balee321

ตทั ธิต ตทั ธิต หมายถงึ ศพั ท์ที่ลงปัจจยั ตทั ธิต ท้ายนามศพั ท์บ้าง อพั ยยศพั ท์บ้าง เพื่อแทนเนือ้ ความของศพั ท์ตา่ งๆ ทงั้ เป็นการยอ่ ศพั ท์ให้สนั้ ลงด้วย

ตทั ธิตวา่ โดยยอ่ มี 3อยา่ ง (จดั เป็นประเภท ใหญ่ๆ ได้ 3ประเภท) คือ สามญั ญตทั ธิต ภาวตทั ธิต อพั ยยตทั ธิต

• สามญั ญตทั ธิต แบง่ ออกเป็น 13 คือ •1) โคตตตทั ธิต แทน อปจฺจ โคตฺต ปตุ ฺต ศพั ท์ มีปัจจยั 8 ตวั คือ ณ ณายน ณาน เณยฺย ณิ ณิก ณว เณร •2) ตรัตยาทิตทั ธิต แทน ตรติ ศพั ท์เป็นต้น มีปัจจยั 1 ตวั คือ ณิก •3) ราคาทิตทั ธิต แทน รตฺต ศพั ท์เป็นต้น มีปัจจยั 1ตวั คือ ณ •4) ชาตาทติ ทั ธิต แทน ชาต ศพั ท์เป็นต้น มีปัจจยั 3 ตวั คือ อิม อิย กิย

•5) สมหุ ตทั ธิต แทน สมหุ ศพั ท์ มีปัจจยั 3ตวั คือ กณฺ ณ ตา •6) ฐานตทั ธิต แทน ฐาน ศพั ท์ มีปัจจยั 1ตวั คือ อีย •7) พหลุ ตทั ธิต แทน ปกติ พหลุ ศพั ท์ มีปัจจยั 1ตวั คือ อาลุ •8) เสฏฐตทั ธิต เป็นเครื่องหมายคณุ นามขนั้ วิเสส อติวิเสส มีปัจจยั 5 ตวั คือ ตร ตม อยิ ิสฺสก อยิ อิฏฺฐ •9) ตทสั สตั ถิตทั ธิต แทน อตฺถิ ศพั ท์ มีปัจจยั 9 ตวั คือ วี ส สี อิก อี ร วนฺตุ มนฺตุ ณ

•ต1วั0ค)ือปกมตยติ ทั ธิต แทน ปกต วิการ ศพั ท์ มีปัจจยั 1 •11) สงั ขยาตทั ธิต แทน ปริมาณ ศพั ท์ มีปัจจยั 1 ตวั คือ ก •ต1วั2ค)ือปรู ตณยิ ตทั ฐธิตถ แมทนอปี รู ณ ศพั ท์ มีปัจจยั 5 •13) วิภาคตทั ธิต แทน วิภาค ศพั ท์ มีปัจจยั 2 ตวั คือ ธา โส

•2. ภาวตทั ธิต แทน ภาว ศพั ท์ มีปัจจยั 6 ตวั คือ ตฺต ณฺย ตฺตน ตา ณ กณฺ •3. อคพัือยยตถทัาธิตถํ แทน ปการ ศพั ท์ มีปัจจยั 2 ตวั •ตในทั คธมั ิตภมรี ์ีไ1วย5ากโรดณย์ทเพงั้ ห่มิ ลอาุปยมกาลต่าทั วธว่าิตสแาลมะัญนญิส สิตตทั ธิต เข้ามา

สามัญญตทั ธิต 1.โคตตตทั ธิต มีปัจจยั 8 ตวั คือ ณ ณายน ณาน เณยฺย ณิ ณิก ณว เณร ใช้แทน อปจจฺ ํ โคตตฺ ํ (เหลา่ กอ, เชือ้ สาย, ลกู , ลกู หลาน, วงศ์, โคตร) และ ปตุ ฺโต (บตุ ร)

ณ = วสฏิ ฺโฐ วสิฏฺฐสฺส อปจฺจํ วาสิฏฺโฐ วาสฏิ ฺฐี เหลา่ กอแหง่ วสิฏฐะ ณายน = กจฺโจ กจฺจสฺส อปจฺจํ กจฺจายโน เหลา่ กอแหง่ กจั จะ ณาน = กจฺโจ กจฺจสสฺ อปจฺจํ กจฺจาโน เหลา่ กอแหง่ กจั จะ เณยฺย =ภคนิ ิ (อิต.) ภคนิ ิยา อปจฺจํ ภาคเิ นยฺโย ภาคิเนยฺยา เหลา่ กอแหง่ พ่ีน้องหญิง, หลานชาย หลานสาว

• ณิ = ทกฺโข ทกฺขสสฺ อปจฺจํ ทกฺขิ เหลา่ กอแหง่ ทกั ขะ • ณิก = สกฺยปตุ โฺ ต สกฺยปตุ ตฺ สสฺ อปจฺจํ สกฺยปตุ ตฺ โิ ก เหลา่ กอแหง่ สกั ยบตุ ร • ณว = อปุ กุ อปุ กสุ ฺส อปจฺจํ โอปกโว เหลา่ กอแหง่ อปุ กุ • เณร = วิธวา วธิ วาย อปจฺจํ เวธเวโร เหลา่ กอแหง่ แมห่ ม้าย

2) ตรัตยาทิตทั ธิต ลง ณิก ปัจจยั ใช้แทน ตรติ (ยอ่ มข้าม) เป็นต้น •ณิก = นาวา นาวาย ตรตีติ นาวิโก ผ้ขู ้าม(ฝั่ง)ด้วยเรือ = สกฏํ สกเฏน จรตีติ สากฏิโก ผ้เู ท่ียวไปด้วยเกวียน

3) ราคาทิตทั ธิต ลง ณ ปัจจยั ใช้แทน รตฺต (ย้อม แล้ว) เป็นต้น ณ = กสาโว กสาเวน รตฺตํ กาสาวํ (วตฺถํ) (ผ้า) อนั บคุ คลย้อมแล้วด้วยรสฝาด

เ4ป)็นชตา้นตาทิตทั ธิต ลงปัจจยั 3ตวั คือ อมิ อิย กิย ใช้แทน ชาต (เกิดแล้ว) อิม = อปุ ริ อปุ ริ ชาโต อปุ ริโม ผ้เู กิดแล้วในเบือ้ งบน อยิ =โดยมชนาตสุ ิแสฺ หชาง่ มตนิ (อษุ ิตย.์ ) มนสุ ฺสชาติยา ชาโต มนสุ สฺ ชาตโิ ย ผ้เู กิดแล้ว กิย = อนฺธ อนฺเธ นิยตุ ฺโต อนฺธกิโย ผ้ปู ระกอบแล้วในที่มืด/ในความบอด