กิจกรรมการเคลื่อนไหวสำหรับเด็กเล็ก

เรื่อง ก า ร เ ขี ย น แ ผ น ก า ร จั ด ก า ร เ รี ย น รู้ ส ำ ห รั บ กิ จ ก ร ร ม ก า ร เ ค ลื่ อ น ไ ห ว พื้ น ฐ า น Writing Lesson Plans for Movement Activities แผนการจัดการเรียนรู้ หรือแผนการสอน เปน็ เครือ่ งมือที่ สำคญั ของครทู ีใ่ ช้ในการวางแผนเนื้อหาวิชาที่จะสอน รวมทั้งสือ่ การสอน และอปุ กรณ์ทีจ่ ะใช้ อีกด้วย แผนการสอนที่ครูลงมือทำด้วยตัวเองจะทำให้ครูมีความมั่นใจในการสอน อีกท้ังยัง ช่วยให้ครสู อนได้ตรงกบั หลักสตู รอีกด้วย

หนา้ เนื้อหา 83 ความสำคัญของแผนการจดั การเรียนรู้ องค์ประกอบของแผนการจดั การเรียนรู้ 84 - 85 แผนการจัดการเรียนรู้สำหรับกิจกรรมการเคลื่อนไหวพื้นฐาน 85 - 89 ลักษณะพฒั นาการ ความต้องการ และกิจกรรมพลศึกษา 90 รปู แบบการเขียนแผนการสอนวิชาพลศึกษา 91 การเขียนรายละเอียดในองค์ประกอบของแผนการจดั การเรียนรู้ 92 การเขียนส่วนหัวเรื่อง (Heading) 93 - 94 การเขียนสาระสำคัญ (Concept) 95 การเขียนจุดประสงค์ (Objective) 96 การเขียนเนื้อหา (Content) 97 การเขียนกิจกรรมการเรียนรู้ (Activities) 98 การเขียนสื่อการเรียนรู้ (Material & Media) การเขียนวิธีวัดและประเมินผลการเรียนรู้ (Assessment)

83 ความสำคัญของแผนการจัดการเรียนรู้ ศศิธร เวียงวะลยั (2556) แผนการจัดการเรียนรู้เปรียบได้กับพิมพ์เขียวของวิศวกร หรือสถาปนิกทีใ่ ช้เป็นหลักในการควบคุมงานก่อสร้าง วิศวกรหรือสถาปนิกจะขาดพิมพ์เขียวไม่ได้ฉันใดผู้เปน็ ครู กข็ าดพิมพ์เขียวไม่ได้ฉันนั้น ยิง่ ผู้จดั การเรียนรู้ได้ทำแผนการจดั การเรียนรู้ด้วยตนเองกจ็ ะยิ่งให้ประโยชน์ต่อการ สอนของตนมากยิง่ ขึ้น สงบ ลกั ษณะ (2533) ได้อธิบายถึงผลดีของการจัดทำแผนการเรียนรู้ไว้ดงั นี้ 1) ทำให้เกิดการวางแผนวิธีจัดการเรียนรู้ วิธีเรียนที่มีความหมายมากยิ่งขึ้น เพราะเป็นการจัดทำอย่าง หลกั การทีถ่ กู ต้อง 2) ช่วยให้ครูมีสือ่ การจดั การเรียนรู้ที่ทำด้วยตนเอง ทำให้เกิดความสะดวกในการจัดการเรียนรู้ ทำให้การ จดั การเรียนรู้ได้ครบถ้วนตรงตามหลักสตู ร 3) เป็นผลงานทางวิชาการที่สามารถเผยแพร่เปน็ ตัวอย่างได้ 4) ช่วยอำนวยความสะดวกแก่ครูผู้จัดการเรียนรู้แทน ในกรณีที่ผู้จัดการเรียนรู้ไม่สามารถจัดการเรียนรู้ ได้เอง สรปุ แผนการจัดการเรียนรู้มีความสำคญั อย่างมากต่อครผู ู้สอนช่วยให้ครูมั่นใจในการสอน สามารถควบคุมเวลาในการ จดั กิจกรรมการเรียนการสอนได้อย่างเหมาะสม การที่ครแู ผนการจัดการเรียนรู้ทำให้สามารถปรับปรงุ การสอนได้ทันที หลงั จากที่สอนเสรจ็ และที่สำคัญคือ ช่วยให้ครทู ี่มาสอนแทนในกรณีจำเปน็ เข้าใจหลกั การ แนวทางการจดั การเรียน การสอนของวิชานี้ได้ง่ายขึ้น และมีความต่อเนือ่ งของการจดั การเรียนการสอน

84 องค์ประกอบของแผนการจดั การเรียนรู้ เอกรินทร์ สี่มหาศาล และคณะ (2552) ได้อธิบายองค์ประกอบของแผนการจดั การเรียนรู้ไว้ดังนี้ สาระสำคญั เปน็ การเขียนในลักษณะเป็นความคิดรวบยอด หรือ Concept จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เขียนในลักษณะจุดประสงค์เชิงพฤติกรรม ซึ่งเมื่อผู้เรียนได้ ลงมือปฏิบัติทุกพฤติกรรมในแต่ละแผนการเรียนรู้ของหน่วย การเรียนรู้แล้วจะบรรลุตามตวั ชี้วดั และมาตรฐานการเรียนรู้ที่ กำหนดไว้ในแต่ละหน่วย สาระการเรียนรู้ เป็นการเขียนเนื้อหาสาระในลักษณะเป็นประเด็นสำคัญส้ันๆ สอดคล้องกับเนื้อหาสาระที่กำหนดไว้ในแผนการจัดการเรียนรู้ กิจกรรมการเรียนรู้ ระบุวิธีสอน กระบวนการจัดการเรียนรู้ เทคนิคการสอนที่ หลากหลาย เมื่อจดั กิจกรรมการเรียนรู้ดังกล่าวครบถ้วนแล้ว ผู้เรียนจะบรรลุจุดประสงค์ในการเรียนรู้ และเมือ่ เรียนจบครบ ทุกแผนผู้เรียนจะได้ความรู้ ทักษะกระบวนการและ คุณลักษณะที่พึงประสงค์ครบถ้วนตามเป้าหมายการเรียนรู้ ของตัวชี้วัด และมาตรฐานการเรียนรู้ที่กำหนดไว้ โดย ออกแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ผู้เรียนต้องปฏิบัติใน แต่ละรายชวั่ โมงอย่างชดั เจน สื่อการสอน แหล่งการเรียนรู้ในแต่ละแผนการจัดการเรียนรู้จะกำหนดสื่อ การเรียนรู้ที่ใช้ประกอบการเรียนการสอนไว้อย่างชดั เจน มีใบ ความรู้ ใบงาน แบบฝึกทักษะการเรียนรู้ เอกสารเพิ่มเติม สำหรับผู้สอนตามความเหมาะสม และบอกแหล่งเรียนรู้ที่ สำคัญที่จะช่วยให้การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เป็นไปตามเป้า หมายทีก่ ำหนด ทกุ แผนการจัดการเรียนรู้จะระบุรายละเอียดเกี่ยวกับเรื่องการ การวดั และประเมินผล วัดและประเมินผลคือ หลกั ฐานการเรียนรู้ ร่องรอยการเรียนรู้ วิธีการวัดและประเมินผล เครื่องมือในการวดั และประเมินผล หัวข้อนี้สำหรับผู้สอนได้บันทึกผลการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ใน บันทึกผลการจดั การเรียนรู้ แต่ละแผนการจัดการเรียนรู้เพื่อนำไปปรับปรุงและพัฒนาวิธี การจดั การเรียนรู้ให้บรรลุผลตามเป้าหมายต่อไป

85 เชน่ เดียวกบั วิมลรตั น์ สนุ ทรโรจน์ (2553) ได้กำหนดให้แผนการจดั การเรียนรู้มีองค์ประกอบดังนี้ 1. กลุ่มสาระการเรียนรู้ หน่วยที่จดั การเรียนรู้ และสาระสำคัญของเรื่อง 2. จดุ ประสงค์เชิงพฤติกรรม 3. สาระการเรียนรู้ 4. กิจกรรมการเรียน การจัดการเรียนรู้ 5. สื่อการเรียน การจดั การเรียนรู้ 6. วัดผลประเมินผล สรุป องค์ประกอบของแผนการจัดการเรียนรู้มีสิ่งที่สำคัญคือ การเขียนแผนการจัดการเรียนรู้เพื่อตอบคำถามให้ได้ว่า จัดการเรียนรู้อะไร เพือ่ จุดประสงค์อะไร ตวั สาระอะไร ใช้วิธีการใด ใช้เครื่องมืออะไร และทราบได้อย่างไรว่าประสบ ความสำเร็จหรือไม่ ซึ่งสิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นวัตถุระสงค์ของการเขียนแผนการจัดการเรียนรู้ทำให้เกิดองค์ประกอบของ แผนการจัดการเรียนรู้ท้ัง 6 อย่างข้างต้น และนำไปสู่การจัดการเรียนการสอนทีท่ ำให้ผู้เรียนเกิดประสิทธิภาพมากที่สดุ ในการจดั การเรียนรู้ แผนการจดั การเรียนรู้สำหรบั กิจกรรมการเคลือ่ นไหวพื้นฐาน แผนการจดั การเรียนรู้มีหลายรปู แบบ ขึ้นอยู่กับดุลพินิจของผู้สอน หรือสถานศึกษาจะเลือกใช้ให้เหมาะสมและสะดวกต่อ การนำไปใช้อย่างมีประสิทธิภาพ (ศศิธร เวียงวะลยั , 2556) กิจกรรมการเคลื่อนไหวพื้นฐาน เป็นกิจกรรมหนึ่งที่มีความหลากหลาย ทั้งประเภทของกิจกรรมและอปุ กรณ์สือ่ การสอน ดังนั้น ผู้สอนจึงจำเปน็ จะต้องเข้าใจถึงทกั ษะพื้นฐาน และการพฒั นาของผู้เรียน บางครั้งอาจจะต้องปรับกิจกรรม หรืออปุ กรณ์สื่อการสอน เพือ่ ให้เหมาะสมกับผู้เรียนในแต่ละกลุ่มด้วย ซึ่งสามารถสรุปลกั ษณะพฒั นาการ ความต้องการ และกิจกรรมพลศึกษาได้ดงั นี้ (จิรกรณ์ ศิริประเสิรฐ, 2543)

86 ลกั ษณะพฒั นาการ ความต้องการ กิจกรรมพลศึกษา น้ำหนกั และส่วนสงู เพิ่ม พฒั นาทกั ษะกลไกการ จดั กิจกรรมทีเ่ หมือนกนั ทั้ง ขึ้นอย่างสมำ่ เสมอ ใน เคลือ่ นไหว เพื่อสร้างความ สองเพศ เช่น วิง่ กระโดด ระดบั ปานกลาง คุ้นเคยกับพฒั นาการทาง หรือปืนป่าย เพื่อรกั ษาไว้ซึง่ ด้านร่างกาย พฒั นาการด้านกิจกรรม มวลสารกล้ามเนื้อและ ทางกลไกต่อจากวยั เดก็ เลก็ กระดกู เจริญอย่าง การเล่นที่ต้องใช้กำลงั เพือ่ การ รวดเร็ว พฒั นาการใช้กล้ามเนื้อมดั เกมการเล่นทีต่ ้องใช้กำลงั เนื้อเยื่อไขมนั ลดลง ใหญ่ อย่างหนักตลอดช่วง อนุบาลถึงช้ันประถมศึกษา ปีที่ 2 โดยมุ่งไปที่ พฒั นา ความแข็งแรงและความ อดทน เช่น วิ่งไล่จบั เกมที่ ต้องหนีทุกชนิด การห้อย โหนและการปีนป่าย หวั ใจและปอดยงั ไม่ การฝึกและการพกั สลับกนั ไป กิจกรรมหนกั โดยเฉพาะ พฒั นาเตม็ ที่ เป็นช่วง ๆ การวิ่ง ว่ายน้ำ การปีนป่าย อตั ราชีพจรและอัตราการ และห้อยโหน แต่ต้องฝึกใน หายใจลดลงอย่าง ช่วงเวลาสั้นเปน็ ช่วงๆ ไป สม่ำเสมอ เพื่อให้เดก็ ได้มีโอกาสพัก เหนือ่ ยง่ายแต่ฟืน้ ตวั เร็ว ทักษะการเคลื่อนไหว การแสดงออกของทกั ษะการ กิจกรรมการทดสอบตนเอง ท้ังหมดจะถกู พัฒนามาก เคลื่อนไหวในรูปแบบต่างๆ ทกุ ชนิด ขึ้น การเต้นตามจงั หวะ โอกาสที่จะฝึกฝนทักษะ การร้องเพลงประกอบ แผนการจดั กาแรเรียนรู้ สำหรบั กิจกรรมการเคลื่ ท่าทาง นไหวพื้นฐานแผน กิจกรรมเกี่ยวกับการ เคลื่อนไหวเบื้องต้น

แผ 87 ลักษณะพฒั นาการ ความต้องการ กิจกรรมพลศึกษา ความสมั พนั ธ์ระหว่างการ โอกาสที่จะจบั ถือวตั ถตุ ่างๆ ที่ กิจกรรมเกีย่ วกบั การส่ง การ ใช้มือและตายังไม่ดีขึ้น แต่ มีขนาดใหญ่และขนาดกลาง รับ การขว้าง การเตะ ฯลฯ พฒั นาไปเรือ่ ยๆ ตวั อย่าง ด้วยลกู บอลขนาดแตกต่าง เช่น เดก็ จะหยุดลกู บอล การฝึกที่เกีย่ วกับการเปลีย่ น กนั โดยฝึกจากความเรว็ น้อย ด้วยร่างกายและแขน ความเรว็ อย่างรวดเร็วและการ ไปหาความเรว็ มาก ฝึกจาก มากกว่าหยุดด้วยมือ เปลีย่ นทิศทาง ระยะใกล้ไปหาระยะไกล ฝึกการใช้ห่วงรอบเอว ปฏิกิริยาตอบสนองช้า โอกาสในการแสดงออกซึ่ง (Hoops) แต่จะค่อยๆ เพิม่ ขึ้นตาม ความคิดเหน็ และการใช้ การใช้คทาหรือไม้ยาวๆ เช่น อายุ ร่างกาย การตีลูกล้อ อยากรู้อยากเหน็ มี โอกาสอย่างมากในการร่วม เกมและการเล่นโลดโผนที่ จินตนาการต่างๆ เล่นกิจกรรมหนัก โดยเฉพาะ ต้องใช้ความเรว็ การหลบ ชอบการเลียนแบบ อย่างยิง่ กิจกรรมหนกั ทีจ่ ดั ไว้ หลีก และการเปลี่ยน ในชวั่ โมงพลศึกษา ทิศทาง (จำเป็นต้องจัด ความกระตืนรือร้นสูง สำหรับเด็กในช่วงระดับนี้ มีพลงั งานมาก ตลอด) การเต้นรำทีใ่ ช้จินตนาการ ละครหรือบาทสมมตุ ิ การเล่นโลดโผน การต่อตวั ลีลาศึกษาที่ใช้อปุ กรณ์ทีม่ ี ขนาดเลก็ การแสดงออกทางทกั ษะ พื้นฐาน จัดการศึกษาการเคลือ่ นไหว ไว้ทกุ ชัว่ โมงพลศึกษา การวิง่ เกมต่างๆ การเล่นโลดโผน การเล่นที่ใช้อปุ กรณ์ การเต้นรำทีใ่ ช้จินตนาการ การเล่นทีใ่ ช้กำลงั มีบทบาท เฉพาะ

ลกั ษณะพัฒนาการ ความต้องการ 88 กิจกรรมพลศึกษา ระยะเวลาความสนใจส้ัน กิจกรรมที่ใช้คำอธิบาย ส้ัน เกมทีม่ ีจดุ ประสงค์ กฎกติกา กะทดั รัดและง่ายต่อการ และวิธีการเล่นที่ง่ายๆ มีความต้องการอย่างแรง เข้าใจ สามารถทำได้สำเร็จ กิจกรรมชนิดต่างๆ ภายใต้ กล้าทีจ่ ะฝึกกิจกรรมที่ อย่างรวดเรว็ การแนะนำของครู ตนเองรู้จกั และเล่นได้ดีซ้ำๆ เปลี่ยนกิจกรรมหรืองานที่ให้ มีการจัดระเบียบในช้ันเรียน ทำบ่อยๆ ซึง่ จะทำให้การเปลี่ยนแปลง สนุกสนานกบั เสียเพลงและ มีการพกั บ่อยๆ เวลาทำ กิจกรรมเปน็ ไปอย่างรวดเร็ว จังหวะ กิจกรรม อนญุ าตให้พูดคยุ ขณะทำ กิจกรรม ยึดตนเองเป็นจดุ ศูนย์กลาง การเล่น การฝึกซ้ำๆ สนใจกิจกรรมใดกิจกรรม ให้เล่นเกมหรือฝึกทักษะซ้ำๆ หนึง่ โดยเฉพาะกิจกรรม แต่ลดเวลาให้ส้ันลง ท้าทายและน่าสนใจ กิจกรรมเข้าจงั หวะ ยิมนาสติก การแสดงออกด้าน เกมทีม่ ีการแข่งขนั จินตนาการและการ เคลือ่ นไหวของร่างกาย การเต้นรำชนิดต่างๆ เช่น สนใจในเพลงและดนตรี การเต้นรำนานาชาติ การ เต้นรำพื้นเมือง กิจกรรมเข้า ต้องการประสบการณ์ในการ จังหวะ เล่นกับผู้อืน่ เพื่อให้รู้จักสนใจ เกมทีม่ ีการร้องเพลง ในคนอื่นๆ และรู้จักการ - ยมิ นาสติกท่ใี ชเ้ พลงประกอบ ให้การแบ่งปนั การเข้าใจผู้อื่น แต่จะเปน็ กลุ่มเลก็ สมาชิกจะ การเต้นรำชนิดต่างๆ เช่น เปลี่ยนหน้ากันเรื่อยไป เพราะ กิจกรรมทีเ่ ล่นคนเดียวเป็น เดก็ ส่วนมากจะเอาแต่ใจ ส่วนใหญ่ ตนเองและต้องการเปน็ ผู้ชนะ กิจกรรมกลุ่มขนาดเล็ก (2-4 จะเปน็ การเล่น ทีต่ ่างคนต่าง คน) เล่น เพียงแต่มาร่วมกลุ่มกัน กิจกรรมการทดสอบตนเอง กิจกรรมการแสดงออกของ การเคลื่อนไหว จัดกิจกรรมการเล่นแบบผลดั เสริมเข้าไปด้วย

ลกั ษณะพฒั นาการ ความต้องการ 89 กิจกรรมพลศึกษา ยินดีที่จะรับการลงโทษ การยอมรับในกฎเกณฑ์และ เกมที่มีกฎกติกาแน่นอน สำหรบั ตนเองและกลุ่ม การเล่นที่ยตุ ิธรรม ตายตวั กิจกรรมการเล่นแบบผลดั ที่ เปน็ กลุ่ม ไม่มีความรู้สึกของการแบ่ง โอกาสในการทำงานและร่วม การเต้นรำต่างๆ แยกทางด้านสีผิว เชื้อชาติ เล่นกบั ผู้อืน่ กิจกรรมเข้าจังหวะ และศาสนา เกมและกิจกรรมกลางแจ้ง ยิมนาสติก เปิดโอกาสให้เดก็ เลือก กิจกรรมเอง จากการศึกษาลักษณะพัฒนาการ ความต้องการ และกิจกรรมพลศึกษาของเด็กระดับชั้นอนุบาลถึงระดับช้ันประถมศึกษา ตอนต้น สามารถนำข้อมูลมาประกอบการเขียนแผนการสอนวิชาพลศึกษาได้ง่ายขึ้น ทั้งเรือ่ งการรับรู้ความสามารถของผู้เรียนและการ เลือกกิจกรรมทีเ่ หมาะสม

90 รปู แบบการเขียนแผนการสอนวิชาพลศึกษา การเขียนแผนการเรียนการสอนในแต่ละหน่วยการเรียนการสอนอย่างละเอียด ประกอบด้วยองค์ประกอบสำคัญดังนี้ (จิรกรณ์ ศิริประเสิรฐ, 2543) เริม่ จากการพิจารณากำหนดสาระสำคญั และจดุ ประสงค์ของการเรียนการสอนให้สอดคล้องกบั จุดมุ่งหมายของ หลักสตู ร ระดับความสามารถ และความสนใจของนักเรียน โดยแบ่งออกเปน็ จดุ ประสงค์การเรียนรู้และจดุ ประสงค์ ระดับหน่วยการสอน วางแผนการจดั กิจกรรมการเรียนการสอนให้เหมาะสมกับเนื้อหา จดุ ประสงค์ สถานที่ อปุ กรณ์ และสิ่งอำนวย ความสะดวกทีม่ ีอยู่ ตลอดจนลักษณะของนกั เรียน โดยทวั่ ไปแล้วการจดั กิจกรรมการเรียนการสอนระดับหน่วยจะ ประกอบด้วย 5 ข้ันคือ 2.1 ขั้นตรวจความเรยี บรอ้ ย และอบอุ่นร่างกาย 2.3 ขัน้ ฝึกปฏบิ ตั กิ ิจกรรม 2.5 ขนั้ สรปุ และสุขปฏบิ ัติ 2.2 ขนั้ อธบิ ายและสาธิต 2.4 ขั้นนำไปใช้ วางแผนกำหนดสื่อการเรียนการสอน เพือ่ ช่วยให้กิจกรรมการเรียนการสอนดำเนินไปอย่างมีประสิทธิภาพ หาวิธกี ารในการวัดผลและประเมนิ ผล เพอ่ื ใหส้ อดคลอ้ งกบั วัตถปุ ระสงค์ สรุป รู ปแบบการเขียนแผนการสอนวิชาพลศึกษามีจดุ เริ่มต้นที่สำคญั คือการศึกษาพัฒนาการของผู้เรียนก่อน เพื่อให้ผู้สอนรู้ว่าผู้เรียน สามารถทำอะไรได้บ้าง มีความต้องการด้านใดบ้าง และทีส่ ำคัญจะทำให้ผู้สอนสามารถเลือกกิจกรรมที่เหมาะสมกบั ผู้เรียน ท้ังนี้ใน รปู แบบการเขียนแผนการสอนวิชาพลศึกษาจะประกอบไปด้วย 5 ข้ันที่สำคัญดงั นี้ ข้ันที่ 1 ตรวจความเรียบร้อย และอบอุ่นร่างกาย ข้ันที่ 2 อธิบายและสาธิต ขั้นที่ 3 ข้ันฝึกปฏิบตั ิกิจกรรม ขั้นที่ 4 ขั้นนำไปใช้ และขั้นที่ 5 ข้ันสรปุ และสขุ ปฏิบัติ โดยที่ 5 ขั้นดังกล่าว จะ เป็นส่วนที่สำคญั และถือได้ว่าเปน็ แนวทางที่ให้ผู้สอนสามารถจัดการเรียนการสอนได้ตามวตั ถปุ ระสงค์

91 การเขียนรายละเอียดในองค์ประกอบของแผนการจดั การเรียนรู้ การจดั ทำแผนการจัดการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพนั้น นอกจากตั้งอาศัยความเข้าใจเกี่ยวกับรูปแบบ และองค์ประกอบของแผน จัดการเรียนรู้ดังที่กล่าวมาแล้ว ยังต้องมีความเข้าใจเกี่ยวกับวิธีการเขียนรายละเอียดภายในองค์ประกอบของแผนการจัดการเรียนรู้ ด้วยประการหนึ่ง แผนการจดั การเรียนรู้ทีเ่ ขียนขึ้นจึงเป็นแผนจดั การเรียนรู้ทีส่ มบรู ณ์และมีประสิทธิภาพในการนำไปใช้ดงั ที่จะเสนอต่อ ไปนี้ (ณัฐวุฒิ กิจรุ่งเรือง, วัชรินทร์ เสถียรยานนท์ และวชั นีย์ เชาว์ดำรง, 2545) หัวเรื่อง สาระสำคัญ จดุ ประสงค์ (Heading) (Concept) (Objective) เนื้อหา กิจกรรม สือ่ การเรียนรู้ (Content) การเรียนรู้ (Material & (Activities) Media) วิธีวัดและประเมินผล การเรียนรู้ (Assessment)

หัวเรือ่ ง 92 (Heading) การเขียนส่วนหัวเรื่อง Heading ส่วนหัวเรื่อง เป็นส่วนแรกของแผนการจัดการเรียนรู้ เป็นส่วนที่บอกรายละเอียดเบื้องต้นของแผนการจัดการเรียนรู้ มีแนวทางการเขียนดงั ต่อไปนี้ 1. ระบุลำดบั ทีข่ องแผนการจัดการเรียนรู้ 4. ระบุหวั ข้อเรื่อง 2. ระบกุ ลุ่มสาระการเรียนรู้ 5. ระบเุ วลาที่ใช้จัดการเรียนรู้ 3. ระบรุ ะดับช้ันทีส่ อน 6. ระบุวนั ที่ เดือน ปี และช่วงเวลาฝนการจดั การเรียนรู้ สาระสำคัญ การเขียนสาระสำคัญ (Concept) Concept สาระสำคญั คือ ข้อความที่เขียนเพือ่ ระบุให้เหน็ แก่น หรือเห็นข้อสรปุ ที่ต้องการให้เกิดขึ้นกบั ผู้เรียนหลังจากการเรียนรู้เรือ่ ง ใดเรื่องหนึง่ ท้ังด้านเนื้อหา ความรู้ ด้านทกั ษะ หรือด้านเจตคติ ซึ่งขึ้นอยู่กับลกั ษณะเหมาะของเรื่องทีน่ ำเสนอ สาระสำคญั เปน็ คำทีใ่ ช้ในความหมายเดียวกับสงั กัป ความคิดรวบยอด มโนทศั น์ และมโนมติ ขึ้นอยู่กับหน่วยงานหรือความ นิยมใช้ มีแนวการเขียนดังต่อไปนี้ 1. เขียนในลกั ษณะของการสรุปเนื้อหาความรู้ 2. เขียนในลกั ษณะความเรียงและเขียนเปน็ ข้อใน ทกั ษะ หรือเจตคติที่เปน็ เป้าหมายด้วยภาษาที่รัดกมุ กรณีที่การจัดการเรียนรู้ครั้งนั้นมีมากกว่า 1 สาระ และชดั เจน สำคัญ 3. การจดั การเรียนรู้ในระดบั ช้ันต้น ๆ ควรมีสาระ สำคญั เดียวในการจัดการเรียนรู้ครั้งหนึ่ง

93 จุดประสงค์ การเขียนจุดประสงค์ (Objective) Objective จุดประสงค์หรือวัตถปุ ระสงคค์ ือ ข้อความทีร่ ะบุคุณลกั ษณะด้านเนื้อหา ความรู้ด้านทกั ษะ หรือด้านเจตคติทีต่ ้องการให้ เกิดขึ้นกบั ผู้เรียน หลังจากที่ได้เรียนรู้เรือ่ งใดเรือ่ งหนึง่ การเขียนจดุ ประสงค์ในแผนการจดั การเรียนรู้มีวิธีการเขียนหลายลักษณะ แต่โดยทัว่ ไปนิยมเขียนในลกั ษณะของจดุ ประสงค์เชิงพฤติกรรมซึ่งมีรายละเอียดดงั นี้ จุดประสงค์เชิงพฤติกรรม (Behavioral Objective) คือ จุดประสงค์ทีบ่ ่งชี้ถึงพฤติกรรมที่ผู้เรียนสามารถแสดงออก หลังจากที่ได้เรียนรู้ตามแผนจัดการเรียนรู้ที่ครูกำหนดไว้ พฤติกรรมดังกล่าวต้องเป็นพฤติกรรมที่สังเกตเห็นได้อย่างชัดเจน จดุ ประสงค์เชิงพฤติกรรมที่สมบรู ณ์ควรประกอบไปด้วยส่วนสำคญั 3 ส่วน ได้แก่ สถานการณ์หรือเงื่อนไขทีค่ รตู งั้ ขึน้ (Condition) มักใช้คำว่า : หลงั จากที่......., เมือ่ กำหนด............., เมื่อนำ............., เมือ่ .................ฯลฯ พฤติกรรมของผ้เู รียนที่คาดหวังใหแ้ สดงออก (Terminal Behavior) มักใช้คำว่า : อธิบาย, บรรยาย, บอก, เขียน, วาด, ชี้, คำนวณ, ตอบ, ท่อง, เปรียบเทียบ. สร้าง, ทดลอง, วิเคราะห์, ยกตวั อย่าง, สาธิต ฯลฯ คำที่ไม่ควรนำมาใช้ : รู้, เข้าใจ, ซาบซึ้ง, ตระหนัก, จินตนาการ ฯลฯ เกณฑ์บง่ ชีค้ วามสามารถของนักเรียนที่จะแสดงพฤติกรรม (Criteria) มักใช้คำว่า : ได้ถูกต้อง, ได้ทุกข้อ, ได้ 8 ข้อ ใน 10 ข้อ, อย่างน้อย 5 ชื่อ, ภายใน 10 นาที ฯลฯ อย่างไรกต็ ามในการเขียนจดุ ประสงค์เชิงพฤติกรรมหากเกิดข้อจำกัดทำให้ไม่สามารถเขียนได้ครบท้ัง 3 ส่วน ให้ยึด พฤติกรรมทีค่ าดหวงั ไว้เป็นหลกั ในการเขียน

94 จดุ ประสงค์ การเขียนจุดประสงค์ (Objective) Objective แนวการเขียนจดุ ประสงค์ ด้านพทุ ธิพิสยั เป็นจุดประสงค์ทีเ่ กี่ยวกับความรู้ ความ เข้าใจ การนำไปใช้ การวิเคราะห์ การสังเคราะห์ และการ 1. เขียนให้สัมพนั ธ์กับสาระสำคญั ประเมิน หรือตดั สินคุณค่าของสิง่ ต่าง ๆ 2. เขียนให้ครอบคลุมท้ัง ดา้ นจิตพิสัย เป็นจดุ ประสงค์ทีเ่ กี่ยวกบั อารมณ์ ความรู้สึก การเหน็ คุณค่า การยอมรับ หรือไม่ยอมรับสิ่งใดสิง่ หนึ่ง ด้านพทุ ธิพิสัย (Cognitive Domain) ด้านจิตพิสัย (Affective Domain) ดา้ นทกั ษะพิสยั เป็นจุดประสงค์ที่เกีย่ วกับความ และด้านทกั ษะพิสยั (Psychomotor Domain) คล่องแคล่ว ในการปฏิบตั ิโดยใช้อวัยวะต่าง ๆ ของร่างกาย 3. เขียนให้เห็นรายละเอียดของพฤติกรรมทีส่ ามารถวดั และสงั เกตได้ 4. เขียนด้วยภาษาทีร่ ดั กมุ ชดั เจน สื่อความได้ดี 5. หากมีจดุ ประสงค์ข้อเดียวไม่ต้องใส่ลำดบั เลขหวั ข้อ

95 เนื้อหา (Con- การเขียนส่วนเนื้อหา tent) Content เนื้อหา เปน็ องค์ประกอบที่ทำให้ผู้สอนเห็นภาพของสิ่งที่จะต้องสอนโดยรวม อาจประกอบด้วย ทฤษฎี หลักการ วิธีการ ข้ัน ตอน หรือแนวปฏิบัติ การระบเุ นื้อหาในแผนจดั การเรียนรู้มีแนวการเขียน ดังต่อไปนี้ 1. เขียนให้สอดคล้องกบั สาระสำคัญและจุดประสงค์ 2. กำหนดเนื้อหาของการจดั การเรียนรู้แต่ละคร้ังให้เหมาะสมกบั ระยะเวลา วยั และความสามารถของผู้ 3. เขียนเนื้อหาแบบย่อโดยสรปุ เป็นหวั ข้อ หรือเป็นประเดน็ หากมีเนื้อหามากให้ทำเปน็ ใบความรู้ระบุไว้ใน ภาคผนวกท้ายแผนการจัดการเรียนรู้ 4. เขียนเนื้อหาทีจ่ ะให้ผู้เรียนรู้ไว้ตามลำดับ หากแบ่งเป็นหัวข้อย่อยได้ควรแบ่งเพือ่ ความ

96 กิจกรรม การเขียนกิจกรรมการเรียนรู้ การเรียนรู้ (Ac- Activities tivities) กิจกรรมการเรียนรู้ คือสภาพการณ์ที่ครูออกแบบเพื่อนำเสนอเนื้อหาวิธีการ หรือการปฏิบัติให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ มีแนวทางการเขียนดังต่อไปนี้ 1. เขียนให้สอดคล้องกบั จุดประสงค์การเรียนรู้และเนื้อหา วิธีการหรือการปฏิบตั ิ 2. เขียนเปน็ ข้อตามลำดบั ขั้นตอนของการจดั การเรียนรู้ หรือเขียนโดยแบ่งเปน็ ข้ัน ได้แก่ ข้ันเตรียมและอบอุ่น ร่างกาย ขั้นอธิบายและสาธิต ขั้นฝึกปฏิบตั ิกิจกรรม ขั้นนำไปใช้ และข้ันสรปุ และสุขปฏิบัติ โดยเขียนเปน็ ข้อ เรียงตามลำดบั ข้ันตอนของการจัดกานเรียนรู้ในแต่ละขั้น หากขั้นใดมีกิจกรรมเดียวไม่ต้องใส่เลขลำดับหัวข้อ 3. เขียนโดยระบใุ ห้รู้ว่ากิจกรรมการเรียนรู้แต่ละข้ันใครเปน็ ผู้มีบทบาท ผู้เรียน ผู้สอน หรือทั้งผู้สอนและผู้ เรียนร่วมกนั กระทำ เป็นต้น 4. ไม่ควรระบรุ ายละเอียดของคำพดู ท้ังคำพูดของผู้สอนและผู้เรียน

97 สื่อการเรียนรู้ การเขียนสื่อการเรียนรู้ (Material & Material & Media Media) สือ่ การเรียนรู้ คือสิง่ ที่เป็นตวั กลางที่ช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ มีแนวทางการเขียน ดังต่อไปนี้ 1. ระบุสือ่ ให้สอดคล้องกับกิจกรรมการเรียนรู้ 2. ระบเุ ฉพาะสือ่ ทีใ่ ช้จริงในการจัดการเรียนรู้ 3. ระบุชนิดและรายละเอียดของสือ่ การเรียนรู้ เช่น รปู ภาพการทำทักษะม้วนหน้า แผนภูมิเพลงกราวกีฬา เปน็ ต้น 4. กรณีที่เปน็ สื่อทีใ่ ช้เพือ่ ทำกิจกรรมเปน็ รายกลุ่มหรือรายบคุ คลให้ระบุจำนวนชิ้นต่อกลุ่มหรือต่อรายบุคคล 5. ไม่ควรระบสุ ิ่งที่มีอยู่แล้วอย่างถาวรในห้องเรียนว่าเปน็ สื่อการเรียนรู้ เช่น กระดานดำ ชอร์ก ดินสอ ปากกา เปน็ ต้น

98 วิธีวัดและประเมิน การเขียนวิธีวัดและ ประเมินผลการเรียนรู้ ผลการเรียนรู้ (As- sessment) (Assessment) การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ เป็นการกระทำเพือ่ ตรวจสอบว่า ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ตามจดุ ประสงค์ที่กำหนดไว้หรือ ไม่ การวดั เป็นการรวบรวมข้อมูลโดยใช้เครือ่ งมือและวิธีการต่างๆ เช่น การสังเกต การสมั ภาษณ์ การสอบถาม การตรวจผลงาน และการทดสอบ เปน็ ต้น ส่วนการประเมินผลเป็นการกำหนดค่าหรือตดั สินสิง่ ทีว่ ดั เช่น ผ่าน – ไม่ผ่าน, ดี – ปานกลาง – อ่อน หรือ กำหนดค่าเป็นระดบั 4 3 2 1 0 เป็นต้น มีแนวการเขียนดงั ต่อไปนี้ 1. ระบุวิธีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ให้ 2. ระบุวิธีการวัดและประเมินผลการเรียนรู้ว่าจะใช้ สอดคล้องกับจุดประสงค์ วิธีการใดบ้าง 3. ระบุเนื้อหาทีต่ ้องการวดั และประเมินผล สรปุ ผู้สอนควรศึกษาการเขียนรายละเอียดในองค์ประกอบของแผนการจดั การเรียนรู้ เพราะจะทำให้เข้าใจคำนิยามต่างๆ ของรูปแบบการเขียนแผน โดยประกอบไปด้วย การเขียนส่วนหวั เรื่อง สาระสำคัญ จุดประสงค์ เนื้อหา กิจกรรมการ เรียนรู้ สือ่ การเรียนรู้ และการเขียนวิธีวดั และประเมินผลการเรียนรู้ ถ้าผู้สอนเข้าใจหลกั การและแนวทางในการเขียนจะ ทำให้สามารถออกแบบการเขียนแผนการสอนได้อย่างถูกต้อง และนำไปสู่แนวทางในการจัดการเรียนรู้อย่างมี ประสิทธิภาพ