บทสวด ภิกขุปาฏิโมกข์

ประโยชนนอยหนงึ่ แกภิกษนุ นั้ ไม ทา นจงทวงเอาคนื ทรพั ยของทา น ทรพั ยข องทา นอยา ไดฉ บิ หายเสยี เลย , นเี้ ปน สามจี กิ รรม (คอื ประพฤตชิ อบ) ในเรือ่ งน้นั . จวี รวรรคที่ ๑ (จบ). ๑๑. อนงึ่ ภิกษใุ ดใหท าํ สนั ถตั เจือดว ยไหม , เปน นิสสัคคยิ ปาจติ ตยี . ๑๒. อน่งึ ภิกษใุ ด ใหทาํ สนั ถตั แหงขนเจียมดาํ ลว น , เปน นสิ สคั คยิ ปาจติ ตยี . ๑๓. อน่งึ ภกิ ษผุ ูใ หท าํ สันถัตใหม พงึ ถอื เอาขนเจยี มดาํ ลว น ๒ สว น ขนเจียมขาวเปน สว นท่ี ๓ , ขนเจียมแดงเปนสว นท่ี ๔ , ถาภิกษไุ มถ ือเอาขนเจียมดาํ ลวน๒ สวน ขนเจียมขาวเปนสว นท่ี ๓ ขนเจยี มแดงเปน สวนท่ี ๔ใหทาํ สนั ถตั ใหม , เปน นิสสัคคยิ ปาจติ ตีย. ๑๔. อน่ึง ภกิ ษใุ หทาํ สันถัตใหมแ ลว พึงทรงไวใ หไ ด ๖ ป ถา หยอนกวา ๖ ป เธอสละเสยี แลว กด็ ยี งั ไมส ละแลว ก็ดี ซง่ึ สนั ถตั น้นั ใหทําสันถตั อน่ื ใหม เวนไวแ ตภกิ ษไุ ดส มมติ , เปน นิสสคั คยิ ปาจิตตยี . ๑๕. อน่ึง ภิกษผุ ูใหท ําสันถตั สาํ หรบั นงั่ พงึ ถือเอาคืบสคุ ตโดยรอบแหง สนั ถตั เกาเพือ่ ทาํ ใหเสยี สี , ถา ภกิ ษไุ มถ ือเอาคืบสุคต โดยรอบแหงสนั ถตั เกา ใหท ําสนั ถตั สาํ หรับนัง่ ใหม เปน นสิ สคั คยิ ปาจิตตีย. ๑๖. อนงึ่ ขนเจียมเกดิ ขนึ้ แกภกิ ษผุ เู ดินทาง ภิกษตุ องการพงึ รับได , ครนั้ รบั แลว เม่อื คนถอื ไมมี พึงถอื ไปดวยมอื ของตนเอง ตลอดระยะทาง ๓ โยชนเ ปน อยา งมาก ถา เธอถือเอาไปยิง่ กวานนั้ แมคนถือไมมี เปน นสิ สัคคยิ ปาจติ ตยี . ๑๗. อนงึ่ ภกิ ษใุ ดยงั ภิกษณุ ีผมู ใิ ชญ าตใิ หซกั กด็ ี ใหย อ มกด็ ี ใหสางกด็ ี ซง่ึ ขนเจียม , เปนนสิ สัคคยิ ปาจติ ตยี . ๑๘. อนึ่ง ภิกษใุ ดรับกด็ ี ใหรับกด็ ี ซงึ่ ทองเงิน หรือยินดที องเงินอนั เขาเก็บไวใ หกด็ ี , เปนนสิ สคั คิยปาจติ ตยี . ๑๙. อนึ่ง ภกิ ษใุ ดถึงความแลกเปลี่ยนดว ยรูปย ะมปี ระการตางๆ เปน นิสสคั คยิ ปาจติ ตยี . ๒๐. อนง่ึ ภิกษใุ ดถึงการซอ้ื และการขายมีประการตา งๆ เปน นิสสคั คิยปาจิตตยี  โกสยิ วรรคท่ี ๒ (จบ) ๒๑. พงึ ทรงอติเรกบาตรไวไ ด ๑๐ วันเปนอยา งยงิ่ ภิกษุใหล ว งกาํ หนดน้ันไปเปน นสิ สคั คยิ ปาจติ ตยี . ๒๒. อนึง่ ภกิ ษใุ ดมบี าตรมีรอยราวนอยกวา ๕ นว้ิ ใหจ า ยบาตรอนื่ ใหม เปนนิสสคั คยิ ปาจติ ตยี . ภกิ ษนุ ั้นพงึ สละบาตรนนั้ ในภกิ ษบุ รษิ ทั , บาตรใบสดุ ทา ยแหง ภกิ ษุในบริษทั นัน้ พงึ มอบใหแกภกิ ษนุ ้นั สัง่ วา \"นี้บาตรของทา น พงึ ทรงไว (คอื ใช) กวาจะ แตก.\" นเ้ี ปน สามจี กิ รรม (คือการชอบ) ในเรอื่ งนน้ั . 51

๒๓. อนง่ึ มีเภสัชอันควรล้มิ ของภกิ ษุผูอ าพาธคือ เนยใส เนยขน นา้ํ มนั น้ําผ้ึง นาํ้ ออ ย , ภิกษรุ บั ของน้นั แลว พงึ เก็บไวฉ ันได ๗ วันเปน อยา งยงิ่ , ภิกษใุ หลว งกาํ หนดนนั้ ไปเปนนสิ สัคคยิ ปาจติ ตยี . ๒๔. ภิกษุรูวา ฤดรู อนยงั เหลืออกี ๑ เดือน พงึ แสวงหาจวี รคือผาอาบนาํ้ ฝนได, รูวา ฤดรู อนยงั เหลืออกี กึ่งเดอื น พงึ ทาํ นงุ ได, ถาเธอรูว าฤดูรอ นเหลือล้าํ กวา ๑ เดอื นแสวงหาจวี รคือผา อาบน้าํ ฝน รูวา ฤดรู อนเหลือลา้ํ กวากงึ่ เดือน ทํานงุ เปน นิสสคั คยิ ปาจติ ตยี  ๒๕. อน่งึ ภิกษใุ ด ใหจวี รแกภกิ ษเุ องแลว โกรธนอยใจ ชิงเอามากด็ ี ใหชงิ เอามากด็ ี เปน นสิ สัคคยิ ปาจติ ตยี  ๒๖. อน่งึ ภกิ ษุใดขอดายมาเองแลว ยงั ชางหูกใหทอจีวร เปน นิสสคั คิยปาจิตตีย ๒๗. อนงึ่ พอเจาเรอื นกด็ ี แมเ จาเรือนกด็ ี ผมู ิใชญ าติ สง่ั ชางหกู ใหทอจวี รเฉพาะภกิ ษุ ถาภกิ ษนุ น้ั เขาไมไ ดปวารณไวก อน เขา ไปหาชางหกู แลวถงึ ความกาํ หนดในจีวรในสํานักของเขานน้ั วา จีวรผืนน้ีทอเฉพาะรูป ขอทา นจงทําใหย าว ใหเปน ของขึงดี ให เปน ของท่ที อดี ใหเปน ของ ทสี่ างดี ใหเ ปน ของทีก่ รีดดี แมไ ฉน รูปจะใหของเลก็ นอยเปน รางวลั แกท า น ครนั้ กลา วอยา งน้แี ลว ภิกษุนน้ั ใหข องเล็กนอยเปนรางวลั โดยที่สดุ แมส กั วาบณิ ฑบาต เปนนิสสัคคิยปาจติ ตยี . ๒๘. วันปุรณมีที่ครบ ๓ เดือนแหง เดือนกตั ตกิ า (คอื เดือน๑๑) ยงั ไมมาอีก ๑๐ วัน อจั เจกจีวรเกิดขน้ึ แกภกิ ษุ ภกิ ษรุ วู า เปน อจั เจกจวี ร พึงรบั ไวไ ด ครน้ั รับไวแ ลว พึงเก็บไวไดจนตลอดสมัยทีเ่ ปน จีวรกาล ถา เธอเกบ็ ไวยงิ่ กวานน้ั เปน นิสสคั คยิ ปาจิตตีย. ๒๙. อนง่ึ (ถงึ ) วันปรุ ณมีแหง เดือนกตั ติกาทสี่ ดุ แหงฤดูฝน ภิกษอุ ยใู นเสนาสนะปาที่รกู ันวา เปน ทีร่ งั เกยี จ มีภยั เฉพาะหนา ปรารถนาอยูพงึ เกบ็ จวี ร ๓ ผนื ๆ ใดผืนหนึ่งไวใ นละแวกบานได และปจ จัยอะไรๆ เพ่อื จะอยูป ราศจากจวี รน้นั จะพงึ มแี กภ กิ ษุ ภกิ ษนุ น้ั พงึ อยปู ราศจากจีวรน้ันได ๖ คืนเปน อยางยงิ่ , ถาเธออยปู ราศย่ิงกวานนั้ เวนไวแ ตภ กิ ษไุ ดส มมติ เปน นิสสคั คยิ ปาจติ ตีย. ๓๐. อนง่ึ ภกิ ษใุ ดรูอ ยู นอมลาภทเี่ ขานอมไวเปน ของจะถวายสงฆมาเพ่ือตน เปน นสิ สัคคยิ ปาจิตตยี . ปตตวรรคที่ ๓ ( จบ) ทานทั้งหลาย ธรรมช่ือ นสิ สคั คยิ ปาจิตตยี  ๓๐ (สกิ ขาบท) ขา พเจาแสดงขน้ึ แลว แล ขา พเจา ถามทานทงั้ หลายในขอ เหลา นั้น ทา นเปนผูบริสทุ ธิ์แลวหรอื ? ขาพเจาถามแมครัง้ ที่ ๒ ทานเปน ผูบริสุทธ์แิ ลวหรอื ? ขาพเจาถามแมครงั้ ที่ ๓ ทา นเปน ผบู รสิ ุทธ์ิแลว หรือ ? ทา นทั้งหลายเปน ผูบริสุทธิ์ในขอเหลา น้นั แลว เพราะฉะนนั้ จงึ นิง่ ขาพเจาทรงความนี้ไวอ ยา งน้ี ธรรมทงั้ หลายชอ่ื นิสสัคคิยปาจิตตยี  นสิ สัคคยิ ปาจติ ตยี  จบ . 52

คําแปล ปาจิตตยิ ะ (ปาจิตตยี  ๙๒) ทานทัง้ หลาย ธรรมช่อื วา ปาจติ ตยี  ๙๒ เหลา นแี้ ล ยอ มมาสอู ุทเทส ๑. เปน ปาจติ ตยี  ในเพราะสมั ปชานมสุ าวาท (กลาวเทจ็ ท้ังรตู วั ) ๒. เปน ปาจติ ตีย ในเพราะโอมสวาท (ดา ) ๓. เปน ปาจติ ตยี  ในเพราะสอ เสียดภกิ ษุ ๔. อนึ่ง ภิกษใุ ด ยงั อนุปสมั บนั ใหก ลาวธรรมโดยบท๑ เปนปาจิตตีย. ๕. อนง่ึ ภกิ ษุใด สาํ เร็จการนอนรว มกับอนุปสัมบนั ยงิ่ กวา ๒-๓ คนื เปน ปาจติ ตยี  ๖. อนึง่ ภิกษใุ ด สําเร็จการนอนรวมกับมาตคุ าม เปนปาจิตตยี . ๗. อน่ึง ภิกษใุ ด แสดงธรรมแกม าตคุ าม ยง่ิ กวา ๕-๖ คํา เวนไวแ ตบ รุ ษุ ผูรูเดยี งสา (มอี ย)ู เปน ปาจิตตยี . ๘. อน่งึ ภกิ ษใุ ด บอกอตุ ตรมิ นสุ สธรรม (ของตน) แกอ นปุ สัมบนั เปน ปาจิตตีย เพราะมจี ริง ๙. อนึ่ง ภกิ ษใุ ด บอกอาบตั ิช่วั หยาบของภกิ ษแุ กอ นปุ สัมบนั เวนไวแตภ กิ ษไุ ดรับสมมติ เปน ปาจติ ตยี . ๑๐. อนึง่ ภกิ ษใุ ดขดุ ก็ดี ใหขุดก็ดี ซง่ึ แผน ดิน เปนปาจติ ตยี . มุสาวาทวรรคที่ ๑ (จบ) ๑๑. เปน ปาจิตตยี  ในเพราะความถูกพรากแหง ภูตคาม ๑๒. เปน ปาจติ ตยี  ในเพราะความเปนผูกลาวคาํ อืน่ ในเพราะความเปน ผูใหลาํ บาก. ๑๓. เปน ปาจติ ตยี  ในเพราะความเปน ผูโพนทะนา ในเพราะความเปน ผบู น วา ๑๔. อนึ่ง ภกิ ษใุ ด วางไวแลวกด็ ี ใหว างไวแ ลว ก็ดี ซง่ึ เตยี งกด็ ี ตงั่ ก็ดี ฟูกกด็ ีเกาอกี้ ็ดี อันเปน ของสงฆในท่แี จง. เมื่อหลกี ไปไม เกบ็ ก็ดี ไมใ หเกบ็ กด็ ซี ง่ึ เสนาสนะท่ีวางไวน นั้ หรอื ไมบ อกสง่ั ไปเสยี เปนปาจติ ตีย. ๑๕. อนึง่ ภิกษใุ ด ปูแลว กด็ ี ใหปแู ลว กด็ ี ซง่ึ ท่นี อน ในวิหาร เปน ของสงฆ เมอื่ หลกี ไป ไมเกบ็ กด็ ี ไมใหเก็บกด็ ี ซึ่งที่นอนอนั ปูไว นนั้ หรือไมบ อกสงั่ ไปเสีย เปน ปาจติ ตยี . 53

๑๖. อน่ึง ภกิ ษใุ ดรูอ ยู สาํ เร็จการนอน เบยี ดภิกษผุ เู ขา ไปกอ นในวหิ ารของสงฆ ดว ยหมายวา ความคับแคบจกั มแี กผ ใู ดผูนนั้ จะ หลกี ไปเอง ทาํ ความหมายอยา งนี้เทานน้ั ใหเปนปจจัย หาใชอ ยา งอนื่ ไม เปน ปาจติ ตยี . ๑๗. อนง่ึ ภกิ ษใุ ด โกรธขัดใจฉดุ ครา เองก็ดี ใหผ อู ่นื ฉุดครา ก็ดีซง่ึ ภกิ ษุ จากวิหารของสงฆ เปน ปาจติ ตยี . ๑๘. อน่งึ ภกิ ษใุ ด น่งั ทับกด็ ี นอนทับก็ดี ซงึ่ เตยี งกด็ ี ซ่ึงตง่ั กด็ ี อันมเี ทา เสียบ(ในตวั เตยี ง) บนรา น ในวหิ ารเปน ของสงฆ เปน ปาจิตตยี . ๑๙. อน่ึง ภกิ ษผุ ูใ หทาํ ซงึ่ วหิ ารใหญ จะวางเชด็ หนา เพียงไรแตกรอบแหงประตู จะบริกรรมชองหนาตา ง พงึ ยนื ในที่ปราศจาก ของสดเขยี ว อํานวย (ใหพอก) ได ๒ - ๓ ชน้ั ถา เธออาํ นวย (ใหพ อก) ยิ่งกวาน้นั แมย นื ในทปี่ ราศจากของสดเขยี ว ก็เปน ปาจติ ตยี  ๒๐. อนึง่ ภกิ ษใุ ดรูอ ยวู า นา้ํ มตี วั สตั ว รดกด็ ี ใหรดก็ดี ซงึ่ หญา กด็ ี ซงึ่ ดนิ กด็ ี เปน ปาจติ ตยี . ภตู คามวรรคท่ี ๒ (จบ). ๒๑. อน่ึง ภิกษใุ ด ไมไ ดร บั สมมติ สง่ั สอนพวกภกิ ษณุ ี เปนปาจติ ตีย. ๒๒. ถาภกิ ษไุ ดรับสมมติแลว เมอื่ พระอาทติ ยอัสดงคตแลว สงั่ สอนพวกภกิ ษุณี เปน ปาจติ ตยี  ๒๓. อนง่ึ ภกิ ษใุ ด เขาไปสทู ี่อาศยั แหงภกิ ษณุ แี ลว ส่ังสอนพวกภกิ ษณุ ี เวนไวแ ตสมัย เปน ปาจติ ตยี  สมยั ในเรื่องนน้ั ดงั น้ีคือ ภกิ ษุณอี าพาธ นส้ี มยั ในเร่อื งนนั้ ๒๔. อนง่ึ ภกิ ษุใด กลาวอยางนว้ี า \"พวกภิกษสุ งั่ สอนพวกภิกษุณเี พราะเหตุอามสิ \" เปน ปาจติ ตีย. ๒๕. อนง่ึ ภิกษใุ ด ใหจวี รแกภ กิ ษณุ ีผมู ิใชญาติ เวนไวแตแ ลกเปล่ียน เปนปาจติ ตยี . ๒๖. อน่ึง ภกิ ษุใด เย็บกด็ ี ใหเ ย็บก็ดีซ่ึงจีวรเพอื่ ภิกษณุ ผี มู ิใชญาติ เปน ปาจติ ตีย. ๒๗. อนงึ่ ภิกษใุ ด ชกั ชวนกนั แลว เดินทางไกลดว ยกนั กบั ภกิ ษณุ ี โดยทส่ี ุดแมส น้ิ ระยะบา นหนง่ึ เวน ไวแ ตส มยั เปนปาจติ ตีย. สมัยในเร่อื งนัน้ ดงั น้ี: คือทางเปนทีจ่ ะตองไปดว ยพวกเกวยี น รูกนั วา เปนทีน่ า รังเกยี จมภี ัยเฉพาะหนา นีส้ มยั ในเร่อื งน้นั ๒๘. อน่งึ ภกิ ษใุ ด ชกั ชวนแลว ขน้ึ เรอื ลําเดยี วกับภกิ ษณุ ี ขนึ้ นา้ํ ไปกด็ ี ลอ งนา้ํ ไปก็ดี เวนไวแตข า มฟาก เปน ปาจติ ตีย. ๒๙. อนง่ึ ภิกษใุ ด รูอ ยู ฉนั บณิ ฑบาตอนั ภกิ ษณุ ีแนะนําใหถ วาย เวนไวแตค ฤหัสถป รารภไวกอ น เปนปาจิตตยี . ๓๐. อน่ึง ภกิ ษใุ ด ผูเดียว สําเร็จการนงั่ ในทล่ี บั ตากับภกิ ษณุ ีผูเ ดยี ว เปน ปาจิตตีย. โอวาทวรรคที่ ๓ (จบ). 54

๓๑. ภิกษผุ มู ิใชอาพาธ พงึ ฉันอาหารในโรงทานไดครงั้ หนง่ึ ถาฉนั ยงิ่ กวา นน้ั เปน ปาจติ ตยี . ๓๒. เวนไวแ ตส มยั เปน ปาจิตตีย ในเพราะฉันเปน หม.ู นส้ี มัยในเร่อื งนัน้ คือคราวอาพาธ คราวท่ีเปน ฤดถู วายจวี ร คราวที่ทาํ จวี ร คราวทเ่ี ดนิ ทางไกล คราวท่ีข้ึนเรอื ไป คราวประชุมใหญ คราวภัตร ของสมณะ นส้ี มยั ในเรือ่ งน้นั ๓๓. เวน ไวแตส มยั เปน ปาจติ ตีย ในเพราะโภชนะทีหลัง. สมยั ในเรอ่ื งน้นั ดงั น:ี้ คือคราวเปน ไข คราวถวายจีวร คราวทําจวี ร นสี้ มยั ในเร่อื งนนั้ . ๓๔. อนึ่ง เขาปวารณาภกิ ษผุ เู ขา ไปสสู กลุ ดวยขนมก็ดี ดวยสตั ตุผงก็ดีเพ่อื นาํ ไปไดต ามปรารถนา ภกิ ษุผตู อ งการ พงึ รับไดเตม็ ๒ - ๓ บาตร ถารบั ย่งิ กวา น้ี เปนปาจติ ตยี . ครั้นรบั เตม็ ๒ - ๓ บาตรแลว นาํ ออกจากทีน่ นั้ แลว พงึ แบง ปน กบั ภกิ ษุทง้ั หลาย นี้เปน สามีจิกรรมในเรอื่ งนั้น. ๓๕. อนึง่ ภกิ ษุใด ฉันเสรจ็ หา มเสียแลว เคีย้ วก็ดี ฉนั ก็ดี ซงึ่ ของเคยี้ วก็ดี ซงึ่ ของฉนั ก็ดี อนั มใิ ชเ ดน เปนปาจติ ตีย. ๓๖. อนึ่ง ภิกษใุ ด นําไปปวารณาภิกษผุ ูฉนั เสรจ็ หา มเสยี แลว ดวยของเคยี้ วกด็ ี ดวยของฉนั กด็ ี อันมใิ ชเดนบอกวา \"เอาเถดิ ภิกษุ ขอจงเค้ียวหรือฉนั \" รูอยู เพง จะหาโทษให พอเธอฉันแลว เปน ปาจติ ตยี . ๓๗. อนงึ่ ภิกษใุ ดเคีย้ วกด็ ี ฉันก็ดี ซ่ึงของเคยี้ วกด็ ี ซงึ่ ของฉันกด็ ี ในเวลาวกิ าล เปน ปาจติ ตยี . ๓๘. อนึง่ ภกิ ษใุ ด เคี้ยวก็ดี ฉันกด็ ี ซ่งึ ของเคยี้ วกด็ ี ซง่ึ ของฉันก็ดี ทท่ี ําการสง่ั สมไว เปน ปาจิตตีย. ๓๙. อนึง่ ภิกษใุ ด มิใชผอู าพาธ ขอโภชนะอันประณตี เหน็ ปานนี้ เชน เนยใน เนยขน นํา้ มนั น้าํ ผง้ึ น้ําออย ปลา เนือ้ นมสด นมขน เพื่อประโยชนแกต น แลว ฉนั เปน ปาจติ ตยี . ๔๐. อนึง่ ภกิ ษใุ ด กลืนอาหารที่เขายงั ไมให ลว งชอ งปาก เวนไวแ ตน า้ํ และไมชาํ ระฟน เปน ปาจติ ตยี . โภชนวรรคท่ี ๔ (จบ). ๔๑. อน่ึง ภกิ ษใุ ด ใหของเคีย้ วก็ดี ของกนิ กด็ ี แกอ เจลกกด็ ี แกปรพิ าชกกด็ ี แกป ริพาชกิ ากด็ ี ดว ยมือของตน เปนปาจติ ตีย. ๔๒. อนึ่ง ภกิ ษใุ ด กลา วตอ ภกิ ษอุ ยา งน้ีวาทา นจงมา เขา ไปสบู านหรอื สนู คิ มเพือ่ บณิ ฑบาตดวยกัน\" เธอยงั เขาใหถ วายแลวกด็ ี ไมใหถวายแลวก็ดี แกเธอแลว สงไป (ดวยคํา) วา ทา นจงไปเสีย การพดู กด็ ี การน่ังก็ดี ของเรากบั ทา น ไมเปนผาสุกเลย การพดู ก็ ดี การนง่ั กด็ ี ของเราคนเดยี วยอมเปน ผาสุก\" ทาํ ความหมายอยางน้เี ทาน้ันแล ใหเ ปน ปจ จยั หาใชอ ยางอนื่ ไม เปน ปาจิตตีย. ๔๓. อนง่ึ ภิกษใุ ด สําเรจ็ การนัง่ แทรกแซงในสโภชนสกลุ เปน ปาจิตตยี . ๔๔. อนึง่ ภกิ ษใุ ด สําเร็จการนั่งในท่ลี ับ คือ ในอาสนะกาํ บงั กบั มาตคุ าม เปน ปาจิตตยี . 55

๔๕. อนึ่ง ภกิ ษใุ ด ผเู ดียวสาํ เร็จการนงั่ ในทล่ี บั ตากบั มาตุคามผูเดยี ว เปนปาจติ ตีย. ๔๖. อน่ึง ภกิ ษใุ ด รับนมิ นตแลว มภี ตั รอยแู ลว ไมบ อกลาภกิ ษซุ ่ึงมีอยู ถงึ ความเปนผูเ ทย่ี วไปในสกลุ ทง้ั หลาย กอ นฉันกด็ ี ที หลังฉนั ก็ดี เวนไวแ ตส มัยเปน ปาจติ ตยี . สมัยในเร่อื งน้ันดงั น้:ี คือคราวท่ีถวายจีวร คราวทีท่ าํ จวี ร , นี้สมยั ในเรื่องนัน้ . ๔๗. ภิกษใุ ด ไมใชผ ูอาพาธ พงึ ยนิ ดปี วารณาดวยปจ จยั เพยี ง ๔ เดือน เวน ไวแตปวารณาอกี เวนไวแตปวารณาเปนนติ ย ถา เธอยนิ ดยี ง่ิ กวา นัน้ เปนปาจิตตยี  ๔๘. ภิกษใุ ด ไปเพ่ือจะดูกองทัพอนั ยกออกแลว เวน ไวแ ตป จ จัยมอี ยา งนี้เปนรูป เปนปาจติ ตยี . ๔๙. กถ็ าปจ จยั บางอยา ง เพ่ือจะไปสกู องทพั มีแกภกิ ษุนน้ั ภกิ ษุนัน้ พงึ อยไู ดในกองทพั เพยี ง ๒ - ๓ คืน ถาอยยู ิง่ กวา นน้ั เปน ปาจติ ตยี . ๕๐. ถาภกิ ษอุ ยใู นกองทพั ๒ - ๓ คืนไปสูส นามรบก็ดี ไปสทู ่ีพกั พลกด็ ี ไปสูท่จี ดั ขบวนทพั กด็ ี ไปดหู มอู นกึ ๒ คอื ชา ง มา รถ พลเดิน อนั จัดเปน กองๆ แลว กด็ ี เปนปาจติ ตีย อะเจละกะวรรคที่ ๕ (จบ). ๕๑. เปน ปาจิตตยี  ในเพราะด่มื สุราและเมรัย. ๕๒. เปน ปาจิตตยี  ในเพราะจ้ดี วยนิว้ มอื . ๕๓. เปนปาจติ ตีย ในเพราะธรรมคอื หัวเราะในนา้ํ (หมายเอาเลน นํา้ ) ๕๔. เปน ปาจติ ตีย ในเพราะความไมเ อ้อื เฟอ . ๕๕. อนง่ึ ภกิ ษุใดหลอนภิกษุใหกลัว เปนปาจติ ตยี . ๕๖. อนึง่ ภกิ ษใุ ด มใิ ชผ ูอ าพาธ ตดิ ก็ดี ใหต ดิ ก็ดี ซง่ึ ไฟ เวน ไวแตป จจัยมอี ยา งนนั้ เปน รูป เปนปาจติ ตยี . ๕๗. อนงึ่ ภกิ ษใุ ด ยังหยอ นกึ่งเดอื นอาบน้าํ เวน ไวแ ตสมยั เปน ปาจติ ตยี . สมยั ในเร่ืองนน้ั ดงั นี้: คือ \"เดอื นก่งึ ทา ยฤดรู อนเดอื น ตน แหง ฤดฝู น\" ๒ เดอื นกึ่งน้ี เปน คราวรอ น เปนคราวกระวนกระวาย คราวเจบ็ ไข คราวทาํ การงาน คราวไปทางไกล คราวฝนมากบั พายุ น้สี มยั ในเรือ่ งนั้น. ๕๘. อนง่ึ ภกิ ษุ ไดจ ีวรมาใหม พึงถือเอาวตั ถุสาํ หรับทาํ ใหเ สยี สี ๓ อยา งๆใดอยา งหน่งึ คอื ของเขยี วครามกไ็ ด ตมก็ได ของดาํ คล้ํากไ็ ด ถาภกิ ษุไมถ ือเอาวตั ถุสาํ หรบั ทําใหเสยี สี ๓ อยา งๆ ใดอยา งหนง่ึ ใชจวี รใหม เปน ปาจิตตยี . ๕๙. อนงึ่ ภกิ ษใุ ด วกิ ัปจวี รเอง แกภ ิกษกุ ็ดี แกภ ิกษณุ ีก็ดี แกน างสกิ ขมานากด็ ี แกส ามเณรก็ดี แกน างสามเณรีกด็ ี แลวใชสอย 56

(จีวรนน้ั ) ไมใ หเ ขาถอนกอน เปน ปาจิตตยี . ๖๐. อน่ึง ภกิ ษใุ ด ซอนก็ดี ใหซ อ นก็ดี ซ่ึงบาตรกด็ ี จีวรกด็ ี ผา ปนู ั่งก็ดี กลอ งเขม็ กด็ ี ประคตเอวก็ดี แหง ภิกษุ โดยทสี่ ุดแมห มาย จะหัวเราะ เปน ปาจิตตยี . สุราปานะวรรคท่ี ๖ (จบ). ๖๑. อนง่ึ ภกิ ษใุ ด แกลงพรากสัตวจากชีวติ เปน ปาจติ ตยี . ๖๒. อนงึ่ ภกิ ษใุ ดรูอยูบ ริโภคนาํ้ มตี ัวสตั ว เปน ปาจติ ตยี . ๖๓. อนง่ึ ภิกษใุ ดรอู ยู ฟน อธกิ รณท ่ที าํ เสร็จแลว ตามธรรม เพือ่ ทาํ อกี เปนปาจิตตยี . ๖๔. อนงึ่ ภกิ ษใุ ดรอู ยู ปดอาบตั ชิ ว่ั หยาบของภกิ ษุ เปน ปาจติ ตยี . ๖๕. อนึ่ง ภกิ ษใุ ดรอู ยู ยงั บุคคลมอี ายุไมครบ ๒๐ ปใ หอ ปุ สมบท บคุ คลนั้นไมเปนอุปสัมบนั ดวย ภกิ ษทุ งั้ หลายนัน้ ถกู ติเตยี นดวย นเี้ ปน ปาจติ ตยี  ในเรื่องนั้น. ๖๖. อนึ่ง ภิกษใุ ดรูอยู ชักชวนแลว เดินทางไกลสายเดียวกันกับพวกเกวียน พวกตา ง ผูเปน โจร โดยทสี่ ดุ แมส ้ินระยะบานหนง่ึ เปน ปาจิตตยี . ๖๗. อนึง่ ภกิ ษใุ ด ชักชวนแลว เดนิ ทางไกลสายเดียวกนั กบั มาตคุ าม โดยทส่ี ุดแมส นิ้ ระยะบา นหนึ่ง เปนปาจิตตยี . ๖๘. อน่ึง ภิกษใุ ดกลา วอยา งน้วี า \"ขา พเจา รถู งึ ธรรมทพี่ ระผูมพี ระภาคเจาทรงแสดงแลว โดยประการวา เปน ธรรมทาํ อนั ตรายได อยา งไร ธรรมนั้นหาอาจทําอนั ตรายแกผเู สพได(จรงิ )ไม\" ภกิ ษนุ ั้นอนั ภกิ ษทุ ั้งหลายพงึ วา กลา วอยา งนีว้ า \"ทา นอยา ไดพูดอยางนั้น ทานอยา ไดกลา วตพู ระผมู ีพระภาคเจา การกลาวตพู ระผมู พี ระเจา ไมดดี อก พระผูม ีพระภาคเจา ไมไดต รสั อยางนั้นเลยแนะเธอ พระผมู ีพระภาคเจา ตรสั ธรรมอนั ทาํ อนั ตรายไวโ ดยบรรยายเปน อนั มาก กแ็ ลธรรมนน้ั อาจทาํ อันตรายแกผ ูเสพได (จรงิ ) แลภกิ ษุ นน้ั อันภิกษทุ ั้งหลายวา กลา วอยอู ยา งนนั้ ขนื ถอื อยา งนนั้ แล ภกิ ษนุ ั้นอนั ภิกษทุ ้งั หลายพงึ สวดประกาศหา มจนหนท่ี ๓ เพื่อสละ การนัน้ เสยี ถาเธอถูกสวดประกาศหา มอยูจนหนท่ี ๓ สละการน้นั เสยี การสละไดด งั นเี้ ปน การดี ถา ไมส ละ เปน ปาจิตตยี  ๖๙. อนึ่ง ภกิ ษใุ ดรูอยู กนิ รว มกด็ ี อยูร ว มก็ดี สาํ เร็จการนอนดวยกนั กด็ ี กับภกิ ษผุ ูกลา วอยา งนนั้ ยงั ไมไดทาํ ธรรมอนั สมควร ยังไมไ ดสละทฏิ ฐินนั้ เปน ปาจติ ตยี . ๗๐. ถาแมส มณทุ เทสกลาวอยา งน้วี า ขา พเจา รูธรรมทพ่ี ระผูมีพระภาคเจาทรงแสดงแลว โดยประการทตี่ รสั วา เปนธรรมทํา อันตรายไดอ ยา งไร ธรรมน้นั หาอาจทาํ อันตรายแกผ ูเ สพได (จรงิ ) ไม \"สมณทุ เทสนั้นอนั ภิกษทุ ้งั หลาย พงึ กลา วอยา งนวี้ า\" สมณทุ เทส เธออยาไดพ ูดอยา งนน้ั เธออยา ไดกลา วตูพระผูมีพระภาคเจา การกลา วตพู ระผูมพี ระภาคเจาไมดีดอก พระผูมพี ระภาคเจาไมไ ดตรสั อยา งนนั้ เลยแนะสมณุทเทส พระผูมพี ระภาคเจา ตรสั ธรรมทาํ อนั ตรายไวโดยปรยิ ายเปน อนั มาก ก็แล ธรรม เหลา นัน้ อาจทําอนั ตรายแกผ เู สพได (จริง) แลสมณุทเทสนนั้ อันภกิ ษทุ ง้ั หลายวา กลา วอยูอ ยา งนัน้ ขนื ถอื อยางนัน้ แล 57

สมณทุ เทสนัน้ อันภกิ ษทุ ้งั หลายพึงวา กลา วอยางนี้วา \"แนะ สมณทุ เทส เธออยา อา งพระผมู พี ระภาคเจา นนั้ วา เปน พระศาสดาของ เธอตงั้ แตว นั น้ไี ป แลพวกสมณุทเทสอืน่ ยอ มไดก ารนอนรว มเพยี ง ๒ - ๓ คนื กบั ภกิ ษทุ ัง้ หลายอันใด แมก ริ ิยาทไี่ ดการนอนรวม น้นั ไมม ีแกเ ธอ เจาคนเสีย เจาจงไปเสยี เจาจงฉิบหายเสยี \" แลภกิ ษใุ ดรูอยู เกลยี้ กลอ มสมณทุ เทสผถู กู ใหฉิบหายเสยี อยา งนน้ั แลวกด็ ี ใหอปุ ฐากก็ดี กนิ รวมกด็ ี สาํ เรจ็ การนอนรวมกด็ ีเปน ปาจติ ยี . สปั ปาณะวรรคที่ ๗ (จบ) ๗๑. ภิกษุใด อันภกิ ษทุ ง้ั หลายวา กลา วอยโู ดยชอบธรรม กลาวอยางน้ีวา \"แนะ เธอ ฉันจะยงั ไมศึกษาในสกิ ขาบทน้ี จนกวา จะไดถ ามภิกษอุ น่ื ผูฉ ลาดผทู รงวินยั \" เปนปาจติ ตยี . (ดกู อ นภกิ ษทุ ั้งหลาย) อันภกิ ษศุ กึ ษาอยูควรรถู ึง ควรสอบถาม ควรตรติ รอง นีเ้ ปนสามจี กิ รรมในเรอื่ งน้ัน. ๗๒. อน่งึ ภิกษใุ ด เมอื่ มใี ครสวดปาฏโิ มกขอยู กลา วอยา งนี้วา ประโยชนอะไรดว ยสิกขาบทเล็กนอ ยเหลา นี้ ทส่ี วดข้ึนแลว ชางเปน ไปเพือ่ ความราํ คาญ เพือ่ ความลาํ บาก เพอ่ื ความยงุ ยง่ิ นก่ี ระไร เปนปาจติ ตยี  เพราะตาํ หนสิ ิกขาบท. ๗๓. อนึ่ง ภิกษใุ ด เมอื่ ปฏโิ มกขส วดอยูทุกกง่ึ เดอื น กลาวอยา งนว้ี า \"ฉนั พ่ึงรูเดยี๋ วนี้เองวา เออ ธรรมแมน ก้ี ็มาแลว ในสตู ร เนื่อง แลวในสตู ร มาสูอ ุเทส (คอื การสวด) ทกุ ก่งึ เดอื น\" ถาภกิ ษทุ ัง้ หลายอนื่ รูจักภกิ ษนุ ัน้ วา \"ภกิ ษุนี้เคยนง่ั เมอื่ ปาฏิโมกขก าํ ลงั สวดอยู ๒ - ๓ คราวมาแลว กลาวอะไรอกี \" ความพน ดวยอาการทีไ่ มรู หามแี กภิกษนุ ้ันไม พงึ ปรบั เธอดวยอาบตั ิท่ตี องในเรือ่ งนน้ั และพึงยกความหลงขน้ึ แกเธอเพิ่มอีกวา \"แนะเธอไมใชลาภของเธอ เธอไดไ มดแี ลว ดวยเหตุวา เมื่อปาฏโิ มกขก ําลงั สวดอยเู ธอ หาทาํ ในใจใหสาํ เรจ็ ประโยชนด ไี ม\" น้ีเปน ปาจติ ตยี  ในความผูเ ปน แสรงทาํ หลงน้ัน ๗๔. อน่งึ ภิกษใุ ด โกรธ นอยใจ ทาํ รา ย เปน ปาจติ ตยี  ๗๕. อน่งึ ภกิ ษใุ ด โกรธ นอยใจ เงื้อหอกคือฝา มอื ขึ้นแกภกิ ษุ เปน ปาจติ ตยี  ๗๖. อนงึ่ ภิกษใุ ด กาํ จัด (คอื โจท) ภิกษดุ วยอาบตั ิสงั ฆาทเิ สสหามลู มิได เปนปาจติ ตยี  ๗๗. อนึ่ง ภกิ ษใุ ด แกลง กอความรําคาญแกภกิ ษดุ ว ยหมายวา \"ดวยเชนน้ี ความไมผาสุกจกั มีแกเธอ แมครูห น่ึง\" ทํา ความหมายอยา งนเี้ ทา นัน้ แล ใหเปน ปจ จยั หาใชอยา งอ่ืนไม เปน ปาจติ ตยี  ๗๘. อนึง่ ภกิ ษุใด เมอื่ ภกิ ษทุ งั้ หลาย เกดิ หมางกนั เกิดทะเลาะกนั ถงึ การววิ าทกัน ยืนแอบฟง ดวยหมายวา \"จกั ไดฟ ง คําทเ่ี ธอ พูดกัน\" ทาํ ความหมายอยา งนเ้ี ทานัน้ แล ใหเปนปจ จยั หาใชอ ยา งอื่นไม เปนปาจิตตยี . ๗๙. อนึ่ง ภกิ ษใุ ด ใหฉนั ทะเพอื่ กรรมอันเปน ธรรมแลว ถงึ ธรรมคอื การบน วาในภายหลงั เปน ปาจติ ตีย ๘๐. อนึง่ ภกิ ษใุ ด เมอ่ื เรอ่ื งอนั จะพงึ วนิ จิ ฉยั ยงั เปน ไปอยใู นสงฆ ไมใ หฉ ันทะแลว ลกุ จากอาสนะ หลกี ไปเสีย เปนปาจิตตีย. ๘๑. อนง่ึ ภิกษใุ ด (พรอมใจ) ดว ยสงฆผูพ รอ มเพรียงกันใหจ ีวร(แกภ ิกษุ) แลวภายหลงั ถงึ ธรรมคือบน วา วา \"ภกิ ษทุ ง้ั หลายนอ ม ลาภของสงฆไปตามชอบใจ\" เปน ปาจติ ตยี . 58

๘๒. อน่ึง ภิกษใุ ดรูอยู นอมลาภทเ่ี ขานอ มไปจะถวายสงฆม าเพ่ือบคุ คล เปน ปาจิตตยี . สหธรรมมกิ วรรคที่ ๘ (จบ) ๘๓. อนึง่ ภกิ ษใุ ด ไมไดรับบอกกอ น กา วลว งธรณีเขา ไป (ในหอ ง) ของพระราชาผูก ษตั รยิ ไ ดรบั มฤธาภเิ ษกแลว ท่ีพระราชายงั ไมเสด็จออก ที่รตนะยงั ไมอ อก เปนปาจติ ตยี  . ๘๔. อน่งึ ภิกษุใด เกบ็ เอาก็ดี ใหเก็บเอาก็ดี ซง่ึ รตนะกด็ ี ซงึ่ ของทสี่ มมตวิ าเปน รตนะกด็ ี เวนไวแ ตใ นวดั ทอ่ี ยกู ด็ ี ในท่อี ยพู ักกด็ ี เปน ปาจิตตยี . แลภกิ ษเุ ก็บเอาก็ดี ใหเก็บเอากด็ ี ซึง่ รตนะก็ดี ซงึ่ ของทสี่ มมตวิ ารตนะก็ดี ในวัดท่อี ยกู ็ดี ในที่อยูพกั กด็ ี แลว พงึ เกบ็ ไว ดวยหมายวา \"ของผใู ด ผนู น้ั จกั ไดเ อาไป\" นี้เปนสามีจกิ รรมในเรื่องนัน้ . ๘๕. อน่ึง ภกิ ษใุ ด ไมอ ําลาภกิ ษผุ มู ีอยแู ลว เขาไปสูบา นในเวลาวิกาล เวนไวแ ตกิจรีบ (คือธุระรอน) มอี ยางนั้นเปนรปู เปน ปาจิตตยี . ๘๖. อนึง่ ภิกษใุ ด ใหทํากลอ งเขม็ แลว ดวยกระดูกกด็ ี แลวดวยงากด็ ี แลว ดว ยเขากด็ ี เปน ปาจติ ตยี  ทใี่ หทุบท้ิงเสยี . ๘๗. อนึง่ ภกิ ษผุ ใู หทําเตยี งกด็ ี ตงั่ ก็ดี ใหม พงึ ทาํ ใหม ีเทา เพียง๘นิว้ ดวยนว้ิ สคุ ต เวน ไวแตแ มแ ครเบอ้ื งตํา่ เธอทําใหล ว ง ประมาณน้ันไป เปนปาจิตตีย ทใี่ หตัดเสยี . ๘๘. อนึง่ ภิกษใุ ด ใหท าํ เตยี งก็ดี ต่ังก็ดีเปน ของหมุ นนุ (คือยัดนุน) เปนปาจิตตีย ทใี่ หรอื้ เสีย. ๘๙. อน่งึ ภกิ ษผุ ูใหทาํ ผา สาํ หรับน่งั ใหท าํ ใหไ ดประมาณน้ี ประมาณในคํานน้ั โดยยาว ๒ คบื โดยกวา งคบื หนง่ึ ชายคบื ครง่ึ ดวยคืบสคุ ต เธอทําใหล ว งประมาณนัน้ ไป เปนปาจิตตยี  ทใ่ี หต ดั เสีย. ๙๐. อน่งึ ภิกษผุ ใู หทาํ ผา ปด ฝ พงึ ใหท ําใหไ ดป ระมาณน้ี ประมาณในคาํ น้นั โดยยาว ๔ คบื โดยกวา ง ๒ คืบครงึ่ ดวยคบื สคุ ต เธอทําใหล วงประมาณนนั้ ไป เปนปาจติ ตยี  ทีใ่ หต ัดเสยี . ๙๑. อน่ึง ภิกษผุ ใู หท ําผา อาบน้ําฝนพงึ ทาํ ใหไ ดประมาณนี้ ประมาณในคํานนั้ โดยยาว ๖ คบื โดยกวาง ๒ คืบครึง่ ดว ยคบื สคุ ต เธอทาํ ใหลวงประมาณนนั้ ไป เปน ปาจติ ตยี  ที่ใหต ดั เสยี . ๙๒. อน่งึ ภิกษใุ ด ใหท าํ จีวร มปี ระมาณเทา สุคตจีวร หรอื ย่งิ กวา เปนปาจติ ตยี  ทีใ่ หต ัดเสยี . นีป้ ระมาณแหงสคุ ตจวี รของพระ สุคต ในคําน้ัน โดยยาว ๙ คืบ โดยกวาง ๖ คืบ ดวยคบื สคุ ต น้ปี ระมาณแหงสุคตจีวรของพระสุคต ระตะนะวรรคท่ี ๙ (จบ) ทานผมู ีอายุท้งั หลาย ธรรมชื่อปาจติ ตยี  ๙๒ ขาพเจาไดแสดงขนึ้ แลว แล ขาพเจาถามทา นทงั้ หลายในขอ เหลาน้ัน ทา นทงั้ หลายเปน ผูบรสิ ทุ ธิ์แลว หรือ ? ขาพเจา ถามแมครงั้ ท่ี ๒ ทา นทง้ั หลายเปน ผบู รสิ ุทธแ์ิ ลวหรอื ? 59

ขา พเจาถามแมครงั้ ที่ ๓ ทานทง้ั หลายเปน ผบู รสิ ุทธแ์ิ ลวหรือ ? ทา นท้ังหลายเปนผบู รสิ ุทธใิ์ นขอเหลา นีแ้ ลว เพราะฉะนัน้ จงึ นงิ่ ขา พเจา ทรงความไวด วยอยางน.ี้ ปาจติ ตยี  จบ. คาํ แปล ปาฏเิ ทสนยี ะ (ปาฏเิ ทสนียะ ๔) ทานผูมีอายุทง้ั หลาย ธรรมช่ือปาฏเิ ทสนียะ ๔ เหลา นแ้ี ล ยอมมาสูอทุ เทส. ๑. อน่ึง ภิกษใุ ด รับของเค้ยี วก็ดี ของฉันกด็ ี ดว ยมอื ของตน จากมอื ของนางภิกษณุ ผี มู ใิ ชญ าติ ผเู ขาไปแลว สลู ะแวกบานแลว เค้ียวก็ดี ฉนั ก็ดี อนั ภกิ ษุน้นั พงึ แสดงคืนวา \"แนะ เธอ ฉนั ตอ งธรรมทน่ี าติ ไมเปน สบาย ควรจะแสดงคนื ฉันแสดงคนื ธรรมนน้ั \". ๒. อน่ึง ภกิ ษทุ ั้งหลายรบั นมิ นตฉ นั อยใู นสกลุ ถาภิกษณุ มี ายนื สั่งเสยี อยใู นที่นนั้ วา \"จงถวายแกงในองคน ี้ จงถวายขา วในองค น้ี\" ภกิ ษทุ ้งั หลายเหลานน้ั พงึ รุกรานภกิ ษณุ ีนัน้ วา \"นอ งหญิง เธอจงหลีกไปเสยี ตลอดเวลาทภ่ี ิกษฉุ ันอย\"ู ถาภกิ ษแุ มร ปู หนง่ึ ไม กลาวออกไปเพ่อื จะรุกรานภิกษณุ นี ัน้ วา \"นอ งหญงิ เธอจงหลกี ไปเสยี ตลอดเวลาที่ภิกษฉุ นั อย\"ู อนั ภิกษุเหลา นน้ั พงึ แสดงคนื วา \"แนะ เธอ พวกฉนั ตองธรรมทน่ี า ติ ไมเปน สบาย ควรจะแสดงคนื พวกฉันแสดงคืนธรรมน้ัน\". ๓. อนึ่ง ภกิ ษใุ ด ไมไดร ับนิมนตก อน มใิ ชผ ูอาพาธ รับของเคี้ยวก็ดี ของฉันก็ดี ในสกลุ ทสี่ งฆสมมติวา เปน เสขะ ดว ยมอื ของตน แลวเคย้ี วกด็ ี ฉันก็ดี อันภกิ ษนุ นั้ พงึ แสดงคนื วา \"แนะเธอ ฉันตองธรรมทนี่ าติ ไมเ ปน สบาย ควรจะแสดงคนื ฉันแสดงคนื ธรรม น้นั .\" ๔. อนึ่ง ภกิ ษใุ ด อยใู นเสนาสนะปา ท่รี กู ันวา เปน ทีม่ รี ังเกยี จ มีภยั เฉพาะหนา รับของเคี้ยวก็ดี ของฉันก็ดี อนั เขาไมไ ดบ อกใหร ไู ว กอน ดวยมอื ของตน ในวัดทีอ่ ยไู มใ ชผูอาพาธ เคยี้ วกด็ ี ฉันก็ดี อันภกิ ษนุ ้ันพงึ แสดงคนื วา \"แนะ เธอ ฉนั ตองธรรมทีน่ าติ ไมเ ปน สบาย ควรจะแสดงคนื ฉันแสดงคนื ธรรมน้ัน.\" ทา นทั้งหลาย ธรรมทง้ั หลายชอื่ ปาฏเิ ทสนียะ ๔ ขาพเจาไดแ สดงข้ึนแลว แล ขาพเจา ถามทานทง้ั หลายในขอ เหลา นั้น ทา นทง้ั หลายเปน ผูบรสิ ทุ ธแ์ิ ลวหรือ ? ขา พเจา ถามแมค รงั้ ที่ ๒ ทา นทงั้ หลายเปน ผบู รสิ ทุ ธ์แิ ลว หรอื ? ขา พเจา ถามแมค รงั้ ที่ ๓ ทา นทงั้ หลายเปน ผบู รสิ ทุ ธแ์ิ ลวหรอื ? ทา นทั้งหลายเปนผูบ รสิ ุทธิ์แลวในขอ เหลา นี้ เพราะฉะนน้ั จึงนง่ิ ขาพเจา ทรงความไวด วยอยางนี้. ปาฏิเทสะนยี ะ จบ. 60

คําแปล เสขิยะ (เสขยิ ะ ๗๕) ทา นทั้งหลาย ธรรมชือ่ เสขิยะเหลา นีแ้ ล ยอมมาสอู ุทเทส. ๑. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจักนงุ เปนปริมณฑล\". ๒. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั หมเปน ปริมณฑล\". ๓. พงึ ทาํ ศึกษาวา \"เราจักปกปด กายดีไปในละแวกบาน\". ๔. พึงทาํ ศึกษาวา \"เราจักปกปด กายดีนง่ั ในละแวกบาน ๕. พึงทําศึกษาวา \"เราจกั สาํ รวมดไี ปในละแวกบาน\". ๖. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั สาํ รวมดี น่ังในละแวกบาน.\" ๗. พึงทําศกึ ษาวา \"เราจักมตี าทอดลงไปในละแวกบา น.\" ๘. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั มตี าทอดลงนั่งในละแวกบา น.\" ๙. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราจักไมไ ปในละแวกบา นดวยทัง้ เวกิ ผา .\" ๑๐. พงึ ทาํ ศึกษาวา \"เราจักไมน ่งั ในละแวกบา น ดวยทง้ั เวกิ ผา .\" ปะรมิ ัณฑะละวรรค ทห่ี น่ึงจบ ๑๑. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมไ ปในละแวกบา น ดวยทง้ั ความหัวเราะลน่ั .\" ๑๒. พึงทาํ ศึกษาวา \"เราจกั ไมน ่งั ในละแวกบา น ดว ยท้งั ความหัวเราะล่ัน.\" ๑๓. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั มเี สยี งนอยไปในละแวกบา น.\" ๑๔. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั มีเสยี งนอ ยนั่งในละแวกบา น.\" ๑๕. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจักไมโยกกายไปในละแวกบาน.\" ๑๖.พงึ ทาํ ศกึ ษาวา\"เราจักไมโ ยกกายนงั่ ในละแวกบาน.\" ๑๗. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั ไมไ กวแขนไปในละแวกบา น.\" ๑๘.พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมไกวแขนน่ังในละแวกบาน\" ๑๙. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั ไมโคลงศีรษะไปในละแวกบา น.\" ๒๐. พึงทําศกึ ษาวา \"เราจักไมโคลงศรี ษะนงั่ ในละแวกบาน.\" นะ อุชชคั คิกะวรรค ทีส่ องจบ ๒๑. พึงทาํ ศกึ ษาวา\"เราจกั ไมทาํ ความค้ําไปในละแวกบา น.\" ๒๒. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมทาํ ความค้ํานงั่ ในละแวกบาน.\" ๒๓. พงึ ทําศึกษาวา \"เราจกั ไมค ลมุ (ศรี ษะ) ไปในละแวกบา น.\" ๒๔. พึงทําศึกษาวา \"เราจักไมคลมุ (ศีรษะ) นัง่ ในละแวกบา น.\" ๒๕. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมไปในในละแวกบา น ดว ยทง้ั ความกระโหยง .\" ๒๖. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจักไมน ง่ั ในในละแวกบาน ดวยทง้ั ความรดั เขา .\" ๒๗. พึงทําศกึ ษาวา \"เราจกั รบั บณิ ฑบาตโดยเออ้ื เฟอ \" ๒๘. พึงทําศกึ ษา\"เราจักจองดอู ยใู นบาตรรบั ิณฑบาต\" 61

๒๙. พึงทาํ ศึกษาวา\"เราจักรับบณิ ฑบาตมสี ูปะเสมอกนั ๓๐. พงึ ทําศึกษาวา \"เราจักรับบณิ ฑบาตเสมอขอบ\" นะ ขมั ภะกะตะวรรค ที่สามจบ ๓๑. พึงทําศกึ ษาวา \"เราจักฉนั บณิ ฑบาตโดยเอ้อื เฟอ .\" ๓๒. พึงทําศึกษาวา \"เราจักจอ งดอู ยใู นบาตรฉันบิณฑบาต.\" ๓๓. พึงทําศึกษาวา \"เราจกั ฉันบณิ ฑบาตไมแ หวง .\" ๓๔.พงึ ทําศึกษาวา \"เราจักฉนั บณิ ฑบาตมีสูปะเสมอกนั \" ๓๕. พงึ ทาํ ศึกษาวา \"เราจักไมขยมุ ลงแตย อดฉันบิณฑบาต.\" ๓๖. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมก ลบแกงกด็ ี กับขา วกด็ ี ดว ยขา วสกุ อาศยั ความอยากไดม าก.\" ๓๗. พึงทาํ ศึกษาวา \"เราไมอ าพาธ จักไมข อสปู ะก็ดี ขาวสุกก็ดี เพื่อประโยชนแ กต นฉนั .\" ๓๘. พึงทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมเพง โพนทะนาแลดบู าตรของผอู ่นื .\" ๓๙. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจักไมท ําคําขาวใหใหญน กั .\" ๔๐. พงึ ทําศึกษาวา \"เราจักทาํ คําขาวใหก ลมกลอ ม.\" สักกัจจะวรรค ทส่ี ่จี บ ๔๑. พึงทําศึกษาวา \"เมอ่ื คําขา วยงั ไมน าํ มาถงึ เราจกั ไมอา ชอ งปาก.\" ๔๒. พึงทําศึกษาวา \"เราฉนั อยู จักไมส อดมือท้ังนนั้ เขาในปาก ๔๓. พงึ ทาํ ศึกษาวา \"ปากยงั มคี าํ ขา วเราจกั ไมพดู .\" ๔๔. พึงทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมฉ นั เดาะ คําขาว ๔๕. พึงทําศึกษาวา \"เราจกั ไมฉ ันกดั คําขา ว.\" ๔๖. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมฉันทาํ ใหต ยุ ๔๗. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั ไมฉันสลัดมอื .\" ๔๘. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมฉันทําเมลด็ ขาวตก.\" ๔๙. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั ไมฉนั แลบลิ้น ๕๐. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั ไมฉ ันทําเสียงจับๆ นะ อะนาหะฏะวรรค ท่หี าจบ ๕๑. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจักไมฉ ันทําเสียงซดู ๆ ๕๒. พึงทําศึกษาวา \"เราจกั ไมฉ ันเลียมือ.\" ๕๓. พึงทาํ ศึกษาวา \"เราจกั ไมฉนั ขอดบาตร.\" ๕๔. พึงทาํ ศึกษาวา \"เราจกั ไมฉ นั เลยี รมิ ฝป าก.\" ๕๕. พึงทําศกึ ษาวา \"เราจักไมรบั โอนาํ้ ดว ยมอื เปอ นอามสิ .\" ๕๖. พึงทาํ ศึกษาวา \"เราจกั ไมเทน้ําลา งบาตรมเี มลด็ ขาวในละแวกบา น.\" ๕๗. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั ไมแ สดงธรรมแกบ คุ คลไมใชผูเ จบ็ ไข มรี ม ในมอื .\" ๕๘. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราจักไมแ สดงธรรมแกบคุ คลไมใชผ ูเจ็บไข มีไมพ ลองในมอื .\" ๕๙. พึงทาํ ศึกษาวา \"เราจักไมแ สดงธรรมแกบ คุ คลไมใ ชผูเจบ็ ไข มีศสั ตราในมอื .\" ๖๐. พงึ ทาํ ศึกษาวา \"เราจักไมแ สดงธรรมแกบ คุ คลไมใ ชผูเจ็บไข มีอาวุธในมอื .\" 62

นะ สรุ ุสรุ กุ าระกะวรรค ที่หกจบ ๖๑. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมแสดงธรรมแกบุคคลไมใชผ ูเ จ็บไขส วมเขียงเทา.\" ๖๒. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมแ สดงธรรมแกบุคคลไมใ ชผูเจ็บไขส วมรองเทา.\" ๖๓. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราจกั ไมแสดงธรรมแกบคุ คลไมใ ชผเู จบ็ ไขไ ปในยาน.\" ๖๔. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราจกั ไมแสดงธรรมแกบ ุคคลไมใชผูเจบ็ ไขอยบู นท่ีนอน.\" ๖๕ . พงึ ทาํ ศึกษาวา \"เราจกั ไมแ สดงธรรมแกบคุ คลไมใ ชผ เู จ็บไขน ง่ั รัดเขา .\" ๖๖. พงึ ทาํ ศึกษาวา \"เราจักไมแสดงธรรมแกบ ุคคลไมใ ชผ เู จบ็ ไขพันศรี ษะ.\" ๖๗. พงึ ทําศึกษาวา \"เราจักไมแสดงธรรมแกบคุ คลไมใชผ เู จ็บไขค ลมุ ศรี ษะ.\" ๖๘. พึงทาํ ศึกษาวา \"เรานง่ั อยทู แ่ี ผนดนิ จักไมแ สดงธรรมแกคนไมเ จบ็ ไข ผูน ั่งบนอาสนะ.\" ๖๙. พงึ ทาํ ศึกษาวา \"เรานง่ั บนอาสนะตาํ่ จักไมแ สดงธรรมแกค นไมเ จบ็ ไข ผนู ่ังบนอาสนะสงู .\" ๗๐. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เรายืนอยู จกั ไมแ สดงธรรมแกค นไมเจบ็ ไข ผูนงั่ อยู. \" นะ ปาทกุ ะวรรค ท่เี จ็ดจบ ๗๑. พงึ ทาํ ศกึ ษาวา \"เราเดินไปขา งหลงั จกั ไมแ สดงธรรมแกคนไมเจ็บไข ผูเดนิ ไปขางหนา.\" ๗๒. พงึ ทําศกึ ษาวา \"เราเดนิ ไปนอกทางจกั ไมแ สดงธรรมแกคนไมเจ็บไข ผูไปอยใู นทาง.\" ๗๓. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราไมอ าพาธ จักไมยนื ถา ยอุจจาระหรือปสสาวะ.\" ๗๔. พึงทาํ ศกึ ษาวา \"เราไมอ าพาธ จกั ไมถายอุจจาระ ปสสาวะ หรอื บวนเขฬะบนของสดเขียว.\" ๗๕. พงึ ทาํ ศึกษาวา \"เราไมอาพาธ จักไมถ ายอุจจาระ ปส สาวะ หรอื บว นเขฬะในนา้ํ นะ ปจฉะโตวรรค ที่แปดจบ ทา นทั้งหลาย ธรรมทงั้ หลายชอ่ื เสขิยะ ขา พเจา แสดงข้นึ แลว . ขา พเจาถามทา นท้งั หลายในเรื่องนน้ั ทา นทั้งหลายเปน ผูบ ริสทุ ธิ์แลว หรือ ? ขา พเจาถามแมค รงั้ ท่ี ๒ ทานทงั้ หลายเปน ผูบรสิ ทุ ธิแ์ ลวหรอื ? ขา พเจาถามแมครงั้ ที่ ๓ ทา นทง้ั หลายเปน ผบู รสิ ทุ ธแิ์ ลว หรือ ? ทานทัง้ หลายเปนผบู รสิ ทุ ธแิ์ ลวในเรอื่ งนนั้ เพราะฉะนัน้ จงึ นิ่ง. ขา พเจา ทรงความน้ไี วด ว ยอยางน.ี้ เสขยิ ะ จบ. 63

คาํ แปล อธิกรณสมถะ ๗ ทานทั้งหลาย ธรรมชอ่ื อธิกรณสมถะ ๗ เหลาน้ีแล ยอมมาสอู ทุ เทส. เพอื่ ความสงบ เพอื่ ความระงบั ซึง่ อธิกรณท ั้งหลายทเี่ กดิ ขน้ึ แลว ทเ่ี กิดข้ึนแลว พงึ ใหระเบยี บอันจะพงึ ทาํ ใหถ ึงพรอ มหนา พงึ ใหร ะเบยี บยกเอาสตขิ นึ้ เปนหลกั พงึ ใหระเบยี บที่ใหแกภ กิ ษผุ ูหายเปน บา แลว (พงึ ให) ทําตามรบั (พงึ ให) ตดั สนิ เอาตามคาํ ของคนมากเปนประมาณ (พึงให) กริ ยิ าทล่ี งโทษแกผ ูผดิ (พึงให) ระเบยี บดงั กลบไวดว ยหญา . ทานท้งั หลาย ธรรมชื่ออธกิ รณสมถะ ๗ อันขาพเจา แสดงข้นึ แลว แล ขาพเจาถามทานทั้งหลายในเร่ืองนนั้ ทา นทง้ั หลายเปน ผูบริสทุ ธแิ์ ลวหรอื ? ขาพเจา ถามแมค รงั้ ที่ ๒ ทานทง้ั หลายเปน ผูบ รสิ ุทธแิ์ ลวหรือ ? ขา พเจาถามแมค รงั้ ท่ี ๓ ทา นทงั้ หลายเปน ผบู รสิ ทุ ธิ์แลวหรือ ? ทา นทงั้ หลายเปน ผูบ รสิ ุทธิ์แลวในเรือ่ งนน้ั เพราะฉะนั้นจึงนง่ิ . ขา พเจาทรงความน้ีไวด ว ยอยางน้.ี อธกิ รณสมถะ ๗ จบ. ทา นท้ังหลาย คาํ นทิ าน ขาพเจาแสดงขน้ึ แลว แล ธรรมทั้งหลายชอื่ ปาราชิก ๔ ขาพเจา แสดงข้ึนแลว ธรรมทั้งหลายชื่อสงั ฆาทิเสส ๑๓ ขาพเจาแสดงขึ้นแลว ธรรมทั้งหลายช่อื อนยิ ต ๒ ขา พเจา แสดงขนึ้ แลว ธรรมทั้งหลายชอื่ นสิ สคั คยิ ปาจิตตยี  ๓๐ ขาพเจา แสดงขน้ึ แลว ธรรมทง้ั หลายชอ่ื ปาจติ ตีย ๙๒ ขาพเจาแสดงขน้ึ แลว ธรรมทง้ั หลายชื่อปาฏเิ ทสนยี ะ ๔ ขาพเจา แสดงข้นึ แลว ธรรมทงั้ หลายชอื่ เสขยิ ะ ขา พเจาแสดงขึน้ แลว ธรรมทั้งหลายชื่ออธกิ รณสมถะ ๗ ขาพเจาแสดงขนึ้ แลว คําเทานี้ของพระผูมพี ระภาคเจานัน้ นับเนื่องในสูตรแลว มาในสูตรแลว ยอ มมาสอู ุทเทส ทกุ ๆ ก่ึงเดือน . อนั ภิกษทุ ง้ั หลายทง้ั ปวง นนั่ แล พงึ เปนผพู รอ มเพรียงกนั เปน ผชู น่ื ชมดวยดีอยู เปนผูไมว วิ าทอยู ศกึ ษาในพระปาฏโิ มกขน ั้นดงั น.้ี 64