ไทยปลาย

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๔๓ เร่อื งที่ ๑ ความสําคัญของการอาน ๓บทที่ ๑ การอานชวยพัฒนาคุณภาพชีวิต ทําใหผอู า นไดร บั สาระความรเู พ่ิมขน้ึ เปนคน การ อาน ทันสมัย ทันเหตุการณและความเคล่ือนไหวของเหตุการณบานเมือง ตลอดจนสังคมและ วทิ ยาการใหมๆ เปน ตน ผอู า นเมอ่ื ไดร บั ความรจู ากการอา นแลว จะสามารถนาํ สาระตา งๆ มาสรา งสรรคใ หเกิดประโยชนตอชีวติ สังคมและประเทศชาตใิ นโอกาสตอไปได ๒. การอา นชว ยใหเ กดิ ความเพลดิ เพลนิ หนงั สอื หลายประเภทนอกจากจะใหค วาม รู ความคดิ แลว ยงั ใหค วามเพลดิ เพลนิ อกี ดว ย ผอู า นหนงั สอื จะไดร บั ความเพลดิ เพลนิ ไดร บั ความสุข อีกทั้งยังสรางความฝนจิตนาการแกผูอาน ตลอดจนเปนการพักผอนและคลาย เครียดไดเ ปน อยา งดี ๓. การอา นมผี ลตอ การดาํ เนนิ ชวี ติ ทสี่ ขุ สมบรู ณข องมนษุ ย ผลทไ่ี ดร บั จากการอา น นอกจากจะเปน พน้ื ฐานของการศึกษา ศิลปวิทยาการ และชวยในการพฒั นาอาชีพแลว ยงั มผี ลชว ยใหผ ูอา นไดแนวคดิ และประสบการณจาํ ลองจากการอา นอกี ดวย ซ่ึงความคิดและ ประสบการณจ ะทาํ ใหผ ูอ า นมโี ลกทศั นก วา งขน้ึ เขาใจตนเอง เขาใจผอู ่นื และเขา ใจสังคม เปน อยางดี อันจะมผี ลตอการดําเนินชีวติ และการดํารงตนอยใู นสังคมไดอ ยางมคี วามสขุ เรื่องท่ี ๒ วิจารณญาณในการอา น วิจารณญาณในการอา น คือการรบั สารจากการอานใหเขาใจเนื้อหาสาระแลวใชส ติ ปญญาใครครวญหรือไตรตรอง โดยอาศัยความรู ความคิด ประสบการณมาเปนเหตุผล ประกอบและสามารถนําไปใชใ นชีวิตไดอ ยางถูกตองเหมาะสม การใชวิจารณญาณในการอาน จะเร่ิมตนท่ีการอานดวยความตั้งใจและพยายาม ทาํ ความเขาใจเนอื้ หาสาระของเร่อื งท่อี า นแลว ใชค วามรู ความคิด เหตผุ ลและประสบการณ ประกอบการคดิ ใครค รวญใหส ามารถรบั สารไดถ กู ตอ ง ถอ งแท การอา นโดยใชว จิ ารณญาณ ประกอบดวยการเขาใจของเรอ่ื ง การรูจ ักเขยี น การเขา ใจความสัมพนั ธของสารและการนาํ ไปใช การอา นอยา งมวี จิ ารณญาณจะตอ งใชค วามคดิ วเิ คราะห ใครค รวญและตดั สนิ ใจวา ขอ ความทไ่ี ดอ า นนน้ั สง่ิ ใดเปน ความสาํ คญั สง่ิ ใดเปน ใจความประกอบหรอื พลความ สามารถ แยกขอ เทจ็ จรงิ จากขอ คดิ เหน็ ได ตลอดจนวนิ จิ ฉยั ไดว า ขอ ความทอี่ า นนนั้ ควรเชอ่ื ถอื ไดห รอื ไมเ พยี งใด และการอา นประเมนิ คา วา ขอ ความทไ่ี ดอ า นมเี นอื้ หาสาระหรอื มแี งค ดิ ทด่ี หี รอื ไม อาจนาํ ไปใชป ระโยชนไ ดเพียงไร รวมทง้ั การประเมนิ คางานเขียนในดา นตางๆ เชน ความรู ความสามารถ ความจริงใจและกลวธิ ีในการเขยี น

๔๔ หนงั สือเรยี นสาระความรูพ้นื ฐาน แผนภูมกิ ระบวนการอานอยา งมวี จิ ารณญาณ การอานอยางมวี จิ ารณญาณ การอานขัน้ ตน การอานขน้ั วจิ ารณญาณ ไดอา น รับรู เขาใจ วเิ คราะห ใครค รวญ วนิ ิจฉยั ประเมินคา ใชป ระโยชน การอา น ขน้ั ตอนของวิจารณญาณในการอา น มีดงั น้ี ๑. อานใหเขาใจตลอดเรื่อง เปนการอานสารดวยความต้ังใจใหเขาใจรายละเอียด ตลอดเรื่อง ๒. วเิ คราะหเ รื่อง เมื่ออานและเขา ใจเรือ่ งแลว จะตอ งนํามาวิเคราะหสาระสาํ คญั ให รูเร่ืองท่ีอานเปนเร่ืองประเภทใด อะไรเปนขอเท็จจริง อะไรเปนขอคิดเห็น และอะไรเปน ประโยชน ลกั ษณะของตวั ละครเปน อยา งไร เปน เรอ่ื งประเภทรอ ยแกว รอ ยกรอง บทความ ขา ว ๓บทท่ี หรือละคร ฯลฯ ผเู ขียนมเี จตนาอยางไรในการเขยี นเร่ืองนี้ ใชก ลวธิ ีในการนาํ เสนออยางไร ซ่ึงผอู า นตองพิจารณาแยกแยะใหได ๓. ประเมนิ คา ของเรอ่ื ง เมอื่ อา นและวเิ คราะหแ ยกแยะเรอ่ื งแลว นาํ มาประเมนิ คา วา สง่ิ ใดเทจ็ สง่ิ ใดจรงิ สง่ิ ใดมคี า ไมม คี า มปี ระโยชนใ นดา นใด นาํ ไปใชก บั ใครเมอ่ื ไรและอยา งไร ๔. นําเรื่องทอ่ี า นไปใช หลงั จากผานขัน้ ตอนของการอาน ทาํ ความเขาใจ วิเคราะห และประเมนิ คา แลว ตอ งนาํ ไปใชไ ดท ง้ั ในการถา ยทอดใหผ อู น่ื และนาํ ไปใชใ นการดาํ เนนิ ชวี ติ ไดอยา งเหมาะสมกบั กาลเทศะและบคุ คล หลกั การอานอยางใชวจิ ารณญาณ ๑. พจิ ารณาความถูกตองของภาษาท่ีอาน เชน ดา นความหมาย การวางตําแหนง คํา การเวน วรรคตอน ความผิดพลาดดังกลาวจะทาํ ใหการสือ่ ความหมายผดิ ไป ๒. พจิ ารณาความตอ เนอ่ื งของประโยควา มเี หตผุ ลรบั กนั ดหี รอื ไม โดยอาศยั ความรู ดา นตรรกวทิ ยาเขา ชว ย ขอ ความจากประโยคจะตอ งไมข ดั แยง กนั หรอื เรยี งลาํ ดบั ไมส บั สน วนุ วายจนอา นไมร เู รอ่ื งหรอื อา นเสยี เวลาเปลา ๓. พิจารณาดูความตอเนื่องของเร่ืองราวระหวางเร่ืองที่เปนแกนหลักหรือแกนนํา กบั แกนรองและสว นประกอบอื่น ๆ กลมกลนื กันดีหรือเปลา ๔. รจู กั แยกแยะขอ เทจ็ จรงิ ออกจากเรอ่ื งการแสดงความรแู ละขอ คดิ เหน็ ของผแู ตง เพอ่ื จะไดน าํ มาพจิ ารณาภายหลังไดถูกตองใกลเ คยี งความเปน จรงิ ย่งิ ขน้ึ ๕. พจิ ารณาความรู เนอ้ื หา ตวั อยา งทไ่ี ด วา มสี ว นสมั พนั ธก นั อยา งเหมาะสมหรอื ไมเ พยี งใด เปน ความรคู วามคดิ ตวั อยา งทแ่ี ปลกใหมห รอื อา งองิ มาจากไหน นา สนใจเพยี งใด จากน้ันควรทําการประเมนิ ผลโดยท่วั ไปวา ผลจากการอานจะทาํ ใหเกิดความรคู วามคดิ มาก นอ ยเพยี งใด โดยเฉพาะอยา งยงิ่ ความคดิ สรา งสรรคท ผ่ี อู า นประสงคห รอื ปรารถนาจะไดจ าก การอานนน้ั ๆ อยูเสมอ

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๔๕ การอา นอยา งมวี จิ ารณญาณไมใ ชส ง่ิ ทท่ี าํ ไดง า ยๆ ผกู ระทาํ จะตอ งหมน่ั ฝก หดั สงั เกต จํา และปรบั ปรงุ การอานอยเู สมอ แรกๆ อาจรูสึกเปน ภาระหนักและนาเบ่ือหนา ย แตถา ได กระทาํ เปน ประจาํ เปน นสิ ยั แลว จะทาํ ใหค วามลาํ บากดงั กลา วหายไป ผลรบั ทเ่ี กดิ ขน้ึ นน้ั คมุ คา ยง่ิ กิจกรรม กจิ กรรมท่ี ๑ ใหผ เู รียนอานขาว บทความ หรอื ขอ ความ และใชวจิ ารณญาณในการอา นตาม ขั้นตอนทั้ง ๔ ข้นั ตอน และประเมนิ ตนเองวา สามารถทําไดครบทุกข้นั ตอนหรือไม และเมื่อประเมนิ แลวรูสึกสนใจเรือ่ งของการอา นเพิ่มขึ้นหรือไม เรือ่ งที่ ๓ การอานแปลความ ตคี วาม ขยายความ จับใจความหรอื ๓บทท่ี สรุปความ การอา นแปลความ หมายถงึ การแปลเรอ่ื งราวเดมิ ใหอ อกมาเปน คาํ ใหม ภาษาใหม การ อาน หรือแบบใหม ความมงุ หมายของการแปลความอยทู ่ีความแมน ยาํ ของภาษาใหมวา ยังคง รกั ษาเนอ้ื หาและความสาํ คัญของเรื่องราวเดิมไวครบถว นหรือไม สําหรับการแปลความบทรอยกรองเปนรอยแกวหรือการถอดคําประพันธรอยกรอง เปนรอยแกวนนั้ ควรอานขอ ความและหาความหมายของศพั ทแ ลว เรยี บเรียงเนอ้ื เรอ่ื งหรอื เน้ือหาเปนรอ ยแกว ใหสละสลวย โดยที่เนอ้ื เรื่องหรือเนื้อหานน้ั ยงั คงเดมิ และครบถวน เชน พฤษภกาสร อีกกุญชรอันปลดปลง โททนตเ สนง คง สาํ คญั หมายในกายมี นรชาตวิ างวาย มลายสิ้นท้งั อนิ ทรยี  สถติ ท่วั แตชวั่ ดี ประดบั ไวในโลกา (สมเด็จพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานชุ ติ ชิโนรส : กฤษณาสอนนองคาํ ฉนั ท) ความหมายของศัพท พฤษภ = วัว กาสร = ควาย กุญชร = ชา ง ปลดปลง = ตาย โท = สอง ทนต = ฟน เสนง = เขา นรชาติ = มนุษย วางวาย = ตาย มลาย = สิน้ ไป อินทรีย = รางกาย สถติ = คงอยู ประดบั = ตกแตง โลกา = โลก

๔๖ หนงั สอื เรียนสาระความรูพ้ืนฐาน แปลความเปนรอ ยแกวกค็ ือ ววั ควายและชา ง เมอ่ื ตายแลว ยงั มีฟน และเขาท้งั สองขา งเหลอื อยู สวนมนษุ ยเมื่อ ตายไปรา งกายกส็ น้ิ ไป คงเหลอื แตค วามชว่ั หรอื ความดที ไ่ี ดท าํ ไวเ ทา นน้ั ทย่ี งั คงอยใู นโลกน้ี การอา นตีความ การอา นตคี วามหรอื การอา นวนิ จิ สารเปน การอา นอยา งพจิ ารณาถถ่ี ว นดว ยความเขา ใจ เพ่อื ใหไดป ระโยชน หรอื เปนไปตามวตั ถุประสงคของผูเขียน จะเปนการอานออกเสยี งหรอื อานในใจกไ็ ด แตจ ดุ สาํ คัญอยูท กี่ ารใชส ติปญ ญาตีความหมายของคาํ และขอความ ทง้ั หมด รวมทั้งสงิ่ แวดลอมทุกอยา งท่เี กย่ี วของกบั ขอ ความที่อา น ดงั นั้นจงึ ตอ งอาศัยการใชเหตุผล และความรอบคอบในการพิจารณาท้ังถอยคําและสิ่งแวดลอมทั้งหมดท่ีผูอานจะตีความสาร ใดๆ ไดกวางหรือแคบ ลึกหรือตื้นขนาดไหน ยอมข้ึนอยูกับประสบการณสวนตัวและ ความเฉียบแหลมของวิจารณญาณ เปนการอานท่ีผูอานพยายามเขาใจความหมายในสิ่งท่ี ผเู ขียนมิไดก ลาวไวโดยตรง ผอู านพยายามสรปุ ลงความเห็นจากรายละเอยี ดของเรื่องท่อี า น ๓บทที่ การอา นตคี วามนน้ั ผอู า นจะตอ งคดิ หาเหตผุ ล เขา ใจผเู ขยี น รวู ตั ถปุ ระสงคร ภู าษา ท่ีผูเขียนใชท ้งั ความหมายตรงและความหมายแฝง อน่งึ ขอความทง้ั รอยแกว และรอยกรอง การอา น บางบท มิไดมีความหมายตรงอยา งเดยี วแตมคี วามหมายแฝงซอนเรนอยู ผูอานตองแปล ความกอ นแลวจงึ ตีความใหเ ขาใจความหมายทแ่ี ฝงอยู สารที่เราอา นอยูน ้มี ี ๒ ประเภท คอื ประเภทรอ ยแกว และประเภทรองกรอง ดังนน้ั การตีความจงึ มกี ารตีความทั้งสารประเภทรอ ยแกวและประเภทรอ ยกรอง ตวั อยางการตคี วามสารประเภทรอ ยกรอง “นาคีมพี ิษเพยี้ ง สุรโิ ย เลื้อยบทาํ เดโช แชมชา พิษนอยหย่งิ ยโส แมลงปอ ง ชูแตหางเองอา อวดอางฤทธ”ี (โคลงโลกนิติ) โคลงบทนก้ี ลา วถงึ สตั ว ๒ ชนดิ ทม่ี ลี กั ษณะแตกตา งกนั เปรยี บเสมอื นคน ๒ จาํ พวก พวกแรกมอี าํ นาจหรอื มคี วามสามารถแตไ มแ สดงออกเมอื่ ยงั ไมถ งึ เวลาอนั สมควร สว นพวก ที่ ๒ มีอํานาจหรือความสามารถนอยแตอวดดี กวียกยอง จําพวกแรก เหยียดหยามคน จาํ พวกหลัง โดยสงั เกตจากการใชถอยคาํ เชน ชูหางบาง พิษนอยบา ง ฉะนน้ั ควรเอาอยา ง คนจาํ พวกแรก คือมีอํานาจมีความสามารถแตไมแ สดงออกเมือ่ ยงั ไมถงึ เวลาอนั สมควร ขอ ปฏบิ ัติในการอานตคี วาม ๑. อานเร่ืองใหล ะเอยี ดแลวพยายามจบั ประเดน็ สําคัญของขอเขยี นใหไ ด ๒. ขณะอา นพยายามคดิ หาเหตผุ ล และใครค รวญอยา งรอบคอบ แลว นาํ มาประมวล เขากับความคิดของตนวาขอ ความนน้ั ๆ หมายถงึ สิ่งใด

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย>> ๔๗ ๓. พยายามทาํ ความเขา ใจกบั ถอ ยคาํ บางคาํ ทเ่ี หน็ วา มคี วามสาํ คญั รวมทงั้ สภาพแวด ๓บทที่ ลอ มหรอื บริบทเพ่อื กาํ หนดความหมายใหช ดั เจนยงิ่ ข้นึ การ อาน ๔. การเรยี บเรยี งถอ ยคาํ ทไี่ ดมาจากการตีความ จะตอ งมคี วามหมายชดั เจน ๕. พึงระลึกวาการตีความมิใชการถอดคําประพันธ ซ่ึงตองเก็บความหมายของ บทประพนั ธน น้ั ๆ มาเรยี บเรยี งเปน รอ ยแกว ใหค รบทง้ั คาํ และขอ ความ การตคี วามนน้ั เปน การ จบั เอาแตใ จความสาํ คญั การตคี วามจะตอ งใชค วามรคู วามคดิ อนั มเี หตผุ ลเปน ประการสาํ คญั ขอควรคํานงึ ในการตคี วาม ๑. ศึกษาประวัติและพน้ื ฐานความรูของผูเขยี น ๒. ศึกษาสภาพสังคมในสมัยท่ีงานเขียนน้ันเกิดข้ึน วาเปนสังคมชนิดใด เปน ประชาธปิ ไตยหรอื เผดจ็ การเปนสังคมเกษตร พาณิชยหรืออุตสาหกรรม เปนสังคมท่ีเครง ศาสนาหรือไม ๓. อา นหลายๆ คร้งั และพิจารณาในรายละเอียด จะทําใหเ ห็นแนวทางเพมิ่ ขนึ้ ๔. ไมย ดึ ถอื สง่ิ ทต่ี นตคี วามนนั้ ถกู ตอ ง อาจมผี อู น่ื เหน็ แยง กไ็ ด ไมค วรยดึ มนั่ ในกรณี ที่ไมต รงกบั ผูอืน่ วาของเราถกู ตองท่สี ุด การอา นขยายความ การอา นขยายความ คอื การอธบิ ายเพ่มิ เติมใหล ะเอยี ดขนึ้ ภายหลงั จากไดต ีความ แลว ซง่ึ อาจใชวธิ ียกตัวอยา งประกอบหรอื มกี ารอางอิงเปรียบเทียบเนอ้ื ความใหก วา งขวาง ออกไปจนเปน ท่ีเขา ใจชดั เจนยิง่ ขึ้น ตวั อยา ง ความโศกเกิดจากความรัก ความกลัวเกิดจากความรัก ผูท่ีละความรักเสียไดก็ไม โศกไมกลวั (พทุ ธภาษิต) ขอ ความนีใ้ หข อ คิดวา ความรักเปน ตน เหตุใหเ กิดความโศก และความกลวั ถา ตดั หรอื ละความรกั ได ทัง้ ความโศก ความกลัวก็ไมม ี ขยายความ เมอ่ื บคุ คลมคี วามรกั ในสง่ิ ใดหรอื คนใด เขากต็ อ งการใหส ง่ิ นน้ั คนนน้ั คงอยใู หเ ขารกั ตลอดไป มนษุ ยส วนมากกลวั วา คนหรอื สิง่ ที่ตนรกั จะแตกสลายหรอื สูญส้นิ จากไป แตเ มื่อ ถงึ คราวทกุ อยา งยอ มเปลยี่ นไปไมอ าจคงอยไู ด ยอ มมกี ารแตกทาํ ลายสญู สลายไปตามสภาพ ถารูความจริงดังน้ีและรูจักละความรัก ความผูกพันนั้นเสีย เขาจะไมตองกลัวและไมตอง โศกเศราเสียใจอีกตอไป การขยายความนใี้ ชใ นกรณที ข่ี อ ความบางขอ ความ อาจมใี จความไมส มบรู ณจ งึ ตอ ง มีการอธิบายหรือขยายความเพ่ือใหเกิดความเขาใจยิ่งข้ึน การขยายความอาจขยายความ เกย่ี วกบั คาํ ศพั ทห รอื การใหเ หตผุ ลเพมิ่ เตมิ เชน สาํ นวน สภุ าษติ โคลง กลอนตา งๆ เปน ตน

การอา น ๔๘ หนังสอื เรียนสาระความรพู ้นื ฐาน การอานจับใจความหรือสรปุ ความ การอานจับใจความหรือสรุปความ คือ การอานที่มุงคนหาสาระของเรื่องหรือของ หนงั สือแตละเลมท่เี ปน สว นใจความสําคัญและสวนขยายใจความสําคญั ของเรื่อง ใจความสาํ คญั คอื ขอ ความทมี่ สี าระคลมุ ขอ ความอนื่ ๆ ในยอ หนา นนั้ หรอื เรอ่ื งนนั้ ทงั้ หมด ขอ ความอ่ืนๆ เปนเพียงสว นขยายใจความสําคญั เทาน้นั ขอ ความหน่ึงหรือตอน หนง่ึ จะมใี จความสาํ คญั ทส่ี ดุ เพยี งหนง่ึ เดยี ว นอกนน้ั เปน ใจความรอง คาํ วา ใจความสาํ คญั น้ี บางทเี รียกเปน หลายอยาง เชน แกน หรือหัวใจของเรอ่ื ง แกน ของเรอ่ื งหรอื ความคดิ หลกั ของ เรอ่ื ง แตจ ะอยา งไรกต็ ามใจความสาํ คญั คอื สง่ิ ทเ่ี ปน สาระทส่ี าํ คญั ทส่ี ดุ ของเรอ่ื ง นน่ั เอง ใจความสาํ คญั สว นมากจะมลี กั ษณะเปน ประโยค ซง่ึ อาจจะปรากฏอยใู นสว นใดสว น หนง่ึ ของยอ หนา กไ็ ด จุดทีพ่ บใจความสําคัญของเรอื่ งแตล ะยอ หนามากที่สุดคอื ประโยคที่ อยตู อนตน ยอ หนา เพราะผเู ขยี นมกั จะบอกประเดน็ สาํ คญั ไวก อ น แลว จงึ ขยายรายละเอยี ด ใหช ดั เจน รองลงมาคอื ประโยคตอนทา ยยอ หนา โดยผเู ขยี นจะบอกรายละเอยี ดหรอื ประเดน็ ๓ ยอ ๆ กอ น แลว จงึ สรปุ ดว ยประโยคทเี่ ปน ประเดน็ ไวภ ายหลงั สาํ หรบั จดุ ทพ่ี บใจความสาํ คญั บทท่ี ยากขน้ึ กค็ ือประโยคตอนกลางยอหนา ซงึ่ ผูอานจะตองใชความพยายามสงั เกตใหดี สว น จุดที่หาใจความสาํ คัญยากทส่ี ดุ คอื ยอหนา ทไ่ี มม ีประโยคสําคญั ปรากฏชดั เจน อาจมหี ลาย ประโยคหรอื อาจจะอยูรวมๆ กันในยอหนากไ็ ด ซงึ่ ผอู า นตองสรปุ ออกมาเอง การอา นและพิจารณานวนยิ าย คาํ วา “นวนยิ าย” (Novel) จดั เปน วรรณกรรมประเภทหนึ่ง หมายถึง หนังสือท่ี เขยี นเปน รอ ยแกว เลา ถงึ ชวี ติ ในดา นตา งๆ ของมนษุ ย เชน ดา นความคดิ ความประพฤติ และเหตกุ ารณต า งๆ ทเ่ี กดิ ขน้ึ ในชวี ติ จรงิ ของมนษุ ย ชอื่ คน หรอื พฤตกิ รรมทแ่ี สดงออกเปน เรือ่ งสมมุติทง้ั สิน้ นวนยิ ายแบง เปน ๖ ประเภท ดงั นี้ ๑. นวนยิ ายองิ ประวตั ศิ าสตร เชน ผชู นะสบิ ทศิ (องิ ประวตั ศิ าสตรม อญ) ชซู ไี ทเฮา (องิ ประวัติศาสตรจนี ) ส่แี ผน ดนิ (อิงประวตั ิศาสตรไ ทยสมัยรตั นโกสนิ ทร แผนดนิ รัชกาล ท่ี ๕ -๘) กระทอ มนอยของลุงทอม(องิ ประวตั ศิ าสตรอ เมรกิ า) ๒. นวนยิ ายวทิ ยาศาสตร คอื นวนยิ ายทนี่ าํ ความมหศั จรรยท างวทิ ยาศาสตรแ ขนง ตา งๆ มาเขยี นเปน เร่อื งราวท่ีนาตน่ื เตน เชน กาเหวาที่บางเพลง สตารวอร(Star war) มนุษยพระจันทร มนษุ ยลองหน เปน ตน ๓. นวนยิ ายลกึ ลบั ฆาตกรรม นกั สบื สายลบั เชน เรอ่ื งเชอรล อกโฮม มฤตยยู อดรกั ๔. นวนยิ ายเกยี่ วกบั ภตู ผปี ศ าจ เชน แมน าคพระโขนง กระสอื ศรี ษะมาร เปน ตน ๕. นวนยิ ายการเมอื ง คอื นวนนยิ ายทนี่ าํ ความรทู างการเมอื งการปกครองมาเขยี น เปน เน้ือเรอ่ื ง เชน ไผแ ดง ของ ม.ร.ว. คกึ ฤทธิ์ ปราโมช เปาบุนจ้นิ สามกก สารวตั รใหญ เปน ตน ๖. นวนยิ ายดา นสงั คมศาสตร คอื นวนยิ ายทส่ี ะทอ นสภาพสงั คม เชน เรอ่ื งเมยี นอ ย เสยี ดาย เพลิงบญุ เกมเกียรตยิ ศ นางมาส เปน ตน

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๔๙ องคป ระกอบของนวนยิ าย ๓บทที่ นวนิยายแตล ะเรอ่ื งมอี งคประกอบทีส่ ําคญั ดงั น้ี การ อาน ๑. โครงเรอ่ื ง (Plot) หมายถงึ ของขา ยหรือโครงเรื่องราวหรือเหตุการณต างๆ ที่ ตอ เนื่องเปนเหตุเปนผลตอ กนั ๒. เน้อื เร่ือง (Story) หมายถึง เรื่องราวตางๆ ท่ผี เู ขียนถายทอดยกมาทําใหผ ูอา น ทราบวา เร่อื งท่อี า นนนั้ เปนเรอ่ื งราวของใคร เกดิ ขน้ึ ท่ีไหน อยางไร เมอ่ื ใด มีเหตุการณ หรอื ความเห่ียวของกนั ระหวา งตวั ละครอยางไร ๓. ฉาก (Setting) คอื สถานทเ่ี กดิ เหตกุ ารณใ นเรอ่ื งอาจเปน ประเทศ เมอื ง หมบู า น ทงุ นา ในโรงภาพยนตร ฯลฯ ๔. แนวคิด (Theme) ผูแตงจะสอดแทรกแนวคิดไวอยางชัดแจนในคําพูด นิสัย พฤตกิ รรม หรอื บทบาทของตวั ละคร หรือพบไดใ นการบรรยายเรื่อง ๕. ตวั ละคร (Characters) ผแู ตงเปน ผูสรางตวั ละครขนึ้ มา โดยตั้งชอื่ ให แลว กาํ หนดรปู รา งหนา ตา เพศ วยั นสิ ยั ใจคอ บคุ ลกิ ภาพ ตลอดจนกาํ หนดบทบาทและโชคชะตา ของตัวละครเหลาน้ันดวย หลกั การอานและพจิ ารณานวนิยายมีดังนี้ ๑. โครงเรอื่ งและเนอื้ เรอื่ ง การแสดงเนอ้ื เรอื่ ง คอื การเลา เรอ่ื งนนั่ เอง ทาํ ใหผ อู า น ทราบวา เปน เรื่องราวของใคร เกิดข้นึ ท่ีไหน อยางไร เมอื่ ใด มีเหตุการณอ ะไร สวนโครง เรอ่ื งนน้ั คอื สว นทเ่ี นน ความเกย่ี วขอ งระหวา งตวั ละครในชว งเวลาหนง่ึ ซง่ึ เปน เหตผุ ลตอ เนอ่ื งกนั โครงเรือ่ งท่ีดีมลี ักษณะดังนี้ ๑.๑ มีความสัมพันธกันระหวางเหตุการณตางๆ ในเรื่องและระหวางบุคคล ในเรื่องอยางเกี่ยวเนื่องกนั ไปโดยตลอด ๑.๒ มีขัดแยงหรือปมของเร่ืองที่นาสนใจ เชน ความขัดแยงของมนุษย กับ สง่ิ แวดลอ ม การตอ สรู ะหวา งอาํ นาจอยา งสงู กบั อาํ นาจอยา งตาํ่ ภายในจติ ใจ การชงิ รกั หกั สวาท ฯลฯ ขดั แยง เหลา น้เี ปน สงสําคัญท่ที าํ ใหต ัวละครแสดงพฤตกิ รรมตา งๆ ออกมาอยางนา สนใจ ๑.๓ มกี ารสรา งความสนใจใครร ตู ลอดไป (Suspense) คอื การสรา งเรอ่ื งใหผ อู า น สนใจใครร อู ยา งตอ เนอ่ื งโดยตลอด อาจทาํ ไดห ลายวธิ ี เชน การปด เรอ่ื งทผ่ี อู า นตอ งการทราบ ไวก อน การบอกใหผอู า นทราบวาจะมีเหตุการณสําคัญเกดิ ขึน้ ในตอนตอ ไป การจบเรอื่ ง แตล ะตอนทง้ิ ปญ หาไวใ หผ อู า นอยากรอู ยากเหน็ เรอ่ื งราวตอ ไปน้ี ๑.๔ มคี วามสมจรงิ (Realistic) คอื เรอื่ งราวทเ่ี กดิ ขน้ึ เปน ไปอยา งสมเหตสุ มผล มิใชเหตุประจวบหรือเหตุบังเอิญที่มีน้ําหนักเบาเกินไป เชน คนกําลังเดือดรอนเร่ืองเงิน หาทางออกหลายอยา งแตไ มส าํ เรจ็ บงั เอญิ ถกู สลากกนิ แบง รฐั บาลจงึ พน ความเดอื ดรอ นไปได ๒. กลวธิ ใี นการดาํ เนนิ เรอ่ื ง จะชว ยใหเ รอื่ งนา สนใจและเกดิ ความประทบั ใจซงึ่ อาจ ทาํ ไดห ลายวิธี เชน ๒.๑ ดาํ เนนิ เรอ่ื งตามลาํ ดบั ปฏทิ นิ คอื เรม่ิ ตง้ั แตล ะครเกดิ เตบิ โตเปน เดก็ เปน หนมุ สาว แก แลว ถึงแกก รรม

การอา น ๕๐ หนงั สอื เรียนสาระความรูพนื้ ฐาน ๒.๒ ดาํ เนินเรอ่ื งยอนตน เปน การเลา แบบกลา วถงึ เหตกุ ารณในตอนทายกอ น แลว ไปเลาตั้งแตจ นกระทัง่ จบ ๒.๓ ดาํ เนินเร่อื งสลับไปมา คือ การเริม่ เรอ่ื งในตอนใดตอนหนงึ่ กอ นกไ็ ด เชน อาจกลา วถงึ อดีตแลวกลับมาปจจุบันอกี หรือการเลา เหตกุ ารณที่เกดิ ตา งสถานทสี่ ลับไปมา ผอู า นควรพจิ ารณาวา กลวธิ ใี นการดาํ เนนิ เรอ่ื งของผเู ขยี นแตล ะแบบมผี ลตอ เรอ่ื งน้ันอยางไร ทําใหเ รื่องนา สนใจชวนติดตามและกอ ใหเกิดความประทบั ใจหรือไม หรือ วากอใหเ กดิ ความสับสน ยากตอการติดตามอาน ๓. ตวั ละคร ผอู านสามารถพิจารณาตัวละครในนวนิยายในดานตอ ไปน้ี ๓.๑ ลกั ษณะนิสยั ของตัวละคร ๓.๑.๑ มีความสมจริงเหมือนคนธรรมดาทว่ั ไป คอื มีท้ังดีและไมด อี ยูใ น ตัวเอง ไมใชว า ดจี นหาทหี่ น่ึง หรือเลวจนหาทช่ี มไมพบ ๓.๑.๒ มกี ารกระทาํ หรอื พฤตกิ รรมทสี่ ดคลอ งกบั ลกั ษณะนสิ ยั ตนเอง ไม ๓ ประพฤตปิ ฏบิ ตั ใิ นท่ีหนง่ึ อยางหนงึ่ และอีหน่ึงอยา งหนงึ่ บทที่ ๓.๑.๓ การเปลย่ี นลกั ษณะนสิ ยั ของตวั ละครตอ งเปน ไปอยา งสมเหตสุ มผล ๓.๒ บทสนทนาของตวั ละคร บทสนทนาทด่ี ี ควรพจิ ารณาดงั น้ี ๓.๒.๑ มีความสมจริง คอื สรางบทสนทนาใหส อดคลองกับฐานะและ ลักษณะนสิ ยั ของตัวละครในเรือ่ ง ๓.๒.๒ มสี วนชว ยใหเร่ืองดาํ เนนิ ตอไปได ๓.๒.๓ มีสวนชวยใหรูจ กั ตวั ละครในดานรปู รา งและนิสยั ใจคอ ๔. ฉาก หมายถึง สถานท่แี ละเวลาทเ่ี ร่อื งนน้ั ๆ เกิดข้นึ มหี ลกั การพิจารณาดังน้ี ๔.๑ สอดคลอ งกบั เนอื้ เรอ่ื ง และชว ยสรา งบรรยากาศ เชน บา นรา งมใี ยแมงมมุ จับอยูตามหอง ฯลฯ นาจะเปนบานท่ีมีผีสิง คืนที่มีพายุฝนตกหนักจะเปนฉากสําหรับ ฆาตกรรม ๔.๒ ถกู ตอ งตามสภาพความเปน จรงิ ฉากทม่ี คี วามถกู ตอ งตามสภาพภมู ศิ าสตร และเหตกุ ารณในประวตั ศิ าสตร จะชว ยเสริมใหน วนยิ ายเรือ่ งน้ันมีคณุ คา เพม่ิ ข้ึน ๕. สารัตถะ หรือสารของเรอื่ ง หมายถงึ แนวคิด จดุ มงุ หมายหรือทศั นะของผแู ตง ทต่ี อ งการสอื่ มาถงึ ผอู า น ผแู ตง อาจจะบอกผอู า นตรงๆ หรอื ใหต วั ละครเปน ผบู อกหรอื อาจ ปรากฏทีช่ ่ือเรอ่ื ง แตโดยมากแลว ผแู ตง จะไมบอกตรงๆ ผอู า นตอ งคน หาสาระของเรื่อง เชน เรอื่ งผดู ขี องดอกไมส ด ตอ งการจะแสดงวา ผดู นี น้ั มคี วามหมายอยา งไร เรอ่ื งจดหมาย จากเมอื งไทยของโบตนั๋ ตอ งการแสดงใหเ หน็ ขอ ดขี อ เสยี ของคนไทย โดยเฉพาะนา้ํ ใจซงึ่ คน ชาติอนื่ ไมม ีเหมอื น นวนิยายที่ดีจะตองมีสารัตถะของเรื่องและมีคุณคาตอผูอานไมทางใดก็ทางหน่ึง หลกั สาํ คญั ในการเลอื กวรรณกรรมในการอา นตอ งเลอื กใหต รงกบั ความสนใจ มเี นอื้ หาสาระ ตรงตามความตองการ เปน วรรณกรรมท่ีดใี หคุณคาแกชีวิต ดงั นี้

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย>> ๕๑ ๑. เนอ้ื หาความคดิ เหน็ มจี ุดมุงหมายท่ีดี มีความคิดสรา งสรรค ๓บทที่ ๒. กลวิธีในการแตง ดี ไดแกภาษาท่ใี ช และองคประกอบอนื่ ๆ สื่อความหมายได ตรงตามความตอ งการ อานเขาใจงายและสลวย การ อาน ๓. มคี ุณประโยชน เร่ืองที่ ๔ วรรณคดี วรรณคดี คือ หนังสือที่ไดรับการยกยองวาแตงดีมีลักษณะเดนในเชิงประพันธ มี คณุ คา สงู ในดา นความคดิ อารมณแ ละความเพลดิ เพลนิ ทาํ ใหผ อู า นเหน็ ความงาม ความไพเราะ เกิดความซาบซ้ึงกินใจ วรรณคดีจึงมีความงดงามดานวรรณศิลป ชวยยกระดับจิตใจ ความรสู กึ และภมู ปิ ญ ญาของผอู า นใหส งู ขน้ึ วรรณคดจี งึ เปน มรดกทางวฒั นธรรมอยา งหนงึ่ ความสาํ คัญของวรรณคดี วรรณคดีเปนส่งิ สรางสรรคอ นั ลํา้ คาของมนษุ ย มนุษยส รางและสอ่ื สารเรอ่ื งราวของ ชีวิต วัฒนธรรมและอารมณความรูสึกที่เก่ียวของหรือสะทอนความเปนมนุษยดวยกลวิธี การใชถ อ ยคาํ สํานวนภาษา ซงึ่ มคี วามเหมือนหรอื แตกตา งกันไปในแตล ะยคุ สมัย พระยาอนุมานราชธน (ยง เสฐยี รโกเศศ) ไดกลาวถงึ ความสาํ คญั ของวรรณคดไี ว ในหนังสอื แงคิดจากวรรณคดวี า โลกจะเจรญิ กา วหนา มาไดไ กลกเ็ พราะวทิ ยาศาสตร แตล าํ พงั วทิ ยาศาสตรเ ทา นน้ั ไม ครอบคลุมไปถึงความเปนไปในชีวิตท่ีมีอารยธรรมและวัฒนธรรมสูง เราตองมีศาสนา เราตอ งมปี รชั ญา เราตอ งมศี ลิ ปะ และเราตอ งมวี รรณคดดี ว ย สง่ิ เหลา นย้ี อ มนาํ มาแตค วามดงี าม นําความบันเทิงมาใหแกจิตใจ ใหเราคิดงาม เห็นงาม ประพฤตงิ าม มคี วามงามเปน เจาเรือน แนบสนิทอยูในสันดาน ศิลปะและวรรณคดีน้ีแหละคือแดนแหงความเพลดิ เพลนิ ใจ ทาํ ใหม ี ใจสูงเหนือใจแข็งกระดาง เปนแดนท่ีทําใหความแข็งกระดางตองละลายสูญหาย กลายเปน มใี จงาม ละมนุ ละมอม เพยี บพรอ มไปดวยคณุ งามความดี วรรณคดีมีความสําคัญทางดานการใชภาษาสะทอนใหเห็นวิถีชีวิตของคน การ สืบทอดและอนุรักษวัฒนธรรม กฎระเบยี บคําสอน และเปน เครอ่ื งมือสรา งความสามคั คีให เกดิ ในกลมุ ชน และใหความจรรโลงใจ นอกจากจะใหค ุณคา ในดา นอรรถรสของถอ ยคําให ผอู า นเหน็ ความงดงามของภาษาแลว ยงั มคี ณุ คา ทางสตปิ ญ ญาและศลี ธรรมอกี ดว ย วรรณคดี จงึ มีคุณคาแกผอู า น ๒ ประการคอื ๑. คุณคา ทางสนุ ทรยี ภาพหรอื ความงาม สุนทรยี ภาพหรือความงามทางภาษาเปน หัวใจของวรรณคดี เชน ศิลปะของการแตงท้ังการบรรยาย การเปรียบเทียบ การเลือกสรร ถอยคาํ ใหมคี วามหมายเหมาะสม กระทบอารมณผ ูอา น มีสัมผสั ใหเกดิ เสยี งไพเราะเปนตน ๒. คณุ คา ทางสารประโยชน เปน คณุ คา ทางสตปิ ญ ญาและสงั คมตามปกตวิ รรณคดี

การอา น ๕๒ หนังสือเรียนสาระความรูพืน้ ฐาน จะเขียนตามความเปนจริงของชีวิต ใหคติสอนใจแกผูอาน สอดแทรกสภาพของสังคม วัฒนธรรมประเพณี ทําใหผอู า นมีโลกทัศนเขาใจโลกไดกวา งขึน้ ลกั ษณะของหนงั สอื ที่เปนวรรณคดี ๑. มีโครงเรื่องดี ชวนอา น มคี ณุ คาสาระและมีประโยชน ๒. ใชส ํานวนภาษาทปี่ ระณตี มีความไพเราะ ๓. แตงไดถูกตองตามลักษณะคําประพนั ธ ๔. มีรสแหง วรรณคดีท่ีผูอ านคลอ ยตาม “วรรณคดีมรดก” หมายถึง วรรณคดีที่บรรพบุรุษหรือกวีสมัยกอนแตงเอาไว และเปนท่ีนิยมอานกันอยางแพรหลาย ความนิยมน้ันตกทอดเร่ือยมาจนถึงปจจุบัน ซึ่ง เปรยี บเสมอื นมรดกอนั ลา้ํ คา ของชาตทิ บี่ รรพบรุ ษุ มอบไวแ กอ นชุ นรนุ หลงั ใหเ หน็ ความสาํ คญั ของวรรณคดมี รดก วรรณคดีมรดกมักจะแสดงภาพชีวิตของคนในสมัยกอนท่ีมีการประพันธวรรณคดี ๓บทที่ เรอ่ื งนน้ั ๆ โดยไมป ด บงั สวนท่ีบกพรอง ทงั้ ยงั แทรกแนวคดิ ปรชั ญาชีวติ ของกวไี วดวย วรรณคดมี รดกมคี ุณคาในดา นประวัตศิ าสตร สงั คม อารมณ วรรณศลิ ป ตลอดจน ใหค ตสิ อนใจ นบั เปน มรดกทางปญญาของคนในชาติ ขนบของการแตง วรรณคดีมรดก ขนบการแตง วรรณคดีมรดก ขนบ หมายถึง ธรรมเนียมนิยม “ขนบวรรณคดี” หมายถึงธรรมเนียมนิยมใน การแตงวรรณคดที ีน่ ยิ มปฏิบตั กิ นั ไดแก ๑. รูปแบบและเนื้อหา รูปแบบที่นิยมไดแก ลลิ ติ นิราศ เพลงยาว บทละคร โคลง ฉันท กาพย กลอน และราย รูปแบบและเน้ือหาจะตองเหมาะสมกันเชน ถาเปนการสดุดี วีรกรรมของกษตั รยิ  หรอื วีรบุรษุ จะแตง เปนนริ าศหรอื เพลงยาว เปนตน ๒. เนอ้ื เรอ่ื งจะเกยี่ วกบั ศาสนาเพอื่ สงั่ สอน สดดุ วี รี กรรมของวรี บรุ ษุ หรอื เพอื่ ระบาย อารมณ ๓. ลกั ษณะการเขยี นจะเรมิ่ ดว ยบทไหวครู สดดุ ีกษัตรยิ  กลา วชมบานเมือง แลว ดาํ เนนิ เร่ืองหากเปน วรรณคดีทม่ี กี ารทําสงครามจะมีบทจัดทพั ดว ย ๔. การใชถ อ ยคาํ จะเลอื กใชถ อ ยคาํ ทส่ี ละสลวยมคี วามหมายทท่ี าํ ใหผ อู า นเกดิ ความ ซาบซง้ึ และประทบั ใจ หลักการพนิ ิจและวิจารณวรรณคดี การวิจารณ หมายถึง การพิจารณาเพ่ือเปนแนวในการตัดสินวาส่ิงใดดีหรือสิ่งใด ไมด ี การวจิ ารณว รรณคดีจะตองพิจารณาทกุ ขน้ั ตอน ทุกองคประกอบของงานเขียนมีการ แยกแยะตงั้ แตก ารใชถ อ ยคาํ สาํ นวน ภาษา รปู ประโยค เนอ้ื เรอื่ ง แนวคดิ การนาํ เสนอเนอ้ื หา และคุณคาทั้งดา นวรรณศิลปและคณุ คา ทางดา นสังคม คุณคาทางวรรณศิลปไดแก การพิจารณาศิลปะและรูปแบบงานประพันธโดย พจิ ารณาจากศิลปะในการแตงท้งั บทรอ ยแกว และบทรอ ยกรอง มกี ลวิธีในการแตง มรี ปู แบบ

รายวิชาภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๕๓ การนาํ เสนอทเี่ หมาะสมกบั เนอ้ื หา มคี วามนา สนใจและมคี วามคดิ อยา งสรา งสรรค ใชส าํ นวน ๓บทที่ ในการแตง มรี ปู แบบการนาํ เสนอทเี่ หมาะสมกบั เนอ้ื หา มคี วามนา สนใจและมคี วามคดิ อยา ง สรางสรรค ใชส ํานวนภาษาสละสลวย ส่ือความหมายไดชัดเจน การ อาน คณุ คา ดา นสงั คม เปน การพจิ ารณาจากการทผ่ี ปู ระพนั ธม กั แสดงภมู ปิ ญ ญาของตน คานิยม และจริยธรรมที่สะทอนใหเห็นสภาพสังคมไดมากนอยเพียงใด หรือเกี่ยวของ สมั พนั ธก ับสังคมอยางไร มสี ว นชวยพฒั นาสงั คมหรือประเทืองปญ ญาของตนในสังคมชว ย อนุรกั ษส ิ่งทมี่ ีคณุ คาของชาติ บา นเมือง และมีสวนชว ยสนบั สนุนคา นิยมอนั ดงี าม เปน ตน การพจิ ารณาวรรณคดี คอื การแสดงความคดิ เหน็ เกยี่ วกบั วรรณคดเี ลม ใดเลม หนง่ึ อยางสั้นๆ โดยมีเจตนานําวรรณคดีน้ันใหผูอานรูจักวามีเนื้อเร่ือง มีประโยชนและมีคุณคา อยา งไร ผพู นิ จิ มคี วามคดิ เหน็ อยา งไรตอ วรรณคดเี รอ่ื งนนั้ ๆ ชอบหรอื ไมช อบ เพราะเหตใุ ด ในการพินจิ หรือวจิ ารณว รรณคดมี หี ลกั การดังน้ี ๑. แยกองคประกอบของหนงั สอื หรอื วรรณคดที ีว่ จิ ารณใหได ๒. ทาํ ความเขาใจกบั องคประกอบท่แี ยกออกมาใหแจมแจงชดั เจน ๓. พิจารณาหรือวิจารณว รรณคดใี นหัวขอตอไปน้ี ๓.๑ ประวัตคิ วามเปนมา ๓.๒ ลักษณะของการประพนั ธ ๓.๓ เร่อื งยอ ๓.๔ การวเิ คราะหเ ร่ือง ๓.๕ แนวคิดและจุดมงุ หมายในการแตง ฉาก ตัวละคร และการใชภาษา ๓.๖ คณุ คาดา นตางๆ การอานวรรณคดีเพอื่ การวเิ คราะหวิจารณ การอานวรรณคดี ผอู านควรมีจดุ ประสงคใ นการอา น เชน การอา นเพือ่ ฆาเวลา เปนการอานทไี่ มต องวิเคราะหว าหนงั สอื น้ันดีเลวอยางไร การอานเพือ่ ความเจริญทางจติ ใจ เปน การอา นเพอื่ ใหร เู นอื้ เรอ่ื ง ไดร บั รสแหง วรรณคดี การอา นเพอ่ื หาความรเู ปน การอา นเพอื่ เพงเล็งเน้ือเร่อื ง คน หาความหมาย และหวั ขอความรจู ากหนงั สอื ท่ีอาน การอา นเพอื่ พนิ ิจ วรรณคดี จะตองอานเพื่อหาความรูและเพ่ือความเจริญทางจิตใจ จะตองอานดวยความ รอบคอบ สังเกตและพจิ ารณาตัวอักษรท่ีอาน และตองสามารถทราบวา วรรณคดที ่ีอา น เปนวรรณคดปี ระเภทใด เชน คําสอน สรรเสรญิ วีรบรุ ษุ ของชาติ การแสดงอารมณ บทละคร นทิ าน และยงั ตอ งพจิ ารณาเนอื้ เรอื่ งและตวั ละครวา เนอื้ เรอ่ื งนน้ั เปน เนอื้ เรอ่ื งเกย่ี วกบั อะไร มี แนวคิดอยางไร ตัวละครมีลักษณะนิสัยอยางไร สนุ ทรยี ภาพแหง บทรอ ยกรองเปน อยา งไร เชน การใชถ อ ยคาํ เหมาะสม มคี วามไพเราะ และสรา งมโนภาพแจม ชดั มากนอ ยเพยี งใด เปน ตน ในการอา นวรรณคดีประเภทรอ ยกรองจะไดรับรสเต็มที่ บางครง้ั ผูอา นจะตอ งอา นออกเสยี ง อยา งชา ๆ หากเปนบทรอ ยกรองและอา นเปนทํานองเสนาะดว ยแลว จะทาํ ใหผอู า นไดร บั รสแหง ถอยคํา ทําใหเ กดิ จนิ ตภาพไดรับความไพเราะแหง เสยี งไปดว ย

การอา น ๕๔ หนังสอื เรียนสาระความรพู น้ื ฐาน ในการวเิ คราะหว จิ ารณว รรณคดนี น้ั ตอ งฝก ตคี วามหมายของบทรอ ยกรอง ในชน้ั แรก จะตองศึกษาตัวอยางการวิเคราะหวิจารณจากการตีความหรืออานจากหนังสือท่ีวิเคราะห วจิ ารณแ ละตคี วามวรรณคดี จากนนั้ จงึ ตอ งฝก วเิ คราะหว จิ ารณ ฝก พจิ ารณาอยา งรอบคอบ การตีความแนวคิดในเรื่องวรรณคดีนั้นไมจําเปนตองเหมือนกัน ขึ้นอยูกับการมองและ ประสบการณข องผตู ีความ ตัวอยางการวิเคราะหว รรณคดี รา ยยาวมหาเวสสันดรชาดก มหาเวสสนั ดรชาดกเปน ชาตหิ นง่ึ ของพระโพธสิ ตั วก อ นทจ่ี ะเสวยพระชาตเิ ปน พทุ ธองค เนอ้ื ความโดยยอ มดี งั นี้ ครั้งหนึ่งกษัตริยแหงกรุงสีวีราษฎรทรงพระนามวา พระเจาสญชัย มีพระมเหสี ทรงพระนาม พระนางผสุ ดแี ละพระราชโอรสองคหนึง่ ทรงพระนามวา เวสสันดร ๓บทที่ พระเวสสันดรมีพระทัยฝกใฝการทําทานมาแตยังทรงพระเยาว เมื่อมีพระชนมายุ พอสมควรทจ่ี ะอภเิ ษกสมรสไดก ท็ รงอภเิ ษกสมรสกบั พระนางมทั รี พระเวสสนั ดรทรงบาํ เพญ็ ทานบารมที กุ วนั มพี ราหมณจ ากเมอื งกลงิ คราษฎรแ ปดคนไดม าขอชา งปจ จยั นาคซง่ึ เปน ชา ง คบู า นคเู มอื ง พระเวสสนั ดรไดป ระทานชา งแกพ ราหมณเ พราะทรงทราบวา เมอื งกลงิ คราษฎร เกดิ ทุพภิกขภยั ทําใหบ รรดาชาวเมืองสีวีราษฎรโกรธแคนขับไลพระองคอ อกจากเมือง พระเวสสนั ดรไดเ สดจ็ ออกจากเมอื งพรอ มดว ยพระนางมทั รพี ระโอรสและธดิ า ตลอดทาง ท่ีเสด็จผานไดบริจาคของตางๆ แกผูที่มาขอจนหมดส้ิน แลวทรงพระดําเนินโดยพระบาท จนถงึ เขาวงกต ประทับอยู ณ ท่นี นั้ ทรงผนวชเปน ษี พระนางมัทรีก็ทรงรักษาศลี กลาวถึงพราหมณชูชกไดภริยาสาวสวยคนหนึ่งมีชื่ออมิตตาดา นางไดยุใหชูชก ไปขอสองกุมารจากพระเวสสนั ดร ชชู กกเ็ ดนิ ทางไปยงั เขาวงกตไดพ บพระเวสสนั ดรพระองค ไดประทานสองกุมารใหแกชูชก ชูชกฉุดกระชากลากสองกุมารไปจนพนประตูปา สวน นางมัทรีเสด็จออกไปหาอาหารไปประสบลางรายตางๆ ทําใหทรงเปนหวงพระโอรสและ พระธดิ าจงึ เสดจ็ กลบั อาศรม พอทราบความจรงิ เรอ่ื งพระโอรสและธดิ ากท็ รงอนโุ มทนาดวย ฝา ยชชู กพาสองกมุ ารหลงเขา ไปในเมอื งสวี รี าษฎร พระเจา สญชยั ทอดพระเนตรแลว ทรงทราบวาพระกุมารนนั้ คอื พระนัดดากท็ รงไถตวั สองกุมาร สวนชชู กน้นั กินอาหารมาก จนทองแตกตาย พระเจาสหญชัยและพระนางผสุดีใหสองกุมารพาไปยังอาศรมเพ่ือรับ พระเวสสนั ดรและพระนางมทั รกี ลบั เมอื ง เมอื่ ทง้ั หกกษตั รยิ พ บกนั กถ็ งึ แกว สิ ญั ญภี าพ (สลบ) ไปทุกองค เทวดาจึงบันดาลใหเกิดฝนโบกขรพรรษตกลงมาใหชุมช่ืน ท้ังหกองคจึงฟน คืนชีวติ และเสดจ็ กลับพระนคร

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย>> ๕๕ ตัวอยางการพิจารณาคณุ คาวรรณคดี ๓บทที่ การวจิ ารณว รรณคดที ก่ี ลา วมาแลว จะพจิ ารณาตง้ั แตป ระวตั คิ วามเปน มา ประวตั ิ การ อาน ผูแตง ลักษณะคําประพันธ เร่ืองยอ ในการวิเคราะหคุณคาวรรณคดีนั้นจะตองพิจารณา การเขยี น ลักษณะการเขียน สาํ นวนภาษาทใี่ ช แมกระทัง่ คติเตือนใจ คําคม พฤตกิ รรมและ นิสัยของตัวละครในวรรณคดีเร่ืองน้ันๆ ก็เปนองคประกอบสําคัญท่ีสงผลใหวรรณคดีเรื่อง นัน้ มคี ุณคา ซ่ึงจะนําเสนอตวั อยางวรรณคดี รา ยยาวมหาเวสสนั ดรชาดกกณั ฑ ทานกัณฑ และวรรณคดีสามคั คีเภทคําฉันท ดงั นี้ ๑. ทานกัณฑ ผูแ ตง “สํานกั วดั ถนน เนอ้ื เรือ่ งกลา วถึงกอ นทีพ่ ระเวสสันดรจะเสดจ็ ออกไปอยูป า ไดทรงทาํ ทานครง้ั ย่ิงใหญเ รยี กวา สตั ตสดกมหาทาน แลวทลู ลาพระเจา สญชยั และพระนางผสุ ดี รงุ ขน้ึ พระเวสสนั ดรใหเ จา หนา ทเ่ี บกิ เงนิ ทองบรรทกุ รถทรง เสดจ็ ออกจาก เมอื งพรอ มพระนางมทั รแี ละสองกมุ าร ขณะเสดจ็ ทรงโปรยเงินทองเหลานั้นเปนทาน กอน จะถึงปามพี ราหมณม าทลู ขอรถทรงบรจิ าคให พระเวสสันดรทรงอมุ พระชาลี พระนางมทั รี ทรงอมุ พระกณั หา เสด็จมุงสปู าดว ยพระบาท” พินจิ ตัวละครในกณั ฑท านกณั ฑ ซ่งึ จะพินิจเปนตัวอยา งเพยี ง ๑ ตวั เทา น้ัน คือ พระเวสสนั ดรเพราะถือวา เปน ตวั เอกของเรื่อง พระเวสสันดรคือ พระโพธิสตั วช าติสุดทา ย กอ นจะมาเปนพระพทุ ธเจา พฤติกรรมของพระองคจงึ เปนแนวทีเ่ หนือบคุ คลธรรมดา ซึ่ง บคุ คลธรรมดายากที่จะปฏบิ ัตไิ ดดงั พระองค อาทิ ๑.๑ ใฝใ จทจ่ี ะทาํ ทาน ซงึ่ เปน ลกั ษณะนสิ ยั ทม่ี มี าแตย งั ทรงพระเยาว ครงั้ เสดจ็ ขน้ึ ครองราชยก ท็ รงบรจิ าคทานทกุ วนั เปน ประจาํ แมช า งปจ จยั นาค ซง่ึ เปน ชา งคบู า นคเู มอื ง กป็ ระทานใหแ กผ ทู เี่ ดอื นรอ นจนเปน เหตใุ หถ กู เนรเทศ กอ นออกจากเมอื งยงั ไดบ รจิ าคทาน อนั ยง่ิ ใหญท เี่ รยี กวา สตั ตสดกมหาทาน ดงั ขอ ความ “พระพกั ตรเ ธอผอ งแผว เพอ่ื จะบาํ เพญ็ พระโพธิญาณเสดจ็ ออกยังโรงทานทอ งสนาม...เธอกใ็ หพ ระราชทานส้นิ ทุกประการ ประจง จัดสตั ตสดกมหาทาน เปนตน วา คชสารเจด็ รอ ย...ใหจัดโคนมนบั รอยมิไดขาด ทัง้ ทาสทาสี ก็ส้ินเสร็จ...เธอหยิบยกสัตตสดกมหาทานแลว พระทัยทาวเธอผองแผวชื่นบานตอ ทานบารม.ี ..” นอกจากนพ้ี ระเวสสนั ดรไดท รงบาํ เพญ็ ทานอนั ยง่ิ ใหญ คอื บตุ รทานและประทาน พระชายาใหแ กพ ราหมณ (พระอนิ ทร ปลอมมา) การใหท านทงั้ สองครงั้ นเี้ ปน ยอดแหง ทานหา มีผใู ดกระทําไดเ ชนพระองค ๑.๒ ทรงม่ันในอุเบกขา ทรงมีพระทัยท่ีเด็ดเดี่ยวมั่นคงไมหว่ันไหวตอการ กระทาํ ใดๆ ทีจ่ ะทําใหพ ระองคท รงเกิดกิเลส ๑.๓ ทรงเปนผูรอบคอบ เหน็ ไดจ ากการทํากาํ หนดคาตัวสองกุมาร ซ่งึ เปน พระโอรสและพระธดิ าทีพ่ ระองคประทานแกชูชก เพื่อมิใหสองกมุ ารตอ งไรร ับความลําบาก และไดรบั ความเสื่อมเสีย คุณคาของกัณฑทานกณั ฑ ๑. คณุ คาดานวรรณศิลป (ความงามทางภาษา) ทานกณั ฑนี้ดเี ดนในเชงิ พรรณนาโวหาร มกี ารใชโวหารทีไ่ พเราะและทําใหเกดิ จนิ ตภาพแก

การอา น ๕๖ หนงั สอื เรียนสาระความรพู ื้นฐาน ผูอาน เชน ตอนทพ่ี ระนางผุสดีพูดกับพระเวสสันดรใชถ อยคาํ ทีอ่ านแลวซาบซึง้ กินใจ “วาโอพอฉัตรพิชัยเชตเวสสันดรของแมเอย ต้ังแตนี้พระชนนีจะเสวยพระอัสสุชนธารา แมไปทลู พระบดิ าเธอกไ็ มโ ปรด แมว อนขอโทษเธอก็ไมใ ห. ..พระลกู เอย ...แตน ้จี ะชมุ ชื่นไป ดวยนาํ้ คา งในกลางปา พอจะเสวยแตม ูลผลาตา งเคร่ืองสาธุโภชนทกุ เชาค่าํ ถึงขมขืน่ กจ็ ะ กลืนกลํ้าจาํ ใจเสวย...” ๒. คณุ คา ดานสงั คม ๒.๑ ดานการปกครอง ในเรื่องพระเวสสันดรจะเห็นวากษัตริยทรงฟงเสียง ประชาชนเมอ่ื ประชาชนลงมตใิ หเ นรเทศพระเวสสนั ดร เพราะเจา สญชยั กย็ อมเนรเทศแสดง ใหเหน็ ถึงความเปน ประชาธิปไตย ๒.๒ สภาพสงั คมทไ่ี มย อมรบั หญงิ มา ย หญงิ ใดเปน มา ยกจ็ ะถกู ดหู มน่ิ เหยยี ดหยาม จากสังคมและไมมีใครอยากไดเปน คคู รอง ๓. ดา นคานยิ ม ๓.๑ คานิยมเก่ียวกับการทํางาน โดยการทําทานเปนการเสียสละเพ่ือเพื่อน ๓บทที่ มนุษยแ ละหวงั ในผลบุญนน้ั จะสงใหตนสบายในชาติตอไป ความคิดนย้ี ังฝงอยใู นใจคนไทย มาทกุ สมยั จงึ นิยมทาํ บุญบริจาคทาน ๓.๒ ความเชอ่ื เกย่ี วกบั เรอ่ื งชา งเผอื ก ชา งเผอื กถอื วา เปน ชา งคบู ารมพี ระมหากษตั รยิ  และความเช่อื นนั้ ยังปรากฏมาจนถึงปจ จบุ ันนี้ ๔. ดา นความรู ใหค วามรเู กย่ี วกบั การสตั ตสดกมหาทาน ซงึ่ ในสมยั อยธุ ยากป็ รากฏการทาํ ทาน ลักษณะนี้ในสมัยพระเจาปราสาททองและประเทศท่ีเปนเมืองข้ึนประเทศอ่ืนตองสงเครื่อง บรรณาการมาถวาย เร่ืองท่ี ๕ หลักการวจิ ารณว รรณกรรม เม่ือกลาวถงึ วรรณกรรมยอมเปนทเี่ ขาใจกันทวั่ ไปวา หมายถงึ งานเขยี นดานตางๆ ในรูปของบทละคร สารคดี เรอ่ื งส้ัน นวนยิ าย และกวนี พิ นธซ ึง่ มีมาต้งั แตโ บราณแลวท้ัง ทเ่ี ปนรอ ยแกวและรอ ยกรอง ลกั ษณะของวรรณกรรม ๑. วรรณกรรมเปน งานประพนั ธท แี่ สดงความรสู กึ นกึ คดิ โดยทว่ั ไปมนษุ ยจ ะพดู หรอื เขียนแลวจะสงความรูสึกนึกคิด อยางใดอยางหน่ึง เชน ฝนตก ตนไมสีเขียว ความรูสึก จะสัมผัสไดทางกายและใจ เชน รสู ึกหนาว รสู ึกรอน เปนตน สว นความคิดคือส่ิงท่เี กิดจาก ใชสตปิ ญญาใครค รวญเก่ยี วกับสิ่งใดสงิ่ หน่ึงมากระทบอารมณ ๒. วรรณกรรมเปน งานประพนั ธท เ่ี กดิ จากจนิ ตนาการ เปน การสรา งภาพขน้ึ ในจติ ใจ จากสงิ่ ทเ่ี คยพบเคยเหน็ ในชวี ติ สง่ิ ทสี่ รา งสรรคข น้ึ มาจากจนิ ตนาการออกจะมเี คา ความจรงิ อยบู า ง

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๕๗ ๓. วรรณกรรมเปนงานประพนั ธใชภาษาวรรณศิลป เชน คําวา ใจกวา งเหมอื นแมน้ํา ๓บทท่ี หรือ หิมะขาวเหมือนสําลี เปน ตน การ อาน ประเภทของวรรณกรรม ในปจ จบุ นั วรรณกรรมแบง ประเภทโดยดจู ากรปู แบบการแตง และการแบง ตามเนอ้ื หา ออกเปน ๔ ประเภท คอื ๑. ประเภทรอ ยแกว คอื วรรณกรรมทไี่ มม ลี กั ษณะบงั คบั ไมบ งั คบั จาํ นวนคาํ สมั ผสั หรือเสียงหนักเบาวรรณกรรมที่แตงดวยรอยแกว ไดแก นิทาน นิยาย นวนิยาย เร่ืองส้ัน สารคดี บทความ ขาว ๒. ประเภทรอยกรอง คือ วรรณกรรมที่มีลักษณะบังคับในการแตง ซึ่งเรียกวา ฉันทลักษณ เชน โคลง ฉันท กาพย กลอน ราย ลิลิต วรรณกรรมท่ีแตงดวยคําประเภท รอ ยกรอง ไดแก บทละคร นยิ าย บทพรรณนา บทสดุดี บทอาเศียรวาท ๓. ประเภทสารคดี คอื วรรณกรรมท่มี ีเนือ้ หาสาระใหความรู ความคิดและอาจให ความบันเทิงดวย เชน สารคดีทองเท่ยี ว ชีวประวัติ บันทกึ จดหมายเหตุ หนังสอื คติธรรม บทความ เปน ตน ๔. ประเภทบนั เทงิ คดี คอื วรรณกรรมทแี่ ตง ขนึ้ โดยอาศยั เคา ความจรงิ ของชวี ติ หรอื จินตนาการ โดยมุงใหความบันเทิงแกผูอานเปนลําดับ ไดแก เรื่องสั้น นิทาน นวนิยาย บทละครพูด เปนตน วรรณกรรมท่ีไดรบั การยกยอง ในการอา นหนงั สือแตล ะเลม โดยเฉพาะหนังสือประเภทวรรณคดี ผอู า นยอ มไดร บั ประสบการณท างอารมณบาง ไดร บั คุณคา ทางปญ ญาบา ง หรืออาจไดร ับทง้ั สองประการบา ง สว นวรรณกรรมบางเรอ่ื งแมม ไิ ดเ ปน วรรณคดกี อ็ าจใหท ง้ั ประสบการณท างอารมณแ ละใหค ณุ คา ทางปญญา ทั้งนี้ขึ้นอยูกับผูอานวาจะสามารถเขาถึงวรรณกรรมนั้นไดพียงไร วรรณกรรม บางเรือ่ งแตงไดด ีจนไดร บั การยกยอง ซึ่งมีลกั ษณะดังน้ี ลักษณะดีเดนของวรรณกรรมท่ีไดร ับการยกยอ ง แตงได ถูกตอ งตาม ภาพพจน สะเทือน สนุกสนาน เกดิ สติ สง เสริมศลี ไพเราะ หลักเกณฑ ชัดเจน อารมณ เพลดิ เพลิน ปญ ญา ธรรม งานประพนั ธท งั้ ปวงยอ มแฝงไวซ ง่ึ แนวคดิ และคา นยิ มบางประการ อนั จะกอ ใหเ กดิ ความงอกงามทางสติปญญาและพัฒนาการสมรรถภาพการพิจารณาความประณีตความ ละเอียดออนทางภาษาไดอยางดีย่ิง แนวคิดที่ปรากฏในวรรณกรรมนั้น อาจหมายถึง ความคดิ สาํ คญั ของเรือ่ งหรอื อาจเปนความคิดอน่ื ๆ สอดแทรกอยใู นเร่อื งก็ได

๕๘ หนังสือเรียนสาระความรูพ้นื ฐาน ยกตัวอยางนิทานเรื่องปลาปูทองใหแนวคิดวาความอิจฉาริษยา ของแมเลี้ยงเปน สาเหตุใหลูกเลีย้ งถกู ทําทารุณกรรมอยางแสนสาหสั บทรอ ยกรองเรอ่ื ง นาํ้ ตา ใหแ นวคดิ สาํ คญั วา นาํ้ ตาเปน เพอ่ื นของมนษุ ยท ง้ั ในยามทกุ ข และยามสุข สวนคานิยมจากวรรณกรรมน้ัน หมายถึงความรูสึก ความคิด หรือความเชื่อของ มนษุ ย รวมถงึ ความเชอื่ มนั่ การยดึ ถอื ปฏบิ ตั ใิ นเรอ่ื งตา งๆ ในการดาํ เนนิ ชวี ติ คา นยิ มจงึ เปน ตวั กาํ หนดพฤตกิ รรมของมนษุ ยใ นการเลอื กกระทาํ หรอื เวน กระทาํ สงิ่ ใดสง่ิ หนง่ึ ซง่ึ ถอื วา ทาํ หรอื คดิ เชน ตามกาลเวลา ยกตวั อยา งเชน คา นยิ มเรอื่ งการมคี คู รอง ดงั คาํ กลอนตอนหนง่ึ จาก เร่ืองเสภาขุนชางขุนแผน ตอนที่นางพิมพิลาไลยยังเปนสาวไดพูดกับนางสานทองผูเปน พีเ่ ลีย่ งวา ธรรมดาเกิดเปน สตรี ชว่ั ดคี งไดค มู าสสู อง มารดายอ มอตุ สาหประดับประคอง หมายปองวา จะปลูกใหเปน เรือน อนั หน่ึงเราเขาก็วาเปน ผดู ี ม่งั มแี มมใิ หล ูกอายเพอ่ื น ๓บทท่ี จากคําประพันธนี้ สะทอนใหเห็นคานิยมของสตรีสมัยกอนวา เปนผูหญิงตองรัก การอา น นวลสงวนตวั อยูในโอวาทของมารดา เมื่อจะมีคคู วรใหม ารดาตกแตง ใหไมช ิงสกุ กอนหาม สรปุ วรรณกรรมทงั้ ปวงยอมแฝงไวซึ่งแนวคดิ และคานิยมบางประการ อนั จะกอ ใหเกิดความ งอกงามทางสติปญญา และพัฒนาสมรรถภาพการพิจารณาความละเอียดออนทางภาษา ลักษณะการใชถ อยคาํ ภาษาทดี่ ใี นวรรณกรรม วรรณกรรมที่ดียอมมีความประณีตในการใชภาษา อันจะทําใหผูอานพัฒนา สมรรถภาพในการพจิ ารณาความประณีต ละเอียดออ นของภาษาไดดขี ้นึ วรรณกรรมท่ีดีเปนศิลปะแขนงที่อาศัยภาษาเปนสื่อถายทอดความไพเราะความ ประทับใจหรอื อารมณความรูสกึ ซ่ึงมีหลกั พจิ ารณา ๓ ประการใหญๆ ดังน้ี ๑. การใชถ อยคาํ เสยี ง ความหมาย การเลอื กใชถ อ ยคาํ ชดั เจน ตรงตามความหมาย มเี สยี งไพเราะ ๒. การเรยี บเรยี งถอ ยคาํ การเรยี บเรยี งถอ ยคาํ ใหอ ยตู าํ แหนง ทถ่ี กู ตอ งถกู แบบแผน ของภาษายอมทําใหภาษามีความไพเราะมีความชัดเจน ทําใหผูรับสารเขาใจความคิดของ ผสู อ่ื สารไดถกู ตอ ง ๓. ศลิ ปะการประพนั ธ การมีศลิ ปะในการประพนั ธ หมายความวาผแู ตง ตอ งรจู กั เลอื กใชถ อ ยคาํ ทเ่ี หมาะสมเพอ่ื จะทาํ ใหเ กดิ ความไพเราะทางภาษา การใชก วโี วหาร หรอื สาํ นวน โวหารจะชว ยใหผูอ านมองเห็นภาพชัดเจน และเกิดความไพเราะทางภาษามากขนึ้ ตอไปน้ี จะกลา วถึงศิลปะการประพันธพ อสังเขป ๓.๑ ไวพจน หมายถึง การใชค าํ ท่ีมีความหมายอยางเดยี วกัน ซง่ึ ตองพิถพี ถิ ัน เลือกใชใ หเ หมาะสมกับเนอื้ หา เชน

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๕๙ พอสบเนตรวนดิ ามารศรี แรงฤดดี าลเลหเ สนห า ดงั ตองศรซา นพษิ ดว ยฤทธิ์ยา เขา ตรงึ ตราตรอมตรมระทมทรวง ตะลึงเล็งเพง แลชะแงพกั ตร จนลงลักษณหลกี ไปควรโลลว ง ใหเ สียวปลาบวาบไหวใจระลวง ปะหนึ่งดวงจติ ดับเพราะลับนาง (จากคาํ ประพันธบางเร่อื ง ของพระยาอปุ กติ ศิลปสาร) คาํ ทม่ี คี วามหมายวา ผหู ญงิ ในทน่ี ม้ี ี ๔ คาํ คอื วนดิ า มารศรี นงลกั ษณ บางกวสี ามารถ เลอื กใชไ ดเ หมาะสมกบั เน้อื ความในเรอ่ื ง ๓.๒ การใชคําเลียนเสียงธรรมชาติและเสียงตางๆการนําเสียงที่ไดยินจา กะรรมชาติมารอยกรองพรรณนาใหเกิดความรูสึกเหมือนไดยินภาพทําใหเกิดความไพเราะ นา ฟงและสะเทือนอารมณ เชน ครืนครืนใชฟา รอง เรียมครวญ หง่ึ หง่ึ ใชล มหวน พใ่ี ห ฝนตกใชฝ นนวล พที่ อด ใจนา ๓บทที่ รอนใชร อนไฟไหม ท่รี อ นกลกาม (ตํานานศรปี ราชญ ของพระยาปรยิ ัตธิ รรมธาดา) การ อาน คาํ วา “ครืนครนื ” เปนการเลียนเสยี งฟา รอ ง คาํ วา “ห่ึงห่งึ ” เปนการเลยี นเสียงลมพดั ๓.๓ การเลน คาํ หมายถงึ การนาํ คาํ พอ งรปู พอ งเสยี งมาเรยี บเรยี งหรอื รอ ยกรอง เขา ดวยกนั จะทําใหเกิดเสยี งไพเราะและเพิ่มความงดงามทางภาษาเชน ปลาสรอยลอยลองชล วายเวียนวนปนกันไป เหมือนสรอ ยทรงทรามวยั ไมเ ห็นเจาเศราบวาย คาํ วา “สรอ ย” คาํ แรกเปน ช่อี ปลา คําวา “สรอ ย” คําหลงั หมายถงึ สรอยคอ ๓.๔ การใชค าํ อพั ภาส หมายถงึ คาํ ซาํ้ ชนดิ หนงึ่ โดยใชพ ยญั ชนะซา้ํ เขา ไปขา ง หนา คาํ เชน ริก เปน ระรกิ ย้ิม เปน ยะย้ิม แยม เปน ยะแยม การใชค าํ อพั ภาสหลายๆ คาํ ในทใ่ี กลก นั ทาํ ใหแ ลเหน็ ภาพและเกดิ ความรสู กึ สะเทอื น อารมณต ามไปดว ย เชน สาดเปนไฟยะแยง แผลงเปนพิษยะยงุ พุง หอกใหญ คะควางขวาง หอกซัดคะไขว (ลิลติ ตะเลงพาย) ๓.๕ การใชโ วหารภาพพจน โวหารภาพพจน หมายถงึ ถอ ยคาํ ทเี่ รยี บเรยี งโดย ไมกลาวอยางตรงไปตรงมา ผูประพันธมีเจตนาจะใหผูอานเขาใจ และประทับใจย่ิงขึ้นกวา การชาํ คําบอกเลาธรรมดา การใชโวหารภาพพจนอาจทาํ ไดห ลายวธิ ี เชน

๖๐ หนังสอื เรยี นสาระความรูพ้ืนฐาน ๓.๕.๑ เปรียบสิ่งหน่ึงวาเหมือนอีกสิ่งหนึ่ง ในการเปรียบเทียบนี้จะมีคํา แสดงความหมายอยา งเดยี วกบั คาํ วา เหมอื น ปรากฏอยดู ว ย ไดแ กค าํ วา เปรยี บเหมอื น เสมอื น ดจุ ประดจุ ดุจดงั ราวเพียง เชน คุณแมหนาหนักเพีย้ ง พสุธา (เพีย้ ง-โทโทษ มาจากคําวาเพียง) คุณบิดรดุจอา กาศกวา ง ๓.๕.๒ เปรียบส่ิงหนึ่งเปนอีกส่ิงหนึ่ง บางตําราเรียกวาอุปลักษณ เชน พอ แมคือ รมโพธ์ิ รม ไทร ของลกู ราชาธิราชนอม ใจสัตย อาํ มาตยเ ปนบรรทัด ถอ งแท ๓.๕.๓ สมมุติส่ิงตางๆ ใหมีกิริยาอาการเหมือนมนุษย หรือท่ีเรียกวา บุคลาธิษฐาน เชน น้าํ เซาะหินรินรินหลากไหล ไมห ลับเลยชั่วฟา ดินสลาย ๓บทท่ี ๓.๕.๔ การใชคําสัญลักษณหรือส่ิงแทนสัญลักษณ หมายถึง สิ่งหน่ึงใช แทนอีกสง่ิ หนึ่ง เชน แมนเปน บวั ตัวพ่ีเปนภมุ รา เชยผกาโกสุมประทุมทอง การอา น ๓.๖ การกลา วเกนิ จรงิ หรอื ทเ่ี รยี กวา อติพจน (อธิพจน) การกลาวเกนิ จริงน้ี ปรากฏอยใู นชวี ติ ตามปกติ เชน เมอ่ื เราตอ งการจะเนน ความรสู กึ บางอยา ง เชน กลา ว “เหนอ่ื ย สายตวั จะขาด” หรือ “รอนแทบสกุ ” การกลา วเกนิ จริง ทาํ ใหเกดิ ความแปลกและเรยี กรอ ง ความสนใจไดดี ๓.๗ การเลนเสียงวรรณยุกต กวีใชคําที่ประกบดวยสระ พยัญชนะ และตัว สะกดอยา งเดยี วกันตา งกันแตวรรณยกุ ต โดยนํามาเรียงไวใ นท่ีใกลกันทําใหเ กดิ เสยี งไพเราะ ดจุ เสียงดนตรี เชน “สละสละสมร เสมอชือ่ ไมน า นึกระกาํ นามไม แมนแมน ทรวงเรียม” หรอื “จะจบั จองจอ งสงิ่ ใดนัน้ ดสู าํ คญั คัน่ คน้ั อยางงนั ฉงน อยาลามลวงลว งดแู ลศกล คอ ยแคะคนขน คนใหค วรการ” ๓.๘ สมั ผสั อกั ษร กวจี ะใชค าํ ทม่ี เี สยี งพยญั ชนะเดยี วกนั เชน โคลงกลบอกั ษรลว น ชายชาญชยั ชาตเิ ชื้อ เชงิ ชาญ สเู ศิกสดุ เศกิ สาร สงสรอ ง ราวรามรทุ รแรงราญ รอนราพณ เกริกเกียรติไกรกกึ กอง กอกูกรงุ ไกร (พระราชนิพนธพ ระบาทสมเดจ็ พระมงกุฎเกลา เจา อยูหวั )

รายวิชาภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๖๑ ๓.๙ สมั ผัสสระ กวีจะใชคําทม่ี ีเสียงสระคลองจองกนั เชน ๓บทท่ี เขาทางตรอกออกทางประตู คางคกขึ้นวอแมงปอใสตุงติง้ การ อาน น้าํ รอนปลาเปนนํ้าเย็นปลาตาย เพื่อนกินหางา ยเพอ่ื นตายหายาก ๓.๑๐ การใชค ําปฎพิ ฤกษ หมายถึง ความขัดแยง ทีก่ วีนํามากลา วคกู ันเพอ่ื แสดง คุณสมบตั ิ ๒ อยางทีแ่ ยงกัน อนั อยใู นส่ิงเดยี วกัน เชน ความหวานช่ืนในความขมขนื่ ความ เงยี บเหงาในความวนุ วาย กิจกรรม กจิ กรรมท่ี ๑ ใหผูเรยี นตอบคําถาม และรว มกิจกรรมตอไปนี้ ๑. วรรณคดี คอื อะไร ๒. วรรณคดีกับวรรณกรรมแตกตางกันอยา งไร ๓. ใหผ เู รยี นรวมรวมรายชอื่ หนงั สอื ทเ่ี ปน วรรณคดแี ละวรรณกรรมประเภทละ ๓ เลม ๔. ใหส รปุ คุณคาของวรรณคดีและวรรณกรรมทรี่ วบรวมมาไดจากขอ ๓ เรือ่ งท่ี ๖ ภาษาถิ่น ความหมายของภาษาถิน่ ภาษาถน่ิ หมายถึง ภาษาท่ีใชสอ่ื ความหมายตามทองถน่ิ ตางๆ ซง่ึ จะแตกตางกัน ในถอ ยคาํ สาํ เนียงแตกส็ ามารถจะติดตอ สือ่ สารกนั ได และถือวา เปนภาษาเดียวกัน เพียงแต แตกตา งกันตามทองถิ่นเทา น้นั ภาษาถิ่น บางท่ีมักจะเรียกกันวา ภาษาพื้นเมืองทั้งน้ีเพราะไมไดใชเปนภาษา มาตรฐานหรือภาษากลางของประเทศ สาเหตุทท่ี าํ ใหเกดิ ภาษาถ่ิน ภาษาถน่ิ เกดิ จากสาเหตกุ ารยา ยถนิ่ ฐาน เมอ่ื กลมุ ชนทใ่ี ชภ าษาเดยี วกนั ยา ยถน่ิ ฐาน ไปตง้ั แหลง ใหม เนอ่ื งจากเกดิ ภยั ธรรมชาติ มกี ารรกุ รานของศตั รู เมอ่ื แยกยา ยไปอยคู นละถน่ิ นานาๆ ภาษาที่ใชจะคอยเปลย่ี นแปลงไปเชน เสยี งเปลี่ยนไป คาํ และความหมายเปลี่ยนไป ทําใหเ กดิ ภาษาถนิ่ ขึน้

การอา น ๖๒ หนังสือเรียนสาระความรูพื้นฐาน คุณคาและความสาํ คญั ของภาษาถ่ิน ๑. ภาษาถิ่นเปนวัฒนธรรมทางภาษาและเปน เอกลกั ษณของแตล ะทอ งถนิ่ ๒. ภาษาถนิ่ เปน สญั ลกั ษณท ใี่ ชส อ่ื สารทาํ ความเขา ใจและแสดงความเปน ญาติ เปน พวกเดียวกนั ของเจา ของภาษา ๓. ภาษาถิ่นตนกําเนิดและเปนสวนหนึ่งของภาษาไทยและวรรณคดีไทย การ ศึกษาภาษาถิ่นจะชวยใหก ารส่อื สารและการศึกษาวรรณคดไี ดเ ขา ใจลกึ ซงึ่ ยิง่ ขึ้น ๔. การศึกษาและการใชภาษาถิ่น จะชวยใหการสื่อสารไดมีประสิทธิภาพและสราง ความเปนหนึ่งของคนในชาติ ลักษณะของภาษาถิน่ ๑. มกี ารออกเสยี งตา งๆ ถนิ่ เพราะสภาพทางภมู ศิ าสตร ความหา งไกลขาดการตดิ ตอสอื่ สารกันเปน เวลานานมากๆยอมทําใหออกเสียงตางกันไป ๒. การผสมกนั ทางเชอื้ ชาตเิ พราะอยใู กลเ คยี งกนั ทาํ ใหม ภี าษาอน่ื มาปน เชน ภาษา ๓ อีสาน มีภาษากลางและเขมรมาปนเพราะมีเขตแดนใกลกันทําใหภาษาเปล่ียนไปจากภาษา บทที่ กลาง ๓. การถา ยทอดทางวฒั นธรรมและเทคโนโลยซี งึ่ กนั และกนั ทาํ ใหภ าษาเปลย่ี นจาก ภาษากลาง ๔. หนวยเสียงของภาษาถ่ินมีสวนคลายกันและแตกตางกัน หนวยเสียงของภาษา กลางมี ๒๑ เสียง ภาษาถิ่นมีหนว ยเสียงตรงกันเพียง ๑๗ เสยี ง นอกนน้ั แจกตางกัน เชน ภาษาถ่ินเหนือและอีสานไมมีหนวยเสียง ช และ ร ภาษาถ่ินใตไมมีหนวยเสียง ง และ ร เปนตน ๕. หนวยเสียงวรรณยุกตในภาษาถน่ิ แตกตา งกันไป ภาคใตมเี สยี งวรรณยุกต ๗ เสียง ภาคเหนือและอีสานมเี สยี งวรรณยกุ ต ๖ เสยี ง ตวั อยางการกลายเสยี งวรรณยุกต มา (กลาง) ภาคใตอ อกเสยี งเปน หมา ขา ว (กลาง) ภาคอีสานออกเสียงเปน ขาว ชา ง (กลาง) ภาคเหนือออกเสียงเปน จาง ๖. การกลายเสยี งพยญั ชนะในภาษาถน่ิ เหนอื ใต อสี าน นน้ั มสี ว นแตกตา งกนั หลาย ลักษณะ เชน ๖.๑ ภาษาไทยเหนอื จะมคี า ทก่ี ลายเสยี งพยญั ชนะจากภาษาไทยกลางอยหู ลายตวั ภาษาไทยกลางเปน ช ไทยเหนอื จะเปน จ เชน ชา งเปนจาง ฉะนั้นเปน จะอัน้ ใชเ ปน ไจ ภาษาไทยกลางใช ร ไทยเหนอื จะเปน ฮ เปน รกั เปน ฮกั รอ งเปน ฮอ ง โรงเรยี นเปน โฮงเฮยี น ภาษาไทยกลางเปน คิดเปนกด้ึ คิ้วเปน กว๊ิ ภาษากลางใช ท ภาษาไทยเหนือใช ต เชน ทาน เปน ตาน ทานเปน ตาน และภาษาไทยเหนอื นอกจากจะใชพยญั ชนะตา งกนั แลว ยงั ไมคอ ยมี ตัวควบกล้าํ เชน ขกี้ ลาก เปน ขข้ี าด โกรธ เปน โขด นอกจากนี้จะมีคาํ วา โปรด ไทยเหนือ โปด ใคร เปน ไผ เปน ตน

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๖๓ ๖.๒ ภาษาไทยอสี านกม็ กี ลายเสยี งหรอื มหี นว ยเสยี งตา งกบั ภาษาไทยกลางหลาย ๓บทที่ ตัว ตวั อยา ง ช ใช ซ แทนเสียง ร ใช ฮ แทนเสียง ญ และ ย จะออกเสยี งนาสิก แทนภาษา ไทยกลาง ชา ง ไทยอสี านเปน ซาง เรา เปน เฮา เลือด เปน เฮอื ด หญงิ เปน ญิง (นาสิก) การ อาน ใหญ เปน ใญ ภาษาไทยอีสานจะไมมีคําควบกล้ําคลายเหนือ เชน กลวย เปน กวย ปลา เปน ปา ของ เปน ขอ เปรต เปน เผด และภาษาไทยอีสานมีการสลบั รบั เสียงดว ย เชน ตะกรอ เปน กะตอ ตะกรา เปน กะตา ตะกรดุ เปน กะตุด เปน ตน ๖.๓ ภาษาไทยใตก็มีการกลายเสียงพยัญชนะจากภาษาไทยกลางเหมือนกัน ภาษาไทยกลางเปน ง ภาษาไทยใตจะเปน ฮ เสียง ฐ จะเปน ล (บางจังหวัด) และญ จะออก เสยี งนาสกิ ตวั อยา ง ภาษาไทยกลาง คาํ วา เงนิ ภาษาไทยใต เปน เฮงิ งาน เปน ฮาน รกั เปนหลัก เปนตน นอกจากนพ้ี ยัญชนะและคําอน่ื ทีภ่ าษาไทยกลาง ๗. ภาษาถ่นิ เหนอื ใตแ ละอสี านมกี ารกลายเปน เสยี งจากภาษาไทยกลางหนว ยเสยี ง ๗.๑ ภาษาไทยเหนือจะกลายเสียงสระ อิ เปน อึ เชน คิดเปน ก้ดึ สระอเึ ปนสระ เออ เชน ถงึ เปน เถงิ สระอะ เปน สระอา เชน มะปราง เปน หมา ผาง มะละกอ เปน หมาก กว ยเตด็ สระเอ เปนสระแอ เชน เอวเปน สระแอว เปน ตน ๗.๒ ภาษาไทยอสี านมกี ารกลายเสยี งสระเชน สระเออื เปน เอยี เชน เน้ือเปน เนี้ย สระอวั เปน สระสระโอ เชน ววั เปน โง ตวั เปน โต สระอึ เปนสระเออ เชน ครง่ึ เปน เค่งิ สระอา เปน สระอัว เชน ขวา เปน ขวั เปนตน ๗.๓ ภาษาไทยอีสานมีการกลายเสยี สระ เชน ภาษาไทยกลางใช สระ อิ อี ภาษา ถน่ิ ใตใ ช สระเอะ เอ เชน สี่ เปน เส ซีก เปน แซก สระเอะ เอ ใชเปน สระแอะ แอ เชน เดก็ เปน แดก็ เปน ตน ๘. ความหมายของคาํ ในภาษาถนิ่ แตกตา งไปจากภาษากลาง เชน คาํ วา รกั ษา ภาษา ถิน่ ใตมีความหมายวา เลี้ยง เชน นําลงิ ไปรักษา หมายถงึ นําลงิ ไปเลี้ยง บัวลอย ภาษาถิ่น เหนือหมายถึงผกั ตบชวา แพรนม ภาษาถ่ินอสี านหมายถึงผาเช็ดหนา ภาษาถิน่ ใตเรยี ก ผา เช็ดหนาวา ผานยุ เปนตน 

๖๔ หนงั สือเรยี นสาระความรพู ื้นฐาน กิจกรรม กจิ กรรมท่ี ๒ ใหผ เู รยี นเขยี นเครอ่ื งหมาย วงกลม ลอ มรอบขอ ทถี่ กู ทส่ี ดุ เพยี งขอ เดยี ว ๑. ขอใดใหความหมายภาษาถ่นิ ไดถ กู ตอ ง ก. ภาษาตระกลู ตางๆ ข. ภาษาทีพ่ ดู กนั ในทองถิน่ นั้นๆ ค. ภาษาทีใ่ ชพ ูดกันท่ัวประเทศ ง. ภาษาของชนกลุมใหญทั่วโลก ๒. ขอ ใดเปนสาเหตสุ ําคญั ทที่ าํ ใหเกิดภาษาถิ่น ก. สภาพภูมิประเทศ ข. การยา ยถ่นิ ฐาน ค. การแลกเปลีย่ นวัฒนธรรม ง. ถกู ทกุ ขอ ๓. คําในขอใดทเี่ ปน คาํ เฉพาะของภาษาถิ่นภาคเหนอื ก. งอ ข. งอน ค. งืด ง. งบี ๔. “ฝนตกฟารอ ง พอแมเขาอยูห นกุ ” คาํ วา หนกุ เปน คาํ ในภาษาถ่ินภาคใด ๓บทที่ ก. เหนอื ข. ใต ค. อีสาน ง. กลาง การอา น ๕.ภาษาถน่ิ ใด ท่มี หี นว ยเสยี งวรรณยุกตม ากที่สดุ ก. ภาษาถนิ่ เหนอื ข. ภาษาถิ่นอสี าน ค. ภาษาถ่ินใต ง. ภาษากลาง เร่อื งที่ ๗ สาํ นวน สภุ าษติ สํานวน หมายถงึ คาํ กลา วหรือกลมุ คาํ ท่มี ีความหมายเชงิ เปรยี บเทยี บเปน เชิงให ใชค วามคดิ และตคี วามบางสาํ นวนจะบอกหรอื สอนตรงๆ บางสาํ นวนสะทอ นความคดิ ความ รูสกึ ของกลุมชนในทองถนิ่ ในอดตี ดวย สุภาษติ หมายถงึ คํากลา วทีด่ ีงามเปน ความจริง ทุกสมยั เปนคาํ สอนใหประพฤติ ปฏิบัติ ดงั ตัวอยา ง “หลาํ รอ งชกั งา ย หลําใจชกั ยาก” ความหมาย คิดจะทําอะไรตองคดิ ใครครวญใหรอบคอบกอนตัดสนิ ใจ “นอนจนหวนั แยงวาน” ความหมาย นอนต่นื สายมากจนตะวนั สอ งสวางไปท่วั บา น “พูดไป สองไพเบี้ย นงิ่ เสียตําลึงทอง”

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๖๕ ความหมายพูดไปไมมปี ระโยชนอะไร นิ่งไวดกี วา ๓บทที่ “เกลอื จ๋ิมเกลือ” การ อาน ความหมาย ไมย อมเสียเปรยี บกนั แกเ ผด็ กนั ใหสาสม “ขายผา เอาหนา รอด” ความหมาย ยอมเสยี สละของทจี่ ําเปนท่มี ีอยูเพอ่ื จะรกั ษาชือ่ เสยี งของตนไว “ฝนทงั่ ใหเปนเขม็ ” ความหมายเพยี รพยายามสุดความสามารถจนกวาจะสําเรจ็ ผล “นํ้ามาปลากินมด นาํ้ ลดมดกนิ ปลา” ความหมาย ทีใครทมี ัน เรอื่ งที่ ๘ วรรณกรรมทองถ่นิ วรรณกรรมทอ งถน่ิ หมายถงึ เรอ่ื งราวของชาวบา นทเี่ ลา สบื ตอ กนั มาหลายชวั่ อายุ คนทัง้ การพดู และการเขียนในรปู ของ คติ ความเชอื่ และประเพณี การแสดงออกในการใช ถอยคาํ ทมี่ หี ลากหลายรูปแบบ เชน นทิ านพน้ื บา น เพลงกลอมเดก็ ปริศนา คาํ ทาย ภาษติ คาํ คม บทเทศน และคาํ กลา วในพธิ ีกรรมตา งๆ ลกั ษณะของวรรณกรรมทองถิ่น ๑. วรรณกรรมทองถ่ิน โดยทั่วไปมีวัดเปนศูนยกลางเผยแพร กวีผูประพันธสวน มาก คอื พระภิกษุ และชาวบาน ๒. ภาษาทใี่ ชเ ปน ภาษาถนิ่ ใชถ อ ยคาํ สาํ นวนทอ งถนิ่ ทเี่ รยี บงา ย ชาวบา นทว่ั ไปรเู รอ่ื ง และใชฉันทลักษณท่นี ยิ มในทอ งถิ่นน้ัน เปน สําคัญ ๓. เนื้อเรื่องสวนใหญเปนเร่ืองจักรๆ วงศๆ มุงใหความบันเทิง และสอดแทรก คติธรรมทางพทุ ธศาสนา ๔. ยึดคานิยมแนวปรัชญาพุทธศาสนา เชน กฎแหงกรรม หรือธรรมะยอมชนะ อธรรม เปนตน ประเภทของวรรณกรรมทอ งถิ่น วรรณกรรมทองถน่ิ แบงไดเ ปน ๒ ประเภท คอื ๑. ประเภทมขุ ปาฐะ เปนวรรณกรรมทไ่ี มไดเขียนเปนลายลักษณ เปนวรรณกรรม ปากเปลา จะถา ยทอดโดยการบอก หรอื การเลา หรอื การรอ ง ไดแ ก บทกลอ มเดก็ นทิ านพน้ื บา น เพลงพนื้ บา น ปรศิ นาคําทาย ภาษิต สํานวนโวหาร คาํ กลา วในพธิ กี รรมตา งๆ ๒. ประเภทเขียนเปน ลายลกั ษณ ไดแ ก นิทาน คํากลอน บนั ทึกทางประวัติศาสตร ในทอ งถิ่นและตําราความรตู า งๆ

การอา น ๖๖ หนงั สอื เรียนสาระความรูพืน้ ฐาน คุณคาของวรรณกรรมทองถิ่น ๑. คุณคา ตอ การอธบิ ายความเปน มาของชมุ ชนและเผาพนั ธุ ๒. สะทอนใหเห็นโลกทัศนและคานิยมตางๆ ของแตละทองถ่ิน โดยผานทาง วรรณกรรม ๓. เปนเครื่องมืออบรมส่ังสอนจริยธรรมของคนในสังคมสามารถนําไปประยุกตใช ในสงั คมปจ จุบนั ได ๔. เปนแหลงบันทึกขอมูลเกี่ยวกับวัฒนธรรม ประเพณี และการดําเนินชีวิต ของคนในทอ งถ่นิ ๕. ใหความบันเทิงใจแกชุมชนทั้งประเภทท่ีเปนวรรณกรรมและศิลปะการแสดง พืน้ บา น เชน หมอลาํ ของภาคอสี าน การเลนเพลงเรือ เพลงเกี่ยวขา ว ของภาคกลาง การซอ การเลาคาวของภาคเหนอื การเลน เพลงบอก รองมโนราหของภาคใต เปนตน ๖. กอ ใหค วามสามัคคีในทอ งถนิ่ เกิดความรกั ถิ่นและหวงแหนมาตภุ ูมิ ๓บทที่ รปู แบบของวรรณกรรมทองถิ่น ๑. รปู แบบของวรรณกรรมทอ งถนิ่ ภาคกลาง ๑.๑ กลอนสวด หรือเรยี กวา คําพากย ไดแ ก กาพยยานี ฉบัง สุรางคนางค ๑.๒ กลอนบทละคร (นอก) ใชฉ ันทลักษณเหมือนกลอนบทละครทวั่ ไปแตไม เครงครัดจํานวนคาํ และแบบแผนมากนกั ๑.๓ กลอนนทิ าน บทประพนั ธเปนกลอนสภุ าพ (กลอนแปด) เปน รูปแบบท่ี ไดร ับความนิยมมาก ๑.๔ กลอนแหล นิยมจดจําสืบตอ กันมาหรอื ดนกลอนสด ไมนยิ มบันทึกเปน ลายลักษณ ๒. รูปแบบของวรรณกรรมทองถนิ่ ภาคอสี าน ๒.๑ โคลงสาร เปนฉันทลักษณท่ีบังคับเสียงเอกโท สวนมากใชประพันธ วรรณกรรมประเภทนิทาน นยิ าย หรือนทิ านคตธิ รรม ๒.๒ กาพยห รอื กาพยเ ซง้ิ ประพนั เปน บทสน้ั ๆ สาํ หรบั ขบั ลาํ ในพธิ ี เชน เซง้ิ บง้ั ไฟ เซ้ิงนางแมว ฯลฯ ๒.๓ รา ย (ฮาย) ลักษณะเหมือนรายยาว ใชประพันธวรรณกรรมชาดก หรือ นิทานคติธรรมทีใ่ ชเทศน เชน มหาชาติ (ฉบับอสี านเรยี กวา ลํามหาชาต)ิ ๓. รปู แบบของวรรณกรรมทองถ่นิ ภาคเหนือ ๓.๑ คาํ วธรรม ฉันทลกั ษณเ หมือนรายยาวชําสาํ หรบั เทศน นยิ มประพนั ธ วรรณกรรมประเภทนทิ านชาดกหรอื นิทานคตธิ รรม ๓.๒ คําวซอ คําประพันธที่บังคับสัมผัสระหวางวรรคและบังคับเสียงเอกโท นยิ มแตน ทิ านเปน คาํ วซอแลว นาํ มาขบั ลาํ ในทป่ี ระชมุ ชน ตามลลี าทาํ นองเสนาะของภาคเหนอื

รายวิชาภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๖๗ ๓.๓ โคลง ภาษาถน่ิ เหนอื ออกเสยี งเปน “กะลง” เปน ฉนั ทลกั ษณท เ่ี จรญิ รงุ เรอื ง ๓บทที่ ควบคูกับ “คา วธรรม” มที ัง้ กะลงสห่ี อ ง สามหอง และสองหอง (โคลงส่ี โคลงสาม และ โคลงสอง) การ อาน ๔. รูปแบบของวรรณกรรมทองถิ่นภาคใต วรรณกรรมพนื้ บา นภาคใตฉ นั ทลกั ษณร ว มกบั วรรณกรรมทอ งถน่ิ ภาคกลาง แต จากการศึกษาความนิยมเร่ืองฉันทลักษณของวรรณกรรมภาคใต พบวานิยม “กลอนสวด” (คาํ กาพย) มากทีส่ ุด วรรณกรรมลายลกั ษณภ าคใตเกนิ รอ ยละ ๘๐ ประพนั ธเปนกลอนสวด โดยเฉพาะนทิ านประโลมโลก (เร่อื งจกั รๆวงศๆ ) การวิเคราะหคณุ คาของวรรณกรรมทอ งถิ่น การวเิ คราะหว รรณกรรมทอ งถน่ิ นน้ั จะวเิ คราะหต ามคณุ คา ของวรรณกรรมดา นตา งๆ เมอ่ื ศกึ ษาวรรณกรรมทองถ่ินเรื่องใด เราจะตองวินิจวิเคราะหหรือพิจารณาดูวาวรรณกรรม เรอ่ื งนนั้ มีคุณคาในดานใดดงั ตอ ไปน้ี ๑. คุณคาดานจริยศาสตรหรือคุณคาดานจริยธรรม วิเคราะหวาวรรณกรรมท่ีอาน และศกึ ษาเปน ตวั อยา งความประพฤติ การดาํ เนนิ ชวี ติ วา อะไรผดิ อะไรถกู อยา งไรดี อยา งไร เหมาะสม วรรณกรรมทอ งถนิ่ จะทาํ หนา ทตี่ วั อยา งแบบแผนและความประพฤตขิ องชาวบา น ใหถกู ตองสอดคลองกับขอตกลงของสังคม ชุมชน ตามกฎหมายระเบยี บประเพณอี ันดีงาม ๒. คณุ คาดา นสนุ ทรยี ศาสตรห รอื ความงามความไพเราะ วรรณกรรมทองถนิ่ จะให คุณคาดานความงามความไพเราะของถอยคํา ใชคําสัมผัสคลองจอง ความไพเราะของ ทวงทํานองของเพลง บทกวีเมื่อฟงหรืออานจะทําใหเกิดจินตนาการ เกิดความซาบซ้ึงใน อารมณความรูสึก ๓. คณุ คาภาษา วรรณกรรมทอ งถิน่ จะเปน ส่ือทีท่ าํ ใหภ าษาถ่นิ ดํารงอยแู ละชวยให ภาษาถิ่นพัฒนาอยูเสมอมีการคิดคนสรางสรรค ถอยคําภาษาเพ่ือสื่อความในวรรณกรรม ทองถิ่น ทั้งเพลงพ้ืนบาน บทกวี ซอภาษิต จะมีกลวิธีการแตงท่ีนาสนใจ มีการเลนคําซํ้า คําทองถิน่ ถอยคาํ ท่นี าํ มาใชมเี สียงสูงตํา่ มีเสยี งไพเราะ ฟง แลว รืน่ หู ๔. คณุ คา ดา นการศึกษา วรรณกรรมทองถิ่นประเภทตําราคาํ สอน นทิ านนอกจาก จะใหค วามบนั เทงิ แลว ยงั จะใหค วามรทู กุ แขนง ทง้ั ศลิ ปวฒั นธรรม อาชพี และเสรมิ สรา งปญ ญา โดยเฉพาะปริศนาคําทายจะใหท งั้ ความรู ความบนั เทิงเสริมสรางสติปญญา ๕. คุณคาดานศาสนา วรรณกรรมทองถ่ินจะเปนส่ือถายทอดคําสอนและปรัชญา ทางศาสนาเผยแพรสูคนในชุมชนทองถิ่นใหคนชุมชนใชเปนเคร่ืองยึดเหน่ียวทางจิตใจ ให แนวคดิ ในการดํารงชีวติ เชน นิทานชาดกตา งๆ เปน ตน ๖. คณุ คา ดา นเศรษฐศาสตร วรรณกรรมประเภทตาํ รายา ตาํ ราพยากรณ การทาํ พธิ ี บายศรีสูขวัญหรือบทสวดในพิธีกรรมตางๆ สามารถนํามายึดเปนอาชีพได วรรณกรรม เกยี่ วกบั คาํ ภาษาสามารถชว ยใหประหยัดอดออมได

การอา น ๖๘ หนังสือเรยี นสาระความรพู ้นื ฐาน ๗. คุณคาทางสังคมไดรับความบันเทิงสนุกสนาน วรรณกรรมทองถ่ินจะปลูกฝง คานิยมในการผูกมิตรผูกสัมพันธของคนในทองถิ่น การอยูรวมกันอยางมีการพึ่งพาซึ่งกัน และกัน สรางความสามัคคีในหมูคณะใหขอคิดคติธรรมที่เกี่ยวของกับชีวิตความเปนอยู การทํามาหากนิ และส่งิ แวดลอม เปน ตน ๘. คุณคาดานประวัตศิ าสตรโ บราณคดแี ละความเปนมาของชุมชนแตละทองถิ่น เชน วรรณกรรมประเภทตาํ นาน ไดแกตาํ นานเกย่ี วกบั โบราณสถาน โบราณวตั ถุ ตาํ นานชอื่ บา นช่ือเมอื ง เปนตน การวเิ คราะหค ณุ คา ของวรรณกรรมทอ งถน่ิ จะพจิ ารณาจากคณุ คา ดา นตา งๆ ดงั กลา ว มา ซง่ึ วรรณกรรมแตล ะเรอื่ ง แตล ะประเภทยอ มจะใหค ณุ คา แตกตา งกนั การศกึ ษาวรรณกรรม ทอ งถิ่นทีจ่ ะเกดิ ประโยชนจะตอ งพจิ ารณา วินจิ วิเคราะห และนาํ ไปใชไดอยา งเหมาะสมจึง เปนหนาที่ของเยาวชนท่ีจะถือเปนภารกิจที่จะตองชวยกันอนุรักษวรรณกรรมที่มีคาเหลาน้ี ไว และชวยกันสืบทอดใหคนรุนหลังไดมีโอกาสเรียนรู ศึกษาและพัฒนาเพ่ือความเปน ๓ เอกลกั ษณของชาติตอ ไป บทที่ มารยาทในการอา น มารยาทเปนวัฒนธรรมทางสังคม เปน ความประพฤตทิ ีด่ ีเหมาะสมท่ีสังคมยอมรบั และยกยอ ง ผมู มี ารยาทคอื ผทู ไ่ี ดร บั การอบรมสงั่ สอน ขดั เกลามาดแี ลว มารยาทในการอา น แมจ ะเปนเร่ืองเลก็ ๆ นอ ยๆ ทบ่ี างคนอาจไมร สู กึ แตไ มค วรมองขา ม มารยาทเหลา นี้จะเปน เคร่อื งบง ช้ใี หเหน็ วา บคุ คลนน้ั ไดรับการอบรมส่ังสอนมาดีหรอื ไม อยา งไร ดงั เชน ภาษติ ที่วา “สําเนียงสอ ภาษากริยาสอสกุล” มารยาททั่วๆ ไปในการอา นมดี ังนี้ ๑. ไมควรอานเรอ่ื งท่เี ปน สว นตัวของบคุ คลอื่น เชน จดหมาย สมดุ บันทึก ๒. ในขณะที่มีผูอานหนังสือ ไมควรชะโงกไปอานขางหลังใหเปนที่รําคาญและ ไมควรแยง อา น ๓. ไมอา นออกเสียงดังในขณะทผี่ ูอื่นตองการความสงบ ๔. ไมแ กลงอา นเพื่อลอเลียนบคุ คลอื่น ๕. ไมควรถือวิสาสะหยิบหนงั สืออืน่ มาอา นโดยไมไดร บั อนุญาต ๖. ไมอ านหนังสือเม่อื ยูในวงสนทนาหรือมกี ารประชมุ ๗. เมื่ออานหนังสือในหองสมุดหรือสถานท่ีซึ่งจัดไวใหอานหนังสือโดยเฉพาะ ไมสง เสยี งดัง ควรปฏบิ ตั ิตามระเบยี บกฎเกณฑของสถานทเี่ หลานั้นอยางเครง ครดั การปลูกฝงการรกั การอา น ๑. ตองทําความเขาใจกับเร่ืองท่ีอานใหชัดเจนแจมแจง จับใจความเรื่องท่ีอานได ตลอดท้งั เร่ือง และตอ งเขา ใจเน้ือหาใหถกู ตอ งดวย ๒. ใหไ ดรบั รสชาติจาการอา น เชน เกิดความซาบซึง้ ตามเนือ้ เรอื่ ง หรือสาํ นวนจาก

รายวิชาภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๖๙ การประพันธน น้ั ๆ เกิดอารมณรว ม เห็นภาพพจนต ามผูป ระพนั ธ ๓. เห็นคุณคาของเร่ืองที่อาน เกิดความสนใจใครติดตาม ดังน้ันการเลือกอานใน ส่งิ ที่สนใจก็เปน เหตผุ ลหนึ่งดว ย ๔. รูจักนําสง่ิ ท่เี ปนประโยชนจากหนงั สอื ไปใชใ หไ ดเ หมาะสมกับตนเอง ๕. รูจักเลือกหนังสือที่อานไดเหมาะสมตามความตองการและโอกาส คุณสมบัติ เหลานี้ เปน เบ้ืองตน ทจ่ี ะปลูกฝง ใหรักการอาน  ๓บทท่ี การ อาน

๗๐ หนังสอื เรยี นสาระความรพู นื้ ฐาน บทที่ ๔ การเขยี น สาระสําคญั การศึกษาหลักเกณฑการเขียนใหเ ขา ใจ ปฏบิ ตั ติ ามหลกั และวิธีการเขยี น กระบวน การเขยี นเพอ่ื การสอื่ สาร เขยี นคาํ ขอ ความใหถ กู ตอ ง เลอื กใชค าํ ไดเ หมาะสม สอื่ ความหมาย ไดช ดั เจน จะชว ยใหก ารสอ่ื สารดว ยการเขยี นมปี ระสทิ ธภิ าพ ผเู ขยี นมมี ารยาทและรกั การเขยี น ผลการเรียนรูท่ีคาดหวัง ผูเ รยี นจะสามารถ ๑. เขียนจดหมายเขียนเรียงความ เขียนยอความ เขียนบันทึก เขียนรายงาน เขยี นประกาศ เขยี นใบสมัครงาน เขยี นสารคดี บันเทิงคดี เขยี นคาํ อวยพร เขยี นโครงการ เขยี นคาํ กลาวรายงาน ๒. แตงคาํ ประพนั ธ ประเภท กาพย กลอน โคลง ฉันท ราย ได ๓. มารยาทและสรา งนิสัยรักการเขยี น ขอบขา ยเนอื้ หา เร่อื งที่ ๑ หลักการเขียน เรื่องท่ี ๒ หลักการแตงคําประพันธ เร่ืองที่ ๓ มารยาทและนสิ ยั รกั การเขียน

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย>> ๗๑ เรือ่ งท่ี ๑ หลกั การเขียน ๔บทที่ ความหมายและความสําคัญของการเขยี น การเ ีขยน การเขยี น คอื การแสดงความรู ความคดิ อารมณค วามรสู กึ และความตอ งการของ ผูสงสารออกมาเปนลายลกั ษณอ กั ษร เพอ่ื ใหผ รู บั สารอา นเขา ใจไดร บั ความรู ความคดิ อารมณ ความรสู กึ และความตอ งการตา งๆ เหลา นน้ั การเขียนเปนพฤตกิ รรมของการสง สารของมนุษย ซึง่ มีความสาํ คญั ไมย ง่ิ หยอ นไป กวา การสง สารดว ยการพดู และการอา น เพราะการเขยี นเปน ลายลกั ษณอ กั ษรหรอื ตวั หนงั สอื จะคงทนถาวรและกวา งขวางกวา การพดู และการอา น การทเ่ี ราไดท ราบความรคู วามคดิ และ วิทยาการตางๆ ของบคุ คลในยคุ กอ นๆ ก็เพราะมนษุ ยรูจักการเขียนสัญลกั ษณแ ทนคาํ พดู ถา ยทอดใหเราทราบ การเขียนเพ่ือสงสารมีประสิทธิภาพมากนอยแคไหนนั้นยอมขึ้นอยูกับผูสงสารหรือ ผูเขียนซึ่งจะตองมีความสามารถในหลายดาน ทั้งกระบวนการคิดกระบวนการเขียน ความสามารถในดา นการใชภาษาและอืน่ ๆดงั น้ี ๑. เปน ผมู คี วามรใู นเรอื่ งทจ่ี ะเขยี นเปน อยา งดี มจี ดุ ประสงคใ นการถา ยทอดเพอ่ื จะ ใหผูอา นไดร บั ส่ิงใดและทราบพืน้ ฐานของผรู ับสารเปนอยา งดดี ว ย ๒. สามารถเลอื กรปู แบบและกลวธิ ใี นการเขยี นไดเ หมาะสมกบั เนอ้ื หาและโอกาส เชน การเขยี นคาํ ชแ้ี จงกเ็ หมาะทจ่ี ะเขยี นแบบรอ ยแกว หากเขยี นคาํ อวยพรในโอกาสตา งๆ อาจจะ ใชการเขียนแบบรอยกรองเปนโคลง ฉนั ท กาพย กลอน จะเหมาะสมกวา เปนตน ๓. มคี วามสามรถในการใชภ าษาโดยเฉพาะภาษาเขยี นทง้ั การเขยี นคาํ และขอ ความ ตามอักขรวธิ ี รวมทง้ั การเลือกใชถ อยคําสาํ นวนตางๆ ๔. มีความสามารถในการศึกษาคน ควา และการฝกฝนทักษะการเขยี น ๕. มศี ลิ ปะในการใชถ อ ยคาํ ไดไ พเราะเหมาะสมกบั เนอ้ื หาหรอื สารทต่ี อ งการถา ยทอด หลักการเขยี นทดี่ ี ๑. เขียนตวั หนังสอื ชัดเจน อานงา ย เปน ระเบยี บ ๒. เขยี นไดถ กู ตอ งตามอกั ขรวธิ ี สะกดการนั ต วรรณยกุ ต วางรปู เครอ่ื งหมายตา งๆ เวน วรรคตอนไดถ กู ตอ ง เพอ่ื จะสอื่ ความหมายไดต รงและชดั เจน ชว ยใหผ อู า นเขา ใจสารไดด ี ๓. เลือกใชถ อยคาํ ไดเ หมาะสม สื่อความหมายไดด ี กะทดั รดั ชดั เจนเหมาะสมกบั เน้อื หา เพศ วยั และระดบั ของผอู าน ๔. เลือกใชสํานวนภาษาไดไพเราะ เหมาะสมกับความรู ความคิด อารมณ ความรสู กึ ท่ีตองการถา ยทอด ๕. ใชภาษาเขยี นไมค วรใชภ าษาพดู ภาษาโฆษณาหรือภาษาท่ไี มไ ดมาตรฐาน ๖. เขยี นไดถ กู ตองตามรูปแบบและหลักเกณฑข องงานเขียนแตละประเภท

การเขยี น ๗๒ หนงั สอื เรยี นสาระความรพู ้นื ฐาน ๗. เขยี นในสง่ิ สรา งสรรค ไมเ ขยี นในสง่ิ ทจ่ี ะสรา งความเสยี หายหรอื ความเดอื ดรอ นให แกบ คุ คลและสงั คม การที่จะส่ือสารดวยการเขียนไดดี ผูเขียนตองมีความสามารถในดานการใชภาษา และตอ งปฏิบตั ติ ามหลักการเขยี นที่ดมี ีมารยาท การเขยี นรปู แบบตางๆ รูปแบบการเขียน งานเขียนในภาษาไทยมี ๒ รูปแบบคือ งานเขียนประเภท รอ ยกรองกบั งานเขยี นประเภทรอ ยแกว ซง่ึ ผเู รยี นไดเ คยศกึ ษามาบา งแลว ในระดบั มธั ยมศกึ ษา ตอนตน ในท่ีน้ีจะพูดถึงงานเขียนประเภทรอยแกวท่ีผูเรียนจําเปนตองใชในชีวิตประจําวัน เชน การเขยี นจดหมาย การเขยี นเรียงความ การเขียนยอความ การจดบันทกึ และการเขียน แสดงความคดิ เห็น และงานเขียนประเภทรอ ยกรองบางประเภทเทา นั้น การเขยี นจดหมาย การเขยี นจดหมายเปน วธิ กี ารทนี่ ยิ มใชเ พอื่ การสอ่ื สารแทนการพดู เมอ่ื ผสู ง สารและ ๔บทที่ ผูรับสารอยูหางไกลกนั เพราะประหยดั คา ใชจ า ย มลี ายลกั ษณอ กั ษรเปน หลกั ฐานสง ถงึ กนั ได สะดวกทกุ พน้ื ท่ี จดหมายทเ่ี ขยี นตดิ ตอ กนั มีหลายประเภทเปน ตนวา จดหมายสว นตวั เปน จดหมายทเ่ี ขยี นถงึ กนั ระหวา งญาตมิ ติ ร หรอื ครอู าจารย เพอื่ สงขาวคราว บอกกลาวไตถ ามถงึ ความทุกขสขุ แสดงถึงความรัก ความปรารถนาดี ความ ระลึกถึงตอกัน รวมท้ังการเลาเรื่องหรือเหตุการณท่ีสําคัญ การขอความชวยเหลือ ขอคํา แนะนําซึ่งกนั และกัน จดหมายกจิ ธุระ เปนจดหมายท่ีบุคคลเขยี นตดิ ตอกับบคุ คลอนื่ บริษทั หา งรา น และหนว ยงานอื่นๆ เพอื่ แจง กจิ ธรุ ะ เปน ตน วา การนดั หมายขอสมคั รงาน ขอความชว ยเหลอื และขอคาํ ปรกึ ษาเพอ่ื ประโยชนใ นดา นการงานตา งๆ จดหมายธุรกิจ เปนจดหมายท่ีเขียนติดตอกันในเร่ืองธุรกิจ และการเงินระหวาง บรษิ ทั หางรา นและองคก ารตางๆ จดหมายราชการหรอื หนงั สอื ราชการ เปน จดหมายทต่ี ดิ ตอ กนั เปน ทางราชการจาก สว นราชการหนง่ึ ถงึ อกี สว นราการหนง่ึ ขอ ความในหนงั สอื ถอื วา เปน หลกั ฐานทางราชการและ มสี ภาพผกู มดั ถาวรในราชการ จดหมายราชการจะมเี ลขทข่ี องหนงั สอื มกี ารลงทะเบยี นรบั -สง ตามระเบยี บของงานสารบรรณ การเขียนจดหมายแตล ะประเภทจะมลี กั ษณะแตกตา งกนั ไป แตโดยท่วั ไปจะมีแนว โนม ในการเขียนดังน้ี ๑. สวนประกอบของจดหมายทส่ี าํ คญั คอื ท่อี ยขู องเจาของจดหมาย วนั เดอื น ป ท่ีเขียนขอความ ทตี่ องการส่ือสาร คําขึ้นตน และคาํ ลงทา ย ๒. ใชภาษาที่ส่ือความหมายตรง ชัดเจน ส้ัน กะทัดรัดไดใจความ เพ่ือใหผูรับ จดหมายไดทราบอยางรวดเรว็ การเขียนแบบนม้ี กั ใชในการเขียนจดหมาย กิจธุระ จดหมาย ธุรกิจ และจดหมายราชการ

รายวิชาภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๗๓ ๓. ใชถ อยคาํ ภาษาในเชงิ สรางสรรค เลอื กเฟน ถอยคําใหน า อา น ระมดั ระวงั ในการ ๔บทที่ ใชถอยคาํ การเขียนลักษณะนเี้ ปน การเขยี นจดหมายสว นตวั การเ ีขยน ๔. จดหมายทเ่ี ขยี นตดิ ตอ เปน ทางการตอ งศกึ ษาวา ควรจะสง ถงึ ใคร ตาํ แหนง อะไร เขยี นชอื่ ช่ือสกลุ ยศ ตําแหนง ใหถ กู ตอง ๕. ใชคาํ ขน้ึ ตนและคําลงทายใหเ หมาะสมกับผูรบั ตามธรรมเนียม ๖. กระดาษและซองเลอื กใชใ หเ หมาะสมกบั ประเภทของจดหมาย ถา เปน จดหมาย ที่สงทางไปรษณีย จะตองเขียนนามผูสงไวมุมซองบนดานซายมือ พรอมที่อยูและรหัส ไปรษณีย การจาหนาซองใหเขียนหรือพิมพชื่อที่อยูของผูรับใหชัดเจนและอยาลืมใสรหัส ไปรษณยี ดวย สว นดวงตราไปรษณียใหป ด ไวมุมบนขวามือ คา ไปรษณยี ากรตองใหถ ูกตอง ตามกาํ หนด การเขียนเรียงความ การเขียนเรียงความเปนรูปแบบการเขียนอยางหน่ึง ซ่ึงจะตองใชศิลปะในการเรียบ เรยี งถอยคําภาษาใหเปนเนื้อเร่อื ง เพือ่ ถา ยทอดขอเท็จจริง ความรู ความรสู กึ จนิ ตนาการ และความเขา ใจดว ยภาษาทถ่ี กู ตอ งสละสลวยการจะเขยี นเรยี งความไดด ผี เู ขยี นจะตอ งศกึ ษา รูปแบบ กฏเกณฑใหเขาใจและฝกเขยี นเปน ประจาํ การเขียนเรยี งความ มีสวนสําคัญ ๓ สว น คอื สวนที่ ๑ ความนาํ หรือคาํ นํา ความนาํ เปน สว นแรกของการเขยี นเรยี งความ ซงึ่ ผรู ไู ดแ นะนาํ ใหเ ขยี นหลงั จากเขยี น สว นอน่ื ๆ เสรจ็ เรยี บรอ ยแลว และจะไมซ า้ํ กบั ขอ ความลงทา ยหรอื สรปุ ความนาํ ของการเขยี น เรยี งความจะทาํ หนา ท่ีดังน้ี ๑. กระตุนใหผ อู า นเกิดความสนใจตอ เนอื่ งของเรือ่ งน้ันๆ ๒. ปูพื้นฐานความเขาใจใหกับผูอาน หรือช้ีใหเห็นความสําคัญของเรื่องกอนท่ีจะ อานตอไป ๓. บอกขอบขา ยเนื้อเร่ืองน้ันๆ วา มขี อบขายอยางไร สว น ๒ เนื้อเรื่องหรือตวั เร่อื ง การเขียนเน้ือเรื่อง ผูเรียนจะตองดูหัวขอเรื่องที่จะ เขียนแลวพิจารณาวาเปนเรื่อง ลักษณะใด ควรตัง้ วตั ถุประสงคของการเขียนเรยี งความอยา งไร เพือ่ ใหขอเทจ็ จริงแกผูอา น เพ่อื โนม นา วใจใหผ ูอานเชือ่ หรือคลอยตาม เพอื่ ใหค วามบันเทงิ หรอื เพ่ือสง เสริมใหผอู า นใช ความคดิ ของตนใหก วา งขวางขึน้ เม่ือไดจดุ ประสงคในการเขียน ผเู รยี นจะสามารถกาํ หนด ขอบขายของหัวขอ เรอ่ื งที่จะเขียนได

การเขยี น ๗๔ หนงั สอื เรยี นสาระความรูพน้ื ฐาน สวนท่ี ๓ บทสรปุ หรือความลงทา ย การเขยี นบทสรปุ หรอื ความลงทา ย ผรู ไู ดแ นะนาํ ใหเ ขยี นหลงั จากเขยี นโครงเรอ่ื งเสรจ็ แลวเพราะความลงทายจะทําหนาที่ย้ําความสําคัญของเรื่อง ชวยใหผูอานจดจําสาระสําคัญ ในเรอื่ งนไ้ี ด หรอื ชว ยใหผ อู า นเขา ใจจดุ ประสงคข องผเู ขยี นอกี ดว ย วธิ กี ารเขยี นความลงทา ย อาจทําไดด งั นี้ ๑. สรปุ ความทัง้ หมดที่นาํ เสนอในเรอื่ ง ใหไดสาระสําคัญอยา งชดั เจน ๒. นาํ เรอื่ งทีเ่ ปน สว นสาํ คัญท่สี ุดในเน้อื เรือ่ งมากลา วยา้ํ ตามจุดประสงคของเรือ่ ง ๓. เลอื กคาํ กลา วทน่ี า เชอื่ ถอื สภุ าษติ คาํ คมทสี่ อดคลอ งกบั เรอ่ื งมาเปน ความลงทา ย ๔. ฝากขอคดิ และแนวปฏบิ ัตใิ หก ับผอู าน เพอื่ นาํ ไปพิจารณาและปฏิบัติ ๕. เสนอแนวคดิ หรอื ขอ ใครค รวญลกั ษณะปลายเปด ใหผ อู า นนาํ ไปคดิ และใครค รวญตอ ลักษณะของเรียงความท่ีดี ควรมีลักษณะที่เปนเอกภาพ สัมพันธภาพ และ สารตั ถภาพ ๔บทที่ เอกภาพ คอื ความเปน อนั หนึ่งอนั เดยี วกันของเรอื่ งไมเ ขียนนอกเรื่อง สัมพนั ธภาพ คือ มคี วามสัมพนั ธก นั ตลอดเร่ือง หมายถึงขอความแตล ะขอความ หรือแตละยอหนา จะตองมีความสมั พนั ธเกย่ี วเน่อื งกันโดยตลอด สารตั ถภาพ คอื การเนน สาระสาํ คญั ของยอ หนา แตล ะยอ หนา และของเรอื่ งทงั้ หมด โดยใชถ อ ยคํา ประโยค ขอความที่กระชับ ชดั เจน สอ่ื ความเร่อื งท้ังหมดไดเ ปนอยางดีย่ิง การเขยี นยอ ความ การยอความ คือการนาํ เร่ืองราวตางๆ มาเขยี นใหมดว ยสาํ นวนภาษาของผยู อ เอง เม่ือเขยี นแลวเนือ้ ความเดิมจะสน้ั ลง แตย ังมีใจความสําคัญครบถวนสมบรู ณ การยอความน้ี ไมมีขอบเขตวาควรจะสั้นหรือยาวเทาใดจึงจะเหมาะ เพราะบางเรื่องมีพลความมากก็ยอลง ไปไดมาก แตบางเรื่องมีใจความสําคัญมาก กอ็ าจยอ ได ๑ ใน ๒ หรือ ๑ ใน ๓ หรือ ๑ ใน ๔ ของเร่อื งเดมิ ตามแตผ ยู อ จะเหน็ สมควร ใจความสําคญั คอื ขอ ความสาํ คัญในการพูดหรือการเขียน พลความ คือขอความ ที่เปนรายละเอียดนํามาขยายใจความสําคัญใหชัดเจนยิ่งขึ้น ถาตัดออกผูฟงหรือผูอานก็ยัง เขาใจเรอื่ งนน้ั ได หลกั การยอ ความ จากสิ่งทไ่ี ดอ าน ไดฟง ๑. อา นเนอ้ื เร่ืองที่จะยอใหเ ขาใจ อาจมากกวา ๑ เทย่ี วก็ได ๒. เมื่อเขาใจเร่ืองดีแลว จึงจับใจความสําคัญทีละยอหนาเพราะ ๑ ยอหนาจะมี ใจความสําคญั อยา งเดียว ๓. นาํ ใจความสาํ คญั แตล ะยอ หนา มาเขยี นใหมด ว ยภาษาของตนเอง โดยคาํ นงึ ถงึ สง่ิ ตางๆ ดงั นี้

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย>> ๗๕ ๓.๑ ไมใชอกั ษรยอในขอความทย่ี อ ๓.๒ ถามีคําราชาศัพทในเร่ืองใหค งไวไ มตอ งแปลออกเปนคาํ สามญั ๓.๓ จะไมใชเคร่อื งหมายตางๆ ในขอ ความทีย่ อ เชน อญั ประกาศ ๓.๔ เนอ้ื เรอื่ งทย่ี อ แลว โดยปกตเิ ขยี นตดิ ตอ กนั ในยอ หนา เดยี วและควรมคี วาม ยาวประมาณ ๑ ใน ๔ ของเรอื่ งเดมิ ๔. คาํ นําในการอานยอความ ใหใ ชแ บบคาํ นาํ ยอ ความ ตามประเภทของเร่อื งท่จี ะ ยอโดยเขียนคํานําไวย อ หนา แรก แลว จงึ เขยี นขอ ความทยี่ อในยอ หนา ตอ ไป การเขียนบันทกึ การเขียนบันทึกเปนวิธีการเรียนรูและจดจําท่ีดี นอกจากนี้ขอมูลท่ีถูกบันทึกไวยัง สามารถนาํ ไปเปน หลกั ฐานอา งอิงเพื่อประโยชนอ่นื ตอไป เชน การจดบนั ทึกจาการฟง ๔บทที่ การบันทึกจากการฟง หรือการประสบพบเห็นดว ยตนเอง ยอมกอใหเกดิ ความรู ใน การเ ีขยน ทนี่ ใ้ี ครข อแนะนาํ วธิ จี ดบนั ทกึ จากการฟง และจากประสบการณต รง เพอ่ื ผเู รยี นจะสามารถนาํ ไปใชป ระโยชนในการศกึ ษาดวยตนเองไดวธิ ีหน่ึง วิธจี ดบันทกึ จาการฟง การจดบันทึกจาการฟงจะไดผลดีเพียงใดขึ้นอยูกับสมรรถภาพในการฟงของผูจด บนั ทกึ ในขณะทฟี่ ง อยนู นั้ เราไมส ามารถจดจาํ คาํ พดู ไดท กุ คาํ ดงั นน้ั วธิ จี ดบนั ทกึ จากการฟง จงึ จาํ เปน ตอ งรจู กั เลอื กจดเฉพาะประเดน็ สาํ คญั ใชห ลกั การอยา งเดยี วกบั การยอ ความนนั่ เอง กลาวคือตองสามารถแยกใจความสําคัญออกจากพลความได ขอความตอนใดที่ไมสําคัญ หรือไมเก่ียวของกับเรื่องนั้นโดยตรงก็ไมจําเปนตองจดและวิธีการจดอาจใชอักษรยอหรือ เครอ่ื งหมายท่ีใชก นั ท่ัวไปเพอ่ื บนั ทึกไวไดอ ยา งรวดเร็ว เชน ร.ร. แทน โรงเรยี น ร.๑ แทน รชั กาลท่ี ๑ > แทน มากกวา ผเู รยี นอาจใชอ กั ษรยอ หรอื เครอื่ งหมายของผเู รยี นเองโดยเฉพาะ แตท งั้ นจี้ ะตอ งให เปนระบบจะไดไมสบั สนภายหลงั ผฟู ง จับความรูสึกหรือเจตนาของผพู ูดในขณะท่ฟี งดวยวามจี ุดประสงคเ ชน ไร เมอื่ บนั ทึกใจความสาํ คัญไดค รบถว นแลว ควรนาํ ใจความสาํ คญั เหลา นน้ั มาเรยี บเรยี งเสยี ใหม อนง่ึ ในการเรยี บเรยี งนอ้ี ยา ทง้ิ เวลาใหเ นน่ิ นานจนเกนิ ไป เพราะผจู ดยงั สามารถจาํ ขอ ความบางตอน ทไ่ี มไ ดจ ดไว จะไดเ พม่ิ เตมิ ความรแู ละความคดิ ไดอ ยา งสมบรู ณ

การเขยี น ๗๖ หนังสอื เรยี นสาระความรูพ นื้ ฐาน บนั ทึกการประชมุ การดาํ เนนิ กจิ กรรมตา งๆ ในปจ จบุ นั มกั จะมกี ารประชมุ เพอ่ื ปรกึ ษาหารอื กนั กอ นเสมอ และในการประชมุ ทกุ ครง้ั จะตอ งมผี จู ดบนั ทกึ การประชมุ เพอ่ื เปน หลกั ฐาน บนั ทกึ การประชมุ มีรูปแบบดงั ตัวอยางตอไปน้ี บันทกึ การประชมุ การประชมุ (ลงชือ่ คณะกรรมการหรอื ชื่อการประชมุ น้ันๆ) คร้งั ที่ (ลงคร้งั ทีป่ ระชมุ ) เมื่อ (ลงวันท่ี เดอื น พ.ศ. ทป่ี ระชุม) ณ (ลงช่ือสถานท่ที ปี่ ระชุม) ๔ ผเู ขา ประชมุ บทท่ี ๑. เขยี นชอ่ื ผูมาประชุม.................................................................................... ๒. .................................................................................................................. ๓. .................................................................................................................. ฯลฯ ผขู าดประชุม ๑. เขยี นรายชอ่ื หรือจาํ นวนผทู ไี่ มม าประชมุ ....................................................... ๒. .................................................................................................................. ๓. .................................................................................................................. ฯลฯ เรม่ิ ประชมุ เวลา (ลงเวลาทีเ่ ร่ิมประชมุ ) ขอ ความ(เรม่ิ ดว ยประธานกลา วเปด การประชมุ การอา นรายงาน (บนั ทกึ )การประชมุ ครง้ั ทแี่ ลว (ถา ม)ี ทป่ี ระชมุ รบั รองหรอื แกไ ขอยา งไร แลว ถงึ เรอ่ื งทจี่ ะประชมุ ถา มหี ลายเรอ่ื งให ยกเรื่องที่ ๑ เรื่องที่ ๒ และตอ ๆ ไปตามลาํ ดบั และใหมมี ตขิ องทีป่ ระชุม(ทุกเร่อื ง) เลิกประชมุ (ลงเวลาเลกิ ประชมุ ).................................................................................. (ลงชื่อ...................................................ผบู ันทึกการประชมุ

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๗๗ ศพั ทเฉพาะทใี่ ชในกจิ กรรมการประชุมทค่ี วรรูบางคํา ๔บทที่ ๑. ผเู ขาประชุม การเ ีขยน หมายถึง ผทู ่ีไดร บั เชิญหรอื ไดรับการแตงตงั้ ใหเปน ผมู สี ทิ ธเิ ขาประชมุ เพอื่ ทาํ หนาท่ีตางๆ เชน ทําหนาที่เปนผนู าํ การประชมุ เปนผเู สนอความคิดเห็นตอทีป่ ระชมุ เปนผู จดบนั ทึกการประชุม เปน ตน ๒. วาระ หมายถึง เรอ่ื งหรอื หัวขอหรอื ประเด็นปญหาตางๆ ที่ตองหาคําตอบ หาขอ ยุติ หรือวธิ แี กไ ข โดยจัดเรียงลําดบั เรอื่ งตามความเหมาะสม ๓. ขอ เสนอ ในการประชุมถาขอใหท่ีประชุมพิจารณาเร่ืองใดเร่ืองหน่ึง มีศัพทเฉพาะเพ่ือใช บอกความประสงควา เสนอและเรียกเรือ่ งทเี่ สนอวา ขอ เสนอ ๔. สนบั สนุน คดั คา น อภิปราย ขอ เสนอทม่ี ผี เู สนอตอ ทปี่ ระชมุ นนั้ ผเู ขา ประชมุ มสี ทิ ธเิ หน็ ดว ยหรอื ไมเ หน็ ดว ย กไ็ ด ถา เห็นดวยเรียกวาสนับสนุน ไมเหน็ ดว ยเรยี กวาคดั คา น การแสดงความคดิ เหน็ เพื่อ สนับสนุนหรอื คดั คา นขอ เสนอเรยี กวา การอภปิ รายใหต รงประเด็น และมีเหตุผลสนับสนุน อยางชัดเจน ๕. มติ คือ ขอ ตัดสนิ ใจของท่ปี ระชุมเพ่ือนาํ ไปปฏบิ ัติ เรยี กวามติที่ประชุม การเขียนบันทกึ ประจําวัน วธิ ีเขยี นอาจแตกตางกนั ออกไป แตม ีแนวทางในการเขยี น ดงั น้ี ๑. บนั ทกึ เปนประจําทุกวันตามความเปนจรงิ โดยมีสมุดบันทึกตางหาก ๑ เลม ๒. บอกวนั เดือนปที่บนั ทึกไวอยางชดั เจน ๓. การบนั ทกึ อาจเรมิ่ จากเชา ไปค่ํา โดยบันทกึ เรื่องท่ีสาํ คัญและนาสนใจ ๔. การบันทึกอาจแสดงทรรศนะและความรูส กึ สว นตวั ลงไปดว ย ๕. การใชภ าษาไมม ีรปู แบบตายตัว สวนใหญใชภ าษางา ยๆ สนกุ สนาน ทั้งนีข้ ึ้นอยู กบั ความพอใจและบุคลกิ ของผูบันทกึ เอง วธิ ีจดบนั ทึกจากประสบการณต รง ความรูบางอยางเราไมอาจหาไดจากการอานหรือการฟง ตองอาศัยการไปดูและ สังเกตดวยตนเอง เรียนจากประสบการณตรง วิธีการจดบันทึกจากการสังเกตของจริงนั้น คลา ยกบั การบนั ทกึ จากการอา นและการฟง นน่ั เอง กลา วคอื เราตอ งรจู กั สงั เกตสง่ิ ทสี่ าํ คญั ๆ สังเกตดูความสัมพันธของส่ิงตางๆ ที่เราเห็นนั้นวาเก่ียวของกันอยางไรมีลักษณะอยางไร แลว บนั ทกึ เปน ขอ มลู ไวใ นสว นของขอ สงสยั หรอื ความคดิ เหน็ เราอาจบนั ทกึ ไว เมอื่ นาํ บนั ทกึ

การเขยี น ๗๘ หนงั สอื เรยี นสาระความรพู ืน้ ฐาน ท่ไี ดจ ากการสงั เกตมาเรยี บเรียงใหมนั้นควรระบุเร่อื งที่จะบันทึก วัน เวลา สถานที่ หากมขี อ สังเกตหรือมาเรียบเรียงใหมน ้ัน ควรระบุเรอ่ื งทจ่ี ะบนั ทึก วนั เวลา สถานท่ี หากมขี อสังเกต หรือความคิดเห็นประการใด ใหเรียบเรียงไวในตอนทาย ท้ังนี้ควรเขียนใหรวบรัดใหราย ละเอียดเฉพาะท่ีจําเปน และไมใ ชถอ ยคําท่ฟี ุมเฟอ ย ในชวี ติ ประจาํ วันเราไดรับสารจากวธิ ีการส่อื สารหลายประเภท ไมวา จะเปน หนังสอื วิทยุ โทรทัศน หรืออาจเปน ส่งิ ท่เี ราไดเ หน็ และประสบมาดว ยตนเอง ถา เราเพยี งแตจ ดจําส่ิง เหลา นน้ั โดยไมไ ดจ ดบนั ทกึ กอ็ าจจะลมื และอยไู ดไ มน าน แตถ า มกี ารจดบนั ทกึ ไวก จ็ ะชว ยให อยไู ดนานวันขน้ึ การเขยี นรายงาน รายงานการศึกษาคนควาเปนการเขียนเสนอเพื่อรายงานการศึกษาคนควาเร่ืองใด เรอื่ งหนงึ่ โดยเฉพาะ โดยกอ นเขยี นจะตอ งมกี ารศกึ ษาคน ควา จดั ระบบและเรยี บเรยี งเปน อยา ง ดขี ้ันตอนการเขยี นรายงานการคนควา ๔บทที่ ๑. เลือกเรอ่ื งหรอื ประเด็นท่ีจะเขยี น ซึง่ เปน เรือ่ งท่ตี นสนใจ กําลังเปน ท่กี ลา วถงึ ใน ขณะนั้น เรอ่ื งแปลกใหมนา สนใจ จะไดร ับความสนใจมากขึ้น ๒. กําหนดขอบเขตทจ่ี ะเขียนไมกวางหรอื แคบจนเกินไป สามารถจดั ทําไดใ นเวลา ทกี่ าํ หนด ๓. ศกึ ษาคน ควา และเกบ็ รวบรวมขอ มลู อยา งเพยี งพอทงั้ จากเอกสาร การสมั ภาษณ การสงั เกต หรอื จากสอื่ มวลชนตา งๆ เปนตน ๔. บนั ทกึ ขอ มลู ทไี่ ดค น ควา พรอ มแหลง ทม่ี าของขอ มลู อยา งละเอยี ด โดยจดบนั ทกึ ลงในบัตรหรอื สมุดบนั ทึก ทัง้ นีเ้ พ่อื นํามาเขียนเชิงอรรถและบรรณานกุ รมในภายหลัง ๕. เขยี นโครงเร่อื งอยางละเอยี ด โดยลําดับหวั ขอตางๆ อยา งเหมาะสม ๖. เรยี บเรยี งเปน รายงานทเี่ หมาะสม โดยมรี ปู แบบของรายงานทส่ี าํ คญั ๓ สว นคอื ๖.๑ สวนประกอบตอนตน ๖.๑.๑ หนา ปกรายงาน ๖.๑.๒ คาํ นํา ๖.๑.๓ สารบัญ ๖.๑.๔ บัญชตี าราง หรือภาพประกอบ (ถามี) ๖.๒ สว นเน้อื เร่ือง ๖.๒.๑ สวนท่ีเปนเนือ้ หา ๖.๒.๒ สว นประกอบในเนอ้ื หา ๖.๒.๒.๑ อัญประกาศ ๖.๒.๒.๒ เชงิ อรรถ ๖.๒.๒.๓ ตารางหรือภาพประกอบ (ถามี)

รายวิชาภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๗๙ ๖.๓ สว นประกอบตอนทา ย ๔บทท่ี ๖.๓.๑ บรรณานกุ รม ๖.๓.๒ ภาคผนวกหรอื อภิธานศัพท (ถา มี) การเ ีขยน การใชภาษาในการเขียนรายงาน ๑. ใชภาษากะทดั รดั เขาใจงาย และตรงไปตรงมา ๒. ใชภ าษามาตรฐาน ตามธรรมเนียมนยิ ม ๓. เวน วรรคตอนอยา งถูกตองเหมาะสม เพ่ือใหเ นอ้ื ความกระจางชดั เขา ใจงาย ๔. การเขียนท่วั ๆไป ควรใชศพั ทธรรมดา แตใ นกรณที ตี่ องใชศ ัพทเฉพาะวิชา ควร ใชศัพทท่ีไดรับการรับรองแลวในแขนงวิชานั้นๆ โดยเฉพาะอยางย่ิงศัพทซ่ึงคณะกรรมการ บญั ญัตศิ พั ทภ าษาไทย ของราชบัญฑติ สถานไดบ ญั ญัตไิ วแ ลว ๕. การเขยี นยอ หนา หนงึ่ ๆ จะตอ งมใี จความสาํ คญั เพยี งอยา งเดยี ว และแตล ะยอ หนา จะตอ งมีความสมั พันธต อ เนื่องกันไปจนจบ การเขียนประกาศ ประกาศ หมายถึง การบอกกลาวหรือช้ีแจงเร่ืองราวตางๆ ใหสาธารณชนหรือผู เก่ยี วของทราบ ผูรับขอมลู ไดท ราบจากส่ือมวลชนตา งๆ เชน วทิ ยุ โทรทศั น หนงั สอื พมิ พ หรอื จากฝายโฆษณาใบปลวิ เปนตน ลักษณะของประกาศท่ีผูเขยี นจะไดพบเสมอๆ แบง ไดเปน ๒ แบบ คอื ๑. แบบประกาศทเ่ี ปนทางการ ประกาศลกั ษณะน้ีมักออกจากหนวยงานราชการ รัฐวิสาหกิจหรือองคกรตางๆ สวนมากจะเปนเร่ืองเก่ียวกับกลุมคนสวนใหญ รูปแบบการ เขยี นมักจะมีประเด็นสาํ คัญ ดังนี้ คอื ๑.๑ ช่อื หนว ยงานหรอื องคกรทีอ่ อกประกาศ ๑.๒ เรอื่ งทปี่ ระกาศ ๑.๓ เนอื้ ความทปี่ ระกาศ สว นใหญจะมีรายละเอียดอยางนอ ย ๒ สว นคือ ๑.๓.๑ เหตผุ ลความเปนมา ๑.๓.๒ รายละเอยี ด เง่อื นไข และขอเสนอแนะตางๆ ๑.๔ วนั เดอื นปท ป่ี ระกาศนน้ั จะมผี ลบงั คบั ใชน บั ตง้ั แตเ วลาทป่ี รากฏในประกาศ ๑.๔.๑ การลงนามผูประกาศ คือผูมีอํานาจในหนวยงานที่เปนเจาของ ประกาศนนั้ ๑.๔.๒ ตําแหนง ของผูป ระกาศ ๒. ประกาศที่ไมเปน ทางการ ประกาศลกั ษณะนมี้ กั ออกจากบริษัท หางรา น หรือ ของบคุ คลใดบุคคลหน่งึ จะมจี ดุ ประสงคเ ฉพาะเรือ่ ง เชน ประกาศรับสมคั รงาน ประกาศ ของหาย ประกาศลักษณะนจ้ี ะมีเฉพาะขอ มลู ทีจ่ ําเปน ท้ังนสี้ ว นใหญจ ะเปนการประกาศใน หนา หนังสอื พิมพซง่ึ ตองประหยดั เน้อื ทโี่ ฆษณา เน่อื งจากคา โฆษณามรี าคาสูง

การเขยี น ๘๐ หนังสือเรยี นสาระความรูพ นื้ ฐาน การเขียนโฆษณา การโฆษณาสนิ คา บรกิ ารเปน การสง สารโนม นา วใจตอ สาธารณชน เพอื่ ประโยชนใื น การขายสินคา หรอื บรกิ ารตางๆ ซง่ึ มลี กั ษณะดังนี้ ๑. บทโฆษณาจะมีสวนนําท่ีสะดุดหู สะดุดตา ซ่ึงมีผลทําใหสะดุดใจสาธารณชน ดวยการใชถ อ ยคาํ แปลกๆ ใหมๆ อาจเปนคําสมั ผสั อักษร คาํ เลียนเสียงธรรมชาติ ๒. ไมใ ชถ อ ยคาํ ทย่ี ดื ยาว ครอบคลมุ เนอ้ื หาอยา งครบถว น มกั ใชเ ปน รปู ประโยคสน้ั ๆ หรอื วลีสัน้ ๆ ทาํ ใหผ อู านรบั รไู ดอ ยางฉับพลัน ๓. เนอ้ื หาจะชใ้ี หเ หน็ ถงึ ความดี วเิ ศษของคณุ ภาพ ของสนิ คา หรอื บรกิ าร สว นมาก จะเนนความเปนจรงิ เชน “ทนทานปานเหลก็ เพชร” ๔. ผูโฆษณาจะพยายามจับจดุ ออ นของมนุษย โดยจะโนม นาวใจในทาํ นองท่วี า ถา ใชเครอ่ื งสําอางคชนดิ นี้แลว ผิวพรรณจะเปลงปลงั่ บาง เรือนรา งจะสวยมีเสนหบ าง ๕. เน้อื หาสารโฆษณา มกั ขาดเหตุผล ขาดความถกู ตอ งทางวชิ าการ ๔ ๖. สารโฆษณาจะปรากฏทางส่อื ชนดิ ตางๆ ซาํ้ ๆ กันหลายครง้ั หลายหน บทที่ การเขยี นคําอวยพร พร คือ คําที่แสดงความปรารถนาดี ท่ีบุคคลจะพึงกลาวแกผูอ่ืน ในการเขียนคํา อวยพรตอ งเขยี นใหเ หมาะสมกบั โอกาส เชน อวยพรในวนั ขนึ้ ปใ หม อวยพรในการทาํ บญุ ขนึ้ บา นใหม อวยพรในงานมงคลสมรส อวยพรผทู ่ลี าไปศกึ ษาตอ ณ ตางประเทศ นอกจากคํานงึ ถึงโอกาสท่ีจะกลา วคําอวยพรแลว ตองคาํ นงึ ถงึ บคุ คลท่จี ะรับพรวา เปน ผูอยใู นฐานะใด เปนคนเสมอกนั หรอื เปน ผมู ีอาวุโสสงู กวาหรือต่าํ กวา ผพู ดู คําอวยพร มีใหเปนรายบุคคลหรือใหแกหมูคณะท้ังน้ีเพื่อจะไดเลือกใชถอยคําใหถูกตองเหมาะสมเปน กรณไี ป มีขอเสนอแนะดงั น้ี ๑. ในการแตง คาํ อวยพรสาํ หรบั โอกาสตา งๆ พรทใี่ หก นั กม็ กั เปน สง่ิ อนั พงึ ปรารถนา เชน พรสป่ี ระการ คอื อายุ วรรณะ สขุ ะ พละ ความสําเรจ็ ในกิจการงาน ความสมหวัง ความ มเี กยี รติ เปน ตน ทง้ั น้ี แลวแตผ ูอ วยพรจะเหน็ วาส่ิงใดเหมาะสมทจี่ ะนาํ มากลา ว โดยเลือก หาคําทไ่ี พเราะ มีความหมายดี มาใชแ ตงใหไ ดเ น้อื ความตามทป่ี ระสงค ๒. ถาเปนการอวยพรญาติมิตร ที่มีอายุอยูในวัยใกลเคียงกันก็กลาวอวยพรไดเลย แตถาเปนผทู ีส่ ูงกวาดวยวัยวฒุ ิ คุณวุฒิ และชาติวุฒิ ก็ควรอางส่งิ ท่ตี นเคารพนับถือ หาก เปน พทุ ธศาสนกิ ชนกอ็ า งคณุ พระศรรี ตั นตรยั ใหด ลบนั ดาลพร เพอ่ื ความเปน สริ มิ งคลแกผ ทู ่ี ไดร ับพร การเขียนโครงการ การทํางานขององคกรหรือหนวยงานตางๆ น้ันจําเปนตองมีโครงการเพื่อบอก เหตผุ ลของการทาํ งานนั้น บอกวัตถปุ ระสงค เปาหมาย วิธีการดาํ เนนิ งาน ระยะเวลา สถาน ที่ งบประมาณทใี่ ช บคุ คลทรี่ บั ผดิ ชอบ เพอ่ื ใหก ารทาํ งานนนั้ ดาํ เนนิ ไปดว ยดี ขอใหด ตู วั อยา ง โครงการและศกึ ษาแนวการเขียนโครงการในแตล ะหัวขอใหเขาใจ

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๘๑ ยกตัวอยางโครงการท่ีเปน ปจจบุ นั โครงการประชมุ สมั มนาคณะกรรรมการบรหิ ารองคก ารบรหิ ารสว นตาํ บล (อบต.) ภาคตะวันออก ประจาํ ปงบประมาณ ๒๕๕๑ ……………………………………. ๑. หลกั การและเหตผุ ล ตามแผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ฉบบั ที่ ๘ ไดก าํ หนดทศิ ทางการพฒั นา ประเทศทงั้ ในทศวรรษหนา และในชว ง พ.ศ. ๒๕๔๐-๒๕๔๔ ใหเ นน คนเปน ศนู ยก ลาง หรอื เปน จดุ หมายหลกั ของการพฒั นา ทง้ั นเ้ี พอ่ื นาํ ไปสวู สิ ยั ทศั น “ครอบครวั อบอนุ ชมุ ชนเขม แขง็ สงั คมมสี มรรถภาพ เสรภี าพ ความยุตธิ รรม และมีการพัฒนาทีส่ มดลุ บนพ้นื ฐานของ ความเปน ไทย” ซงึ่ จะเปนการพฒั นาในลกั ษณะที่ตอเน่อื งและยงั่ ยืน ทาํ ใหคนไทยสว นใหญ มคี วามสขุ ทแ่ี ทจ รงิ ในระยะยาว และองคก ารบรหิ ารสว นตาํ บลซงึ่ เปน หนว ยงานบรหิ ารราชการ สว นทอ งถน่ิ ทจ่ี ดั ขน้ึ ตามพระราชบญั ญตั สิ ภาตาํ บลและองคก ารบรหิ ารสว นตาํ บล พ.ศ. ๒๕๓๗ มหี นา ทใี่ นการสง เสรมิ การศกึ ษา ศาสนาและวฒั นธรรม สง เสรมิ การพฒั นาสตรี เดก็ เยาวชน โดยมอี าํ นาจอสิ ระในการดาํ เนนิ กจิ กรรม กาํ หนดแผนงาน และการใชง บประมาณของตนเอง ๔บทท่ี หากองคก ารบรหิ ารสว นตาํ กลไดร ว มจดั และสง เสรมิ การศกึ ษาในตาํ บลอยา งแทจ รงิ แลว กจ็ ะ ทาํ ใหก ารพฒั นาคณุ ภาพของคนเปน ไปอยา งมปี ระสทิ ธภิ าพ ทัดเทียมมานานาอารยประเทศ การเ ีขยน ทีเ่ จริญแลว กรมการศึกษานอกโรงเรียนจึงไดร วมกับสํานักคณะกรรมการการประถมศกึ ษา แหง ชาติ มอบหมายใหศ นู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นภาคตะวนั ออกจดั สมั มนาคณะกรรมการ บรหิ ารองคก ารบริหารสว นตาํ บลข้ึน ๒. วตั ถปุ ระสงค ๒.๑ เพอื่ ใหค ณะกรรมการบรหิ าร อบต. มคี วามรคู วามเขา ใจเกยี่ วกบั การศกึ ษาทง้ั ในระบบโรงเรียนและนอกระบบโรงเรยี น ๒.๒ เพ่ือใหคณะกรรมการบริหาร อบต. มีสวนรวมในการวางแผน และจัดกิจ กรรมการศึกษาในระบบโรงเรียนและการศกึ ษานอกระบบโรงเรยี น ๒.๓ เพอื่ ใหค ณะกรรมการบรหิ าร อบต. มคี วามเขา ใจเกย่ี วกบั การพฒั นาทรพั ยากร มนษุ ยต ามแผนพฒั นาเศรษฐกจิ และสงั คมแหง ชาติ ฉบบั ท่ี ๘ มสี ว นในการพฒั นาสงั คม เดก็ สตรี และครอบครัวรวมกับ ศูนยบริหารนอกโรงเรียนอําเภอ(ศบอ.) และเกิดการขยายผล อยา งตอ เนอื่ ง ๓. เปาหมาย ๓.๑ เชิงปริมาณ กลุมเปา หมายทงั้ ส้นิ ๑๑๕ คน ประกอบดวย ๓.๑.๑ ประธาน อบต. จังหวดั ละ ๓ คน ๙ จงั หวัด จาํ นวน ๒๗ คน ๓.๑.๒ ปลัด อบต.จังหวัดละ ๓ คน ๙จังหวัด จํานวน ๒๗ คน ๓.๑.๓ หน.ศบอ. จังหวดั ละ ๓ คน ๙ จังหวัด จาํ นวน ๒๗ คน ๓.๑.๔ ผูอํานวยการศนู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรียน จงั หวัด(ศนจ.) จาํ นวน ๙ คน

๘๒ หนงั สอื เรยี นสาระความรพู ้นื ฐาน ๓.๑.๕ เจา หนา ที่ศูนยการศึกษานอกโรงเรยี นจงั หวัด จาํ นวน ๙ คน ๓.๑.๖ เจา หนา ทศ่ี นู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นภาคตะวนั ออก จาํ นวน ๗ คน ๓.๑.๗ พนกั งานขบั รถยนต ของ ศนจ. จํานวน ๙ คน รวม ๑๑๕ คน ๓.๒ เชงิ คุณภาพ กลมุ เปา หมายมคี วามรคู วามเขา ใจเกย่ี วกบั งานการศกึ ษามสี ว นรว มในการสนบั สนนุ และจดั การศกึ ษาทงั้ ในระบบและนอกระบบโรงเรยี น เพอ่ื พฒั นาสงั คม เดก็ สตรี และครอบครวั อยางแทจรงิ และขยายผลอยางตอ เน่ือง ๔. วธิ ดี าํ เนนิ การ ๔.๑ ขนั้ เตรียมการ ๔.๑.๑ ศึกษา สํารวจ รวบรวมขอ มูล ๔.๑.๒ ขออนุมัติโครงการ ๔ ๔.๑.๓ ประสานงานผูเ กี่ยวของ บทที่ ๔.๑.๔ ดาํ เนินการประชุมสมั มนา ๔.๒ ข้นั ดําเนนิ การ การเขยี น ๔.๒.๑ จัดประชุมสัมมนาจาํ นวน ๒ วัน ๔.๒.๒ รวบรวมแผนพัฒนาของ อบต. เก่ียวกับการจัดการศึกษา เพื่อนํา เสนอผเู ก่ยี วของ ๔.๒.๓ ตดิ ตาม ประเมินผลการดําเนินงานรวมกบั หนวยงานที่เกย่ี วของ ๕. ระยะเวลา/สถานท่ี ๕.๑ จดั ประชมุ สมั มนา ระหวา งวนั ท่ี ๒๔-๒๕ สงิ หาคม ๒๕๕๑ ณ โรงแรมสตาร อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั ระยอง ๕.๒ ติดตาม ประเมินผล ภายในเดือนกนั ยายน ๒๕๕๑ พ้ืนที่ ๙ จงั หวดั ในภาค ตะวนั ออก ๖. งบประมาณ ใชง บประมาณประจาํ ป ๒๕๕๑ หมวดคา ตอบแทน ใชส อย วสั ดุ งานพฒั นาคณุ ภาพ การศึกษานอกโรงเรียน กรมการศึกษานอกโรงเรียน จํานวนเงิน ๑๔๐,๐๐๐ บาท มีราย ละเอยี ดดังน้ี คา ใชส อยและวสั ดใุ นการประชุมสัมมนา - คาทพ่ี ัก ๑๑๕x๔๒๕ = ๔๘,๘๗๕.- บาท - คา อาหารวางและเครอื่ งดม่ื ๑๑๕x๑๐๐x๒ = ๒๓,๐๐๐.- บาท - คาอาหรกลางวนั ๑๑๕x๑๒๐x๒ = ๒๗,๖๐๐.- บาท - คาอาหารเยน็ ๑๑๕x๑๕๐ = ๑๗,๒๕๐.- บาท - คา ตอบแทนวทิ ยากร ๖๐๐x๒ ช่ัวโมง = ๑,๒๐๐.- บาท

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๘๓ - คา ตอบแทนวิทยากร ๖๐๐x๑.๕ ชัว่ โมง = ๔๕๐.- บาท - คา นํา้ มนั เชื้อเพลิง = ๑,๐๐๐.- บาท - คาวสั ดุ = ๒๐,๖๗๕.- บาท หมายเหตุ ทุกรายการขอถวั จา ยตามทจ่ี ายจรงิ ๗. เครอื ขาย/หนวยงานทเี่ กย่ี วขอ ง - ศูนยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นจงั หวดั ในภาคตะวนั ออก - ศูนยบ รกิ ารการศึกษานอกโรงเรยี นอาํ เภอในภาคตะวนั ออก - หนว ยงานสังกัดกรมการปกครองในภาคตะวนั ออก ๘. การประเมนิ ผลโครงการ - ประเมินระหวา งการประชมุ สัมมนา - ประเมนิ หลงั การประชุมสมั มนา - สรปุ และรายงานผลการประชุมสมั มนา ๙. ผูรับผิดชอบโครงการ นางญาณศิ า เจรรี ตั น งานโครงการพเิ ศษ ๔บทท่ี ฝายนโยบายและแผนงาน ศูนยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นภาคตะวันออก การเ ีขยน ๑๐. ความสมั พนั ธก บั โครงการอื่น - โครงการพัฒนาเครือขาย - โครงการพฒั นาบุคลากร - โครงการพัฒนาคณุ ภาพการศกึ ษานอกโรงเรียน - โครงการจัดกจิ กรรมการศกึ ษานอกโรงเรียนในศนู ยก ารเรียนชมุ ชน (ศรช.) ๑๑. ผลท่ีคาดวา จะไดร ับ ศบอ.มสี ว นในการวางแผนพัฒนาการจัดการศึกษานอกโรงเรยี น รว มกบั อบต.ได ตรงตามนโยบายของรัฐบาล ตลอดทั้งสามารถขยายผลการพัฒนาในพื้นที่ไดอยางมี ประสทิ ธิผล ผขู ออนุมตั ิโครงการ ผเู ห็นชอบโครงการ ผูอนุมัติโครงการ (นางญานศิ า เจรรี ัตน) (นางสาวสุรภี สกลุ รัตน) (นายชีวติ อจุ วาท)ี อาจารย ๒ ระดับ ๖ ผูชว ยผอู าํ นวยการ ศนภอ. ผูอํานวยการ ศนภอ.

การเขยี น ๘๔ หนังสอื เรยี นสาระความรูพน้ื ฐาน การเขียนคํากลาวรายงาน การเขยี นคาํ กลา วรายงานในการเปด หรอื ปด การประชมุ สมั มนานน้ั จะมี ๒ สว น คอื คาํ กลา วรายงานของเจาของงาน และคํากลา วเปด ของประธานการเปด หรอื ปด การประชุม คาํ กลา วรายงานและคํากลา วเปด ๑. คาํ กลา วรายงานพธิ เี ปด การประชมุ สมั มนาจะกลา วถงึ รายละเอยี ด หรอื มแี นวทาง การเขียนดงั น้ี ๑.๑ คําขึ้นตนนิยมใชคําวา “เรียน….” และขอบคณุ ๑.๒ บอกกลา วผเู ขาประชุมและหนวยงานหรอื สถานะของผูเขาประชมุ พรอ ม ทัง้ บอกจํานวนผเู ขารว มประชุม ๑.๓ บอกวตั ถุประสงคข องการประชุม ๑.๔ บอกระยะเวลาของการประชุม ๑.๕ บอกวิทยากรบุคคล หนวยงานท่ีมีสวนรวม มีสวนเกี่ยวของชวยเหลือ ๔บทที่ สนับสนุน ๒. คํากลา วเปด การประชมุ มีแนวทางในการเขียนดงั น้ี ๒.๑ คําข้ึนตน หรอื คําทักทาย จะเอยช่อื บคุ คลตําแหนง ของผเู ขา ประชุม ๒.๒ บอกถงึ ความรสู กึ ขอบคณุ บคุ คล วทิ ยากรหรอื หนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งชว ยเหลอื ๒.๓ บอกขอ เสนอแนะแนวทางขอ คดิ เหน็ ทเี่ ปนประโยชนต อการประชมุ ๒.๔ อวยพรและแสดงความปรารถนาดีที่จะใหการประชุมบรรลุผลตาม วตั ถปุ ระสงค สวนคํากลาวรายงานและคํากลาวปดการประชุม ก็จะมีลักษณะคลายกันแตจะมี รายละเอยี ดเกย่ี วกบั ผลของการดาํ เนนิ งานการประชมุ เพม่ิ เขา มา และมกี ารมอบวฒุ บิ ตั รหรอื ของทร่ี ะลกึ อกี เทา นน้ั

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๘๕ ตวั อยาง คาํ กลาวรายงานในพิธีเปดการประชุมสัมมนา คณะกรรมการบรหิ ารองคก ารบรหิ ารสวนตาํ บล (อบต.) ภาคตะวันออก ปงบประมาณ ๒๕๕๑ ณ โรงแรมสตาร อาํ เภอเมอื ง จงั หวดั ระยอง วนั ท่ี ๒๖ สิงหาคม ๒๕๕๑ .................................... เรยี นทา นประธาน ผอู าํ นวยการศนู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นภาคตะวนั ออก ผอู าํ นวย การศูนยการศึกษานอกโรงเรียนจังหวัด หัวหนาศูนยบริการการศึกษานอกโรงเรียนอําเภอ ปลดั อบต. ประธาน อบต. เจาหนา ทีศ่ ูนยการศึกษานอกโรงเรยี นจังหวัด ดฉิ นั นางสาวสุรภี สกุลรตั น ในฐานะผจู ัดการประชมุ สัมมนารูสึกเปน เกยี รตอิ ยาง ยง่ิ ที่ทานไดใ หเ กยี รตมิ าเปนประธานในการประชมุ สัมมนาครงั้ นี้ การประชุมสมั มนาครั้งนี้ประกอบดว ยผูประชุมสมั มนาจํานวน ๙๙ คน ดงั น้ี - ผูอ ํานวยการศนู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรียนจังหวดั ในภาคตะวนั ออก ๙ ทาน ๔บทท่ี - หวั หนา ศูนยบ รกิ ารการศึกษานอกโรงเรียนอาํ เภอในภาคตะวันออก ๒๗ ทาน การเ ีขยน - ปลดั อบต.จากจงั หวดั ในภาคตะวนั ออก ๒๗ ทาน - ประธาน อบต. จากจังหวัดในภาคตะวนั ออก ๒๗ ทา น - เจา หนาท่ศี นู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นจังหวดั ในภาคตะวนั ออก ๙ ทาน วัตถปุ ระสงคของการประชมุ สัมมนา ๑. เพ่อื ใหค ณะกรรมการบรหิ าร อบต. มีความรูความเขา ใจเกี่ยวกบั งานการศึกษา นอกโรงเรียน ๒. เพอ่ื ใหค ณะกรรมการบรหิ าร อบต. มสี ว นรว มในการวางแผนและจดั กจิ กรรมการ ศกึ ษานอกโรงเรยี น ๓. เพอื่ ใหค ณะกรรมการบรหิ าร อบต. มีความเขา ใจเกี่ยวกับการพัฒนาทรพั ยากร มนษุ ย ในสว นของการพัฒนาสังคม เด็ก สตรี และครอบครวั รว มกับหนวยงานการศกึ ษา นอกโรงเรียน วทิ ยากรในการประชมุ สมั นาประกอบดว ย - ผูอํานวยการศูนยก ารศึกษานอกโรงเรียนภาคตะวนั ออก - ผูตรวจราชการสว นถอ งถ่ินจงั หวัดระยอง - รองประธานคณะกรรมการพัฒนาสตรีภาคตะวนั ออก ในโอกาสนี้ ดฉิ นั ขอเรยี นเชญิ ทา นประธานไดก รณุ ากลา วเปด การประชมุ และบรรยาย พเิ ศษตามทที่ า นเห็นสมควร ขอเรยี นเชิญ

๘๖ หนงั สอื เรยี นสาระความรพู น้ื ฐาน ตําอยาง คํากลาวของประธาน พธิ เี ปด การประชมุ สมั มนาคณะกรรมการบรหิ ารองคก ารบรหิ ารสว นตาํ บล (อบต.) ภาคตะวนั ออก ปงบประมาณ ๒๕๕๑ วนั ที่ ๒๖ สิงหาคม ๒๕๕๑ ณ โรงแรมสตาร อําเภอเมอื ง จงั หวัดระยอง ................................................ ทา นผอู าํ นวยการศนู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นจงั หวดั ทา นหวั หนา ศนู ยบ รกิ ารการศกึ ษานอก โรงเรียนอาํ เภอ ทา นปลัด อบต. ทา นประธาน อบต. เจาหนาท่ศี นู ยการศกึ ษานอกโรงเรียน จงั หวัด ทุกทา น ผมมีความยินดีที่ไดมาเปนประธานในการประชุมสัมมนาคณะกรรมการบริหาร องคก ารสว นตาํ บล (อบต.) ภาคตะวนั ออก ปง บประมาณ ๒๕๕๑ ในวนั นี้ นบั วา เปน โอกาส ท่ีดีท่ีงานการศึกษานอกโรงเรียนไดมีโอกาสรวมประชุมสัมมนากับหนวยงานทางดานการ ๔บทท่ี ปกครอง โดยเฉพาะเปนหนวยงานการปกครองสวนทองถิ่นที่สามารถนําประโยชนที่ได จากการประชุมสัมมนาไปใชในการพัฒนาทองถิ่นไดโดยตรง ในปจจุบันการศึกษาเปนส่ิง การเขยี น จําเปนอยางย่ิงตอการพัฒนาทุกดาน เน่ืองจากเปนสิ่งที่จะชวยใหเรามีความรูความเขาใจที่ ถกู ตอ งไดง า ยโดยเฉพาะในชมุ ชน ถา สมาชกิ ไดร บั การศกึ ษานอ ยอาจจะเปน สาเหตหุ นง่ึ ทาํ ให ชมุ ชนประสบกบั ปญ หาตา งๆ ทงั้ ทางดา นความปลอดภยั ดา นสขุ ภาพ และปญ หาสงั คมอน่ื ๆ ที่จะตามมาโดยไมค าดคิด หนว ยงานของทางราชการไมว า จะเปน หนว ยงานทางการศกึ ษา หรอื หนว ยงานทาง การปกครองยอมตองมีภาระรบั ผดิ ชอบในการว มกนั พฒั นาชมุ ชนและประเทศชาติ ดงั นน้ั ถา หนว ยงานของเรามกี ารรว มมอื กนั เปน อยา งดยี อมจะกอใหเกิดประโยชนมหาศาลแกสังคม และประเทศชาตไิ ด ในการประชมุ สมั มนาครงั้ นี้ ผมหวงั เปน อยา งยงิ่ วา ผเู ขา ประชมุ สมั มนาทกุ ทา นคงจะ ตง้ั ใจและใหค วามสนใจตลอดระยะเวลาของการประชมุ สมั มนา เพอ่ื นาํ ความรแู ละประสบการณ ท่ไี ดไปปรบั ใชใ นการพัฒนาทองถิ่นตามความเหมาะสมและศักยภาพของชมุ ชน ขอขอบคณุ วทิ ยากร เจา หนา ทศี่ นู ยก ารศกึ ษานอกโรงเรยี นภาคตะวนั ออก ผอู าํ นวย การศูนยการศึกษานอกโรงเรียนจังหวัด และผูท่ีเกี่ยวของทุกทาน ที่ชวยทําใหโครงการนี้ ดําเนินไปดวยความเรียบรอย ในโอกาสน้ีผมขออาราธนาคณุ พระศรรี ตั นตรยั และพระบารมี ของพระบาทสมเดจ็ พระเจา อยหู วั จงดลบนั ดาลใหผ เู ขา ประชมุ สัมมนาทุกทานจงประสบแต ความสขุ ความเจรญิ และขอใหก ารประชุมสัมมนาครัง้ นี้ดาํ เนินไปอยา งสมั ฤทธิผล ผมขอเปด การประชมุ สมั มนาคณะกรรมการบริหารองคก ารบรหิ ารสว นตาํ บล (อบต.) ภาคตะวนั ออก ปง บประมาณ ๒๕๕๑ ณ บัดนี้

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๘๗ การเขยี นตัวเลขไทย ๔บทที่ ตัวเลขไทยเกิดพรอมอักษรไทยมานานนับ ๗๐๐ ป แตปจจุบันมีผูใชตัวเลขไทย การเ ีขยน นอยมาก ดวยเหตุนี้จึงมีการรณรงคเพ่ือใหเห็นคุณคาและศิลปะของตัวเลขไทย ซึ่งคนไทย ควรภมู ใิ จและใชอ กั ษรไทยกบั เลขไทยเพอ่ื ดาํ รงไวซ งึ่ เอกลกั ษณท างภาษาไทยและเปน มรดก ของชาติสบื ไป ลักษณะการเขียนตัวเลขไทย การเขยี นตวั เลขไทยเขยี นคลา ยกบั การเขยี นอกั ษรคอื มหี วั มหี างแทบทกุ ตวั บางตวั คลา ยตัวอักษร เชน เลข ๓ คลา ย ตวั ต เลข ๘ คลา ย ๘ (ไมไตคู) เปนตน การเขยี น เลข ๙ ก็เขียนคลายกับตัวอักษรขอม คนจึงไมนิยมเขยี นเพราะมีความรสู กึ เขยี นยาก ไมค อ ยมี โอกาสไดใ ช ประกอบกบั แบบฟอรม ตา งๆ ทใ่ี หก รอกขอ มลู มกั ใชเ ลขอารบคิ เปนสว นใหญ เพ่ือเปนการสรางจิตสํานึกของคนไทยในการอนุรักษการใชเลขไทยและเอกลักษณ ของชาติไทยควรดาํ เนินการดังนี้ ๑. สง เสรมิ ใหเ ดก็ เขยี นเลขไทยตง้ั แตร ะดบั อนบุ าลขน้ึ ไปจนถงึ ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอน ปลาย เชน การเขยี น วันท่ี เดอื น พ.ศ. ในแบบฟอรมการกรอกขอ มลู ตางๆ แลว ฝกใหเขยี น เลขไทย ๑-๑o แลว เพมิ่ จํานวนถงึ ๑o ๒. ในการเขยี นรายงานตา งๆ ไมว า จะเปน รายงานแบบเปน ทางการหรอื ไมเ ปน ทางการ ก็ใชเลขไทยรวมทั้งการกรอกขอมูลในบัตรประจําตัวประชาชน หรือการไปติดตอธุรกิจ ธนาคารควรใชเ ลขไทย ๓. เขยี นตวั เลขทพี่ บเหน็ ในชวี ติ ประจาํ วนั เปน ตวั เลขไทย เชน บา นเลขท่ี เลขทซี่ อย เลขทะเทยี นรถเบอรโ ทรศพั ท ฯลฯ ควรเขยี นเปน เลขไทย ฉะนน้ั บคุ คลทกุ ระดบั ทกุ เพศทกุ วยั ทง้ั หนว ยงานของรฐั และเอกชนควรหนั มาใชเ ลขไทยพรอ มเพรยี งกนั ซงึ่ เราคนไทยควรภมู ใิ จ ที่จะใชอักษรไทยกับเลขไทยคูกันเพ่ือเปนการสรางจิตสํานึกและแสดงเอกลักษณทางภาษา และวฒั นธรรมอนั ดีของชาตไิ ทย ๔. รัฐบาล สว นราชการ และหนวยงานท่ีเก่ียวขอ งไมม กี ารกําหนดนโยบาย สง่ั การ ใหสวนราชการและหนวยงานเอกชนใชตัวเลขไทยในหนังสือราชการและหนังสือติดตอ ราชการดว ยแสง ๕. รณรงคใ หป ระชาชนคนไทยใชเ ลขไทยในการเขยี นและสอ่ื สารทกุ ประเภทตลอดเวลา ทงั้ รณรงคใหสื่อสารมวลชนใชตวั เลขไทยดว ย การสงเสริมการใชเลขไทย ภาษาไทย เพื่อเนนการสรางจิตสํานึกและอนุรักษ เอกลักษณไ ทยนั้น กระทรวงศกึ ษาธกิ ารไดม หี นงั สอื ขอความรว มมอื สว นราชการในกระทรวง ศกึ ษาธกิ ารตามหนงั สอื ท่ี ศธ.o๒o๑ ๒/๔๓o ลงวนั ท่ี ๑๐ มกราคม ๒๕๔๖ ขอความรว มมอื จากสว นราชการ เรือ่ งการใชเลขไทย เลขศักราช เลขปพ ทุ ธศกั ราช และอนรุ กั ษภ าษาไทยเพอ่ื สราง จิก สํานึก ของ คน ไทย ใน การ อนุรักษ เอกลักษณ ของ ชาติ ขอให หนวยงาน ราชการใชเ ลขไทยในหนงั สอื ราชการ ใชเ ลขศกั ราชเปน พทุ ธศกั ราช ในกจิ กรรมทุกดาน ซึ่ง เปนนโยบายของรัฐบาลต้ังแตป ๒๕๔๓ ในฐานะท่ีเปนคนไทยคนหนึ่งจึงตองรวมอนุรักษ เอกลกั ษณไ ทยภาษาไทยดวยการใชเลขไทย

การเขยี น ๘๘ หนังสือเรยี นสาระความรพู ื้นฐาน เร่อื งที่ ๒ หลกั การแตงคาํ ประพนั ธ คําประพันธหรือรอยกรองมีหลายประเภท เชน โคลง กลอน กาพย ฉันท และ รายบทรอยกรองเปนขอความท่ีประดิดประดอยตกแตงคําภาษาอยางมีแบบแผนและมี เงอ่ื นไขพเิ ศษบงั คบั ไว เชน บงั คบั จาํ นวนคาํ บงั คบั วรรค บงั คบั สมั ผสั เรยี กวา “ฉนั ทลกั ษณ” แนวทางการเขยี นบทรอยกรองมีดงั นี้ ๑. ศกึ ษาฉนั ทลักษณของคาํ ประพันธน้ันๆ ใหเขา ใจอยางแจมแจง ๒. คิดหรอื จินตนาการวาจะเขยี นเร่อื งอะไร สรา งภาพใหเกดิ ขน้ึ ในหว งความคดิ ๓. ลาํ ดับภาพหรือลาํ ดับขอความใหเ ปน อยา งสมเหตุผล ๔. ถา ยทอดความรสู กึ หรือจนิ ตนาการนั้นเปน บทรอ ยกรอง ๕. เลอื กใชค าํ ทสี่ อ่ื ความหมายไดช ดั เจน ทาํ ใหผ อู า นเกดิ ภาพพจนแ ละจนิ ตนาการ รว มกับผูประพันธ ๔บทที่ ๖. พยายามเลอื กใชค าํ ทไี่ พเราะ เชน คดิ ใชค ําวา ถวลิ ผหู ญิงใชคาํ วา นารี ๗. แตงใหถ ูกตอ งตามฉนั ทลักษณข องคําประพันธ การเขียนโคลงสีส่ ุภาพ มีหลักการเขียนดงั น้ี บทหน่ึงมี ๔ บาท บาทหนึง่ มี ๒ วรรค เรียกวรรคหนากับวรรคหลงั วรรคหนามี ๕ พยางคท กุ บาท วรรคหลงั ของบาททห่ี นง่ึ ทสี่ องและทสี่ ามมี ๒ พยางค วรรคหลงั ของบาท ท่ีสี่มี ๔ พยางค และอาจมีคําสรอยไดในวรรคหลังของบาทที่หน่ึงและบาทท่ีสาม มีสัมผัส บงั คับตามท่กี ําหนดไวในผงั ของโคลง ไมนิยมใชส มั ผัสสระ ใชแตส ัมผสั อักษร โคลงบทหนงึ่ บงั คับใชคาํ ทม่ี วี รรณยุกตเ อก ๗ แหง และวรรณยกุ ตโ ท ๔ แหง คาํ เอกผอนผันใหใชค าํ ตาย แทนได ผังของโคลงส่ีสุภาพ ตวั อยา งโคลงส่ีสภุ าพ ลําบาง พ่ีพรอ ง จากมามาล่วิ ลํา้ เมยี งมา น มานา บางยเี่ รือราพลาง คลาวนา้ํ ตาลคอ เรอื แผงชว ยพานาง (นริ าศนรนิ ทร) บางบร บั คําคลอ ง

รายวชิ าภาษาไทย (พท31001) <<ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> ๘๙ การเขียนกลอนสภุ าพ มหี ลกั การเขียนดงั น้ี ๔บทท่ี บทหน่งึ มี ๔ วรรคหรือ ๒ บาทๆ ละ ๒ วรรค คอื วรรคสดบั วรรครบั วรรครอง วรรคสง แตล ะวรรคมี ๘ พยางค หรอื ๗ หรือ ๙ พยางคก ไ็ ด สมั ผัส ใชพยางคสดุ ทา ยของวรรคทีห่ นึ่งสมั ผสั กับพยางคที่ ๓ หรือ ๕ ของวรรคที่ สองและพยางคส ดุ ทายของวรรคที่สอง สมั ผสั กับพยางคสุดทา ยของวรรคทส่ี าม พยางค สดุ ทา ยวรรคทส่ี ามสมั ผสั กบั พยางคท ่ี ๓ หรอื ๕ ของวรรคทส่ี ่ี และพยางคส ดุ ทา ยของวรรคทส่ี ่ี สมั ผสั กับพยางคส ดุ ทา ยของวรรคที่สองในบทตอ ไป เรียกวา สัมผสั ระหวางบท เสียงวรรณยุกตที่นิยมในการแตงกลอนมีดังน้ี คือ พยางคสุดทายของวรรคที่สอง ตองใชเสียงจัตวา หรือเสียงเอก หรือเสียงโท และพยางคสุดทายของวรรคที่สี่ นิยมใช วรรณยุกตสามญั หรือเสียงตรี และพยางคน ี้ไมนยิ มใชเ สยี งวรรณยุกตท่ซี าํ้ กบั พยางคส ุดทาย ของวรรคทสี่ องหรอื พยางคสดุ ทา ยของวรรคท่ีสาม ผงั ของกลอนสภุ าพ สดับ รบั การเ ีขยน รอง สง สดบั รบั รอง สง ตวั อยางกลอนสุภาพ กลอนสภุ าพพงึ จํามกี าํ หนด กลอนหน่งึ บทมวี รรคกรองอักษร วรรคละแปดพยางคน บั ศพั ทส นุ ทร อาจยิ่งหยอ นเจด็ หรอื เกาเขา หลักการ หา แหง คาํ คลองตอ งสัมผสั สดับจัดรับรองสงประสงคส มาน เสยี งสูงตํ่าตองเรียงเยยี่ งโบราณ เปน กลอนกานตค รบครันฉนั นเี้ อง (ฐาปะนยี  นาครทรรพ และม.ล.บญุ เหลือ เทพยสวุ รรณ) การเขียนจะเกิดประสิทธิภาพอยางแทจริงจําเปนอยางย่ิงที่ผูเรียนจะตองมีความรู ความเขา ใจในงานเขยี นทกุ ประเภท ทงั้ งานเขยี นทเ่ี ปน รอ ยแกว และรอ ยกรอง โดยเฉพาะอยา ง ย่ิงงานที่เขียนเปนรอยกรองนั้น ผูเขียนตองพยายามจดจําฉันทลักษณของรอยกรองแตละ ชนิดใหถ กู ตอ งแมม ยาํ จงึ จะสามารถสื่อสารกบั ผูอน่ื ไดอยางสมบูรณ

๙๐ หนงั สือเรียนสาระความรพู น้ื ฐาน การเขียนกาพย แบงออกเปน กาพยยานี กาพยฉบัง กาพยสุรางคนางค กาพยข ับไม (๑) กาพยยานี ๑๑ มีลกั ษณะบงั คับของบทรอ ยกรอง ดังนี้ คณะ คณะของกาพยยานมี ดี ังน้ี กาพยบ ทหน่งึ ท่ี ๒ บาท บาทท่ี ๑ เรยี กวา บาทเอก บาทท่ี ๒ เรยี กวา บาทโท แตล ะบาทมี ๒ วรรค คือ วรรคแรกและวรรคหลงั พยางค พยางคหรือคาํ ในวรรคแรกมี ๕ คํา วรรคหลงั มี ๖ คํา เปนเชน นที้ งั้ บาทเอกและบาทโท จึงนับจํานวนไดบ าทละ ๑๑ คํา เลข ๑๑ ซ่งึ เขยี นไวห ลงั ชื่อกาพยยานี นน้ั เพ่ือบอกจาํ นวนคาํ ผังของกาพยย านี ๑ บท ๔บทท่ี วรรคแรก วรรคหลงั บาทเอก ๑๒๓ ๔๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ การเขยี น บาทโท ๑๒๓๔ ๕ ๖ ๗ ๘ ๙ ๑๐ ๑๑ สมั ผสั มสี มั ผสั เสนอระหวา งคาํ สดุ ทา ยในวรรคหนงึ่ ไปคาํ ทสี่ ามอกี วรรคหนง่ึ ดงั ผงั ขางบน สวนสัมผัสในนั้นยดึ หยุนได เสียงวรรณยุกต มีขอสังเกตเก่ียวกับการใชเสียงวรรณยุกตในกาพยยานีอยูบาง ประการคอื ๑.๑ คาํ สดุ ทา ยของวรรคหลงั ของบาทโท ใชเ สยี งวรรณยกุ ตส ามญั และจตั วาสว นใหญ ๑.๒ ทีใ่ ชค ําตายเสยี งตรี หรอื เอกก็มีบาง แตไมคอ ยพบมากนัก วิชาเหมือนสนิ คา อน มคี า อยูเมอื งไกล ตอ งยากลําบากไป จงึ จะไดส นิ คามา จงต้ังเอากายเจา เปนสําเภาอนั โสภา ความเพยี รเปนโยธา แขนซายเปนเสาไป น้ิวเปน สายระยาง สองเทาตา งสมอใหญ ปากเปน นายงานไป อัชฌาสยั เปนเสบียง

รายวิชาภาษาไทย (พท31001) <<ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> ๙๑ สติเปนหางเสอื ถือทา ยเรือไวใหเทย่ี ง ถอื ไวอ ยา ใหเอียง ตัดแลนเลี่ยงขามคงคา ปญ ญาเปนกลองแกว สองดแู ถวแนวหินผา เจา จงเอาหตู า เปน ลาตาฟง ดลู ม ข้ีเกียจคือปลารา ย จะทําลายใหเ รอื จม เอาใจเปนปน คม ยิงระดมใหจมไป จึงจะไดสนิ คา มา คือวิชาอันพศิ มยั จงหมัน้ มัน่ หมายใจ อยาไดครา นการวชิ าๆ ๒. กาพยฉ บัง ๑๖ มลี กั ษณะบงั คับของบทรอยกรอง ดงั นี้ ๔บทท่ี คณะ กาพยฉ บงั บทหนง่ึ มเี พยี ง ๑ บาท แตม ี ๓ วรรค คอื วรรคตน วรรคกลาง การเ ีขยน และวรรคทาย พยางค พยางคหรือคาํ ในวรรคตนมี ๖ คํา วรรคกลางมี ๔ คาํ วรรคทายมี ๖ คาํ รวมทงั้ บทมี ๑๖ คํา จงึ เขียนเลข ๑๖ ไวหลังชือ่ กาพยฉ บงั บทท่ี ๑ (๑) บทที่ ๒ (๒) ฉบังสิบหกความหมาย หนงึ่ บทเรียงราย นบั ไดสบิ หกพยางค เพอ่ื เปน แนวทาง สมั ผสั รดั ตรงึ สัมผสั ชดั เจนขออาง รอยรดั จัดทํา ใหหนูไดค ิดคาํ นงึ จงจาํ นาํ ไป อ.ภาทพิ ศรีสทุ ธิ์ พยางคส ดุ ทายวรรคหนงึ่ สดุ ทายวรรคสองตอ งจาํ สุดทา ยวรรคสามงามขํา สัมผสั รัดบทตอ ไป บทหนึ่งกับสองวองไว เรียงถอยรอยกาพยฉบงั

๙๒ หนังสือเรยี นสาระความรูพน้ื ฐาน ๓. กาพยสรุ างคนางค มีลกั ษณะบังคบั ของบทรอยกรอง ดงั น้ี คณะ บทหนึ่งมี ๗ วรรค เรยี งได ๒ วิธตี ามผงั ดังนี้ วิธีที่ ๑ (๑ บท) วรรคหน่ึงส่ีคาํ สุรางคนางคนางค เจ็ดวรรคจกั วาง ใหถกู วิธี ยส่ี ิบแปดคํา จงจาํ ไวใ หดี บทหนึง่ จึงมี หากแตง ตอไป สัมผสั ตรงไหน จงใหแมนยาํ คําทายวรรคสาม ติดตามประจํา สัมผัสกบั คํา ทายบทตน แล อ.ฐปนีย นาครทรรพ ประพนั ธ ๔บทท่ี วิธีท่ี ๒ (๑) การเขยี น บทท่ี ๑ (๓) (๒) (๔) บทที่ ๒ พยางค จาํ นวนคําในวรรค มวี รรคละ ๔ คาํ ๗ วรรค รวมเปน ๒๘ คาํ จึงเขียน เลข ๒๘ ไวหลัง ช่อื กาพย สุรางคนางค สัมผัส ๑. มีสมั ผสั บังคับหรอื สัมผัสนอก ดงั แสดงไวในผงั ๒. เฉพาะหมายเลข (๔) เปน สมั ผสั ระหวางบท ๓. สมั ผสั ในยดื หยนุ ได บางทกี เ็ ปน สมั ผสั สระ บางทกี เ็ ปน สมั ผสั อกั ษร บางทกี ไ็ มม ี สัมผสั ในเลย มงุ เอาคาํ ทมี่ ีความหมายเปน ใหญ ฉันท แบง เปน หลายชนดิ เชน อินทรวเิ ชยี รฉนั ท ภุชงคประยาตฉนั ท วชิ ชมุ มาลา ฉนั ท มาณวกฉนั ท วสนั ตดลิ กฉนั ท อทิ ิ ฉนั ท เปน ตน และยงั มฉี นั ทท ม่ี ผี ปู ระดษิ ฐข น้ึ ใหมอ กี เชน สยามมณฉี ันท ของ น.ม.ส. เปน ตน