง (สโุ ตจู)

โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยา่ งยั่งยนื ประจำปี 2565 32 ขยายผลสูค่ รูและนักเรียน เรื่องการทำปุ๋ย โบกาฉิ

โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยา่ งย่ังยนื ประจำปี 2565 33 ขยายผลสคู่ รูและนกั เรยี น เร่อื ง การทำนำ้ ยาล้างจานจากมะกรูด สูตรประหยัด

โครงการชีววิถีเพื่อการพัฒนาอยา่ งย่ังยนื ประจำปี 2565 34 ขยายผลสคู่ รแู ละนกั เรยี น เร่อื งการขยายจุรินทรยี ์ EM และ การทำปุ๋ยโบกาฉิ

โครงการชีววิถีเพอ่ื การพฒั นาอยา่ งย่งั ยนื ประจำปี 2565 35 ขยายผลสู่ครแู ละนักเรียน ไปยังทบี่ า้ น

ก. หอ้ งน้ำ หอ้ งส้วม ทำงระบำยนำ้

โครงการชวี วถิ ีเพอ่ื การพัฒนาอยา่ งยั่งยนื ประจำปี 2565 36 3. สง่ิ แวดล้อม แปลงสาธิตชีววิถีตั้งธนาคารจุลินทรีย์ EM เพื่อผลิตไว้ใช้ในกิจกรรมของโครงการ และให้บริการฟรี แก่แผนกและงานตา่ ง ๆ ของวิทยาลัยฯตลอดจนผู้สนใจท่วั ไป

โครงการชีววิถเี พ่อื การพฒั นาอยา่ งยัง่ ยนื ประจำปี 2565 37 ก. การใชจ้ ลุ นิ ทรีย์ EM ในหอ้ งน้ำ ห้องส้วม ทางระบายน้ำ ส่งเสริมและสนับสนุนให้มีการใช้จุลินทรีย์ EM ในห้องน้ำ ห้องส้วม และทางระบายน้ำ ของวทิ ยาลัยฯ และหอพักนกั ศึกษาเป็นประจำ โดยขอรบั จุลนิ ทรยี ์ EM ได้ท่ศี ูนย์ชีววถิ ฯี การใช้จลุ นิ ทรยี ์ EM ในห้องนำ้ หอ้ งส้วม

ข. โรงอาหาร

โครงการชวี วถิ ีเพอ่ื การพฒั นาอยา่ งยัง่ ยนื ประจำปี 2565 38 ข. การใชจ้ ุลินทรยี ์ EM ในโรงอาหารของวทิ ยาลยั ฯ ส่งเสริมและสนับสนุนให้มีการใช้จุลินทรีย์ EM ในโรงอาหารของวิทยาลัยฯ เป็นประจำ โดยผู้รบั ผิดชอบแต่ละท่สี ามารถมาขอรบั จุลนิ ทรีย์ EM ได้ทศี่ นู ยช์ ีววถิ ีฯ การใชจ้ ลุ ินทรีย์ EM ในโรงอาหาร