58คำตอบอาเซียน

สนิ คาออ นไหวสูง (High Sensitive List) ประเทศ สินคา อัตราภาษี อนิ โดนเี ซีย ขา ว ลดจาก 30% เปน มาเลเซยี นำ้ ตาล 25% ในป 2015 (2558) ฟล ิปปนส ขาว ลดจาก 30-40% เปน ขาว 5-10% ในป 2015 (2558) ลดจาก 40% เปน 20% ตั้งแตป 2010 (2553) อยรู ะหวา งเจรจากบั ไทย (ปจจบุ ัน 40% โควตานำเขา 367,000 ตัน จะเหลือ 35% ในป 2015 (2558)) (สถานะ : กุมภาพนั ธ 2556) 49

¢ŒÍ·Õè 25 50 ÊÙ»‹ ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

ตลาดสง ออก สนิ คา ท่ไี ทยไดเปรียบ สินคาทไ่ี ทยตอ งปรบั ตัว สปป. ลาว กัมพชู า • ผลติ ภณั ฑแ ปง มันสำปะหลงั • ผา ผนื • หนงั และผลิตภัณฑ ฟลิปปนส • เครอ่ื งดม่ื • เครอ่ื งโทรสาร หนังฟอกและหนังอัด เวยี ดนาม • โทรศพั ทอ ปุ กรณและสวน • เครอ่ื งรบั วทิ ยโุ ทรทศั นแ ละ สงิ คโปร ประกอบคอมพิวเตอร สว นประกอบตเู ย็นตแู ชแ ขง็ บรูไนฯ • ผลติ ภณั ฑย าง •อาหารสตั วเ ลย้ี ง มาเลเซีย • เฟอรน เิ จอร • ชิ้นสวนตูเ ยน็ • ผลิตภณั ฑมันสำปะหลงั • ขาว • ขาวโพด • ดา ย อินโดนเี ซยี ตแู ชแ ขง็ และสวนประกอบ • ผลติ ภณั ฑพ ลาสตกิ • เคมภี ณั ฑ และเสน ใยประดษิ ฐ • ผาผืน • ขา วโพด • อาหารสตั วเ ลย้ี ง • เสน ใยประดษิ ฐ • ตเู ย็น • ยางพารา • ดายและเสน ใย ประดษิ ฐ • ผาผืน • เหล็ก ตูแชแ ข็งและสวนประกอบ • ปนู ซีเมนต • เหล็กกลา • ผลติ ภณั ฑม ะพรา ว • ผลิตภัณฑมันสำปะหลงั • นำ้ ตาลทราย • ขา วโพด • ยางพารา • อาหารสตั วเ ลย้ี ง • ผลิตภัณฑย าง • ผลไม • เมลด็ กาแฟ • ขาว • เฟอรน ิเจอร และช้นิ สว น • เครอ่ื งจกั รกล • เฟอรน เิ จอร • ผลติ ภณั ฑพลาสติก เคร่อื งปรับอากาศ • สิ่งทอและเครือ่ งนงุ หม • ตเู ยน็ ตแู ชแ ขง็ และสว นประกอบ • รถยนต • รถจักรยานยนต • ปนู ซีเมนต • เคร่ืองดมื่ - • ผลติ ภัณฑย าง - • เสอ้ื ผา สำเรจ็ รปู • เฟอรน เิ จอร • ขา วโพด • อาหารสตั วเ ลย้ี ง และชน้ิ สว นเครอ่ื งปรบั อากาศ • ผาผืน • หนงั และผลิตภณั ฑ • รถยนต อปุ กรณแ ละ หนงั ฟอกและหนังอดั สว นประกอบ • วงจรพมิ พ • น้ำมนั ปาลม • เครอื่ งจักรกล • สินคา • สินคา เกษตรแปรรปู • ขา วโพด • ผลติ ภณั ฑยาง อเิ ลก็ ทรอนกิ ส/ เครอ่ื งใชไ ฟฟา • ผลไมส ด แชเ ยน็ และแชแ ขง็ • ผลติ ภณั ฑม นั สำปะหลงั • ผา ผนื • เฟอรนเิ จอรและชนิ้ สว น • เมด็ พลาสตกิ • ผลติ ภณั ฑพ ลาสตกิ • ชา เคร่ืองปรับอากาศ • น้ำมันปาลม • เหล็กโลหะ • เครื่องสำอางและสบู • ผลติ ภัณฑสิง่ ทอ • รถยนต • อปุ กรณและ สว นประกอบ • สินคาเกษตรแปรรูป (ทมี่ า : ธนาคารเพือ่ การสง ออกและนำเขา แหง ประเทศไทย) 51

¢ŒÍ·Õè 26 • ตลาดสงออกเปดกวางมากขึ้นจากการที่อาเซียนมีประชากรรวมกัน กวา 600 ลานคน • สงออกสินคาเกษตรไดมากขึ้นจากภาษีที่ลดลง สินคาสงออกสำคัญ เชน ขาว น้ำตาล นมและผลิตภัณฑ มันสำปะหลัง ไกแปรรูป อาหารแปรรปู สิง่ ปรงุ รสอาหาร เปนตน • สนิ คา วตั ถดุ บิ นำเขา ราคาถกู ลง ทำใหล ดตน ทนุ การผลติ เพอ่ื การสง ออก เชน ปลา และสัตวน้ำ • สามารถเขาถึงแหลงวัตถุดิบใหมเพื่อตอบสนองความตองการบริโภค ในประเทศ • สงเสริมการพัฒนาและการสรางมูลคาเพิ่มของสินคาเกษตรและ อาหารของไทย 52 Ê»‹Ù ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

• เสริมสรางโอกาสในการลงทุน เชน การขยายกิจการ หรือการยาย ขยายฐานการผลิตไปยังประเทศเพื่อนบานที่ยังคงมีทรัพยากร ธรรมชาติอุดมสมบูรณ และมีตนทุนการผลิตที่ต่ำกวาไทย ซึ่งจะเปน การสรางความเขมแข็งใหกับหวงโซอุปทานสินคาเกษตรและอาหาร ของไทย • สนับสนุนเปาหมายการเปนศูนยกลางดานโลจิสติกสของไทยใน อาเซียน ในการกระจายสินคาเกษตรและผลิตภัณฑที่เกี่ยวของกับ อาหารและเกษตรแปรรปู • สนบั สนุนการพฒั นาและเพิ่มคณุ ภาพบุคลากร / แรงงาน • ลดชองวางการพัฒนาทางเศรษฐกิจ และเพิ่มอำนาจการตอรองของ ผบู ริโภค (ที่มา : เอกสารเผยแพรของสำนกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ) 53

¢ŒÍ·Õè 27 มีศักยภาพ ไมม ีศกั ยภาพ 1. การผลิต • มีพันธพุ ชื ทห่ี ลากหลาย • ผลผลติ ตอไรต ่ำ • สภาพแวดลอมเหมาะสม • คา แรงงานสงู กับการเพาะปลูก • มกี ารวจิ ัยและพัฒนา สายพนั ธุตอเนือ่ ง • มีการพฒั นาเทคโนโลยี ดา นการผลติ และการ จดั การหลังการเกบ็ เกี่ยว 2. การแปรรูป • มีเทคโนโลยีการแปรรปู • วตั ถุดิบราคาสูงกวา เชน ที่ทนั สมยั มันสำปะหลัง ขาวโพดเลยี้ งสัตว • สินคา มคี ณุ ภาพสงู ตาม ยางพารา ความตองการผบู รโิ ภค ปาลมน้ำมนั • สนิ คามีความหลากหลาย 54 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

มศี กั ยภาพ ไมม ีศกั ยภาพ 3. การตลาด • ไดเปรยี บในการเปน • ตน ทุนการตลาดสงู กวา ศนู ยก ลางโลจิสติกส เชน คาแรงงาน • นักธรุ กิจมีประสบการณ • การสง ออกอาศัย • มภี าพลักษณสนิ คา คนกลาง เชน สงิ คโปร เกษตรดี และเปนท่ี ยอมรับของตลาดโลก 4. เกษตรกร/ • เกษตรกรมีองคความรู สถาบนั เกษตรกร ดา นการเกษตรที่ดี • มีระบบสหกรณท่ีเขม แข็ง • มกี ลมุ เกษตรกร วสิ าหกจิ ชุมชน SMEs (ทม่ี า : สำนกั งานเศรษฐกจิ การเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ ธนั วาคม 2555) 55

¢ŒÍ·Õè 28 56 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

• เกษตรกรท่ไี ดร บั ผลกระทบจำเปนตอ งปรับตัวใน 3 ดาน คอื ปรบั ประสิทธิภาพการผลติ (ลดตนทนุ เพ่ิมผลผลิตตอไร) ปรบั คณุ ภาพสนิ คา ใหเ ปน ไปตามมาตรฐาน เชน มาตรฐานหลกั ปฏบิ ตั ิ ทางเกษตรทดี่ ี (Good Agriculture of Practice : GAP) เพ่อื ใหส อดคลอ งกบั ความตอ งการของตลาดและผซู ้ือ และคณุ ภาพสากล รวมทงั้ ปรับภาพลักษณสินคาทั้งดานผลิตภัณฑใหม เลือกกลุมเฉพาะ (niche market) สนิ คา ทมี่ โี ภชนาการสูง และปรับบรรจภุ ัณฑใ หทนั สมยั เปน ตน • ภาคเกษตรที่ไดรับผลกระทบ สามารถขอรับการสนับสนุนและ ความชวยเหลือจากกองทุนปรับโครงสรางการผลิตภาคการเกษตรเพื่อเพิ่ม ขีดความสามารถในการแขงขันของประเทศ (กองทุน FTA) ของกระทรวง เกษตรและสหกรณ ซึ่งมีเปาหมายที่จะชวยปรับโครงสรางการผลิตภาคเกษตร เพม่ิ ประสทิ ธภิ าพการผลติ และคณุ ภาพการผลติ รวมทง้ั แปรรปู และสรา งมลู คา เพม่ิ สินคาเกษตร การชวยเหลือเยียวยาจะอยูในรูปแบบของการสนับสนุนปจจัย การผลิต เทคโนโลยี งานวิจัย/พัฒนา การฝกอบรม และการปรับโครงสราง การผลติ ผูสนใจติดตอ ขอรบั การสนบั สนนุ จากกองทนุ ฯ กรุณาตดิ ตอ สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร กระทรวงเกษตรและสหกรณ โทรศัพท 0-2561-4727 โทรสาร 0-2561-4726 www.oae.go.th/FTA E-mail : [email protected] 57

¢ŒÍ·Õè 29 58 ÊÙ»‹ ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

• อาเซียนไดจัดตั้งคณะกรรมการเพื่อดำเนินมาตรการลดหรือเลิก อุปสรรคอันเกิดจากมาตรการกีดกันทางการคาอันเนื่องมาจากกฎระเบียบ ทางเทคนิคและมาตรฐานสินคา ตั้งแตป 2535 โดยคณะกรรมการดังกลาว มหี นา ทห่ี ารอื กนั เรอ่ื งการตรวจสอบ / รบั รองมาตรฐานสนิ คา ปรบั ประสานมาตรฐาน และกฎระเบยี บทางเทคนคิ ท่เี ปน อปุ สรรคทางการคา • อาเซียนมีแนวคิดที่จะไมกำหนดมาตรฐานสินคาเฉพาะอาเซียนเอง เนอื่ งจากจะใชเ วลามาก และหากมีมาตรฐานของอาเซยี นเองแลว อาจขายสนิ คา ไดเฉพาะในอาเซียนเองเทานั้น แตอาจไมไดรับการยอมรับในระดับสากล เชน องคก ร ISO และ WTO-TBT Obligations ดังนัน้ อาเซียนจึงพยายามยกระดบั มาตรฐานสนิ คา ของตนใหส อดคลอ งกบั มาตรฐานสากล ซง่ึ จะชว ยลดอปุ สรรคทาง การคาไมเพียงแตในอาเซียนเอง แตยังเปนการขยายการคาในระดับระหวาง ประเทศไดโ ดยไมมีอุปสรรคดว ย • ขณะนี้ อาเซียนไดเริ่มปรับประสานดานมาตรฐานสินคาโดยเริ่มจาก สาขาที่มีความสำคัญลำดับแรกในการรวมกลุมเศรษฐกิจกอน ไดแก ผลติ ภณั ฑก ารเกษตร (อาหารแปรรปู ) ยานยนต ไฟฟา และอปุ กรณอ เิ ลก็ ทรอนกิ ส ผลิตภัณฑดูแลสุขภาพ (เครื่องสำอาง เครื่องมือแพทย ยา ยาแผนโบราณ ผลติ ภณั ฑอ าหารเสรมิ ) ผลติ ภณั ฑย าง และผลติ ภัณฑไ ม โดยสาขาท่สี ามารถปรบั กฎระเบียบใหเปนแนวทางเดียวกันไดแลว คือ สาขาเครื่องสำอาง และสาขา ผลิตภัณฑไฟฟาและอิเล็กทรอนิกส สวนสาขาเครื่องมือแพทย ยาแผนโบราณ ผลิตภณั ฑอาหารเสรมิ กำลงั อยูใ นระหวา งการเจรจา (ท่ีมา : สำนกั งานมาตรฐานผลติ ภัณฑอตุ สาหกรรม ธนั วาคม 2555) 59

¢ŒÍ·Õè 30 • ประชาชนหรือผูบริโภคเปนหัวใจของประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน ดงั น้นั แผนงานการจดั ตงั้ AEC จงึ ไดกำหนดแผนงานดานการคุมครองผบู ริโภค ซึ่งจะสนับสนุนการสรางความนาเชื่อถือและการแขงขันที่เปนธรรมระหวางกัน ในอาเซียนไว ไดแก การเสริมสรางความเขมแข็งดานการคุมครองผูบริโภค การจัดตั้งเครือขายหนวยงานที่เกี่ยวของกับการคุมครองผูบริโภคเพื่อแลกเปลี่ยน ขอมูล และการจัดหลักสูตรอบรมเจาหนาที่ปฏิบัติงาน อาเซียนไดจัดตั้ง คณะกรรมการเพื่อคุมครองผูบริโภค (ASEAN Committee on Consumer Protection : ACCP) เพอ่ื เปน หนว ยประสานงานหลกั ของอาเซยี นในการดำเนนิ การ และกำกบั ตดิ ตามการจดั ทำกลไกการคมุ ครองผบู รโิ ภคในระดบั ภมู ภิ าค เพอ่ื อำนวย ความสะดวกในการพฒั นาเศรษฐกจิ และการรวมตวั เปน ตลาดเดยี วของอาเซยี น 60 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

• ในป 2553-2555 ACCP ไดด ำเนนิ มาตรการตางๆ ท่ีสำคัญ ไดแก การจดั ทำกลไก / แนวทางการแจง และแลกเปลย่ี นขอ มลู ระหวา งกนั เกย่ี วกบั สนิ คา ไมปลอดภัยที่มีการเรียกคืน / หามขายในประเทศสมาชิก การจัดทำเว็บไซต การเยยี วยาผูบริโภคของอาเซียน (ACCP Website on Consumer Redress : www.aseanconsumer.org) เพอ่ื เปน จุดศูนยรวมในเร่อื งการเยียวยาผูบ รโิ ภคของ อาเซียน และการจัดทำและเผยแพรแผนพับเรื่องการรองเรียนของผูบริโภค อาเซยี น (ASEAN Consumer Complaints Leaflet) เพอ่ื เปน ขอ มลู การเขา ถงึ หนว ยงานหลกั ของประเทศสมาชกิ ในการรบั เรอ่ื งรอ งเรยี นผบู ริโภค เปนตน (ที่มา : สำนกั งานคณะกรรมการคุม ครองผูบ ริโภค ธนั วาคม 2555) 61

¢ŒÍ·Õè 31 • ภายใตแ ผนงานการจดั ตง้ั ประชาคมเศรษฐกจิ อาเซยี น (AEC Blueprint) ไดก ำหนดแนวทางความรว มมอื ดานทรพั ยสนิ ทางปญ ญา ไดแก (1) การเขาเปนภาคีความตกลงระหวางประเทศดานการจดทะเบียน สทิ ธิบัตร สทิ ธบิ ัตรการออกแบบ และเครื่องหมายการคา ระหวา งประเทศ (2) การหารือและแลกเปลี่ยนขอมูลระหวางหนวยงานที่รับผิดชอบ ในดานการเสรมิ สรางศกั ยภาพระบบคมุ ครองทรพั ยสินทางปญ ญาในอาเซยี น (3) การสง เสรมิ ใหเ กดิ ความรว มมอื ดา นภมู ปิ ญ ญาทอ งถน่ิ ทรพั ยากรชวี ภาพ และการแสดงออกทางวัฒนธรรมทอ งถน่ิ 62 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

• อาเซียนยงั มีความรวมมือดา นทรพั ยส นิ ทางปญญากับประเทศคเู จรจา และองคกรระหวางประเทศ อาทิ ออสเตรเลีย นวิ ซแี ลนด จีน ญปี่ นุ สหภาพยโุ รป สหรฐั ฯ และองคการทรพั ยส ินทางปญญาแหง โลก (WIPO) ดว ย • อาเซียนจะไมกำหนดแนวทางการดำเนินการภายในของตนเอง แตจะสนับสนุนใหประเทศสมาชิกเขารวมเปนภาคีกับองคการระหวางประเทศ เพื่อใหสามารถใชมาตรฐานเดียวกันไดกับทั่วโลก ลาสุด อาเซียนเห็นชอบ ใหแตล ะประเทศสมาชกิ เขาเปน ภาคี (1) พิธีสารมาดริดดานการจดทะเบียนเครื่องหมายการคาระหวาง ประเทศ (2) ความตกลงเฮกดานการจดทะเบียนสิทธิบัตรการออกแบบ ระหวา งประเทศ (3) สนธิสัญญาความรวมมือดานสิทธิบัตร (Patent Cooperation Treaty : PCT) (ไทยเขาเปนภาคี PCT แลว) คาดวาจะมีประเทศสมาชิกอาเซียนทั้งหมดจะเขาเปนภาคีพิธีสารมาดริด และสนธิสัญญา PCT ไดภายในป 2558 แตสำหรับความตกลงเฮกประเทศ อาเซยี นอยางนอย 7 ประเทศจะเขา เปน ภาคไี ดภ ายในป 2558 (ทีม่ า : กรมทรพั ยสินทางปญ ญา กระทรวงพาณิชย ธันวาคม 2555) 63

¢ŒÍ·Õè 32 • วสิ าหกจิ ขนาดกลางและขนาดยอ ม (SMEs) มคี วามสำคญั กบั เศรษฐกจิ ไทยเปน อยางมาก โดยธุรกิจรอยละ 99.76 ของไทยเปน SMEs ซ่งึ กอใหเ กดิ การจางงานสงู ถึงรอ ยละ 83.89 ของอตั ราการจา งงานท้ังหมด • ในแผนงานการจัดตั้ง AEC ถือวาความรวมมือของอาเซียนดาน การพฒั นา SMEs เปน การชวยลดชอ งวางการพัฒนาในภูมิภาคดว ย • การเขาสู AEC เปนความทาทายสำหรับ SMEs ในการเตรียม ความพรอ มและสรา งศกั ยภาพในการทำธรุ กจิ ระหวา งประเทศ โดย SMEs ควรเขา ใจ ในขอตกลงตางๆ ภายใต AEC และพิจารณาถึงผลกระทบเชิงลึกที่อาจเกิดขึ้น กับธุรกิจของตนเอง โดยมุงเนนสาขาที่มีแนวโนมที่จะไดรับผลกระทบ เชน ธุรกิจบริการ ซึ่งขอตกลงภายใต AEC จะมีการเปดเสรีในระดับที่สูงขึ้น และ ธุรกิจที่ใชแรงงานเขมขน (Labor intensive) เนื่องจากผูประกอบการจะมี การแขงขันสูงกับผูประกอบการภายในประเทศดวยกันเองและกับผูประกอบการ จากนอกประเทศ 64 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

• ผปู ระกอบการจงึ ตอ งเรง ปรบั มาตรฐานและคณุ ภาพของสนิ คา รวมทง้ั สรางตราสินคาของตนใหมีความแข็งแกรง อีกทั้งควรแสวงหาโอกาสทางการคา และสรางเครือขายความรวมมือกับธุรกิจในตางประเทศ เชน การหาลูทาง การลงทุนในตางประเทศ ทั้งการลงทุนในการขยายหรือยายฐานการผลิตเพื่อ ปจจัยการผลิต โดยเฉพาะในดานแรงงานและทรัพยากรธรรมชาติที่มีตนทุน ต่ำกวาและการลงทุนในธุรกิจบริการที่ไทยมีศักยภาพ เชน รานอาหาร สปา และนวดแผนไทย เปน ตน • สำนักงานสงเสริมวิสาหกิจขนาดกลางและขนาดยอม (สสว.) ไดด ำเนนิ การเตรยี มความพรอ มผปู ระกอบการในการเขา สู AEC มาตง้ั แตป  2552 โดยเนนการสรางโครงสรางพื้นฐานที่จะเปนสำหรับผูประกอบการ SMEs เชน การสรางเครอื ขายผูใหบ ริการ SMEs ในอาเซยี นดา นการสง ออกและการลงทุน และการสรางเครือขายและการจัดทำฐานขอมูลดานการตลาด รวมทั้งยังไดทำ การศึกษาผลกระทบของ AEC ที่มีตอผูประกอบการ SMEs ในสาขาตางๆ เพอ่ื นำมาเปน ขอ มลู ในการดำเนนิ กจิ กรรมเชอ่ื มโยงเครอื ขา ยผปู ระกอบการ SMEs ไทยและผปู ระกอบการในประเทศอาเซยี น +6 เปน ประจำทกุ ป เพ่ือขยายชอ งทาง ทางการคาและการลงทุนของผปู ระกอบการ SMEs ไทยดวย (ทมี่ า : สำนักงานสงเสรมิ วสิ าหกิจขนาดกลางและขนาดยอ ม ธันวาคม 2555) 65

¢ŒÍ·Õè 33 • หากความตกลงที่จะจัดทำเขาขายเปนความตกลงตามมาตรา 190 วรรคสองของรัฐธรรมนูญแหงราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 กลาวคือ เปนความตกลงที่จะตองออกพระราชบัญญัติเพื่อใหสามารถปฏิบัติตาม ความตกลงได หรือมีผลกระทบตอเศรษฐกิจและสังคมอยางกวางขวาง หรือมีผลผูกพันดานการคา การลงทุน หรืองบประมาณของประเทศอยางมี นยั สำคญั ประชาชนจะมีสวนรวมใน 2 ขนั้ ตอน คือ (1) กอ นการเจรจาความตกลง คณะรฐั มนตรตี อ งใหข อ มลู และจดั ใหม ี การรบั ฟง ความคดิ เหน็ ของประชาชน และตอ งชแ้ี จงตอ รฐั สภาเกย่ี วกบั ความตกลง นั้น โดยจะตองเสนอกรอบการเจรจาความตกลงตอรัฐสภาเพื่อขอความเห็นชอบ ดว ย (2) หลงั จากทเ่ี จรจาความตกลงดงั กลา วเสรจ็ สน้ิ แลว กอ นทค่ี วามตกลง จะมีผลใชบังคับ คณะรัฐมนตรีตองใหประชาชนสามารถเขาถึงรายละเอียดของ ความตกลงนั้น และในกรณีที่การปฏิบัติตามความตกลงดังกลาวกอใหเกิดผล กระทบตอประชาชนหรือผูประกอบการขนาดกลางและขนาดยอม คณะรัฐมนตรี ตองดำเนินการแกไขหรือเยียวยาผูไดรับผลกระทบนั้นอยางรวดเร็วเหมาะสมและ เปนธรรม 66 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 34 ภาษาไทยเปน ภาษาประจำชาตไิ ทย ไมม กี ารเปลย่ี นแปลง แตภ าษาองั กฤษ เปนภาษาทำงานที่ใชในการประชุมอาเซียนหรือติดตอกันเปนหลัก แมวาจะไมมี ประชาคมอาเซียน ภาษาอังกฤษก็เปนภาษาที่ใชแพรหลายในการติดตอกับ ตางประเทศทว่ั โลกมานานแลว ดังนนั้ เยาวชนไทยควรจะเรง ฝกฝนภาษาองั กฤษ มากยง่ิ ขน้ึ รวมทง้ั ภาษาประเทศเพอ่ื นบา นเพอ่ื จะไดส อ่ื สารและทำงานกบั เพอ่ื นบา น อาเซียนและกับประเทศอื่นๆ ไดดีขึ้น นอกจากนี้ เยาวชนไทยควรเรียนภาษา ประจำชาติ เรยี นรขู นบธรรมเนยี มวฒั นธรรมของประเทศเพอ่ื นบา นใหม ากยง่ิ ขน้ึ เพื่อชวยเพิ่มโอกาสการทำงานและการติดตอระหวางกันในประชาคมอาเซียน สำหรับขาราชการหรือภาคเอกชนไทยที่มีสวนรวมกับกรอบความรวมมืออาเซียน ก็ควรเรียนรูภาษาอังกฤษมากขึ้นดวย เพื่อประโยชนสูงสุดในการติดตอเจรจา หรือรว มประชุมหารือกบั ประเทศสมาชกิ อาเซียนอน่ื ๆ 67

¢ŒÍ·Õè 35 หนว ยงานที่เปน ผูประสานงานหลกั (National Focal Point) ของไทย ทด่ี แู ลความรว มมอื ของอาเซยี นดา นการศกึ ษา คอื สำนกั ความสมั พนั ธต า งประเทศ สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ โดยจะทำหนาทเี่ ปนผูป ระสานงาน สง ผแู ทน เขารวมประชุมกับประเทศสมาชิกอาเซียนดานการศึกษาเพื่อจัดทำโครงการ กจิ กรรมตา งๆ และเปน หนว ยงานหลกั ในการประชมุ เจา หนา ทอ่ี าวโุ สดา นการศกึ ษา ของอาเซียน (ASEAN Senior Officials Meeting on Education : SOM-ED) และการประชุมรัฐมนตรศี กึ ษาอาเซยี น ( ASEAN Education Ministers Meeting : ASED) นอกจากนี้ ในระดับอดุ มศึกษา สำนกั งานคณะกรรมการการอดุ มศกึ ษา ไดส ง ผแู ทนเขา รว มการประชมุ ตา งๆ ในกรอบการประชมุ ของเครอื ขา ยมหาวทิ ยาลยั อาเซียน เพอื่ สรางความรว มมือในระดบั อดุ มศกึ ษา 68 Ê‹»Ù ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 36 ความรวมมืออาเซียนดานการศึกษามีประโยชนหลายประการไมวา จะเปนการสนับสนุนใหเกิดความเขาใจเกี่ยวกับระบบการศึกษาของประเทศ สมาชกิ อาเซยี นทง้ั 10 ประเทศและสรา งความรว มมอื ดา นการศกึ ษา การสง เสรมิ การจัดทำคูมือแนวทางการจัดทำหลักสูตรอาเซียน (ASEAN Curriculum Sourcebook) เพื่อใชเปนแนวทางในการจัดทำหลักสูตรอาเซียนของประเทศ สมาชิกใหเปนไปในทิศทางเดียวกันและเปนแนวทางสำหรับครูที่ตองการจะจัดทำ หลักสูตรอาเซียน และสนับสนุนใหมีการแลกเปลี่ยนและการใหทุนการศึกษา เพื่อใหนักเรียน นักศึกษาไดมีโอกาสและไดรับประสบการณในการศึกษา ดูงาน ในประเทศสมาชิกอาเซียน สามารถเขาใจเกี่ยวกับวัฒนธรรมและประเพณีของ ประเทศสมาชิกอาเซียน ไดฝกฝนการใชทักษะดานภาษา ทั้งภาษาอังกฤษและ ภาษาประเทศเพื่อนบา น 69

¢ŒÍ·Õè 37 ระบบการโอนหนว ยกิตในระดับอดุ มศึกษาของอาเซยี น (ASEAN Credit Transfer System : ACTS) เปน ความรวมมอื ระหวางมหาวทิ ยาลยั ในเครือขาย มหาวิทยาลัยอาเซียน (ASEAN University Network : AUN) ซึ่งขณะนี้ เปนความรวมมือระหวาง 26 มหาวิทยาลัยใน 10 ประเทศสมาชิกอาเซียน ในสาขาวชิ าตา งๆ ทเ่ี ปด สอนเปน หลกั สตู รภาษาองั กฤษ ยอมรบั มาตรฐานหลกั สตู ร วิชาระหวางกัน เปดใหนักศึกษาสามารถเลือกเรียนวิชาที่สนใจในมหาวิทยาลัย ของประเทศอื่นในอาเซียนได และนับเปนหนวยกิตการเรียนตามที่เครือขาย มหาวิทยาลยั อาเซยี นกำหนด 70 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 38 เครอื ขายมหาวิทยาลยั อาเซียน (ASEAN University Network : AUN) เปนโครงการความรวมมือระดับอุดมศึกษาที่สำคัญของอาเซียน จัดตั้งขึ้นเมื่อ ป 2538 สมาชิกของเครือขายประกอบดวยมหาวิทยาลัยในภูมิภาค เอเชียตะวันออกเฉียงใตจำนวน 26 แหง ที่ตั้งของสำนักงานเลขานุการ AUN อยูที่จุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย การสรางเครือขายนี้เปนความพยายามของ อาเซียนที่จะเชื่อมโยงสถาบันอุดมศึกษาของประเทศสมาชิกอาเซียน เพื่อชวย ขับเคล่อื นความรวมมือดา นการศึกษา การวิจยั การแลกเปลี่ยนความรู ซ่งึ จะมี สว นสำคญั ในการพัฒนาของภูมภิ าค กิจกรรมทีส่ ำคัญของเครือขา ยมหาวิทยาลยั อาเซียน เชน การเชิญมหาวิทยาลัยชั้นนำในภูมิภาคมารวมศึกษา วิจัย แลกเปลี่ยนนักศึกษาและบุคลากร การเรียนรูรวมกันผานระบบสารสนเทศ ที่ผานมาเครือขายมหาวิทยาลัยอาเซียนไดจัดทำกิจกรรมที่สำคัญตอการศึกษา มากมาย เชน ASEAN Study Programme, Student and Faculty Exchange Programme, Scholarships for Graduate Students at ASEAN Countries, Information Networking among ASEAN Universities และ Collaborative Research เปน ตน 71

¢ŒÍ·Õè 39 คูม อื การจัดทำหลกั สตู รอาเซยี น (ASEAN Curriculum Sourcebook) เปนคูมือสำหรับครูที่จะใชในการจัดทำหลักสูตรอาเซียน เปนเอกสารตนแบบ หลกั สตู รเกย่ี วกบั อาเซยี นทจ่ี ดั ทำขน้ึ โดยความรว มมอื ของสำนกั เลขาธกิ ารอาเซยี น องคกรเพื่อการพัฒนาระหวางประเทศของสหรัฐฯ (USAID) สำนักเลขาธิการ SEAMEO (Southeast Asian Ministers of Education Organization) และกระทรวงศึกษาธิการของประเทศสมาชกิ อาเซยี น โดยไดมกี ารเปด ตัวเอกสาร ดังกลาวในระหวางการประชุมรัฐมนตรีศึกษาอาเซียน ครั้งที่ 7 เมื่อเดือน กรกฎาคม 2555 ณ เมืองยอกยาการต า ประเทศอนิ โดนเี ซยี 72 ÊÙ»‹ ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 40 คมู ือการจัดทำหลกั สูตรอาเซียนมหี วั ขอ หลกั 5 หวั ขอ ไดแก (1) การรจู ักอาเซยี น (Knowing ASEAN) (2) คุณคาของอตั ลักษณและความหลากหลาย (Valuing Identity and Diversity) (3) การเชอื่ มโยงโลกและทองถ่ิน (Connecting Global and Local) (4) การสง เสริมความเสมอภาคและความยตุ ธิ รรม (Promoting Equity and Justice) (5) การทำงานรวมกันเพือ่ อนาคตทย่ี ่งั ยืน (Working together for a Sustainable Future) นอกจากน้ี ยงั มแี นวทาง (pathways) เพอื่ การเรียนรู 4 แนวทาง ไดแ ก ประชาชน (people) สถานท่ี (places) วตั ถุ (materials) และแนวคิด (ideas) โดยแบงระดบั การเรยี นรเู ปน 3 ระดบั คอื ประถมศึกษาตอนปลาย มธั ยมศึกษา ตอนตน และมัธยมศกึ ษาตอนปลาย 73

¢ŒÍ·Õè 41 ที่ประชุมอธิการบดีแหงประเทศไทยไดมีการพิจารณาเรื่องการเตรียม ความพรอมของมหาวิทยาลัยเขาสูประชาคมอาเซียน โดยมีมติใหปรับเปลี่ยน ชวงเวลาการเปด-ปดภาคเรียนใหสอดคลองกับปฏิทินการศึกษาของสากล โดยเริ่มตนจากมหาวิทยาลัยที่มีความพรอมที่จะปรับเปลี่ยนหรือมหาวิทยาลัย และสถาบันที่มีหลักสูตรนานาชาติ สามารถปรับเปลี่ยนการเปด-ปดภาคเรียน ไดต ง้ั แตป 2556 สำหรบั ป 2557 ที่ประชมุ อธิการบดีแหงประเทศไทยไดขอความรวมมือ ใหทุกหลักสูตรปรับเปลี่ยนการเปด-ปดภาคเรียนใหตรงกันทั้งหมด โดยกำหนด ใหภาคเรียนที่ 1 เปดเรียนกลางเดือนสิงหาคม ภาคเรียนที่ 2 เปดเรียน กลางเดอื นมกราคม ประโยชนข องการเลอ่ื นการเปด -ปด ภาคเรยี น คอื จะทำใหร ะบบการศกึ ษา สอดคลองกับระบบการศึกษาของอาเซียนและระบบการศึกษาสากล เพิ่มโอกาส ใหกับนิสิต นักศึกษา อาจารย ในการเขารวมโครงการแลกเปลี่ยนกับสถาบัน อุดมศกึ ษาตางประเทศ ซ่งึ จะมีชว งเวลาการเรยี นการสอนทีส่ อดคลอ งตรงกนั 74 Ê‹Ù»ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 42 ควรเนนการพัฒนา “บุคลากร” การเปลี่ยนกรอบความคิดใหขามแดน การหลอหลอมอนาคตของอาเซียน การสงเสริมใหเด็กและเยาวชนเปนทั้ง ประชาชนของประเทศและประชาชนของอาเซียน สงเสริมการเตรียมทักษะ การปรับทัศนคติและเพิ่มสมรรถนะ การเตรียมพรอมดานทักษะภาษา ความรูเกี่ยวกับอาเซียน การเรียนรูเรื่องการอยูรวมกันบนความแตกตาง การเปด โลกทัศน เปนตน 75

¢ŒÍ·Õè 43 ไทยเล็งเห็นความสำคัญของความเชื่อมโยงระหวางกันในอาเซียน (ASEAN Connectivity) โดยประเทศไทยมีท่ีต้งั ทางภูมศิ าสตรท ่สี ำคญั สามารถ เชอ่ื มโยงไดก บั ประเทศตา งๆ ในกรอบอนภุ มู ภิ าคลมุ นำ้ โขง และอาเซยี นไดโ ดยสะดวก ทำใหเกิดประโยชนกับคนไทยและเศรษฐกิจของประเทศ รัฐบาลจึงไดผลักดัน ขอริเริ่มเรื่องความเชื่อมโยงระหวางกันในอาเซียนมาแตแรกเริ่มและเมื่อเดือน ตลุ าคม 2553 ผนู ำอาเซยี นประกาศใหก ารรบั รองแผนแมบ ทวา ดว ยความเชอ่ื มโยง ระหวางกันในอาเซียน (Master Plan on ASEAN Connectivity : MPAC) เพื่อเปนกรอบความรวมมือในการสรางความเชื่อมโยงระหวางกันซึ่งประกอบดวย 3 ดา น คอื ดา นโครงสรา งพน้ื ฐาน ดา นกฎระเบยี บ และดา นประชาชน นอกจากน้ี ทปี่ ระชมุ สุดยอดอาเซียน +3 ครั้งท่ี 15 เมื่อเดือนพฤศจกิ ายน 2555 ไทยยงั ได ผลักดันใหมีการรับรองเอกสาร ASEAN +3 Partnership on Connectivity ซึ่งตอยอดความรวมมือดานความเชื่อมโยงในอาเซียนไปยังกรอบอาเซียน +3 ซึ่งรวมจีน ญี่ปุน และเกาหลีใต โดยความเชื่อมโยงเหลานี้ลวนมีสวนสำคัญ ในการสรา งประชาคมอาเซียนในป 2558 76 ÊÙ»‹ ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

TAMU TAMU MUSE LASHIO THIBAW MANDALAY TACHILEIK Í‹ÒÇμѧà¡ÂëÕ NAY PYI TAW North-South Corridor East-West Corridor KAWKAREIK MYAWADDY Southern Corridor MAWLAMYINE Southern Coastal Corridor Northeastern Corridor DAWEI Central Corridor Western Corridor ·ÐàÅÍѹ´ÒÁѹ Í‹ÒÇä·Â Eastern Corridor Northern Corridor ·ÐàŨ¹Õ ãμŒ 77

¢ŒÍ·Õè 44 ตราสญั ลกั ษณแ ละชอ่ื อาเซยี นเปน ลขิ สทิ ธข์ิ อง สำนกั เลขาธกิ ารอาเซียน “เอาไปใชไ มไดห ากไมไ ดรับอนญุ าต” อาเซียนมีการกำหนดหลักเกณฑการขออนุญาตไว ก็เพื่อปองกันไมให มีการนำตราสัญลักษณ หรือชื่ออาเซียนไปใชในเชิงพาณิชยหรือเพื่อประโยชน สวนตัว ซึ่งอาจสรางความเสื่อมเสียตออาเซียนและประเทศสมาชิกอาเซียนทั้ง 10 ประเทศได ดังนั้น เอกสารหนังสือที่นำตราสัญลักษณอาเซียนไปใชในเชิง พาณชิ ยโ ดยไมไ ดร บั อนญุ าต จงึ อาจเปน การกระทำผดิ กฎหมายทรพั ยส นิ ทางปญ ญา สามารถหาขอมูลเพิ่มเติมเรื่องการขออนุญาตใชตราสัญลักษณ และชื่ออาเซียน ในเวบ็ ไซตของสำนกั เลขาธกิ ารอาเซยี น (www.aseansec.org) 78 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 45 · ธงอาเซยี นเปนสญั ลกั ษณข องความ สามัคคี และการสนบั สนนุ ของประเทศสมาชิก ตอหลักการและความพยายามของอาเซียน รวมทง้ั เปน ชอ งทางเพอ่ื สง เสรมิ ความตระหนกั รู และความเปนปกแผนยิ่งข้นึ ของอาเซียน · ธงอาเซยี นแสดงถงึ เสถียรภาพ สันติภาพ ความสามคั คีและพลวัตของ อาเซียน สขี องธง ไดแก นำ้ เงนิ แดง ขาว และเหลอื ง ซงึ่ แสดงถงึ สหี ลกั ของ ธงชาตขิ องบรรดาประเทศสมาชิกอาเซยี นทงั้ หมด น้ำเงนิ แสดงถึงสันตภิ าพและเสถยี รภาพ แดง บงช้คี วามกลาหาญและความกาวหนา ขาว แสดงความบริสุทธ์ิ เหลือง เปนสญั ลักษณของความเจริญรงุ เรอื ง · รวงขาวตรงกลางของตราสัญลักษณแสดงถึง ความใฝฝนของบรรดา ผูกอตั้งอาเซียนใหมีอาเซียนที่ประกอบดวยบรรดาประเทศทั้งหมดในเอเชีย ตะวันออกเฉียงใต ผกู พันกนั อยางมีมติ รภาพและเปนหนง่ึ เดยี ว · วงกลมแสดงถงึ เอกภาพของอาเซียน หมายเหตุ : ธงอาเซียนเปนลิขสทิ ธิ์ของอาเซยี น 79

¢ŒÍ·Õè 46 แนวทางการใชธ งอาเซยี น (Guidelines on the Use of ASEAN Flag) ระบวุ า โดยปกติ ประเทศสมาชิกอาเซียนจะติดธงอาเซียนที่สำนักเลขาธิการ อาเซยี นแหง ชาติ และสามารถตดิ ธงอาเซยี นคธู งชาตไิ ดใ นงานตา งๆ ทง้ั ภายในและ นอกอาคารเปนครั้งคราวได ในระหวางการประชุมอาเซียน งานเฉลิมฉลอง วันสถาปนาอาเซียน (8 สิงหาคม) งานพิธีการ นิทรรศการ หรืองานอื่นใด ทจี่ ัดข้ึนเพื่อสงเสรมิ ผลประโยชนของอาเซยี น ธงชาติของทุกประเทศเปนของสูง เปนที่เคารพ ดังนั้น การติดธงชาติ ประเทศตางๆ และธงอาเซียนตองตรวจสอบความถูกตองของธง ขนาดธงและ เสาธงที่เทาเทียมกัน เรียงลำดับการวางเสาธงที่ถูกตอง โดยสามารถตรวจสอบ และศกึ ษาแนวทางการใชธ งอาเซียน (Guidelines on the Use of ASEAN Flag) ที่ถูกตองและเหมาะสมไดที่เว็บไซตกรมอาเซียน (www.mfa.go.th/asean) หรือ สำนักเลขาธิการอาเซยี น (www.aseansec.org) 80 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 47 สวัสดิการเหลานี้ รัฐบาลไทยใหเฉพาะประชาชนไทยที่มีสิทธิ์เทานั้น ซึ่งเปนไปตามนโยบายของรัฐบาลในการสรางเสริมสวัสดิการใหแกประชาชน ชาวไทย และไมไดเปนขอตกลงของอาเซียนที่ตองทำ หรือใชดวยกันทุกประเทศ แตตามจังหวัดชายแดน เราจะเห็นคนของประเทศเพื่อนบานเขามารับการรักษา พยาบาล และหมอรับตรวจใหน ้นั เปน เหตุผลดานมนษุ ยธรรม สง่ิ ทก่ี ระทรวงพฒั นาสงั คมและความมน่ั คงของมนษุ ยก ำลงั จะดำเนนิ การ รวมกับเพื่อนสมาชิกอาเซียนประเทศอื่นๆ คือ การหาขอมูลเปรียบเทียบวา แตละประเทศใหความชวยเหลือหรือมีระบบสวัสดิการสังคมใหประชาชน อยางไรบาง เพื่อใชเปนแนวทางใหแตละประเทศพัฒนาระบบสวัสดิการสังคม ทเ่ี หมาะสม มีระดบั มาตรฐานเดียวกันหรอื ใกลเ คยี งกนั ทสี่ ดุ 81

¢ŒÍ·Õè 48 อาเซียนมกี ลไกเพอื่ สง เสรมิ สทิ ธิมนษุ ยชน ไดแ ก (1) คณะกรรมาธิการระหวางรัฐบาลวาดวยการสงเสริมสิทธิมนุษยชน อาเซยี น (ASEAN Intergovernmental Commission on Human Rights : AICHR) จดั ตง้ั ขน้ึ เมอ่ื ป 2552 ประกอบดว ยผแู ทนประเทศสมาชกิ อาเซยี นประเทศละ 1 คน ผูแทนของประเทศไทยคนแรกใน AICHR คือ ดร. ศรีประภา เพ็ชรมีศรี จากมหาวิทยาลัยมหิดล สวนผูแทนคนปจจุบัน (วาระป 2556-2558) คือ ดร. เสรี นนทสตู ิ รองเลขาธกิ ารมูลนิธิสภาวจิ ัยและพัฒนาองคกรภาครัฐ 82 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

(2) คณะกรรมาธิการอาเซยี นดา นการสง เสรมิ และคุม ครองสิทธิสตรแี ละ สิทธิเด็ก (ASEAN Commission on the Promotion and Protection of the Rights of Women and Children : ACWC) ซ่งึ เร่มิ ดำเนินการเม่อื ป 2553 ประกอบดว ยผแู ทนประเทศสมาชกิ อาเซยี นประเทศละ 2 คน ดา นสิทธิเดก็ 1 คน และดานสิทธิสตรี 2 คน รวมเปน 20 คน ผูแทนของประเทศไทย ไดแ ก ดร. สายสุรี จุติกลุ ดา นสิทธิเดก็ และนางกานดา วัชราภยั ดา นสทิ ธสิ ตรี (วาระป 2553-2556) นอกจากน้ี ผูนำอาเซยี นไดรับรองปฏิญญาอาเซียนวา ดวยสทิ ธมิ นุษยชน (ASEAN Human Rights Declaration : AHRD) เมอ่ื เดอื นพฤศจกิ ายน 2555 โดยประโยชนท ป่ี ระชาชนจะไดร บั จากปฏญิ ญาฯ ฉบบั น้ี คอื การสรา งความตระหนกั รู ความเขาใจในเบื้องตนเกี่ยวกับสิทธิพื้นฐานที่พึงมีและพึงไดรับการคุมครองในการ ดำเนินชีวิตประจำวัน และแมวาปฏิญญาฯ ไมใชตัวบทกฎหมายที่จะควบคุมและ ลงโทษผูที่กระทำผิดในการละเมิดสิทธิมนุษยชน แตนับวาเปนความกาวหนา อยางยิ่งที่อาเซียนไดมีเอกสารพื้นฐานรวมกันในการสงเสริมและคุมครองสิทธิ มนษุ ยชนในระดบั ภมู ภิ าค 83

¢ŒÍ·Õè 49 คณะกรรมาธิการอาเซียนดานการสงเสริมและคุมครองสิทธิสตรีและ สิทธเิ ด็ก ใหความสำคัญกับประเดน็ ตา งๆ ไดแก • การขจัดความรุนแรงตอสตรีและเดก็ • สิทธิของเด็กในการเขา รวมในกิจกรรมทมี่ ีผลตอเด็ก • การคาสตรแี ละเดก็ • การมสี ว นรว มของสตรใี นการเมอื งและการตดั สนิ ใจตา งๆ ธรรมาภบิ าล และประชาธปิ ไตย • การสงเสรมิ และคมุ ครองสิทธิสตรีและเดก็ พกิ าร • ระบบการคุมครองเด็ก และสิทธิในการไดรับการศึกษาที่มีคุณภาพ ของเด็กวัยกอนประถมศึกษา 84 ÊÙ»‹ ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 50 อาเซียน ไดประกาศทศวรรษอาเซยี นของคนพกิ าร (ASEAN Decade of Persons with Disabilities 2011-2020) ซึ่งเปนขอริเริ่มของไทย และไดร บั ความเหน็ ชอบจากประเทศสมาชกิ อาเซยี นใหบ รรจไุ วใ นกรอบยทุ ธศาสตร 2554-2558 (ค.ศ. 2011-2015) การประชุมระดับเจาหนาที่อาวุโสอาเซียน ดานสวัสดิการสงั คมและการพัฒนา (ASEAN Senior Officials Meeting on Social Welfare and Development) โดยผูนำอาเซียนไดประกาศทศวรรษ ดังกลาวในการประชุมสดุ ยอดอาเซียน คร้งั ที่ 19 เมอ่ื เดอื นตุลาคม 2554 85

¢ŒÍ·Õè 51 • ประเทศสมาชิกอาเซียนใหความสำคัญตอประเด็นสตรี โดยมี คณะกรรมการอาเซยี นดา นสตรี (ASEAN Committee on Women : ACW) เปนกลไกความรวมมือดานสตรีในระดับภูมิภาคอาเซียน เริ่มกอตั้งเปนโครงการ สตรีอาเซียน (ASEAN Women’s Programme : AWP) เมื่อป 2524 (ค.ศ. 1981) และมีการประชุมประจำป ปละหนึ่งครัง้ มวี ตั ถุประสงคเ พ่ือกำหนด ทิศทางการดำเนินงานดานสตรีในภูมิภาคอาเซียน และเพื่อพิจารณาโครงการ ที่ประเทศสมาชิกอาเซียนไดรับผลประโยชนรวมกัน โดยประเทศสมาชิกอาเซียน จะผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันเปนเจาภาพการประชุมตามลำดับตัวอักษรชื่อประเทศ ประเทศละ 3 ป 86 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

• เมอ่ื ป 2540 AWP ไดรบั การยกฐานะเปนคณะอนกุ รรมการอาเซยี น ดา นสตรี (ASEAN Sub - Committee on Women : ASW) โดยประเทศสมาชกิ อาเซียนเปนเจาภาพครั้งละ 2 ป ซึ่งตอมา ที่ประชุม ASW ครั้งที่ 20 เห็นชอบใหปรับยกฐานะขึ้นเปนคณะกรรมการอาเซียนดานสตรี (ASEAN Committee on Women : ACW) และที่ประชุม ACW คร้ังท่ี 1 เมื่อเดือนตลุ าคม 2545 ณ สาธารณรฐั ประชาธิปไตยประชาชนลาว ไดพิจารณาใหว าระเจา ภาพ ของประเทศหมนุ เวยี นประเทศละ 1 ป ประเทศไทยใหความสำคัญ และผลกั ดนั เรือ่ งการพฒั นา ตามปรชั ญาเศรษฐกิจพอเพียงและการพัฒนา ท่ียึดประชาชนเปนศูนยกลาง การผนวกแผนพฒั นา สตรใี นแผนพัฒนาเศรษฐกจิ และสงั คมแหงชาติ การสง เสรมิ กองทุนสตรี และการสงเสรมิ บทบาท สตรใี นการเมอื งและตำแหนงบริหารระดบั สูง เปนตน 87

¢ŒÍ·Õè 52 มีและมีกิจกรรมที่นาสนใจอยางสม่ำเสมอ ไทยเปนประเทศแรก ทไ่ี ดจ ดั ตง้ั สมาคมอาเซยี น-ประเทศไทยขน้ึ เมอ่ื วนั ท่ี 10 พฤศจกิ ายน 2551 ตามแผนงานการจัดตงั้ ประชาคมสังคมและวัฒนธรรมอาเซียน เพอ่ื ปฏบิ ตั ิ ภารกิจสนับสนุนการสรางความตระหนักรูเกี่ยวกับอาเซียนและความรูสึกของ การเปนประชาคม ประสานความรว มมือและปฏสิ มั พนั ธกบั ภาคประชาสงั คมและ องคก รตา งๆ สมาคมอาเซยี น-ประเทศไทยไดจ ดั ทำเอกสารจดหมายขา วเปน ประจำ ทกุ 3 เดอื น เพอ่ื เปน ชอ งทางเผยแพรข อ มลู ทน่ี า สนใจเกย่ี วกบั อาเซยี นแกป ระชาชน ท่วั ไป ปจจุบัน สมาคมอาเซียน-ประเทศไทยตั้งอยูที่กระทรวงการตางประเทศ ศนู ยร าชการเฉลมิ พระเกยี รติ 80 พรรษาฯ อาคารบี ชัน้ 8 ผสู นใจสามารถ ตดิ ตามขอ มลู ตางๆ จากสมาคม ฯ ไดทีเ่ ว็บไซต www.aseanthailand.org และที่ อเี มล [email protected] 88 ʻً ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 53 รัฐบาลไดพยายามแกไขปญหาโดยการเจรจากับประเทศเพื่อนบาน ในทุกระดับอยางตอเนื่อง และใชกรอบอาเซียนในการแกไขปญหาดวย ในสวนของอาเซียนไดมีขอตกลงอาเซียนเรื่องมลพิษจากหมอกควันขามแดน (ASEAN Agreement on Transboundary Haze Pollution) โดยเปน ความรว มมือระหวา งประเทศสมาชิกเพือ่ รว มกันแกไข ปองกนั ตดิ ตาม บรรเทา ปญหาหมอกควันขามแดนรวมกันโดยวิธีตางๆ เชน ควบคุมแหลงที่เกิดไฟปา / ไฟบนพื้นดิน พัฒนาระบบประเมินสถานการณและการแจงเตือนลวงหนา การแลกเปลี่ยนขอมูลและเทคโนโลยี และการใหความชวยเหลือซึ่งกันและกัน เมอื่ เกดิ สถานการณ โดยทกุ ๆ ป รฐั มนตรวี าการกระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดลอมของไทย จะรวมประชุมกับประเทศสมาชิกอาเซียนเพื่อรวมมือ หาทางจัดการปญ หาไฟปา และหมอกควนั ในภมู ิภาค 89

¢ŒÍ·Õè 54 ณ ปจจุบัน (มีนาคม 2556) ติมอร-เลสเตมิไดเปนประเทศสมาชิก อาเซยี น แตตมิ อร-เลสเตไดแสดงความประสงคขอเขา เปน ประเทศสมาชิกอาเซียน เมื่อเดือนกุมภาพันธ 2554 ซึ่งเปนเรื่องที่ประเทศอาเซียนกำลังพิจารณาหารือ กันอยู เพราะหลักเกณฑการรับสมาชิกใหม จะตองคำนึงถึงความพรอมของ ประเทศที่จะเขารวมในทุกๆ ดาน และการใหการสนับสนุนความรวมมือตางๆ รวมทั้งการพิจารณารับประเทศใดประเทศหนึ่งเขาเปนสมาชิก จะตองให ทุกประเทศสมาชกิ อาเซียนเห็นชอบรว มกนั ดวย 90 Ê‹»Ù ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 55 91

• อาเซียนมคี วามรวมมือทางดานสาธารณสขุ โดยดำเนินงานผานกลไก การประชุม ในระดับตางๆ ไดแก การประชุมระดับรัฐมนตรสี าธารณสขุ อาเซยี น (ASEAN Health Ministers’ Meeting : AHMM) การประชมุ ระดับเจา หนาท่ี อาวุโสดานการพัฒนาสาธารณสุข (Senior Official’s Meeting on Health Development : ASEAN SOMHD) และการประชุมระดับคณะทำงาน / ผเู ชีย่ วชาญในดา นตา งๆ รวม 10 ดาน ไดแ ก 1. โรคตดิ ตอ 2. ความปลอดภัยดานอาหาร 3. ความรว มมอื ดานเทคนคิ เก่ยี วกบั ยา 4. การเตรียมพรอ มและรับมือกบั โรคระบาด 5. การควบคุมยาสูบ 6. เอดส 7. สุขภาพจติ 8. สุขภาพแมและเดก็ 9. โรคไมตดิ ตอ 10. การแพทยด ้งั เดมิ • การดำเนินงานดานสาธารณสุขอาเซียนมีกระทรวงสาธารณสุข เปน หนว ยงานรับผิดชอบหลัก โดยประเทศไทยมบี ทบาทนำทแ่ี ขง็ ขันในหลายดาน เชน ดานการเตรียมพรอมและรับมือโรคระบาด โดยทำหนาที่เปนประธานและ “Coordinating Office” ของ “เครือขายฝกอบรมนักระบาดวิทยาภาคสนาม” ในกรอบความรวมมือระหวางอาเซียนกับจีน ญี่ปุน และเกาหลีใต (ASEAN+3) ดานสุขภาพจิต ไทยไดริเริ่มใหมีการจัดประชุมคณะทำงานสุขภาพจิตขึ้น เปนครั้งแรกในอาเซียน และไดรับเลือกใหดำรงตำแหนงประธานคณะทำงาน สุขภาพจิตอาเซียน (ASEAN Task Force on Mental Health : AMT) ดานการประเมินผลกระทบดานสุขภาพ (Health Impact Assessment : HIA) ไทยเปนเจาภาพจัดการประชุมเชิงปฏิบัติการเรื่อง HIA เปนครั้งแรกและ ดานการควบคมุ ยาสูบ โดยไทยเปน ผเู สนอและผลกั ดนั แนวคดิ “Towards Smoke Free ASEAN Campaign” เมือ่ ป 2554 เปน ตน 92 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹

¢ŒÍ·Õè 56 การมีอัตลักษณอาเซียน หมายถึง การยอมรับในความหลากหลาย (diversity) ในดา นตางๆ อาทิ วฒั นธรรม ประเพณี ศาสนาของประเทศสมาชิก อาเซียน ซึ่งถือเปนลักษณะเฉพาะของอาเซียนที่รวมตัวกันอยูบนความแตกตาง หลากหลาย ตวั อยางอตั ลกั ษณอ าเซียน เชน ธงและเพลงอาเซยี น ประเทศสมาชกิ อาเซียนแตละประเทศยังสามารถธำรงไวซึ่งเอกลักษณของตนได การมีอัตลักษณ อาเซียนดังกลาวจึงมิใชความพยายามที่จะทำใหทุกประเทศสมาชิกมีวัฒนธรรม ประเพณี คานยิ ม เหมือนกนั หรืออยางเดยี วกัน 93

¢ŒÍ·Õè 57 94 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

95

96 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«ÂÕ ¹

¢ŒÍ·Õè 58 97

“การเตรยี มความพรอ มของคนไทยมคี วามจำเปน อยา งมากทจ่ี ะชว ย ใหคนไทยมีศักยภาพและขีดความสามารถสูงเพื่อแขงขันมิใชเพียงในอาเซียน แตย งั สามารถแขง ขนั กบั โลกภายนอกในฐานะเปน พลเมอื งอาเซยี นคนหนง่ึ ดว ย” คนไทยทม่ี ศี กั ยภาพและความพรอ มจะแขง ขนั จะตอ งมคี ณุ ลกั ษณะสำคญั ดงั น้ี 1. มวี สิ ยั ทศั นท ก่ี า วไกลและกา วหนา สามารถมองถงึ โอกาสและสง่ิ ทา ทาย และปรับตัวเองใหใชประโยชนจากโอกาสดังกลาว พรอมสรางภูมิคุมกันตอ ส่ิงทาทายท่อี าจเกิดข้นึ 2. เปลี่ยนมุมมองและวิธกี ารคิดใหมเปน “มากกวาประเทศไทย” และ “เราจะสรางประโยชนอะไรใหกับอาเซียน” และขยายขอบเขตการคิด ใหกวางขวางมากยิ่งขึ้น รวมทั้งไมหยุดที่จะเรียนรูและพัฒนาทักษะที่จำเปน สำหรบั การปฏบิ ตั งิ านของตน 98 ÊÙ‹»ÃЪҤÁÍÒà«Õ¹