สมิทธิชาดก

สมิทธชิ าดก ชาดกวา่ ดว้ ยเร่อื งการไม่รูเ้ วลาตาย

คำนำ นิทานชาดกเร่ืองสมทิ ธชิ าดกได้จัดทาข้นึ เพื่อใหผ้ อู้ า่ น ได้รับขอ้ คดิ และนาไปใช้ในชวี ติ ประจาวันให้เกดิ ประโยชน์ หากมีขอ้ ผิดพลาดประการใดคณะผจู้ ดั ทาขออภยั มา ณ ทีน่ ้ี คณะผ้จู ดั ทา 3/7

พระสมั มาสัมพุทธเจ้าทรงประทับอยู่ ณ พระ วิหารตโปทาราม ในกรุงราชคฤห์ พระศาสดาเมอื่ เสดจ็ เขา้ ไปอาศยั กรงุ ราชคฤห์ ประทับ อยู่ ณ พระวิหารตโปทาราม ทรงปรารภพระเถระช่ือ สมทิ ธิ ตรสั พระธรรมเทศนานดี้ งั น้ี ความนั้นเกิดขึน้ จาก พระเถระองค์หนึง่ นามสมิทธิ ภกิ ษุรปู น้มี ีผิวกายผดุ ผ่องงดงามดุจทองคา

พระเถระสมิทธิผู้มผี ิวพรรณงดงามประดุจทองคา แม้รปู หน้ารูปกายกส็ มส่วนงามพรอ้ มกนั พระเถระรปู น้แี มจ้ ะงาม พรอ้ มดว้ ยรูปโฉม แต่ก็ไม่ไดย้ นิ ดีในความงามน้เี ลย ท่านหมายมน่ั จะ ศึกษาพระธรรม ละจากกามกเิ ลสทั้งปวง ดว้ ยเหตนุ ีจ้ ึงทาใหห้ ญิงสาวหลายคนทีเ่ ฝา้ หมายปองอยลู่ ้วนเกิดความ เสียดายและเสยี ใจเป็นอยา่ งมาก

ผูค้ นตา่ งกล่าวขานชืน่ ชมในความงดงามแหง่ สรีระของพระ เถระสมทิ ธิ “ โธ่ ดูสิ รูปงามออกอยา่ งนน้ั ไม่น่าออกบวชเลย ” เมือ่ ออกบวช เป็นเพศบรรพผู้คนตา่ งกลา่ วขานช่นื ชมในความงดงามแหง่ สรีระของ พระเถระสมิทธิ ชติ แลว้ เถระภิกษุสมิทธิกต็ ง้ั ใจปฏบิ ตั ธิ รรม ตั้งจิตอธิษฐานใหบ้ รรลซุ ่ึง พระธรรมอยา่ งท่ไี ดต้ ง้ั ใจไว้ ได้บาเพญ็ อเุ บกขาบารมีอย่างยิง่ ยวด

พระเถระสมทิ ธิต้งั ใจประพฤตปิ ฏบิ ัตธิ รรมอยา่ งยง่ิ ยวด “ ความสุขอน่ื ใด กไ็ มเ่ ทยี บเท่าสุขจากใจได้ พระธรรมน้นั เลา่ จะ บันดาลให้เกิดสุขได้ ดว้ ยจิตใจอันบริสุทธิข์ องเรานี้ ขอใหไ้ ดบ้ รรลุ ธรรมอยา่ งที่ต้ังใจด้วยเถดิ พทุ โธ พทุ โธ ” เมื่อถงึ คราวต้องปฏิบตั ิกจิ สงฆ์ พระเถระรปู น้กี ป็ ฏบิ ตั ไิ ดอ้ ย่างดีไม่ เคยขาด

พระเถระสมทิ ธิปฏิบัติกิจของสงฆเ์ ปน็ อย่างดไี ม่มีส่งิ ใดบกพรอ่ ง แมก้ จิ ท่ีทาบางครั้ง ทาใหต้ อ้ งพานพบกับอุปสรรคของการบรรลธุ รรม องค์พระเถระก็สามารถผ่านพน้ มนั ไปได้ดว้ ยใจอันสงบ “ อยุ๊ ภกิ ษรุ ปู นี้ ชา่ งงามนัก หนา้ ตาดีกวา่ ชายคนไหน ในหมบู่ า้ นเราสะอกี นะน้ี แหมนา่ เสียดายจงั ไม่นา่ ออกบวชเลย อยา่ งน้ี ต้องหมั่นมาใสบ่ าตรสะแล้วสิ ”

สาธชุ นท้งั หลายตา่ งช่ืนชมและชนื่ ชอบทไี่ ดฟ้ ังพระธรรมเทศนาจาก พระเถระสมิทธิ “ เฮอ้ นีแ่ หละกามของมนุษย์ ละจากกามเหล่านี้ได้ จติ ใจของคนเรา ยอ่ มมคี วามสุขทส่ี งบกวา่ พุทโธ พทุ โธ ” แมห้ ญิงสาวหลายคนจะรู้สกึ หวน่ั ไหวกับรูปโฉมและผิวพรรณ อันงดงามของพระสมิทธเิ ถระ แต่ดว้ ยยังศรัทธาในพระพุทธศาสนาและ ขอ้ ปฏบิ ัติทดี่ ขี องพทุ ธศาสนกิ ชน

พระเถระสมิทธติ ้งั ใจนง่ั สมาธปิ รารภความเพยี รตลอดทั้งคืน จงึ ทาใหไ้ มม่ หี ญิงคนใดเลย ทจี่ ะกา้ วลว่ งเกนิ ใหอ้ งค์พระต้อง หม่นหมอง “ ภกิ ษรุ ูปนน้ี อกจากรูปงามแล้ว ยังเทศนาธรรมให้ไพเราะ อกี ดว้ ย ความสุขทไ่ี ด้ฟังธรรมจากทา่ น มันสุขยง่ิ กว่าการทีไ่ ด้หมายปองเปน็ คนรกั อีกนะน่ี ”

เช้าวันใหม่พระเถระสมิทธิก็ได้ออกจากสมาธิ วันหนึ่งทา่ นสมทิ ธเิ ถระต้งั ความเพียรตลอดคนื ยันรงุ่ พอถึงรุ่งเช้า สวา่ งแล้วก็คดิ จะชาระกายใหส้ ดช่นื ปลดเปลอื้ งจากความเพยี ร เม่อื ยล้า “ เช้าแลว้ หรอื น่ี อาบนา้ ชาระลา้ งรา่ งกาย ก่อนออกบินฑบาตรน่าจะดี ”

พระเถระสมิทธอิ าบนา้ ชาระรา่ งกายเพอื่ เตรยี มตวั ทจ่ี ะออกบณิ ฑบาตร เมื่ออาบน้าเสร็จแลว้ ท่านก็ผึ่งกายอันมีสีดุจทองคาให้แห้ง อัตภาพ อันสมบรู ณ์คลา้ ยรปู ทองอนั นายช่างหลอ่ หลอมไวอ้ ยา่ งงดงาม เม่อื ผวิ กายแหง้ แล้วขณะทีก่ าลงั นงุ่ ผ้า มอื หน่ึงถอื ผ้าหม่ ยนื อยู่ ก็มเี ทพธดิ าปรากฎกายข้นึ

เทพธิดานางหน่งึ ปรากฎกายขน้ึ เพราะมใี จปฏพิ ัทธ์พระเถระ สมิทธิ ครัง้ นั้นเทพธดิ านางนี้ เมอ่ื ได้เหน็ ส่วนแหง่ ความงามในร่างกายของพระ เถระ กม็ จี ติ ปฏิพทั ธ์ ปรากฎกายเย้ายวนให้พระเถระสมทิ ธิออกจาก ธรรมแล้วมารว่ มสขุ กับนาง “ ทา่ นภิกษทุ ่านยังเด็กเยาวว์ ัยหนมุ่ แนน่ มีผมดา ประกอบดว้ ยความ หนุ่ม

เทพธิดาได้เชิญชวนใหพ้ ระเถระออกจากธรรมแลว้ มาบรโิ ภคกามกบั ตน ท้งั ยังเจริญ มีรูปงามนา่ ดู น่าเล่อื มใส ท่านเป็นเชน่ น้ี ไม่บรโิ ภคกาม ประโยชน์อะไรดว้ ยการบรรพชา จงบริโคกามเสยี ก่อนเถดิ ภายหลงั จงึ ค่อยบวชบาเพญ็ สมณะธรรม ” “ แน่ะ เทพธิดา เราไมร่ ้คู วามตายของเราวา่ เราจักตายเมอ่ื อยใู่ นวันโน้น

เทพธดิ าไดก้ ลา่ วลาพระเถระสมทิ ธิหลังจากท่ไี มไ่ ด้รับการตอ้ นรบั เรากาหนดเวลาไมไ่ ด้ เพราะฉะน้ัน เราจักบาเพญ็ สมณะธรรม ในตอนยงั เปน็ หนุม่ แลว้ จักทาทส่ี ุดแหง่ ทุกข์ ” “ ถา้ อย่างนั้น ก็แลว้ แตท่ า่ นเถดิ ข้า ขอลากอ่ น ” เทพธิดาครนั้ ไม่ได้การต้อนรบั จากพระเถระกห็ ายไป ณ ทน่ี น้ั เอง

พระเถระได้กราบทูลเร่อื งเทพธดิ าตอ่ องค์พระศาสดา พระเถระเขา้ ไปเฝ้าพระศาสดา แลว้ กราบทูลเรือ่ งน้ันให้ทรงทราบ “ เรอื่ งราวกเ็ ปน็ อยา่ งนแ้ี หละ พระพุทธเจา้ ข้า เทพธิดาองค์นั้น เมื่อรวู้ ่า กระหม่อมหมายมั่นทจี่ ะศึกษาพระธรรม และหวงั ไดค้ วามสุขกบั พระธรรมเท่านัน้ นางก็เลอื นหายไปโดยพลนั ”

กรงุ พาราณสี “ ดูกอ่ นสมิทธิ ก็เทพธดิ าเลา้ โลมเธอมใิ ชใ่ นบดั นีเ้ ท่านัน้ แม้แต่ ก่อนเทพธดิ าทัง้ หลาย กเ็ ล้าโลมนกั บวชบณั ฑติ เหมือนกนั ” ครั้น เม่ือทูลอาราธนา พระศาสดาจงึ ทรงนา เร่ืองอดตี มาตรัสเล่าดังน้ี ในอดตี กาล ครั้งพระเจา้ พรหมทัตเสวย ราชสมบตั อิ ยู่ในกรงุ พาราณสี

พระโพธิสัตวท์ รงบังเกดิ ในตระกลู พราหมณม์ ีผิวพรรณงดงามดั่ง ทอง พระโพธสิ ตั วบ์ งั เกดิ ในตระกูลพราหมณ์ ในกาสิคามตาบลหน่ึง เมื่อแรกเกิดทารกนอ้ ยผ้นู ้ีกเ็ ปลง่ รศั มีความงดงาม ผวิ พรรณผุด ผอ่ งด่งั ทองคา หนา้ ตางามด่ังขดี เขยี นไว้ คร้นั เติบโตเป็นเดก็ กง็ ดงามเกนิ กว่าเดก็ คนใด จึงทาใหเ้ ขาเป็นท่ี รักใคร่ของผู้ท่เี ห็นอย่เู สมอ

พระโพธิสตั วเ์ มื่อเตบิ โตก็มีความงดงามเกินกวา่ เดก็ ธรรมดาท่วั ไป “อยุ๊ ดูสิ เด็กคนนีน้ ่ารักจัง โตขนึ้ มาต้องหล่อเหลาเอาการแน่ วา่ ไง จ๊ะเดก็ นอ้ ย ไปเทีย่ วกบั พี่ไหม ” “ นเี่ ธอ กะจะหลอกเด็กเชียวรึ ” “ เดก็ นอ้ ยคนน้ีนา่ รกั จริงๆ อย่างท่เี ธอวา่ เลยนะน่ี ” เมอื่ เด็กนอ้ ยคนนี้เตบิ โตเข้าสวู่ ยั หนุ่ม ได้เล่าเรียนศลิ ปศาสตรท์ ุกชนิด ครบพร้อมดว้ ยความรู้ ฐานะและรูปร่าง

พระโพธสิ ัตวเ์ ปน็ บณั ฑิตหนุม่ ทง่ี ามพรอ้ มและเปน็ ท่ีหมาย ปองของหญงิ สาวมากมาย จงึ ทาให้เขาเปน็ ที่หมายปองของหญงิ สาวที่ไดพ้ บเหน็ และรจู้ ัก “ ชายหนุม่ คนน้ัน ช่างน่าตาหล่อเหลานกั หาก หญิงคนใดไดใ้ กล้ชดิ กค็ งจะมคี วามสขุ มิใชน่ อ้ ย ” มิแต่เหล่า บรรดา หญิงสาวเท่านั้นทหี่ มายปองบัณฑิตหนุ่มผนู้ ี้

ผู้ใหญ่ท้ังหลายต่างก็ต้องการตัวบัณฑติ หนุม่ ไปเป็นลูกเขยของ ตน แม้แต่ผู้เป็นพอ่ กบั แมข่ องหญงิ สาวเหลา่ น้ันเอง ก็หวงั ท่จี ะได้ บัณฑิตผนู้ ี้มาเปน็ ลูกเขยดว้ ย “ สหายเอ๋ย เออ บัดนลี้ ูกเราท้ังสอง ก็ถงึ วัยท่จี ะมคี รอบครัวแล้ว ท่านกบั เรากเ็ ป็นเพอื่ นรกั กนั มานาน หากลกู ของเราได้ครองรักกัน ก็คงจะดีไมน่ ้อย ฮา่ ฮา่ ฮ่า ”

พราหมณพ์ ่อและแมบ่ ัณฑิตหน่มุ ไดส้ อบถามถงึ เร่ืองหญงิ คนรักของ ลกู ชายตน “ ลกู เอ๋ย เจ้าจะว่าอย่างไรกนั ละ มีหญงิ สาวมากมายทหี่ มาย ปองในตวั เจ้า และตอนนเี้ จ้าก็ถงึ วัยที่จะมีครอบครัวไดแ้ ล้ว เจ้าได้ มองใครที่จะมาเปน็ คู่ครองบา้ งหรอื ยังละ หากยัง เจา้ จะมใี จคดิ ชอบลูกสาวสหายรักของพ่อได้หรอื ไม่ละ ”

บณั ฑิตหน่มุ ได้บอกถึงเหตผุ ลท่ไี มอ่ ยากจะออกเรือนให้พ่อและแม่ ของตนไดฟ้ ัง “ นอ้ งเขาเปน็ คนดนี ะลูก หากแมไ่ ดม้ าเป็นลกู สะใภ้ก็คงจะดีละ สิ ” “ ทา่ นพอ่ ทา่ นแม่ ลกู ตอ้ งกราบขออภยั ที่ไม่อาจครองรักกับ หญิงสาวทหี่ มายหม้นั ไว้ใหไ้ ด้ ลกู ไมไ่ ด้รักนางเลย และลกู ก็ไมส่ ามารถท่จี ะฝนื ใจให้ครองคู่กับนางได้ โปรดให้อภัยลูก เถดิ ทไ่ี ม่สามารถทาตามท่ีทา่ นทงั้ สองขอร้องได้ ”

บัณฑติ หนุ่มไดอ้ อกบวชเป็นฤาษีแล้วก็ออกเดนิ ทางเขา้ ปา่ เพื่อบาเพ็ญ สมณะธรรม “ เพราะเหตุใดรึ หรือวา่ เจ้ามหี ญงิ สาวคนอื่นอยใู่ นดวงใจเสยี แลว้ ” “ ไมเ่ ปน็ ไรหรอกลกู เอย๋ ไม่ต้องเปน็ หญงิ สาวที่พอ่ กบั แม่เลือกให้กไ็ ด้ ไม่ ว่าเจ้าจะมีใจคิดชอบกับหญิงใด พอ่ กับแม่กจ็ ะรกั หญงิ นน้ั เหมือนกบั เจา้ น้ันแหละ ” “ ไมใ่ ช่อย่างน้ันหรอก ทล่ี กู ไม่สามารถครองรักกับหญิงสาวผู้นั้น

ฤาษีหนมุ่ ได้บาเพ็ญธรรมอยู่ในป่าอยา่ งสงบไม่มสี ่งิ ใดมารบกวน ไม่ได้เปน็ เพราะลูกมใี ครในหวั ใจ แตเ่ ปน็ เพราะว่า ลกู อยากจะ ละจากกิเลสท้งั ปวง แล้วออกบวช เพื่อแสวงหาความสขุ ในเพศ บรรพชิตมากกวา่ ” เม่ือรูถ้ ึงความตั้งใจของบตุ รชาย พราหมณ์พอ่ เหน็ การออกบวชเป็นบุญที่ย่งิ ใหญ่ จงึ มไิ ดห้ ้ามปราม บณั ฑิตหนมุ่ ละจากเพศฆราวาส ออกบวชเป็นฤาษีนบั แต่บดั นัน้

ฤาษีหนุ่มนง่ั สมาธติ ้ังแตค่ า่ จนถงึ เช้าวนั ใหม่ เมื่อบวชเปน็ ฤาษียังอภิญญาและสมาบัตใิ หเ้ กดิ อาศยั สระแหง่ หนึง่ อยู่ใกล้ หิมวนั ตประเทศ มุ่งศึกษาธรรม ต้ังจติ อธิษฐานประพฤตติ นอยใู่ นศลี “ พุทโธ พทุ โธ ด้วยบญุ ตา่ งๆ ที่ทามา ขอให้การนัง่ สมาธิในครงั้ นี้ ได้บรรลแุ จ้งในธรรมดว้ ยเถดิ ” ด้วยอารยประเทศท่ี เปน็ ป่าเขา ฤาษีอาศยั อยู่ในป่าหมิ พานตน์ ้ีอย่างสนั โดษ จึงทาใหเ้ กดิ สมาธิ ได้ ตง้ั จิตศึกษาพระธรรมไดด้ ี อย่างทีต่ ั้งใจไว้

เทพธดิ านางหน่งึ ไดเ้ หน็ ความงดงามของฤาษกี ็เกดิ มใี จปฏพิ ัทธ์ ทา่ มกลางปา่ เขาและลาธารน้ี ไม่มสี ่งิ ใดท่ีจะเปน็ อุปสรรคในการปฏิบตั ิ ธรรมไดเ้ ลย จนอยู่มาวันหน่ึงก็เกดิ เหตุอนั เปน็ อปุ สรรคต่อการปฏิบตั ธิ รรม ของดาบสตนนเี้ ข้า คนื นน้ั ดาบศได้บาเพญ็ เพยี รอยู่ ตลอดคืนยันร่งุ พอเวลาฟ้าสวา่ งจงึ เลกิ จากการน่งั สมาธิ แล้วออกมาอาบนา้ ชาระล้างร่างกายให้สดช่นื หลงั จากอาบนา้ ชาระรา่ งกายแลว้ ขณะท่ีฤาษี กาลงั นุ่งผ้าเปลือกไมผ้ ืนหนง่ึ แล้วจบั อีกผนื หน่ึงไว้ ผ่งึ สรีระใหแ้ ห้ง

เทพธดิ าไดป้ รากฎกายต่อหนา้ ดาบสแลว้ เชญิ ชวนใหร้ ว่ มอภิรมย์กบั ตน ขณะนน้ั เทพธิดานางหน่งึ มองดูอตั ภาพอนั รูปโฉมงดงามของพระ ดาบส มจี ติ ปฏิพทั ธ์จงึ ปรากฏกายข้ึน “ ดกู ่อน ทา่ นผู้ทรงศีล ท่านยังไม่ทนั ได้บรโิ ภคกามเลย มาเที่ยวภกิ ษาเสีย ทา่ นจงบริโภคกามเสียกอ่ น แล้วจึงเที่ยวภิกษาเถดิ เวลาบรโิ ภคกามอยา่ ลว่ งเลยท่านไปเสยี ” แมเ้ ทพธิดาน้จี ะมรี ูปรา่ งงดงามเกินหญิงใด กไ็ ม่อาจ ทาลายศลี ของฤาษนี ้ีทะลายลงได้

ดาบสไมไ่ ดส้ นใจไยดตี อ่ ความงดงดงามของเทพธดิ านางก็เลยลาจากไปแต่โดย ดี พระดาบสมิไดส้ นใจใยดกี ับคาเชิญชวนของเทพธดิ านั้น ยังตงั้ มน่ั อยูใ่ นจิต เป็นสงบ “ มาสิทา่ นดาบส เราจะทาให้ทา่ นมีความสขุ จนลืมธรรมะเหล่านี้ไป เสยี ส้ิน มากบั เราเถอะ ” “ เราไม่รเู้ วลาตาย ไมไ่ ด้โดยแท้ เวลาตายยังปกปิดอยู่ หาปรากกฎไม่ เพราะเหตุน้ัน เราจึงไม่ บริโภคกามแล้วเทย่ี วภกิ ษา เวลากระทาสมณะธรรมอย่าลว่ งเลยเราไปเสีย ” เทพธดิ าเมือ่ สดับคาของผูท้ รงศลี แล้ว กห็ ายไป ณ ที่น้นั เอง พระศาสดาทรงนา พระธรรมเทศนานีม้ าแสดง แลว้ ทรงประชุมชาดกว่า

ข้อคดิ ทีไ่ ดจ้ ากนทิ านชาดก อย่าไดป้ ระมาทในวยั และชีวติ เพราะเราไม่รวู้ ่าเราจะ ตายในวันไหน ควรรบี เรง่ ทาความดแี ขง่ กนั กับวนั และ เวลาเถิดท่านท้ังหลาย

สมาชกิ ด.ญ.นวรตั น์ อัมพรไพบูลย์ เลขท3่ี 5 ด.ญ.ปรยี านชุ แก้วทอง เลขที่37 ด.ญ.มณฑกานต์ รงค์ทอง เลขท่ี40 ม.3/7