03

1. หลกั การบนั ทกึ บญั ชกี ารรว มคาโดยเปด สมุด บญั ชกี ิจการรว มคาแยกตา งหาก2. การบญั ชีการรว มคาโดยเปด สมดุ บญั ชกี ิจการ รว มคาแยกตางหาก กรณกี ารดําเนินการรว มคา เสร็จสิ้น3. การบัญชกี ารรว มคาโดยเปด สมดุ บญั ชกี ิจการ รวมคาแยกตางหาก กรณีการดาํ เนนิ การรว มคา ไมเสร็จสิ้นลขิ สทิ ธิ์เปนของบรษิ ัท สาํ นกั พิมพเอมพันธ จํากัด วิชา การบญั ชีรวมคา และฝากขาย บทที่ 3 แผน ที่ 1 19

หลักการบันทกึ บญั ชกี ารรวมคาโดยเปด สมุดบัญชกี ิจการรวมคาแยกตางหากการบันทึกบัญชี สรปุ ไดดังน้ี1. มีการเปดสมุดบัญชีชุดใหมเพ่ือจดบันทึกรายการคาของกิจการรวมคา เชนเดยี วกับกิจการทัว่ ไป2. ผูรวมคาแตละคนจะเปดบัญชีรวมคาหรือบัญชีเงินลงทุนในกิจการรวมคา ในสมดุ บัญชีของตนเองเพื่อบันทกึ สิทธิ์ทต่ี นเองมีสว นไดหรือสวนเสียในกิจการรวมคา โดยบัญชีรวมคาหรือบัญชีเงินลงทุนในกจิ การรวมคาจะบนั ทกึ สทิ ธิสวนไดเ สียในกิจการรวมคาดงั น้ีรายการทีบ่ ันทึกทางดานเดบติ- เงนิ สดหรอื สินทรัพยท ีส่ ง ใหแกกจิ การรว มคา- สว นแบง ผลกาํ ไรจากกิจการรว มคารายการท่ีบนั ทึกทางดานเครดิต- เงนิ สดหรอื สนิ ทรัพยทไี่ ดร ับจากกิจการรวมคา- สวนแบงผลขาดทนุ จากกิจการรวมคาสามารถบันทึกบญั ชีได 2 กรณี คอืกรณที ่ี 1 การบันทึกรายการบญั ชีเม่ือการรว มคา เสร็จสิ้นกรณที ี่ 2 การบนั ทกึ รายการบญั ชีเมื่อการรว มคา ไมเสรจ็ สนิ้ลขิ สทิ ธิ์เปนของบริษัท สํานกั พิมพเอมพันธ จาํ กัด วิชา การบญั ชีรวมคาและฝากขาย บทท่ี 3 แผน ที่ 2 20

หหลลกั กั กกาารรบบนั นั ททึกึกบบัญญั ชชกี กี าารรรรว วมมคคาา โโดดยยเปเปด รายการ การบันทกึ บัญชีในสมุดบญั ของกิจการรวมคา1. การนําสนิ คา มาลงทนุ ในกจิ การรว มคา 1.1 ระบบการบันทึกสินคา เมอ่ื สน้ิ งวด Dr. ซอ้ื xx (Periodic Inventory System) 1.2 ระบบการบนั ทึกสินคา แบบตอเนื่อง Cr. ผรู ว มคา ที่นาํ สินคา ม (Perpetual Inventory System) ลงทุน2. ผรู วมคา สงเงนิ ไปใหผรู ว มคา ท่ที าํ หนา ที่ ผจู ัดการ เพ่ือมีไวใชจ ายของกิจการรว มคา Dr. สนิ คา xx Cr. ผรู วมคา ที่นาํ สนิ คา ม ลงทุน Dr. เงินสด xx Cr. ผรู ว มคา ท่ีสง เงนิ3. การซ้ือสนิ คา ของกิจการรว มคา Dr. ซอ้ื xx 3.1 ซอ้ื สนิ คาเปนเงนิ สด Cr. เงินสด xx ก. ระบบการบันทึกสนิ คา เมอ่ื สิ้นงวด (Periodic Inventory System) Dr. สินคา ข. ระบบการบันทกึ สนิ คา แบบตอเนอื่ ง Cr. เงนิ สด (Perpetual Inventory System)ลขิ สทิ ธ์ิเปนของ บรษิ ัท สาํ นกั พิมพเอมพันธ จํากัด

ปดดสสมมุดุดบบญั ัญชชีกกี จิ จิ กกาารรรรววมมคคา าแแยยกกตตาา งงหหาากกญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบญั ชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญชี ของผูรว มคาท่เี กดิ รายการ ของผรู ว มคาคนอ่ืนมา ไมบ นั ทึกบัญชี xx Dr. รวมคา หรือ xx ไมบันทึกบัญชีมา เงินลงทุนในกิจการรว มคา xx ไมบ นั ทึกบัญชี Cr. ซอื้ xx xx Dr. รวมคา หรือ xx เงินลงทุนในกิจการรว มคา Cr. สนิ คา xx Dr. รวมคา หรือ xx เงินลงทุนในกิจการรวมคา Cr. เงินสด xxxx ไมบันทึกบัญชี ไมบ นั ทึกบัญชีxx ไมบ ันทึกบัญชี ไมบนั ทึกบัญชี วชิ า การบญั ชีรว มคา และฝ ากขาย บทที่ 3 แผน ที 3 21

รายการ การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญ ของกจิ การรวมคา 3.2 ซ้ือสินคาเปนเงินเชอื่ Dr. ซ้ือ xx ก. ระบบการบันทกึ สนิ คา เม่อื ส้ินงวด Cr. เจาหน้ี (Periodic Inventory System) xx ข. ระบบการบันทึกสนิ คา แบบตอ เนอ่ื ง Dr. สินคา xx (Perpetual Inventory System) Cr. เจาหนี้ xx xx4. การจา ยชาํ ระหนีใ้ หเจาหนี้ Dr. เจา หนี้ xx 4.1 จายชาํ ระเปนเงินสด Cr. เงินสด 4.2 จา ยชาํ ระเปนเชค็ xx Dr. เจาหน้ี5. การขายสนิ คา ของกิจการรวมคา Cr. ธนาคาร 5.1 ขายสินคา เปนเงินสด ก. ระบบการบันทึกสนิ คา เมือ่ ส้นิ งวด Dr. เงนิ สด (Periodic Inventory System) Cr. ขาย ข. ระบบการบันทกึ สนิ คา แบบตอ เนอ่ื ง (Perptual Inventory System) Dr. เงินสด (ราคาขาย) Cr. ขาย Dr. ตนทุนขาย (ราคาทุน) Cr. สินคาลขิ สทิ ธ์ิเปนของ บรษิ ัท สํานักพิมพเอมพันธ จํากัด

ญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบญั ชี ของผูรวมคาทเ่ี กิดรายการ ของผรู ว มคาคนอ่ืน ไมบนั ทึกบัญชี xx ไมบันทึกบัญชี ไมบันทึกบัญชี xx ไมบนั ทึกบัญชี ไมบ ันทึกบัญชี xx ไมบ ันทึกบัญชี xx ไมบันทึกบัญชี ไมบ ันทึกบัญชี xx ไมบนั ทึกบัญชี ไมบ ันทึกบัญชีxx ไมบ ันทึกบัญชี ไมบ ันทึกบัญชีxx บทที่ 3 แผนที 4 22 วชิ า การบญั ชีรวมคาและฝ ากขาย

รายการ การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญ 5.2 ขายสินคา เปนเงนิ เชอ่ื ของกิจการรวมคา ก. ระบบการบันทกึ สนิ คา เมื่อสนิ้ งวด Dr. ลูกหนี้ xx (Periodic Inventory System) Cr. ขาย xx xx ข. ระบบการบันทกึ สนิ คา แบบตอเนอื่ ง Dr. ลูกหน้ี (Perptual Inventory System) (ราคาขาย) Cr. ขาย6. การรบั ชําระหน้ีจากลกู หน้ี 6.1 รับชําระเปนเงนิ สด Dr. ตนทุนขาย (ราคาทุน) 6.2 รับชําระเปนเชค็ Cr. สนิ คา 6.3 รับชําระเปนเชค็ นําฝ ากธนาคารทันที Dr. เงนิ สด xx Cr. ลูกหน้ี xx xx Dr. เงนิ สด Cr. ลกู หนี้ Dr. ธนาคาร Cr. ลกู หนี้ลขิ สทิ ธ์ิเปนของ บรษิ ทั สาํ นกั พิมพเอมพันธ จาํ กัด

ญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบญั ชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญชี ของผรู วมคาทเี่ กิดรายการ ของผรู ว มคาคนอื่น xx ไมบ ันทึกบัญชี ไมบนั ทึกบัญชีxx ไมบ นั ทึกบัญชี ไมบนั ทึกบัญชีxxxx ไมบันทึกบัญชี ไมบ ันทึกบัญชีxx ไมบ นั ทึกบัญชี ไมบนั ทึกบัญชีxx ไมบ นั ทึกบัญชี ไมบนั ทึกบัญชี วิชา การบญั ชีรว มคา และฝ ากขาย บทที่ 3 แผนที 5 23

รายการ การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญ7. การตัดหน้สี ญู ของกิจการรวมคา8. การจายคา ใชจ า ยเปนเงินสด Dr. หนี้สญู xx Cr. ลกู หนี้9. ผรู วมคา โอนบัญชคี า ใชจ ายของกิจการไป เปนคาใชจ า ยของกิจการรวมคา Dr. คาใชจ าย xx Cr. เงินสด Dr. คาใชจ าย xx Cr. ผรู ว มคา ที่โอน คา ใชจ า ย10. การจายเงนิ เดอื นใหผ รู ว มคา ที่เปน ผจู ัดการ Dr. เงินเดือน xx Cr. ผรู วมคา ที่ไดรบั เงินเดือน11. การถอนสนิ คา จากกิจการรวมคา Dr. ผูรว มคาท่ี xx 11.1 ระบบการบนั ทึกสนิ คา เมอื่ สน้ิ งวด ถอนสนิ คา (Periodic Inventory System) Cr. ซื้อลขิ สทิ ธ์ิเปนของ บริษัท สํานกั พิมพเอมพันธ จํากดั

ญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบญั ชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบญั ชี xx ของผูรวมคา ทเี่ กิดรายการ ของผรู ว มคาคนอื่น xx ไมบนั ทึกบัญชี xx ไมบันทึกบัญชี ไมบ ันทึกบัญชี xx ไมบ ันทึกบัญชี ไมบนั ทึกบัญชี Dr. รว มคา หรือเงนิ ลงทุน xx ไมบันทึกบัญชี ในกิจการรวมคา xx Cr. เงินสด หรอื คา โฆษณาท่โี อนมา Dr. รว มคา หรอื เงนิ ลงทุน xx ในกจิ การรว มคา xx Cr. เงนิ เดือนรับ Dr. ซ้อื xxxx Cr. รวมคา หรือเงนิ ลงทุน ไมบนั ทึกบัญชี ในกจิ การรวมคา xx วชิ า การบัญชีรว มคาและฝ ากขาย บทท่ี 3 แผนที 6 24

รายการ การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญ ของกจิ การรวมคา11.2 ระบบการบันทึกสินคา แบบตอเน่อื ง (Perpetual Inventory System) Dr. ผรู วมคา ที่ xx ถอนสนิ คา Cr. เงนิ สด12. การถอนเงินสดจากกิจการรว มคา Dr. ผูรว มคา ท่ี xx ถอนเงนิ13. การคดิ คา นายหนา ในการขายสนิ คา หรอื Cr. เงินสด คดิ ดอกเบี้ยใหก ับผูรวมคาที่นํามาลงทุน 13.1 การคิดคา นายหนา Dr. คา นายหนา xx 13.2 การคิดดอกเบ้ีย Cr. ผรู วมคา ท่ี ขายสนิ คา Dr. ดอกเบ้ียจาย xx Cr. ผรู ว มคา ที่ไดรบั ดอกเบี้ยลขิ สทิ ธิ์เปนของ บริษัท สาํ นักพิมพเอมพันธ จํากัด

ญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญชี xx ของผูรวมคา ที่เกิดรายการ ของผรู วมคาคนอื่น xx ไมบันทึกบัญชี Dr. สนิ คา xx ไมบนั ทึกบัญชี Cr. รวมคา หรอื เงนิ ลงทุนใน กิจการรว มคา xx Dr. สินคา xx Cr. รว มคา หรือเงินลงทุนใน กิจการรวมคา xx Dr. รวมคา หรือเงินลงทุนใน ไมบันทึกบัญชี กจิ การรว มคา xx ไมบันทึกบัญชีxx Cr. รายไดคา นายหนา xx Dr. รว มคา หรือเงินลงทุนใน กิจการรวมคา xxxx Cr. ดอกเบ้ียรับ xx วิชา การบญั ชีรว มคาและฝ ากขาย บทท่ี 3 แผนที 7 25

รายการ การบันทกึ บัญชีในสมุดบญั14. การแบงกาํ ไรเมอื่ การรวมคา เสรจ็ สน้ิ ของกิจการรวมคา Dr. กาํ ไรขาดทุน xx Cr. ผรู วมคา แตละคน15. การแบงผลขาดทุนเมอื่ การรว มคาเสร็จส้นิ Dr. ผรู ว มคา แตละคน xx Cr. กาํ ไรขาดทุน16. การจายเงนิ ระหวางกันเมื่อการรวมคา Dr. ผรู วมคา xx เสร็จสนิ้ ที่ไดรับเงนิ Cr. เงนิ สดลขิ สทิ ธ์ิเปนของ บรษิ ัท สํานกั พิมพเอมพันธ จํากดั

ญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญชี การบันทกึ บัญชีในสมุดบัญชี xx ของผรู วมคาทเ่ี กดิ รายการ ของผรู ว มคาคนอ่ืน xx Dr. รว มคา หรอื เงนิ ลงทุนใน Dr. รวมคา หรอื เงนิ ลงทุนใน xx กิจการรวมคา xx กจิ การรวมคา xx Cr. กาํ ไรจากการรว มคา Cr. กําไรจากการรวมคา (เฉพาะสว นของ (เฉพาะสว นของ ตนเอง) xx ตนเอง) xx Dr. ขาดทนุ จากการรว มคา Dr. ขาดทุนจากการรว มคา (เฉพาะสว น (เฉพาะสว น ของตนเอง) xx ของตนเอง) xx Cr. รว มคา หรอื เงนิ ลงทุนใน Cr. รว มคา หรือเงินลงทุนใน กิจการรว มคา xx กิจการรวมคา xx Dr. เงนิ สด xx Dr. เงินสด xx Cr. รวมคา หรือเงนิ ลงทุนใน Cr. รวมคา หรือเงินลงทุนใน กจิ การรวมคา xx กิจการรวมคา xx วิชา การบัญชีรวมคาและฝ ากขาย บทที่ 3 แผน ที 8 26

การบญั ชีการรวมคา โดยเปดสมุดบัญชีกจิ การรว มคา แยกตา งหาก กรณีการดาํ เนินการรว มคา เสร็จสน้ิมีลําดบั ข้ันตอนการปฏบิ ัติดงั น้ีบันทกึ บัญชใี นสมดุ รายวันของกิจการรว มคาและของผรู ว มคา แตล ะคน สมุดบัญชขี องกิจการรว มคาบญั ชผี รู ว มคา คนที่ 1 บัญชีผรู ว มคา คนที่ 2บญั ชีผรู ว มคา คนที่ 3 บญั ชเี งนิ สดสมดุ บญั ชีของผรู ว มคา แตละคนบญั ชีเงนิ ลงทนุ ในกิจการรว มคาคนที่ 1-2-3ลขิ สทิ ธิ์เปนของบรษิ ัท สํานกั พิมพเอมพันธ จํากัด วิชา การบญั ชีรว มคา และฝากขาย บทท่ี 3 แผนที่ 9 27

การบญั ชีการรวมคาโดยเปดสมดุ บญั ชกี จิ การรว มคาแยกตา งหาก กรณกี ารดาํ เนินการรว มคา ไมเสร็จสิ้น การบันทกึ บัญชีกจิ การรวมคาวิธนี ี้ ผูร วมคาตองการทราบผลกําไรหรือขาดทนุ จากการดาํ เนนิ งานกอ นท่ีจะเสร็จสมบูรณ จะตองมีการปรับปรุง บันทึกบัญชีสินคาคงเหลือปดบัญชีรายไดและคาใชจายเขาบัญชีกาํ ไรขาดทุนเพ่ือสรุปผลกาํ ไรหรือผลขาดทุนจากการรวมคาและแบง ผลกําไรจากการรวมคาใหผูรวมคา แตละคนไปยังบญั ชผี ูรวมคา แตละคนจากบัญชีผูรวมคาจะทราบสวนไดสวนเสียของผูรวมคาแตละคนท่ีมีตอกจิ การรวมคาหมายเหตุ ลาํ ดบั ข้นั ตอนในการปฏิบตั ิจะมีวธิ กี ารเดยี วกนั กบั กรณที ่ี 1จะเหน็ วาการรวมคา ไมเสร็จสิ้นไมม ีการจา ยคนื ทุนแตกิจการจะมกี ารปดบัญชีเพอ่ื แบง กําไรกอ นท่จี ะขายสินคาไดห มดณ วนั สิ้นงวด ดงั นัน้ จึงตอ งจัดทํางบดลุ ของกจิ การรว มคาลขิ สทิ ธิ์เปนของบรษิ ัท สํานักพิมพเอมพันธ จํากัด วชิ า การบญั ชีรว มคา และฝากขาย บทท่ี 3 แผน ที่ 10 28