รายงานความฉลาดทางดิจิทัล(DQ)

Hello. My Student. ความฉลาดทางดจิ ทิ ัล (Digital Intelligence Quotient) : DQ

จัดทาโดย นางสาวสมฤดี พงเพา 634102019 คบ.2 หมู่1 สาขาภาษาอังกฤษ เสนอ อาจารย์สุธิดา ปรีชานนท์ รายงานนีเ้ ป็ นส่วนหนึ่งชองรายวชิ านวตั กรรมและเทคโนโลยีสารสนเทศ เพ่ือการสื่อสารการศึกษาและการเรียนรู้(PC62506) ภาคเรียนที่ 1 ปี การศึกษา 2564 มหาวทิ ยาลัยราชภัฏหมู่บ้านจอมบึง จงั หวดั ราชบุรี

คานา รายงานเล่มนีจ้ ดั ทาขึน้ เพ่ือเป็ นส่วนหน่ึงของวชิ านวตั กรรมและเทคโนโลยี สารสนเทศเพ่ือการสื่อสารการศึกษาและการเรียนรู้ (PC62506 )ช้ันปี ที่ 2เพื่อให้ได้ศึกษา หาความรู้ในเร่ืองความฉลาดทางดจิ ิทัล (Digital Intelligence Quotient): DQ และได้ศึกษา อย่างเข้าใจเพ่ือเป็ นประโยชน์กับการเรียน ผู้จดั ทาหวงั ว่า รายงานเล่มนีจ้ ะเป็ นประโยชน์กบั ผู้อ่าน หรือนักเรียน นักศึกษา ที่กาลังหาข้อมูลเร่ืองนีอ้ ยู่หากมีข้อแนะนาหรือข้อผิดพลาดประการใด ผู้จัดทาขอน้อมรับ ไว้และขออภัยมา ณ ท่ีนีด้ ้วย สมฤดี พงเพา ผู้จัดทา

สารบัญ หน้า เร่ือง ก ข คานา 1-2 สารบญั 3 ความฉลาดทางดจิ ิทลั (Digital Intelligence Quotient) : DQ พลเมืองดจิ ิทัล 4 ทักษะสาคญั 8 ทกั ษะ ทกั ษะที่1:ทกั ษะในการรักษาอตั ลกั ษณ์ทด่ี ขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) 5 ทกั ษะท่ี2:ทักษะในการรักษาข้อมูลส่วนตวั (Privacy Management) 6

สารบญั (ต่อ) หน้า เร่ือง 7 8 ทกั ษะท่ี3:ทักษะในการคดิ วเิ คราะห์มวี จิ ารณญาณที่ดี (Critical Thinking) 9 ทักษะที่4:ทกั ษะในการจดั สรรเวลาหน้าจอ (Screen Time Management) 10 ทักษะที่5:ทกั ษะในการรับมือกบั การคกุ คามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) 11 ทกั ษะที่6:ทักษะในการบริหารจดั การข้อมลู ที่ผู้ใช้งานทิง้ ไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) 12 ทักษะท่ี7:ทักษะในการรักษาความปลอดภยั ของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity Management) 13 ทกั ษะที่8:ทักษะในการใช้เทคโนโลยอี ย่างมจี ริยธรรม (Digital Empathy) 14 สรุปการเป็ นพลเมืองดจิ ิทลั บรรณานุกรม

ความฉลาดทางดจิ ิทัล 1 (Digital Intelligence Quotient : DQ) คือ กล่มุ ของความสามารถทางสังคม อารมณ์ และการรับรู้ ท่ีจะทาให้คนคนหนึ่ง สามารถเผชิญกบั ความท้าทายบนเส้นทางของชีวติ ในยุคดจิ ทิ ัล และสามารถปรับตวั ให้ เข้ากบั ชีวติ ดจิ ิทัลได้ ความฉลาดทางดจิ ทิ ลั ครอบคลมุ ท้งั ความรู้ ทกั ษะ ทศั นคตแิ ละ ค่านยิ มทจ่ี าเป็ นต่อการใช้ชีวติ ในฐานะสมาชิกของโลกออนไลน์ กล่าวอกี นยั หนง่ึ คือ ทักษะการใช้ส่ือและการเข้าสังคมในโลกออนไลน์

ความฉลาดทางดจิ ทิ ัล 2 (Digital Intelligence Quotient : DQ)

3 พลเมืองดิจิทัล สมาชิกบนโลกออนไลน์ ทใี่ ช้เครือข่ายอนิ เทอร์เนต็ ซึ่งมคี วามหลากหลายทางเชื้อชาติ อายุ ภาษา และ วฒั นธรรม ดงั น้นั พลเมืองดจิ ทิ ัลทุกคนจึงต้องมี ‘ความเป็ นพลเมืองดจิ ิทัล’ ท่ีมคี วามฉลาดทางดจิ ิทลั บน พืน้ ฐานของความรับผดิ ชอบ การมจี ริยธรรม การมสี ่วนร่วม ความเหน็ อกเหน็ ใจและเคารพผู้อื่น โดยม่งุ เน้น ความเป็ นธรรมในสังคม ปฏิบัตแิ ละรักษาไว้ซ่ึงกฎเกณฑ์ เพื่อสร้างความสมดุลของการอยู่ร่วมกนั อย่างมี ความสุข

4 การเป็ นพลเมืองดิจิทัลน้ัน มที กั ษะสาคญั 8 ประการ

ทักษะที่ 1 5 ทักษะในการรักษาอัตลักษณ์ที่ดขี องตนเอง (Digital Citizen Identity) ตอ้ งมีความสามารถในการสร้างสมดุล บริหารจดั การ รักษาอตั ลกั ษณ์ที่ดี ของตนเองไวใ้ หไ้ ด้ ท้งั ในส่วนของโลกออนไลน์และโลกความจริง โดย ตอนน้ีประเดน็ เร่ืองการสร้างอตั ลกั ษณ์ออนไลน์ถือเป็นปรากฏการณ์ใหม่ ที่ทาใหบ้ ุคคลสามารถแสดงออกถึงความเป็นตวั ตนตอ่ สงั คมภายนอก โดย อาศยั ช่องทางการส่ือสารผา่ นเวบ็ ไซตเ์ ครือขา่ ยสงั คมในการอธิบายรูปแบบ ใหมข่ องการส่ือสารแบบมีปฏิสมั พนั ธ์ทางอินเทอร์เน็ต ซ่ึงเป็นการ แสดงออกเกี่ยวกบั ตวั ตนผา่ นเวบ็ ไซตเ์ ครือขา่ ยสงั คมต่างๆ

6 ทักษะที่2 ทักษะในการรักษาข้อมูลส่ วนตัว (Privacy Management) ดุลพินิจในการบริหารจดั การขอ้ ม. ูลส่วนตวั โดยเฉพาะการแชร์ขอ้ มูล ออนไลน์เพื่อป้องกนั ความเป็นส่วนตวั ท้งั ของตนเองและผอู้ ื่นเป็นส่ิง สาคญั ที่ตอ้ งประกอบอยใู่ นพลเมืองดิจิทลั ทุกคน และพวกเขาจะตอ้ งมี ความตระหนกั ในความเท่าเทียมกนั ทางดิจิทลั เคารพในสิทธิของคนทุก คน รวมถึงตอ้ งมีวจิ ารณญาณในการรักษาความปลอดภยั ของขอ้ มูลตนเอง ในสงั คมดิจิทลั รู้วา่ ขอ้ มูลใดควรเผยแพร่ ขอ้ มูลใดไม่ควรเผยแพร่ และ ตอ้ งจดั การความเส่ียงของขอ้ มลู ของตนในสื่อสงั คมดิจิทลั ไดด้ ว้ ย

ทักษะที่3 7 ทักษะในการคิดวเิ คราะห์มวี จิ ารณญาณที่ดี (Critical Thinking) . ความสามารถในการวเิ คราะห์แยกแยะระหวา่ งขอ้ มูลท่ีถูกตอ้ งและขอ้ มูลที่ ผิด ขอ้ มลู ที่มีเน้ือหาดีและขอ้ มลู ท่ีเขา้ ขา่ ยอนั ตราย รู้วา่ ขอ้ มูลลกั ษณะใดท่ี ถูกส่งผา่ นมาทางออนไลน์แลว้ ควรต้งั ขอ้ สงสยั หาคาตอบใหช้ ดั เจนก่อน เช่ือและนาไปแชร์ ดว้ ยเหตุน้ี พลเมืองดิจิทลั จึงตอ้ งมีความรู้ความสามารถ ในการเขา้ ถึง ใช้ สร้างสรรค์ ประเมิน สงั เคราะห์ และสื่อสารขอ้ มูล ขา่ วสารผา่ นเครื่องมือดิจิทลั ซ่ึงจาเป็นตอ้ งมีความรู้ดา้ นเทคนิคเพ่ือใช้ เครื่องมือดิจิทลั เช่น คอมพิวเตอร์ สมาร์ตโฟน แทบ็ เลต็ ไดอ้ ยา่ งเช่ียวชาญ รวมถึงมีทกั ษะในการรู้คิดข้นั สูง เช่น ทกั ษะการคิดอยา่ งมีวจิ ารณญาณ ที่ จาเป็นตอ่ การเลือก จดั ประเภท วเิ คราะห์ ตีความ และเขา้ ใจขอ้ มูลขา่ วสาร มีความรู้และทกั ษะในสภาพแวดลอ้ มดิจิทลั การรู้ดิจิทลั โดยมุ่งใหเ้ ป็นผใู้ ช้ ที่ดี เป็นผเู้ ขา้ ใจบริบทท่ีดี และเป็นผสู้ ร้างเน้ือหาทางดิจิทลั ที่ดี ใน สภาพแวดลอ้ มสงั คมดิจิทลั

ทักษะที่4 8 ทักษะในการจัดสรรเวลาหน้าจอ (Screen Time Management) . ทกั ษะในการบริหารเวลากบั การใชอ้ ปุ กรณ์ยคุ ดิจิทลั รวมไปถึงการ ควบคุมเพื่อใหเ้ กิดสมดุลระหวา่ งโลกออนไลน์และโลกภายนอก นบั เป็น อีกหน่ึงความสามารถที่บ่งบอกถึง ความเป็นพลเมืองดิจิทลั ไดเ้ ป็นอยา่ งดี เพราะเป็นที่รู้กนั อยแู่ ลว้ วา่ การใชเ้ ทคโนโลยสี ารสนเทศที่ขาดความ เหมาะสมยอ่ มส่งผลเสียตอ่ สุขภาพโดยรวม ท้งั ความเครียดต่อสุขภาพจิต และเป็นสาเหตุก่อใหเ้ กิดความเจบ็ ป่ วยทางกาย ซ่ึงนาไปสู่การสูญเสีย ทรัพยส์ ินเพื่อใชร้ ักษา และเสียสุขภาพในระยะยาวโดยรู้เท่าไมถ่ ึงการณ์

9 ทักษะที่5 ทักษะในการรับมือกบั การคุกคามทางโลกออนไลน์ (Cyberbullying Management) . จากขอ้ มูลทางสถิติล่าสุด สถานการณ์ในเรื่องCyberbullyingในไทย มี คา่ เฉล่ียการกลน่ั แกลง้ บนโลกออนไลนใ์ นรูปแบบต่างๆ ท่ีสูงกวา่ ค่าเฉล่ีย โลกอยทู่ ี่ 47% และเกิดในรูปแบบที่หลากหลาย อาทิ การด่าทอกนั ดว้ ย ขอ้ ความหยาบคาย การตดั ตอ่ ภาพ สร้างขอ้ มลู เทจ็ รวมไปถึงการต้งั กลมุ่ ออนไลนก์ ีดกนั เพ่ือนออกจากกลุ่ม ฯลฯ ดงั น้นั วา่ ท่ีพลเมืองดิจิทลั ทุกคน จึงควรมีความสามารถในการรับรู้และรับมือการคุกคามข่มข่บู นโลก ออนไลน์ไดอ้ ยา่ งชาญฉลาด เพื่อป้องกนั ตนเองและคนรอบขา้ งจากการ คุกคามทางโลกออนไลน์ใหไ้ ด้

10 ทักษะท่ี6 ทักษะในการบริหารจัดการข้อมูลท่ีผู้ใช้งานทิง้ ไว้บนโลกออนไลน์ (Digital Footprints) มีรายงานการศึกษาวจิ ยั ยนื ยนั วา่ คนรุ่น Baby Boomer คือ กลมุ่ Aging ที่เกิดต้งั แตป่ ี.พ.ศ. 2487 – 2505 มกั จะใชง้ านอุปกรณ์ คอมพิวเตอร์หรือโทรศพั ทเ์ คลื่อนที่ของผอู้ ื่น และเปิ ดใชง้ าน WiFi สาธารณะ เสร็จแลว้ มกั จะละเลย ไมล่ บรหสั ผา่ นหรือประวตั ิการใชง้ านถึง 47% ซ่ึงเสี่ยงมากท่ีจะถกู ผอู้ ื่นสวมสิทธิ ขโมยตวั ตนบนโลกออนไลน์ และ เขา้ ถึงขอ้ มูลส่วนบุคคลไดอ้ ยา่ งง่ายดาย ดงั น้นั ความเป็นพลเมืองดิจิทลั จึง ตอ้ งมีทกั ษะความสามารถท่ีจะเขา้ ใจธรรมชาติของการใชช้ ีวติ ในโลก ดิจิทลั วา่ จะหลงเหลือร่องรอยขอ้ มูลทิ้งไวเ้ สมอ รวมไปถึงตอ้ งเขา้ ใจ ผลลพั ธ์ท่ีอาจเกิดข้ึน เพื่อการดูแลส่ิงเหลา่ น้ีอยา่ งมีความรับผดิ ชอบ

11 ทักษะที่7 ทักษะในการรักษาความปลอดภัยของตนเองในโลกออนไลน์ (Cybersecurity. Management) ความสามารถในการป้องกนั ขอ้ มลู ดว้ ยการสร้างระบบความปลอดภยั ท่ี เขม้ แขง็ และป้องกนั การโจรกรรมขอ้ มูลไม่ใหเ้ กิดข้ึนได้ ถา้ ตอ้ งทา ธุรกรรมกบั ธนาคารหรือซ้ือสินคา้ ออนไลน์ เช่น ซ้ือเส้ือผา้ ชุดเดรส เป็น ตน้ ควรเปล่ียนรหสั บ่อยๆ และควรหลีกเลี่ยงการใชค้ อมพิวเตอร์สาธารณะ และหากสงสยั วา่ ขอ้ มลู ถูกนาไปใชห้ รือสูญหาย ควรรีบแจง้ ความและแจง้ หน่วยงานท่ีเก่ียวขอ้ งทนั ที

ทักษะที่8 12 ทักษะในการใช้เทคโนโลยีอย่างมีจริยธรรม (Digital Empathy) ความสามารถในการเห็นอกเห็นใจและส. ร้างความสมั พนั ธ์ที่ดีกบั ผอู้ ื่นบน โลกออนไลน์ พลเมืองดิจิทลั ที่ดีจะตอ้ งรู้ถึงคุณค่าและจริยธรรมจากการใช้ เทคโนโลยี ตอ้ งตระหนกั ถึงผลพวงทางสงั คม การเมือง เศรษฐกิจ และ วฒั นธรรม ที่เกิดจากการใชอ้ ินเทอร์เนต็ การกดไลก์ กดแชร์ ขอ้ มูล ข่าวสาร ออนไลน์ รวมถึงรู้จกั สิทธิและความรับผิดชอบออนไลน์ อาทิ เสรีภาพในการพดู การเคารพทรัพยส์ ินทางปัญญาของผอู้ ื่น และการ ปกป้องตนเองและชุมชนจากความเส่ียงออนไลน์ เช่น การกลนั่ แกลง้ ออนไลน์ ภาพลามกอนาจารเดก็ สแปม เป็นตน้

สรุปความฉลาดทางดจิ ิทัล 13 (Digital Intelligence Quotient) : DQ “การจะเป็ นพลเมืองดจิ ิทลั ท่ีดนี ้นั ต้องมคี วามฉลาดทางดจิ ทิ ัล ซ่ึงประกอบขนึ้ ด้วยชุดทักษะและความรู้ ท้งั ในเชิงเทคโนโลยแี ละการคดิ ข้นั สูง หรือทเ่ี รียกว่า ‚ความรู้ดจิ ทิ ัล‛ (Digital Literacy) เพ่ือให้ สามารถใช้ประโยชน์จากข้อมลู ข่าวสารในโลกไซเบอร์ รู้วธิ ีป้องกนั ตนเองจากความเส่ียงต่างๆ ในโลก ออนไลน์ เข้าใจถึงสิทธิ ความรับผดิ ชอบ และจริยธรรมที่สาคญั ในยคุ ดจิ ิทัล และใช้ประโยชน์จาก ”อนิ เทอร์เนต็ ในการมสี ่วนร่วมทางการเมือง เศรษฐกจิ สังคม และวฒั นธรรม ทเี่ กย่ี วกบั ตนเอง ชุมชน ประเทศ และพลเมืองบนโลก ได้อย่างสร้างสรรค์

บรรณานุกรม 14 สานกั งานปลดั กระทรวงการอุดมศึกษา วทิ ยาศาสตร์ วจิ ยั และนวตั กรรม.(2562).ทักษะดจิ ทิ ลั ก้าวสู่พลเมืองในศตวรรษที่21. สืบค้น 22 สิงหาคม 2564 ,จากhttps://www.ops.go.th/main/index.php/knowledge- base/article-pr/1355-goto-citizens21st

จบการนาเสนอ