หนังสือจิตอาสา

5. งานพัฒนาสภาพแวดลอ้ มในโรงเรยี นและบริเวณใกลเ้ คียง 1) แนวคิดและปัญหา การจัดสภาพแวดล้อมทเี่ อ้ือต่อการพัฒนาคณุ ธรรมมคี วามส�ำคัญตอ่ จติ ใจของนักเรยี น ครู ผ้สู อนและผทู้ ี่เข้ามาโรงเรยี น สภาพแวดล้อมท่สี ะอาด ร่มร่ืน ช่วยให้จิตใจแจม่ ใสมที ศั นคตเิ ชิงบวก เกดิ สมั พนั ธภาพทดี่ รี ะหวา่ งครกู บั นกั เรยี น และผทู้ เ่ี กย่ี วขอ้ ง ซง่ึ สง่ ผลใหเ้ กดิ ความชนื่ ชมและศรัทธา โรงเรยี นยง่ิ ขึน้ 2) เปา้ หมาย โรงเรียนมุ่งส่งเสริมกิจกรรมจิตอาสาพัฒนาสภาพแวดล้อมภายในโรงเรียนและบริเวณ ใกลเ้ คยี งโดยใหท้ กุ คนมสี ว่ นรว่ มปรบั ปรงุ ภมู ทิ ศั นภ์ ายในบรเิ วณโรงเรยี น ใหส้ ะอาด เรยี บรอ้ ย รม่ รนื่ จนเกดิ บรรยากาศท่ีเอ้อื ต่อการจดั กิจกรรมการเรียนการสอน 3) แนวทาง/วิธกี ารดำ� เนนิ งาน วิธีการด�ำเนินงานโครงงานจิตอาสาด้านพัฒนาสภาพแวดล้อมมีความแตกต่างกันตาม บริบทและความพร้อมของโรงเรียน เช่น “โครงการปลูกป่าเน่ืองในวันเฉลิมพระชนมพรรษา สมเด็จพระเจ้าอยหู่ ัว” โดยใหค้ ณะครู เจา้ หน้าที่ นักเรียน นกั ศกึ ษา มารว่ มกนั ปรับปรุงภมู ทิ ัศน์ ภายในวทิ ยาลยั /โรงเรยี นดว้ ยการปลกู ปา่ ทำ� กจิ กรรมพฒั นาสภาพแวดลอ้ มในโรงเรยี นดว้ ยกจิ กรรม Big Cleaning Day เชน่ “โครงงานจิตอาสาร่วมใจพัฒนา” “โครงงานกอ่ การดที �ำความดีเรม่ิ ตน้ ที่ หวั ใจ” “โครงงานประถมรว่ มใจ อาคารสะอาดไดด้ ว้ ยมอื เรา” “โครงงานตน้ ไมส้ วยดว้ ยมอื เรา” และ “โครงงานสุขาพาเพลนิ ไร้กล่ินเหมน็ ” เป็นตน้ 51 aw.indd 51 7/20/18 8:01 PM

“โครงงานคณุ ธรรมดอกดาวเรือง” มุ่งใหน้ ักเรียนจิตอาสา สามารถปลกู ดอกดาวเรืองให้ ได้รบั ผลผลิตเหมาะสมและสวยงาม สรา้ งห้องเรียนธรรมชาตดิ ว้ ยการใชพ้ ้นื ทวี่ ่างให้เกิดประโยชน์ และคุ้มค่ามากทส่ี ุด รวมทั้งเปน็ การสรา้ งงาน สร้างรายไดใ้ หก้ บั นกั เรียน โรงเรยี น ผู้ปกครองและ ชุมชน งานขนั้ แรก เริ่มจากการประชุมช้แี จงคณะกรรมการด�ำเนนิ งาน สำ� รวจตลาดความตอ้ งการ ใช้ดอกไมข้ องจังหวดั สรุ าษฎรธ์ านี สรปุ ผลและเลอื กปลูกดอกไม้ที่มีความต้องการของตลาดสงู คอื ดอกดาวเรอื ง จากน้ันติดตอ่ แหลง่ รบั ซือ้ ผลผลิต ขั้นตอนตอ่ มา จดั แบ่งพืน้ ที่ภายในโรงเรียนใหก้ ับ นักเรียนแต่ละระดบั ช้นั ส�ำหรับปลูกดอกดาวเรือง จดั แบ่งพนื้ ที่บริเวณหอพกั นกั เรียนในโรงเรียนให้ กบั นักเรยี นหอพักทีม่ คี วามสนใจและสมคั รใจหารายได้เสริม โรงเรยี นแจกจ่ายเมลด็ พันธ์ุ และมอบ ให้นักเรียนเพาะพันธุ์ดูแลต้นกล้าดาวเรือง เตรียมพ้ืนที่ปลูกดอกดาวเรืองในเขตพ้ืนที่รับผิดชอบ น�ำต้นกล้าดาวเรืองลงปลูกในพื้นที่ความรับผิดชอบและดูแลรักษา โดยใช้ปุ๋ยชีวภาพซ่ึงผลิตโดย นกั เรียน เมื่อครบอายปุ ลกู ไดต้ ัดดอกใชใ้ นการท�ำกจิ กรรมตา่ งๆ ของโรงเรยี นและชุมชนและจัด จ�ำหนา่ ย 52 7/20/18 8:01 PM aw.indd 52

นอกจากนี้ ได้ขยายผลวิธีการปลูกสู่บ้านของนักเรียนและชุมชน ร่วมให้ค�ำปรึกษาด้านรักษา คุณภาพดอก และโรงเรียนเป็นตัวกลางในการรับซื้อดอกดาวเรืองจากผู้ปกครองและชุมชน และ จ�ำหนา่ ยดอกดาวเรอื งใหพ้ ่อคา้ ในตลาด “โครงงานปรับปรุงภูมิทัศน์และสภาพแวดล้อมของโรงเรียนให้สะอาด สวยงามร่มรื่น ปลอดภัย” โดยจัดให้โรงเรียนเป็นแหล่งเรียนรู้ด้านคุณธรรมจริยธรรม เพื่อน�ำแนวคิดปรัชญา ด้านคุณธรรมไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจ�ำวันได้ เช่น ร่วมกันจัดท�ำป้ายโรงเรียนคุณธรรม ปา้ ยพระบรมราโชบายดา้ นการศกึ ษาของสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ปา้ ยศาสนสภุ าษติ ปา้ ยสมนุ ไพร และ ป้ายต้นไม้พูดได้ เป็นต้น ประดับตกแต่งโดยรอบบริเวณโรงเรียนในสถานที่เหมาะสม เป็นการ ส่งเสริมให้นักเรียนมีความรู้คู่คุณธรรม เตือนจิต ติดตา จ�ำได้ ท้ังในห้องเรียน อาคารเรียน มมุ พกั ผอ่ นตามอาคารเรยี น ลานธรรม ชน้ั พกั บนั ได ศนู ยก์ ารเรยี นรเู้ ศรษฐกจิ พอเพยี ง สวนคณุ ธรรม ห้องน้�ำหอ้ งเรยี น และห้องปฏิบตั กิ ารต่างๆ เพอ่ื ระลกึ ถงึ การทำ� ความดีสม�่ำเสมอ 4) ผลงานความส�ำเรจ็ โครงงานจิตอาสาพัฒนาสภาพแวดล้อม ท�ำให้บรรยากาศด้านกายภาพของสถานศึกษามี ความสวยงาม สะอาด ร่มรืน่ มีบรรยากาศทเ่ี หมาะแก่การศกึ ษาเรยี นร(ู้ หอ้ งเรียนธรรมชาต)ิ และ สามารถใช้พ้ืนที่ว่างให้เกิดประโยชน์และคุ้มค่ามากที่สุด เป็นประโยชน์ต่อการเรียนรู้ กล่อมเกลา จติ ใจนกั เรยี นใหอ้ อ่ นโยน ใจเยน็ รกั ธรรมชาติ รกั ความสะอาดและมจี ติ สำ� นกึ รกั สง่ิ แวดลอ้ มรอบตวั ปกปอ้ งดูแลรักษาทรัพย์สินของโรงเรียนเพ่ิมมากขึน้ 53 aw.indd 53 7/20/18 8:01 PM

…หน้าท่ีของครูน้ันเป็นหน้าที่ท่ีมีความส�ำคัญยิ่ง เพราะเปน็ การปลกู ฝังความรู้ ความคิด และจิตใจให้ แก่เยาวชน เพื่อที่จะได้เติบโต ขึ้นเป็นพลเมืองท่ีดี และมีประสิทธิภาพของประเทศชาติในกาลข้างหน้า ผู้เป็นครูจึงจัดได้ว่าเป็นผู้มีบทบาทอย่างส�ำคัญ ใน การสรา้ งสรรคบ์ นั ดาลอนาคตของชาติบา้ นเมอื ง… พระราโชวาทสมเดจ็ พระบรมโอรสาธริ าชฯ สยามมกฎุ ราชกุมาร ในพิธีพระราชทานปริญญาบตั รแกผ่ สู้ �ำเรจ็ การศกึ ษาจากวทิ ยาลยั ครู ณ อาคารใหม่ สวนอมั พร 26 พฤศจิกายน 2523 aw.indd 54 7/20/18 8:01 PM

7 นวัตกรรรมะคดณุับชธุมรชรนมจิตอาสา aw.indd 55 7/20/18 8:01 PM

โครงงานคุณธรรมของโรงเรียนคุณธรรม มยส. ที่ขยายผลไปสู่ชุมชน ได้รับการยอมรับจาก ชุมชน หมู่บา้ น และจังหวดั เปน็ อย่างมาก ชว่ ยใหน้ กั เรยี นมคี วามรอบรู้ และมีประสบการณ์จริงใน การทำ� กจิ กรรมจติ อาสาในชมุ ชน หมบู่ า้ น และจงั หวดั ซง่ึ ทำ� ใหน้ กั เรยี นเหน็ ความสำ� คญั และตระหนกั ในการเป็นพลเมืองดี ช่วยเหลืองานพัฒนาประเทศได้ในอนาคต แบง่ งานออกไดเ้ ปน็ 5 กลมุ่ ได้แก่ 1. งานท�ำความสะอาดสถานทแี่ ละจดั การขยะของชมุ ชน 2. งานดูแลผู้สงู อายุในชมุ ชน หมบู่ ้าน 3. งานดูแลผู้ปว่ ย ผู้พกิ ารในชมุ ชน หมูบ่ า้ น 4. งานพฒั นาสภาพแวดลอ้ มในชมุ ชนและจังหวัด 5. งานบริการด้านสงั คม 1. งานท�ำความสะอาดสถานที่และจัดการขยะของชุมชน 1) แนวคดิ และปัญหา ชมุ ชนเป็นทีร่ วมของคนหม่มู าก มกี ารใชท้ รพั ยากรและสาธารณูปโภคร่วมกนั จงึ อาจเกิด ปญั หาทก่ี ระทบกบั ชวี ติ ความเปน็ อยขู่ องทกุ คนทอี่ ยรู่ ว่ มกนั ในชมุ ชน เชน่ มขี ยะเกลอื่ นกลาด สกปรก สง่ กลนิ่ เหมน็ รบกวนเพอ่ื นบา้ น เปน็ ตน้ การสรา้ งความรว่ มมอื รว่ มใจของทกุ ภาคสว่ น สรา้ งจติ สำ� นกึ รักท้องถน่ิ ภูมิล�ำเนาจะช่วยใหช้ ุมชนอยู่ดว้ ยกนั อยา่ งมคี วามสุข โรงเรยี นเป็นส่วนหนึ่งของชุมชนจงึ ฝึกให้นักเรียนตระหนักถึงความส�ำคัญของชุมชน สร้างและปลูกฝังให้เด็กและเยาวชนเป็นคนดีมี จิตอาสาและจิตสาธารณะ บ�ำเพ็ญประโยชน์ต่อชุมชน เป็นผู้ให้โดยไม่หวังผลตอบแทน ช่วยให้ นักเรยี น นกั ศกึ ษาสามารถอยู่ร่วมกับชมุ ชนสงั คมได้อยา่ งมีความสุข 56 aw.indd 56 7/20/18 8:01 PM

2) เปา้ หมาย โรงเรียนมุ่งฝึกให้นักเรียนรู้จักวิเคราะห์ปัญหาชุมชนและมีจิตอาสาเข้าช่วยเหลือแก้ปัญหา ทเ่ี กดิ ขนึ้ ตามความถนดั ความสามารถและความสนใจ เชน่ ปญั หาเรอ่ื งความสะอาด การจดั การขยะ การดูแลรกั ษาสงิ่ แวดล้อม เปน็ ต้น 3) แนวทาง/วธิ กี ารดำ� เนนิ งาน โครงงานคณุ ธรรมจะมคี วามหลากหลายแตกตา่ งไปตามสภาพปญั หาของชมุ ชน เชน่ “โครง งานห้องนำ้� สะอาดเพือ่ สาธารณประโยชน์” และ “โครงงานเดก็ รุ่นใหม่ ใส่ใจความสะอาดวัด” โดย รว่ มงานกบั อาสาสมคั รในชมุ ชน ชว่ ยกนั ทำ� ความสะอาดวดั ปลกู ตน้ ไม้ และชว่ ยกจิ กรรมทางศาสนา พธิ ตี า่ งๆ ในวัด โบสถ์ หรือมัสยิด เดือนละ 1-2 คร้ัง “โครงงานคุณธรรมจติ อาสาร่วมใจพฒั นา สำ� นกึ รกั โรงเรยี นรกั บา้ นเกดิ ” โดยรวมพลทำ� กจิ กรรมปลกู ปา่ ชายเลน อนรุ กั ษส์ ง่ิ แวดลอ้ ม กจิ กรรม ทำ� ความสะอาดถนน ชมุ ชนนา่ อยู่ และกจิ กรรมท�ำความสะอาดน้ำ� ตก ฟื้นฟูแหล่งท่องเท่ยี ว เป็นตน้ “โครงงานจติ อาสา ส่งิ เลก็ ๆ ที่ย่ิงใหญ”่ โดยการรวมพลคนทั้งวิทยาลัย รวมใจอาสาพฒั นา ความสะอาดหน้าวังไกลกังวล ทาสีรั้วและสัญลักษณ์การจราจรบนพ้ืนทางเท้าหน้าพระราชวังไกล กงั วล ให้มสี สี นั สดใสเหน็ ไดช้ ัดเจน เพื่อผูใ้ ช้ทางเทา้ ปฏิบัตติ ามกฎไดอ้ ยา่ งถกู ต้อง มีการทำ� ความ สะอาดชายหาดหวั หิน สถานที่ออกก�ำลงั กายโผนก่งิ เพชร สถานรี ถไฟ ภาคเรียนละ 2 ครั้ง รวมถงึ การใหบ้ ริการในวิชาชพี ที่เรียนรู้ตามโครงการของวทิ ยาลัยใหแ้ ก่ชมุ ชน “โครงงานเกบ็ แยก แลกเงนิ ” โดยจดั กลมุ่ จติ อาสาแบง่ พน้ื ท่ีในชมุ ชน เพอื่ เกบ็ ขยะ คดั แยกขยะ ขายขยะ และจดั ทำ� บญั ชีฝากเงนิ ไวก้ ับธนาคารโรงเรยี น 57 aw.indd 57 7/20/18 8:01 PM

4) ผลงานความสำ� เร็จ โครงงานความสะอาดและแกไ้ ขปญั หาขยะและสง่ิ แวดลอ้ มของชมุ ชนประสบผลสำ� เรจ็ เปน็ ทนี่ ่าพงึ พอใจ ชมุ ชนมีวดั ทส่ี ะอาด ทง้ั บริเวณวดั และหอ้ งนำ้� ทำ� ให้ดงึ ดูดผ้คู นเข้ามาท�ำบญุ มากขึน้ ชมุ ชนเหน็ ความสำ� คญั ของความสะอาด และปัญหาขยะ มกี ารทง้ิ ขยะให้เป็นที่และการคดั แยกขยะ อย่างถูกต้อง ประการส�ำคัญนักเรียนมีจิตส�ำนึกรู้จักรับผิดชอบและเสียสละเพ่ือส่วนรวม มีทักษะ การคิดวิเคราะห์และแก้ปัญหาชุมชน มีประสบการณ์ความรอบรู้จากการปฏิบัติจริง และการที่ นกั เรยี นไดท้ ำ� งานร่วมกับประชาชน พระสงฆ์ ชาวบา้ นท่คี า้ ขายในตลาด ซึ่งมที กุ เพศ ทุกวัย ชว่ ย ท�ำใหน้ ักเรยี นได้ฝกึ ฝนตนเองในดา้ นกริ ิยา วาจา มีสมั มาคารวะ สุภาพ อ่อนน้อม ร้จู ักประสานงาน และทำ� งานกับผอู้ าวโุ สกว่าไดอ้ ย่างดี รักและภมู ใิ จในโรงเรียนและท้องถิ่นของตนเอง เกิดจิตสำ� นกึ และความรสู้ กึ เปน็ เจา้ ของสงิ่ ทเ่ี ปน็ สาธารณะทต่ี อ้ งดแู ลรกั ษารว่ มกนั รจู้ กั สรา้ งความสขุ และรอยยมิ้ ใหแ้ กผ่ อู้ นื่ นอกจากน้ี เปน็ การสรา้ งเครอื ขา่ ยความสมั พนั ธท์ ดี่ รี ะหวา่ ง โรงเรยี น วทิ ยาลยั ผปู้ กครอง ชุมชน ท้องถิน่ และหน่วยงานท้งั ภาครัฐและเอกชน อีกด้วย 2. งานดูแลผู้สงู อายุในชุมชน หมูบ่ า้ น 1) แนวคดิ และปญั หา ปญั หาเร่อื งผูส้ งู อายุในชุมชนไมม่ ีคนดูแล ถกู ทอดทงิ้ โดดเด่ยี ว เนือ่ งจากสภาพฐานะความ เปน็ อยู่คอ่ นข้างยากจน ทุกคนต้องออกไปประกอบอาชีพนอกบา้ น ทอดท้งิ ญาตทิ ่เี ปน็ ผ้สู งู วยั ใหอ้ ยู่ โดยลำ� พัง ช่วยเหลือตัวเองไมค่ อ่ ยได้ มีความทุกขก์ ายและใจ เหงาซมึ เศรา้ สภาพท่ีอยู่อาศัยไมถ่ ูก สขุ ลกั ษณะ 58 aw.indd 58 7/20/18 8:01 PM

2) เปา้ หมาย โรงเรยี นมงุ่ สง่ เสรมิ ใหน้ กั เรยี นรจู้ กั สำ� รวจและวเิ คราะหป์ ญั หาชมุ ชน มจี ติ อาสาเขา้ ชว่ ยเหลอื ตามความถนดั ความสามารถและความสนใจของนกั เรยี นใหส้ อดคลอ้ งตามความตอ้ งการของผสู้ งู อายุ 3) แนวทาง/วิธีการดำ� เนินงาน นักเรียนตระหนักและให้ความส�ำคัญกับการช่วยเหลือผู้สูงอายุ ซึ่งเป็นส่วนหน่ึงของชุมชน โดยมวี ิธกี ารทีห่ ลากหลายแตกตา่ งกันตามบริบทของชมุ ชน ดงั นี้ “โครงงานคุณธรรมเยาวชนไทยจิตอาสา” นักเรียนได้ตั้งชุมนุมต้นกล้าความสุข ท�ำขนม ขายหลงั เลกิ เรยี นและวนั หยดุ ราชการ ตลอดจนเดนิ กลอ่ งรบั บรจิ าค ซง่ึ ไดร้ บั การสนบั สนนุ จากกลมุ่ สาระการเรยี นรสู้ งั คมศกึ ษาศาสนาและวฒั นธรรม “โครงการตกั บาตรวนั พระ” และเงนิ และสง่ิ ของ ทรี่ บั บรจิ าคจากคณะครนู กั เรยี น ผปู้ กครอง และชมุ ชน แลว้ นำ� ไปบรจิ าคชว่ ยเหลอื ผสู้ งู อายใุ นชมุ ชน ท่ีเดือดรอ้ นอย่างมากและขาดการดแู ลอยา่ งตอ่ เนือ่ ง “โครงงานวัยใส...ใส่ใจผู้สูงอายุ” โดยการตั้งกลุ่มจิตอาสาขึ้น ให้มีความรู้เร่ืองการดูแล ผสู้ งู อายทุ ถี่ กู ตอ้ ง ประสานเจา้ หนา้ ทขี่ องโรงพยาบาลเพอื่ ขอขอ้ มลู ผสู้ งู อายุ แลว้ ขอรบั บรจิ าคขา้ วสาร อาหารแห้ง จัดทำ� ตารางการเย่ียมบา้ นผ้สู งู อายุ แล้วออกปฏิบตั ิงานในชว่ั โมงสดุ ท้ายของทุกวันศุกร์ โดยผลัดเปลี่ยนหมุนเวียนกันไปท�ำกิจกรรมจิตอาสา เช่น ท�ำความสะอาดบ้าน เช็ดตัวผู้สูงวัย บีบนวด พูดคุย และมอบข้าวสารอาหารแห้ง และเครื่องใช้ที่จ�ำเป็น นอกจากน้ัน ยังได้พยายาม ค้นหากจิ กรรมบรกิ ารใหม่ๆ ใหผ้ ้สู ูงอายุพงึ พอใจ เช่น นวดกะลา สปาเทา้ นวดผอ่ นคลายเพอ่ื คณุ ภาพ ชวี ติ ทด่ี ี มกี ารจดั ทำ� สถติ ิ ประเมนิ ผลและสรปุ รายงาน 59 aw.indd 59 7/20/18 8:01 PM

“โครงงานวยั ใสดแู ลผสู้ งู วยั ” โดยรบั สมคั รกลมุ่ จติ อาสา หลงั เลกิ เรยี นและวนั เสารว์ นั อาทติ ย์ นักเรียนจิตอาสาจะออกส�ำรวจชุมชน ซักถามประวัติครอบครัวผู้สูงอายุ การเจ็บป่วย การรักษา พยาบาล ความคบั ขอ้ งใจต่างๆ ความช่วยเหลือของเพื่อนบา้ นและของหน่วยงานทเี่ กี่ยวขอ้ ง ตลอด จนเข้ารว่ มกจิ กรรมต่างๆ ในชมุ ชน จากนัน้ นกั เรยี นนำ� ประเดน็ มาหารอื รว่ มกนั แลว้ คิดกิจกรรมขน้ึ ได้แก่ ร่วมกันจัดท�ำดอกมะลิออกจ�ำหน่าย พร้อมเชิญชวนให้คณะผู้บริหาร คณะครู ชุมชนร่วม กิจกรรมน้ี น�ำไปมอบให้แม่หรอื ผูส้ ูงวยั และรว่ มท�ำกจิ กรรมช่วยเหลือผสู้ งู วัย เชน่ ทำ� ความสะอาด ปัดกวาดเชด็ ถูบา้ น ลา้ งห้องน�ำ้ ล้างถว้ ยชาม ซกั ผ้า ถางหญ้า เก็บขยะ เชด็ ตัว บบี นวด สนทนาพูด คยุ แสดงความหว่ งใย อา่ นหนงั สือหรอื เปิดเพลงเปิดธรรมะให้ฟัง มอบข้าวสารอาหารแห้ง ภายหลงั กจิ กรรม จะบนั ทกึ ผลการทำ� งาน ประเมินผลและสรปุ ผลการท�ำงานเดือนละครง้ั “โครงงานเด็กดีสร้างได้ด้วยคุณธรรมสู่ชุมชน” ประกอบด้วย กิจกรรม 4 ส ได้แก่ ส.1สร้างเครือข่ายสานสายใยบ้านพุพลู โดยมีการประชุมปรึกษาหารือร่วมกัน ได้แก่ แกนน�ำ ผู้ปกครองท่ีเป็นเจ้าของบ้านผู้สูงวัย แกนน�ำครูผู้ดูแลประจ�ำหมู่บ้าน และแกนน�ำนักเรียนกลุ่ม ต้นกลา้ อาสาสมคั ร ส.2 เสียงตามสายกระจายความรสู้ ู่รว้ั ส้มฟ้า โดยคน้ ควา้ หาความรูเ้ กย่ี วกับการ ดแู ลผสู้ งู วัย หลกั ธรรมทางศาสนา และหลักปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง แล้วกระจายให้ความรู้ แกส่ มาชิกและนักเรียนท้ังโรงเรยี น ส.3 สมาธิเคล่อื นไหวสานสายใยคนสองวยั สชู่ มุ ชน โดยคณะ สงฆ์อบรมคุณธรรมจริยธรรมและฝึกสมาธิเคลื่อนไหวในช่วงกิจกรรมการลดเวลาเรียนเพิ่มเวลารู้ เจ้าหน้าท่ีโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพประจ�ำต�ำบล ให้ความรู้เกี่ยวกับการดูแลผู้สูงวัย การนวด ประคบ สมนุ ไพร และคณะครูโรงเรียนบา้ นพุพลูใหค้ วามรเู้ กย่ี วกบั การจดั ท�ำเคร่ืองดื่มนำ้� สมนุ ไพร จำ� หนา่ ยในโรงเรยี นและชมุ ชนเพอื่ นำ� เงนิ มาสมทบทนุ คา่ ใชจ้ า่ ยในโครงงาน ส.4 สานสมั พนั ธก์ ตญั ญู 60 aw.indd 60 7/20/18 8:01 PM

aw.indd 61 61 7/20/18 8:01 PM

โดยการปฏิบัติ หาข้อมูล เก็บประวัติผู้สูงวัยพบว่าส่วนใหญ่มีปัญหาเร่ืองสุขภาพ มีโรคประจ�ำตัว เช่น โรคความดนั โลหิตสูง หัวใจ เบาหวาน ปอด มะเร็ง และอน่ื ๆ ตามลำ� ดบั และไมไ่ ด้ไปตรวจ สุขภาพสมำ่� เสมอ เพราะขาดการดูแลเอาใจใส่จากครอบครวั ท�ำให้สุขภาพยง่ิ เสื่อมถอยลง ดังนนั้ นกั เรยี นจงึ ออกไปดแู ล พดู คยุ รบั ฟงั เรอื่ งราวทท่ี า่ นเลา่ อา่ นหนงั สอื หรอื เปดิ เพลงใหฟ้ งั นวดประคบ สมุนไพรให้ผ่อนคลาย ท�ำความสะอาดและจัดระเบียบที่อยู่อาศัย มีการประเมินทุกเดือน และ ปรับปรุงแผนงานทุก 2 เดอื น 4) ผลงานความสำ� เรจ็ ผสู้ งู อายใุ นชมุ ชนมสี ขุ ภาพดขี น้ึ ทง้ั กายและใจ รสู้ กึ ผอ่ นคลาย มคี วามสขุ และอบอนุ่ ใจ ซาบซง้ึ ในความกตัญญูของเด็กรุ่นลูกหลานท่ีท�ำโดยไม่มีความรังเกียจเดียดฉันท์และไม่หวังผลตอบแทน ช่วยให้มีก�ำลังใจท่ีจะด�ำเนินชีวิตต่อไป โรงเรียนเกิดความสัมพันธ์ที่ดีกับชุมชน หน่วยงานด้าน สาธารณสขุ นักเรยี นมคี วามภาคภูมใิ จที่ได้ท�ำประโยชนใ์ หก้ ับผสู้ งู อายุ 3. งานดูแลผปู้ ว่ ย ผู้พกิ ารในชมุ ชน หม่บู ้าน 1) แนวคดิ และปัญหา ปัญหาเร่ืองสุขภาพของคนในชุมชนมีหลายประการ เช่น มีความพิการ ป่วยเร้ือรัง ป่วยตดิ เตยี ง ผูป้ ่วยที่ไมม่ ีใครดูแล ผู้ปว่ ยทีม่ ีอาการอมั พฤกษ์ อมั พาต กลา้ มเนือ้ มือเกร็ง ผูป้ ว่ ย หลอดเลือดฝอยแตก เปน็ ต้น ชุมชนจึงต้องการจิตอาสาเพอ่ื ชว่ ยเหลือปัญหาดงั กลา่ ว 62 7/20/18 8:01 PM aw.indd 62

2) เปา้ หมาย โรงเรียนมุ่งส่งเสริมให้นักเรียนรู้จักส�ำรวจและวิเคราะห์ชุมชน มีความรู้เบื้องต้นด้านการ ดแู ลผู้ปว่ ย ผพู้ กิ ารท่ีอยู่ในชมุ ชน มีจติ อาสาเขา้ ชว่ ยเหลอื ตามความถนดั ความสามารถ ความสนใจ ของนกั เรียนและสอดคลอ้ งกับความตอ้ งการทแี่ ทจ้ รงิ ของผู้ป่วย ผู้พิการทีอ่ ยู่ในชุมชน 3) แนวทาง/วธิ ีการด�ำเนนิ งาน นักเรยี นให้การดแู ลช่วยเหลอื ผปู้ ว่ ยและผู้พกิ ารดว้ ยวธิ กี ารท่ีหลากหลาย เชน่ “โครงการสืบสานพระราชปณิธานการท�ำดีเพื่อสังคม จิตอาสาท�ำความดีด้วยหัวใจ” ด�ำเนนิ การโดยนกั เรยี น ครู ชมุ นมุ ตา่ งๆ ของโรงเรยี น สภานกั เรยี น วดั โรงพยาบาล ร่วมกนั ดำ� เนนิ กจิ กรรมดว้ ยการเยยี่ มผปู้ ว่ ยตดิ เตยี ง เยย่ี มผพู้ กิ าร รว่ มกบั โรงพยาบาลประจำ� อำ� เภอ และโรงพยาบาล ประจ�ำตำ� บล เย่ียมผปู้ ่วยโรคเบาหวานและใหก้ ารชว่ ยเหลือผู้ปว่ ยท่ีไรญ้ าติดูแลทโ่ี รงพยาบาล ดว้ ย การพูดคุยใหก้ �ำลังใจ เล้ยี งอาหาร รอ้ งเพลงให้ฟัง จดั การแสดง เพ่ือลดความเครียด และกิจกรรม เยย่ี มบา้ น พรอ้ มมอบเครอ่ื งอปุ โภค บรโิ ภค ประเมินผลกจิ กรรมและประชาสมั พันธผ์ ลงาน “โครงงานช้างน้อยจับมือ ส่งสุขผ่านผ้า” นักเรียนได้ช่วยเหลือผู้ป่วยที่มีอาการอัมพฤกษ์ อมั พาต กล้ามเนือ้ มือเกร็ง ผปู้ ว่ ยหลอดเลอื ดฝอยในฝ่ามอื แตก เปน็ แผลจิกเกร็งมอื ได้ลดอาการ เกรง็ มือ ดว้ ยการรวมกลุม่ กันฝกึ เย็บตุ๊กตารูปชา้ งน้อยโดยเรียนรู้จากหนงั สือ “โครงการคณุ ชา้ งจบั มอื ” ของบรษิ ัท 1168 จ�ำกดั แลว้ ขยายผลฝกึ นักเรยี นคนอืน่ ๆ ต่อไป เพ่อื ให้ไดต้ ุ๊กตารปู ช้างจำ� นวน มากทส่ี ดุ โดยรวมกลุม่ จติ อาสาทำ� ตอนเย็นหลงั เลกิ เรียนและวันเสารอ์ าทติ ย์ เมอื่ ได้มากพอแลว้ นำ� ไปมอบให้กับโรงพยาบาลและสถานีอนามัยเพื่อให้ผู้ป่วยที่มีอาการเกร็งกล้ามเน้ือใช้ในการบ�ำบัด 63 aw.indd 63 7/20/18 8:01 PM

เยียวยา โดยนกั เรยี นทีอ่ ยู่ใกล้สถานพยาบาลไดใ้ ชเ้ วลาในชว่ งเยน็ หลังเลกิ เรยี นหรอื วันเสาร์อาทติ ย์ ไปชว่ ยเหลือผูป้ ่วยใหฝ้ กึ บรหิ ารกล้ามเนอื้ ทำ� ใหล้ ดอาการเกรง็ มอื ก�ำมอื จิกมือนอ้ ยลง “โครงงานนกงางอาสา สานศาสตร์พระราชาทำ� ความดีด้วยหวั ใจ” ด้วยการฝกึ ให้นกั เรียน เกิดจิตสาธารณะความเอ้ือเฟื้อให้กับคนพิการในชุมชน โดยส�ำรวจและรวบรวมรายช่ือผู้พิการใน ชมุ ชน เข้าไปช่วยเหลอื พดู คุยใหก้ �ำลังใจ ท�ำความสะอาดบา้ นเรือน ตลอดจนเป็นจติ อาสาพัฒนา ในชุมชนในจุดต่างๆ รวบรวมระดมทุนแปรเป็นสิ่งของที่จ�ำเป็นไปบริจาคเพ่ือสร้างความสุข ความ อบอนุ่ และแกไ้ ขปญั หาในชมุ ชนและจดั ทำ� “กจิ กรรมบวรสถานอภบิ าลบรม” เปน็ การสรา้ งภมู คิ มุ้ กนั ให้แกน่ กั เรยี น สร้างความตระหนกั ในการท�ำความดีตามหลกั ศาสนาทตี่ นนับถือ ดว้ ยการช่วยดแู ล ชมุ ชน ดแู ลอภบิ าลวดั มสั ยดิ เปน็ ตน้ กจิ กรรมจติ อาสาทนี่ กั เรยี นทำ� ยดึ หลกั “แซบ่ มาก(SAFMAG)” ไดแ้ ก่ คำ� นงึ ถงึ ความปลอดภยั (Safe) มคี วามทา้ ทายชวนใหอ้ ยากทำ� (Advengerous) สนกุ สนานไมน่ า่ เบอ่ื (Fun) มคี ณุ คา่ ตอ่ ตนเอง และส่วนรวม(Meaningful) ประหยดั (Affordable) และเสรมิ สร้างประสบการณ์ ความรอบรูท้ ่ดี ี (Good Experiences) “อสม.น้อย ใกล้ชิดผู้ป่วย ช่วยอาสา” โดยน�ำนักเรียนจิตอาสาช่วยเหลือผู้ป่วยและงาน จติ อาสาอ่นื ๆ ในช่วงปิดภาคเรียนที่ 2 รว่ มกันจัดกจิ กรรม 3 กจิ กรรม ไดแ้ ก่ กจิ กรรมท่ี 1 “หมอ นอ้ ยคอยอาสา” โดยรว่ มกับอาสาสมคั รสาธารณสุขชุมชนทำ� งานช่วยผ้ปู ว่ ยในโรงพยาบาลส่งเสริม สุขภาพประจ�ำต�ำบล กิจกรรมที่ 2 “รู้ปัญหา...อาสาช่วยเหลือ” โดยอบรมและสอนการตรวจวัด ความดนั เบื้องต้นและการดูแลสขุ ภาพใหก้ บั นกั เรียนจิตอาสา แล้วออกปฏิบัติงานในเวลาว่างในชว่ ง เสาร์-อาทิตย์ และชว่ งปดิ ภาคเรียนตรวจวัดความดัน และใหค้ วามรู้เรอื่ งสขุ ภาพ รวมถึงการก�ำจดั 64 aw.indd 64 7/20/18 8:01 PM

ลูกน�้ำยุงลายซึ่งเป็นพาหะของโรคไข้เลือดออกแก่ผู้ป่วยและผู้สูงวัยในโรงพยาบาลและชุมชน และ กิจกรรมท่ี 3 “ปนั ใจรกั ใหผ้ ปู้ ว่ ย” โดยพดู คยุ ใหก้ ำ� ลงั ใจ ทำ� ความสะอาด ออกรบั บรจิ าคระดมทนุ หาเงินมาช่วยเหลือ และประชาสัมพันธ์ผ่านช่องทางส่ือโซเชียลมีเดียต่างๆ โดยจัดตั้ง Facebook Fanpage ขนึ้ 4) ผลงานความสำ� เร็จ ผู้พิการและผู้ป่วยในชุมชนมีสุขภาพดีขึ้นทั้งกายและใจ รู้สึกผ่อนคลาย มีความสุขและ อบอุ่นใจ ซาบซ้ึงในความกตัญญูของเด็กรุ่นลูกหลานที่ท�ำโดยไม่มีความรังเกียจเดียดฉันท์และ ไมห่ วงั ผลตอบแทน ช่วยใหม้ ีกำ� ลงั ใจท่ีจะด�ำเนินชวี ติ ต่อไป โรงเรียนเกิดความสมั พนั ธ์ทีด่ กี ับชมุ ชน และหน่วยงานด้านสาธารณสขุ นกั เรยี นได้รับความสขุ จากการเป็นผใู้ ห้ 4. งานพฒั นาสภาพแวดล้อมในชุมชนและจังหวดั 1. แนวคดิ และปัญหา ชุมชนท่ีน่าอยู่ มีทรัพยากรธรรมชาติที่อุดมสมบูรณ์ มีน้�ำอุปโภคบริโภคตลอดปี และมี ผืนป่าทีส่ มบูรณ์ จะช่วยใหก้ ารด�ำเนินชีวิตประจำ� วนั ของชมุ ชนมคี วามผาสุข แตด่ ว้ ยภยั ธรรมชาตทิ ่ี เกิดขึ้นและไม่ได้รับการแก้ไขจากหน่วยงานที่รับผิดชอบ สภาพเศรษฐกิจของชุมชนที่ยากจน ขาดแคลน พง่ึ ตนเองไมไ่ ด้ จงึ ทำ� ใหช้ มุ ชนขาดแคลนแหลง่ นำ้� กนิ นำ�้ ใช้ เพอื่ ความเปน็ อยแู่ ละประกอบ อาชีพ การสร้างความร่วมมือในชุมชนจึงเป็นหนทางที่จะช่วยให้มีการเปลี่ยนแปลงไปในทิศทาง ที่ดีขึน้ 65 aw.indd 65 7/20/18 8:01 PM

2) เป้าหมาย โรงเรียนมุ่งส่งเสริมให้นักเรียนรู้จักส�ำรวจและวิเคราะห์ส่ิงแวดล้อมในชุมชน ฝึกให้มี จติ อาสาเขา้ ชว่ ยเหลอื ตามความถนดั ความสามารถ ความสนใจของนกั เรยี นและสอดคลอ้ งกบั ความ ตอ้ งการท่แี ทจ้ ริงของชุมชน เช่น ความสามารถในการอนุรักษ์แหลง่ น้ำ� การเฝ้าระวงั คุณภาพนำ้� ทั้ง ทางกายภาพและชีวภาพ เปน็ ตน้ 3) แนวทาง/วิธีการด�ำเนินงาน โรงเรียนช่วยพฒั นาสภาพแวดล้อมดว้ ยวธิ กี ารที่หลากหลาย เช่น “โครงงานสร้างฝายชะลอน�้ำ” โดยกลุ่มจิตอาสาค้นหาปัญหาของชุมชน พบว่าปัญหาท่ี สำ� คญั คอื การขาดแคลนนำ�้ สำ� หรบั บรโิ ภคในฤดแู ลง้ หลงั จากนน้ั ศกึ ษาคน้ ควา้ ศาสตรพ์ ระราชา และ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง แลว้ ทดลองท�ำด้วยวัสดทุ างธรรมชาติในชุมชน เชน่ ไมไ้ ผ่ ไมร้ วก และก้อนหินดินทราย ท�ำไปทดลองไป หาความรู้ หาเครือข่ายเพ่ิมเติม หาผู้สนับสนุนทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และรฐั วสิ าหกิจจนพัฒนาไดฝ้ ายแบบถาวร 3 วิธี ไดแ้ ก่ ฝายที่ท�ำดว้ ยวัสดธุ รรมชาติ ไมไ้ ผ่ ไมร้ วก หิน ดนิ ทราย ฝายแบบกลอ่ งแกเบรียน ซ่ึงเป็นกลอ่ งตะแกรงบรรจุก้อนหิน วางทบ กันหลายชนั้ และฝายท�ำด้วยคอนกรีตเสริมเหลก็ โดยมีองคก์ รต่างๆ ทั้งภาครัฐและเอกชน จ�ำนวน 14 หนว่ ยงานสนบั สนุนดา้ นงบประมาณและวัสดุอปุ กรณ์ ท�ำใหก้ ารสร้างฝายใช้เคร่ืองจกั รมากกวา่ แรงคน คณะครูและนักเรยี นจึงเปลี่ยนบทบาทจากการใช้แรงงานมาเปน็ ผู้อำ� นวยความสะดวกและ ผู้ประสานงาน จึงเกิดกิจกรรมจิตอาสาข้ึนอีกรูปแบบหน่ึงคือการบริการน�้ำ อาหาร การต้อนรับ และการช่วยเหลือด้านอื่นๆ เพม่ิ ขน้ึ 66 aw.indd 66 7/20/18 8:01 PM

aw.indd 67 67 7/20/18 8:01 PM

“โครงงานนักสืบสายน�้ำอนุรักษ์ลุ่มน�้ำประแส” ปัญหาสิ่งแวดล้อม(น้�ำเน่า) ของล�ำน้�ำใน เขตชุมชนที่นักเรียนได้ร่วมกันแก้ปัญหาผ่านการเรียนรู้แบบบูรณาการความรู้ท่ีเน้นทักษะการคิด วเิ คราะห์ทางวทิ ยาศาสตร์ โดยการวิเคราะหห์ ลักสตู ร มาตรฐานการเรยี นรู้ และออกแบบกจิ กรรม ค่ายศึกษาตามแนวพระราชด�ำริจากโครงการศึกษาวิจัยและพัฒนาสิ่งแวดล้อมแหลมผักเบ้ีย และ โครงการบงึ มักกะสัน ศึกษาคน้ คว้าเกีย่ วกับพชื น�้ำในท้องถิน่ แลว้ รวบรวมกลมุ่ นักเรยี นจิตอาสาขึ้น จดั กิจกรรม 6 กจิ กรรม ได้แก่ กจิ กรรมสร้างจิตสำ� นึกในการอนุรักษน์ �้ำ เปน็ กจิ กรรมวิชาการทีฝ่ ึก ทักษะการใช้เครื่องมือและปฏิบัติการตรวจสอบน�้ำ ได้แก่ สี กล่ิน ความขุ่นใส ความลึกและ ส่ิงปนเปอื้ น วดั ความเรว็ กระแสน�ำ้ วดั อณุ หภูมนิ ้ำ� อุณหภมู อิ ากาศ วัดค่า DO วัดค่าความเคม็ และ คน้ หาสตั วห์ นา้ ดนิ กจิ กรรมสมั ภาษณช์ มุ ชนเกย่ี วกบั ประวตั ลิ ำ� นำ�้ ความสมั พนั ธ์ และการใชป้ ระโยชน์ จากล�ำน�้ำ การเปล่ียนแปลงและการดูแลรักษาจัดการล�ำน�้ำของชาวบ้าน กิจกรรมส�ำรวจคุณภาพ ค่า Oxygen ในลำ� นำ�้ ทางชวี ภาพและกายภาพ กจิ กรรมบำ� เพ็ญประโยชน์ ไดแ้ ก่ ปลูกปา่ ชายเลน ปลอ่ ยพนั ธส์ ตั วน์ ำ้� และเกบ็ ขยะพฒั นาบรเิ วณลำ� นำ�้ ใสน่ ำ�้ หมกั ชวี ภาพลงในลำ� นำ�้ สรา้ งฝายชะลอนำ�้ โดยใช้พืชท้องถิ่นต้นธูปฤาษีเป็นแกนของฝายแทนหินและดักจับสารแขวนลอยบ�ำบัดน้�ำเสีย และ กิจกรรมสนั ทนาการฝึกการเคลอ่ื นไหว กลา้ แสดงออกและแก้ปัญหาเฉพาะหน้าของนักเรียน มกี าร ขยายกิจกรรมให้แก่นักเรียนระดับประถมศึกษาร่วมกับเครือข่ายลุ่มน้�ำประแสและศูนย์วิจัยและ พัฒนาชายฝั่งทะเลอ่าวไทยฝังตะวันออก นอกจากน้ันยังได้ประชาสัมพันธ์เผยแพร่ผลงานผ่านการ จัดนทิ รรศการและรายการทางโทรทัศน์ต่างๆ 68 7/20/18 8:01 PM aw.indd 68

“โครงงานคุณธรรม ม.ว. จิตอาสารว่ มใจพัฒนา” ประกอบด้วย กจิ กรรมปลูกปา่ ชายเลน อนรุ ักษส์ ิ่งแวดล้อม กจิ กรรมทำ� ความสะอาดถนน ชมุ ชนน่าอยู่ และกจิ กรรมทำ� ความสะอาดน�้ำตก ฟื้นฟูแหลง่ ท่องเทย่ี ว แต่ละกิจกรรมมีการด�ำเนนิ งานเปน็ ระบบแบบเดียวกนั ได้แก่ ประชมุ คณะครู คณะนักเรียน และหนว่ ยงานทเี่ กี่ยวข้อง เพอื่ วางแผน กำ� หนดเวลาและสถานท่ี จดั เตรียมอปุ กรณ์ ประชาสมั พนั ธ์ ลงมือปฏิบัติ วัดประเมินผลสรปุ และรายงาน “โครงงานเกา้ อห้ี นา้ โรงเรยี น” โดยกลมุ่ จติ อาสามองเหน็ ปญั หาความลำ� บากของประชาชน ท่ีมายืนคอยข้ึนรถโดยสารประจ�ำทางบริเวณหน้าโรงเรียน จึงร่วมกันจัดกิจกรรมหารายได้เพ่ือซื้อ วสั ดุอุปกรณม์ าจดั ทำ� เกา้ อี้ใหป้ ระชาชนที่คอยรถโดยสารเปน็ เกา้ อี้ไมท้ จ่ี ติ อาสาร่วมกนั จัดท�ำขนึ้ เอง เพอื่ บรกิ ารผ้ทู ีม่ าคอยรถโดยสารซึ่งมีท้ังผู้หญงิ ผ้สู งู อายุ และเด็กเล็กๆ ชุมชนประทบั ใจกบั ความ มีน�ำ้ ใจของนกั เรยี นมาก “โครงงานอาชีวะอาสาปรับปรุงซ่อมแซมฝายชะลอน�้ำห้วยม่วง” โดยจัดต้ังกลุ่มจิตอาสา ศึกษาข้อมูลที่เกี่ยวข้อง ติดต่อขอค�ำปรึกษาแนะน�ำจากส่วนราชการและผู้ที่มีความรอบรู้ มีประสบการณ์ในชุมชน ท�ำให้มีความรู้ความเข้าใจในการอนุรักษ์พ้ืนที่ต้นน้�ำ ด�ำเนินการประชุม วางแผนสำ� รวจพน้ื ทกี่ ำ� หนดพื้นท่ี และเลอื กใช้รปู แบบของฝายท่เี หมาะสมกบั ลกั ษณะพนื้ ทโ่ี รงเรยี น และชุมชนได้รว่ มกันจัดเวลาและบรจิ าคทรพั ย์สินในการจดั การซ่อมแซมฝายชะลอน�ำ้ เพ่ือลดความ เสียหายของพน้ื ที่การเกษตรในช่วงฤดฝู นและฤดแู ลง้ พร้อมกับเผยแพร่ความรสู้ ู่ชุมชน aw.indd 69 69 7/20/18 8:01 PM

“โครงการสดุ สัปดาห์ ช่วยเหลอื ชมุ ชน” โดยจดั ประชมุ คณะครู ชุมชน และเยาวชนทั้งใน และนอกโรงเรยี นเพ่ือร่วมกนั วางแผนดำ� เนินงาน แบ่งหน้าทีร่ ับผิดชอบ จัดตงั้ กลุม่ /ชมรมจิตอาสา เพื่อพัฒนาชุมชน นักเรียนรุ่นพ่ีสนทนากับน้องๆ เพื่อให้มีความพร้อม แล้วจัดอบรมให้ความรู้ เพ่ิมเติมให้แก่เพ่อื นๆ นอ้ งๆ หลังจากน้ันพาไปบ�ำเพญ็ ประโยชนส์ ัปดาหล์ ะ 2 ช่ัวโมง เชน่ พัฒนาวัด โรงเรยี น ชมุ ชน ปลกู ตน้ ไม้ ปลกู ปา่ จดั กจิ กรรมในโอกาสตา่ งๆ กจิ กรรมรณรงคป์ อ้ งกนั อบุ ตั ภิ ยั และ สารเสพตดิ กจิ กรรมบรจิ าคโลหติ กจิ กรรมบรจิ าคสง่ิ ของเครอื่ งใช้ กจิ กรรมบรกิ ารชมุ ชนดา้ นดนตรี นาฏศลิ ป์ไทย ดนตรสี ากล เป็นต้น 4) ผลงานความสำ� เร็จ ความส�ำเร็จของโครงงานพัฒนาสภาพแวดล้อมในชุมชนได้ผลส�ำเร็จเกินคาด นักเรียนมี ความสุขและความภาคภูมิใจอย่างมากที่ได้มีส่วนร่วมในการสร้างฝายชะลอน�้ำส�ำหรับกักเก็บน�้ำไว้ ใชใ้ นการอปุ โภคบริโภคของคนในชมุ ชนและสัตวป์ ่า รวมถึงการเกษตรกรรม ทำ� ให้ปา่ ตน้ น�้ำลำ� ธาร ไดร้ บั การฟน้ื ฟสู ภาพ พน้ื ดนิ มคี วามชมุ่ ชน้ื การทำ� เกษตรไดผ้ ลผลติ ดขี นึ้ เพราะไดอ้ าศยั นำ�้ จากลำ� นำ้� ทดแทนในช่วงฝนท้ิงชว่ ง หรอื ฝนมาลา่ ช้ากวา่ ฤดกู าล หลังฤดูการท�ำนาก็อาศัยน�้ำที่กักเก็บทำ� การ เพาะปลกู พืชหมุนเวียนไดอ้ ีก บรรเทาน�้ำท่วม น�้ำหลากในฤดูฝน และเพิ่มปริมาณนำ�้ ในชว่ งฤดแู ลง้ นกั เรียนเกดิ ทัศนคตทิ ่ดี ตี อ่ การท�ำงานจิตอาสา มจี ติ ส�ำนกึ รักทอ้ งถ่ินภมู ลิ ำ� เนาของตน มีความภาค ภมู ใิ จและเชอ่ื มน่ั ในตนเองมากขนึ้ ท่ี ชมุ ชนยอมรบั วา่ นกั เรยี นมคี วามสำ� คญั เปน็ สว่ นหนง่ึ ทที่ ำ� ประโยชนใ์ ห้ ชมุ ชนได้ นักเรียน ครูและชุมชนเห็นคุณค่าของการท�ำงานร่วมกัน คุณค่าของการอนุรักษ์ ทรพั ยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ มในทอ้ งถน่ิ ทำ� ใหเ้ กดิ ความรกั ความหวงแหนทรพั ยากรธรรมชาติ 70 aw.indd 70 7/20/18 8:01 PM

โดยเฉพาะปา่ ไม้ ชุมชนสามารถเป็นแหล่งเรียนร้ทู อ้ งถ่นิ และแหลง่ ท่องเทยี่ วเชงิ อนุรักษ์ท่ีมคี ุณค่า มกี ารแลกเปลย่ี นประสบการณร์ ะหวา่ งโรงเรยี นกบั ชมุ ชน โรงเรยี นไดร้ บั การยอมรบั จากชมุ ชนและ หนว่ ยงานทเี่ กย่ี วขอ้ ง โรงเรยี นทอี่ ยู่ในบรเิ วณใกลเ้ คยี งไดร้ บั ความรแู้ ละประสบการณร์ ว่ มกนั ในการ ทำ� กจิ กรรมดา้ นสง่ิ แวดลอ้ ม เชน่ การตรวจวดั คณุ ภาพนำ้� การจดั การขยะของธนาคารเพอื่ สงิ่ แวดลอ้ ม และการตรวจสอบคุณภาพอากาศ เป็นต้น บางโรงเรียนนักเรียนยังได้เพ่ิมพูนทักษะการใช้ภาษา มีพื้นฐานอาชพี มคั คเุ ทศกท์ ส่ี ามารถประยกุ ตใ์ ชใ้ นชีวติ ประจ�ำวนั และประกอบอาชีพในอนาคตได้ 5. งานบรกิ ารด้านสงั คม 1) แนวคิดและปญั หา โรงเรยี นมองเหน็ วา่ เมอ่ื ใดทม่ี ผี เู้ ดอื ดรอ้ น ลำ� บาก ยากจน หรอื ประสบภยั พบิ ตั จิ ากธรรมชาติ เช่น ไฟไหม้ น�้ำท่วม คนในชุมชนจะช่วยเหลือซ่ึงกันและกัน ดังนั้นการสร้างและปลูกฝังเด็กและ เยาวชนใหเ้ ปน็ คนดมี ีจิตอาสาและจติ สาธารณะ เป็นผใู้ ห้โดยไมห่ วังผลตอบแทนจะช่วยให้นกั เรยี น นกั ศกึ ษาสามารถอยรู่ ว่ มกบั ชมุ ชนสงั คมไดอ้ ยา่ งมคี วามสขุ จงึ มแี นวคดิ ทจ่ี ะพฒั นาและปลกู จติ สำ� นกึ นักเรยี น นกั ศึกษาให้เป็นผู้มีจติ อาสา และจติ สาธารณะ 2) เป้าหมาย โรงเรียนส่งเสริมสนับสนุนให้นักเรียนทุกคนได้เรียนรู้และสร้างจิตส�ำนึกให้มีจิตสาธารณะ พร้อมทจี่ ะชว่ ยเหลอื สังคม เผยแพรค่ วามรทู้ างวชิ าชีพ ตลอดจนรูจ้ ักเสยี สละ มีจติ อาสาและสรา้ ง สัมพันธภาพท่ีดีกับชมุ ชน เพื่อชว่ ยเหลือชุมชนผเู้ ดือดร้อน ลำ� บาก ยากจน ขดั สน ขาดแคลนช่วย เหลอื ตวั เองไม่ค่อย และมสี ภาพความเปน็ อยู่ไมถ่ กู สขุ ลักษณะท่ดี ี 71 aw.indd 71 7/20/18 8:01 PM

3) แนวทาง/วธิ กี ารด�ำเนินงาน ขอบเขตงานบริการสังคมกว้างมาก โรงเรียนจะค�ำนึงถึงงานจิตอาสาท่ีนักเรียนสามารถ ชว่ ยอำ� นวยความสะดวกและใหบ้ ริการชุมชนกล่มุ เปา้ หมายได้ เช่น “โครงงานสบื สานประเพณีวัฒนธรรมทอ้ งถิ่น” โดยจดั กจิ กรรมจติ อาสาพัฒนาชมุ ชน ด้วย ความรว่ มมอื ระหวา่ งนกั เรยี นและองคก์ ารบรหิ ารสว่ นต�ำบล ชุมชน และวัด ในการทำ� ความสะอาด และพัฒนาส�ำนักงาน ตลาด ถนน วดั และชว่ ยจดั กิจกรรมตามทหี่ นว่ ยงานต้องการ เชน่ นักเรยี น ร่วมร�ำบวงสรวงพระธาตุพนม ร�ำบวงสรวงพญาศรีสัตตนาคราช แสดงดนตรีโปงลางและร้อง สรภัญญะในงานประเพณีแห่เทียนพรรษา ประเพณีสงกรานต์ งานพระธาตพุ นม เปน็ ตน้ 72 7/20/18 8:01 PM aw.indd 72

“โครงงานรวมพลัง สรา้ งสรรค์ ปนั สขุ ” โดยกลุ่มจติ อาสาจะส�ำรวจผู้ดอ้ ยโอกาสท่ีเข้าขา่ ย ตอ้ งได้รับความช่วยเหลือ นำ� ข้อมลู มาจดั ลำ� ดับความช่วยเหลือก่อน-หลัง เดนิ กลอ่ งรบั บรจิ าค ทัง้ สิ่งของเครือ่ งใช้ อาหาร และเงนิ ทนุ แลว้ ลงพื้นท่ีทำ� กจิ กรรมช่วยเหลือชุมชนผเู้ ดือดร้อน ลำ� บาก ยากจน เชน่ ทำ� ความสะอาด กวาดบา้ น เชด็ ถู ล้างหอ้ งนำ�้ ถางหญา้ เกบ็ ขยะ สนทนาพูดคุยเพอื่ ใหก้ �ำลงั ใจ และมอบสง่ิ ของเครอ่ื งใช้ อาหาร และเงินทุน ให้กับผยู้ ากไร้ ผู้ดอ้ ยโอกาส โดยนักเรยี น ได้ผลดั เปลีย่ นหมุนเวยี นออกเย่ียมเยยี นชุมชน หม่บู า้ นตา่ งๆ เปน็ ระยะๆ “โครงงานสบื สานพระราชปณิธานการท�ำดเี พื่อสงั คม จิตอาสาท�ำความดดี ้วยหวั ใจ” โดย กลมุ่ จิตอาสาจะปฏิบตั ิงานรว่ มกบั ชุมชน วัด หนว่ ยงานทง้ั ภาครฐั และเอกชน ในการมอบของชว่ ย เหลือผู้เดือดร้อนจากภัยธรรมชาติ ไฟไหม้ น�้ำท่วม สร้างสะพานไม้ไผ่ข้ามคลองเพ่ือส่งเสริมงาน ทอ่ งเทีย่ วของหมูบ่ ้าน ใหน้ กั เรยี นใช้เดนิ ทางขา้ มไปทำ� กจิ กรรมมัคคเุ ทศกเ์ รือ่ งการสอ่ งนก เปน็ ต้น และกิจกรรมเย่ียมบ้านนักเรียนท่ีขาดแคลน ให้ก�ำลังใจ มอบข้าวสารอาหารแห้งเคร่ืองอุปโภค สนทนาถึงปญั หาเพอ่ื การชว่ ยเหลือคร้งั ตอ่ ไป รวมทง้ั ทำ� กจิ กรรมจิตอาสาในวัดทุกวันพระดว้ ย aw.indd 73 73 7/20/18 8:01 PM

“โครงงานจิตอาสาด้วยใจ น�้ำเย็นใส สู่ชุมชน” ด้วยการผลิตน�้ำดื่มจากโรงผลิตน�้ำด่ืม ของโรงเรียนที่ได้รับความสนับสนุนจากส�ำนักงานโครงการกองทุนการศึกษาส�ำหรับสร้างโรงผลิต นำ�้ ดม่ื โรงเรียนจึงมนี ำ้� ด่ืมที่สะอาดใช้อปุ โภคบรโิ ภคในโรงเรยี นไดเ้ พียงพอ และมีเหลือพอที่จะช่วย ผู้อ่นื ได้ จึงเตรียมน้�ำดมื่ ทงั้ ชนิดถังใหญ่และชนิดบรรจุขวดนำ� ไปชว่ ยงานศพ งานแตง่ งาน และงาน บญุ ตามประเพณี พร้อมกับชว่ ยจดั โต๊ะเกา้ อี้ ต้อนรบั แขก ส่วนวนั หยดุ ไปช่วยทำ� ความสะอาดชมุ ชน และวดั โดยมีการประชุมสะท้อนผลงานทุกเดือนเพื่อแกไ้ ขปรบั ปรงุ “โครงงานนักเรียน นักศกึ ษา จติ สาธารณะ อาสาพัฒนาวิทยาลยั ” ประกอบด้วยกิจกรรม ยอ่ ยๆ เชน่ “โครงงานอาชวี ะอาสา” ใหบ้ รกิ ารตรวจสภาพรถยนตแ์ ละรถจกั รยานยนต์ การบรู ณาการ ความรู้สู่การปฏิบัติจริง แนะน�ำเส้นทางท่องเท่ียว บริการน้�ำด่ืม ให้บริการข้อมูลการเดินทาง “โครงงานหลักสูตรระยะสน้ั 108 อาชพี ” ให้ความรูว้ ชิ าชีพในหลักสตู รระยะสน้ั แก่ประชาชน เชน่ เทคนคิ การแตง่ หนา้ คพั เคก้ และ “โครงการสง่ มอบดอกดารารตั น”์ ทำ� ดอกไมจ้ นั ทน(์ ดอกดารารตั น)์ ให้อ�ำเภอใช้ประโยชน์ “โครงการนางรองจติ อาสาพฒั นาชมุ ชน” โดยกลมุ่ จติ อาสาออกใหบ้ รกิ ารวชิ าชพี แกช่ มุ ชน โดย 9 ชมรมวิชาชีพ ได้แก่ ชมรมวิชาชีพช่างอิเล็กทรอนิกส์ ช่างเช่ือมโลหะ ช่างกลโรงงาน ช่างยนต์ ช่างไฟฟ้า การตลาด การบัญชี คอมพิวเตอร์ธุรกิจ และการโรงแรม รวมทั้งงาน บ�ำเพ็ญประโยชน์ ดแู ลอนรุ ักษ์พฒั นาสิ่งแวดลอ้ ม ใหแ้ กช่ มุ ชน และหน่วยงานราชการ 74 7/20/18 8:01 PM aw.indd 74

aw.indd 75 75 7/20/18 8:01 PM

“โครงงานอาชวี ะอาสา” ใหบ้ รกิ ารตรวจสภาพและแกไ้ ขซอ่ มบำ� รงุ รถยนต์ รถจกั รยานยนต์ ใหแ้ ก่ประชาชนทว่ั ไปโดยไมค่ ิดคา่ ใช้จา่ ย บริเวณป๊มั นำ�้ มนั และบนถนน ในชว่ งเทศกาลตา่ งๆ หรือ ช่วงที่มีวันหยุดติดต่อกันหลายวัน ช่วยเหลือผู้ประสบภัยน้�ำท่วมภาคใต้โดยคณะผู้บริหารและคณะ ครูน�ำคณะนักเรียน นักศึกษา ไปช่วยซ่อมบ�ำรุงเครื่องยนต์รถทุกชนิด ซ่อมบ�ำรุงเครื่องไฟฟ้า เครื่องจักรกลต่างๆ ทเ่ี สยี หายจากอทุ กภยั นอกจากน้นั ยังไดเ้ ปดิ ศนู ย์บริการเดินสายไฟฟ้า ตดิ ต้งั หลอดไฟให้บา้ นเรือน โรงงาน บริษัทหา้ งร้าน โดยไม่คดิ ค่าใชจ้ ่ายใดๆ และบริการล้างเครื่องปรับ อากาศฟรีใหก้ บั ชุมชน องคก์ รภาครัฐและเอกชนตามทแี่ จง้ ความประสงค์มา “โครงการบรกิ ารวชิ าชพี สสู่ งั คม” ดว้ ยความรว่ มมอื ของวทิ ยาลยั หนว่ ยงาน ชมุ ชน โรงเรยี น และสถานศึกษาใกล้เคียง โดยจัดกลุ่มจิตอาสาจัดกิจกรรมแนะแนวการศึกษาต่อ และสอนการ เข้าเล่มสนั กาวใหแ้ ก่นักเรยี นระดบั ช้ันมัธยมศึกษาในโรงเรียนใกล้เคียง 4) ผลงานความส�ำเรจ็ นักเรียนได้รับประสบการณ์จริงจากงานจิตอาสา ท�ำให้เกิดความภาคภูมิใจท่ีได้ช่วยเหลือ ชุมชนสังคม ได้ปันความสุขที่พอจะมีให้แก่ผู้ท่ีด้อยโอกาสกว่าให้มีก�ำลังใจ มีพลังท่ีจะสู้ชีวิตใหม่ นกั เรียนมภี าวะผู้น�ำ เกดิ ความสามัคคีในหมูค่ ณะ เกดิ แรงบันดาลใจในการท�ำความดี มจี ติ สำ� นึกดี ปรารถนาดี โอบออ้ มอารี เออ้ื เฟอ้ื เผอื่ แผ่ มนี ำ้� ใจ เสยี สละทง้ั เวลา แรงกาย แรงใจ ชว่ ยเหลอื สว่ นรวม โดยเฉพาะกลมุ่ นกั เรยี นนกั ศกึ ษาระดบั อาชวี ศกึ ษา ซง่ึ กำ� ลงั จะสำ� เรจ็ การศกึ ษาออกไปประกอบอาชพี มโี อกาสดีท่ีได้ฝึกประสบการณ์จรงิ ในวิชาชีพและการช่วยเหลอื สงั คมในการเปน็ พลเมืองดี 76 aw.indd 76 7/20/18 8:01 PM

8 เงือ่ นไขความสำ�เร็จ aw.indd 77 77 7/20/18 8:01 PM

การรวบรวมวิเคราะห์สังเคราะห์และถอดบทเรียนโครงงานคุณธรรมจิตอาสาของโรงเรียน คณุ ธรรม มยส.กว่า 600 แห่ง พบวา่ โรงเรยี นท้งั หลายได้นอ้ มนำ� พระบรมราโชบาย และพระราช ดำ� รสั ของพระบาทสมเดจ็ พระปรมนิ ทรมหาภมู พิ ลอดลุ ยเดช บรมนาถบพติ ร และสมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั มหาวชริ าลงกรณ บดนิ ทรเทพยวรางกรู มาเปน็ หลกั ในการด�ำเนนิ งานจิตอาสา นกั เรียนนักศึกษา ได้รับประสบการณ์จริงในการท�ำงานจิตอาสาร่วมกับผู้อ่ืน รู้จักท�ำงานเป็นทีม มีน้�ำใจ ช่วยเหลือ เอื้อเฟื้อ แบ่งปัน เปน็ ต้น ประการสำ� คัญ นกั เรียน นักศกึ ษาจิตอาสา จะรจู้ ักสร้างภมู คิ มุ้ กนั ให้แก่ ตนเอง จากการที่รู้จักคุณค่าของการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ เกิดความภาคภูมิใจและมีความ สขุ ท่ีไดท้ ำ� ประโยชนใ์ หแ้ กส่ ว่ นรวม และรจู้ กั คณุ คา่ ของตวั เองทจ่ี ะประพฤตติ นใหเ้ ปน็ คนดขี องสงั คม เกดิ ทศั นคตเิ ชงิ บวกตอ่ การสรา้ งพฤตกิ รรมทด่ี ขี องตนเองใหเ้ กดิ ประโยชนต์ อ่ สงั คมและสว่ นรวมได้ รวมท้ังสามารถลดละเลิกพฤติกรรมเส่ียงในกลุ่มวัยรุ่นได้ เช่น สูบบุหร่ีลดลง ปัญหาชู้สาวลดลง การตดิ เกม การเทย่ี วกลางคนื เปน็ ตน้ พฤตกิ รรมจติ อาสายงั ชว่ ยลดปญั หาระเบยี บวนิ ยั ในโรงเรยี น ได้ เช่น มาเรียนสาย หนีเรยี น ไม่ทำ� การบ้าน ผลการเรียนตำ�่ และชว่ ยให้นกั เรียนรจู้ ักช่วยเหลอื ผ้ปู กครอง ช่วยงานบา้ น ชว่ ยชุมชน สังคม ทงั้ ทางตรงและทางอ้อม โดยน�ำความรจู้ ากวชิ าท่เี รยี น ไปใช้ปฏิบัตจิ รงิ เช่น ซ่อมเครื่องไฟฟ้า เคร่ืองยนต์ เครอื่ งจักรกล คอมพวิ เตอร์ อเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ การประกอบอาหาร ตกแต่งบ้าน เป็นต้น นอกจากน้ี ยังได้ทักษะเพื่อการประกอบอาชีพ เช่น ภาวะผู้น�ำ ทักษะการวางแผนและจัดการโครงงาน การสร้างสัมพันธภาพทีด่ ี ความอดทนอดกลน้ั การรับฟังผู้อื่น ความซ่ือสัตย์ ความจริงใจ เป็นต้น ซึ่งจะเป็นพ้ืนฐานส�ำหรับการประกอบอาชีพ ต่อไป 78 aw.indd 78 7/20/18 8:01 PM

เง่ือนไขความส�ำเรจ็ ของโครงงานคุณธรรมจติ อาสาทีน่ า่ สนใจ ไดแ้ ก่ 1.การสรา้ งการรบั รใู้ หน้ กั เรยี นทว่ั ไปรแู้ ละเขา้ ใจกระบวนการปฏบิ ตั งิ านจติ อาสา โดยทกุ โรงเรยี น จะประชาสมั พันธเ์ ชิญชวนรับสมคั รจติ อาสากวา้ งขวางท่ัวถึง ทง้ั การแนะนำ� หน้าเสาธง การประชุม เป็นทางการ การใชส้ ื่ออิเลคทรอนกิ ส์ และใช้โซเชยี ลมีเดยี เป็นต้น 2. การสรา้ งแกนนำ� จติ อาสา โดยจดั ตง้ั กลมุ่ แกนนำ� จติ อาสาเปน็ กลมุ่ บกุ เบกิ ชแ้ี จงทำ� ความเขา้ ใจ ตอบข้อซักถามให้เพื่อนๆ น้องๆ ให้เข้าใจตรงกัน นักเรียนบางคนสนใจแต่กิจกรรมในห้องเรียน จงึ จำ� เปน็ ตอ้ งไดร้ บั ค�ำอธบิ ายเร่อื งประโยชน์และวิธีการของงานจิตอาสาซึง่ เปน็ งานใหมเ่ พิ่มข้นึ 3. ผู้บริหารโรงเรยี นทเี่ ห็นคณุ ค่าของงานจติ อาสาจะให้ความสำ� คัญกับการสรา้ งการมสี ่วนรว่ ม พยายามหาวิธีการต่างๆ ให้ทุกคนมีโอกาสท�ำงานจิตอาสา รวมท้ังติดตาม เสริมแรงให้ก�ำลังใจ จนประสบความส�ำเร็จ 4. การติดต่อประสานงานกับหน่วยงานทั้งภายในโรงเรียนและชุมชนท่ีเกี่ยวข้อง ให้เข้าใจ กระบวนการทำ� งานจติ อาสาที่จะรว่ มงานกนั อยา่ งชัดเจน แบง่ งานรับผิดชอบ ลงมือปฏบิ ตั ิตามแผน และประเมินผลเพอ่ื ปรับปรุงแผนใหม่ร่วมกนั เปน็ ตน้ โรงเรียนคุณธรรม มยส. ได้จัดทำ� โครงงานคุณธรรมจิตอาสาตอ่ เนอ่ื งตลอดทุกภาคการศึกษา เพ่ือปลูกฝังพฤติกรรมจิตอาสาให้นักเรียนเป็นคนมีน้�ำใจ เอ้ืออาทรช่วยเหลือผู้อื่นอยู่เสมอจนติด เปน็ นสิ ยั เพอ่ื เปน็ พลเมอื งดขี องประเทศ เปน็ ลกู หลานทพ่ี อ่ แม่ ผปู้ กครองภาคภมู ใิ จในความประพฤติ ทดี่ ี ชว่ ยใหช้ มุ ชนมคี วามมน่ั ใจในความอยดู่ มี สี ขุ ของคนในชมุ ชน สงั คมมคี วามเออ้ื เฟอ้ื ชว่ ยเหลอื กนั ประชาชนมีความสุข ประเทศมคี วามสงบและเจรญิ ก้าวหนา้ ตลอดไป 79 aw.indd 79 7/20/18 8:01 PM

aw.indd 80 7/20/18 8:01 PM

ภาคผนวก aw.indd 81 7/20/18 8:01 PM

aw.indd 82 7/20/18 8:01 PM

กลมุ่ โรงเรียนตัวอย่างจติ อาสาดา้ นความสะอาด กาญจนบุรี โรงเรยี นบา้ นห้วยหวาย โรงเรียนบา้ นหนองสาหร่าย โรงเรียนบ้านโปง่ หวาย โรงเรยี นหนองปรอื พทิ ยาคม โรงเรียนบ้านไร่ โรงเรียนบ้านกองม่องทะ โรงเรยี นศรีสวสั ดพ์ิ ทิ ยาคม โรงเรยี นสมาคมป่าไม้แห่งประเทศไทยอุทิศ กำ�แพงเพชร โรงเรียนบา้ นหนองแดน โรงเรียนพิไกรวทิ ยา โรงเรยี นบ้านสุขสำ�ราญ โรงเรยี นมัธยมพชั รกติ ยิ าภา 2 กำ�แพงเพชร ฉะเชงิ เทรา โรงเรียนบา้ นทุง่ สอ่ หงษา โรงเรียนบ้านหนองปลาซวิ โรงเรียนบา้ นหนองใหญ่ โรงเรยี นบา้ นอา่ งเสอื ดำ� โรงเรยี นสยี ัดพฒั นา โรงเรยี นมธั ยมสิริวัณวรี 3 ฉะเชิงเทรา เชียงราย โรงเรยี นบ้านเทอดไทย โรงเรียนบา้ นแซววทิ ยาคม เชยี งใหม่ โรงเรยี นบ้านขุนแปะ โรงเรียนเจา้ พ่อหลวงอุปถมั ภ์ 9 โรงเรยี นทาเหนอื วทิ ยา โรงเรยี นบ้านหว้ ยตอง โรงเรียนบา้ นโมง่ หลวง โรงเรียนมัธยมกลั ยาณิวัฒนาเฉลมิ พระเกยี รติ ตาก โรงเรียนบา้ นกล้อทอ โรงเรยี นบา้ นแม่ต่ืน นครพนม โรงเรยี นมธั ยมพัชรกติ ยิ าภา 1 นครพนม นราธิวาส โรงเรียนนิคมพัฒนา 10 โรงเรียนบ้านบูเกะตา โรงเรียนบา้ นมูโนะ โรงเรยี นบ้านสาเมาะ นา่ น โรงเรียนบา้ นหลวง โรงเรยี นท่งุ ชา้ ง โรงเรยี นราชปิโยรสา ยพุ ราชานุสรณ์ โรงเรยี นไตรเขตประชาสามัคคีรชั มงั คลาภิเษก ประจวบคีรขี ันธ์ โรงเรียนวไลย โรงเรียนอานนั ท์ โรงเรยี นบา้ นห้วยไคร้ ปัตตานี โรงเรียนบ้านวังกวา้ ง โรงเรียนบา้ นตะโละไกรทอง aw.indd 83 7/20/18 8:01 PM

พระนครศรอี ยธุ ยา โรงเรยี นมาลาอีสงเคราะห์ โรงเรียนวัดทางหลวง โรงเรียนวัดจฬุ ามณี พะเยา (เทพราษฎรร์ งั สรรค์) (ชณุ หะจันทนประชาสรรค์) โรงเรยี นบา้ นสนั ติสุข โรงเรยี นปงรชั ดาภเิ ษก พษิ ณโุ ลก โรงเรียนบา้ นน้ำ�จวง เพชรบรุ ี โรงเรยี นบ้านพุพลู โรงเรยี นบา้ นหนองเขื่อน โรงเรียนบา้ นแมค่ ะเมย โรงเรียนบ้านหุบกะพง โรงเรยี นป่าเด็งวทิ ยา โรงเรยี นบา้ นด่านโง โรงเรียนบ้านดอนขนุ ห้วย โรงเรยี นบา้ นป่าเด็ง โรงเรียนบ้านหนองปืนแตก โรงเรียนหว้ ยทรายประชาสรรค์ โรงเรยี นบ้านทา่ ตะครอ้ มิตรภาพที่ 192 แพร่ โรงเรยี นบา้ นหว้ ยฮ่อม โรงเรยี นบา้ นแมแ่ รม โรงเรียนบา้ นวังเลียง โรงเรียนสรอยเสรวี ทิ ยา แมฮ่ ่องสอน โรงเรียนบ้านอมพาย โรงเรยี นศษิ ยเ์ ก่าพยาบาลศริ ิราชบา้ นดง ยะลา โรงเรียนครุ ชุ นพฒั นา โรงเรยี นบา้ นบาละ ราชบรุ ี โรงเรียนรจุ ริ พฒั น์ โรงเรยี นบ้านตะโกล่าง ลพบรุ ี โรงเรียนบ้านลำ�โปง่ เพชร โรงเรียนชมุ ชนบ้านแก่งเสอื เต้น สงขลา โรงเรยี นบา้ นกระอาน โรงเรยี นบา้ นปา่ โอน โรงเรยี นบา้ นคนู ายสงั ข์ โรงเรยี นมธั ยมสริ ิวณั วรี 2 สงขลา สมทุ รสาคร โรงเรียนทีปังกรวทิ ยาพฒั น์ (วัดสุนทรสถิต) ในพระราชปู ถัมภ์ฯ สระแก้ว โรงเรียนบ้านโคกไพล โรงเรียนบา้ นเขาดนิ โรงเรียนซบั ม่วงวิทยา โรงเรียนวังไพรวทิ ยาคม โรงเรียนเพชรรัตนราชสุดา สโุ ขทัย โรงเรียนบา้ นโซกมว่ ง โรงเรียนบา้ นสนั หบี aw.indd 84 7/20/18 8:01 PM

สุพรรณบรุ ี โรงเรียนบา้ นละว้าวังควาย โรงเรยี นบา้ นห้วยหนิ ดำ� โรงเรยี นบา้ นกล้วย โรงเรียนบ้านพนุ ้ำ�รอ้ น โรงเรยี นบ้านสมอทอง โรงเรียนวดั คอกช้าง สรุ าษฎรธ์ านี โรงเรียนมัธยมพชั รกิตยิ าภา 3 สุราษฎรธ์ านี อดุ รธานี โรงเรียนมัธยมสริ วิ ัณวรี 1 อุดรธานี อุตรดิตถ์ โรงเรยี นบา้ นบ่อเบย้ี โรงเรยี นบ้านหว้ ยคอม อุทัยธานี โรงเรยี นบ้านอมี าดอที ราย โรงเรยี นหว้ ยขาแข้งวิทยาคม กล่มุ โรงเรยี นตวั อย่างจติ อาสาดา้ นการพัฒนาการเรยี นรู้ ยะลา โรงเรียนครุ ชุ นพัฒนา ระนอง โรงเรียนบ้านนกงาง ราชบรุ ี โรงเรยี นรุจริ พฒั น์ โรงเรียนเบญจมเทพอทุ ศิ สงิ หบ์ ุรี โรงเรยี นสิงห์บรุ ี อุดรธานี โรงเรียนบา้ นทา่ ลี่ aw.indd 85 7/20/18 8:01 PM

กลมุ่ โรงเรยี นตวั อยา่ งจติ อาสาดา้ นสขุ ภาวะและสภาพแวดล้อมในโรงเรียน ฉะเชงิ เทรา โรงเรียนบา้ นอ่างเสือดำ� โรงเรยี นสียดั พฒั นา เชียงใหม่ โรงเรยี นเจา้ พอ่ หลวงอปุ ถมั ภ์ 9 นครพนม โรงเรยี นมธั ยมพชั รกิตตยิ าภา 1นครพนม นครราชสมี า โรงเรยี นบ้านหนองบวั ศาลา นนทบรุ ี โรงเรียนอนุราชประสทิ ธิ์ นราธิวาส โรงเรยี นบา้ นบเู กะตา ปทุมธานี โรงเรยี นทปี ังกรวิทยาพฒั น์ (มธั ยมวัดหัตถสารเกษตร) ในพระราชูปถัมภ์ฯ พระนครศรอี ยุธยา โรงเรียนวัดหนองไม้ซุง โรงเรยี นวัดจุฬามณี(ชุณหะจันทนประชาสรรค)์ เพชรบุรี โรงเรยี นบ้านแม่คะเมย โรงเรียนเบญจมเทพอุทิศ โรงเรยี นหว้ ยทรายประชาสรรค์ มกุ ดาหาร โรงเรยี นหนองแวงวทิ ยาคม ยะลา โรงเรียนคุรุชนพัฒนา ระนอง โรงเรยี นบ้านนกงาง ราชบุรี โรงเรยี นรจุ ริ พฒั น์ สิงห์บุรี โรงเรียนสิงห์บรุ ี aw.indd 86 7/20/18 8:01 PM

สุพรรณบรุ ี โรงเรียนวดั คอกช้าง หนองบวั ลำ�ภู โรงเรียนบา้ นหนองกุงแกว้ อบุ ลราชธานี โรงเรยี นบ้านกุ่ม กลมุ่ โรงเรยี นตวั อยา่ งจติ อาสาดา้ นความสะอาดในชมุ ชน กาญจนบรุ ี โรงเรียนบา้ นกองม่องทะ ก�ำ แพงเพชร โรงเรียนพิไกรวทิ ยา โรงเรียนมัธยมพชั รกติ ิยาภา 2 กำ�แพงเพชร เชยี งราย โรงเรยี นบา้ นแซววทิ ยาคม ตาก โรงเรียนบ้านแม่ต่นื โรงเรียนบ้านกล้อทอ โรงเรียนบา้ นน้ำ�หอม โรงเรยี นบา้ นสามหม่นื น่าน โรงเรียนบา้ นนายาง โรงเรยี นราชปโิ ยรสา ยุพราชานสุ รณ์ พะเยา โรงเรยี นบา้ นสนั ตสิ ขุ แพร่ โรงเรยี นสรอยเสรวี ทิ ยา แมฮ่ อ่ งสอน โรงเรียนบา้ นอมพาย ราชบรุ ี โรงเรยี นบ้านโปง่ กระทิงบน ลพบรุ ี โรงเรยี นบ้านโกรกรกฟา้ aw.indd 87 7/20/18 8:01 PM

สงขลา 7/20/18 8:01 PM โรงเรยี นบา้ นกระอาน สมุทรสาคร โรงเรียนทีปังกรวทิ ยาพฒั น์ (วดั สนุ ทรสถิต) ในพระราชปู ถัมภฯ์ กล่มุ โรงเรียนตวั อยา่ งจติ อาสาดา้ นผ้สู ูงอายุของชุมชน เชียงใหม่ โรงเรยี นเจ้าพอ่ หลวงอปุ ถัมภ์ 9 พะเยา โรงเรยี นปงพฒั นาวิทยาคม พจิ ิตร โรงเรียนสามงา่ มชนปู ถมั ภ์ เพชรบุรี โรงเรียนบา้ นพพุ ลู ระนอง โรงเรียนบา้ นนกงาง ลพบรุ ี โรงเรยี นบา้ นโกรกรกฟา้ ศรีสะเกษ โรงเรยี นปรางคก์ ู่ สงิ ห์บรุ ี โรงเรียนสงิ หบ์ รุ ี สุพรรณบรุ ี โรงเรียนบา้ นพนุ ้ำ�รอ้ น aw.indd 88

กล่มุ โรงเรยี นตัวอยา่ งจติ อาสาดา้ นสภาพแวดล้อมในชุมชน 7/20/18 8:01 PM ก�ำ แพงเพชร โรงเรียนมัธยมพชั รกิตติยาภา 2 กำ�แพงเพชร ชลบรุ ี วิทยาลยั เทคนคิ พัทยา ชมุ พร โรงเรียนมาบอำ�มฤตวิทยา นครพนม โรงเรียนมธั ยมพชั รกติ ติยาภา 1 นครพนม นครราชสมี า วิทยาลัยเทคนคิ ปักธงชัย นครสวรรค์ โรงเรียนลาซาลโชตริ วี นครสวรรค์ นา่ น โรงเรียนทงุ่ ช้าง บรุ รี มั ย์ วิทยาลยั เทคนิคนางรอง พจิ ติ ร โรงเรียนสามงา่ มชนปู ถัมภ์ เพชรบรุ ี โรงเรียนปา่ เดง็ วิทยา สกลนคร โรงเรียนนาจานกลว้ ยน้อย สรุ าษฏรธ์ านี โรงเรียนมัธยมพชั รกติ ตยิ าภา 3 สุราษฏร์ธานี อบุ ลราชธานี โรงเรียนบา้ นกุม่ aw.indd 89

บรรณานกุ รม เครือข่ายจิตอาสา. จิตอาสา คืออะไร… สมัยก่อน ได้ยินแต่ค�ำว่า อาสาสมัคร. [ออนไลน์]. เข้าถึงจาก : http://www.volunteerspirit.org/?p=30165 : (วนั ทีค่ ้นข้อมลู : 24 มิถุนายน 2561). ประวติ ร พสิ ทุ ธโิ สภณ. จติ อาสา คอื อะไร.... ใครรบู้ า้ งเอย่ ???. [ออนไลน]์ . เขา้ ถงึ ไดจ้ าก : https://sites.google. com/site/faithfernsiriluk/ : (วันที่ค้นขอ้ มูล : 24 มถิ ุนายน 2561). ราชบัณฑิตยสถาน. 2546. พจนานุกรมฉบับราชบณั ฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ : นานมีบุค๊ ส์พับลิเคช่นั ส์ จำ� กดั . ศูนย์โรงเรียนคุณธรรม มูลนิธิยุวสถิรคุณ. 2560. กระบวนการพัฒนาโรงเรียนคุณธรรม ท�ำอย่างไรให้ ประสบความสำ� เร็จ. พิมพค์ รงั้ ท่ี 3. กรงุ เทพฯ ศนู ยโ์ รงเรยี นคณุ ธรรม มลู นธิ ยิ วุ สถริ คณุ .2560. พระบรมราโชบายดา้ นการศกึ ษาในหลวงรชั กาลที่10. กรงุ เทพฯ สาํ นกั งานราชบณั ฑติ ยสภา 2558. พจนานกุ รมศพั ทศ์ กึ ษาศาสตรร์ ว่ มสมยั ฉบบั ราชบณั ฑติ ยสภา. พมิ พค์ รง้ั ท่ี 1. กรุงเทพฯ : สํานักงานราชบัณฑติ ยสภา. สำ� นกั พระราชวงั . โครงการจติ อาสา “เราทำ� ความดดี ว้ ยหวั ใจ”. [ออนไลน]์ . เขา้ ถงึ จาก : www.brh.thaigov.net : (วนั ทีค่ ้นข้อมลู : 24 มถิ ุนายน 2561). aw.indd 90 7/20/18 8:01 PM