ชุดการสอน เรื่อง รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 3 รายวชิ าเคมี 1 รหสั วชิ า ว31221 ระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 4 นางฉวสี ุข เสร็จพร้อม ครู ชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ โรงเรียนนาดวี ทิ ยา สานักงานเขตพนื้ ท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 33 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 1 : การคานวณพลงั งานกบั ปฏกิ ริ ิยาเคมี บตั รคาสั่ง 1.จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. คานวณพลงั งานกบั การเกิดพนั ธะเคมีไดถ้ ูกตอ้ ง 2. สามารถปฏิบตั ิกิจกรรมร่วมกนั ในกลุ่มไดอ้ ยา่ งมีความสุข 3. ความมีวนิ ยั ในการเรียน 2. ชุดการเรียนประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 3 มีดงั น้ี ศูนยก์ ารเรียนที่ 1 เรื่อง การคานวณพลงั งานกบั ปฏิกิริยาเคมี ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 2 เร่ือง มุมระหวา่ งพนั ธะของโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 3 เรื่อง อะตอมกลางท่ีไมม่ ีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกลุ ศนู ยก์ ารเรียนที่ 4 เร่ือง อะตอมกลางท่ีมีอิเลก็ ตรอนคูโ่ ดดเด่ียวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกุล ศูนยก์ ารเรียนท่ี 5 เรื่อง สภาพข้วั ของพนั ธะโคเวเลนต์ ศูนยส์ ารอง เร่ือง การจดั ตวั ของลูกโป่ งกบั ทิศทางของพนั ธะโคเวเลนต์ 3. ส่วนประกอบของกิจกรรมการเรียนการสอน บตั รคาส่งั บตั รเน้ือหา อา่ นคาส่ังใหเ้ ขา้ ใจนะจะ๊ บตั รกิจกรรม บตั รเฉลยกิจกรรม 4. แบง่ นกั เรียนออกเป็น 5 กลุ่มๆ ละ 7 คน แต่ละกลุ่มเลือกประธาน รองประธาน และเลขานุการ 5. แตล่ ะกลุ่มเขา้ ศูนยแ์ รกโดยศึกษาตามข้นั ตอนในบตั รคาส่งั และเน้ือหาที่กาหนดใหใ้ ชเ้ วลาศึกษา ศูนยล์ ะ 15 นาที เมื่อศึกษาศนู ยท์ ่ี 1 เสร็จแลว้ ใหศ้ ึกษาศูนยท์ ่ี 2 , 3 และ 4 ตามลาดบั จนครบทุก ศนู ย์ ถา้ นกั เรียนศึกษาในศูนยใ์ ดเสร็จก่อนเวลา ใหเ้ ขา้ ศูนยส์ ารอง เม่ือนกั เรียนทุกกลุ่มศึกษาครบ ทุกศูนยแ์ ลว้ ใหแ้ ตล่ ะกลุ่มออกมานาเสนอหนา้ ช้นั เรียงตามหวั ขอ้ ที่กาหนดใหโ้ ดยใช้ เวลานาเสนอ กลุ่มละ 5 นาที

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 1 : การคานวณพลงั งานกบั ปฏกิ ริ ิยาเคมี บัตรเนือ้ หา ปฏิกริ ิยา : สารต้งั ตน้ (g)  สารผลิตภณั ฑ์ (g) พนั ธะถูกทาลาย พนั ธะถูกสร้างขนึ้ (ใชพ้ ลงั งานสลายพนั ธะ) (ใหพ้ ลงั งานออกมา) ปริมาณความร้อนท่เี กดิ ขนึ้ = ด้านทมี่ ีผลรวมพลงั งานพันธะมาก – ด้านทม่ี ีผลรวมพลงั งานพนั ธะน้อย ภาพท่ี 12 แสดงการพลงั งานกบั การเกิดปฏิกิริยาเคมี ถา้ ผลรวมของพลงั งานพนั ธะดา้ นสารผลิตภณั ฑม์ ากกวา่ สารต้งั ตน้ ปริมาณความร้อนของ ปฏิกิริยาจะคายออกมาเนื่องจากมีพลงั งานเหลือจากการสร้างพนั ธะ ถา้ ผลรวมของพลงั งานพนั ธะดา้ นสารผลิตภณั ฑน์ อ้ ยกวา่ สารต้งั ตน้ ปริมาณความร้อนจาก ปฏิกิริยาจะถูกใชไ้ ปในการสลายพนั ธะของสารต้งั ตน้ เป็นปฏิกิริยาดูดพลงั งาน ตวั อยา่ ง จงคานวณพลงั งานความร้อนในการเกิด HCl จากปฏิกิริยา ใกลถ้ ึงฝั่ง แลว้ H2(g) + Cl2(g)  2 HCl (g) H - H Cl - Cl 2 H - Cl 436 kJ 243 kJ 2(431) kJ ดูดพลงั งาน คายพลงั งาน 436 + 243 = 862 kJ = 679 kJ ปฏิกิริยาน้ีจะคายความร้อนออกมา = 862 – 679 = 183 kJ ตอบ ที่มา : (แมค็ , ขยนั ก่อนสอบ เคมีพนื้ ฐานและเพม่ิ เติม ม.4, : 79-80)

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 1 : การคานวณพลงั งานกบั ปฏกิ ริ ิยาเคมี บัตรกจิ กรรม ช่ือ.....................................................................ช้ัน.................เลขท.ี่ ........กลุ่มท.ี่ ............... จุดประสงค์การเรียนรู้ คานวณพลงั งานกบั การเกิดพนั ธะเคมีไดถ้ ูกตอ้ ง 1.จากสมการตอ่ ไปน้ีเป็นปฏิกิริยาแบบใด 2NH3 (g) + 92 kJ  N2 (g) + 3H2 (g) ……………………………… C2H4 (g)  C2H2 (g) + H2( g) ……………………………….. H2 (g) + I2 (g)  2HI (g) ………………………………… 2C2H2 (g) + 5O2 (g)  4CO2(g) + 2H2O (g) ……………………………….. 2. จงหาคา่ พลงั งานความร้อนท่ีเปล่ียนแปลงในการเกิดไฮดราซีน (N2H4) กาหนดพลงั งานพนั ธะ D(NN) = 945 kJ/mol D(H - H) = 436 kJ/mol D(N - N) = 163 kJ/mol D(N - H) = 391 kJ/mol สมการของปฏิกิริยาคือ N N (g) + 2(H - H) (g) HH H N - N H (g) ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ท่ี 1 : การคานวณพลงั งานกบั ปฏกิ ริ ิยาเคมี บตั รกจิ กรรม (ต่อ) ช่ือ.....................................................................ช้ัน.................เลขท.ี่ ........กล่มุ ท.่ี ............... จุดประสงค์การเรียนรู้ คานวณพลงั งานกบั การเกิดพนั ธะเคมีไดถ้ ูกตอ้ ง 3. จงคานวณหาพลงั งานในการเกิดอะเซติลีน H - CC – H สมการในการเกิดอะเซติลีนจากธาตุ คือ 2C (แกรไฟต)์ + H - H (g)  H - C C - H (g) กาหนดพลงั งานพนั ธะเป็นดงั น้ี D(H -H) = 436 kJ/mol D(C - H) = 413 kJ/mol D(C C ) = 839 kJ/mol และพลงั งานการระเหิดของแกรไฟตค์ ือ C (แกรไฟต)์  C (g) ;  การระเหิด = +717 kJ/mol ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….. ไมย่ ากเลยใช่ไหมครับ

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ท่ี 1 : การคานวณพลงั งานกบั ปฏกิ ริ ิยาเคมี บตั รเฉลยกจิ กรรม 1.จากสมการต่อไปน้ีเป็ นปฏิกิริ ยาแบบใด 2NH3 (g) + 92 kJ  N2 (g) + 3H2 (g) แบบ ดูดพลงั งาน C2H4 (g)  C2H2 (g) + H2( g) แบบดูดพลงั งาน H2 (g) + I2 (g)  2HI (g) แบบคายพลงั งาน 2C2H2 (g) + 5O2 (g)  4CO2(g) + 2H2O (g) แบบคายพลงั งาน 2. จงหาค่าพลงั งานความร้อนท่ีเปล่ียนแปลงในการเกิดไฮดราซีน (N2H4) กาหนดพลงั งานพนั ธะ D(NN) = 945 kJ/mol D(H - H) = 436 kJ/mol D(N - N) = 163 kJ/mol D(N - H) = 391 kJ/mol สมการของปฏิกิริยาคือ N N (g) + 2(H - H) (g) HH H N - N H (g) วธิ ีทา พนั ธะท่ีสลายมี (N N) 1 โมล , (H - H) 2 โมล พนั ธะที่สร้างมี (N - N) 1 โมล , (N - H) 4 โมล  = [D(N N) + 2 D(H - H)] - [D(N - N) + 4 D(N - H)] = [ 945 + 2(436) ] - [ 163 + 4(391)] = +90 kJ

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 1 : การคานวณพลงั งานกบั ปฏกิ ริ ิยาเคมี บตั รเฉลยกจิ กรรม(ต่อ) 3. จงคานวณหาพลงั งานในการเกิดอะเซติลีน H - CC - H สมการในการเกิดอะเซติลีนจากธาตุคือ 2 C (แกรไฟต)์ + H - H (g)  H - C C - H (g) กาหนดพลงั งานพนั ธะเป็นดงั น้ี D(H -H) = 436 kJ/mol D(C - H) = 413 kJ/mol D(C C ) = 839 kJ/mol และพลงั งานการระเหิดของแกรไฟตค์ ือ C (แกรไฟต)์  C (g) ;  การระเหิด = +717 kJ/mol วธิ ีทา พนั ธะท่ีสลายมี C (แกรไฟต)์ จากของแขง็ เปลี่ยนเป็นกา๊ ซ 2 โมล , (H -H) 1 โมล พนั ธะที่สร้างมี (C -H) 2 โมล , (C C) 1 โมล  = [2 C (แกรไฟต)์ + D(H - H)] - [2D(C -H) + D(C C)] = [ 2(717) + 436] - [2(413) +839] = +205 kJ

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์การเรียนท่ี 2 : เร่ือง มมุ ระหว่างพนั ธะโมเลกลุ โคเวเลนต์ บัตรคาสั่ง 1.จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธิบายหลกั การเกิดมุมระหวา่ งพนั ธะไดถ้ ูกตอ้ ง 2. สามารถปฏิบตั ิกิจกรรมร่วมกนั ในกลุ่มไดอ้ ยา่ งมีความสุข 3. ความมีวนิ ยั ในการเรียน 2. ชุดการเรียนประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ที่ 3 มีดงั น้ี ศนู ยก์ ารเรียนที่ 1 เร่ือง การคานวณพลงั งานกบั ปฏิกิริยาเคมี ศูนยก์ ารเรียนท่ี 2 เรื่อง มุมระหวา่ งพนั ธะของโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศนู ยก์ ารเรียนที่ 3 เรื่อง อะตอมกลางท่ีไมม่ ีอิเลก็ ตรอนคูโ่ ดดเด่ียวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกุล ศูนยก์ ารเรียนท่ี 4 เรื่อง อะตอมกลางที่มีอิเลก็ ตรอนคูโ่ ดดเด่ียวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกุล ศนู ยก์ ารเรียนที่ 5 เร่ือง สภาพข้วั ของพนั ธะโคเวเลนต์ ศนู ยส์ ารอง เรื่อง การจดั ตวั ของลูกโป่ งกบั ทิศทางของพนั ธะโคเวเลนต์ 3. ส่วนประกอบของกิจกรรมการเรียนการสอน บตั รคาสั่ง บตั รเน้ือหา สวสั ดีครับทุกคน บตั รกิจกรรม พร้อมหรือยงั ครับ บตั รเฉลยกิจกรรม 4. แบง่ นกั เรียนออกเป็น 5 กลุ่มๆ ละ 7 คน แตล่ ะกลุ่มเลือกประธาน รองประธาน และเลขานุการกลุ่ม 5. แต่ละกลุ่มเขา้ ศูนยแ์ รกโดยศึกษาตามข้นั ตอนในบตั รคาสัง่ และเน้ือหาที่กาหนดใหใ้ ชเ้ วลาศึกษา ศูนยล์ ะ 15 นาที เมื่อศึกษาศนู ยท์ ่ี 1 เสร็จแลว้ ใหศ้ ึกษาศูนยท์ ่ี 2 , 3 และ 4 ตามลาดบั จนครบทุกศนู ย์ ถา้ นกั เรียนศึกษาในศนู ยใ์ ดเสร็จก่อนเวลา ใหเ้ ขา้ ศูนยส์ ารอง เมื่อนกั เรียนทุกกลุ่มศึกษาครบทุกศนู ย์ แลว้ ใหแ้ ตล่ ะกลุ่มออกมานาเสนอหนา้ ช้นั เรียงตามหวั ขอ้ ที่กาหนดใหโ้ ดยใชเ้ วลานาเสนอ กลุ่มละ 5 นาที

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 2 : มมุ ระหว่างพนั ธะโมเลกลุ โคเวเลนต์ บตั รเนือ้ หา รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ข้ึนอยกู่ บั จานวนพนั ธะโคเวเลนต์ คือจานวนอิเล็กตรอนคู่ร่วม พนั ธะ และจานวนอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวรอบอะตอมกลาง ซ่ึงเปรียบเทียบแรงผลกั ที่มีผลตอ่ รูปร่าง โมเลกลุ ดงั น้ี แรงผลกั ระหวา่ งอิเล็กตรอนคู่โดดเด่ียวดว้ ยกนั มากกวา่ แรงผลกั ระหวา่ งอิเลก็ ตรอนคูโ่ ดดเดี่ยวกบั อิเล็กตรอนคู่ร่วมพนั ธะ มากกวา่ แรงผลกั ระหวา่ งอิเล็กตรอนคูร่ ่วมพนั ธะดว้ ยกนั หลกั การพิจารณามุมระหวา่ งพนั ธะของโมเลกลุ โคเวเลนต์ 1. โมเลกุลโคเวเลนตใ์ ดๆ ถา้ อะตอมกลางมีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวไม่เทา่ กนั โมเลกุลใด อะตอมกลางมีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวมาก จะผลกั กนั มากทาใหม้ ุมระหวา่ งพนั ธะแคบ ข้ึนกบั จา2น.วโนมพเลนั กธลุ ะโรคอHเบว2เอลOะนตตอใ์ มดกๆลาถHงา้ อกะ1ลต0O่า4อว.5มคืกอHลโามงไเลมก่มลุ ีอใิเลดก็มตีจNารนอHวน3นคพู่โดนั ดธเะดม่ียHาวกมมุม1ุมN0รจ7ะะหแวคHา่บงกHพวนั า่ ธะ โมเลกุลที่มีจานวนพนั ธะนอ้ ย เช่น Cl BeCl2 Cl 1B8e0 Cl BCl3 B120 ภาพที่ 13 แสCดlงการเกิดมุมระหวา่ งพนั ธะ Cl Cl CCl4 Cอ่าlนหCน1า้0Cน9.l้ีจ5บCแl ลว้ อา่ นหนา้ ตS่อFไ6ปเลยครับ F F F 90 S FF F

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ท่ี 2 : มมุ ระหว่างพนั ธะโมเลกุลโคเวเลนต์ บัตรเนือ้ หา (ต่อ) 3. การพิจารณาวา่ อิเล็กตรอนคู่ร่วมพนั ธะอยใู่ กลไ้ กลอะตอมกลางแคไ่ หนน้นั จาเป็นตอ้ งใชค้ า่ อิเล็กโตรเนกาติวติ ีของธาตุเป็นเกณฑ์ พจิ ารณาโมเลกุล H2S และ H2O ซ่ึงต่างกม็ ีรูปร่างเหมือนกนั คือเป็ นมุมงอ แต่เน่ืองจากอะตอมกลางมีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเดี่ยวเหลือ มุมระหวา่ งพนั ธะของโมเลกุลของสาร ท้งั สองเป็นดงั น้ี มุม H - O - H มากกวา่ มุม H - S -H เนื่องจาก คา่ EN ของ O มากกวา่ S คือ มุม H - O - H กาง 105 0 มุม H - S -H กาง 93.3 0 O S HH HH ภาพที่ 14 เปรียบเทียบการเกิดมุมระหวา่ งพนั ธะ ถา้ อิเลก็ ตรอนคู่ร่วมพนั ธะอยหู่ ่างอะตอมกลางมากมุมแคบ และอิเลก็ ตรอนคู่ร่วม พนั ธะอยใู่ กลอ้ ะตอมกลางมุมกวา้ ง อา่ นจบแลว้ ลงมือทา กิจกรรมเลยนะครับ ที่มา : (แมค็ , ขยนั ก่อนสอบ เคมพี นื้ ฐานและเพม่ิ เตมิ ม.4, : 80 ; พฒั นาคุณภาพวชิ าการ, หนงั สือเรียนสาระ การเรียนรู้เพมิ่ เตมิ เคมี ม.5, : 142)

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 2 : มมุ ระหว่างพนั ธะโมเลกลุ โคเวเลนต์ บตั รกจิ กรรม ช่ือ……………………... ช้ัน……เลขท่ี……กล่มุ ท่…ี จุดประสงค์การเรียนรู้ อธิบายหลกั การเกิดมุมระหวา่ งพนั ธะไดถ้ ูกตอ้ ง คาชี้แจง จงตอบคาถามต่อไปน้ี 1. จงอธิบายเหตุผลที่ทาใหส้ ารต่อไปน้ีมีมุมระหวา่ งพนั ธะแตกตา่ งกนั 1.1 H2O H 10O4.5 H SO2 O 1S19.5 O ............................................................................................................................................... 1.2 H2O H 10O4.5 H NH3 1N07 H H H ............................................................................................................................................... 2. โมเลกลุ ของสารที่มีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวรอบอะตอมกลาง เรียงลาดบั จานวนพนั ธะรอบอะตอม กลางจากมากไปนอ้ ย และมุมระหวา่ งพนั ธะจากนอ้ ยไปมาก BeCl2 BeClB2eCCll2 C1B8le0 1BC8e0lCl C1Bl8e0 BCBlC3l3 CCll Cl Cl Cl Cl BCl3 BB112020 B120 CCll CCl l Cl Cl CCl4 CCl4CCl4 CC10lC9.l5CC1C0lC9l.l5 ClC109.5 SFS6F6 SF6 FF FF F F Cl Cl Cl F 9900 SS FF 90 S F FF F F FF F เรียงลาดบั จานวนพนั ธะรอบอะตอมกลางจากมากไปนอ้ ย คือ …… > …… > …… > ……. เรียงลาดบั มุมระหวา่ งพนั ธะจากนอ้ ยไปมากคือ ..…… < …..… < …..… < …..… 3. โมเลกุลของสารเหล่าน้ีจะมีมุมระหวา่ งพนั ธะเป็นอยา่ งไร H Cl Cl ……………………………… CH C Cl HH Cl Cl Si Cl ……………………………… Cl Cl

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 2 : มุมระหว่างพนั ธะโมเลกลุ โคเวเลนต์ บตั รเฉลยกจิ กรรม 1. จงอธิบายเหตุผลที่ทาใหส้ ารต่อไปน้ีมีมุมระหวา่ งพนั ธะแตกต่างกนั 1.1 H2O H 10O4.5 H SO2 O 1S19.5 O ตอบ O อะตอมกลางในนา้ (H2O) มีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวมากกว่า S อะตอมกลาง ใน SO2 ดังนั้น มมุ ระหว่างพนั ธะใน H2O แคบกว่า มมุ ระหว่างพนั ธะใน SO2 1.2 H2O H 10O4.5 H NH3 1N07 H H H ตอบ O อะตอมกลางในนา้ (H2O) มีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเดี่ยวมากกว่า นา้ จึงมีมมุ ระหว่าง พันธะแคบกว่า NH3 ซ่ึง N อะตอมกลาง ใน NH3 มีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวน้อยกว่า 2. โมเลกุลของสารที่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวรอบอะตอมกลาง เรียงลาดบั จานวนพนั ธะรอบอะตอม กลางจากมากไปนอ้ ย และมุมระหวา่ งพนั ธะจากนอ้ ยไปมาก BeCl2 Cl 1B8e0 Cl BCl3 Cl B120 Cl Cl Cl CCl4 C109.5 Cl SF6 F Cl F F Cl 90 S FF F ตอบ โมเลกุลของสารที่มีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวรอบอะตอมกลาง เรียงลาดับจานวนพันธะ รอบอะตอมกลางจาก มากไปน้อย คือ SF6 > CCl4 > BCl3 > BeCl2 เรียงลาดับมมุ ระหว่างพันธะจากน้อยไปมาก คือ SF6 < CCl4 < BCl3 < BeCl2

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 2 : มุมระหว่างพนั ธะโมเลกลุ โคเวเลนต์ \\ บัตรเฉลยกจิ กรรม(ต่อ) 3. โมเลกลุ ของสารเหล่าน้ีจะมีมุมระหวา่ งพนั ธะเป็นอยา่ งไร H Cl Cl CH C Cl Si Cl HH Cl Cl Cl Cl ตอบ โมเลกุลโคเวเลนต์ใดๆ ท่ีมีรูปร่างเหมือนกันแต่เป็นสารต่างชนิดกัน และอะตอม กลางไม่มีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวเหลือ มีพันธะรอบอะตอมกลางในโมเลกลุ เดียวกนั เหมือนกนั หมด โมเลกลุ ของสารเหล่าน้ันจะมีมมุ ระหว่างพนั ธะเท่ากันเสมอ เช่น โมเลกลุ CH4 , CCl4 , และ SiCl4 มีมมุ ระหว่างพนั ธะเท่ากนั ทาถูกกี่ขอ้ ครับ…นอ้ งๆ

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 3 : อะตอมกลางทไ่ี ม่มอี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเดีย่ วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ บัตรคาส่ัง 1.จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธิบายการเกิดรูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ที่อะตอมกลางไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวได้ ถูกตอ้ ง 2. สามารถปฏิบตั ิกิจกรรมร่วมกนั ในกลุ่มไดอ้ ยา่ งมีความสุข 3. ความมีวนิ ยั ในการเรียน 2. ชุดการเรียนประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 3 มีดงั น้ี ศนู ยก์ ารเรียนที่ 1 เร่ือง การคานวณพลงั งานกบั ปฏิกิริยาเคมี ศนู ยก์ ารเรียนที่ 2 เร่ือง มุมระหวา่ งพนั ธะของโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 3 เร่ือง อะตอมกลางที่ไม่มีอิเล็กตรอนคูโ่ ดดเดี่ยวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกุล ศนู ยก์ ารเรียนที่ 4 เร่ือง อะตอมกลางที่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกุล ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 5 เร่ือง สภาพข้วั ของพนั ธะโคเวเลนต์ ศูนยส์ ารอง เร่ือง การจดั ตวั ของลูกโป่ งกบั ทิศทางของพนั ธะโคเวเลนต์ 3. ส่วนประกอบของกิจกรรมการเรียนการสอน บตั รคาสง่ั บตั รเน้ือหา บตั รกิจกรรม เตรียมพร้อมกนั หรือยงั บตั รเฉลยกิจกรรม 4. แบ่งนกั เรียนออกเป็น 5 กลุ่มๆ ละ 7 คน แตล่ ะกลุ่มเลือกประธานคะรองประธาน และเลขานุการ 5. แต่ละกลุ่มเขา้ ศูนยแ์ รกโดยศึกษาตามข้นั ตอนในบตั รคาสงั่ และเน้ือหาที่กาหนดใหใ้ ชเ้ วลาศึกษา ศนู ยล์ ะ 15 นาที เม่ือศึกษาศูนยท์ ี่ 1 เสร็จแลว้ ใหศ้ ึกษาศูนยท์ ่ี 2 , 3 และ 4 ตามลาดบั จนครบทุกศูนย์ ถา้ นกั เรียนศึกษาในศูนยใ์ ดเสร็จก่อนเวลาใหเ้ ขา้ ศูนยส์ ารอง เม่ือนกั เรียนทุกกลุ่มศึกษาครบทุกศนู ย์ แลว้ ใหแ้ ตล่ ะกลุ่มออกมานาเสนอหนา้ ช้นั เรียงตามหวั ขอ้ ที่กาหนดใหโ้ ดยใช้ เวลานาเสนอ กลุ่มละ 5 นาที

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ท่ี 3 : อะตอมกลางทไี่ ม่มอี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเดย่ี วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ บัตรเนือ้ หา อะตอมกลางทไ่ี ม่มีอเิ ลก็ ตรอนคู่โดดเดย่ี ว จะไดร้ ูปทรงเรขาคณิต 5 แบบ คือ 1.เส้นตรง ( Linear) เช่น โมเลกลุ BeCl2 อิเลก็ ตรอนคู่ร่วมพนั ธะ 2 คู่ ซ่ึงจะเกิดการผลกั กนั ใหห้ ่างกนั มาก ท่ีสุด ทาใหโ้ มเลกุลเป็นรูปร่างเส้นตรง มีมุมระหวา่ งพนั ธะเป็น 180 0 ดงั รูป ภาพท่ี 15 แสดงการเกิดมุมระหวา่ งพนั ธะของรูปร่างโมเลกุลเส้นตรง สรุป โมเลกลุ หรือไอออนโคเวเลนตใ์ ด ๆ ถา้ อะตอมกลางมี 2 พนั ธะ จะเป็ นพนั ธะชนิดใดก็ตาม และไมม่ ีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว โมเลกุลหรือไอออนน้นั จะมีรูปร่างเป็ นเส้นตรง 2. สามเหลย่ี มแบนราบ (Trigonal planar) เช่น ในโมเลกุล BCl3 มีรูปร่างดงั น้ี ภาพที่ 16 แสดงการเกิดมุมระหวา่ งพนั ธะของรูปร่างโมเลกลุ สามเหล่ียมแบนราบ สรุป โมเลกุลหรือไอออนโคเวเลนตใ์ ด ๆ ถา้ อะตอมกลาง มี 3 พนั ธะ (ไมค่ านึงถึงชนิดของพนั ธะ) และไม่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเดี่ยว โมเลกุลหรือไอออนน้นั จะมีรูปร่าง เป็ นสามเหลี่ยมแบนราบ

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 3 : อะตอมกลางทไ่ี ม่มอี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเด่ยี วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ บตั รเนือ้ หา(ต่อ) 3. ทรงสี่หน้า (Tetarhedral) เช่น โมเลกลุ มีเธน (CH4) มีรูปร่างดงั น้ี ภาพที่ 17 แสดงการเกิดมุมระหวา่ งพนั ธะของรูปร่างโมเลกลุ ทรงส่ีหนา้ สรุป โมเลกลุ หรือไอออนโคเวเลนตใ์ ด ๆ ถา้ อะตอมกลางมี 4 พนั ธะ (ไมค่ านึงถึงชนิดของ พนั ธะ) และไมม่ ีอิเล็กตรอนคูโ่ ดดเดี่ยวโมเลกุลหรือไอออนน้นั จะมีรูปร่างเป็นทรงส่ีหนา้ 4. พรี ะมดิ คู่ฐานสามเหล่ียม (Trigonal bipyramiddal) ภาพท่ี 18 แสดงการเกิดมุม ไมย่ ากเลยใช่ไหมครับ ระหวา่ งพนั ธะของรูปร่าง โมเลกลุ พรี ะมิดคูฐ่ าน สามเหล่ียม 5. ทรงแปดหน้า (Octahedral) ภาพที่ 19 แสดงการเกิดมุม ระหวา่ งพนั ธะของรูปร่าง โมเลกลุ ทรงแปดหนา้ ท่ีมา : (สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลย,ี หนงั สือเรียนสาระการเรียนรู้พนื้ ฐานเพมิ่ เตมิ เคมี เล่ม 1, : 138-139 ; แมค็ , ขยนั ก่อนสอบ เคมพี นื้ ฐานและเพม่ิ เตมิ ม.4, : 81-82)

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 3 : อะตอมกลางทไ่ี ม่มอี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเด่ยี วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ บัตรกจิ กรรม ช่ือ……………………... ช้ัน….เลขท่ี……กล่มุ ท่…ี จุดประสงค์การเรียนรู้ อธิบายการเกิดรูปร่างโมเลกุลโคเวเลนตท์ ่ีอะตอมกลางไม่มีอิเลก็ ตรอน คู่โดดเด่ียวไดถ้ ูกตอ้ ง คาชี้แจง จงต่อลูกกลมแบบจาลองอะตอมของธาตุตามสูตรโมเลกุลที่กาหนดใหพ้ ร้อมท้งั วาดรูป แบบจาลองอะตอม 1. BeCl2 2. BCl3 3. CH4 4. PCl5 5. SF6

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 3 : อะตอมกลางทไี่ ม่มอี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ บัตรเฉลยกจิ กรรม คาชี้แจง จงต่อลูกกลมแบบจาลองอะตอมของธาตุตามสูตรโมเลกลุ ที่กาหนดให้ พร้อมท้งั วาดรูป แบบจาลองอะตอมที่ได้ 6. BeCl2 7. BCl3 8. CH4 9. PCl5 10. SF6

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ ศูนย์ท่ี 4 : อะตอมกลางทม่ี อี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเดย่ี วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ บัตรคาส่ัง 1.จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธิบายการเกิดรูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนตท์ ี่อะตอมกลางมีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวไดถ้ ูกตอ้ ง 2. สามารถปฏิบตั ิกิจกรรมร่วมกนั ในกลุ่มไดอ้ ยา่ งมีความสุข 3. ความมีวนิ ยั ในการเรียน 2. ชุดการเรียนประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ที่ 3 มีดงั น้ี ศูนยก์ ารเรียนที่ 1 เรื่อง การคานวณพลงั งานกบั ปฏิกิริยาเคมี ศนู ยก์ ารเรียนที่ 2 เรื่อง มุมระหวา่ งพนั ธะของโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศนู ยก์ ารเรียนที่ 3 เร่ือง อะตอมกลางที่ไมม่ ีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกุล ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 4เรื่องอะตอมกลางที่มีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกลุ ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 5 เรื่อง สภาพข้วั ของพนั ธะโคเวเลนต์ ศูนยส์ ารอง เร่ือง การจดั ตวั ของลูกโป่ งกบั ทิศทางของพนั ธะโคเวเลนต์ 3. ส่วนประกอบของกิจกรรมการเรียนการสอน บตั รคาส่งั บตั รเน้ือหา บตั รกิจกรรม บตั รเฉลยกิจกรรม 4. แบง่ นกั เรียนออกเป็น 5 กลุ่มๆ ละ 7 คน แตล่ ะกลุ่มเลือกประธาน รองประธาน และเลขานุการ กลุ่ม 5. แตล่ ะกลุ่มเขา้ ศูนยแ์ รกโดยศึกษาตามข้นั ตอนในบตั รคาสั่ง และเน้ือหาท่ีกาหนดใหใ้ ชเ้ วลาศึกษา ศูนยล์ ะ 15 นาที เม่ือศึกษาศูนยท์ ี่ 1 เสร็จแลว้ ใหศ้ ึกษาศูนยท์ ี่ 2 , 3 และ 4 ตามลาดบั จนครบทุกศูนย์ ถา้ นกั เรียนศึกษาในศนู ยใ์ ดเสร็จก่อนเวลา ใหเ้ ขา้ ศูนยส์ ารอง เมื่อนกั เรียนทุกกลุ่มศึกษาครบทุกศนู ย์ แลว้ ใหแ้ ตล่ ะกลุ่มออกมานาเสนอหนา้ ช้นั เรียงตามหวั ขอ้ ท่ีกาหนดใหโ้ ดยใช้ เวลานาเสนอ กลุ่มละ 5 นาที

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ท่ี 4 : อะตอมกลางทมี่ อี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเดย่ี วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ บัตรเนือ้ หา อะตอมกลางมอี เิ ล็กตรอนคู่โดดเดย่ี ว เกิดรูปร่างโมเลกุลของสารโคเวเลนต์ ดงั น้ี ตารางที่ 7 แสดงรูปร่างโมเลกลุ ของสารโคเวเลนตท์ ่ีอะตอมกลางมีอิเล็กตรอนคู่โดดเด่ียว โครงสร้างทาง คู่ คู่โดด รูปร่าง ตวั อย่าง เรขาคณติ พนั ธะ เดี่ยว มุมงอ 2 1 SO2 , NOBr , O3 , SnCl3 , SnF2 พรี ะมิดฐาน AsI3 , PCl3 , H3O+ , ClO3- , SO32- สามเหล่ียม 3 1 มุมงอ 2 2 Cl2O , H2S , SO22- , NO2- , ClO2- , SeH2 , SnCl2 , SeCl2 เส้นตรง 23 KrF2 , ICl2-

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 4 : อะตอมกลางทมี่ อี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเดย่ี วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ตารางท่ี 7 (ต่อ) บตั รเนือ้ หา(ต่อ) โครงสร้าง คู่ คู่โดด รูปร่าง ตวั อย่าง ทางเรขาคณติ พนั ธะ เดี่ยว IF5 , AlF5 KrF4 , BrF4 พีระมิดฐาน 5 1 สี่เหล่ียม สี่เหลี่ยมแบน 4 2 ราบ ท่ีมา : (แมค็ , เฉลยหนงั สือเรียนเสริมมาตรฐานแมค็ เคมี ม.4-6 : 50 ; สถาบนั ส่งเสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์ และเทคโนโลย,ี หนงั สือเรียนสาระการเรียนรู้พนื้ ฐานเพม่ิ เตมิ เคมี เล่ม 1, : 143

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ท่ี 4 : อะตอมกลางทม่ี อี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเดย่ี วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ บตั รกจิ กรรม ช่ือ.....................................................................ช้ัน.................เลขท.ี่ ........กล่มุ ท.ี่ ............... จุดประสงค์การเรียนรู้ อธิบายการเกิดรูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนตท์ ี่อะตอมกลางที่มีอิเลก็ ตรอน คู่โดดเดี่ยวไดถ้ ูกตอ้ ง คาชี้แจง จงทานายรูปร่างโมเลกลุ ของสารโคเวเลนตต์ ่อไปน้ี สูตร ตัวอย่าง รูปร่างของโมเลกุล AX2E SO2, SnCl2, NO  …………………………………………….. AX3E 2 …………………………………………….. AX2E2 …………………………………………….. AX2E3 NH3 , PBr3 …………………………………………….. AX5E …………………………………………….. AX4E2 H2O, SCl2 …………………………………………….. XeF2 BrF5, IF5 XeF4 ถา้ ไม่ต้งั ใจเรียนเห็นที จะตอ้ งไปไถนาแหง..เลยเรา

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 4 : อะตอมกลางทม่ี อี เิ ลก็ ตรอนคู่โดดเดยี่ วกบั การเกดิ รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ บตั รเฉลยกจิ กรรม คาชี้แจง จงทานายรูปร่างโมเลกุลของสารโคเวเลนตต์ ่อไปน้ี ตารางที่ 8 แสดงสูตรโมเลกุลและรูปร่างโมเลกุลของสาร สูตร ตวั อย่าง รูปร่างของโมเลกุล AX2E SO2, SnCl2, NO  มุมงอ AX3E 2 รูปพีระมิดฐานสามเหลี่ยม AX2E2 AX2E3 NH3 , PBr3 มุมงอ AX5E เส้นตรง AX4E2 H2O, SCl2 รูปพรี ะมิดฐานสี่เหลี่ยม รูปส่ีเหล่ียมแบนราบ XeF2 BrF5, IF5 XeF4 ทาถูกทุกขอ้ ใช่ไหม เยย่ี มเลยครับ..

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 5 : สภาพข้วั ของพนั ธะโคเวเลนต์ บตั รคาส่ัง 1.จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธิบายสภาพข้วั ของสารโคเวเลนตไ์ ดถ้ ูกตอ้ ง 2. สามารถปฏิบตั ิกิจกรรมร่วมกนั ในกลุ่มไดอ้ ยา่ งมีความสุข 3. ความมีวนิ ยั ในการเรียน 2. ชุดการเรียนประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ที่ 3 มีดงั น้ี ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 1 เรื่อง การคานวณพลงั งานกบั ปฏิกิริยาเคมี ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 2 เร่ือง มุมระหวา่ งพนั ธะของโมเลกุลโคเวเลนต์ ศูนยก์ ารเรียนท่ี 3 เรื่อง อะตอมกลางท่ีไมม่ ีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกลุ ศนู ยก์ ารเรียนที่ 4 เร่ือง อะตอมกลางท่ีมีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกุล ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 5 เร่ือง สภาพข้วั ของพนั ธะโคเวเลนต์ ศูนยส์ ารอง เร่ือง การจดั ตวั ของลูกโป่ งกบั ทิศทางของพนั ธะโคเวเลนต์ 3. ส่วนประกอบของกิจกรรมการเรียนการสอน บตั รคาสั่ง บตั รเน้ือหา บตั รกิจกรรม บตั รเฉลยกิจกรรม 4. แบ่งนกั เรียนออกเป็น 5 กลุ่มๆ ละ 7 คน แตล่ ะกลุ่มเลือกประธาน รองประธาน และเลขานุการ 5. แตล่ ะกลุ่มเขา้ ศูนยแ์ รกโดยศึกษาตามข้นั ตอนในบตั รคาสงั่ และเน้ือหาที่กาหนดใหใ้ ชเ้ วลาศึกษา ศูนยล์ ะ 15 นาที เม่ือศึกษาศนู ยท์ ่ี 1 เสร็จแลว้ ใหศ้ ึกษาศนู ยท์ ่ี 2 , 3 และ 4 ตามลาดบั จนครบทุกศูนย์ ถา้ นกั เรียนศึกษาในศนู ยใ์ ดเสร็จก่อนเวลา ใหเ้ ขา้ ศูนยส์ ารอง เม่ือนกั เรียนทุกกลุ่มศึกษาครบทุกศูนย์ แลว้ ใหแ้ ตล่ ะกลุ่มออกมานาเสนอหนา้ ช้นั เรียงตามหวั ขอ้ ที่กาหนดใหโ้ ดยใช้ เวลานาเสนอ กลุ่มละ 5 นาที

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 5 : สภาพข้วั ของโมเลกลุ โคเวเลนต์ บัตรเนือ้ หา การพิจารณาสภาพข้วั ของโมเลกุลโคเวเลนตว์ า่ เป็ นโมเลกลุ โคเวเลนตช์ นิดมีข้วั (polar molecules) หรือชนิดไม่มีข้วั (Non- polar molecules) มีหลกั การง่ายๆ คือดูท่ีอะตอมกลาง 1. ถา้ อะตอมกลางมีธาตุที่เหมือนกนั มาลอ้ มรอบ และอะตอมกลางไมม่ ีเวเลนซ์อิเล็กตรอน เหลืออยจู่ ะไดโ้ มเลกุลโคเวเลนตช์ นิดไมม่ ีข้วั แต่พนั ธะมีข้วั หรือกล่าววา่ สภาพข้วั ของพนั ธะ หกั ลา้ งกนั หมด โมเลกลุ อยใู่ นลกั ษณะสมมาตร เช่น CO2, CCl4, SF6 , PCl5 , CS2 , BeCl2, BF3, และสารประกอบไฮโดรคาร์บอน เป็ นตน้ 2. ถา้ อะตอมกลางมีธาตุต่างชนิดกนั มาลอ้ มรอบ และอะตอมกลางไมม่ ีเวเลนซ์อิเลก็ ตรอน เหลืออยจู่ ะไดโ้ มเลกลุ โคเวเลนต์ ชนิดมีข้วั พนั ธะมีข้วั หรือกล่าววา่ สภาพข้วั ของพนั ธะหกั ลา้ งกนั ไมห่ มด โมเลกลุ อยใู่ นลกั ษณะไมส่ มมาตร เช่น CH3Cl , CH2Cl2 , CHCl3 , HCN และ COS เป็นตน้ H - C  N สภาพข้วั ของ CN มากกวา่ C-H ดงั น้นั สภาพข้วั ของโมเลกุลจะอยู่ ทางดา้ น CN S=C=O สภาพข้วั ของ C=O มากกวา่ C=S ดงั น้นั สภาพข้วั ของโมเลกุลจะอยทู่ างดา้ น C=O 3. ถา้ อะตอมกลางมีอิเล็กตรอนคูโ่ ดดเด่ียวหรือเวเลนซ์อิเล็กตรอน จดั เป็นโมเลกลุ ชนิด มีข้วั เช่น H2O H 10O4.5 H NH3 1N07 H HH ภาพท่ี 20 แสดงการเกิดมุมระหวา่ งพนั ธะของอะตอมกลางมีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเด่ียว ที่มา : (แมค็ , ขยนั ก่อนสอบเคมพี นื้ ฐานและเพม่ิ เตมิ ม.4, : 84 ; แมค็ , เฉลยหนงั สือเรียนเสริมมาตรฐาน แมค็ เคมี ม.4-6 : 51)

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 5 : สภาพข้วั ของโมเลกุลโคเวเลนต์ บตั รกจิ กรรม ชื่อ...................................................................ช้ัน.................เลขท.ี่ ........กลุ่มท.่ี ............... จุดประสงค์การเรียนรู้ อธิบายสภาพข้วั ของสารโคเวเลนตไ์ ดถ้ ูกตอ้ ง คาชี้แจง จงบอกสภาพข้วั ของสารตอ่ ไปน้ี สาร สภาพข้วั ของโมเลกุล CH4 ………………………………………………… NH3 ………………………………………………… H2O ………………………………………………… HF ………………………………………………… SiH4 ………………………………………………… PH3 ………………………………………………… H2S ………………………………………………… HCl …………………………………………………

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์ที่ 5 : สภาพข้วั ของโมเลกุลโคเวเลนต์ บัตรเฉลยกจิ กรรม คาชี้แจง จงบอกสภาพข้วั ของสารต่อไปน้ี ตารางท่ี 9 แสดงสภาพข้วั ของโมเลกุล สาร สภาพข้วั ของโมเลกลุ CH4 ไม่มีข้วั NH3 ไม่มีข้วั H2O มีข้วั HF มีข้วั SiH4 ไมม่ ีข้วั PH3 มีข้วั H2S มีข้วั HCl มีข้วั ศนู ยน์ ้ีตอบถูกก่ีขอ้ ค่ะ

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์สารอง : การจดั ตวั ของลกู โป่ งกบั ทศิ ทางของพนั ธะโคเวเลนต์ บัตรคาสั่ง 1.จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ 1. อธิบายลกั ษณะทิศทางของพนั ธะโคเวเลนตไ์ ดถ้ ูกตอ้ ง 2. สามารถปฏิบตั ิกิจกรรมร่วมกนั ในกลุ่มไดอ้ ยา่ งมีความสุข 3. ความมีวนิ ยั ในการเรียน 2. ชุดการเรียนประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 3 มีดงั น้ี ศนู ยก์ ารเรียนท่ี 1 เร่ือง การคานวณพลงั งานกบั ปฏิกิริยาเคมี ศูนยก์ ารเรียนที่ 2 เร่ือง มุมระหวา่ งพนั ธะของโมเลกุลโคเวเลนต์ ศนู ยก์ ารเรียนที่ 3 เรื่อง อะตอมกลางที่ไมม่ ีอิเลก็ ตรอนคู่โดดเดี่ยวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกลุ ศนู ยก์ ารเรียนที่ 4 เรื่อง อะตอมกลางที่มีอิเล็กตรอนคู่โดดเด่ียวกบั การเกิดรูปร่างโมเลกุล ศูนยก์ ารเรียนท่ี 5 เร่ือง สภาพข้วั ของพนั ธะโคเวเลนต์ ศนู ยส์ ารอง เร่ือง การจดั ตวั ของลูกโป่ งกบั ทิศทางของพนั ธะโคเวเลนต์ 3. ส่วนประกอบของกิจกรรมการเรียนการสอน บตั รคาสงั่ บตั รเน้ือหา บตั รกิจกรรม บตั รเฉลยกิจกรรม 4. แบง่ นกั เรียนออกเป็น 5 กลุ่มๆ ละ 7 คน แต่ละกลุ่มเลือกประธาน รองประธาน และเลขานุการ 5. แตล่ ะกลุ่มเขา้ ศูนยแ์ รกโดยศึกษาตามข้นั ตอนในบตั รคาสัง่ และเน้ือหาท่ีกาหนดใหใ้ ชเ้ วลาศึกษา ศูนยล์ ะ 15 นาที เมื่อศึกษาศนู ยท์ ี่ 1 เสร็จแลว้ ใหศ้ ึกษาศนู ยท์ ี่ 2 , 3 และ 4 ตามลาดบั จนครบทุกศูนย์ ถา้ นกั เรียนศึกษาในศูนยใ์ ดเสร็จก่อนเวลา ใหเ้ ขา้ ศูนยส์ ารอง เมื่อนกั เรียนทุกกลุ่มศึกษาครบทุกศนู ย์ แลว้ ใหแ้ ต่ละกลุ่มออกมานาเสนอหนา้ ช้นั เรียงตามหวั ขอ้ ท่ีกาหนดใหโ้ ดยใช้ เวลานาเสนอ กลุ่มละ 5 นาที

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์สารอง : การจดั ตัวของลูกโป่ งกบั ทศิ ทางของพนั ธะโคเวเลนต์ บัตรเนือ้ หา การทดลอง การจัดตวั ของลกู โป่ งกบั รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ จุดประสงค์การทดลอง 1. เปรียบเทียบทิศทางการจดั ตวั ของลูกโป่ งกบั ทิศทางของพนั ธะโคเวเลนตไ์ ด้ 2. อธิบายและเขียนแสดงรูปทรงเรขาคณิตของลูกโป่ งที่พนั ข้วั ติดกนั จานวน 2 3 4 5 และ 6 ลูกได้ 3. อธิบายรูปร่างโมเลกุลโคเวเลนตจ์ ากการเปรียบเทียบกบั รูปร่างของลูกโป่ งที่พนั ข้วั ติดกนั ได้ อุปกรณ์ ลูกโป่ งกลมขนาดเล็ก 6 ลูก รายการ ต่อ 1 กลุ่ม ลูกโป่ งกลมขนาดเลก็ 6 ลูก วธิ ีการทดลอง 1.เป่ าลูกโป่ งใหม้ ีขนาดเทา่ กนั จานวน 6 ลูก ผกู ข้วั ไวใ้ หแ้ น่น 2.ผกู ลูกโป่ งที่เป่ าแลว้ เขา้ ดว้ ยกนั 2 ลูก สังเกตรูปร่างและทิศทางของลูกโป่ ง บนั ทึกผล 3.ผกู ลูกโป่ งที่เป่ าแลว้ เขา้ ดว้ ยกนั เพิม่ เป็น 3 , 4 , 5 และ 6 ลูก โดยเพิ่มทีละลูก ตามลาดบั สงั เกตรูปร่างและทิศทางของลูกโป่ ง บนั ทึกผล คาถาม 1. ถา้ ลากเส้นจากปลายลูกโป่ งเชื่อมต่อกนั เมื่อผกู ลูกโป่ ง 2 , 3 , 4 , 5 และ 6 ลูก ตามลาดบั จะไดร้ ูปร่างอยา่ งไรบา้ ง 2. ถา้ ลากเส้นแสดงพนั ธะจากข้วั ลูกโป่ งซ่ึงแทนอะตอมกลางไปยงั ปลายลกู โป่ งซ่ึงแทน อะตอมที่สร้างพนั ธะกบั อะตอมกลางมุมระหวา่ งพนั ธะท่ีเกิดจากลูกโป่ ง 2 , 3 , 4 , 5 และ 6 ลูก ตามลาดบั เป็นเทา่ ใด

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์สารอง : การจดั ตัวของลูกโป่ งกบั ทศิ ทางของพนั ธะโคเวเลนต์ บตั รกจิ กรรม ชื่อ……………………………..ช้ัน………..เลขท่ี…………. กล่มุ ท…่ี ……. จุดประสงค์การเรียนรู้ อธิบายลกั ษณะทิศทางของพนั ธะโควาเลนตไ์ ดถ้ ูกตอ้ ง ผลการทดลอง จานวน วาดภาพ บอกรูปร่างเมือ่ บอกมุมระหว่างพนั ธะเมอ่ื ลกู โป่ ง รูปร่างและทศิ ทาง ลากเส้นจากปลายลูกโป่ ง ลากเส้นจากปลายลกู โป่ ง 2 ลูก 3 ลูก 4 ลูก 5 ลูก 6 ลูก

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์สารอง : การจดั ตัวของลูกโป่ งกบั ทศิ ทางของพนั ธะโคเวเลนต์ บตั รเฉลยกจิ กรรม ผลการทดลอง ตารางท่ี 10 แสดงการจดั ตวั ของลูกโป่ งกบั ทิศทางของพนั ธะโคเวเลนต์ จานวน วาดภาพ บอกรูปร่างเมอื่ บอกมุมระหว่างพนั ธะเมอ่ื ลกู โป่ ง รูปร่างและทศิ ทาง ลากเส้นจากปลายลกู โป่ ง ลากเส้นจากปลายลูกโป่ ง 2 ลูก เส้นตรง 180 0 3 ลูก สามเหลี่ยมแบนราบ 120 0 4 ลูก ทรงสี่หนา้ 109.50

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ศูนย์สารอง : การจดั ตวั ของลกู โป่ งกบั ทศิ ทางของพนั ธะโคเวเลนต์ บตั รเฉลยกจิ กรรม(ต่อ) ตารางท่ี 10 (ต่อ) จานวน วาดภาพ บอกรูปร่างเม่ือ บอกมุมระหว่างพนั ธะเมอ่ื ลูกโป่ ง รูปร่างและทศิ ทาง ลากเส้นจากปลายลกู โป่ ง ลากเส้นจากปลายลกู โป่ ง 5 ลูก พรี ะมิดคูฐ่ านสามเหลี่ยม 900 120 0 6 ลูก ทรงแปดหนา้ 900 900

แบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน เร่ือง รูปร่างโมเลกุลโคเวเลนต์ รายวชิ าเคมี 1 รหสั วชิ า ว31221 ระดบั ช้ันมัธยมศึกษาปี ที่ 4 1.ขอ้ ความใดเปรียบเทียบความยาวพนั ธะระหวา่ งอะตอมคาร์บอนใน C2H2 C2H4 C2H6 ไดถ้ ูกตอ้ ง ก. C2H6 > C2H4 > C2H2 ข. C2H6 < C2H4 < C2H2 ค. C2H2 > C2H4 > C2H6 ง. C2H6 > C2H2 > C2H4 2. จงเปรียบเทียบพลงั งานพนั ธะและความยาวพนั ธะระหวา่ ง O กบั O ใน O2 กบั H2O ก. พลงั งานพนั ธะใน O2 มากกวา่ และความยาวพนั ธะมากกวา่ ข. พลงั งานพนั ธะใน O2 มากกวา่ และความยาวพนั ธะนอ้ ยกวา่ ค. พลงั งานพนั ธะใน O2 นอ้ ยกวา่ และความยาวพนั ธะนอ้ ยกวา่ ง. พลงั งานพนั ธะใน O2 นอ้ ยกวา่ และความยาวพนั ธะมากกวา่ 3. ปฏิกิริยา CH4 (g) C (g) + 4H (g) กาหนดค่าพลงั งานพนั ธะ ดงั น้ี H - H = 104 kJ / mol และ C - H = 81 kJ / mol ปฏิกิริยาขา้ งบนน้ีจะมีการเปลี่ยนแปลงของพลงั งานเป็น ก. ปฏิกิริยาดูดความร้อน พลงั งานท้งั หมด = 185 kJ / mol ข. ปฏิกิริยาดูดความร้อน พลงั งานท้งั หมด = 324 kJ / mol ค. ปฏิกิริยาคายความร้อน พลงั งานท้งั หมด = 185 kJ / mol ง. ปฏิกิริยาคายความร้อน พลงั งานท้งั หมด = 324 kJ / mol 4. ในการสลายแกส๊ อะเซทิลีน (C2H2) 1 โมลเป็ นอะตอมโดยสมบรู ณ์ตอ้ งใชพ้ ลงั งานเป็นกิโลจูล ตอ่ โมลเท่ากบั เทา่ ใด กาหนดพลงั งานพนั ธะเฉลี่ย (kJ / mol) C - C = 348 , C = C = 614 , C = C = 839 ,C - H = 413 ,C - O = 358 ,C = O = 745 ,O - H = 463, O - O = 146 ก. 1174 ข 1665 ค 1440 ง 1870 5. การสลายพนั ธะระหวา่ งอะตอมใดในโมเลกุล CH3COCl ใชพ้ ลงั งานมากท่ีสุด ก. C กบั H ข. C กบั C ค. C กบั O ง. C กบั Cl 6. พิจารณาจากโครงสร้างของโมเลกุล ขอ้ ความใดเป็นการเรียงลาดบั จากมุมระหวา่ งอะตอมของ ธาตุไฮโดรเจนจากมากไปหานอ้ ย ก. H2Se > H2Te > H2S ข. H2O > BeH2 > H2S ค. BeH2 > H2O > CH4 ง. CH4 > NH3 > H2Se

7. กาหนด A , B , C , D เป็นธาตุคาบเดียวกนั และอยใู่ นหมู่ IV , V , VI , VII ตามลาดบั ขอ้ ใดไมถ่ ูกตอ้ ง ก. ความแรงของสภาพข้วั จากนอ้ ยไปมาก คือ H - A < H - B < H - C < H - D ข. สูตรโมเลกลุ ของ A , B กบั ไฮโดรเจนคือ AH4 , BH3 ค. โมเลกุลของสารประกอบ H2C มีรูปร่างเป็นเส้นตรง ง. สารประกอบระหวา่ ง C กบั D เป็นสารโคเวเลนตม์ ีสูตร CD2 8. สารใดต่อไปน้ีที่มีรูปร่างโมเลกุลเป็นสามเหล่ียมแบนราบท้งั หมด ก. BH3 , CH2O , BCl3 ข. PH3 , PCl3 , AsH3 ค. BF3 , NH3 , PI3 ง. CH4 , Cl2O , BeCl2 9. โมเลกลุ ใดที่มีรูปร่างเป็นมุมงอท้งั หมด ก. SCl2 , SO3 ข. BF3 , CO2 ค. H2O , SO2 ง. BeCl2 , H2S 10. โมเลกลุ ของสารใดที่อะตอมกลางมีอิเลก็ ตรอนคูโ่ ดดเด่ียวเหลืออยทู่ ุกโมเลกุล ก. BeCl2 , PCl5 ข. C2H4 , C2H2 ค. PH3 , H2S ง. SF6 , F2O ************************************

เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน-หลงั เรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ รายวชิ าเคมี 1 รหสั วชิ า ว31221 ระดับช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 4 1. ก. C2H6 > C2H4 > C2H2 2. ข. พลงั งานพนั ธะใน O2 มากกวา่ และความยาวพนั ธะนอ้ ยกวา่ 3. ข. ปฏิกิริยาดูดความร้อน พลงั งานท้งั หมด = 324 kJ / mol 4. ข. 1665 5. ค. C กบั O 6. ง. CH4 > NH3 > H2Se 7. ค. โมเลกุลของสารประกอบ H2C มีรูปร่างเป็ นเส้นตรง 8. ก. BH3 , CH2O , BCl3 9. ค. H2O , SO2 10. ค. PH3 , H2S ************************************

ชุดการสอนแบบศูนย์การเรียน เรื่อง รูปร่างโมเลกลุ โคเวเลนต์ ประกอบแผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 3 รายวชิ าเคมี 1 รหสั วชิ า ว31221 ระดบั ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ 4 นางฉวสี ุข เสร็จพร้อม ครู ชานาญการพเิ ศษ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์ โรงเรียนนาดวี ทิ ยา สานักงานเขตพนื้ ท่ีการศึกษามธั ยมศึกษา เขต 33 สานักงานคณะกรรมการการศึกษาข้นั พนื้ ฐาน กระทรวงศึกษาธิการ