หน่วยที่ 1 สมุดรายวนั เฉพาะ1. ความหมายของสมุดรายวนั เฉพาะ เชาวลีย์ พงศผ์ าติโรจน์ และวรศกั ด์ิ ทุมมานนท์ (2548 : 359) กล่าวถึงสมุดรายวนั เฉพาะวา่ สมุดรายวนั เฉพาะเป็ นสมุดบนั ทึกรายการเบ้ืองตน้ เฉพาะรายการประเภทเดียวกนั ซ่ึงมกัเกิดข้ึนบ่อย ๆ หรือมีเป็นจานวนมา ก เช่น การซ้ือสินคา้ การขายสินคา้ การรับเงินและการจา่ ยเงินวนั หน่ึง ๆ มีรายการเกิดข้ึนเป็ นจานวนมาก ใหใ้ ชส้ มุดรายวนั เฉพาะแทนการใชส้ มุดรายวนั ทว่ั ไปจะประหยดั เวลาในการทางานไปไดม้ าก อรุณี อยา่ งธารา และคณะ (2548 : 10-6) กล่าวถึงสมุดรายวนั เฉพาะวา่ สมุดรายวนั เฉพาะ (Special Journals) ใชจ้ ดบนั ทึกรายการคา้ ที่เหมือนกนั ในระยะเวลาบญั ชีน้นั ไวท้ ่ีเดียวกนั เช่น การขายสินคา้ เชื่อ การซ้ือสินคา้ เชื่อ และรายการจา่ ยเงิน เป็ นตน้ ในแต่ละเดือนจะมีรายการเหล่าน้ีเกิดข้ึนมาก ถา้ บนั ทึกรายการเหล่าน้ีลงในสมุดรายวนั ทวั่ ไปจะตอ้ งผา่ นรายการทุกรายการไปยงั สมุดบญั ชีแยกประเภททุกคร้ัง ทาใหส้ ิ้นเปลืองเวลามาก จึงไดก้ าหนดรูปแบบของสมุดรายวนั เฉพาะข้ึน เพอื่ ใชบ้ นั ทึกรายการเหมือน ๆ กนั ไวใ้ นท่ีเดียวกนั แลว้ รวมยอดผา่ นรายการไปยงั สมุดบญั ชีแยกประเภทเพียงคร้ังเดียวในวนั สิ้นเดือน แต่อยา่ งไรก็ตามกิจการกย็ งั จาเป็นตอ้ งมีสมุดรายวนั ทวั่ ไปอยดู่ ว้ ย เพือ่ ใชบ้ นั ทึกรายการที่ไมส่ ามารถจะบนั ทึกลงในสมุดรายวนั เฉพาะเล่มใดได้สรุป สมุดรายวนั เฉพาะ เหมาะสมกบั กิจการที่มีขนาดใหญม่ ีรายการคา้ เกิดข้ึนเป็นจานวนมากโดยจะนารายการคา้ เหล่าน้นั มาแยกรายการคา้ ท่ีเหมือนกนั นามาบนั ทึกไวใ้ นสมุดเล่มเดียวกนั เช่นการขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือทุกรายการตอ้ งนามาบนั ทึกในสมุดรายวนั ขาย การซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือใหน้ ามาบนั ทึกในสมุดรายวนั ซ้ือ เป็นตน้ การนาสมุดรายวนั เฉพาะมาใชจ้ ะช่วยใหก้ ารบนั ทึกบญั ชีทาไดง้ ่าย รวดเร็ว สะดวกสบายข้ึน2. ประเภทของสมุดรายวนั เฉพาะ สมุดรายวนั เฉพาะท่ีใชก้ นั อยูโ่ ดยทว่ั ไป แบ่งออกเป็ น 2.1 สมุดรายวนั ขายสินคา้ ใชบ้ นั ทึกเฉพาะรายการขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อทุกรายการ
2.2 สมุดรายวนั ซ้ือสินคา้ ใชบ้ นั ทึกเฉพาะรายการซ้ือสินคา้ เป็นเงินเชื่อทุกรายการ 2.3 สมุดรายวนั รับเงิน ใชบ้ นั ทึกการรับเงินทุกรายการ 2.4 สมุดรายวนั จ่ายเงิน ใชบ้ นั ทึกการจา่ ยเงินทุกรายการ 2.5 สมุดรายวนั รับคืนสินคา้ และจานวนที่ลดให้ ใชบ้ นั ทึกเฉพาะรายการรับคืนสินคา้ ที่ขายไปเป็ นเงินเชื่อ 2.6 สมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ และจานวนที่ไดล้ ด ใชบ้ นั ทึกเฉพาะรายการส่งคืนสินคา้ ท่ีซ้ือมาเป็ นเงินเชื่อ สมุดรายวนั รับคืนสินคา้ และจานวนที่ลดให้ และสมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ และจานวนท่ีไดล้ ดน้นั ในบางกิจการท่ีมีการส่งคืนสินคา้ และรับคืนสินคา้ ท่ีซ้ือมาหรือขายไปเป็นเงินเชื่อไม่มากนกั อาจไม่ไดเ้ ปิ ดใชส้ มุดท้งั สองเล่มน้ี แตจ่ ะบนั ทึกรายการส่งคืนสินคา้ และรับคืนสินคา้ ที่ซ้ือมาหรือขายไปเป็นเงินเช่ือในสมุดรายวนั ทวั่ ไปแทนก็ได้3. ข้นั ตอนการบันทกึ รายการค้าในสมุดรายวนั เฉพาะทเี่ ก่ยี วกบั การซื้อขายสินค้า จากประเภทของสมุดรายวนั เฉพาะท้งั 6 เล่มที่กล่าวขา้ งตน้ แลว้ น้นั นามาแบ่งออกเป็น สมุดรายวนั เฉพาะที่เก่ียวกบั การซ้ือขายสินคา้ และสมุดรายวนั เฉพาะท่ีเกี่ยวกบั การรับจ่ายเงินสด โดยในหวั ขอ้ น้ีจะกล่าวถึงสมุดรายวนั เฉพาะท่ีเกี่ยวกบั การซ้ือขายสินคา้ ซ่ึงประกอบดว้ ย 3.1 สมุดรายวนั ซ้ือสินคา้ (Purchase Journal) 3.2 สมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ และจานวนที่ไดล้ ด (Purchase Return and Allowance Journal) 3.3 สมุดรายวนั ขายสินคา้ (Sales Journal) 3.4 สมุดรายวนั รับคืนสินคา้ และจานวนที่ลดให้ (Sales Return and Allowance Journal) 3.1 สมุดรายวนั ซื้อสินค้า (Purchase Journal) ใชบ้ นั ทึกการซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือเทา่ น้นัการซ้ือสินทรัพยป์ ระจา เช่น อุปกรณ์สานกั งานหรือยานพาหนะจะไม่นามาบนั ทึกในสมุดเล่มน้ีและการซ้ือสินคา้ ดว้ ยเงินสดจะไม่นามาบนั ทึกในสมุดเล่มน้ีเช่นกนั (เชาวลีย์ พงศผ์ าติโรจน์ และวรศกั ด์ิ ทุมมานนท.์ 2548 : 360) สาหรับเอกสารหลกั ฐานที่ใชใ้ นการบนั ทึกบญั ชีคือ ใบกากบัสินคา้ /ใบส่งของ หรือใบกากบั ภาษี อยา่ งใดอยา่ งหน่ึง รูปแบบของสมุดรายวนั ซ้ือสินคา้ เป็นดงั น้ี สมุดรายวนั ซื้อสินค้า (1) หน้า (2)พ.ศ. เลขท่ี ช่ือเจ้าหนี้ เงื่อนไข เลขท่ี เดบิต เครดติเดือน วนั ที่ ใบกากบั บญั ชี ซื้อสินค้า ภาษซี ื้อ เจ้าหนีก้ ารค้า
สินค้า(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) ส่วนประกอบและข้ันตอนการจัดทาสมุดรายวนั ซื้อสินค้า หมายเลข หมายถึง 1 ชื่อสมุดบญั ชี 2 หนา้ บญั ชีของสมุดรายวนั ซ้ือ 3 วนั เดือน ปี ที่เกิดรายการคา้ ข้ึน 4 เลขท่ีเอกสารที่ใชอ้ า้ งอิง เช่น เลขที่ใบกากบั สินคา้ , เลขที่ Inv เป็นตน้ 5 ชื่อเจา้ หน้ีที่กิจการซ้ือสินคา้ เป็นเงินเชื่อ 6 เงื่อนไขในการซ้ือสินคา้ เช่น กาหนดเวลาในการชาระหน้ี 7 ใชใ้ ส่เคร่ืองหมาย เม่ือผา่ นรายการน้นั ไปบญั ชีเจา้ หน้ีรายตวั แลว้ 8 ใส่จานวนเงินท่ีเป็นราคาสินคา้ ที่ซ้ือโดยไมร่ วมภาษีมูลค่าเพิ่ม 9 ใส่ยอดภาษีซ้ือซ่ึงไดจ้ าก (ซ้ือสินคา้ 7%) 10 ใส่ยอด (ซ้ือสินคา้ + ภาษีซ้ือ) หรือ (ช่องท่ี 8 + ช่องที่ 9) ** เมื่อจดั ทาครบทุกข้นั ที่กล่าวแลว้ ใหร้ วมยอดดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิต ทุกบญั ชีในวนั สิ้นเดือน แลว้ เขียนเลขท่ีบญั ชีไวใ้ ตบ้ รรทดั ยอดรวมของ แตล่ ะบญั ชีเพ่ือผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทท่ีเก่ียวขอ้ ง 3.2 สมุดรายวนั ส่งคืนสินค้าและจานวนทไ่ี ด้ลด (Purchase Return and AllowanceJournal) ใชบ้ นั ทึกการส่งคืนสินคา้ ท่ีซ้ือมาเป็นเงินเช่ือ เอกสารท่ีใชอ้ า้ งอิงในการบนั ทึกบญั ชี คือDebit Memoหรือ Debit Note รูปแบบของสมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ และจานวนที่ไดล้ ด เป็นดงั น้ี
สมุดรายวนั ส่งคืนสินค้าและจานวนทไี่ ด้ลด (1) หน้า (2)พ.ศ. เลขท่ี ช่ือเจ้าหนี้ เลขที่ เครดติ เดบติเดือน วนั ที่ Dr. Note บญั ชี ส่งคืนสินค้า ภาษีซื้อ เจ้าหนีก้ ารค้า (3) (4) (5) (6) (7) (8) ( 9)ส่วนประกอบและข้ันตอนการจัดทาสมุดรายวนั ส่งคืนสินค้าและจานวนทไี่ ด้ลดหมายเลข หมายถึง 1 ใส่ชื่อสมุดบญั ชี 2 หนา้ บญั ชีของสมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ 3 ใส่ วนั เดือน ปี ที่เกิดรายการคา้ ข้ึน 4 ใส่เลขท่ีเอกสารที่ใชอ้ า้ งอิง เช่น เลขท่ี Dr Note หรือ เลขท่ี Dr Memo. 5 ชื่อเจา้ หน้ี ที่กิจการตอ้ งการส่งคืนสินคา้ 6 ใชใ้ ส่เคร่ืองหมาย เม่ือผา่ นรายการน้นั ไปบญั ชีเจา้ หน้ีรายตวั แลว้ 7 ใส่จานวนเงินท่ีเป็นราคาสินคา้ ท่ีส่งคืนโดยไม่รวมภาษีมูลคา่ เพิ่ม 8 ใส่ยอดภาษีซ้ือซ่ึงไดจ้ าก (ยอดส่งคืน 7%) 9 ใส่ยอด (ส่งคืน + ภาษีซ้ือ) หรือ (ช่องที่ 8 + ช่องท่ี 9) ** เม่ือจดั ทาครบทุกข้นั ท่ีกล่าวแลว้ ใหร้ วมยอดดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิต ทุกบญั ชีในวนั สิ้นเดือน แลว้ เขียนเลขท่ีบญั ชีไวใ้ ตบ้ รรทดั ยอดรวมของ แต่ละบญั ชีเพื่อผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปที่เกี่ยวขอ้ ง เมื่อบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ซ้ือสินคา้ และสมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ และจานวนท่ีไดล้ ดแลว้ จะตอ้ งผา่ นรายการไปยงั - บญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ีรายตวั - จดั ทางบรายละเอียดเจา้ หน้ี - บญั ชีแยกประเภททวั่ ไปเพอ่ื จดั ทาบญั ชีคุมยอดเจา้ หน้ี บัญชีแยกประเภทเจ้าหนีร้ ายตัว เป็นบญั ชีแยกประเภทยอ่ ยที่แสดงใหเ้ ห็นวา่ มีเจา้ หน้ีจากการซ้ือสินคา้ เป็ นเงินเช่ือของกิจการจานวนก่ีราย แต่ละรายมีรายละเอียดการเป็นหน้ี การจา่ ยชาระหน้ีและยอดหน้ีที่ยงั คา้ งอยเู่ ป็ นจานวนเท่าใด รูปแบบของแยกประเภทเจา้ หน้ีรายตวั เป็นดงั น้ี
ชื่อเจ้าหนี.้ .....(1)...... รายการ หน้า เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือ (3)พ.ศ. บัญชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.เดือน วนั ที่ (4) (5) (6) (7) (2) ส่วนประกอบและข้ันตอนการจัดทาเจ้าหนีร้ ายตวัหมายเลข หมายถงึ1 ช่ือเจา้ หน้ีการคา้2 วนั เดือน ปี ท่ีมีการซ้ือสินคา้ เป็นเงินเชื่อ หรือ ส่งคืนสินคา้ ฯ3 คาอธิบายรายการ เช่น ซ้ือสินคา้ ตาม Inv #... หรือ ส่งคืนสินคา้ ตาม Dr note #4 อา้ งอิงแหล่งท่ีมาของขอ้ มูล เช่น ซ.1 คือ มาจาก สมุดรายวนั ซ้ือสินคา้ หนา้ 1 สค.1 คือ มาจากสมุดรายวนั ส่งคืน หนา้ 1 เป็นตน้5 ใส่ยอดเงินที่ทาใหย้ อดเจา้ หน้ีลดลง เช่น การชาระหน้ีใหเ้ จา้ หน้ี, ส่งคืนสินคา้ และจานวนที่ไดล้ ด, ส่วนลดรับท่ีเจา้ หน้ีลดให้6 ใส่ยอดที่ทาใหเ้ จา้ หน้ีเพิ่มข้ึน เช่นซ้ือสินคา้ เป็ นเงินเช่ือเพม่ิ ข้ึน7 มาจากผลตา่ งของยอดเจา้ หน้ี หกั ดว้ ยรายการที่ทาใหเ้ จา้ หน้ีลดลง หรือ เป็นผลตา่ งระหวา่ งช่องท่ี 6 - ช่องท่ี 5 ** ยอดคงเหลือในบรรทดั สุดทา้ ยของเจา้ หน้ีแต่ละรายในวนั สิ้นเดือนจะนาไป แสดงในงบรายละเอียดเจา้ หน้ี งบรายละเอยี ดเจ้าหนีก้ ารค้า เป็นรายงานที่แสดงถึงรายละเอียดของเจา้ หน้ีการคา้ ที่กิจการยงั คา้ งชาระอยู่ ณ วนั สิ้นเดือน โดยจะแสดงให้เห็นวา่ กิจการยงั มีเจา้ หน้ีการคา้ อีกก่ีราย แต่ละรายยงั คา้ งชาระอีกเป็นจานวนเท่าใด แลว้ รวมยอดเป็นยอดเจา้ หน้ีการคา้ ของกิจการท้งั สิ้น ซ่ึงยอดเงินน้ีจะตอ้ งมียอดเท่ากบั ผลต่างในบญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ี (บญั ชีคุมยอดเจา้ หน้ี) ท่ีจะนาไปแสดงเป็นหน้ีสินในงบดุลของกิจการต่อไป รูปแบบของงบรายละเอียดเจา้ หน้ีการคา้ เป็ นดงั น้ี
ชื่อ กจิ การ รายละเอยี ดเจ้าหนีก้ ารค้า ณ วนั ที่ช่ือเจา้ หน้ี xx บาทชื่อเจา้ หน้ี xx บาทชื่อเจา้ หน้ี xx บาท รวม xx บาท สมุดแยกประเภททว่ั ไป ใชบ้ นั ทึกกรายการท่ีผา่ น (Post) มาจากสมุดรายวนั ซ้ือ และสมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ และจานวนท่ีไดล้ ด ซ่ึงประกอบดว้ ย บญั ชีซ้ือสินคา้ ภาษีซ้ือ เจา้ หน้ีการคา้และ ส่งคืนสินคา้ ซ่ึงในสมุดรายวนั เฉพาะท้งั สองเล่มที่กล่าวน้ีไดร้ วมยอดไวแ้ ลว้ ในวนั สิ้นเดือน ให้นายอดรวมน้นั ผา่ นมาบญั ชีแยกประเภทท่ีเก่ียวขอ้ ง หลกั ในการผา่ นบญั ชีก็คลา้ ยกบั การบญั ชี 1 ท่ีได้ศึกษามาแลว้ ตา่ งกนั ตรงการอา้ งอิงช่ือบญั ชีแทนที่จะอา้ งบญั ชีตรงกนั ขา้ ม กใ็ หอ้ า้ งช่ือสมุดรายวนัเฉพาะเล่มน้นั ๆ แทน เม่ือผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ซ้ือและสมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ ฯเรียบร้อยแลว้ผลตา่ งของบญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ี ณ วนั สิ้นเดือน จะตอ้ งเทา่ กบั ยอดรวมในงบรายละเอียดเจา้ หน้ีตัวอย่างท่ี 1 ต่อไปน้ีเป็นรายการซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือของร้าน สุระนนั ท์ การคา้ ในระหวา่ งเดือนมิถุนายน 2550 กาหนดให้ Dr Note เริ่มตน้ ที่เลขที่ 111มิ.ย. 1 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือจากร้านน้าทิพย์ 8,000 บาท ภาษีมูลคา่ เพิ่ม 7% Invoice # 123 3 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือจากร้านน้าใจ 10,000 บาท ภาษีมูลคา่ เพิ่ม 7% ไดส้ ่วนลดการคา้ 2% Invoice # 158 5 ส่งคืนสินคา้ ใหร้ ้านน้าทิพย์ 200 บาท เน่ืองจากไมต่ รงตามที่สั่ง 10 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินเชื่อจากร้านน้าทิพย์ 5,000 บาท ภาษีมูลคา่ เพ่ิม 7% Invoice # 131 14 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินเชื่อจากร้านน้าหวาน 12,000 บาท ไดล้ ด 5% ภาษีมูลคา่ เพิ่ม 7% Invoice # 344 เงื่อนไข 2/10, n/45 16 ส่งคืนสินคา้ ใหร้ ้านน้าหวาน 500 บาท (เป็นราคาหลงั หกั ส่วนลดแลว้ ) 22 ซ้ือสินคา้ จากร้านน้าใจ 4,500 บาท ภาษีมูลคา่ เพ่ิม 7% เงื่อนไข 3/1, n/30 Invoice # 164ให้ทา 1. บนั ทึกรายการขา้ งตน้ ในสมุดรายวนั ซ้ือสินคา้ 2. บนั ทึกรายการขา้ งตน้ ในสมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ ฯ 3. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ีรายตวั
4. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภททวั่ ไปที่เก่ียวขอ้ ง5. ทางบรายละเอียดเจา้ หน้ีการคา้1. บนั ทกึ รายการข้างต้นในสมุดรายวนั ซื้อสินค้า สมุดรายวนั ซื้อสินค้า หน้า 1พ.ศ. 2550 เลขที่ ช่ือเจ้าหนี้ เงื่อนไข เลขท่ี เดบิต เครดติ ใบสาคญั บญั ชี เจ้าหนีก้ ารค้าเดือน วนั ท่ี ร้านน้าทิพย์ ซื้อสินค้า ภาษซี ื้อ 123 ร้านน้าใจ 8,560 - มิ.ย. 1 158 ร้านน้าทิพย์ 2/15, n/30 8,000 - 560 - 10,486 - 3 131 ร้านน้าหวาน - 9,800 - 686 - 5,350 - 10 344 ร้านน้าใจ - 5,000 - 350 - 12,198 - 14 164 11,400 - 798 - 4,815 - 22 2/10, n/45 4,500 - 315 - 41,409 - 3/10, n/30 (201) 38,700 - 2,709 - (501) (104)2. บนั ทกึ รายการข้างต้นในสมุดรายวนั ส่งคืนสินค้าและจานวนทไี่ ด้ลด สมดุ รายวนั ส่งคืนสินค้าและจานวนทไี่ ด้ลด หน้า 1พ.ศ. 2550 เลขที่ ชื่อเจา้ หน้ี เลขท่ี เครดิต เดบิตเดือน วนั ท่ี Dr. Note บญั ชี ส่งคืนสินคา้ ภาษีซ้ือ เจา้ หน้ีการคา้มิ.ย. 5 111 ร้านน้าทิพย์ 200 - 14 - 214 - 16 112 ร้านน้าหวาน 535 - 500 - 35 - 749 - 700 - 49 - (201) (502) (104)3. ผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภทเจ้าหนี้รายตวัร้าน นา้ ทพิ ย์พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. บาท สต บาท ส.ต.มิ.ย. 1 ซ้ือสินคา้ ตามใบ Inv # 123 ซ.1 8,560 - 8,560 - 5 ส่งคืนตาม Dr Note # 111 สค.1 214 - 8,346 - 10 ซ้ือสินคา้ ตามใบ Inv # 131 ซ.1 5,350 - 13,696 -
ร้าน นา้ ใจพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.มิ.ย. 3 ซ้ือสินคา้ ตามใบ Inv # 158 ซ.1 10,486 - 10,486 - 22 ซ้ือสินคา้ ตามใบ Inv # 164 ซ.1 4,815 - 15,301 -ร้าน นา้ หวานพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.มิ.ย. 14 ซ้ือสินคา้ ตามใบ Inv # 344 ซ.1 12,198 - 12,198 - 16 ส่งคืนตาม Dr Note # 112 สค.1 535 - 11,663 -4. ผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภททว่ั ไปทเ่ี กย่ี วข้องพ.ศ. 2550 รายการ ซื้อสินค้า รายการ เลขที่ 501เดือน วนั ที่ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 หน้า เครดติ บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บญั ชี บาท ส.ต. ซ.1 38,700 -มิ.ย. 30 สมดุ รายวนั ซ้ือ ส่งคืนสินค้า เลขท่ี 503พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. มิ.ย. 30 สมุดรายวนั ส่งคืน สค.1 700 - ภาษีซื้อ เลขที่ 104พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต.มิ.ย. 30 สมุดรายวนั ซ้ือ ซ.1 2,709 - มิ.ย. 30 สมุดรายวนั ส่งคืน สค.1 49 -
เจ้าหนกี้ ารค้า เลขท่ี 201พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. ซ.1 41,409 -มิ.ย. 30 สมดุ รายวนั ส่งคืนฯ สค.1 749 - มิ.ย. 30 สมดุ รายวนั ซ้ือ5. ทางบรายละเอียดเจ้าหนีก้ ารค้า ร้าน สุระนันท์ การค้า รายละเอยี ดเจ้าหนีก้ ารค้า ณ วนั ท่ี 30 มิถุนายน 2550ร้านน้าทิพย์ 13,696 บาทร้านน้าใจ 15,301 บาทร้านน้าหวาน 11,663 บาท รวม 40,660 บาท 3.3 สมุดรายวนั ขายสินค้า (Sales Journal) ใชส้ าหรับบนั ทึกรายการขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือไมใ่ ชบ้ นั ทึกการขายสินทรัพยแ์ ละการขายสินคา้ เป็นเงินสด การกาหนดช่องตา่ ง ๆ จะคลา้ ยกบัสมุดรายวนั ซ้ือสินคา้ เพยี งแต่เปล่ียนเป็ นดา้ นขายสินคา้ (ผกาพรรณ พรหมสาขา ณ สกลนคร, 2549 :8-248) ซ่ึงใชก้ บั กิจการที่มีรายการขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือหลาย ๆ คร้ัง จะเป็นการรวบรวมการขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อมาอยใู่ นที่เดียวกนั เอกสารท่ีใชอ้ า้ งอิงจะใชใ้ บกากบั สินคา้ เพราะการขายสินคา้เป็นเงินเชื่อลูกคา้ ไดล้ งนามรับสินคา้ ในเอกสารใบน้ี จึงใชใ้ บกากบั สินคา้ น้ีเป็นหลกั ฐานอา้ งอิงในการบนั ทึกรายการในสมุดบญั ชี รูปแบบของสมุดรายวนั ขายสินคา้ เป็นดงั น้ี สมุดรายวนั ขายสินค้า (1) หน้า (2)พ.ศ. เลขท่ี ช่ือลกู หน้ี เงื่อนไข เลขที่ เครดิต เดบิตเดือน วนั ที่ ใบสาคญั บญั ชี ขายสินคา้ ภาษีขาย ลูกหน้ีการคา้(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10)
ส่วนประกอบและข้นั ตอนการจัดทาสมุดรายวนั ขายสินค้าหมายเลข หมายถึง1 ช่ือสมุดบญั ชี2 หนา้ บญั ชีของสมุดรายวนั ขายสินคา้3 วนั เดือน ปี ที่เกิดรายการคา้ ข้ึน4 เลขที่เอกสารท่ีใชอ้ า้ งอิง เช่น เลขที่ใบกากบั สินคา้ , เลขที่ INV เป็นตน้5 ชื่อลูกหน้ีท่ีกิจการขายสินคา้ ใหเ้ ป็นเงินเช่ือ6 เงื่อนไขในการขายสินคา้ เช่น กาหนดเวลาในการชาระหน้ี7 ใชใ้ ส่เครื่องหมาย เม่ือผา่ นรายการน้นั ไปบญั ชีลูกหน้ีรายตวั แลว้8 ใส่จานวนเงินท่ีเป็นราคาสินคา้ ท่ีขายโดยไม่รวมภาษีมูลค่าเพิ่ม9 ใส่ยอดภาษีขายซ่ึงไดจ้ าก (ขายสินคา้ 7%)10 ใส่ยอด (ขายสินคา้ + ภาษีขาย) หรือ (ช่องที่ 8 + ช่องที่ 9) ** เม่ือจดั ทาครบทุกข้นั ท่ีกล่าวแลว้ ใหร้ วมยอดดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิต ทุกบญั ชีในวนั สิ้นเดือน แลว้ เขียนเลขที่บญั ชีไวใ้ ตบ้ รรทดั ยอดรวมของ แตล่ ะบญั ชีเพอื่ ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทที่เก่ียวขอ้ ง 3.4 สมุดรายวนั รับคืนสินค้าและจานวนทลี่ ดให้ (Sales Returns and Allowance Journal)ใชบ้ นั ทึกการรับคืนสินคา้ ท่ีขายไปเป็นเงินเช่ือ อาจมีขอ้ ตกลงกนั ระหวา่ งผซู้ ้ือกบั ผขู้ ายวา่ หากปรากฏวา่ สินคา้ ท่ีลูกคา้ ไดร้ ับน้นั ชารุดระหวา่ งขนส่ง สี หรือคุณภาพ ขนาด ไม่ตรงตามท่ีลูกคา้ สงั่ซ่ึงความเสียหายน้นั ไมม่ ากนกั ผซู้ ้ืออาจยนิ ยอมรับสินคา้ น้นั ไวโ้ ดยผขู้ ายยอมลดราคาใหแ้ ทนการรับคืนสินคา้ น้นั เอกสารที่ใชอ้ า้ งอิงในการบนั ทึกบญั ชี คือ Credit Memo หรือ Credit Note รูปแบบของสมุดรายวนั รับคืนสินคา้ ฯ เป็นดงั น้ี สมุดรายวนั รับคืนสินค้าและจานวนทลี่ ดให้ (1) หน้า (2)พ.ศ. เลขท่ี ชื่อลกู หน้ี เลขที่ เดบิต เครดิตเดือน วนั ที่ Cr. Note บญั ชี รับคืนสินคา้ ภาษีขาย ลกู หน้ีการคา้(3) (4) (5) (6) (7) (8) ( 9)
ส่วนประกอบและข้นั ตอนการจัดทาสมุดรายวนั รับคืนสินค้าและจานวนทลี่ ดให้หมายเลข หมายถงึ1 ใส่ชื่อสมุดบญั ชี2 หนา้ บญั ชีของสมุดรายวนั รับคืนสินคา้3 ใส่ วนั เดือน ปี ที่เกิดรายการคา้ ข้ึน4 ใส่เลขที่เอกสารที่ใชอ้ า้ งอิง เช่น เลขที่ Cr Note หรือ เลขท่ี Cr Memo.5 ช่ือลูกหน้ี ที่กิจการรับคืนสินคา้ มา6 ใชใ้ ส่เคร่ืองหมาย เม่ือผา่ นรายการน้นั ไปบญั ชีลูกหน้ีรายตวั แลว้7 ใส่จานวนเงินท่ีเป็นราคาสินคา้ ท่ีรับคืนโดยไมร่ วมภาษีมูลค่าเพ่ิม8 ใส่ยอดภาษีขายซ่ึงไดจ้ าก (ยอดรับคืน 7%)9 ใส่ยอด (รับคืน + ภาษีขาย) หรือ ช่องที่ 8 + ช่องที่ 9 ** เมื่อจดั ทาครบทุกข้นั ที่กล่าวแลว้ ใหร้ วมยอดดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิต ทุกบญั ชีในวนั สิ้นเดือน แลว้ เขียนเลขท่ีบญั ชีไวใ้ ตบ้ รรทดั ยอดรวมของ แตล่ ะบญั ชีเพื่อผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทท่ีเก่ียวขอ้ ง เม่ือบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ขายสินคา้ และสมุดรายวนั รับคืนสินคา้ ฯ แลว้ จะตอ้ งผา่ นรายการไปยงั - บญั ชีแยกประเภทลูกหน้ีรายตวั - จดั ทางบรายละเอียดลูกหน้ี - บญั ชีแยกประเภททวั่ ไปเพ่อื จดั ทาบญั ชีคุมยอดลูกหน้ี บญั ชีแยกประเภทลูกหนี้รายตัว เป็นบญั ชีแยกประเภทยอ่ ยที่แสดงวา่ มีลูกหน้ีจากการขายสินคา้ ของกิจการจานวนก่ีราย แตล่ ะรายมีรายละเอียดการเป็นหน้ี การรับชาระหน้ี และยอดหน้ีที่ยงัคา้ งอยเู่ ป็นจานวนเท่าใด รูปแบบของแยกประเภทลูกหน้ีรายตวั เป็นดงั น้ีชื่อลูกหนี.้ .....(1)...... รายการ หน้า เดบติ เครดติ ยอดคงเหลือ (3)พ.ศ. บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.เดือน วนั ท่ี (4) (5) (6) (7) (2)
ส่วนประกอบและข้นั ตอนการจัดทาลกู หนีร้ ายตวัหมายเลข หมายถงึ1 ช่ือลูกหน้ีการคา้2 วนั เดือน ปี ที่มีการ ขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือ หรือ รับคืนสินคา้ ฯ3 คาอธิบายรายการ เช่น ขายสินคา้ ตาม Inv.#... หรือ รับคืนสินคา้ ตาม Dr note #4 อา้ งอิงแหล่งที่มาของขอ้ มูล เช่น ข.1 คือ มาจาก สมุดรายวนั ขายสินคา้ หนา้ 1รค. 1 คือ มาจากสมุดรายวนั รับคืนสินคา้ ฯ หนา้ 1 เป็นตน้5 ใส่ยอดเงินท่ีทาใหย้ อดลูกหน้ีเพมิ่ ข้ึน เช่น การขายสินคา้ เป็ นเงินเชื่อ6 ใส่ยอดที่ทาใหล้ ูกหน้ีลดลง เช่น การรับชาระหน้ีจากลูกหน้ี, การรับคืนสินคา้ และ จานวนที่ลดให,้ ส่วนลดจา่ ยท่ีลดใหล้ ูกหน้ี7 มาจากผลตา่ งของยอดลูกหน้ี หกั ดว้ ยรายการที่ทาใหล้ ูกหน้ีลดลง หรือ เป็น ผลต่างระหวา่ งช่องท่ี 5 - ช่องที่ 6 ** ยอดคงเหลือในบรรทดั สุดทา้ ยของลูกหน้ีแต่ละรายในวนั สิ้นเดือนจะนาไป แสดงในงบรายละเอียดลูกหน้ี งบรายละเอยี ดลูกหนีก้ ารค้า เป็นรายงานที่แสดงถึงรายละเอียดของลูกหน้ีการคา้ ที่ยงั คา้ งชาระกิจการอยู่ ณ วนั สิ้นเดือน โดยจะแสดงให้เห็นวา่ กิจการยงั มีลูกหน้ีการคา้ อีกก่ีรายแต่ละรายยงั คา้ งชาระอีกเป็นจานวนเท่าใด แลว้ รวมยอดเป็นยอดลูกหน้ีการคา้ ของกิจการท้งั สิ้นซ่ึงยอดเงินน้ีจะตอ้ งมียอดเทา่ กบั ผลต่างในบญั ชีแยกประเภทลูกหน้ี (บญั ชีคุมยอดลูกหน้ี) ที่จะนาไปแสดงเป็นสินทรัพยใ์ นงบดุลของกิจการต่อไป รูปแบบของงบรายละเอียดลูกหน้ีการคา้ เป็นดงั น้ี ช่ือ กจิ การ รายละเอยี ดลกู หนีก้ ารค้า ณ วนั ท่ี เดือน พ.ศ. .ชื่อลูกหน้ี xx บาทช่ือลูกหน้ี xx บาทช่ือลูกหน้ี xx บาท xx บาท รวม
สมุดแยกประเภททวั่ ไป ใชบ้ นั ทึกกรายการที่ผา่ น (Post) มาจาก สมุดรายวนั ขายสินคา้ และสมุดรายวนั รับคืนสินคา้ ฯ ซ่ึงประกอบดว้ ยบญั ชี ขายสินคา้ ภาษีขาย ลูกหน้ีการคา้ และรับคืนสินคา้ ซ่ึงในสมุดรายวนั เฉพาะท้งั สองเล่มที่กล่าวน้ีไดร้ วมยอดไวแ้ ลว้ ในวนั สิ้นเดือนใหน้ ายอดรวมน้นั ผา่ นมาบญั ชีแยกประเภทท่ีเกี่ยวขอ้ งหลกั ในการผา่ นบญั ชีกค็ ลา้ ยกบั การบญั ชี1 ท่ีไดศ้ ึกษามาแลว้ ต่างกนั ตรงการอา้ งอิงช่ือบญั ชีแทนท่ีจะอา้ งบญั ชีตรงกนั ขา้ ม กใ็ หอ้ า้ งช่ือสมุดรายวนั เฉพาะเล่มน้นั ๆ แทนเมื่อผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ขายสินคา้ และสมุดรายวนั รับคืนสินคา้ ฯ เรียบร้อยแลว้ ผลต่างของบญั ชีแยกประเภทลูกหน้ี ณ วนั สิ้นเดือน จะตอ้ งเทา่ กบั ยอดรวมในงบรายละเอียดลูกหน้ีตวั อย่างที่ 2 ตอ่ ไปน้ีเป็นรายการขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อของร้าน สุวรรณ การคา้ ระหวา่ งเดือนสิงหาคม 2549 โดยใหใ้ บกากบั สินคา้ (Invoice #) เริ่มตน้ ท่ีเลขที่ 8-01 Cr Note เริ่มตน้ เลขที่ 14ส.ค. 1 ขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อให้ร้านสุวทิ ย์ 8,000 บาท ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% เง่ือนไข 2/10, n/45 4 ขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือให้ร้านสุธี 12,000 บาท ส่วนลดการคา้ 5% ภาษีมูลคา่ เพมิ่ 7% 7 รับคืนสินคา้ จากร้าน สุธี 500 บาทเป็นราคาที่หกั ส่วนลดแลว้ ภาษีมูลค่าเพ่ิม 7% 18 ขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อใหร้ ้านสุธรรม 7,500 บาท ภาษีมูลค่าเพม่ิ 7% เง่ือนไข 3/15, n/30 21 รับคืนสินคา้ จากร้านสุธรรม 400 บาท ภาษีมูลค่าเพม่ิ 7% 27 ขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อใหร้ ้านสุวทิ ย์ 4,800 บาท ภาษีมูลค่าเพ่ิม 7% เงื่อนไข 1/10, n/30 30 ขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อให้ร้านสุธี 3,200 บาท ภาษีมูลค่าเพ่ิม 7% 31 รับคืนสินคา้ จากร้านสุวทิ ย์ 300 บาท พร้อมภาษีให้ทา 1. บนั ทึกรายการขา้ งตน้ ในสมุดรายวนั ขายสินคา้ 2. บนั ทึกรายการรับคืนสินคา้ ในสมุดรายวนั รับคืนสินคา้ 3. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชียอ่ ยลูกหน้ีรายตวั 4. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปท่ีเก่ียวขอ้ ง 5. จดั ทางบรายละเอียดลูกหน้ี
1. บันทกึ รายการข้างต้นในสมุดรายวนั ขายสินค้า สมุดรายวนั ขายสินค้า หน้า 1พ.ศ. 2549 เลขท่ี ช่ือลูกหนี้ เง่ือนไข เลขที่ เครดติ เดบิต ใบสาคญั บัญชี ขายสินค้า ภาษขี าย ลูกหนกี้ ารค้าเดือน วนั ท่ี ร้านสุวทิ ย์ 8-01 ร้านสุธี 2/10, n/45 8,000 - 560 - 8,560 -ส.ค. 1 8-02 ร้านสุธรรม - 11,400 - 798 - 12,198 - 4 8-03 ร้านสุวทิ ย์ 7,500 - 525 - 8,025 - 18 8-04 ร้านสุธี 3/15, n/30 4,800 - 336 - 5,136 - 27 8-05 1/10, n/30 3,200 - 224 - 3,424 - 30 37,343 - - 34,900 - 2,443 - (103) (401) (203)2. บันทกึ รายการข้างต้นในสมุดรายวนั รับคืนสินค้าฯ สมุดรายวนั รับคืนสินค้าและจานวนทล่ี ดให้ หน้า 1พ.ศ. 2549 เลขที่ ชื่อลูกหนี้ เลขท่ี เดบิต เครดติ Cr. Note บญั ชี รับคืนสินค้า ภาษีขาย ลูกหนกี้ ารค้าเดือน วนั ที่ส.ค. 7 14 ร้านสุธี 500 - 35 - 535 - 15 ร้านสุธรรม 400 - 28 - 428 - 21 16 ร้านสุวทิ ย์ 300 - 21 - 321 - 31 1,284 - 1,200 - 84 - (103) (402) (203)3. ผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภทลูกหนีร้ ายตวัร้าน สุวทิ ย์พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.ส.ค. 1 ขายสินคา้ ตามใบ Inv # 8-01 ข.1 8,560 - 8,560 - 27 ขายสินคา้ ตามใบ Inv # 8-04 ข.1 5,136 - 13,696 - 31 รับคืนสินคา้ ตาม Cr Note # 16 รค.1 321 - 13,375 -
ร้าน สุธีพ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบติ เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. 12,198 - บาท ส.ต. บาท ส.ต.ส.ค. 4 ขายสินคา้ ตามใบ Inv # 8-02 ข.1 12,198 - รค.1 3,424 - 7 รับคืนสินคา้ ตาม Cr Note # 14 ข.1 535 - 11,663 - 15,087 - 30 ขายสินคา้ ตามใบ Inv # 8-05ร้าน สุธรรมพ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บัญชี บาท สต บาท สต บาท สตส.ค. 18 ขายสินคา้ ตามใบ Inv # 8-03 ข.1 8,025 - 8,025 - 21 รับคืนสินคา้ ตาม Cr Note # 15 รค.1 428 - 7,597 - 4. ผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภททว่ั ไปทเ่ี กยี่ วข้อง ขายสินค้า เลขที่ 401พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บญั ชี บาท ส.ต. ข.1 34,900 - ส.ค. 31 สมุดรายวนั ขายพ.ศ. 2549 รายการ หน้า รับคืนสินค้า รายการ เลขท่ี 402เดือน วนั ที่ บัญชี เดบิต พ.ศ. 2549 หน้า เครดติ บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. 1,200 -ส.ค. 31 สมุดรายวนั รับคืน รค.1 ภาษีขาย เลขที่ 203พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. ข.1 2,443 -ส.ค. 31 สมดุ รายวนั ส่งคืน รค.1 84 - ส.ค. 31 สมุดรายวนั ขาย
ลูกหนีก้ ารค้า เลขท่ี 103พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต.ส.ค. 31 สมดุ รายวนั ขาย ข.1 37,343 - ส.ค. 31 สมดุ รายวนั รับคืน รค.1 1,284 -5. ทางบรายละเอียดลกู หนีก้ ารค้า ร้าน สุวรรณ การค้า รายละเอยี ดลกู หนีก้ ารค้า ณ วนั ที่ 31 สิงหาคม 2549ร้านสุวทิ ย์ 13,375 บาทร้านสุธี 15,087 บาทร้านสุธรรม 7,597 บาท รวม 36,059 บาท4. ข้ันตอนการบันทกึ รายการค้าในสมุดรายวนั เฉพาะทเ่ี กีย่ วกับการรับจ่ายเงินสด ประกอบดว้ ย4.1 สมุดเงินสด (Cash Book) เป็ นสมุดรายการข้นั ตน้ และข้นั ปลายอยใู่ นเล่มเดียวกนั ใช้บนั ทึกการเพิม่ ข้ึนหรือลดลงของเงินสดและเงินฝากธนาคาร บนั ทึกการรับ การจา่ ยเงินสดไว้ในเล่มเดียวกนั และผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทที่เก่ียวขอ้ งทนั ทีท่ีเกิดรายการคา้ ข้ึนสมุดเงินสดจึงเหมาะกบั กิจการคา้ ขนาดเลก็ มีจานวนรายการคา้ ไม่มากนกั จดั แบ่งไดห้ ลายประเภทแต่ที่จะกล่าวถึงคือ สมุดเงินสด 2 ช่อง และ สมุดเงินสด 3 ช่อง 4.1.1 สมุดเงินสด 2 ช่อง ใชส้ าหรับกิจการขนาดเล็กมีรายการเก่ียวกบั เงินสดไมม่ ากนกั จึงไม่จาเป็นตอ้ งแยกสมุดรายวนั รับเงินและสมุดรายวนั จา่ ยเงินออกจากกนั โดยสมุดเงินสด 2ช่องจะทาหนา้ ที่เป็นท้งั สมุดบนั ทึกรายการข้นั ตน้ และบญั ชีแยกประเภททว่ั ไป (ผกาพรรณ พรหมสาขา ณ สกลนคร. 2549 : 8-261) ไดใ้ นตวั ส่วนใหญ่เจา้ ของกิจการมกั จะเป็ นผจู้ ดบนั ทึกรายการในสมุดเงินสดเอง สมุดเล่มน้ีใชบ้ นั ทึกการเพ่มิ ข้ึนและลดลงของ เงินสด และเงินฝากธนาคารของกิจการ โดยแบ่งสมุดออกเป็ น 2 ดา้ น คือ ดา้ นซา้ ยมือ (ดา้ นเดบิต) ใชบ้ นั ทึกการเพิม่ ข้ึนของเงินสดและเงินฝากธนาคาร ส่วนดา้ นขวามือ (ดา้ นเครดิต) ใชบ้ นั ทึกการลดลงของเงินสดและเงินฝากธนาคาร กิจการสามารถสามารถทราบยอดคงเหลือของเงินสดและเงินฝากธนาคารของกิจการได้จากการหาผลต่างในสมุดเงินสดโดยการนายอดเงินสดยกมา บวกดว้ ยดา้ นรับเงินท้งั หมด หกั ดว้ ยยอดดา้ นจา่ ยท้งั หมดกจ็ ะไดย้ อดคงเหลือ ณ วนั น้นั
รูปแบบของสมุดเงนิ สด 2 ช่องเป็ นดงั นี้ สมุดเงนิ สด 2 ช่อง (1) หน้า (2)พ.ศ. เลขที่ ชื่อบัญชีท่ี Cr เลขที่ เงนิ สด ธนาคาร พ.ศ. เลขที่ ชื่อบัญชีที่ Dr เลขที่ เงนิ สด ธนาคารเดือน วนั ท่ี ใบสาคญั บัญชี เดือน วนั ที่ ใบสาคญั บญั ชี(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) หมายเลข ส่วนประกอบและข้ันตอนการจัดทาสมุดเงินสด 2 ช่อง 1 2 หมายถงึ 3 และ 9 ช่ือสมุดบญั ชี 4 และ 10 หนา้ สมุดบญั ชี 5 และ 11 ใส่ วนั เดือน ปี ท่ีมีรายการคา้ เกิดข้ึน 6 และ 12 เลขท่ีใบสาคญั รับ และ เลขท่ีใบสาคญั จ่าย 7 และ 13 ช่ือบญั ชีท่ีตรงขา้ มใชใ้ นการผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทท่ีเกี่ยวขอ้ ง 8 และ 14 ใชใ้ ส่เลขท่ีบญั ชีของบญั ชีที่เกี่ยวขอ้ ง ช่องเงินสดเพ่มิ และช่องเงินสดลด ตามลาดบั ช่องเงินฝากธนาคารเพมิ่ และ ช่องเงินฝากธนาคารลด ตามลาดบั ** เม่ือบนั ทึกรายการในสมุดเงินสดแลว้ ใหผ้ า่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทท่ี เก่ียวขอ้ งทนั ทีที่เกิดรายการคา้ ข้ึน ยกเวน้ บญั ชีเงินสด และเงินฝากธนาคาร ไมต่ อ้ งผา่ นไปบญั ชีแยกประเภทเพราะ สามารถหายอดคงเหลือของเงินสดและ เงินฝากธนาคารจากสมุดเงินสด 2 ช่องไดโ้ ดยการนายอดรับรวมหกั ยอดจา่ ยรวม ผลตา่ งที่ไดค้ ือยอด เงินสดคงเหลือ และเงินฝากธนาคารคงเหลือ ตวั อย่างที่ 3 นายณรงคเ์ ดช เร่ิมดาเนินกิจการคา้ เมื่อ วนั ท่ี 1 มกราคม 2550 โดยมีรายการคา้ ดงั น้ี ม.ค. 1 นายณรงคเ์ ดช นาเงินสด 25,000 บาท เงินฝากธนาคาร 86,000 บาท มาลงทุน 3 ขายสินคา้ เป็นเงินสด 13,600 บาท 6 จ่ายเช็คซ้ือสินคา้ 14,300 บาท 8 ขายสินคา้ ไดร้ ับเงินสด 8,400 บาท ไดร้ ับเป็ นเช็ค 15,000 บาท นาเช็คฝากธนาคารทนั ที 11 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินสด 7,750 บาท 14 รับชาระหน้ีจากลูกหน้ีเป็ นเงินสด 2,100 บาท
16 ถอนเงินจากธนาคารมาใชใ้ นกิจการ 18,000 บาท18 ซ้ืออุปกรณ์สานกั งานราคา 56,000 บาท จ่ายเป็นเงินสด 20,000 บาท ท่ีเหลือจ่ายเป็ นเช็ค21 จ่ายเช็คเป็นคา่ โฆษณา 3,400 บาท26 ขายสินคา้ เป็นเงินสด 23,100 บาท28 จา่ ยชาระหน้ีให้เจา้ หน้ีการคา้ เป็นเช็ค 4,000 บาท30 นาเงินสดฝากธนาคาร 30,000 บาท31 จา่ ยเงินเดือนคนงานเป็นเช็ค 3 คน ๆ ละ 3,500 บาทให้ทา 1. บนั ทึกรายการขา้ งตน้ ในสมุดเงินสด 2 ช่อง2. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทที่เก่ียวขอ้ ง1. บนั ทกึ รายการข้างต้นในสมุดเงินสด 2 ช่อง สมดุ เงินสด 2 ช่อง หน้า 1พ.ศ. 2550 เลขที่ ช่ือบญั ชีที่ Cr เลขที่ เงนิ สด ธนาคาร พ.ศ. 2550 เลขที่ ชื่อบัญชีท่ี Dr เลขท่ี เงนิ สด ธนาคารเดือน วนั ที่ ใบสาคญั บญั ชี เดือน วนั ท่ี ใบสาคญั บัญชีม.ค. 1 ร. 1 ทุน-ณรงคเ์ ดช 301 25,000 - 86,000 - ม.ค. 6 จ.1 ซ้ือสินคา้ 501 14,300 -3 ร.2 ขายสินคา้ 401 13,600 - 11 จ.2 ซ้ือสินคา้ 501 7,750 - 18,000 - 20,000 - 36,000 -8 ร.3 ขายสินคา้ 401 8,400 - 15,000 - 16 - เงินสด C 3,400 - 30,000 - 4,000 -14 ร.4 ลูกหน้ี 103 2,100 - 18 จ.3 อุปกรณ์ฯ 104 32,450 - 90,200 - 10,500 -16 - ธนาคาร C 18,000 - 21 จ.4 ค่าโฆษณา 504 44,800 - 131,000 -26 ร.5 ขายสินคา้ 401 23,100 - 28 จ.5 เจา้ หน้ีการคา้ 20130 - เงินสด C 30,000 - 30 - ธนาคาร C 31 จ.6 เงินเดือน 505 31 - ยอดยกไป 90,200 - 131,000 -ก.พ. 1 - ยอดยกมา 32,450 - 44,800 -2. ผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภททีเ่ กย่ี วข้อง ลูกหนกี้ ารค้า เลขท่ี 103พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. งส.1 2,100 - ม.ค. 14 เงินสด
พ.ศ. 2550 รายการ อุปกรณ์สานกั งาน รายการ เลขท่ี 104เดือน วนั ที่ หน้า เครดติ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ีม.ค. 18 เงินสด งส.1 20,000 - ธนาคาร งส.1 36,000 -พ.ศ. 2550 รายการ เจ้าหนกี้ ารค้า รายการ เลขที่ 201เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 บญั ชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ีม.ค. 28 ธนาคาร งส.1 4,000 - ทนุ - ณรงค์เดช เลขที่ 301พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. งส.1 25,000 - ม.ค. 1 เงินสด งส.1 86,000 - ธนาคาร ขายสินค้า เลขท่ี 401พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. งส.1 2,443 - ม.ค. 3 เงินสด งส.1 8,400 - งส.1 15,000 - 8 เงินสด งส.1 23,100 - ธนาคาร 26 เงินสดพ.ศ. 2550 รายการ ซื้อสินค้า รายการ เลขท่ี 501เดือน วนั ที่ หน้า เครดติ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 บญั ชี บาท ส.ต. บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ม.ค. 6 ธนาคาร งส.1 14,300 - งส.1 7,750 -11 เงินสด
พ.ศ. 2550 รายการ ค่าโฆษณา รายการ เลขที่ 504 เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 บญั ชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี ม.ค. 21 ธนาคาร งส.1 3,400 - พ.ศ. 2550 รายการ เงนิ เดือน รายการ เลขท่ี 505 เดือน วนั ที่ หน้า เครดติ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 บญั ชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี ม.ค. 31 ธนาคาร งส.1 10,500 - 4.1.2 สมุดเงินสด 3 ช่อง สมุดเงินสดอาจมีแบบฟอร์มแตกตา่ งกนั ไปในแตล่ ะธุรกิจ การแบง่ ช่องออกมากนอ้ ยเพียงใดกแ็ ลว้ แตค่ วามจาเป็นและความตอ้ งการเพอื่ ประโยชน์ในการ ปฏิบตั ิงานของธุรกิจน้นั ๆ (ธารี หิรัญรัศมี และคณะ. 2548 : 239) กิจการขนาดเล็กส่วนใหญจ่ ะเลือก สมุดเงินสด 2 ช่อง และถา้ เป็นกิจการที่มีขนาดกลางกจ็ ะเลือกสมุดเงินสด 3 ช่อง เพราะในกรณีที่มี ส่วนลดเงินสดเขา้ มาเก่ียวขอ้ งไม่วา่ จะเป็นส่วนลดรับหรือส่วนลดจ่ายกต็ าม หากส่วนลดรับและ ส่วนลดจา่ ยน้นั เกิดข้ึนค่อนขา้ งสม่าเสมอ อาจกาหนดใหม้ ีช่องเฉพาะอีกช่อง คือ มีช่องส่วนลดจ่าย ทางดา้ นเดบิต และช่องส่วนลดรับทางดา้ นเครดิต ช่องส่วนลดรับและส่วนลดจ่ายจะทาหนา้ ท่ีเป็น สมุดลงรายการเบ้ืองตน้ เทา่ น้นั ตอนสิ้นเดือนจะตอ้ งผา่ นยอดรวมของส่วนลดรับและส่วนลดจา่ ยไป บญั ชีแยกประเภทส่วนลดรับและส่วนลดจา่ ยเช่นเดียวกบั บญั ชีแยกประเภทอื่น ๆ (ดวงสมร อรพินท์ และคณะ. 2548 : 228) ยกเวน้ บญั ชีเงินสดและเงินฝากธนาคารที่ไม่ตอ้ งผา่ นรายการไปบญั ชีแยก ประเภทเพราะในสมุดเงินสด 3 ช่องน้นั ทาหนา้ ที่ท้งั สมุดรายการข้นั ตน้ และสมุดรายการข้นั ปลาย (แยกประเภททวั่ ไป) ของบญั ชีเงินสด และเงินฝากธนาคารแลว้ คือ สามารถหายอดคงเหลือของ บญั ชีเงินสดและเงินฝากธนาคารไดจ้ ากสมุดเงินสด 3 ช่อง โดยนายอดคงเหลือยกมาบวก รายรับ ท้งั สิ้น หกั รายจา่ ยท้งั สิ้นกจ็ ะไดย้ อดเงินคงเหลือตามท่ีตอ้ งการ รูปแบบของสมุดเงินสด 3 ช่องเป็ นดงั นี้ สมดุ เงนิ สด 3 ช่อง (1) หน้า (2)พ.ศ. เลขที่ ช่ือบัญชี เลขท่ี เงนิ สด ธนาคาร ส่วนลด พ.ศ. เลขที่ ชื่อบัญชี เลขที่ เงินสด ธนาคาร ส่ วนลดเดือน วันท่ี ใบสาคัญ ท่ี Cr บัญชี บัญชี รับ จ่าย เดือน วนั ที่ ใบสาคัญ ที่ Dr(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (15) (16)
ส่วนประกอบและข้นั ตอนการจัดทาสมุดเงินสด 3 ช่องหมายเลข หมายถึง 1 2 ช่ือสมุดบญั ชี หนา้ สมุดบญั ชี3 และ 10 ช่อง วนั เดือน ปี ท่ีมีรายการคา้ เกิดข้ึน4 และ 11 ช่อง เลขที่ใบสาคญั รับ และเลขท่ีใบสาคญั จา่ ย5 และ 12 ชื่อบญั ชีท่ีตรงขา้ มใชใ้ นการผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทที่เก่ียวขอ้ ง6 และ 13 ใส่เลขท่ีบญั ชีของบญั ชีท่ีเก่ียวขอ้ ง7 และ 14 ช่องเงินสดเพม่ิ และช่องเงินสดลด ตามลาดบั8 และ 15 ช่องเงินฝากธนาคารเพิ่ม และ ช่องเงินฝากธนาคารลด ตามลาดบั9 และ 16 ช่องส่วนลดจา่ ยหรือส่วนลดที่ลดใหก้ บั ลูกหน้ี และช่องส่วนลดรับหรือ ส่วนลดที่เจา้ หน้ีลดใหก้ ิจการ ตามลาดบั ** เม่ือบนั ทึกรายการในสมุดเงินสดแลว้ ใหผ้ า่ นรายการไปยงั บญั ชี แยกประเภทท่ีเก่ียวขอ้ งทนั ทีท่ีเกิดรายการคา้ ข้ึน ยกเวน้ บญั ชีเงินสด และ เงินฝากธนาคารไม่ตอ้ งผา่ นไปบญั ชีแยกประเภท เพราะสามารถหา ยอดคงเหลือของเงินสดและเงินฝากธนาคารจากสมุดเงินสด 3 ช่องไดโ้ ดย การนายอดรวมรับหกั ยอดรวมจา่ ยผลตา่ งที่ได้ คือ เงินสดคงเหลือ และ เงินฝากธนาคารคงเหลือ การอา้ งอิงเลขท่ีบญั ชีของบญั ชีเงินสดและเงินฝาก ธนาคาร กรณีกิจการนาเงินสดฝากธนาคาร และ กิจการถอนเงินจากธนาคาร มาใชใ้ นกิจการน้นั ใหใ้ ชต้ วั อกั ษร “C” ซ่ึงยอ่ มาจากคาวา่ Contra ท่ีหมายถึง การอา้ งอิงซ่ึงกนั และกนั ที่ภาษาบญั ชีเรียกวา่ ยนั กนั เช่น การนาเงินสดฝาก ธนาคาร บัญชีเงินฝากธนาคาร ท่ีบนั ทึกดา้ นเดบิตของสมุดเงินสดในช่อง เลขท่ีบญั ชีจะใส่ตวั อกั ษร “C” บัญชีเงนิ สด ท่ีบนั ทึกดา้ นเครดิตของสมุดเงิน สด ในช่องเลขที่บญั ชีก็จะใส่อกั ษร “C” เช่นกนั เพือ่ เป็นการอา้ งอิง ถึงกนั และกนั
ตัวอย่างที่ 4 ต่อไปน้ีเป็นรายการรับ จ่ายเงินของ ร้านเจริญสุข การคา้ ในเดือน พฤษภาคม 2550 ดงั น้ีพ.ค. 1 นายเจริญนาเงินสด 44,000 บาท และเงินฝากธนาคาร 120,000 บาทมาลงทุน 3 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินสด 8,200 บาท ไดส้ ่วนลดการคา้ 200 บาท 7 ขายสินคา้ ไดเ้ งินสด 13,200 บาท นาเงินฝากธนาคาร 7,000 บาท 9 จ่ายคา่ รับรองลูกคา้ เป็นเงินสด 1,200 บาท 12 รับชาระหน้ีจากนายสมาน ยอดหน้ี 9,500 บาทใหส้ ่วนลดนายสมานไป 2% 15 จ่ายเช็คซ้ือสินคา้ 6,800 บาท 17 นาเงินสดไปฝากธนาคาร 25,000 บาท 19 จา่ ยชาระหน้ีเจา้ หน้ีนายดิลกยอดหน้ี 8,400 บาท นายดิลกใหส้ ่วนลด 3% 24 จา่ ยเช็คเป็นค่าโฆษณา 3,600 บาท 28 ขายสินคา้ เป็นเงินสด 5,100 บาท 30 นายเจริญนาเงินสดไปใชส้ ่วนตวั 5,000 บาท 31 ถอนเงินจากธนาคารมาใชใ้ นกิจการ 20,000 บาท จา่ ยค่าน้า คา่ ไฟ เป็นเงินสด 2,120 บาท จ่ายเงินเดือนลูกจา้ งเป็นเงินสด 4,000 บาท จา่ ยเป็นเช็ค 8,000 บาทให้ทา 1. บนั ทึกรายการขา้ งตน้ ในสมุดเงินสด 3 ช่อง 2. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทที่เกี่ยวขอ้ งทุกบญั ชี
สมุดเงพ.ศ. 2550 เลขที่ ช่ือบญั ชี เลขที่ เงนิ สด ธนาคาร ส่วนลดจ่าย เเดือน วนั ท่ี ใบสาคญั ที่ Cr บัญชี 120,000 - 190 - พ พ.ค. 1 ร.1 ทุน - เจริญ 44,000 - 301 6,200 - 7,000 - 7 ร.2 ขายสินคา้ 401 9,310 - 12 ร.3 ลูกหน้ีการคา้ 103 25,000 - 17 - เงินสด C 5,100 - 28 ร.4 ขายสินคา้ 401 20,000 - 31 - ธนาคาร C 84,610 - 152,000 - 190 -มิ.ย. 1 ยอดยกมา 84,610 - 152,000 - 31,142 - 113,600
งินสด 3 ช่อง หน้า 1พ.ศ. 2550 เลขที่ ชื่อบญั ชี เลขที่ เงนิ สด ธนาคาร ส่วนลดรับเดือน วนั ท่ี ใบสาคญั ท่ี Dr บัญชี 8,000 - 1,200 -พ.ค. 3 จ.1 ซ้ือสินคา้ 501 9 จ.2 คา่ รับรอง 504 25,000 - 8,148 -15 จ.3 ซ้ือสินคา้ 501 6,800 -17 - ธนาคาร C 5,000 -19 จ.4 เจา้ หน้ีการคา้ 201 2,120 - 252 - 4,000 - 252 -24 จ.5 ค่าโฆษณา 505 53,468 - 3,600 - 31,142 -30 จ.6 ถอนใชส้ ่วนตวั 302 84,610 -31 - เงินสด C 20,000 -31 จ.7 ค่าน้าคา่ ไฟ 50631 จ.8 เงินเดือน 507 8,000 - 38,400 -31 ยอดยกไป 113,600 - 152,000 - 184
185 ลูกหนีก้ ารค้า เลขที่ 103พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. งส.1 9,310 -พ.ค. 1 ยอดยกมา 9,500 พ.ค. 12 เงินสด งส.1 190 - ส่วนลดจ่ายพ.ศ. 2550 รายการ เจ้าหนกี้ ารค้า รายการ เลขท่ี 201เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่พ.ค. 19 เงินสด งส.1 8,148 - งส.1 252 - ส่วนลดรับ ทนุ - เจริญ เลขที่ 301พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. งส.1 44,000 - พ.ค. 1 เงินสด งส.1 120,000 - ธนาคารพ.ศ. 2550 รายการ ถอนใช้ส่วนตวั รายการ เลขที่ 302เดือน วนั ที่ หน้า เครดติ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่พ.ค. 30 เงินสด งส.1 5,000 - ขายสินค้า เลขที่ 401พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. งส.1 6,200 - พ.ค. 7 เงินสด งส.1 7,000 - งส.1 5,100 - ธนาคาร 28 เงินสด
186พ.ศ. 2550 รายการ ส่วนลดจ่าย รายการ เลขที่ 403เดือน วนั ที่ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 หน้า เครดติ บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. งส.1 190 -พ.ค. 31 สมดุ เงินสดพ.ศ. 2550 รายการ ซื้อสินค้า รายการ เลขท่ี 501เดือน วนั ที่ หน้า เครดติ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่พ.ค. 3 เงินสด งส.1 8,000 - งส.1 6,800 -15 ธนาคาร ส่วนลดรับ เลขท่ี 503พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. งส.1 252 - พ.ค. 31 สมดุ เงินสดพ.ศ. 2550 รายการ ค่ารับรอง รายการ เลขท่ี 504เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่พ.ค. 9 เงินสด งส.1 1,200 -พ.ศ. 2550 รายการ ค่าโฆษณา รายการ เลขที่ 505เดือน วนั ที่ หน้า เครดติ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 บญั ชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ีพ.ค. 24 เงินสด งส.1 3,600 -พ.ศ. 2550 รายการ ค่านา้ ค่าไฟ รายการ เลขที่ 506เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 บญั ชี บาท ส.ต. บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่พ.ค. 31 เงินสด งส.1 2,120 -
187 พ.ศ. 2550 รายการ เงนิ เดือน รายการ เลขที่ 507 เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี พ.ค. 31 เงินสด งส.1 4,000 - งส.1 8,000 - ธนาคาร 4.2 สมุดรายวนั รับเงนิ (Cash Receipts Journal) การบนั ทึกรายการรับเงินและรายการ จ่ายเงินโดยใชส้ มุดเงินสดเพียงเล่มเดียวตามท่ีกล่าวขา้ งตน้ อาจจะเหมาะสมสาหรับกิจการคา้ ขนาดเลก็ ซ่ึงมีรายการคา้ จานวนนอ้ ย ทาใหไ้ ม่เสียเวลาในการบนั ทึก สาหรับกิจการท่ีมีรายการคา้ ท่ีเกี่ยวกบั เงินสด บ่อยคร้ังในแต่ละวนั การบนั ทึกในสมุดเงินสดอาจทาให้เกิดความล่าชา้ ดงั น้นั กิจการจึงใชส้ มุดเงินสดรับ เพือ่ บนั ทึกเฉพาะการรับเงินสดและใชส้ มุดเงินสดจ่ายเพือ่ บนั ทึกเฉพาะ การจา่ ยเงินสด การกระทาดงั กล่าวทาใหก้ ิจการสามารถบนั ทึกรายการไดร้ วดเร็วข้ึน (วฒั นา ศิวะเก้ือ และคณะ. 2547 : 297) สมุดรายวนั รับเงินหรือสมุดเงินสดรับเป็ นสมุดลงรายการเบ้ืองตน้ เกี่ยวกบั รายไดข้ องกิจการ ท้งั หมด สมุดเงินสดรับทาหนา้ ท่ีเป็นสมุดบนั ทึกรายการข้นั ตน้ ดงั น้นั จึงตอ้ งมีบญั ชีแยกประเภทเงิน สดเพิ่มข้ึนมาอีก 1 บญั ชี เพ่ือบนั ทึกท้งั รายการรับและจา่ ยเงินสด ตลอดจนหายอดคงเหลือของเงิน สดในวนั ใดวนั หน่ึงไดด้ ว้ ย (เชาวลีย์ พงศผ์ าติโรจน์ และวรศกั ด์ิ ทุมมานนท.์ 2548 : 370) สมุดเงินสด รับใชส้ าหรับบนั ทึกรายการคา้ ทุกรายการท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การรับเงินสด เช่น การขายสินคา้ เป็นเงินสด การรับชาระหน้ีจากลูกหน้ีการคา้ หรือรับเงินตามตวั๋ เงินรับ การนาเงินสดมาลงทุนเพ่ิม การกูเ้ งินจาก ธนาคาร (ธารี หิรัญรัศมีและคณะ. 2548 : 276) เป็ นตน้ รูปแบบของสมุดเงนิ สดรับหรือสมุดรายวันรับเงิน เป็ นดังนี้ สมุดรายวนั รับเงิน (1) หน้า (2)พ.ศ. เลขท่ี เดบิต เครดติ ธนาคารเดือน วันท่ี ใบ ชื่อบญั ชีท่ี คาอธิบาย เงนิ สด ส่วนลด ลกู หนกี้ ารค้า ขาย บัญชีอื่น ๆ สาคญั เครดติ จ่าย จานวนเงนิ สินค้า ภาษขี าย เลขท่ี จานวน บญั ชี เงนิ(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (15)
188หมายเลข ส่วนประกอบและข้ันตอนการจัดทาสมุดรายวนั รับเงิน 1 หมายถึง 2 3 ช่ือของสมุดบญั ชี 4 เลขหนา้ ของสมุดบญั ชี 5 วนั เดือน ปี ที่เกิดรายการคา้ ข้ึน 6 ใส่เลขที่เอกสารรับที่ใชอ้ า้ งอิง เช่น เลขที่ใบสาคญั รับ, เลขที่ Inv. 7 ใส่ช่ือบญั ชีท่ีอา้ งอิงซ่ึงเป็นช่ือบญั ชีท่ีอยดู่ า้ นเครดิต 8 อธิบายวา่ มีรายการคา้ อะไรเกิดข้ึน 9 ใส่ยอดเงินสดท่ีเพ่มิ ข้ึน 10 ใส่ยอดเงินฝากธนาคารท่ีเพิ่มข้ึน 11 ใส่ยอดส่วนลดที่ลดใหล้ ูกหน้ีเม่ือลูกหน้ีชาระหน้ีภายในกาหนด 12 ใส่เคร่ืองหมาย เมื่อผา่ นรายการคา้ ไปยงั แยกประเภทลูกหน้ีรายตวั 13 ใส่ยอดลูกหน้ีท่ีลดลงเน่ืองจากชาระหน้ีแลว้ 14 ใส่ยอดมูลค่าสินคา้ ท่ีขาย 15 ใส่ยอดภาษีมูลคา่ เพ่มิ ไดจ้ าก (ราคาขาย 7%) ใส่เลขท่ีบญั ชีเม่ือมีการผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภทท่ีเก่ียวขอ้ งแลว้ ใส่ยอดเงินท่ีเป็ นบญั ชีเครดิตอ่ืน ๆ ที่ไม่ใช่ลูกหน้ีการคา้ ขายสินคา้ และภาษีขายตวั อย่างที่ 5 เม่ือวนั ท่ี 1 กรกฎาคม 2550 กิจการมียอดบญั ชีบางบญั ชียกมาดงั น้ีเงินสด 46,000 บาท เงินฝากธนาคาร 82,000 บาทลูกหน้ีการคา้ 30,388 บาท ซ่ึงประกอบดว้ ย :- ร้านสดใส 12,198 บาท (รวมภาษีมูลคา่ เพม่ิ ไวแ้ ลว้ ) ร้านสดศรี 8,774 บาท (รวมภาษีมูลค่าเพมิ่ ไวแ้ ลว้ ) ร้านสดช่ืน 9,416 บาท (รวมภาษีมูลค่าเพิม่ ไวแ้ ลว้ )รายการค้าทเี่ กดิ ขึน้ ระหว่างเดือน กรกฎาคม 2550 มดี งั นี้ก.ค. 1 ขายสินคา้ เป็นเงินสด 7,200 บาท ภาษีมูลค่าเพ่ิม 7%8 รับชาระหน้ีจากร้านสดศรี ท้งั หมด ใหส้ ่วนลด 2%12 รับเงินคา่ เช่าหนา้ ร้านวางแผงขายสินคา้ 1,200 บาท17 นาเงินสดฝากธนาคาร 21,000 บาท21 ขายสินคา้ เป็นเงินสด 4,500 บาท ภาษีมูลคา่ เพมิ่ 7% นาเงินฝากธนาคารทนั ที26 รับชาระหน้ีจากร้านสดใสบางส่วน 6,420 บาท รวมภาษี 7 % ใหส้ ่วนลด 2%
189 27 ขายสินคา้ เป็นเงินสด 3,200 บาท ภาษีมูลคา่ เพ่มิ 7% ใบกากบั ภาษีเลขที่ 189 29 ถอนเงินจากธนาคารมาใชใ้ นกิจการ 5,000 บาท 31 รับชาระหน้ีจากร้านสดชื่นบางส่วน 3,745 บาทให้ทา 1. บนั ทึกรายการขา้ งตน้ ในสมุดรายวนั รับเงิน โดยใบสาคญั รับเร่ิมท่ีเลขท่ี บร.101 2. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทลูกหน้ีรายตวั 3. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปท่ีเกี่ยวขอ้ ง
1. บนั ทกึ รายการข้างต้นในสมุดรายวนั รับเงินพ.ศ.25.. เลขท่ี สมุดรา ใบเดือน วนั ท่ี สาคญั ช่ือบญั ชีท่ีเครดติ คาอธิบาย เงนิ สด เดบติ ธนาคารก.ค. 1 บร.101 ขายสินคา้ ขายสินคา้ เป็นเงินสด 7,704 - 8 บร.102 ลูกหน้ีการคา้ 8,610 - 21,000 12 บร.103 รายไดอ้ ื่น ๆ รับชาระหน้ีจากสดศรี 1,200 - 4,815 17 - เงินสด รับเงินคา่ เช่าหนา้ ร้าน นาเงินสดฝากธนาคาร 6,300 - 25,815 21 บร.104 ขายสินคา้ 3,424 - (102) ขายสินคา้ เป็นเงินสดนาเงิน 5,000 - 26 บร.105 ลูกหน้ีการคา้ ฝากธนาคารทนั ที 3,745 35,983 - 27 บร.106 ขายสินคา้ รับชาระหน้ีจากร้านสด ใส (101) บางส่วน ลดให1้ % 29 - เงินฝากธนาคาร ขายสินคา้ เป็นเงินสด 31 บร.107 ลูกหน้ีการคา้ ถอนเงินจากธนาคารมาใช้ ในกิจการ รับชาระหน้ีจากสดช่ืนหมายเหตุ C* หมายถึง การผา่ นรายการท่ีอา้ งอิงกนั (Contra ) หรือตรงขา้ มกนั ในที่น้ีเป็ นการธนาคารน้นั เงินสดของกิจการลดลงและเงินฝากธนาคารของกิจการเพิ่มข้ึนเป็ นการเปล่ียนสภาพยอดสินทรัพยร์ วมไม่มีการเปลี่ยนแปลงจึงไม่ตอ้ งผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทเงินสด และ
ายวนั รับเงิน หน้า ลูกหนกี้ ารค้า เครดติร ส่วนลดจ่าย จานวนเงนิ บญั ชีอ่ืน ๆ 164 - 8,774 -0- ขายสินค้า ภาษขี าย เลขท่ี จานวนเงนิ5- บญั ชี 120 - 6,420 - 7,200 - 504 - 404 1,200 - C* 21,000 - 4,500 - 315 - 3,200 - 224 - C* 5,000 - 3,745 -5 - 284 - 18,939 - 14,900 - 1,043 - 27,200 - (401) (203)(403) (103)รอา้ งอิงระหวา่ งสมดุ เงินสดรับและสมุดเงินสดจ่ายเพราะรายการคา้ น้ีเป็ นการนาเงินสดฝากพของสินทรัพยจ์ ากเงินสดไปเป็ นเงินฝากธนาคารไมม่ ีการโอนเปล่ียนแปลงกรรมสิทธ์ิไปใหผ้ อู้ ่ืนะเงินฝากธนาคาร 190
1912. ผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภทลูกหนีร้ ายตวัร้าน สดใสพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. บาท สต บาท ส.ต.ก.ค. 1 ยอดยกมา รง.1 6,420 - 12,198 - 5,778 - 26 รับชาระหน้ีเป็ นเงินสดร้าน สดศรีพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.ก.ค. 1 ยอดยกมา 8,774 - 8 รับชาระหน้ีเป็ นเงินสด รง.1 8,774 - -0- -ร้าน สดช่ืนพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต บาท ส.ตก.ค. 1 ยอดยกมา 9,416 - 31 รับชาระหน้ีเป็ นเงินสด รง.1 3,745 - 5,671 -3. ผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภททวั่ ไปทเี่ กี่ยวข้องพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เงนิ สด รายการ เลขท่ี 101เดือน วนั ที่ บญั ชี หน้า เครดติ เดบติ พ.ศ. 2550 บญั ชี บาท ส.ต.ก.ค. 1 ยอดยกมา บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี 46,000 - เลขท่ี 10231 สมดุ รายวนั รับเงิน รง.1 35,983 - หน้า เครดติ บญั ชี บาท ส.ต.พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เงนิ ฝากธนาคาร รายการเดือน วนั ท่ี บัญชี เดบิต พ.ศ. 2550ก.ค. 1 ยอดยกมา บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ 82,000 -31 สมุดรายวนั รับเงิน รง.1 25,815 - 191
192 ลูกหนีก้ ารค้า เลขท่ี 103พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต.ก.ค. 1 ยอดยกมา 30,388 - ก.ค. 31 สมดุ รายวนั รับเงิน รง.1 18,939 - ภาษีขาย เลขที่ 203พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. ก.ค. 31 สมดุ รายวนั รับเงิน รง.1 1,043 - ขายสินค้า เลขท่ี 401พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ท่ี บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. ก.ค. 31 สมดุ รายวนั รับเงิน รง.1 14,900 -พ.ศ. 2550 รายการ หน้า ส่วนลดจ่าย รายการ เลขที่ 403เดือน วนั ที่ บัญชี เดบิต พ.ศ. 2550 หน้า เครดติ บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. 284 -ก.ค. 31 สมุดรายวนั รับเงิน รง.1 รายได้อ่ืน ๆ เลขที่ 404พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2549 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. รง.1 1,200 - ก.ค. 12 เงินสด 4.3 สมุดรายวนั จ่ายเงิน (Cash Payments Journal) หรือสมุดเงินสดจ่ายใชส้ าหรับบนั ทึกรายการที่เกี่ยวขอ้ งกบั การจ่ายเงินสด เช่น การซ้ือสินคา้ เป็นเงินสด การจา่ ยเงินสดชาระหน้ีการจ่ายเงินสดเป็นค่าใชจ้ ่ายในการดาเนินงาน การจดั ทาสมุดรายวนั จา่ ยเงินจะใชห้ ลกั เดียวกบัการจดั ทาสมุดรายวนั รับเงินเพยี งแต่เปล่ียนจากการรับเงินเป็นการจ่ายเงิน และเม่ือสิ้นเดือนตอ้ งนายอดรวมของเงินสด เงินฝากธนาคาร ผา่ นรายการไปท่ีบญั ชีแยกประเภทเงินสดและแยกประเภทเงินฝากธนาคารเพอ่ื นาไปเปรียบเทียบหาผลต่างกบั ยอดเงินที่ผา่ นจากสมุดรายวนั รับเงิน
193 รูปแบบของสมุดรายวนั จ่ายเงนิ หรือสมุดเงนิ สดจ่าย เป็ นดังนี้ สมุดรายวนั จ่ายเงิน (1) หน้า (2)พ.ศ. เลขที่ เครดติ เดบิตเดือน วนั ท่ี ใบ ชื่อบัญชีท่ี คาอธิบาย เงนิ สด ธนาคาร ส่วนลด เจ้าหนกี้ ารค้า ซื้อสินค้า บัญชีอื่น ๆ สาคญั เดบติ รับ จานวนเงนิ ภาษซี ื้อ เลขท่ี จานวน บญั ชี เงนิ(3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14) (15) หมายเลข รายละเอยี ดและข้ันตอนการจัดทาสมุดรายวนั จ่ายเงนิ 1 หมายถงึ 2 3 ชื่อของสมุดบญั ชี 4 เลขหนา้ ของสมุดบญั ชี 5 วนั เดือน ปี ท่ีเกิดรายการคา้ ข้ึน 6 ใส่เลขท่ีเอกสารจา่ ยที่ใชอ้ า้ งอิง เช่น เลขที่ใบสาคญั จา่ ย, เลขท่ี Inv. 7 ใส่ชื่อบญั ชีท่ีอา้ งอิงซ่ึงเป็นช่ือบญั ชีท่ีอยดู่ า้ นเดบิต 8 อธิบายวา่ มีรายการคา้ อะไรเกิดข้ึน 9 ใส่ยอดเงินสดที่ลดลง 10 ใส่ยอดเงินฝากธนาคารท่ีลดลง 11 ใส่ยอดส่วนลดที่เจา้ หน้ีลดใหเ้ ม่ือกิจการชาระหน้ีภายในกาหนด 12 ใส่เคร่ืองหมาย เม่ือผา่ นรายการคา้ ไปยงั แยกประเภทเจา้ หน้ีรายตวั แลว้ 13 ใส่ยอดเจา้ หน้ีท่ีลดลงเนื่องจากจา่ ยชาระหน้ีแลว้ 14 ใส่ยอดมูลค่าสินคา้ ที่ซ้ือ 15 ใส่ยอดภาษีมูลคา่ เพม่ิ ไดจ้ าก (ราคาซ้ือ 7%) ใส่เลขที่บญั ชีเมื่อมีการผา่ นรายการไปบญั ชีแยกประเภทท่ีเกี่ยวขอ้ งแลว้ ใส่ยอดเงินท่ีเป็ นบญั ชีเดบิตอ่ืน ๆ ที่ไมใ่ ช่เจา้ หน้ีการคา้ ซ้ือสินคา้ และภาษีซ้ือ
194ตวั อย่างท่ี 6 ร้านดวงดีทวสี ุข มีรายการคา้ เก่ียวกบั การจา่ ยเงินและยอดคงเหลือบางบญั ชี ในวนั ท่ี 1เมษายน 2550 ดงั น้ีเงินสด 62,500 บาทเงินฝากธนาคาร 143,200 บาทเจา้ หน้ีการคา้ ประกอบดว้ ย :- ร้าน ชอบ 12,840 บาท (รวมภาษีมูลค่าเพม่ิ แลว้ ) ร้าน ชิด 9,202 บาท (รวมภาษีมูลค่าเพ่มิ แลว้ ) ร้าน ชยั 5,136 บาท (รวมภาษีมูลคา่ เพิ่มแลว้ ) รวม 27,178 บาทรายการคา้ ที่เกิดข้ึนระหวา่ งเดือนเมษายน มีดงั น้ี :-เม.ย. 1 ซ้ือสินคา้ จา่ ยเป็นเงินสด 14,000 บาท ภาษีมูลคา่ เพ่มิ 7%3 จ่ายค่ารับรองลูกคา้ เป็นเงินสด 1,580 บาท7 จ่ายเช็คชาระหน้ี ร้านชอบ 8,560 บาท เป็นยอดรวมภาษีมูลค่าเพิ่ม ร้านชอบลดให้ 2%9 จ่ายเป็นเช็คซ้ือสินคา้ 7,200 บาท ภาษีมูลคา่ เพิม่ 7%11 ซ้ือเคร่ืองตกแตง่ ร้านราคา 26,000 บาท ภาษีมูลคา่ เพมิ่ 7% จ่ายเป็นเงินสดคร่ึงหน่ึงเป็ นเช็คคร่ึ งหน่ึง13 จ่ายเงินสดชาระหน้ี ร้านชิด 4,494 บาท เป็นยอดท่ีรวมภาษีมูลคา่ เพิม่ ร้านชิดใหส้ ่วนลด 1%14 นายดวงดีเจา้ ของกิจการนาเงินสดไปใชส้ ่วนตวั 4,000 บาท18 ถอนเงินจากธนาคารมาใชใ้ นกิจการ 25,000 บาท22 จ่ายชาระหน้ี ร้านชยั ท้งั จานวนไดส้ ่วนลด 2%27 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินสด 3,400 บาท ภาษีมูลค่าเพิม่ 7%28 จ่ายคา่ โฆษณาเป็นเช็ค 2,800 บาท29 จา่ ยเช็คซ้ือสินคา้ 4,750 บาท ภาษีมูลค่าเพม่ิ 7%30 จ่ายเงินเดือนพนกั งานเป็ นเงินสด 5,200 บาท จ่ายเป็นเช็ค 11,000 บาทให้ทา 1. บนั ทึกรายการขา้ งตน้ ในสมุดรายวนั จ่ายเงิน 2. ผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ีรายตวั 3. ผา่ นรายการไปแยกประเภททว่ั ไปท่ีเกี่ยวขอ้ ง
1. บนั ทกึ รายการข้างต้นในสมุดรายวนั จ่ายเงินพ.ศ. 2550 เลขท่ี ช่ือบญั ชีที่ สมุดรา เดบิตเดือน วนั ที่ ใบ คาอธิบาย เงนิ สด เครดติ สาคญั 14,980 - ธนาคารเม.ย. 1 บจ. 001 ซ้ือสินคา้ ซ้ือสินคา้ เป็ นเงินสด 1,580 - 8,400 - 4 บจ.002 ค่ารับรองลูกคา้ จา่ ยค่ารับรองลูกคา้ 13,910 - 7,704 - 4,452 - 13,910 - 7 บจ.003 เจา้ หน้ีการคา้ จา่ ยชาระหน้ีร้านชอบ 4,000 - 25,000 - 9 บจ.004 ซ้ือสินคา้ จา่ ยเช็คซ้ือสินคา้ 5,040 - 3,638 - 2,800 - 11 บจ.005 เคร่ืองตกแต่ง ซ้ือเคร่ืองตกแตง่ 5,082 50 5,200 - 11,000 - 13 บจ.006 เจา้ หน้ีการคา้ จ่ายชาระหน้ีร้านชิด 52,800 - 73,896 50 (101) (102) 14 บจ.007 ถอนใชส้ ่วนตวั นายดวงดีถอนใชส้ ่วนตวั 18 - เงินสด ถอนเงินจากธนาคารมา ใชใ้ นกิจการ 22 บจ.008 เจา้ หน้ีการคา้ จ่ายชาระหน้ีร้านชยั 27 บจ.009 ซ้ือสินคา้ ซ้ือสินคา้ เป็ นเงินสด 28 บจ.010 คา่ โฆษณา จ่ายค่าโฆษณาเป็นเช็ค 29 บจ.011 ซ้ือสินคา้ จ่ายเช็คซ้ือสินคา้ 30 บจ.012 เงินเดือน จา่ ยเงินเดือนพนกั งานหมายเหตุ C* หมายถึง การผา่ นรายการท่ีอา้ งอิงกนั (Contra ) หรือตรงขา้ มกนั ในที่น้ีเป็ นการธนาคารมาใชใ้ นกิจการทาให้ เงินฝากธนาคารของกิจการลดลงและเงินสดของกิจการเพมิ่ ข้ึนเป็ นกรรมสิทธ์ิไปใหผ้ อู้ น่ื ยอดสินทรพั ยร์ วมไม่มีการเปลี่ยนแปลงจึงไมต่ อ้ งผา่ นรายการไปยงั บญั ชีแย
ายวนั จ่ายเงิน หน้า 1 เดบติ เจ้าหนกี้ ารค้า บัญชีอ่ืน ๆ จานวนเงนิส่วนลดรับ ซื้อสินค้า ภาษซี ื้อ เลขที่ จานวนเงนิ บัญชี 14,000 - 980 - 505 1,580 -160 - 8,560 - 7,200 - 504 - 1,820 - 104 26,000 -42 - 4,494 - 302 4,000 - C* 25,000 -96 - 5,136 - 298 - 18,190 - 3,400 - 238 - 2,800 -(504) (201) 506 4,750 - 16,200 - 332 50 75,580 - 29,350 - 507 (501) 3,874 50 (103)รอา้ งอิงระหวา่ งสมุดเงินสดรับและสมุดเงินสดจ่ายเพราะรายการคา้ น้ีเป็ นการถอนเงินจากนการเปล่ียนสภาพของสินทรัพยจ์ ากเงินฝากธนาคารไปเป็ นเงินสดไมม่ ีการโอนเปล่ียนแปลงยกประเภทเงินสด และเงินฝากธนาคาร 195
196 2. ผ่านรายการไปบญั ชีแยกประเภทเจ้าหนีร้ ายตวัร้าน ชอบพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ท่ี บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.เม.ย. 1 ยอดยกมา จง.1 8,560 - 12,840 - 7 จ่ายชาระหน้ีเป็ นเช็ค 4,280 -ร้าน ชิดพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.เม.ย. 1 ยอดยกมา 9,202 - 1 จ่ายชาระหน้ีเป็ นเงินสด 3 จง.1 4,494 - 4,708 -ร้าน ชัยพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ เครดติ ยอดคงเหลือเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. บาท ส.ต. บาท ส.ต.เม.ย. 1 ยอดยกมา 5,136 - 22 จ่ายชาระหน้ีเป็ นเงินสด จง.1 5,136 - -0- - 3. ผ่านรายการไปยงั บัญชีแยกประเภททวั่ ไปทเ่ี ก่ียวข้อง เงนิ สด เลขท่ี 101พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ บญั ชี บาท ส.ต.เม.ย. 1 ยอดยกมา 62,500 - เม.ย. 30 สมุดรายวนั จ่ายเงิน จง.1 52,800 - เงนิ ฝากธนาคาร เลขท่ี 102 เครดติพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 รายการ หน้า บาท ส.ต.เดือน วนั ท่ี บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี 73,896 50เม.ย. 1 ยอดยกมา 143,200 - เม.ย. 30 สมดุ รายวนั จ่ายเงิน จง.
197พ.ศ. 2550 รายการ หน้า ภาษซี ื้อ รายการ เลขที่ 103เดือน วนั ท่ี บัญชี หน้า เครดติ เดบติ พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต.เม.ย. 30 สมดุ รายวนั จ่ายเงิน จง.1 บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี 3,874 50 เลขที่ 104 หน้า เครดติพ.ศ. 2550 รายการ เครื่องตกแต่ง รายการ บัญชี บาท ส.ต.เดือน วนั ท่ี หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 เลขที่ 201เม.ย. 11 เงินสด บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ จง.1 13,000 - บัญชี บาท ส.ต. ธนาคาร จง.1 13,000 - 27,178 - เจ้าหนีก้ ารค้า เลขท่ี 302 หน้า เครดติพ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 รายการ บัญชี บาท ส.ต.เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ เลขท่ี 501เม.ย. 30 สมุดรายวนั จ่ายเงิน จง.1 18,190 - เม.ย. 1 ยอดยกมา หน้า เครดติ บญั ชี บาท ส.ต.พ.ศ. 2550 รายการ ถอนใช้ส่วนตวั รายการเดือน วนั ท่ี หน้า เดบิต พ.ศ. 2550เม.ย. 14 เงินสด บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่ จง.1 4,000 -พ.ศ. 2550 รายการ หน้า ซื้อสินค้า รายการเดือน วนั ที่ บญั ชี เดบิต พ.ศ. 2550 บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ีเม.ย. 30 สมุดรายวนั จ่ายเงิน จง.1 29,350 - ส่วนลดรับ เลขท่ี 504พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 รายการ หน้า เครดติเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ี บัญชี บาท ส.ต. เม.ย. 30 สมดุ รายวนั จ่ายเงิน จง.1 298 -
198พ.ศ. 2550 รายการ ค่ารับรองลูกค้า รายการ เลขท่ี 505เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต. บัญชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่เม.ย. 4 เงินสด จง.1 1,580 -พ.ศ. 2550 รายการ ค่าโฆษณา รายการ เลขที่ 506เดือน วนั ท่ี หน้า เครดติ หน้า เดบิต พ.ศ. 2550 บัญชี บาท ส.ต. บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ท่ีเม.ย. 28 ธนาคาร จง.1 2,800 -พ.ศ. 2550 รายการ เงนิ เดือน รายการ เลขที่ 507เดือน วนั ที่ หน้า เครดติ หน้า เดบติ พ.ศ. 2550 บญั ชี บาท ส.ต. บญั ชี บาท ส.ต. เดือน วนั ที่เม.ย. 31 เงินสด จง.1 5,200 - จง.1 11,000 - ธนาคาร
1995. งบทดลองก่อนรายการปรับปรุง เป็นงบที่กิจการจดั ทาข้ึนเพอื่ พิสูจนว์ า่ ไดผ้ า่ นรายการจากสมุดรายการข้นั ตน้ ทุกเล่มไปที่สมุดรายการข้นั ปลาย (บญั ชีแยกประเภททวั่ ไป) ครบถว้ นทุกบญั ชีแลว้หรือไม่ ท้งั น้ีงบทดลองน้ีจดั ทาข้ึนก่อนที่จะมีการบนั ทึกรายการปรับปรุงรายได้ คา่ ใชจ้ ่าย ณ วนั สิ้นงวดบญั ชี ข้นั ตอนในการจดั ทางบทดลองก่อนปรับปรุงของกิจการจาหน่ายสินคา้ คลา้ ยกบั กิจการใหบ้ ริการ โดยสรุปข้นั ตอนไดด้ งั น้ี 1. ผา่ นรายการจากสมุดรายการข้นั ตน้ ทุกเล่ม คือ สมุดรายวนั ทว่ั ไป และสมุดรายวนัเฉพาะไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปที่เก่ียวขอ้ งทุกบญั ชี 2. รวมยอดดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิตของแตล่ ะบญั ชีแลว้ หาผลต่างดว้ ยดินสอ(Pencil footing) ของบญั ชีท้งั 5 หมวด ทุกบญั ชี 3. นายอดผลตา่ งที่หาไดใ้ นข้นั ที่ 2 ไปแสดงเรียงตามลาดบั เลขท่ีบญั ชีในงบทดลองท้งัช่อง ชื่อบญั ชี เลขที่บญั ชี จานวนเงินผลต่างท้งั ดา้ นเดบิตและเครดิต 4. รวมยอดดา้ นเดบิต และเครดิต ยอดรวมท้งั 2 ดา้ นจะตอ้ งเทา่ กนั 5. หากยอดรวมในขอ้ ที่ 4 ท้งั ดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิตไมเ่ ท่ากนั แสดงวา่ มีขอ้ ผดิ พลาดเกิดข้ึนตอ้ งทาการตรวจสอบโดย การยอ้ นกลบั การบนั ทึกบญั ชีก่อนที่จะจดั ทางบทดลอง โดย 5.1 รวมตวั เลขจานวนเงินในช่องเดบิตและเครดิตในงบทดลองใหม่เพอ่ื ความมน่ั ใจอีกคร้ัง 5.2 ตรวจสอบการยกยอดคงเหลือจากบญั ชีแยกประเภทมาใส่ในงบทดลองวา่ถูกดา้ นหรือไม่ยอดจานวนเงินถูกตอ้ งหรือไม่ 5.3 ตรวจสอบข้นั ตอนการหาผลตา่ งดว้ ยดินสอ (Pencil footing) ในบญั ชีแยกประเภททุกบญั ชีวา่ คานวณตวั เลขถูกตอ้ งหรือไม่ 5.4 ตรวจสอบการผา่ นรายการจากสมุดรายวนั ทว่ั ไป ไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปวา่ถูกตอ้ งครบถว้ นทุกบญั ชีหรือไม่ ซ่ึงในข้นั ตอนน้ีมกั พบขอ้ ผดิ พลาดท่ีเกิดข้ึนเสมอ คือ - ผา่ นบญั ชีผิดดา้ น หรือผา่ นดว้ ยยอดเงินไม่ถูกตอ้ ง - ลืมผา่ นบญั ชีบางบญั ชีจากสมุดรายวนั ทว่ั ไป ไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปคือผา่ นรายการไปแยกประเภททว่ั ไปไม่ครบทุกบญั ชี - ผา่ นรายการบางบญั ชีซ้ากนั 2 คร้ัง
200ตวั อย่างที่ 7 ตอ่ ไปน้ีเป็นยอดรวมดา้ นเดบิตและดา้ นเครดิตพร้อมท้งั ผลตา่ งในบญั ชีแยกประเภททุกบญั ชีของร้าน เด่นเดือน เม่ือวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2550 ชื่อบญั ชี เดบติ เครดิต คงเหลือ 198,000 -เงินสด 243,200 - 216,000 - เดบิต เครดติเงินฝากธนาคาร 353,700 - 22,600 -ลูกหน้ีการคา้ 32,000 - 45,200 -คา่ เผอื่ หน้ีสงสยั จะสูญ 1,220 - 137,700 -สินคา้ คงเหลือ 17,000 -วสั ดุสานกั งาน 4,800 - 2,700 - 9,400 -อุปกรณ์สานกั งาน 38,000 - 14,300 - 1,220 -ค่าเส่ือมราคาสะสมอุปกรณ์ 34,500 -อาคาร 367,000 - 220,000 - 17,000 -ค่าเสื่อมราคาสะสมอาคาร 325,060 - 4,800 -เจา้ หน้ีการคา้ 18,300 - 173,400 - 38,000 -เงินกจู้ านอง 5,340 -ทุน-เด่นเดือน 6,500 - 2,700 -ถอนใชส้ ่วนตวั 1,100 - 367,000 -ขายสินคา้ 2,100 -รายไดอ้ ่ืน ๆ 89,500 - 14,300 -รับคืนสินคา้ 16,200 -ซ้ือสินคา้ 2,500 - 220,000 -ส่งคืนสินคา้ 3,800 - 325,060 -ค่าขนส่งเขา้ 2,150 - 6,500 -ค่าโฆษณา 13,000 - 173,400 -ค่ารับรองลูกคา้ 2,400 - 5,340 -ค่าเช่า 1,870 - 2,100 -ค่าขนส่งออก 16,400 - 89,500 -คา่ สาธารณูปโภค 1,100 -เงินเดือนพนกั งาน 2,500 - 3,800 - 2,150 - 13,000 - 2,400 - 1,870 - 16,400 -ให้ทา งบทดลองก่อนรายการปรับปรุง สาหรับ 1 ปี สิ้นสุดวนั ที่ 31 ธนั วาคม 2550
201 ร้านเด่นเดือน งบทดลองก่อนรายการปรับปรุง สาหรับระยะเวลา 1 ปี สิ้นสุดวนั ที่ 31 ธันวาคม 2550 ช่ือบญั ชี เลขที่ เดบิต เครดิต บญั ชี บาท ส.ต. บาท ส.ต.เงินสด 101 45,200 - 1,220 -เงินฝากธนาคาร 102 137,700 -ลูกหน้ีการคา้ 103 9,400 - 2,700 -ค่าเผอื่ หน้ีสงสัยจะสูญ 104สินคา้ คงเหลือ 105 17,000 - 14,300 -วสั ดุสานกั งาน 106 4,800 - 16,200อุปกรณ์สานกั งาน 107 38,000 - 220,000 -คา่ เส่ือมราคาสะสมอุปกรณ์ 108 325,060 -อาคาร 109 367,000 -คา่ เสื่อมราคาสะสมอาคาร 110 173,400 -เจา้ หน้ีการคา้ 201เงินกจู้ านอง 202ทุน-เด่นเดือน 301ถอนใชส้ ่วนตวั 302 6,500ขายสินคา้ 401 -รับคืนสินคา้ 402 2,100รายไดอ้ ่ืน ๆ 403 - 5,340 -ซ้ือสินคา้ 501 89,500 -ส่งคืนสินคา้ 502 1,100 -ค่าขนส่งเขา้ 503 2,500 -คา่ โฆษณา 504 3,800 -ค่ารับรองลูกคา้ 505 2,150 -ค่าเช่า 506 13,000 -ค่าขนส่งออก 507 2,400 -คา่ สาธารณูปโภค 508 1,870 -เงินเดือนพนกั งาน 509 16,400 - 759,320 - 759,320 -
202ตวั อย่างที่ 8 ในวนั ท่ี 1 สิงหาคม 2551 นางสุขใจ เริ่มดาเนินกิจการขายสินคา้ โดยไดจ้ ดทะเบียนภาษีมูลค่าเพมิ่ 7% ต้งั ชื่อร้านวา่ “ร้านสุขใจ” ต่อไปน้ีเป็ นรายการคา้ ที่เกิดข้ึนระหวา่ งเดือนสิงหาคม2551ส.ค. 1 นางสุขใจนาสินทรัพยต์ า่ ง ๆ มาลงทุน ดงั น้ี เงินสด 7,000 บาท เงินฝากธนาคาร 342,000 บาท อาคาร 385,000 บาท อุปกรณ์สานกั งาน 125,000 บาท ท่ีดิน 420,000 บาท 2 ซ้ือสินคา้ เป็ นเงินเช่ือจากร้านนงนุช 126,000 บาท เงื่อนไข 2/10, n/45 ภาษีมูลค่าเพิม่ 7% Invoice # 052 3 ส่งคืนสินคา้ ให้ร้านนงนุช 2,500 บาท ภาษีมูลค่าเพิม่ 7% Dr Note เลขที่ 80 4 จ่ายคา่ ขนส่งสินคา้ ท่ีซ้ือเมื่อวนั ท่ี 2 จานวน 750 บาท เป็นเงินสด ใบสาคญั จา่ ยเลขที่ 511 5 ขายสินคา้ เป็ นเงินเชื่อให้ร้านสมนึก 98,000 บาท เง่ือนไข 2/15, n/30 ภาษีมูลคา่ เพิ่ม 7% Invoice # 801 6 รับคืนสินคา้ จากร้านสมนึก 2,000 บาท ภาษีมูลคา่ เพ่มิ 7% Cr Note เลขท่ี 44 7 ขายสินคา้ เป็ นเงินสด 32,500 บาท ภาษีมูลคา่ เพม่ิ 7% ใบสาคญั รับเลขท่ี 411 8 ถอนเงินจากธนาคารมาใชใ้ นกิจการ 34,000 บาท 9 ซ้ือสินคา้ เป็ นเงินสด 41,000 บาท ภาษีมูลค่าเพ่มิ 7% ใบสาคญั จ่ายเลขที่ 512 10 ส่งคืนสินคา้ ท่ีซ้ือมาเป็ นเงินสด 1,000 บาท เนื่องจากไมต่ รงตามที่สั่ง ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% กิจการไดร้ ับเงินสดคืนแลว้ ใบสาคญั รับเลขที่ 412 11 จา่ ยคา่ รับรองลูกคา้ เป็นเงินสด 2,800 บาท ใบสาคญั จ่ายเลขท่ี 513 12 จา่ ยชาระหน้ีร้านนงนุชท้งั สิ้น โดยจา่ ยเป็ นเช็ค 80,000 บาท ที่เหลือจ่ายเป็ นเงินสด ใบสาคญั จา่ ยเลขท่ี 514 13 ขายสินคา้ เป็ นเงินเช่ือใหร้ ้านสมหวงั 37,000 บาท เงื่อนไข 3/15, n/60 ภาษีมูลคา่ เพมิ่ 7% Invoice # 802 14 รับคืนสินคา้ สินคา้ จากร้านสมหวงั 1,000 บาท ภาษีมูลค่าเพิม่ 7% Cr Note เลขที่ 45 15 ซ้ือวสั ดุสานกั งานเป็ นเงินเชื่อ 18,700 บาท จากร้านคลงั ศึกษา ภาษีมูลค่าเพ่มิ 7% 16 ซ้ือสินคา้ เป็ นเงินเชื่อจากร้านนงเยาว์ 72,000 บาท เงื่อนไข 2/1, n/30 ภาษีมูลคา่ เพม่ิ 7% Invoice # 137 17 ส่งคืนสินคา้ ใหร้ ้านนงเยาว์ 1,500 บาท ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% Dr Note เลขท่ี 81 18 ขายสินคา้ จานวน 75,000 บาท ไดร้ ับชาระเป็นเช็คนาฝากธนาคารทนั ที 45,000 บาท ที่เหลือรับชาระเป็นเงินสด ภาษีมูลคา่ เพ่ิม 7% ใบสาคญั รับเลขที่ 413 19 รับคืนสินคา้ ท่ีขายไปเป็ นเงินสด 1,200 บาท ภาษีมูลคา่ เพ่มิ 7% ใบสาคญั จา่ ยเลขท่ี 515
203 20 รับชาระหน้ีจากร้านสมนึกเป็ นเงินสดท้งั สิ้น ใบสาคญั รับเลขที่ 414 21 นาเงินสดฝากธนาคาร 42,000 บาท และขายสินคา้ เป็นเงินเช่ือใหแ้ ก่ร้านสมนึก 76,000 บาท เงื่อนไข 3/15, n/60 ภาษีมูลค่าเพมิ่ 7% Invoice # 803 23 จา่ ยคา่ โฆษณาทางหนงั สือพิมพท์ อ้ งถิ่น 5,000 บาท เป็นเงินสด ใบสาคญั จา่ ยเลขที่ 516 24 ขายสินคา้ เป็นเงินสด 52,000 บาท ภาษีมูลคา่ เพิ่ม 7% ใบสาคญั รับเลขที่ 415 25 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือจากร้านนงศรี 46,000 บาท เงื่อนไข 3/15, n/45 ภาษีมูลคา่ เพิม่ 7% Invoice # 214 26 จ่ายชาระหน้ีร้านนงเยาวท์ ้งั สิ้นโดยจ่ายเป็ นเช็ค 50,000 บาท ท่ีเหลือจ่ายเป็ นเงินสด ใบสาคญั จ่ายเลขที่ 517 27 ซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือจากร้านนงนุช 65,000 บาท เงื่อนไข 2/10, n/45 ภาษีมูลค่าเพิม่ 7% Invoice # 079 28 รับชาระหน้ีท้งั สิ้นจากร้านสมหวงั เป็นเงินสด ใบสาคญั รับเลขที่ 416 29 ซ้ือเคร่ืองตกแตง่ สานกั งานเป็ นเงินเชื่อจากร้าน เจนการคา้ 54,000 บาท ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% และ ซ้ือสินคา้ เป็นเงินเช่ือจากร้านนงเยาว์ 61,000 บาท บาท เงื่อนไข 3/15, n/45 ภาษีมูลคา่ เพมิ่ 7% Invoice #153 30 ขายสินคา้ เป็นเงินเชื่อใหร้ ้านสมฤดี 155,000 บาท เง่ือนไข 2/15, n/60 ภาษีมูลค่าเพิ่ม 7% Invoice # 804 31 จา่ ยเงินเดือนพนกั งานเป็ นเช็ค 33,000 บาท และจา่ ยคา่ แรงงานเป็นเงินสด 11,500 บาท ใบสาคญั จา่ ยเลขที่ 518ให้ทา 1. บนั ทึกรายการเปิ ดบญั ชี และรายการท่ีไมส่ ามารถบนั ทึกในสมุดรายวนั เฉพาะเล่มใดได้ ลง ในสมุดรายวนั ทวั่ ไป 2. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ซ้ือสินคา้ 3. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ส่งคืนสินคา้ และจานวนที่ไดล้ ด 4. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ขายสินคา้ 5. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั รับคืนสินคา้ และจานวนที่ลดให้ 6. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั รับเงิน 7. บนั ทึกรายการในสมุดรายวนั จ่ายเงิน 8. ผา่ นรายการขา้ งตน้ ไปยงั บญั ชีแยกประเภทเจา้ หน้ีรายตวั และลูกหน้ีรายตวั 9. ผา่ นรายการขา้ งตน้ ไปยงั บญั ชีแยกประเภททว่ั ไปที่เกี่ยวขอ้ งทุกบญั ชี 10. จดั ทางบรายละเอียดเจา้ หน้ีและงบรายละเอียดลูกหน้ี 11. จดั ทางบทดลองก่อนปรับปรุง
204ข้อสังเกต1. รายการคา้ ในวนั ท่ี 1 สิงหาคม 2551 เป็นการบนั ทึกการลงทุนคร้ังแรกท่ีเร่ิมเปิ ดกิจการหรือที่เรียกวา่ รายการเปิ ดบญั ชี จึงตอ้ งบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั ทวั่ ไป2. รายการคา้ ในวนั ท่ี 15 และวนั ท่ี 29 สิงหาคม 2551 เป็นรายการท่ีกิจการซ้ือสินทรัพยม์ าไว้ใชใ้ นกิจการเป็นเงินเชื่อ ไมส่ ามารถบนั ทึกรายการในสมุดรายวนั เฉพาะเล่มใดเล่มหน่ึง จึงตอ้ งบนั ทึกไวใ้ นสมุดรายวนั ทวั่ ไป3. การรับชาระหน้ี และการจา่ ยชาระหน้ีในตวั อยา่ งจะรับชาระและจา่ ยชาระภายใตเ้ ง่ือนไขท่ีจะตอ้ งใหส้ ่วนลดและไดร้ ับส่วนลด ซ่ึงจานวนเงินท่ีจะนามาคิดส่วนลดน้นั จะนามาจากมูลค่าของสินคา้ ที่ซ้ือขายกนั หกั ดว้ ย รายการส่งคืนสินคา้ หรือรับคืนสินคา้ แลว้ จึงนามาคูณอตั ราส่วนลดในแต่ละเง่ือนไข ผลที่ไดจ้ ะเป็น ส่วนลดรับหรือส่วนลดจา่ ยแลว้ แต่กรณี จะเห็นวา่ ยอดเงินที่นามาคานวณส่วนลดน้นั ไม่ไดร้ วมภาษีซ้ือหรือภาษีขาย เช่น - วนั ท่ี 2 ซ้ือสินคา้ เชื่อจากร้านนงนุช 126,000 บาทเงื่อนไข 2/10, n/45 ภาษีมูลค่าเพม่ิ 7% - วนั ท่ี 3 ส่งคืนสินคา้ ให้ร้านนงนุช 2,500 บาท ภาษีมูลคา่ เพ่มิ 7% - วนั ที่ 12 จ่ายชาระหน้ีร้านนงนุชเป็ นเช็ค 80,000 บาท ท่ีเหลือจ่ายเป็ นเงินสดจากกรณีตวั อยา่ งที่ยกมาขา้ งตน้ จะเห็นวา่ ร้านสุขใจ จ่ายชาระหน้ีร้านนงนุชภายใตเ้ งื่อนไขที่จะไดส้ ่วนลด 2% การคานวณยอดเงินท่ีจะตอ้ งจ่ายชาระใหร้ ้านนงนุช ในวนั ท่ี 12 สิงหาคม 2551 เป็นดงั น้ีมูลค่าของสินคา้ ที่ร้านสุขใจซ้ือจากร้านนงนุช 126,000 บาทบวก ภาษีซ้ือ (126,000 7%) 8,820 บาท รวมร้านสุขใจเป็นหน้ีร้านนงนุชท้งั สิ้น 134,820 บาทหกั ส่งคืนสินคา้ ใหน้ งนุช 2,500 + (2,500 7%) 2,675 บาท ยอดหน้ีคงเหลือ 132,145 บาทหกั ส่วนลดรับ (126,000 - 2,500) 2% 2,470 บาท ฉะน้นั ยอดเงินที่ร้านสุขใจตอ้ งจ่ายชาระใหร้ ้านนงนุชคือ 129,675 บาทหกั ร้านสุขใจจ่ายชาระเป็ นเช็คใหน้ งนุช 80,000 บาท ดงั น้นั ร้านสุขใจตอ้ งจา่ ยเป็ นเงินสดให้นงนุชอีก 49,675 บาทการคานวณในดา้ นของการรับชาระหน้ีก็คานวณในลกั ษณะเดียวกนั เช่น - วนั ที่ 5 ขายสินคา้ เช่ือให้ร้านสมนึก 98,000 บาท เงื่อนไข 2/15, n/30 ภาษีมูลค่าเพ่มิ 7% - วนั ท่ี 6 รับคืนสินคา้ จากร้านสมนึก 2,000 บาท ภาษีมูลค่าเพ่ิม 7% - วนั ที่ 20 รับชาระหน้ีจากร้านสมนึกเป็นเงินสดท้งั สิ้น
205จานวนเงินที่ร้านสุขใจจะไดร้ ับชาระจากร้านสมนึก คานวณไดด้ งั น้ี 98,000 บาท มูลค่าของสินคา้ ท่ีร้านสุขใจขายใหร้ ้านสมนึก 6,860 บาท บวก ภาษีขาย (98,000 7%) 104,860 บาท รวมร้านสมนึกเป็ นหน้ีร้านสุขใจท้งั สิ้น 2,140 บาท หกั รับคืนสินคา้ จากร้านสมนึก 2,000 + (2,000 7%) 102,720 บาท ยอดลูกหน้ีคงเหลือ 1,920 บาท หกั ส่วนลดจา่ ย (98,000 - 2,000) 2% 100,800 บาท ฉะน้นั ยอดเงินสดที่ร้านสุขใจจะไดร้ ับจากร้านสมนึกคือ1. บนั ทกึ รายการเปิ ดบัญชี และรายการค้าทไี่ ม่สามารถบันทกึ ในสมุดรายวนั เฉพาะเล่มใดได้ลงในสมุดรายวนั ทว่ั ไป สมุดรายวนั ทวั่ ไป หน้า 1พ.ศ. 2551 รายการ เลขที่ เดบติ เครดติเดือน วนั ที่ บัญชี บาท ส.ต. บาท ส.ต.ส.ค. 1 เงินสด 101 87,000 - เงินฝากธนาคาร 102 342,000 - อุปกรณ์สานกั งาน 106 125,000 - อาคาร 108 385,000 - ท่ีดิน 109 420,000 - ทุน - สุขใจ 301 1,359,000 - นางสุขใจนาสินทรัพยต์ า่ ง ๆ มาลงทุน15 วสั ดุสานกั งาน 105 18,700 - ภาษีซ้ือ (18,700 7%) 104 1,309 - เจา้ หน้ี - คลงั ศึกษา 203 20,009 - ซ้ือวสั ดุสานกั งานเป็นเงินเช่ือ29 เคร่ืองตกแต่งสานกั งาน 107 54,000 - ภาษีซ้ือ (54,000 7%) 104 3,780 - เจา้ หน้ี - เจนการคา้ 204 57,780 - ซ้ือเคร่ืองตกแต่งเป็ นเงินเชื่อจากร้านเจน
2062. บนั ทกึ รายการในสมุดรายวนั ซื้อสินค้า สมดุ รายวนั ซื้อ หน้า 1 พ.ศ. 2551 เลขที่ ช่ือเจ้าหนี้ เง่ือนไข เลขที่ เดบติ เครดติเดือน วนั ที่ ใบสาคญั บัญชี ซื้อสินค้า ภาษซี ื้อ เจ้าหนกี้ ารค้า 126,000 - 8,820 - 134,820 -ส.ค. 2 052 ร้านนงนุช 2/10, n/45 72,000 - 5,040 - 2/10, n/30 46,000 - 3,220 - 77,040 -16 137 ร้านนงเยาว์ 3/15, n/45 65,000 - 4,550 - 49,220 - 2/10, n/45 61,000 - 4,270 - 69,550 -25 214 ร้านนงศรี 3/15, n/45 65,270 - 370,000 - 25,900 -27 079 ร้านนงนุช 395,900 - (501) (104)29 153 ร้านนงเยาว์ (201)3. บนั ทกึ รายการในสมุดรายวนั ส่งคืนสินค้าและจานวนทไ่ี ด้ลด สมดุ รายวนั ส่งคืนสินค้าและจานวนทไี่ ด้ลด หน้า 1 พ.ศ. 2551 เลขท่ี ชื่อเจ้าหนี้ เลขที่ เครดติ เดบติเดือน วนั ท่ี Dr. Note บัญชี ส่งคืนสินค้า ภาษซี ื้อ เจ้าหนกี้ ารค้าส.ค. 3 80 ร้านนงนุช 2,500 - 175 - 2,675 - 17 81 ร้านนงเยาว์ 1,500 - 105 - 1,605 - 4,280 - 4,000 - 280 - (201) (503) (104)4. บนั ทกึ รายการในสมุดรายวนั ขายสินค้า สมุดรายวนั ขายสินค้า หน้า 1 พ.ศ. 2551 เลขที่ ชื่อลูกหนี้ เง่ือนไข เลขท่ี เครดติ เดบิต ใบสาคญั บัญชี ขายสินค้า ภาษขี าย ลูกหนีก้ ารค้าเดือน วนั ที่ ร้านสมนึก 104,860 -ส.ค. 5 801 ร้านสมหวงั 2/15, n/30 98,000 - 6,860 - 802 ร้านสมนึก 3/15, n/60 37,000 - 2,590 - 39,590 - 13 803 ร้านสมฤดี 3/15, n/60 76,000 - 5,320 - 81,320 - 21 804 2/15, n/60 155,000 - 10,850 - 165,850 - 30 391,620 - 366,000 - 25,620 - (103) (401) (202)
2075. บันทกึ รายการในสมุดรายวนั รับคืนสินค้าและจานวนทลี่ ดให้ สมุดรายวนั รับคืนสินค้าและจานวนทลี่ ดให้ หน้า 1 พ.ศ. 2551 เลขที่ ชื่อลูกหนี้ เลขท่ี เดบิต เครดติเดือน วนั ที่ Cr. Note บัญชี รับคืนสินค้า ภาษีขาย ลูกหนีก้ ารค้าส.ค. 6 44 ร้านสมนึก 2,000 - 140 - 2,140 - 14 45 ร้านสมหวงั 1,000 - 70 - 1,070 - 3,210 - 3,000 - 210 - (103) (402) (202)
6. บันทกึ รายการในสมุดรายวนั รับเงินพ.ศ.2551 เลขที่ สมุดรา ใบเดือน วนั ที่ สาคญั ช่ือบญั ชีท่ีเครดติ คาอธิบาย เงนิ สด เดบติ ธนาคารส.ค. 7 บร.411 ขายสินคา้ , ภาษีขาย ขายสินคา้ เป็นเงินสด 34,775 - 34,000 - 45,0008 - เงินฝากธนาคาร ถอนเงินใชใ้ นกิจการ 1,070 - 42,000 35,250 -10 บร.412 ส่งคืนสินคา้ ,ภาษีซ้ือ ส่งคืนสินคา้ ท่ีซ้ือเป็นเงินสด 100,800 - 87,000 (102)18 บร.413 ขายสินคา้ , ภาษีขาย ขายสินคา้ ไดเ้ งินสดและเช็ค 55,640 - 37,440 -20 บร.414 ลูกหน้ีการคา้ รับชาระหน้ีจากร้านสมนึก 298,975 - (101)21 - เงินสด นาเงินฝากธนาคาร24 บร.415 ขายสินคา้ , ภาษีขาย ขายสินคา้ เป็นเงินสด28 บร.416 ลูกหน้ีการคา้ รับชาระหน้ีจากร้านสมหวงั
Search
